3 jr - mandatarissen en personeel - zonder opmerkingen
description
Transcript of 3 jr - mandatarissen en personeel - zonder opmerkingen
Leuven, 21 november 2013
Dirk Van Heuven
Extracontractuele aansprakelijkheid van en voor
gemeentemandatarissen en gemeentepersoneel
/ 2Dirk Van Heuven / 21 november 2013
Vooraf
Over organen en aangestelden
− De gemeente is een rechtspersoon
− Beslissingen worden genomen en daden worden gesteld door
natuurlijke personen
− Traditioneel onderscheid tussen organen en aangestelden
/ 3Dirk Van Heuven / 21 november 2013
VoorafOver organen en aangestelden
− Orgaan is vertegenwoordiger van de rechtspersoon
− Historisch: ‘iedereen’ orgaaneenieder die het overheidsgezag uitoefent – hoe klein ook – of die de overheid tegenover derden kan verbinden
− Nu: enkel mandatarissen
− Aansprakelijkheid organen: 1382 BW
/ 4Dirk Van Heuven / 21 november 2013
VoorafOver organen en aangestelden
Schadelijder
Orgaan Overheid
1382 BW 1382 BW
regres
/ 5Dirk Van Heuven / 21 november 2013
VoorafOver organen en aangestelden
− Aangestelde is in dienst van de rechtspersoon'(…) zij die anderen aanstellen, voor de schade door hun (…) aangestelden
veroorzaakt in de bediening waartoe zij hen gebezigd hebben'
− Rechtstreekse aansprakelijkheid van aangestelde: 1382 BW
− Onrechtstreekse aansprakelijkheid van aansteller: 1384, lid 3 BW
/ 6Dirk Van Heuven / 21 november 2013
Vooraf: over organen en aangestelden
Schadelijder
Aangestelde Overheid
1382 BW? 1384, lid 3BW
regres?
/ 7Dirk Van Heuven / 21 november 2013
4 grote aansprakelijkheidsregimes
− Gemeentemandatarissen
− Burgemeester & schepenen
− Gemeenteraadsleden
− Gemeentepersoneel
− Contractueel
− Statutair
/ 8Dirk Van Heuven / 21 november 2013
Burgemeester & schepenenEvolutie regelgeving
− Wet van 4 mei 1999 (wijziging Nieuwe Gemeentewet)
− verplichte verzekering, afgesloten door gemeente
− overheid betrekken in geschil
− burgerrechtelijke aansprakelijkheid geldboetes
− Gemeentedecreet van 15 juli 2005
− Reparatiedecreet van 23 januari 2009
/ 9Dirk Van Heuven / 21 november 2013
Burgemeester & schepenenOverzicht
1. Schadeaansprakelijkheid
• verdeling aansprakelijkheid gemeente – mandataris
• verplichte verzekering
• inlichten / betrekken van overheid
2. Strafrechtelijke aansprakelijkheid
3. Aansprakelijkheid voor geldboeten
4. Verzekering voor ongevallen
/ 10Dirk Van Heuven / 21 november 2013
Burgemeester & schepenenSchadeaansprakelijkheid
− De gemeente is uitdrukkelijk aansprakelijk voor schade
berokkend bij de normale uitvoering van het mandaat
− Burgemeester & schepenen genieten van gedeeltelijke
immuniteit en zijn enkel aansprakelijk in geval van:− bedrog− zware schuld− herhaalde fout
− Ook voor regres van gemeente op mandataris
/ 11Dirk Van Heuven / 21 november 2013
Burgemeester & schepenenSchadeaansprakelijkheid
− Verplichte verzekering voor schade berokkend bij de normale
uitoefening van het mandaat en die mandataris 'persoonlijk ten
laste komt'
− Art. 45 e.v. Besluit Vlaamse regering van 19 januari 2007 − lichamelijke, materiële of immateriële schade− t.o.v. derden, ook gemeente− niet enkel per ongeluk ontstane schade− rechtsbijstand − geen bedragen in besluit Vlaamse regering, maar polis moet plafond
vermelden− polis mag uitsluitingen bevatten
/ 12Dirk Van Heuven / 21 november 2013
Burgemeester & schepenenSchadeaansprakelijkheid
− Inlichten van overheid
− wat bij miskenning inlichtingsplicht?
− Vrijwillige of gedwongen tussenkomst
− eerste aanleg of hoger beroep?
− Beslissing om schade slechts deels te vergoeden
/ 13Dirk Van Heuven / 21 november 2013
Burgemeester & schepenenSchadeaansprakelijkheid
3 belangrijke opmerkingen:
− Medebewind
− 'Normale uitoefening van het mandaat'
− OCMW-voorzitter, districtsschepenen en voorzitter districtsraad
/ 14Dirk Van Heuven / 21 november 2013
Burgemeester & schepenenSchema schadeaansprakelijkheid
/ 15Dirk Van Heuven / 21 november 2013
Burgemeester & schepenenStrafrechtelijke aansprakelijkheid
− de strafrechtelijke immuniteit van de gemeente
− Artikel 5 Strafwetboek
− Redenen
− de strafrechtelijke aansprakelijkheid van de mandataris
− Voorbeelden
− Verzekeringsdekking?
/ 16Dirk Van Heuven / 21 november 2013
Burgemeester & schepenenGeldboeten voor misdrijven
Gemeente is aansprakelijkheid voor geldboeten voor misdrijven
begaan door mandatarissen bij de normale uitoefening van het
mandaat− principe− 'normale uitoefening van het mandaat'− herhaling− inbreuken op verkeersreglementering− regres− medebewind
/ 17Dirk Van Heuven / 21 november 2013
Burgemeester & schepenenVerzekering voor ongevallen
− Bescherming van burgemeester en schepenen
− Ongevallen overkomen in de normale uitoefening van hun
mandaat
/ 18Dirk Van Heuven / 21 november 2013
GemeenteraadsledenEen aansprakelijkheidsregeling light
− Gemeenteraadslid is geen orgaan
− Gemeenteraadslid kan wel schade veroorzaken
− Gemeenteraadslid kan wel ongeval overkomen
− Volledig nieuwe regeling
− inspiratie in OCMW-decreet
/ 19Dirk Van Heuven / 21 november 2013
GemeenteraadsledenEen aansprakelijkheidsregeling light
− Geen uitdrukkelijke aansprakelijkheid gemeente of
gedeeltelijke immuniteit van gemeenteraadslid
− Wel verzekering voor persoonlijke aansprakelijkheid bij de
normale uitoefening van het mandaat
− Gemeente burgerrechtelijke aansprakelijk voor geldboeten
− Verzekering voor ongevallen
− Ook voor leden van districtsraad
/ 20Dirk Van Heuven / 21 november 2013
GemeentepersoneelEvolutie
− Contractueel gemeentepersoneel
− bescherming art. 18 WAO
− Statutair gemeentepersoneel
− vaak als orgaan
− geen bescherming
− Grondwettelijk Hof: schending van gelijkheidsbeginsel
/ 21Dirk Van Heuven / 21 november 2013
Contractueel gemeentepersoneel
− Contractueel personeelslid is aangestelde van de overheid
− Artikel 18 WAO: bescherming personeelslid
− enkel aansprakelijk in geval van:− bedrog− zware schuld− gewoonlijke lichte schuld
− geldt tegenover derden én gemeente
− Verzekeringsdekking?
/ 22Dirk Van Heuven / 21 november 2013
Contractueel gemeentepersoneel
Schadelijder
Personeelslid Overheid
1382 BW?Bescherming 18 WAO 1384, lid 3BW
Regres?Bescherming
18 WAO
/ 23Dirk Van Heuven / 21 november 2013
Statutair gemeentepersoneel
− Wet van 10 februari 2003 betreffende de aansprakelijkheid van en voor personeelsleden in dienst van openbare rechtspersonen
− Algemeen principe:
aansprakelijkheid zoals aanstellers aansprakelijk zijn voor de schade aangericht door hun aangestelden
− Bescherming personeelslid naar analogie met art. 18 WAO
Enkel aansprakelijk in geval van:
− bedrog− zware schuld− gewoonlijke lichte schuld
/ 24Dirk Van Heuven / 21 november 2013
Statutair gemeentepersoneel
− Enkele bijzonderheden in de wet van 10 februari 2003
− regresvordering enkel ontvankelijk na aanbod tot minnelijke schikking
− overheid kan beslissen dat schade slechts deels moet worden vergoed door
personeelslid
− inlichten en betrekken van overheid
− Verzekeringsdekking?
/ 25Dirk Van Heuven / 21 november 2013
GemeentepersoneelStrafrechtelijke aansprakelijkheid
− de strafrechtelijke immuniteit van de gemeente …
− … impliceert de strafrechtelijke aansprakelijkheid van de
gemeentepersoneelsleden
− Voorbeelden
− Verschil met madatarissen: gemeente is niet aansprakelijk voor
geldboeten!
− Verzekeringsdekking?
/ 26Dirk Van Heuven / 21 november 2013
Besluit
− Een steeds groter wordende bescherming voor
gemeentemandatarissen en gemeentepersoneel
− impact van besef problematiek
− impact van gelijke behandeling
− soms geruisloos
− Voor de gemeente blijft de aansprakelijkheidsimpact groot
/ 27
referenties
Dirk Van Heuven
Cogels Osylei 61
2600 Antwerpen
t 03 270 33 50
www.publius.be
Dirk Van Heuven / 21 november 2013