3 havo 4 water, 4

Dreiging aan de voordeur-stijging van zeespiegel a.g.v. versterkte broeikaseffect-vaker stormvloeden

Dreiging aan de voordeurGevolgen voor de kust verschillend:bedreiging ecosysteem waddengebiedkustafslagvooral dijken rond Westerschelde bedreigd

a. Zwakke schakels aanpakkenzwakke schakelzandsuppletie dijkverzwaringb. Dynamisch kustbeheerWaarom verschilt de aanpak per kustdeel?Kustbeheer

zeer smalle zeereepWelk beheer?zandsuppletieWaarom zwakke schakel?

Natuurontwikkeling op Terschelling in het brede duingebied. Verruigde duinvalleien worden afgegraven zodat het zand weer kan stuiven en ook de natte duinvallei terugkeert.

Bijna 25% van Nederland ligt onder de zeespiegel; 67 % ligt lager dan 1 meter boven NAP. Dit oppervlak neemt toe door:

zeespiegelstijging a.g.v broeikaseffectbodemdaling a.g.v. inklinkingVooral in laaggelegen polders nemen problemen toe. Bedreigd achterland: Laag-Nederland

http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/t20080930_woudagemaal04Type polderszeepolderdroogmakerijveenpolder

Het gemaal pompt het water naar de boezem (2).3. De GWS in de polder daalt.4. Vanuit de boezem wordt water weggepompt naar buitenwater.5. Water wordt geloosd op zee.Leg in 4 stappen uit hoe een polder werkt

We pompen onszelf naar beneden. Bij ontwatering klinkt veen en klei in. Een onomkeer-baar proces.Dalend land

Hoe?

aanleg retentiegebieden, in poldersnieuwe inrichting moet waterproof zijn.Toekomst: meer ruime voor water?

De achterdeur lekt

kribbezomerdijkwinterdijkuiterwaardbinnendijks land +dorpkleiputhttp://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20030328_rivierklei01buitendijks landOpbouw rivierengebied

Verleden vaak dijkdoorbraken bij: - piekafvoer - vorming ijsdammen

Oplossing- dijkverzwaring- kanalisatie van de rivierenwielEen wiel of kolkgat ontstaat door uitspoeling bij een dijkdoorbraak. Het kolkgat wordt later ingedijkt of buitengedijkt.Dijk kronkeltbuitendijksProblemen aan de achterdeur

In moderne tijd neemt dreiging toe door:verdere verstening van stroomgebied > snellere afvoer inrichting > ruimte voor rivier verder ingesnoerddrainage > regenwater wordt versneld afgevoerdbroeikaseffect > vaker zware buien + zeespiegel stijgt waardoor afwatering wordt bemoeilijkt.

Gevolg: vaker voorkomen piekafvoer > dreiging dijkdoorbraken neemt toe.

Problemen aan de achterdeur

Door zeespiegelstijging dringt de zee stroomopwaarts op en wordt afwatering moeilijker + opdringen zout.Piekafvoer van Maas en Rijn veel hoger > overstromingsgevaar.Voorspelling voor 2050

ClauscentralebedrijventerreinA2JulianakanaalWessemgrindgatMaasMaas bij Wessem: mens grijpt in

Vergelijk de kaartjes. Welke twee ontwikkelingen hebben het overstromingsgevaar bevorderd?Antwoord: verstening en rivier wordt ingesnoerd > ontstaan flessenhalsNeder-RijnArnhemPannerdens KanaalIJssel18302000Omgeving Arnhem

http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20030328_rivierklei04Tijd voor nieuw beleid: ruimte voor de rivier

Olst, januari 1995:n na hoogste afvoer Rijnooit (~12.000 m3/sec), 240 000 mensen gevacueerdOlst, oktober 2009: zeer lage waterafvoer Rijn (~ 800 m3/sec)

Aanpakken van wateroverlast gebaseerd op driestapsprincipe:

vasthouden

bergen

afvoerenTijd voor nieuw beleid: ruimte voor de rivier

VasthoudenRegenwater in de grond laten zakken waar water valt.BergenWater opslaan in oppervlaktewater(sloten,riviertjes, retentiegebieden).AfvoerenZo snel mogelijk afvoeren naar buitenwater.

**************