3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal...

78
- Programma - XII e Lustrum NVMKA 3 & 4 november 2016 Utrecht 60 e najaarsvergadering

Transcript of 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal...

Page 1: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

- Programma -

XIIe Lustrum NVMKA3 & 4 november 2016 Utrecht

60e najaarsvergadering

Page 2: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,
Page 3: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

- Programma -

XIIe Lustrum NVMKA3 & 4 november 2016 Utrecht

60e najaarsvergadering

Page 4: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

COLOFON

Afdeling Mondziekten, Kaak- en Aangezichtschirurgie, Universitair Medisch CentrumUtrecht, Utrecht

VormgevingH.E. Westerdiep, Almelo

DrukVan den Bosch & Fikkert, Almelo

Programma en samenvattingen van de 60e Najaarsvergadering van de Nederlandse Vereniging voor Mondziekten, Kaak- en Aangezichtschirurgie (NVMKA), te houden op 3 en4 november 2016 te Utrecht

ISBN/EAN: 978-90-74178-24-2

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagenin een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enigewijze, hetzij elektronisch, door fotokopieën opnamen of op enige andere manier zondervoorafgaande schriftelijke toestemming van het bestuur van de Nederlandse Verenigingvoor Mondziekten, Kaak- en Aangezichtschirurgie.

4

Page 5: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

INHOUDSOPGAVE

PROGRAMMABOEK 60e NAJAARSVERGADERING NEDERLANDSE VERENIGING VOOR MONDZIEKTEN, KAAK- EN AANGEZICHTSCHIRURGIE

Colofon 4

Inhoudsopgave 5

Nederlandse Vereniging voor Mondziekten, Kaak- en Aangezichtschirurgie 7

Voorwoord 9

Voorwoord door de voorzitter NVMKA, Prof.dr. F.K.L. Spijkervet 11

Utrecht 12

Adressen en routebeschrijvingen 14

Lijst van sponsors 16

Programmaoverzicht 18

Wetenschappelijk programma 21

Partnerprogramma 29

Samenvattingen gastsprekers en vrije voordrachten

Prof.dr. Vincent Icke 31Saskia van den Muijsenberg 41Dr.ir. Debby Gawlitta 63Dr. J. Kuiper 75

5

Page 6: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

NIET ALLE BIOMATERIALEN ZIJN HETZELFDE – KIJK MAAR EENS GOED!

Referenties1 Jung R et al., Clin Oral Implants Res. 2013 Oct;24(10):1065–732 Buser D et al., J Periodontol. 2013 Nov;84(11):1517–273 Jensen SS et al., J Periodontal 2014 Nov;85(11):1549–564 Mordenfeld A et al., Clin Oral Implants Res. 2010 Sep;21(9):961–70

UNIEKE BIOFUNCTIONALITEIT> 91.9% implant survival rate

na 12 – 14 jaar1

> goed gepreserveerde en stabiele buccale botlamel na 5 – 9 jaar2,3

> Lange termijn volume behoud4

24(10):1065–7384(11):1517–27

85(11):1549–56 Mordenfeld A et al., Clin Oral Implants Res. 2010 Sep;21(9):961–70

UW NR. 1 REFERENTIE WERELDWIJD

UITSTEKENDE KWALITEIT

UNIEKE BIOFUNCTIONALITE> 91.9% implant survival rate

na 12 – 14 jaar1

> goed gepreserveerde en stabiele buccale botlamel na 5 – 9 jaar2,3

> Lange termijn volume behoud4

BIOFUNCTIONALITEIT

Referenties1 Jung R et al., Clin Oral Implants Res. 2013 Oct;24(10):1065–732 Buser D et al., J Periodontol. 2013 Nov;84(11):1517–273 Jensen SS et al., J Periodontal 2014 Nov;85(11):1549–564 Mordenfeld A et al., Clin Oral Implants Res. 2010

Voor meer informatie over onze producten:www.dent-medmaterials.nl, tel. 0226 - 360 150

Page 7: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

NEDERLANDSE VERENIGING VOOR MONDZIEKTEN, KAAK- EN AANGEZICHTSCHIRURGIEBESTUUR

Voorzitter Prof.dr. F.K.L. SpijkervetSecretaris Dr. R.H. GrootPenningmeester Dr. J.E. BergsmaInkomend voorzitter Prof.dr. J. de LangeCommunicatie Dr. J. Pijpe

Erevoorzitter Professor dr. M. Hut †

Ereleden Prof.dr. W.A.M. van der Kwast †Prof.dr. G. Boering †Prof.dr. P. EgyediProf.dr. H.P.M. FreihoferProf. C.A. Merkx †Prof.dr. G. Pfeifer †Prof.dr. P.J.W. StoelingaProf.dr. I. van der WaalSir Terence Ward †Prof.dr. L.G.M. de BontProf.dr. J.L.N. RoodenburgProf.dr. R.R.M. Bos

Leden van Verdienste Dr. G.J. van BeekDr. A.V. van GoolDr. J. HovingaJ.A. Tolmeijer †Dr. J.I.J.F. VermeerenDr. Th. C. VriezenB. Witsenburg

Congresorganisatie 60e Najaarsvergadering NVMKAAfdeling Mondziekten, Kaak- en Aangezichtschirurgie, Universitair Medisch Centrum Utrecht, Utrecht

Dr. A.J.W.P. Rosenberg, medisch afdelingshoofdMevrouw. dr. E.M. Van Cann J.T.M. van GemertF.J. Dieleman N.G. JanssenDr. R.J.J. van Es Dr. M.S.M. MuradinMevrouw. dr.ir. D. Gawlitta Mevrouw S.J. Nurmohamed

CongresorganisatieIreen Rientjes CongresorganisatieKalmarstraat 25 mobiel: 06-52 11 04 427559 JA Hengelo e-mail: [email protected]./fax: 074-278 29 83 website: www.ireenrientjes.nl 7

Page 8: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

Ontworpen door de natuur, ontwikkeld voor clinici

NIEUW! creos xenogain botsubstituut

Naast het resorbeerbaar collageen membraan creos xenoprotect, nu ook creos xenogain bovine botsubstituut!

• Vier handige verpakkingsvormen, waaronder de unieke creos bowl.

• Keuze uit twee korrelgroottes en verschillende volumes.

• Unieke macro- en microstructuur voor een optimale regeneratie.

• Uitstekende hanteerbaarheid en gebruiksgemak.

Ontdek het hele creosTM gamma op onze Nobel Biocare stand tijdens het NVMKA congres.

creos xenoprotectcollageen membraan

Page 9: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

VOORWOORD

Geachte collega en partner,

Wij heten u van harte welkom op de 12e lustrumvergadering van de NVMKA te Utrecht terere van het 60-jarig bestaan van onze mooie vereniging. De vergadering wordt gehoudenin het nieuwe muziekpaleis TivoliVredenbrug aan het Vredenburg/Catharijnesingel. Dezeis in 2014 door de Koning geopend en bestaat uit meerdere zalen met een fantastischeakoestiek.

Wij raden u aan met de trein naar Utrecht te komen. TivoliVredenbrug, de feestlocatieGrand Hotel Karel V en de overnachtingsadressen bevinden zich op loopafstand van hetcentraal station. Als u dan door de Domstad loopt op zoek naar de congreslocatie en in gesprek gaat met een Utrechter, kunt u zomaar het typische, door Tineke Schouten, Herman Berkien en Herman van Veen vertolkte, Utrechts dialect horen. Verder lopend zalhet u opvallen dat vele studenten de stad bevolken.

De Utrechtse Alma Mater met Sol Justitiae Illustra Nos als zinspreuk en de Sol als symbool,herbergt een van de oudste en grootste universiteiten van ons land. Velen van u zullen ookeen deel van de opleiding in Utrecht hebben gevolgd. De aula van het Academie-gebouwaan het Domplein werd al in 1462 gebouwd en is in 1636 als ceremonieel hart aan de toenopgerichte Universiteit van Utrecht toegewezen. In 1579 werd er de Unie van Utrecht ondertekend, wat wordt gezien als het begin van de Nederlandse staat. Een bezoek dooru en uw partner aan dit historische gebouw is zeker aan te raden. Het historische centrum,de vele terrassen, de eetgelegenheden en de typische grachten, met lager gelegen werf-kelders, maken, dat u zich in Utrecht geen moment zult vervelen. Mocht u culturele activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, hetmuseum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum, de Domtoren en -kerk, het Sonnenborgh museum en Sterrenwacht aan te raden. Mocht u zich even ‘down under’willen wanen, dan kunt u het Aboriginal museum bezoeken.

Meer toegespitst op ons congres hebben wij het thema ‘Innofacion’ neergezet. Hoe krijgenwe innovaties uit andere vakgebieden verwerkt in de reconstructie van het gezicht? Materialen, krachten op materialen en voorbeelden uit de natuur, welke toepasbaar kun-nen zijn op ons vakgebied, zullen de revue passeren. Vincent Icke, hoogleraar theoretischesterrenkunde en kosmologie, Saskia van den Muijsenberg, cofounder biomimicry, DebbyGawlitta, associate professor botregeneratie MKA-chirurgie, en Jelle Kuiper, innovatiedes-kundige in de zorgsector, zullen u overladen met nieuwe ideeën.

De organisatie mag zich nu al verheugen in een groot aantal abstracts, MKA talks en aan-meldingen. Sportieve prestaties kunt u voorafgaand aan het congres neerzetten tijdens hetgolftoernooi in De Lage Vuursche en het ATB-parcours op de Utrechtse heuvelrug. Wij zijn ervan overtuigd dat u een inspirerende tijd in Utrecht zult hebben en hopen ubegin november te mogen ontmoeten!

Met vriendelijke groet, namens de vakgroep MKA-chirurgie UMC Utrecht,Ellen Van Cann, Francois Dieleman, Robert van Es, Nard Janssen, Marvick Muradin, Silke Nurmohamed, Toine Rosenberg 9

Page 10: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

Veluwezoom 16 1327 AG Almere 036 53 58 601 [email protected] www.henryschein.nl

IMPLANTOLOGIE specialVraag nu naar onze Implantologie special

Alles voor implantaten, behalve implantaten

Neem voor meer informatie contact met ons op via 036 53 58 601

Page 11: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

VOORWOORD

Geachte collegae,

Het is op 3 november 2016 exact 60 jaar geleden dat de eerste vergadering van onze wetenschappelijke beroepsvereniging – destijds in Scheveningen – heeft plaatsgevonden.

In deze zes decennia is er veel kennis en kunde binnen ons vakgebied van de Mondziekten,Kaak- en Aangezichtschirurgie verkregen en ontwikkeld. We zijn gewend nieuwe ont-wikkelingen of ideeën bij elkaar onder de aandacht te brengen tijdens de Voor- en Najaarsvergadering. In dit lustrumjaar doen we dat binnen het thema ‘Innofacion’.

‘Innofacion’ zou gedefinieerd kunnen worden als het innoveren met als doel gezichts-verandering, de gezichtsuitdrukking (de facies), te behandelen of te beïnvloeden, zoals dievoorkomt bij diverse aandoeningen.De onderzoeksinspanningen binnen ons domein zijn erop gericht ontdekkingen te doenwaardoor we wellicht in de toekomst beter in staat zijn bijvoorbeeld de ontwikkeling vande boviene facies (syndroom van Crouzon), de aviare facies (vogelgezicht bij Pierre Robinsyndroom) of de cricetus facies (hamstergezicht bij Sjögren) te gaan begrijpen, en daarmeenog beter in staat zijn deze te behandelen of te voorkomen. Dergelijk onderzoek is al langniet meer monodisciplinair, en kan alleen tot stand worden gebracht door samenwerkingbinnen de verschillende onderzoeksverbanden.

Dit jaar laat de inhoud van het wetenschappelijk programma wederom zien dat we eendynamische vereniging zijn met vele enthousiaste collegae die zich bezighouden met vernieuwende oplossingen bij de behandeling van diverse aandoeningen.Met de bijdragen van de gastsprekers is er een programma samengesteld dat ons over degrenzen van ons vakgebied heen laat kijken. Ongetwijfeld zorgt het ervoor, dat wij ons metvernieuwende inzichten dit twaalfde lustrum zullen gaan herinneren.

Fred SpijkervetVoorzitter NVMKA

11

Page 12: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

UTRECHT

Utrecht is een stad en gemeentein Nederland en de hoofdstadvan de provincie Utrecht. Met340.000 inwoners is Utrecht devierde stad van Nederland naarinwonertal. De stad is centraalgelegen op een knooppunt vanwegen, spoorwegen en water-wegen, waardoor het een toonaangevende beurzen- enconferentiestad is en het hardstgroeiende economische centrum- vooral in de dienstensector -van zowel de Randstad als Nederland. De stad huisvest drieuniversiteiten waarvan de groot-ste de Universiteit Utrecht is.Deze universiteit is de op een nagrootste van Nederland. Er zijnook drie omvangrijke hogescho-len en diverse hoofdkantorenvan multinationals gevestigd.

Utrecht was een van de eerstesteden in het huidige Nederlandmet stadsrechten en heeft eenlange geschiedenis en een be-langrijk historisch centrum. Ken-merkend voor de stad zijn ondermeer de werven en de Dom vanUtrecht (met de 112 meter hogeDomtoren) waaraan de stad de bijnaam Domstad ontleent. De stad was in het jaar 1808kortstondig de hoofdstad van het Koninkrijk Holland, zoals Nederland destijds heette.

Utrecht is de zetel van de rooms-katholieke aartsbisschop van Nederland (aartsbisdomUtrecht). Paus Adrianus VI, de eerste en enige Nederlandse Paus, woonde vanaf 1517 aande Kromme Nieuwegracht 49, in wat later door de inwoners van Utrecht het ‘Paushuize’werd genoemd. Johannes Paulus II is hier ontvangen tijdens zijn bezoek aan Nederland in1985.

De naam Utrecht is afkomstig van het Latijnse Traiectum en duidt op een plaats waar inde Romeinse tijd de rivier de Rijn doorwaadbaar of over te steken was. De ‘U’ komt vanhet Oudnederlandse woord uut, dat ‘benedenstrooms’ betekent - Utrecht moet dus begrepen worden als ‘uit-Trecht’.

12

Page 13: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

Vanwege de Domtoren, beeldmerk van de stad waarvan de toren met 112,32 meter dehoogste kerktoren van Nederland is, wordt de stad ook wel Domstad genoemd. Twee andere bijnamen zijn Utreg (in het Stad-Utrechts) en Utka (in de multiculturele straattaalvan de Randstad). Tijdens Carnaval heet de stad Utrecht Leemput. Een inwoner van Utrechtlaat zich liever Utrechter dan Utrechtenaar noemen. Ze werden ook wel ‘baliekluivers’ genoemd, naar de Utrechters die, hangend over de balies van de bruggen van de Oude-gracht, de bedrijvigheid in de stad aanschouwden en elkaar ontmoetten.

Op en rond het huidige Domplein is de plaats waar de Romeinen rond 50 na Christus debasis voor de stad Utrecht hebben gelegd. Aan de oever van de Rijn bouwden ze het Castellum Traiectum van hout en aarde. Dit fort was onderdeel van de verdedigingsgordellangs de noordgrens van het Romeinse Rijk, de zogenaamde limes. Tussen 50 en 270 naChristus werd het Castellum viermaal herbouwd. Na het vertrek van de Romeinen stredende Friezen en de Franken lange tijd om de vesting. De overgebleven ommuring leefde voortals de burcht Trecht. Vanaf de late middeleeuwen tot het begin van de 19e eeuw kendede stad verschillende periodes van botsingen en verschuivingen tussen en binnen verschil-lende machten, door onder meer de reformatie, gilden en bezettingen door Spanjaardenen Fransen. In de eerste helft van de zeventiende eeuw werd de Universiteit Utrecht opgericht.

Vanaf het begin van de 19e eeuw werden, in ruime zin, nutsvoorzieningen aangelegd enuitgebreid, die de situatie voor de stad sterk verbeterden. In de tweede helft van de 19e eeuw vond de eerste stadsuitbreiding plaats. Voor, en met name na de Tweede Wereldoorlog zou Utrecht hiermee grootschalig uitbreiden.

Voor bezoektips: www.bezoek-utrecht.nl

13

Page 14: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

CONGRESLOCATIE

TIVOLIVREDENBURGVredenburgkade 113511 WC UtrechtT. 030 – 760 6760www.tivolivredenburg.nl

ROUTEBESCHRIJVING TIVOLIVREDENBURG

Openbaar VervoerWij adviseren u om met de trein te komen. TivoliVredenburg ligt op een paar honderdmeter (circa 5 min.) loopafstand van Utrecht Centraal en Hoog Catharijne.

Looproute naar TivoliVredenburgVanaf Utrecht Centraal Station is de kortste route voor voetgangers via de Noordertunnel.Neem de rechter uitgang en loop daarna rechtdoor, dan ziet u TivoliVredenburg vanzelf.Een andere optie: loop vanaf het Centraal Station helemaal door winkelcentrum Hoog Catharijne richting uitgang Clarenburg. Steek daarna linksaf het Vredenburgplein over.U vindt een van de ingangen aan het eind van de Vlaamse Toren (de straat tussen The Stingen TivoliVredenburg).

Met de autoEr zijn meerdere parkeergarages in de buurt van TivoliVredenburg, bijvoorbeeld:- P5 Vredenburg: Rijnkade 16- P3 Radboud: Stationstraat 152- P4 Stationsstraat: Stationsstraat 29

14

Page 15: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

OVERIGE ADRESSEN

Grand Hotel Karel V*****Geertebolwerk 13511 XA UtrechtT. 030 – 233 7461www.karelv.nl

Looproute naar Grand Hotel Karel V vanaf TivoliVredenburg:via Vredenburg, Lange Elisabethstraat, Mariastraat, Mariaplaats, Springweg en Walsteeg bereikt u het Geertebolwerk en de tuiningang van Grand Hotel Karel V (11 min.)

Apollo Hotel Utrecht****Vredenburg 143511 BA UtrechtT. 030 – 234 7157www.apollohotelsresorts.com/utrecht

Gelegen tegenover TivoliVredenburg

15

Page 16: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

LIJST VAN SPONSORS

De 60e Najaarsvergadering van de NVMKA is mede mogelijk gemaakt dank zij de volgendesponsors:

Hoofdsponsors KLS Martin

Meerjaren Sponsors Biomet 3i2015-2016-2017 Dam Medical

Dentalair Products NederlandDent-Med MaterialsDentsply ImplantsHenry Schein Dental Keystone Dental BeneluxNobel BiocareStraumann

Expositie Biomet 3iBrainlabDam MedicalDentalair Products Nederland Dental UnionDent-Med Materials Dentsply ImplantsDePuy SynthesHenry Schein DentalKeystone Dental BeneluxKLS MartinKona Medical SuppliesMegaGen BeneluxMedical Bone Nobel Biocare Ortho=SolutionsProScanSomnoMedStraumann StrykerXillocZimmer Biomet

16

Page 17: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

Adverteerders Biomet 3iDam MedicalDentalair Products NederlandDent-Med MaterialsDentsply ImplantsDePuy SynthesHenry Schein Dental Keystone Dental BeneluxKLS MartinMegaGen BeneluxNobel BiocareProScanStraumann StrykerTTL Laverman

Flyer in congrestas BenetecDentalair Products Nederland Dent-Med Materials Dentsply ImplantsDePuy SynthesHenry Schein DentalKeystone Dental BeneluxKLS MartinMegaGen BeneluxNobel BiocareSomnoMedStraumann

Golftoernooi Raadsheeren

Speciale dank gaat uit naar de collegae dr. E.M. Baas en dr. J.E. Bergsma voor hun werkzaamheden voor de Commissie Sponsorrelaties van de NVMKA.

17

Page 18: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

WETENSCHAPPELIJK PROGRAMMA DONDERDAG 3 NOVEMBER 2016

TivoliVredenburg - Thema: ‘Innofacion’

08.30 – 09.30 Ontvangst, registratie en expositiebezoek

09.30 – 09.35 Welkomstwoord door organisatieDr. A.J.W.P. Rosenberg, medisch afdelingshoofd vakgroep MKA, Universitair Medisch Centrum Utrecht

09.35 – 09.50 WelkomstwoordProf.dr. F. Miedema, decaan en vicevoorzitter Raad van Bestuur, Universitair Medisch Centrum Utrecht

09.50 – 10.00 Opening van de vergaderingProf.dr. Fred Spijkervet, voorzitter NVMKA

10.00 – 11.00 VergezochtProf.dr. Vincent Icke, hoogleraar theoretische sterrenkunde

11.00 – 11.30 Pauze en expositiebezoek

11.30 – 12.30 Sessie I - Vrije voordrachtenOrthognatische chirurgie/craniofaciale chirurgie

12.30 – 13.35 Lunch en expositiebezoek

13.35 – 14.20 Biomimicry - een glimp in het meest geavanceerde design labSaskia van den Muijsenberg, director en co-founder Biomimicry

14.20 – 15.00 Sessie II - Vrije voordrachtenTechnologische ontwikkelingen

15.00 – 15.30 Pauze en expositiebezoek

15.30 – 16.30 Sessie III - Vrije voordrachtenImplantologie/traumatologie/MKA Talks

16.30 – 16.45 Fotodynamische therapie (PDT) voor hoofdhalstumoren:huidige inzichten en ontwikkelingen Dr. Sebastiaan de Visscher, BOOA-lezing

16.45 – 17.00 Uitreiking BOOA Research Grant

19.00 – 24.00 Lustrum gala in Grand Hotel Karel V,dresscode: black tie

18

Page 19: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

WETENSCHAPPELIJK PROGRAMMA VRIJDAG 4 NOVEMBER 2016

TivoliVredenburg - Thema: ‘Innofacion’

08.30 – 09.00 Ontvangst, registratie en expositiebezoek

09.00 – 10.00 Sessie IV - Vrije voordrachtenOncologie/mondziekten/dento-alveolaire chirurgie

10.00 – 10.45 Pauze en expositiebezoek

10.45 – 11.30 Innofacions in 3D-bioprinten van levend botweefselDr.ir. Debby Gawlitta, associate professor botregeneratie,MKA-chirurgie en programmacoördinator RMT van UMCU

11.30 – 12.30 Sessie V - Vrije voordrachtenTechnologische ontwikkelingen/mondziekten/MKA talks

12.30 – 13.30 Lunch en expositiebezoek

13.30 – 14.00 Sessie VI - Vrije voordrachtenMondziekten/algemeen

14.00 – 14.30 Implementing disruptive innovationDr. J. Kuiper, Innovatiedeskundige Zorgsector, Goedhart Advies, Utrecht

14.30 – 15.00 Pauze en expositiebezoek

15.00 – 16.15 Algemene Ledenvergadering NVMKA

16.15 – 16.30 Presentatie 61e Najaarsvergadering te Den Haag

16.30 – 16.45 Uitreiking stipendia

16.45 Afsluiting en borrel

19

Page 20: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

Innovative Solutions for Contemporary Implant Dentistry

December 8th & 9th, 2016

In cooperation with Columbia University &ICOI Dental Implant Symposium

December 10th, 2016

Guest Speakers

Prof. Dr. Hakan Akıncıbay - Turkey

Nurit Bittner, DDS - USA, New York

Dr. Diego Capri - Italy

Prof. Dr. Thomas Fortin - France

Dr. Constantin Ionescu - Sweden

Dr. Marco Josch - Germany

Dr. Maciej Marcinowski - Poland

Dr. Gregory Oxford - USA, Florida

Mariano Polack, DDS, MS - USA, Maryland

Prof. Dr. Michael Rosin - Germany

Dennis Tarnow, DDS - USA, New York

Robert E. Walinchus, DMD - USA, Pennsylvania

Associate Prof. Dr. Zekai Yaman - Turkey

[email protected] or +39 045 8230294

You’re invited to New York City!Register and Reserve your seat today!

12 CECredits

Page 21: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

WETENSCHAPPELIJK PROGRAMMA DONDERDAG 3 NOVEMBER 2016

TivoliVredenburg - Thema ‘Innofacion’

08.30 – 09.30 Ontvangst, registratie en expositiebezoek

09.30 – 09.35 Welkomstwoord door organisatieDr. A.J.W.P. Rosenberg, medisch afdelingshoofd vakgroep MKA, Universitair Medisch Centrum Utrecht

09.35 – 09.50 WelkomstwoordProf.dr. F. Miedema, decaan en vicevoorzitter Raad van Bestuur, Universitair Medisch Centrum Utrecht

09.50 – 10.00 Opening van de vergadering door voorzitter NVMKAProf.dr. Fred Spijkervet, voorzitter NVMKA

10.00 – 11.00 VergezochtProf.dr. Vincent Icke, hoogleraar theoretische sterrenkunde

11.00 – 11.30 Pauze en expositiebezoek

11.30 – 12.30 Vrije voordrachten – Sessie 1: Orthognathische chirurgie/craniofaciale chirurgie Voorzitters: Dr. E.M. Baas en Dr. A. Matthews-Brzozowski

01. 11.30 N.B. van Bakelen, B. Gareb, G.J. Buijs, J. Jansma, J.G.A.M. de Visscher,Th.J.M. Hoppenreijs, J.E. Bergsma, B. van Minnen, B. Stegenga,R.R.M. BosLong-term performance of a biodegradable versus a titanium fixation-system in maxillofacial-surgery: A Multicenter RCT

02. 11.40 P.N.W.J. Houppermans, J.G. van Rijssel, J.P. Verweij, G. Mensink, P.J.J. Gooris, J.P.R. van MerkesteynDe invloed van de onderrand zaagsnede op de linguale splijtingspatronen bij bilaterale sagittale splijtingsosteotomieën uitgevoerd met splijttang en splijthevel: een prospectieve observationele studie

03. 11.50 J.G. van Rijssel, J.P. Verweij, J.P.R. van MerkesteynPersisterend ossaal defect van de mandibula onderrand na bilateralesagittale splijtingsosteotomie, prevalentie en risicofactoren

04. 12.00 B.I. Pluijmers, L. Caron, E.B. Wolvius, B. Padwa, D. Dunaway, M. KoudstaalCraniofaciale microsomie en chirurgische interventies: een presentatie van de grootste populatie tot nu toe

21

Page 22: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,
Page 23: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

05. 12.10 J.M. Duininck, N.C.C. Vulink, R. Brons, B. van Eggermont, P.J.J. Gooris, Th.J.M. Hoppenreijs, A.G. BeckingOrthognatische chirurgie bij body dysmorphic disorder

06. 12.20 R.C. Apperloo, M.H.T. de Ruiter, D.M.J. Milstein, J. de LangeAnalyse van het succes van een bimaxillaire osteotomie met advancement in patiënten met het obstructief slaapapneu syndroom

12.30 – 13.35 Lunch en expositiebezoek

13.35 – 14.20 Biomimicry - een glimp in het meest geavanceerde design labSaskia van den Muijsenberg, director en co-founder Biomimicry

14.20 – 15.00 Vrije voordrachten – Sessie 2: 3D-technologische ontwikkelingenVoorzitters: J.W. Nolte en B.I. Pluijmers

07. 14.20 M.L.F. Hol, J.W. Meulstee, L.E. Smeele, A.G. Becking, T.J.J. MaalEen nieuwe 3D-methode voor de evaluatie van groeiafwijkingen in het aangezicht

08. 14.30 H.F. Baan, J.H.F. Liebregts, T. Xi, R. Schreurs, M.J.J. de Koning, S.J. Bergé, T.J.J. MaalEen nieuwe 3D-tool om de nauwkeurigheid van bimaxillaire chirurgie te kwantificeren: de OrthoGnathicAnalyser

09. 14.40 J.H.F. Liebregts, H.F. Baan, R. Schreurs, M.J.J. de Koning, S.J. Bergé, T.J.J. Maal, T. Xi3D-evaluatie van bimaxillaire osteotomie: mandible-first of maxilla-first?

10. 14.50 J.P. Verweij, D. Anssari Moin, G. Mensink, D. Wismeijer, J.P.R. van MerkesteynInnovatie binnen tandvervanging: 3D-autotransplantatie van premolaren en molaren

15.00 – 15.30 Pauze en expositiebezoek

15.30 – 16.30 Vrije voordrachten – Sessie 3: Implantologie/traumatologie/MKA TalksVoorzitters: Dr. S.A. Zijderveld en M.L.F. Hol

11. 15.30 R.R.M. Bos, A.L. van Arnhem, A.C. van LeeuwenOsteoinductiviteit van calciumfosfaat keramieken in een schapenmodel en klinische toepassing

12. 15.40 R. Schreurs, L. Dubois A.G. Becking, T.J.J. MaalKwantificatie en evaluatie van orbitareconstructie met patiënt-specifiekeimplantaten

23

Page 24: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

13. 15.50 S.E.C.M. van de Vijfeijken, J. Jonkergouw, H. Folkersma, L. Dubois,L.H.E. Karssemakers, D. Verbaan, E. Nout, A.G. BeckingEen twee center cohort studie in 40 patiënt-specifieke peek cranioplastieken

16.00 – 16.24 MKA Talks

14. 16.00 M. van Eijnatten, E-J. Rijkhorst, D. Heijtel, T. Forouzanfar, M. Hofman, J. WolffUTE-MRI sequenties in de maxillofaciale chirurgie: een kadaverstudie

15. 16.08 J.H.F. Liebregts, T. Xi, M. Timmermans, M.J.J. de Koning, S.J. Bergé, T.J.J. MaalNauwkeurigheid van 3D weke delen simulatie na bimaxillaire osteotomie

16. 16.16 T.C.T. van Riet, J. Kober, M. Griffioen, X. Zhang, P.H. van Twisk, R. Babuska, J. de LangeOnderzoeksopzet: op zoek naar toepassingen van robottechnologie in de MKA-chirurgie

16.30 – 17.00 Sessie BOOAVoorzitter: Dr. G.J. Dicker

16.30 – 16.45 Fotodynamische therapie (PDT) voor hoofdhalstumoren:huidige inzichten en ontwikkelingenDr. Sebastiaan de Visscher, BOOA-lezing

16.45 – 17.00 Uitreiking BOOA Research Grant

19.00 – 24.00 Lustrum gala in Grand Hotel Karel V,dresscode: black tie

24

Page 25: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

WETENSCHAPPELIJK PROGRAMMA VRIJDAG 4 NOVEMBER 2016

TivoliVredenburg - Thema ‘Innofacion’

08.30 – 09.00 Ontvangst, registratie en expositiebezoek

09.00 – 10.00 Vrije voordrachten – Sessie 4: Oncologie/mondziekten/dento-alveolaire chirurgieVoorzitters: Dr. C.A. Krabbe en B.S. Müller

17. 09.00 G.K.P. Bittermann, I.E.M. van Hooijdonk, A. Longoni, E.C. Kruijt Spanjer,A.J.W.P. Rosenberg, D. GawlittaChondrogene differentiatiecapaciteit van dentale pulpa stamcellen

18. 09.10 M-C. Donders, A. van ’t Hof, B. Loos, J. de Lange‘Floss or die 2.0’

19. 09.20 R. Helmers, D.M.J. Milstein, J. de LangeKlinische beoordeling van late radiatieschade van de orale microciculradiatie in hoofd-halskanker patiënten

20. 09.30 H. Dekker, D. van Dijk, E. Bloemena, N. Bravenboer, C.M. ten Bruggenkate, E.A.J.M. SchultenRadiotherapie, stralingsdosis en vascularisatie van de onderkaak

21. 09.40 K. Boeve, K.P. Schepman, B. van der Vegt, E. Schuuring, J.L.N. Roodenburg, M.J.H. WitjesAccuratesse van de schildwachtklier procedure en nieuwe inzichten inlymfedrainage patronen van mondholtetumoren

22. 09.50 E.A. Dik, S.M. Willems, N.A. Ipenburg, A.J.W.P. Rosenberg, E.M. Van Cann, R.J.J. van EsWatchful waiting van de hals bij T1/2N0M0 mondholtecarcinoom is ongunstig voor patiënten met occulte metastasen

10.00 – 10.45 Pauze en expositiebezoek

10.45 – 11.30 Innofacions in 3D-bioprinten van levend botweefselDr.ir. Debby Gawlitta, associate professor botregeneratie,MKA-chirurgie en programmacoördinator RMT van UMCU

11.30 – 12.30 Vrije voordrachten – Sessie 5: Technologische ontwikkelingen/mondziektenVoorzitters: Dr. G. Mensink en H.G.G.J. Vallen

23. 11.30 B.J. Klotz, M. Wright Clark, Y.X. Chang, I. Pennings, J. Malda, A.J.W.P. Rosenberg, D. GawlittaFabricage van gevasculariseerde constructen voor reconstructie van maxillofaciale botdefecten 25

Page 26: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

Dentalair NoordT 0594 72 90 00 |

E [email protected] | I www.dentalair.nl

Dentalair Products Nederland B.V.T 078 654 37 37 | E [email protected] | I www.dentalair.nl

Ancar S7 voor-in-stapstoel De nieuwe S7 , is geheel vervaardigd uit aluminium met de laatste ergonomische inzichten.

Comfortabele instap, ook voor ouderen en gehandicapten. Vooraanzicht voor een goede beeldbepaling Logistiek betere uitstappositie aan de voorzijde van de stoel Te combineren met de meeste bestaande zweep en cart units. Staat los op de vloer en is daarmee verplaatsbaar Joystick bediening .Optie: pneumatische 3D hoofdsteun.

Page 27: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

24. 11.40 F.I. Broekema, R.R.M. Bos, B. van MinnenRisico op nabloedingen na dento-alveolaire chirurgie: ontstolling versusnormale stolling

11.50 – 12.30 MKA Talks

25. 11.50 A.J. Tuin, J.A. van Dongen, M.C. Harmsen, F.K.L. SpijkervetVet als ontstekingsremmer bij osteoartritis

26. 11.58 E.P. van der Hoeve, A.R.M. Wittkampf, A.J.W.P. RosenbergEen simpele methode om een dreigende of opgetreden buccal plate fracture op te lossen

27. 12.06 J. Kraeima, M.J.H. Witjes, R.H. Schepers, J. Jansma, J.L.N. Roodenburg,F.K.L. Spijkervet“Is de technisch geneeskundige wel genees-kundig genoeg?”

28. 12.14 T.J.W. Klein Nulent, B. de Keizer, S.M. Willems, R. de Bree, R.J.J. van EsGallium-68-PSMA PET/CT in gemetastaseerd adenoid cysteus carcinoom.Mogelijkheid voor toekomstige behandeling?

29. 12.22 D.S.P. Heidsieck, J.H. Koolstra, M.H.T. de Ruiter, A. Hoekema, J. de LangeBelasting van het temporomandibulaire gewricht gedurende het dragen van een mandibulair repositie apparaat (MRA)

12.30 – 13.30 Lunch en expositiebezoek

13.30 – 14.00 Vrije voordrachten – Sessie 6: Mondziekten/algemeenVoorzitters: J.F.L Bosgra en R. Goey

30. 13.30 M.M. van de Meent, H. Meshkini, M. Fiocco, M.J.M. Wetselaar-Glas,J.P.R. van MerkesteynConservatieve behandeling van kinderen met chronische diffuus scleroserende osteomyelitis/tendoperiostitis van de mandibula

31. 13.40 P.M. Meiners, H. Bootsma, S. Arends, E.A. Haacke, B. van der Vegt, F.G.M. Kroese, F.K.L. Spijkervet, A. VissinkAbatacept vermindert ziekteactiviteit van het syndroom van Sjögren:Een open label studie

13.50 – 13.58 MKA Talk

32. 13.50 J.M. Plooij, B.P.H.M. van Gemert, M. Gilijamse, J. ter Hoeven, G.M. Capello, A.W. CarleeLean back and relax?

27

Page 28: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

Baanbrekende studie door ona�ankelijke onderzoekers toont significant minder verlies bij Straumann-implantaten dan bij 7 andere merken1.Analyse van een klinische studie van meer dan 11.000 implantaten bij 2.765 patiënten en met een 9 jaar follow-up.

Meer informatie over deze studie of onze producten: (030) 600 89 00 of [email protected] www.straumann.nl

1 Derks J, Håkansson J, Wennström JL, Tomasi C, Larsson M, Berglundh T, Dept. of Periodontology, Institute of Odontology, Sahlgrenska Academy, Universität Göteborg

Page 29: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

14.00 – 14.30 Implementing disruptive innovationDr. J. Kuiper, Innovatiedeskundige Zorgsector, Goedhart Advies, Utrecht

14.30 – 15.00 Pauze en expositiebezoek

15.00 – 16.15 Algemene Ledenvergadering NVMKA

16.15 – 16.30 Presentatie 61e Najaarsvergadering te Den Haag

16.30 – 16.45 Uitreiking stipendia

16.45 Afsluiting en borrel

PARTNERPROGRAMMA VRIJDAG 4 NOVEMBER

09.15 Verzamelen bij Grand Hotel Karel V

09.30 Rondleiding in het Academiegebouw

10.30 Kopje koffie

11.15 Bezoek DOMunder

12.30 Lunch in Restaurant Broers

29

Page 30: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,
Page 31: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

THEMA VERGEZOCHT

PROF.DR. VINCENT ICKE

Curriculum vitaeAls wetenschapper onderzoekt Vincent Ickeniet alleen de nog onverklaarde fenomenen inhet heelal, maar als spreker brengt hij zijn be-vindingen gepassioneerd over op zijn gehoor,van alle leeftijden en achtergronden. Hij wil iedereen laten meedelen in zijn verwonderingen ontzag voor de natuur. Bevlogen, laagdrempelig en met een brede interesse. Naast zijnwetenschappelijk werk is Vincent Icke actief betrokken bij de popularisatie van de weten-schap. Hij is regelmatig te gast in De Wereld Draait Door om actuele gebeurtenissen in eenbreder, wetenschappelijk verantwoord perspectief te plaatsen.

SamenvattingHet heelal evolueert door een reusachtig en subtiel samenspel tussen deeltjes, ruimte entijd. Een van de gevolgen kennen we: dat zijn wijzelf, hier. Maar hoe zit het met “Zij, daar-ginds”? Zijn die er ook? We weten het pas zeker als we echt tekenen van buitenaards levenhebben gevonden. Zoals zo vaak in de wetenschap zou ons heelal ook in dit geval voor eenverrassing kunnen zorgen. Misschien morgen al.

31

Page 32: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

01. LONG-TERM PERFORMANCE OF A BIODEGRADABLE VERSUS A TITANIUMFIXATION-SYSTEM IN MAXILLOFACIAL-SURGERY: A MULTICENTER RCTN.B. VAN BAKELEN1, B. GAREB1, G.J. BUIJS1, J. JANSMA1, J.G.A.M. DE VISSCHER2, Th.J.M. HOPPENREIJS3, J.E. BERGSMA4, B. VAN MINNEN1, B. STEGENGA1, R.R.M. BOS1

1 Afdeling Mondziekten Kaak- en Aangezichtschirurgie, Universitair Medisch Centrum, Groningen

2 Afdeling Mondziekten Kaak- en Aangezichtschirurgie, Medisch Centrum, Leeuwarden

3 Afdeling Mondziekten Kaak- en Aangezichtschirurgie, Rijnstate Ziekenhuis, Arnhem4 Afdeling Mondziekten Kaak- en Aangezichtschirurgie, Amphia, Breda

Introductie en doelstellingBiodegradeerbare fixatiesystemen zouden de problemen (plaatverwijdering) die geasso-cieerd zijn met titanium kunnen reduceren/elimineren. Het doel van deze studie was om de langetermijnresultaten van een titanium en een bio-degradeerbaar fixatiesysteem in de MKA-chirurgie met elkaar te vergelijken.Materiaal en methodeHet onderzoek werd uitgevoerd in vier Nederlandse ziekenhuizen. Patiënten waarbij eenBSSO, een Bimaxillaire of een Le Fort-I osteotomie werd uitgevoerd of patiënten die werdenbehandeld voor een mandibulafractuur, Le Fort-I fractuur of zygomafractuur werden gerekruteerd van december 2006-juli 2009. Inclusie van de 230 patiënten was gebaseerd op poweranalyse met de uitkomstmaat ‘botheling na acht weken’ 1. De patiënten werden gerandomiseerd naar een behandelingmet titanium (KLS Martin) of biodegradeerbare (Inion CPS) platen en schroeven.ResultatenRandomisatie resulteerde in een Intention-To-Treat populatie van 113 patiënten in de titanium groep en 117 patiënten in de biodegradeerbare groep. Inclusiefouten werden gemaakt voor zeven patiënten. In 25 biodegradeerbaar-gerandomiseerde patiënten werdintra-operatief geswitcht naar titanium 2. Er waren twee Treatment-Received violations. Resulterend in 134 patiënten geopereerd met titanium en 87 patiënten geopereerd metbiodegradeerbaar. Na >5 jaar follow-up werd plaatverwijdering uitgevoerd in 22/134(16,4%) patiënten in de titanium groep en in 23/87 (26,4%) in de biodegradeerbare groep(p=0.036, hazard ratio biodegradeerbaar (95% CI) = 2.0 (1.05 – 3.8), HR titanium = 1). Occlusie, VAS-pijnscores en de Mandibular Function Impairment Questionaire lieten goedeen (vrijwel) pijnvrije mandibulaire functie zien in beide groepen.ConclusieHet titanium systeem van KLS Martin verdient de voorkeur boven het biodegradeerbaresysteem van Inion CPS.Referenties1 GJ Buijs, NB van Bakelen, J Jansma, JGAM de Visscher, TJM. Hoppenreijs, JE Bergsma, B Stegenga, RRM Bos.

A Randomized Clinical Trial of Biodegradable and Titanium Fixation Systems in Maxillofacial Surgery. J DentRes. 2012; 91:299-304.

2 NB van Bakelen, GJ Buijs, J Jansma, JGAM de Visscher, TJM. Hoppenreijs, JE Bergsma, B Stegenga, RRM Bos.Decision-making Considerations in Application of Biodegradable Fixation Systems in Maxillofacial Surgery:A Retrospective Cohort Study. J Cran Maxillofac Surg 2014;42:417-22.32

Page 33: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

02. DE INVLOED VAN DE ONDERRAND ZAAGSNEDE OP DE LINGUALE SPLIJTINGSPATRONEN BIJ BILATERALE SAGITTALE SPLIJTINGS-OSTEOTOMIEËN UITGEVOERD MET SPLIJTTANG EN SPLIJTHEVEL: EEN PROSPECTIEVE OBSERVATIONELE STUDIE

P.N.W.J. HOUPPERMANS1,2, J.G VAN RIJSSEL1, J.P. VERWEIJ1, G. MENSINK1,3, P.J.J. GOORIS3, J.P.R. VAN MERKESTEYN1

1 Afdeling Mondziekten Kaak- en Aangezichtschirurgie, Leids Universitair Medisch Centrum, Leiden

2 Afdeling Mondziekten Kaak- en Aangezichtschirurgie, HagaZiekenhuis, Den Haag3 Afdeling Mondziekten Kaak- en Aangezichtschirurgie, Amphia, Breda

Introductie en doelstellingBilaterale sagittale splijtingsosteotomie (BSSO) is een veel gebruikte orthognatische operatietechniek. Deze prospectieve observationele studie onderzocht de verhouding tussen de geplandeonderrand snede, welke tot in de linguale cortex wordt gepland, en de daadwerkelijk uit-gevoerde onderrand snede tijdens de BSSO. Daarnaast werd de invloed van de onderrandsnede op de linguale fractuurpatronen geanalyseerd.

Materiaal en methodePostoperatieve cone beam computed tomography (CBCT)-scans van 41 patiënten, 82 sagittale splijtingsosteotomieën, werden onderzocht. Beschrijvende statistieken werdengebruikt om de uitgevoerde onderrand sneden te analyseren. Logistische regressie-modellen werden gebruikt om de invloed van de onafhankelijke variabelen te onderzoekenzoals de ervaring van de chirurg op de onderrand snede. De invloed van de onderrandzaagsneden op de linguale splijtingspatronen en de incidentie van bad splits werden onderzocht.

ResultatenDe onderrand snede bereikte de onderrand cortex in alle gevallen, maar bereikte de linguale cortex in slechts 38% van de splijtingen. Er werd geen significante relatie tussende onderrand snede en een specifieke linguale breuklijn aangetoond.

ConclusieDeze studie toont aan de hand van postoperatieve CBCT-analyse dat de geplande zaagsnede bij een BSSO vaak niet precies geplaatst wordt zoals gepland. Er werd geen significante relatie tussen de onderrand zaagsnede en de linguale splijtingspatronen of optreden van bad splits gevonden.

33

Page 34: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

03. PERSISTEREND OSSAAL DEFECT VAN DE MANDIBULA ONDERRAND NA BILATERALE SAGITTALE SPLIJTINGSOSTEOTOMIE, PREVALENTIE EN RISICOFACTOREN

J.G. VAN RIJSSEL, J.P. VERWEIJ, J.P.R. VAN MERKESTEYN

Afdeling Mondziekten Kaak- en Aangezichtschirurgie, Leids Universitair Medisch Centrum, Leiden

Introductie en doelstellingDe aanwezigheid van een persisterend ossaal defect van de mandibula onderrand na bilaterale sagittale splijtingsosteotomie (BSSO) kan leiden tot een ongewenst esthetischresultaat met, in zeldzame gevallen, noodzaak voor latere correctie. Het doel van deze studie was het inschatten van de prevalentie van deze defecten en hetbepalen van risicofactoren.

Materiaal en methodeIn deze retrospectieve studie werden patiënten geïncludeerd die een BSSO ondergingenin verband met retrognatie. De BSSO werd uitgevoerd met behulp van splijttang en hevel.Bepaald werden de grootte van de ventrale verplaatsing, rotatie van het occlusievlak, post-operatieve positie van het proximale segment, fractuurverloop en optreden van een badsplit. De primaire outcome was de aan- of afwezigheid van een ossaal defect ter hoogtevan de mandibula onderrand, gedetecteerd op OPT minimaal zes maanden postoperatief.

Resultaat200 patiënten werden geïncludeerd met een gemiddelde follow-up van 13 maanden. De gemiddelde advancement was 5,8mm en de gemiddelde rotatie van het occlusievlakwas 5,4 graden (clockwise). In 7,0% van de operatiezijden en 12,5% van de patiënten werdeen defect gezien. Significante risicofactoren voor het ontstaan van een defect waren eengrotere ventrale verplaatsing, een grotere rotatie van het occlusievlak (clockwise), cranialerotatie van het proximale segment en een fractuur die volledig in de linguale cortex verliep.

ConclusieEen persisterend defect ter hoogte van de mandibula onderrand na BSSO is frequenteraanwezig bij een grotere ventrale verplaatsing, een grotere rotatie van het occlusievlak(clockwise), malpositie van het proximale segment en een fractuur die volledig in de linguale cortex verloopt.

34

Page 35: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

04. CRANIOFACIALE MICROSOMIE EN CHIRURGISCHE INTERVENTIES: EEN PRESENTATIE VAN DE GROOTSTE POPULATIE TOT NU TOE

B.I. PLUIJMERS1, L. CARON1, E.B. WOLVIUS1, B. PADWA2, D. DUNAWAY3, M. KOUDSTAAL1,2,3

1 Afdeling Mondziekten Kaak- en Aangezichtschirurgie, Erasmus MC, Rotterdam2 Craniofacial Center, Dept. of Oral and Maxillofacial Surgery, Boston Childrens’

Hospital, USA3 The Craniofacial Unit, Great Ormond Street Hospital, London, United Kingdom

Introductie en doelstellingCraniofaciale microsomie (CFM) is een congenitale afwijking waarbij er sprake is van een(asymmetrische) onderontwikkeling van structuren afkomstig van de eerste en tweede kieuwboog. Het Erasmus MC, het Great Ormond Street Hospital en het Boston Children’sHospital behandelen deze patiëntengroep reeds enkele decennia. Door het creëren vaneen multi-center studiegroep is het mogelijk om de zorg rondom de chirurgische inter-venties voor een grote groep te analyseren. Het doel van deze studie is om de data te presenteren verkregen door deze internationalesamenwerking.

Materiaal en methodeAlle patiënten met CFM, met complete dossiers, werden geïncludeerd. Alle patiënten werden gescoord op basis van de O.M.E.N.S. +. De data werd geanonimiseerd en verwerktin SPSS 21.

ResultatenVan de 955 patiënten met CFM werden er 560 patiënten geïncludeerd. Driekwart van allepatiënten met CFM wordt op een moment in hun leven geopereerd. De meeste patiëntenondergaan een operatie ter correctie van een oormalformatie of ter correctie van de wekedelen, gevolgd door kaakcorrecties.

ConclusieDit is de grootste populatie CFM-patiënten beschreven in de literatuur. Correctie van deasymmetrie van het aangezicht is het meest complex bij patiënten met een Pruzansky-Kaban-III type onderkaak.Het uitstellen van chirurgisch handelen tot het einde van de puberteit, dan wel skeletalematuriteit, lijkt bij te dragen aan de afname van het netto aantal operaties.

35

Page 36: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

05. ORTHOGNATISCHE CHIRURGIE BIJ BODY DYSMORPHIC DISORDER

J.M. DUININCK1, N.C.C. VULINK1, R. BRONS2, B. VAN EGGERMONT3,P.J.J. GOORIS4, Th.J.M. HOPPENREIJS5, A.G. BECKING1,6

1 Afdeling Mondziekten Kaak- en Aangezichtschirurgie, Academisch Medisch Centrum, Amsterdam

2 Afdeling Mondziekten Kaak- en Aangezichtschirurgie, Tergooi, Hilversum3 Afdeling Mondziekten Kaak- en Aangezichtschirurgie, Isala, Zwolle 4 Afdeling Mondziekten Kaak- en Aangezichtschirurgie, Amphia, Breda5 Afdeling Mondziekten Kaak- en Aangezichtschirurgie, Rijnstate Ziekenhuis, Arnhem6 Afdeling Mondziekten Kaak- en Aangezichtschirurgie, Kennemer Gasthuis, Haarlem

Introductie en doelstellingPatiënten met Body Dysmorphic Disorder (BDD) ervaren psychisch lijden door een ingebeelde afwijking van een of meerdere lichaamsdelen. De prevalentie van BDD in dealgemene populatie is 1.7%. Doordat ook een ingebeelde afwijking van dento-faciale anatomie de focus van BDD kan zijn, presenteren sommige patiënten met BDD zich bij deMKA-chirurg voor orthognathische chirurgie.Het doel van dit onderzoek is het bepalen van de prevalentie en demografische kenmerkenvan BDD bij patiënten die zich presenteren voor orthognatische chirurgie.

Materiaal en methodeOp de afdeling MKA-chirurgie van vijf perifere ziekenhuizen in Nederland werden psycho-logisch georiënteerde vragenlijsten ingevuld door patiënten die de MKA-chirurg bezochtenvoor een consult over orthognathische chirurgie. De behandelend MKA-chirurg beoor-deelde vervolgens de ernst van de afwijking. Alleen bij patiënten met een vragenlijst suggestief voor BDD en een niet-zichtbare of zeer milde afwijking werd de diagnose BDDgesteld.

ResultatenTot dusver is van 85 respondenten zowel de vragenlijst als de ernst-score bekend. Drie patiënten (3.53%) voldeden aan alle criteria van BDD. Negen patiënten (10.59%) rappor-teerden klachten passend bij BDD, maar hadden een zichtbare afwijking, waardoor de diagnose BDD verviel. Er werden geen significante verschillen gevonden in leeftijd, geslachtof burgerlijke staat tussen patiënten met en zonder BDD.

ConclusieMeer dan tien procent van de patiënten die zich bij de MKA-chirurg presenteert voor orthognatische chirurgie ervaart ernstig psychosociaal lijden. Bij slechts een deel van dezepatiënten ligt BDD hieraan ten grondslag. Uitbreiding van de studiepopulatie zal nodig zijnom de prevalentie en demografische kenmerken van deze patiënten met meer zekerheidte kunnen bepalen.

Referenties1 Rief W et al. The prevalence of body dysmorphic disorder: a population-based survey. Psychol Med 36:877–852 Vulink et al. Body dysmorphic disorder screening in maxillofacial outpatients presenting for orthognathic

surgery. Int. J Oral Maxillofac Surg. 2008;37:985-9136

Page 37: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

06. ANALYSE VAN HET SUCCES VAN EEN BIMAXILLAIRE OSTEOTOMIE MET ADVANCEMENT IN PATIËNTEN MET HET OBSTRUCTIEF SLAAPAPNEU SYNDROOM

R.C. APPERLOO, M.H.T. DE RUITER, D.M.J. MILSTEIN, J. DE LANGE

Afdeling Mondziekten Kaak- en Aangezichtschirurgie, Academisch Medisch Centrum,Amsterdam

Introductie en doelstellingDe bimaxillaire osteotomie (maxillomandibular advancement: MMA) is een alternatievebehandelmodaliteit voor patiënten met (ernstig) obstructief slaapapneu syndroom (OSAS),die zeer effectief is 1. Het biedt patiënten een definitieve oplossing wanneer behandelingmet een masker (CPAP) of mandibulair repositieapparaat (MRA) geen voldoende verbete-ring geeft. Het doel van deze studie is om te onderzoeken welke factoren een rol spelen in het behalenvan succes van de MMA voor uiteindelijk een betere patiëntenselectie. Tevens is het voor-komen van complicaties bij deze ingreep geanalyseerd.

Materiaal en methodeEr zijn 62 patiënten geanalyseerd in een observationeel cohort op preoperatieve en post-operatieve variabelen: o.a. patiëntkarakteristieken, variabelen van de polysomnografie(o.a. apneu-hypopneu-index (AHI)) en de laterale schedelprofielfoto (LSP). Descriptievestatistiek werd gebruikt voor de analyse en de Fisher Exact T-toets en Mann-Whitney UToets werden gebruikt voor het toetsen van de verschillende variabelen voor hun invloedop succes.

ResultatenDit cohort toont een succes van 71% na MMA met een reductie van gemiddeld 69% vande AHI. De mediaan leeftijd is significant lager in de succesgroep, 53 jaar versus 58 jaar(P=0.037). De mediaan van de nekomtrek is significant lager in de patiënten die succesvolzijn behandeld, 42 cm vs. 44 cm (P=0.008). 37 patiënten (60%) rapporteerden een sensi-biliteitsstoornis van de nervus alveolaris inferior na drie maanden. Analyse van de LSP voorde verplaatsingen van de maxilla en mandibula, toonde geen verschil in succes.

ConclusieNekomtrek en leeftijd lijken belangrijke factoren in het slagen van de MMA in patiëntenmet OSAS. Meest gerapporteerde complicatie is de sensibiliteitstoornis van de nervus alveolaris inferior.

Referenties1 Zaghi S, Holty JE, Certal V, et al. Maxillomandibular Advancement for Treatment of Obstructive Sleep Apnea:

A Meta-analysis. JAMA Otolaryngol Head Neck Surg 2016;142:58-66.

37

Page 38: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,
Page 39: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,
Page 40: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

Bollard Botankersvlg. Prof. Hugo de Clerckper stuk steriel verpaktdiverse modellen

NSK VarioSurg3krachtig en multifunctioneelzeer geschikt voor botchirurgieLED-verlichting in handstukbruikleen mogelijk

TPD Jeilzeer slank modelsnel en gemakkelijk te plaatsenaantrekkelijke prijs

Kijk voor meer informatie op www.dammedical.nl

Page 41: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

THEMA: BIOMIMICRY - EEN GLIMP IN HET MEEST GEAVANCEERDE DESIGNLAB

SASKIA VAN DEN MUIJSENBERG

Curriculum vitaeSaskia van den Muijsenberg (MSc Communicatiewetenschap, MBA,Certified Biomimicry Professional/MSc Biomimicry, PhD-kandidaatRadboud, prof.dr. J. Jonker) is directeur en mede-oprichter (in2010) van biomimicryNL, hét Nederlandse kenniscentrum en consultancy op het gebied van biomimicry. Saskia heeft zo’n 20 jaar ervaring in marketing,verandermanagement en strategische innovatie. Zij werkte voor diverse Fortune 500 bedrijven, katalyseert innovatie door anderen ontwerpstrategieën uit de natuur te laten ontdekken, deze verder te ontwikkelen en vervolgens te vertalen naar echte business opportunities. Saskia deelt graag haar passie voor biomimicry en hoe leren van de natuur kan helpen omhedendaagse maatschappelijke, organisatorische en technische uitdagingen het hoofd tebieden. Ze verspreidt actief de biomimicry-praktijk bij duizenden studenten en profes-sionals uit onderwijsinstellingen, bedrijfsleven en overheid. Dit doet ze door lesgeven,voordrachten, adviseren en deelnemen in diverse innovatieprojecten.Daarnaast is Saskia adviseur van de Societal Challenge 5 Advisory Group, ‘Climate action,environment, resource efficiency and raw materials’ van het Research en Innovatie-programma Horizon 2020 van de Europese Commissie en Minister van Vooruit naar de Natuur in het Innovatiekabinet.

SamenvattingBiomimicry is een sterk opkomend vakgebied dat gebruikmaakt van 3.8 miljard R&D uitde natuur. ‘Biomimics’ vertalen de beste, in de tijd geteste en bewezen, biologische principes en strategieën en passen die toe om zo duurzame innovatie in onze maatschappijte realiseren. In haar presentatie laat Saskia van den Muijsenberg aan de hand van prach-tige organismen en tal van voorbeelden de reikwijdte en impact van biomimicry zien. Omvervolgens in te zoomen op toepassingen in de gezondheidszorg en wellicht zo ook inspiratie voor innovatie in het MKA-vakgebied te bieden.

41

Page 42: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

07. EEN NIEUWE 3D-METHODE VOOR DE EVALUATIE VAN GROEIAFWIJKINGEN IN HET AANGEZICHT

M.L.F. HOL1, J.W. MEULSTEE2, L.E. SMEELE1, A.G. BECKING1, T.J.J. MAAL2

1 Afdeling Mondziekten Kaak- en Aangezichtschirurgie, Academisch Medisch Centrum, Amsterdam

2 Afdeling Mondziekten Kaak- en Aangezichtschirurgie, Radboudumc, Nijmegen

Inleiding en doelstellingBij kinderen met een oncologische hoofdhalsaandoening is het moeilijk te voorspellen watde effecten van chirurgie, radiotherapie en chemotherapie zullen zijn op het uiterlijk. Er iseen variëteit aan parameters: de directe gevolgen van de tumor, de anatomische lokalisatie, de grootte van het ablatieve defect, de stralingsdosis en, niet onbelangrijk, deleeftijd waarop de behandeling plaatsvindt. Dit onderzoek heeft als doel objectief en kwantitatief vast te stellen wat het effect van dezebehandelingen is op de groei en ontwikkeling van het aangezicht.

Materiaal en methodeDe 3D-foto van de patiënt wordt vergeleken met een gemiddeld gezicht, berekend uit 80 gezonde kinderen gematched voor leeftijd, geslacht en etniciteit. Met een software-matige berekening wordt het aangezicht van een patiënt automatisch opgedeeld in 29 esthetische regio’s. Deze methode is gevalideerd met de gouden standaard landmarkingtechniek.

ResultatenVoor 29 esthetische zones kan het verschil met het gemiddelde gezicht en de mate vanasymmetrie worden bepaald (figuur 1). De betrouwbaarheid van het automatisch plaatsenvan de landmarks blijkt hetzelfde als de gouden standaard: ICC 0.996 (range 0.990-0.999)vs. ICC 0.996 (range 0.993-0.999). Er is geen statistisch verschil tussen de automatisch enhandmatig geplaatste landmarks (alle 16 landmarks p > 0.05).

42

Figuur 1: Automatische indeling van esthetische zonester evaluatie van groei en ontwikkeling van het

aangezicht na behandeling

ConclusieMet behulp van deze methode wordt een nieuwe objectieve maat voor de groei-afwijkingen in het gezicht geleverd. Het ismogelijk om de effecten van verschillendebehandelingen op de vervorming van hetaangezicht objectief te vergelijken. Dit isvan groot belang vanwege de verschil-lende behandelmodaliteiten bij de behan-deling van kinderen met oncologischehoofd-halsaandoeningen.

Page 43: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

08. EEN NIEUWE 3D-TOOL OM DE NAUWKEURIGHEID VAN BIMAXILLAIRE CHIRURGIE TE KWANTIFICEREN: DE ORTHOGNATHICANALYSER

H.F. BAAN, J.H.F. LIEBREGTS, T. XI, R. SCHREURS, M.J.J. DE KONING, S.J. BERGE, T.J.J. MAAL

Afdeling Mondziekten Kaak- en Aangezichtschirurgie, Radboudumc, Nijmegen

Introductie en doelstellingIn deze studie is een nieuwe innovatie tool, de OrthoGnathicAnalyser, ontwikkeld waarmeede behaalde botverplaatsing tijdens een bimaxillaire chirurgische ingreep vergeleken kanworden met de in 3D pre-operatief geplande verplaatsingen. Deze tool is gevalideerd entoegepast op een kleine groep patiënten.

Materiaal en methodeVoor validatie van deze nieuwe methode zijn tien pre-operatieve CBCT’s geselecteerd vanpatiënten die bimaxillaire chirurgie ondergingen. Voor deze tien patiënten is pre-operatiefeen virtuele 3D-planning gemaakt op basis waarvan de operatie is uitgevoerd. Om de uitgevoerde operatie te kunnen vergelijken met de virtuele 3D-planning werden de pre-operatieve planning en de post-operatieve CBCT nauwkeurig over elkaar gelegd. Vervolgens werd de positie van de virtueel geplande maxilla en mandibula vergeleken metde post-operatieve positie. De OrthoGnathicAnalyser berekent daarna automatisch de translationele en rotationele discrepanties. Om de reproduceerbaarheid van deze nieuwe methode te onderzoeken zijn de intra- en interobserver variabiliteit bepaald.

ConclusieDe OrthoGnathicAnalyser is een nauwkeurig (ICC > 0.97) en snel programma om 3D-bot-verplaatsingen van de maxilla en mandibula te kwantificeren ten opzichte van de voorafgemaakte 3D-planning. De hoge reproduceerbaarheid en het overbodig maken van hetzetten van landmarks op zowel de pre- en postoperatieve scans maken deze tool uitermategeschikt voor het analyseren van grote patiëntgroepen binnen de orthognate chirurgie.

Referenties1 Baan F, Liebregts J, Xi T, Schreurs R, de Koning M, Bergé S, et al. A New 3D Tool for Assessing the Accuracy

of Bimaxillary Surgery: The OrthoGnathicAnalyser. PLoS ONE 2016;11:e0149625. 2 Hsu SS, Gateno J, Bell RB, Hirsch DL, Markiewicz MR, et al. Accuracy of a computer-aided surgical simulation

protocol for orthognathic surgery: a prospective multicenter study. J Oral Maxillofac Surg 2013;71:128-42.

43

Page 44: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

Ontdek de kracht van AnyRidge®

‘…, no dip in implant stability after 2 weeks for AnyRidge® implants, even significantly increased implant stability at 6 weeks…’*

*Effect of implant thread design on primary stability and secondary stability; a goat study. Jan Willem Hoekstra, DDS, PhD; Bart van Oirschot, DDS, PhD; Jeroen van den Beucken, PhD; John Jansen, DDS, PhD Radboud University medical center Nijmegen, the Netherlands, department of Biomaterials

Biological S-line abutment design

Maximal bone preservation

Unique ‘Knife edge thread’ design

Surgical & prosthetic benefits

Internal 5º connection

Xpeed® S-L-A surface

Extraordinary primary stability

Ontdek de kracht op www.megagen.nl/anyridge

Page 45: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

09. 3D-EVALUATIE VAN BIMAXILLAIRE OSTEOTOMIE: MANDIBLE-FIRST OF MAXILLA-FIRST?

J.H.F. LIEBREGTS, H.F. BAAN, R. SCHREURS, M.J.J. DE KONING, S.J. BERGE, T.J.J. MAAL, T. XI

Afdeling Mondziekten Kaak- en Aangezichtschirurgie, Radboudumc, Nijmegen

Inleiding en doelstellingConform het conventionele protocol wordt bij een bimaxillaire chirurgie de maxilla als eerste geosteotomeerd en verplaatst. Afgelopen decennia werd in de literatuur beschrevendat in sommige gevallen er een voorspelbaarder resultaat kan worden geboekt door demandibula als eerste te verplaatsen. In deze studie werden de postoperatieve resultaten tussen de maxilla-first en mandibula-first groepen vergeleken, gebruikmakend van de recent ontwikkelde tool, de Ortho-GnathicAnalyser.

Materiaal en methode116 patiënten met klasse II kaakrelatie waarbij een 3D-planning voor bimaxillaire osteotomie aanwezig was werden geïncludeerd. Tussen 2010 en 2011 (n=58) werden alle patiënten conform het mandibula-first protocol geopereerd en alle patiënten tussen 2012en 2014 (n=58) werden conform het maxilla-first protocol geopereerd. Op basis van de 3D-planning werd een tussen- en eindwafer vervaardigd die tijdens de operatie gebruiktwerd om de nieuwe positie van de maxilla en mandibula te bepalen. De preoperatieve en1-week postoperatieve CBCT-scans werden op de schedelbasis gematched (voxel-basedregistratie), waarna met behulp van de OrthoGnathicAnalyser de verschillen tussen de 3D-planning en daadwerkelijk behaalde resultaten op botniveau automatisch werden berekend. Univariate en multivariate analyses werden vervolgens uitgevoerd om prognos-tische factoren te identificeren die het post-operatieve resultaat beïnvloeden.

ResultatenInitiële analyse liet zien dat er geen significante verschillen waren in maxillaire en mandi-bulaire posities bij maxilla-first en mandibula-first groepen. Nadere analyses en conclusieszullen worden gepresenteerd.

ConclusieInitiële analyse liet zien dat er geen significante verschillen zijn in haalbaarheid van de 3D-planning bij patiënten die volgens het maxilla-first of het mandibula-first protocol werden behandeld.

Referenties1 Swennen GR, Mollemans W, De Clercq C, Abeloos J, Lamoral P, Lippens F, et al. A cone-beam com- puted

tomography triple scan procedure to obtain a three-dimensional augmented virtual skull model appropriate for orthognathic surgery planning. J Craniofac Surg. 2009;20:297–307.

2 PerezD, Ellis 3rdE.Sequencingbimaxillary surgery: mandible first. J Oral Maxillofac Surg 2011;69:2217–24.3 Turvey T. Sequencing of two-jaw surgery: the case for operating on the maxilla first. J Oral Maxillofac

Surg 2011;69:2225.

45

Page 46: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

46

10. INNOVATIE BINNEN TANDVERVANGING: 3D-AUTOTRANSPLANTATIE VAN PREMOLAREN EN MOLAREN

J.P. VERWEIJ1, D. ANSSARI MOIN2, G. MENSINK1, D. WISMEIJER2, J.P.R. VAN MERKESTEYN1

1 Afdeling Mondziekten Kaak- en Aangezichtschirurgie, Leids Universitair Medisch Centrum, Leiden

2 Afdeling Orale Functie, Academisch Centrum voor Tandheelkunde, Amsterdam

Introductie en doelstellingAutotransplantatie van gebitselementen is een waardevolle vorm van fysiologische tand-vervanging. Onvolledig afgevormde premolaren of molaren kunnen worden getransplan-teerd, zonder aanvullende endodontische behandeling, met hoge kans op succes. Nieuwe technieken maken innovaties binnen autotransplantatie mogelijk met als doel devoorspelbaarheid verder te vergroten. Een van deze innovaties is het gebruik van een 3D geprinte replica van het donorelement.

Materiaal en methodeDeze prospectief observationele studie analyseert de uitkomsten van 3D-autotransplan-tatie. Autotransplantatie vond plaats op het moment dat wortelafvorming van het donor-element 50-75% was. Met behulp van de replica werd een nieuwe tandkas geprepareerdin de onderkaak vóór extractie van het donorelement. Vervolgens werd het donorelementgeëxtraheerd en direct getransplanteerd in de reeds geprepareerde tandkas.

Resultaten3D-autotransplantatie van zestien premolaren, twee molaren en acht verstandskiezen werduitgevoerd in negentien patiënten. De replica van het donorelement vergemakkelijkt deprocedure en verkort de extra-orale tijd van het donorelement. De extra-orale tijd wasminder dan vijf minuten in alle autotransplantaties. Verdere uitkomsten zullen tijdens debijdrage besproken en toegelicht worden.

ConclusieDe 3D-autotransplantatietechniek met behulp van een replica van het donorelement kande procedure vergemakkelijken en het risico op (iatrogene) schade aan het donorelementminimaliseren. Dit zou mogelijk de kans op succes van autotransplantatie verder kunnenvergroten.

Page 47: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

11. OSTEOINDUCTIVITEIT VAN CALCIUMFOSFAAT KERAMIEKEN IN EEN SCHAPENMODEL EN KLINISCHE TOEPASSING

R.R.M. BOS, A.L.VAN ARNHEM, A.C. VAN LEEUWEN

Afdeling Mondziekten Kaak- en Aangezichtschirurgie, Universitair Medisch Centrum, Groningen

Introductie en doelstellingSynthetische materialen, met name calciumfosfaten (CaP), lijken veelbelovende alterna-tieven te zijn voor bottransplantaten. Zij bezitten osteoinductieve en/of osteoconductieveeigenschappen, onafhankelijk van kostbare en moeilijk te verkrijgen botvormende cellenen/of groeifactoren. Het doel van deze studie was het onderzoeken van de osteoinductiviteit en biocompatibi-liteit van zes nieuwe keramische botvervangers. Tevens werd een klinische toepassing getest.

Materiaal en methodeZes verschillende CaP-keramieken, bestaande uit bifasisch calciumfosfaat (BCP) en trical-ciumfosfaat (TCP) werden geïmplanteerd op een ectopische plaats in de lange rugspierenvan schapen voor resp. drie en negen maanden. Verschillende partikelgroottes (45-150µmen 150-500µm) van BCP en TCP werden getest, evenals een blokvariant van TCP. Vitaal-kleuringen werden toegediend om botvorming in de tijd te kunnen vervolgen. Lichtmicros-copie werd gebruikt om de bioactiviteit, het degradatiepatroon en de weefselreactie tekunnen evalueren. Fluorescentiemicroscopie en histomorphometrie werden gebruikt omde mate en periode van osteoinductie te evalueren.

ResultatenDe BCP-partikels en het TCP-blok vertoonden osteoinductieve eigenschappen, echter metgrote verschillen tussen de dieren onderling. De grootte van de korrels bleek geen signi-ficante invloed op de bioactiviteit van de keramieken te hebben. TCP-partikels vertoondengeen osteoinductieve eigenschappen. Alle materialen bleken biocompatibel te zijn.

ConclusieDe TCP-partikels waren niet osteoinductief terwijl de BCP-partikels juist goede osteo-inductieve eigenschappen bezaten, ongeacht de gekozen partikelgrootte. De osteoinducti-viteit van het TCP-blok was opvallend en verdient nader onderzoek. Alle geïmplanteerdematerialen bleken biocompatibel te zijn. Intussen werden BCP-partikels succesvol toegepast voor de reconstructie van grote schedeldefecten bij kinderen en volwassenen. De techniek van deze behandeling zal kortworden belicht.

47

Page 48: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,
Page 49: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

49

12. KWANTIFICATIE EN EVALUATIE VAN ORBITARECONSTRUCTIE MET PATIENT-SPECIFIEKE IMPLANTATEN

R. SCHREURS1, L. DUBOIS1, A.G. BECKING1, T.J.J. MAAL1,2

1 Afdeling Mondziekten Kaak- en Aangezichtschirurgie, Academisch Medisch Centrum, Amsterdam

2 Afdeling Mondziekten Kaak- en Aangezichtschirurgie, Radboudumc, Nijmegen

Introductie en doelstellingEen optimale reconstructie van complexe orbitafracturen kan worden bewerkstelligd doorhet gebruik van een patiënt-specifiek implantaat (PSI): vormvariaties, de grootte van defractuur en overcorrectie van volume kunnen worden ingebed in het ontwerp 1. Nauwkeu-rige intraoperatieve positionering is evenzeer belangrijk om de PSI in volle potentie te be-nutten. Intraoperatieve navigatie, een gedwongen pasvorm en vormvastheid van hetimplantaat zou moeten leiden tot perfecte plaatsing van het implantaat 2.Echter, in de praktijk komen kleine verschillen voor tussen geplande en bereikte positievan het implantaat. Het doel van dit onderzoek is: a) het kwantificeren van de implantaatpositie in een groep PSI-patiënten; b) het evalueren van mogelijke oorzaken in planning, ontwerp of intraoperatieve

positionering voor een verschil tussen plan en uitvoering.

Materiaal en methodeAlle PSI-orbitareconstructies in het AMC van 2014 tot heden werden retrospectief geëva-lueerd. De intraoperatieve of postoperatieve scan werd gefuseerd op de planning. Rotatiesen translaties tussen plan en resultaat werden berekend. Mogelijke oorzaken voor een afwijkend resultaat werden gezocht in de planningsfase, ontwerpfase of intraoperatievefase.

ResultatenAchttien casussen werden geëvalueerd. De gemiddelde afwijkingen waren pitch 2.0°, yaw2.5°, roll 3.7° en translatie 1.6mm 3. Verklarende factoren voor grotere afwijkingen werdengevonden in de CT-acquisitie, beeldverwerking, ontwerp en intraoperatieve positionering.

ConclusieOm het potentieel van een PSI volledig te benutten, dienen planning, ontwerp en positio-nering perfect te zijn. Kwantificatie van het resultaat en de evaluatie van verantwoordelijkefactoren leiden tot verbetering van de workflow: chirurg en/of ontwerper kunnen ver-beteringen aanbrengen in planning, ontwerp en positionering.

Referenties1 Gander T, Essig,H, Metzler P, Lindhorst, D, Dubois, L, Rücker, M, Schumann, P. Patient specific implants (PSI)

in reconstruction of orbital floor and wall fractures. J Cran Maxillofac Surg. 2015;43;126-30.2 Baumann A, Sinko K, Dorner G. Late Reconstruction of the Orbit With Patient-Specific Implants Using Com-

puter-Aided Planning and Navigation. J Oral Maxillofac Surg. 2015;73:101-6.3 Schreurs R, Dubois L, Becking AG, Maal TJ. Quantitative Assessment of Orbital Implant Position–A Proof of

Concept. PloS one 2016;11:150-62.

Page 50: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

13. EEN TWEE-CENTER COHORT STUDIE IN 40 PATIËNT-SPECIFIEKE PEEK CRANIOPLASTIEKEN

S.E.C.M. VAN DE VIJFEIJKEN1, J. JONKERGOUW2, H. FOLKERSMA3, L. DUBOIS1,L.H.E. KARSSEMAKERS1, D. VERBAAN3, E. NOUT2, A.G. BECKING1

1 Afdeling Mondziekten Kaak- en Aangezichtschirurgie, Academisch Medisch Centrum, Amsterdam

2 Afdeling Mondziekten Kaak- en Aangezichtschirurgie, St. Elisabeth Ziekenhuis, Tilburg

3 Neurochirurgisch Centrum Amsterdam, Academisch Medisch Centrum, Amsterdam

Introductie en doelstellingDecompressie craniectomie is geïndiceerd bij verhoogde intracraniële druk na een trauma,intracraniële tumor, intracerebraal empyeem of een intracerebrale bloeding. Verschillendematerialen worden gebruikt voor cranioplastieken, maar het perfecte materiaal is nog nietgevonden. De complicaties na een cranioplastiek zijn hoog (10-40%) 1. In de jaren ’90 isPoly-Ether-Ether-Ketone (PEEK) geïntroduceerd voor het vervaardigen van cranioplastieken. Dit onderzoek evalueert demografische en chirurgie gerelateerde risicofactoren bij patiën-ten met een PEEK cranioplastiek.

Materiaal en methodeDeze retrospectieve studie includeert 40 patiënt-specifieke implantaten (PSI’s) van PEEKbij 38 patiënten in twee verschillende centra in de periode 2011-2014. Demografische enklinische parameters (inclusief complicaties) zijn bij alle patiënten geregistreerd en daarnageanalyseerd met SPSS 23.0.

ResultatenHet complicatierisico in deze studie was 28.0%. Deze complicaties bestonden uit: infectie(13%), postoperatieve hematoom (10%), liquorlek (2.5%) en wondgerelateerde problema-tiek (2.5%). Alle post-operatieve infecties (n=5) hebben geleid tot verwijdering van het implantaat, waarvan er drie opnieuw gesteriliseerd konden worden en succesvol zijn hergebruikt.

ConclusieHet aantal complicaties in deze studie komt overeen met de complicatie-incidentie in derecente cranioplastiek literatuur 2. PEEK heeft goede materiaaleigenschappen als craniop-lastiek: het is hard, het is radiopaak, het kan met behulp van 3D virtuele planningen enspiegeltechnieken direct uit het materiaal worden vervaardigd en geeft derhalve een zeergoede pasvorm en esthetische resultaten. Daarnaast kan het opnieuw worden gesterili-seerd en worden hergebruikt.

Referenties1 Coulter IC, Pesic-Smith JD, Cato-Addison WB, Khan SA, Thompson D, Jenkins AJ, Strachan RD, Mukerji

N. Routine but risky: a multi-centre analysis of the outcomes of cranioplasty in the Northeast of England Acta Neurochir, 2014 Jul

2 Patient-specific polyetheretherketone implants for repair of craniofacial defects. Rammos CK, Cayci C, Castro-Garcia JA, Feiz-Erfan I, Lettieri SC. J Craniofac Surg. 2015

50

Page 51: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

14. UTE-MRI SEQUENTIES IN DE MAXILLOFACIALE CHIRURGIE: EEN KADAVERSTUDIE

M. VAN EIJNATTEN1, E.-J. RIJKHORST2, D. HEIJTEL3, T. FOROUZANFAR1, M. HOFMAN1, J. WOLFF1

1 Afdeling Mondziekten Kaak- en Aangezichtschirurgie, VU medisch centrum, Amsterdam,

2 Afdeling Klinische Fysica, Nederlands Kanker Instituut - Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis, Amsterdam

3 Philips Healthcare, Best

Introductie en doelstellingMagnetic Resonance Imaging (MRI) wordt steeds vaker toegepast in de maxillofaciale chirurgie, bijvoorbeeld voor de planning van implantaten 1. Het grote voordeel van MRIten opzichte van computertomografie (CT) is dat er geen gebruik wordt gemaakt van scha-delijke ioniserende straling. Echter, het in beeld brengen van bot was tot op heden nietmogelijk. Recentelijk zijn er speciale botsequenties ontwikkeld die gebruikmaken van deultra-short echo time (UTE) methode 2. Het doel van deze studie was het vergelijken vanUTE-MRI met CT voor het in beeld brengen van botstructuren in het hoofd.

Materiaal en methodeDrie droge mandibulae werden gescand met CT en UTE-MRI, alsmede met een optischescanner (‘gouden standaard’). Alle CT- en UTE-MRI scans werden geconverteerd naar 3D-modellen en de nauwkeurigheid van deze modellen werd bepaald (figuur 1). Daarnaastwerden er twee menselijke kadaverhoofden gescand (figuur 2).

51

Figuur 1: 3D-modellen van drie mandibulae verkregen met UTE-MRI

Figuur 2: UTE-MRI scan van het vrouwelijke kadaverhoofd

Page 52: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

ResultatenHet bleek mogelijk om bot in beeld te brengen met UTE-MRI, zowel in droge mandibulaeals in menselijke kadaverhoofden. De nauwkeurigheid van CT was <1.0 mm en de nauw-keurigheid van MRI was <1.5 mm in alle mandibulae.

ConclusieUTE-MRI biedt een goed alternatief bieden voor CT in de maxillofaciale chirurgie. De vol-gende stap richting klinische implementatie van UTE-MRI is een proefpersonenstudie.

Referenties1 Aguiar MF, Marques AP, Carvalho AC, Cavalcanti MG. Accuracy of magnetic resonance imaging compared

with computed tomography for implant planning. Clin Oral Implants Res 2008;19:362–52 Keereman V, Fierens Y, Broux T, De Deene Y, Lonneux M, Vandenberghe S. MRI-based attenuation correction

for PET/MRI using ultrashort echo time sequences. J Nucl Med 2010;51:812–18

52

Page 53: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

15. NAUWKEURIGHEID VAN 3D WEKE DELEN SIMULATIE NA BIMAXILLAIRE OSTEOTOMIE

J.H.F. LIEBREGTS, T. XI, M. TIMMERMANS, M.J.J. DE KONING, S.J. BERGE, T.J.J. MAAL

Afdeling Mondziekten Kaak- en Aangezichtschirurgie, Radboudumc, Nijmegen

Inleiding en doelstellingDe studie werd opgezet om de nauwkeurigheid en voorspelbaarheid te evalueren van 3D weke delen simulatie na bimaxillaire osteotomie.

Materiaal en methodeZestig patiënten werden geïncludeerd waarbij een 3D virtuele planning voor bimaxillairechirurgie werd uitgevoerd. Op de preoperatieve CBCT werden de virtuele Le Fort-I en BSSOosteotomieën aangebracht. 3D weke delen simulatie werd uitgevoerd op deze planningen was bepalend voor de maxillaire en mandibulaire botverplaatsingen. Een jaar na bimaxillaire osteotomie werd een postoperatieve CBCT-scan vervaardigd. De pre- en post-operatieve CBCT-scans werden op de schedelbasis gematched (voxel-based registratie).3D-distance maps en 3D-cefalometrische analyses werden gebruikt om de verschillen tus-sen de gesimuleerde weke delen veranderingen en de werkelijke postoperatieve resultatente berekenen. Hierbij werd de nauwkeurigheid van de chirurgie buiten beschouwing gelaten. De invloeden van variabelen zoals SARME in de voorgeschiedenis, leeftijd, geslacht,grootte van de kaakverplaatsing, gebruik van V-Y hechting en/of alar cinch hechting op denauwkeurigheid van de weke delen simulatie werden geëvalueerd.

ResultatenDe gemiddelde absolute afwijking tussen de 3D weke delen simulatie en het werkelijkepostoperatieve resultaat van het gehele gezicht was 0,81 ± 0,22mm. De weke delen simulatie van de onderlipregio was het minst nauwkeurig, gemiddelde afwijking van 1,4 ± 0,5mm. Er werd een correlatie gevonden tussen simulatie van de weke delen ener-zijds en de grootte van de verplaatsing van zowel de maxilla als de mandibula anderzijds.

Conclusie3D weke delen simulatie na een bimaxillaire osteotomie is voldoende accuraat voor klinischgebruik en kan als basis voor de 3D virtuele planning van orthognatische ingrepen wordengebruikt.

Referenties1 Mollemans W, Schutyser F, Nadjmi N, Maes F, Suetens P: Predicting soft tissue deformations for a

maxillofacial surgery planning system: from computational strategies to a complete clinical validation. Med Image Anal 2007;11:282-301.

2 Schendel SA, Jacobson R, Khalessi S: 3-dimensional facial simulation in orthognathic surgery: is it accurate?J Oral Maxillofac Surg 2013;71:1406-14.

3 Bianchi A, Muyldermans L, Di Martino M, et al. Facial soft tissue esthetic predictions: validation in craniomaxillofacial surgery with cone beam computed tomography data. J Oral Maxillofac Surg 2010;68:1471-9.

53

Page 54: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

16. ONDERZOEKSOPZET: OP ZOEK NAAR TOEPASSINGEN VAN ROBOTTECHNOLOGIE IN DE MKA-CHIRURGIE

T.C.T. VAN RIET1, J. KOBER3, M. GRIFFIOEN3, X.ZHANG3, P.H. VAN TWISK2,R. BABUSKA3, J. DE LANGE1

1 Afdeling Mondziekten Kaak- en Aangezichtschirurgie, Academisch Medisch Centrum, Amsterdam

2 Afdeling Mondziekten Kaak- en Aangezichtschirurgie, Erasmus MC, Rotterdam3 Delft Center for Systems and Contol, Technische Universiteit, Delft

IntroductieIn de afgelopen 2000 jaar is er geen sprake geweest van enige serieuze technologischevooruitgang op het gebied van de extractieleer. Een aanpassing van de extractietang aande anatomie van het element door een Nederlander (Anton Nuck, rond 1600) mag alshoogtepunt worden beschouwd. Ondanks dat het verwijderen van een element tot demeest uitgevoerde ‘operatie’ ter wereld behoort en de technieken al millennia weinig ver-anderen is er bijzonder weinig over bekend.

Het doel van dit onderzoek is een diepgaande analyse uit te voeren van extractietechniekendoor gebruik te maken van moderne robottechnologie. Centraal staat de opdracht om eenwetenschappelijk beschrijving te vinden van een extractieprocedure. Middels een licht-gewicht robotarm (KuKa LBR iiwa) in combinatie met een force/torque sensor zal een evaluatie gedaan worden van een serie extracties van elementen uit verse kadaverkaken.Bewegingen van tand en tang in combinatie met een krachtmeting in alle richtingen zullenworden geanalyseerd en gesegmenteerd op systematische wijze. Resultaten van enkeleeerste series op varkenskaken zullen in deze presentatie worden getoond evenals mogelijketoekomstige toepassingen van robottechnologie in de MKA-chirurgie.

54

Page 55: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

BOOA FOTODYNAMISCHE THERAPIE (PDT) VOOR HOOFDHALSTUMOREN: HUIDIGE INZICHTEN EN ONTWIKKELINGEN

DR. SEBASTIAAN A.H.J. DE VISSCHER

De curatieve behandeling van plaveiselcelcarcinomen (PCC) van de bovenste adem en voedingsweg bestaat voornamelijk uit chirurgie en/of (chemo)radiotherapie. Daarnaastkan in geselecteerde gevallen ook Fotodynamische therapie (PDT) als behandelmodaliteitworden overwogen. De werking van PDT berust op de toediening van lichtgevoelige stoffen(fotosensitizers) die worden opgenomen in tumorweefsel. Belichting van het tumorweefselleidt vervolgens tot de vorming van zuurstofradicalen die tumorcelschade veroorzaken.De fotosensitizer mTHPC is goedgekeurd in Nederland voor klinisch gebruik bij patiëntenmet hoofdhalstumoren. Uit studies is gebleken dat bij curatieve behandeling van PCC’smet een afmeting tot twee centimeter, PDT een vergelijkbare kans op recidief laat zien alsna chirurgische behandeling 1. Bij uitbehandelde patiënten resulteert PDT in palliatieveopzet in een tumorrespons bij 72-90% van de tumoren 2. Om de effectiviteit te verhogen,werd mTHPC gebonden aan liposomen. Pre-klinische studies lieten zien dat de koppelingvan mTHPC aan deze nanocarriers resulteerde in een hogere selectiviteit voor tumorweef-sel en een snellere opname in tumorweefsel 3,4.Deze uitkomsten hebben ertoe geleid dat uitgebreid onderzoek wordt verricht naar ver-schillende nanocarriers om de farmacokinetiek van fotosensitizers verder te verbeteren.Inmiddels zijn er nieuwe fotosensitizers beschikbaar die gekoppeld zijn aan antilichamenom zo de actief selectiviteit te verhogen. Momenteel vind een eerste klinische trial plaatswaarbij gebruikt wordt gemaakt van Cetuximab, een antilichaam gericht tegen EGFR, gekoppeld aan een fotosensitizer.Een interessante eigenschap van PDT is het optreden van een tumor specifieke immuun-respons na behandeling. Deze door PDT geïnduceerde immuunrespons en de mogelijkerol in de oncologische behandeling, zal kort worden besproken.

1 de Visscher SA, Melchers LJ, Dijkstra PU, et al. mTHPC-mediated photodynamic therapy of early stage oral squamous cell carcinoma: A comparison to surgical treatment. Ann Surg Oncol. 2013;20(9):3076-3082.

2 de Visscher SA, Dijkstra PU, Tan IB, Roodenburg JL, Witjes MJ. mTHPC mediated photodynamic therapy (PDT) of squamous cell carcinoma in the head and neck: A systematic review. Oral Oncol. 2013;49(3):192-210.

3 de Visscher SA, Kascakova S, de Bruijn HS, et al. Fluorescence localization and kinetics of mTHPC and liposomal formulations of mTHPC in the window-chamber tumor model. Lasers Surg Med. 2011;43(6):528-536.

4 de Visscher SA, Witjes MJ, van der Vegt B, et al. Localization of liposomal mTHPC formulations within normal epithelium, dysplastic tissue, and carcinoma of oral epithelium in the 4NQO-carcinogenesis rat model. Lasers Surg Med. 2013;45(10):668-678.

55

Page 56: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

17. CHONDROGENE DIFFERENTIATIECAPACITEIT VAN DENTALE PULPA STAMCELLEN

G.K.P. BITTERMANN, I.E.M. VAN HOOIJDONK, A. LONGONI, E.C. KRUIJT SPANJER, A.J.W.P. ROSENBERG, D. GAWLITTA

Afdeling Mondziekten Kaak- en Aangezichtschirurgie, Universitair Medisch Centrum, Utrecht

Introductie en doelstellingHet doel is om te onderzoeken of dentale pulpa stamcellen (DPSC’s) kunnen differentiërennaar kraakbeencellen voor botregeneratieve doeleinden. Deze manier maakt gebruik vande natuurlijke enchondrale route van botvorming. Hierbij zouden DPSC’s naar chondro-cyten (kraakbeencellen) differentiëren, vervolgens hypertrofiëren en een gemineraliseerdekraakbeen Anlage vormen. Na implantatie in een defect kan de Anlage geremodelleerdworden naar botweefsel. Voor mesenchymale stamcellen is reeds aangetoond dat dit principe werkt.

Materiaal en methodeDe DPSC’s werden verkregen uit gebitselementen van gezonde patiënten van de polikliniekMKA-chirurgie (n=8). Vervolgens werden uit de pulpa’s de DPSC’s geïsoleerd, opgekweekt,en gekarakteriseerd (proliferatie, markerexpressie, differentiatiepotentieel).De chondrogene potentie van de cellen werd bepaald door celaggregaten vier weken langte kweken in differentiatiemedium met TGF-β. Ook is de invloed van het aantal cellen peraggregaat en het gebruik van alternatieve groeifactoren op de chondrogene differentiatievan DPSC’s onderzocht. De uitkomstmaten hiervoor waren biochemische bepaling van glycosaminoglycanen (GAG) en histologische detectie van GAG en collageen type II.

ResultatenIsolatie van DPSC’s was in alle gevallen succesvol. De meeste DPSC-populaties verdubbel-den zich binnen gemiddeld ~15 uur in passage drie. De expressie van stamcelmarkers kwamovereen met eerder gerapporteerde bepalingen. Het differentiatiepotentieel naar drie verschillende lijnen varieerde voor DPSC’s van verschillende donoren. De chondrogeen gestimuleerde celaggregaten vertoonden een fibreuze matrixstructuur met GAG en colla-geen type II depositie. De alternatieve groeifactoren resulteerden niet in macroscopischgrotere aggregaten.

ConclusieDPSC’s laten een chondrogene differentiatiecapaciteit zien die vergeleken met mesen-chymale stamcellen minder hyalien kraakbeen oplevert. Toekomstig onderzoek richt zichop de vraag of deze cellen ook kunnen hypertrofiëren en aanleiding kunnen geven tot enchondrale botvorming na implantatie.

SubsidieBOOA Research Grant 2015

56

Page 57: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

18. FLOSS OR DIE 2.0

M-C. DONDERS1, A. VAN ’T HOF2, B. LOOS3, J. DE LANGE1

1 Afdeling Mondziekten Kaak- en Aangezichtschirurgie, Academisch Medisch Centrum, Amsterdam

2 Afdeling Cardiologie, Isala, Zwolle3 Afdeling Parodontologie, Academisch Medisch Centrum Tandheelkunde,

Amsterdam

Introductie en doelstellingCoronaire atherosclerose wordt tegenwoordig gezien als een chronische inflammatoireaandoening waarbij ontstekingsreacties elders in het lichaam, zoals parodontitis, kunnenbijdragen aan de pathofysiologie. Eerdere studies hebben reeds een associatie tussen parodontitis en coronaire athero-sclerose aangetoond. Helaas wordt in deze studies veelal gebruikgemaakt van afgeleidebiomarkers zoals CRP (C-reactieve proteïne), de IMT (Intima-Media Thickness) van de carotis en de endotheelfunctie van de perifere vaten. Om een duidelijker verband tussenbeide aandoeningen aan te kunnen tonen, is het gebruik van meer precieze biomarkersen eindpunten noodzakelijk.

Materiaal en methodeIn deze cross-sectionele pilot studie maken wij gebruik van de PISA (Periodontal InflamedSurface Area) score om de ontstekingslast veroorzaakt door parodontitis te kwantificerenen de CAC (Coronary Artery Calcium) score om de hoeveelheid kalk in de coronaire vatente kwantificeren. In de afgelopen jaren hebben verschillende studies aangetoond dat dezecalciumscore een onafhankelijke voorspeller is voor het ontwikkelen van myocardinfarcten acute hartdood over een periode van drie tot vijf jaar, met toegevoegde waarde tenopzichte van traditionele risicofactoren.Er zijn 50 gezonde personen geïncludeerd, waarvan 25 met onbehandelde parodontitis en25 met een gezond parodontium. Bij allen is de PISA-score berekend en middels een CT-scan van het hart is de CAC-score bepaald.

ResultatenDe resultaten van dit onderzoek worden dit najaar verwacht.

57

Page 58: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

19. KLINISCHE BEOORDELING VAN LATE RADIATIESCHADE VAN DE ORALE MICROCICULRADIATIE IN HOOFD-HALSKANKER PATIËNTEN

R. HELMERS, D.M.J. MILSTEIN, J. DE LANGE

Afdeling Mondziekten Kaak- en Aangezichtschirurgie, Academisch Medisch Centrum, Amsterdam

Introductie en doelstellingHet is bekend dat bestraling een negatief effect heeft op de vascularisatie en uiteindelijkkan leiden tot late restverschijnselen zoals ulceratie en osteoradionecrose 1. De recent ontwikkelde Cytocam ‘Incident dark field imaging’ microscoop is in staat microcirculatiein vivo te meten 2. Het doel van deze studie was het beoordelen van de klinische toepasbaarheid van dezehand-gedragen microscoop om late radiatieschade op de microcirculatie van de orale mucosa te objectiveren.

Materiaal en methodeIn een observationele case control studie werden bij veertien hoofd-halskanker patiëntenen veertien leeftijds-gerelateerde vrijwilligers werden opnames van de microcirculatie vande linker en rechter mandibulaire gingiva en buccale mucosa vervaardigd. De capillairedichtheid, vaatdiameter (Øbv) en microcirculatie flow index (MFI) van het weefsel werdengeanalyseerd.

ResultatenDe gemiddelde gingivale en buccale capillaire dichtheid in gezonde vrijwilligers was 66±23cpll/mm2 en 19±6 cpll/mm2 respectievelijk. De Øbv in de buccale mucosa van gezonde vrij-willigers bedroeg 15±2 µm en er werd een statistisch significante afname van de capillairedichtheid in de bestraalde mandibulaire gingiva gezien (p<0.001). Tevens werd een toe-name in vaatdiameter in de bestraalde wangmucosa vastgesteld (p<0.05). Geen significantverschil in gemiddelde buccale capillaire dichtheid werd waargenomen. MFI was gelijk inde twee groepen.

ConclusieNon-invasieve metingen van de orale microcirculatie met de CytoCam microscoop zijn toe-pasbaar voor het detecteren van significante verschillen in vaatdichtheid en vaatdiametertussen bestraalde en onbestraalde mucosa.

Referenties1 Stone HB, Coleman CN, Anscher MS and McBride WH. Effects of radiation on normal tissue: consequences

and mechanisms. Lancet Oncol. 2003;4:529-36.2 Hutchings SD, Wendon J, Watts S, Kirkman E. The cytocam video microscope, a new method for visualizing

the microcirculation using incident dark field (IDF) technology. Int Care Med Experiment 2015; 3:A601

SubsidieFonds NutsOhra [Projectnr. 1303-014]

58

Page 59: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

20. RADIOTHERAPIE, STRALINGSDOSIS EN VASCULARISATIE VAN DE ONDERKAAK

H. DEKKER1, D. VAN DIJK1, E. BLOEMENA1, N. BRAVENBOER2,C.M. TEN BRUGGENKATE1, E.A.J.M. SCHULTEN1

1 Afdeling Mondziekten Kaak- en Aangezichtschirurgie/Orale Pathologie, VU medischCentrum, Amsterdam/Academisch Medisch Centrum Tandheelkunde, Amsterdam

2 Afdeling Klinische Chemie, VU medisch centrum, Amsterdam

Introductie en doelstellingOsteoradionecrose van de onderkaak wordt gekenmerkt door hypovascularisatie van demergholte. Volgens de HHH-theorie van Marx 1 leiden hypovascularisatie, hypoxie en hypocellulariteit in bestraald weefsel tot osteoradionecrose (ORN). Er zijn, voor zover onsbekend, niet eerder histologische studies gedaan naar de vascularisatie in bestraald bot-weefsel van niet-ORN patiënten.De vraagstellingen in dit onderzoek zijn: wat is het effect van bestraling op de vascularisatiein de onderkaak op histologisch niveau? Is er een relatie tussen de bestralingsdosis en devascularisatie in het kaakbot?

Materiaal en methodeBiopten van spongieus kaakbot van twintig bestraalde patiënten met mondkanker bij wieimplantaten werden geplaatst in het kader van de dentale rehabilitatie, werden vergelekenmet die van 24 gezonde patiënten en vijf patiënten die behandeld werden voor mond-kanker zonder bestraling. De stralingsdosis ter plaatse van de implantaten werd bepaalddoor een postoperatieve CBCT-scan en de planningsCT-scan te fuseren. In de histologischecoupes werd het endotheel aangekleurd (CD34) en vervolgens de vaatfractie (oppervlaktelumen/totaal mergoppervlak), vaatdichtheid (aantal vaten per um2), gemiddelde vaat-omtrek, diameter en lumenoppervlak bepaald met analysesoftware (NIS Elements, Nikon).Verschillen werden getoetst met de Mann Whitney U test en correlaties met Spearman’srank test.

ResultatenDe vaatfractie en vaatdichtheid waren significant lager in bestraalde dan in niet-bestraaldepersonen (p=0,001 resp. p=0,004). Er werd geen significante relatie gevonden tussen destralingsdosis en de vaatfractie en vaatdichtheid. Er was wel een significante (positieve)relatie tussen de bestralingsdosis en de vaatomtrek (r=0,52; P=0,028).

ConclusiesDe lagere vaatfractie en vaatdichtheid wijzen op een verminderde vascularisatie van debestraalde onderkaak. De positieve correlatie tussen de stralingsdosis en de vaatomtrekduidt erop dat bij toename van de stralingsdosis met name het aantal kleine bloedvatenafneemt.

Referenties1 Marx RE. Osteoradionecrosis: an new concept of its pathophysiology. J Oral Maxillofacial Surg. 1983;

41:283-8.

59

Page 60: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

21. ACCURATESSE VAN DE SCHILDWACHTKLIERPROCEDURE EN NIEUWE INZICHTEN IN LYMFEDRAINAGE PATRONEN VAN MONDHOLTETUMOREN

K. BOEVE1,2, K.P. SCHEPMAN1, B. VD VEGT2, E. SCHUURING2,J.L.N. ROODENBURG1, M.J.H. WITJES1

1 Afdeling Mondziekten Kaak- en Aangezichtschirurgie, Universitair Medisch Centrum, Groningen

2 Afdeling Pathologie, Universitair Medisch Centrum, Groningen

Introductie en doelstellingDe aanwezigheid van lymfogene metastasen is één van de belangrijkste voorspellers vande kans op een recidief 1. De schildwachtklierprocedure is een minimaal invasieve techniekwaarmee occulte metastase kunnen worden opgespoord. Hiermee wordt het risico op uit-groeien van een metastase tijdens wachtful waiting of de bijwerkingen van een electievehalsklierdissectie voorkomen 2. Het doel van deze studie is om de accuratesse te bepalen van de schilwachtklierprocedurezoals toegepast in het UMCG bij de behandeling van T1 en T2 mondholtetumoren met eenklinisch negatieve hals.

Materiaal en methodeEen cohort (2008-2016) van patiënten met een cT1-2N0 PCC van de mondholte werd geïncludeerd. Klinische en histopathologische karakteristieken werden retrospectief uit de patiëntendossiers verzameld. Een dag voor de operatie werd technetium gelabeld nanocolloid rond de tumor ingespoten en werd preoperatief een scintigram gemaakt metSPECT-CT. Peroperatief werden de schildwachtklieren verwijderd met gebruik van een gammaprobe. De schildwachtklieren werden histopathologisch gedetailleerd beoordeeld(coupes om elke 250µm) met Keratine immunohistochemische kleuring. Indien een schild-wachtklier metastase bevatte, werd aanvullend een gemodificeerde radicale halsklier-dissectie uitgevoerd.

ResultatenTachtig patiënten werden geïncludeerd, 22 (27%) patiënten hadden een metastase in deschildwachtklier. Alleen bij vijf patiënten met een macrometastase (>2mm) in de schilwachtklier werden ook in de HKD preparaten andere metastasen aangetroffen. Drie(4%) patiënten met een negatieve schildwachtklier ontwikkelden in de follow-up een regionaal recidief. Daarmee is de sensitiviteit 88% en de negatief voorspellende waarde(NPV) 95%.

ConclusieDe schilwachtklierprocedure is een accurate techniek om occulte metastasen op te sporenin cT1-2N0 patiënten met een mond- of keelholtecarcinoom.

Referenties1. Larsen SR, Johansen J, Sorensen JA, Krogdahl A. The prognostic significance of histological features in oral

squamous cell carcinoma. J Oral Pathol Med 2009;38:657-62. 2. Den Toom IJ, Heuveling DA, Flach GB, et al. Sentinel node biopsy for early-stage oral cavity cancer: the VU

University Medical Center experience. Head Neck 2015;37:573-78. 60

Page 61: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

22. WATCHFUL WAITING VAN DE HALS BIJ T1/2N0M0 MONDHOLTECARCINOOM IS ONGUNSTIG VOOR PATIENTEN MET OCCULTE METASTASEN

E.A. DIK1, S.M. WILLEMS2, N.A. IPENBURG1, A.J.W.P. ROSENBERG1, E.M. VAN CANN3, R.J.J. VAN ES3

1 Afdeling Mondziekten Kaak en Aangezichtschirurgie, Universitair Medisch Centrum, Utrecht

2 Afdeling Pathologie, Universitair Medisch Centrum, Utrecht3 Afdeling Hoofd-Hals Chirurgische Oncologie, Universitair Medisch Centrum, Utrecht

Introductie en doelstellingVoor cT1/2N0 mondholte carcinomen is de behandeling van de hals nog altijd een onder-werp van discussie. Twee behandelstrategieën werden geëvalueerd: selectieve halsklier-dissectie (SHKD) en watchful waiting (WW).

Materiaal en methode123 SHKD en 70 WW-patiënten met een cT1/T2N0M0 PCC van de tong-mondbodem ofwangmucosa werden retrospectief bekeken. Extra capsulaire groei (ECG), drie jaar over-leving (OS) en ziekte specifieke overleving (DSS) werden geanalyseerd.

Resultaten29% SHKD-patiënten en 13% WW-patiënten hadden occulte halskliermetastasen (N+).WW-N+patiënten lieten dikkere tumoren zien in vergelijking met WW-N0-patienten (5mmvs. 2mm p=0.02), WW-N+patiënten lieten significant meer ECS zien in vergelijking metSND-N+ patiënten (resp. 56% en 14% p=0.016) en hadden een significant slechtere driejaar ziekte specifieke overleving dan SND-N+ patiënten (82% vs. 56% p=0.02)

ConclusieVoor het cT1/2N0 mondholtecarcinoom is een WW-beleid alleen acceptabel als tumordikte<4mm is. In overige gevallen is aanvullende behandeling van de hals geadviseerd aangezienWW-N+ patiënten meer ECS en aan slechtere ziekte specifieke overleving laten zien.

Referenties1 Rodrigo JP, Shah JP, Silver CE, Medina JE, Takes RP, Robbins KT, Rinaldo A, Werner JA, Ferlito A: Management

of the clinically negative neck in early-stage head and neck cancers after transoral resection. Head Neck 2011;33:1210-9.

2 D’Cruz AK, Vaish R, Kapre N, Dandekar M, Gupta S, Hawaldar R, Agarwal JP, Pantvaidya G, Chaukar D, Deshmukh A, Kane S, Arya S, Ghosh-Laskar S, Chaturvedi P, Pai P, Nair S, Nair D, Badwe R, Head, Neck Disease Management G: Elective versus Therapeutic Neck Dissection in Node-Negative Oral Cancer. N Engl J Med 2015;373:521-9

61

Page 62: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

ProScan Nederland BVAtoomweg 993542 AA Utrecht

Tel +31 030 609 0095Mail [email protected]

PRO SCAN

The extra-long Zygomatic and Oncology im-plants enable the zygomatic bone to be utilized whilst bringing the restorative surface closer to the prosthesis. the 55° angle provides the cor-rect emergence angle in dental restorations, and proveides some fl exibility in the restorative plane for complex multi-implant md-facial re-constructions.

Zygomatic & Oncology implants

IE and IET implants are 3-6mm long, allowing placement in craniofacial bone down to 3mm in thickness.

Ultra short & short implants

The MSC-IP has a Ø3.0mm body, meaning it can be placed in thinner facial bones, incre-asing the restorative options available to the team.

Ultra narrow

The angulated Co-Axis implant range has im-plant platforms angled at 12°, 24° and 36° to the body axis. These prove useful to maximize the use of abailable bone and fulfi l the need for angled emergence.

Angulated implants

Contact us for more informationMarcel van HeesPaul Staneke

+31 620 888 310+31 611 601 581

Page 63: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

THEMA INNOFACIONS IN 3D BIOPRINTEN VAN LEVEND BOTWEEFSEL

DR.IR. DEBBY GAWLITTA

Curriculum vitaeDr.ir. Debby Gawlitta is opgeleid als biomedisch ingenieur aan deTechnische Universiteit Eindhoven (TU/e) met een specialisatie inde ‘tissue engineering’ (maken van weefsels). Nadat ze haar promotieonderzoek had afgerond aan de TU/e, is ze in 2007 in hetorthopedische lab van Prof. Dhert begonnen aan een postdoc inhet UMC Utrecht. Haar vernieuwende aanpak in het veld werd beloond met een presti-gieuze Nederlandse innovatiebeurs (Veni) om haar eigen onderzoekslijn vorm te geven ophet gebied van botregeneratie vanuit kraakbeenweefsel. In 2014 greep ze de kans om haaronderzoek voort te zetten bij de afdeling Mondziekten, Kaak-, en Aangezichtschirurgie &Bijzondere Tandheelkunde van het UMC Utrecht. Hier leidt ze als ‘Associate Professor’ momenteel het regeneratief onderzoek en begeleidt ze zes promovendi.Daarnaast heeft ze een spilfunctie vervuld bij de ontwikkeling van het regeneratief onder-wijs binnen de strategische alliantie van het UMC Utrecht, de Universiteit Utrecht en deTU/e. Sinds 2012 is ze coördinator van het succesvolle masterprogramma ‘RegenerativeMedicine and Technology’.

SamenvattingOns regeneratief onderzoek aan de afdeling Mondziekten, Kaak-, en Aangezichtschirurgie& Bijzondere Tandheelkunde van het UMC Utrecht richt zich op de regeneratie van bot-weefsel voor maxillofaciale reconstructies. Weefselregeneratie is een multidisciplinair vak-gebied waarbinnen wij met name kennis over stamcellen, biomaterialen, bioreactoren,3D-bioprinten en translationeel onderzoek combineren om ons doel te bereiken.De presentatie laat de stand van zaken zien in dit vakgebied en gaat dieper in op de ‘innofacions’ die nodig zijn om het 3D-bioprinten van levend botweefsel mogelijk te maken.

63

Page 64: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

23. FABRICAGE VAN GEVASCULARISEERDE CONSTRUCTEN VOOR RECONSTRUCTIE VAN MAXILLOFACIALE BOTDEFECTEN

B.J. KLOTZ1, M. WRIGHT CLARK1, Y.X. CHANG1, I. PENNINGS1, J. MALDA2,3, A.J.W.P. ROSENBERG1, D. GAWLITTA1

1 Afdeling Mondziekten Kaak- en Aangezichtschirurgie & Bijzondere Tandheelkunde, Universitair Medisch Centrum, Utrecht

2 Afdeling Orthopedie, Universitair Medisch Centrum, Utrecht3 Afdeling Gezondheidszorg Paard, Faculteit Diergeneeskunde, Universiteit Utrecht

Introductie en doelstellingTransplantatie van autoloog weefsel vormt momenteel de gouden standaard voor de reconstructie van maxillofaciale botdefecten. Omdat deze techniek geassocieerd wordtmet een lange operatietijd en morbiditeit van de donorlocatie, wordt er labonderzoek gedaan naar alternatieve mogelijkheden om botweefsel te maken: bot ‘tissue engineering’ 1.Het kweken van levend botweefsel brengt de uitdaging met zich mee om een geïntegreerdvaatnetwerk te creëren om de cellen van voedingsstoffen te kunnen voorzien in het geheleconstruct 2. Ons doel is dan ook om een driedimensionaal (3D) construct te maken dat deontwikkeling van beide weefseltypen ondersteunt.

Materiaal en methodeMesenchymale stromale cellen (MSCs) uit het beenmerg, en endotheliale kolonie-vormende cellen (ECFCs) uit navelstrengbloed werden gebruikt om weefselconstructen temaken. De celtypen werden samen gedurende tien dagen gekweekt in een geoptimaliseerdgelatineus dragermateriaal.

ResultatenOsteogenese werd aangetoond door expressie van osteocalcine en alkaline fosfatase (ALP)te detecteren en de vorming van precapillaire netwerken werd bevestigd door kleuringvan CD31 en α-SMA. Vorming van precapillaire netwerken en osteogene differentiatie ver-eisten tegenstrijdige kweekcondities. Het zachte materiaal ondersteunde de netwerk-vorming door CD31-positieve endotheelcellen. Het netwerk werd gestabiliseerd door α-SMA –positieve cellen die zich eraan verbonden. Daarnaast bevatten de constructen osteogene cellen die ALP en osteocalcine tot expressie brachten. De osteogene differen-tiatie zou verder gestimuleerd kunnen worden door extra stimuli te incorporeren.Gelijktijdige osteogene en endotheliale differentiatie in hetzelfde construct is gerealiseerd.Het dragermateriaal alsook het kweekmedium zijn hiervoor geoptimaliseerd.

ConclusieHet hier ontwikkelde kweekmodel voor geprevasculariseerd bot kan, indien gecombineerdmet 3D-printen, ingezet worden om in de toekomst gepersonaliseerde levende bot-constructen te vervaardigen voor de reconstructie van maxillofaciale defecten.

Referenties1 Visscher, D.O. et al. Advances in Bioprinting Technologies for Craniofacial Reconstruction. Trends Biotech.

2016;34:700-10.2 Lee, V.K. et al. Generation of Multi-scale Vascular Network System Within 3D Hydrogel Using 3D Bio-printing

Technology. Cell Mol Bioeng. 2014;7:460-72.64

Page 65: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

24. RISICO OP NABLOEDINGEN NA DENTO-ALVEOLAIRE CHIRURGIE: ONTSTOLLING VERSUS NORMALE STOLLING

F.I. BROEKEMA, R.R.M. BOS, B. VAN MINNEN

Afdeling Mondziekten Kaak- en Aangezichtschirurgie, Universitair Medisch Centrum, Groningen

Introductie en doelstellingBij beperkte dento-alveolaire chirurgie is het beleid tegenwoordig om anticoagulantia tecontinueren 1. Het doel van deze studie was analyseren of door dit beleid meer nabloedingen optredendan bij een gezonde controlegroep en wat de ernst van deze nabloedingen is.

Materiaal en methodeVoor deze studie werden 245 patiënten geïncludeerd waarvan er 142 anticoagulantia en103 geen anticoagulantia gebruikten. 71 patiënten gebruikten trombocytenaggregatie-remmers en 71 patiënten een vitamine K-antagonist. Patiënten werden behandeld volgensde ACTA-richtlijn antistolling 2012. Een week postoperatief werden alle patiënten gebeldom eventuele nabloedingen in de thuissituatie te achterhalen. Het verschil in incidentievan nabloedingen werd geanalyseerd middels de Fisher’s exact test en Chi-square test.

ResultatenBij geen van de patiënten trad een nabloeding op waarvoor medische interventie nood-zakelijk was. De nabloedingen die wel optraden, konden door de patiënten zelf wordengestelpt met behulp van gaascompressie.In de groep patiënten die anticoagulantia gebruikten, werden vijftien milde nabloedingengemeld (10.6%) en in de groep die geen anticoagulantia gebruikten werden twee mildenabloedingen gemeld (1.9%). Dit is een significant verschil (p=0.01). Wanneer onderscheidwerd gemaakt tussen het type anticoagulantia werden meer nabloedingen gezien bij gebruik van vitamine K-antagonisten (15.5%) dan bij gebruik van trombocytenaggregatie-remmers (5.6%). Dit verschil bleek niet significant te zijn (p=0.1).

ConclusieBeperkte dento-alveolaire chirurgie kan verantwoord worden toegepast bij patiënten dieanticoagulantia gebruiken indien aan de voorwaarden van de ACTA-richtlijn antistollingwordt voldaan.

Referenties1 ACTA Richtlijn 2012: Beleid bij tandheelkundige ingrepen tijdens antitrombotische behandeling.

http://www.acta-zorgnet.nl/knmt/richtlijnen/richtlijn-antistolling.pdf

65

Page 66: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

25. VET ALS ONTSTEKINGSREMMER BIJ OSTEOARTRITIS

A.J. TUIN1, J.A. VAN DONGEN2, M.C. HARMSEN2, F.K.L. SPIJKERVET1

1 Afdeling Mondziekten Kaak- en Aangezichtschirurgie, Universitair Medisch Centrum, Groningen

2 Afdeling Medische Biologie, Universitair Medisch Centrum, Groningen

IntroductieDe meeste mensen zien overtollig vet als een probleem, maar niet als oplossing. Wat menvaak niet weet, is dat vetweefsel grote hoeveelheden stamcellen bevat en wellicht velemogelijkheden biedt.

Onderzoeken laten zien dat de mesenchymale stamcellen uit vetweefsel via diversepathways een anti-inflammatoir effect hebben onder invloed van groeifactoren 1. Recen-telijk verschenen er onderzoeken waarbij stamcellen uit vet in artrotische knieën werdengeïnjecteerd met belangwekkende resultaten: daling van destructie van het kraakbeen enminder pijn 2.

Dat geeft te denken. Artritis van de knie lijkt qua ontstekingsprofiel op artritis van het kaak-gewricht. Synoviale vloeistof in het kaakgewricht vertoont hoge aantallen ontstekingspro-ducten, pro-inflammatoire cytokines, matrix metallo proteases en reactieve cytokines 3.Huidige therapieën, zoals een arthrocentese, zorgen initieel voor verlichting van de klach-ten door het wegspoelen van de ontstekingsfactoren, maar een duurzaam resultaat wordtbekritiseerd. Het intra-articulair injecteren van vers geïsoleerde stromale vasculaire fractie,met daarin stamcellen uit vet, zou mogelijk een duurzamer anti-inflammatoir effect kunnenhebben. De eerste verkenningen laten zien dat we in staat zijn stromale vasculaire fractieper operatief uit vet te isoleren met daarin vitale stamcellen. In vitro en klinische studiesvolgen om te onderzoeken of vet echt een ontstekingsremmer kan zijn bij artritis van hetkaakgewricht.

Referenties1 Manferdini C, Maumus M, Gabusi E, et al. Adipose-derived mesenchymal stem cells exert anti-inflammatory

effects on chondrocytes and synoviocytes from osteoarthritis patients through prostaglandin E2. Arthritis Rheumatism. 2013;65:1271-81

2 Perdisa F, Gostynska N, Roffi A, Filardo G, Marcacci M, Kon E. Adipose-derived mesenchymal stem cells for the treatment of articular cartilage: A systematic review on preclinical and clinical evidence. Stem Cells International. 2015: 597652 epub

3 Kellesarian SV, Al-Kheraif AA, Vohra F, Ghanem A, Malmstrom H, Romanos GE, Javed F. Cytokine profile in the synovial fluid of patients with temporomandibular joint disorders: A systematic review. Cytokine. 2016;77:98-1096

66

Page 67: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

26. EEN SIMPELE METHODE OM EEN DREIGENDE OF OPGETREDEN ‘BUCCAL PLATE FRACTURE’ OP TE LOSSEN

E.P. VAN DER HOEVE, A.R.M. WITTKAMPF, A.J.W.P. ROSENBERG

Afdeling Mondziekten Kaak- en Aangezichtschirurgie, Meander Medisch Centrum, Amersfoort

IntroductieHet risico op het optreden van een bad split is inherent aan het doen van BSSO’s. De oplossing voor het probleem is afhankelijk van het type bad split. Bij het meest voor-komende type bad split dreigt het buccale fragment af te breken of is het daadwerkelijkafgebroken zonder dat er daadwerkelijk een sagittale splijting heeft plaatsgevonden. Hetbetreft een complicatie waarvan de kans op optreden te minimaliseren is als de onderrandvan de mandibula goed is doorgenomen bij de verticale zaagsnede, maar ook dan komthet nog voor.Er wordt een eenvoudige methode gepresenteerd waarbij door middel van een verticaleosteotomie achter de M2 en een manuele fracturering van de onderrand de osteotomiewordt voortgezet, deze methode is tot nu toe in vijf gevallen succesvol uitgevoerd. In allegevallen kon de osteotomie succesvol worden afgerond en was de verlengde operatietijdniet meer dan vijf minuten. In geen van de gevallen was er sprake van postoperatief sensibiliteitsverlies en hoefde er geen IMF te worden toegepast.

67

Page 68: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

Edit presentation title here

Making a difference.

Experience our latest innovations

SMARTLockHybrid MMF3D Orbital Floor

Right AngledScrewdriver

Page 69: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

27. “IS DE TECHNISCH GENEESKUNDIGE WEL GENEES-KUNDIG GENOEG?”

J. KRAEIMA, M.J.H. WITJES, R.H. SCHEPERS, J. JANSMA, J.L.N. ROODENBURG, F.K.L. SPIJKERVET

Afdeling Mondziekten Kaak- en Aangezichtschirurgie, Universitair Medisch Centrum, Groningen

Introductie“Is er nog vernieuwing in ons vak?” werd geschreven in de uitnodiging voor deze 60e editievan de NVMKA-najaarsvergadering. Wij denken van wel. Met name door toepassing van technologie in de zorg en samen-werking van professionals met verschillende expertise. Zo is binnen de MKA-chirurgie inNederland de Technisch Geneeskundige (TG’er) geïntroduceerd. Veelal zijn deze profes-sionals betrokken bij 3D virtuele planning en evaluatie van chirurgische technieken.Implementatie van nieuwe ideeën, technieken, methodes van buiten de routine, zullenvernieuwing brengen dank zij samenwerking tussen MKA-chirurg, TG’er, medische ingenieurs en andere zorgprofessionals. De TG’er zal hierbij niet alleen gaan fungeren alsintermediair, maar ook als medebehandelaar. Hierbij vormt zich de vraag: “Is de TG’er wel genees-kundig genoeg?” Wat mist er om daad-wekelijk klinisch complementair te kunnen opereren? Hoe kan een wenselijk zelfstandig-heidsniveau worden bereikt?Wij zijn gestart de hiaten in kennis en expertise van de TG’er in het medisch domein te definiëren, en daarbij te bepalen waar het operationeel gebied van de TG’er binnen deMKA-chirurgie lijkt te liggen. Vervolgens is een klinische vervolgopleiding, afgestemd metde NVvTG, tot stand gekomen in de vorm van een tweejarig fellowship. Deze opleidingbrengt de kliniek naar de TG’er en daarmee uiteindelijk de techniek naar de patiënt.

69

Page 70: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

28. GALLIUM-68-PSMA PET/CT IN GEMETASTASEERD ADENOID CYSTEUS CARCINOOM. MOGELIJKHEID VOOR TOEKOMSTIGE BEHANDELING?

T.J.W. KLEIN NULENT1,2, B. DE KEIZER3, S.M. WILLEMS4, R. DE BREE2, R.J.J. VAN ES1,2

1 Afdeling Mondziekten Kaak- en Aangezichtschirurgie, Universitair Medisch Centrum, Utrecht

2 Afdeling Hoofd-Hals Chirurgische Oncologie, Universitair Medisch Centrum, Utrecht3 Afdeling Radiologie en Nucleaire Geneeskunde, Universitair Medisch Centrum,

Utrecht4 Afdeling Pathologie, Universitair Medisch Centrum, Utrecht

Introductie en doelstellingWij presenteren de eerste resultaten van 68Ga-PSMA-PET/CT en Prostaat-Specifiek Membraan Antigeen (PSMA) expressie middels immunohistochemie in patiënten met lokaal recidief of gemetastaseerd adenoid cysteus carcinoom (AdCC).

Materiaal en methodeAcht patiënten met een bekend - of het vermoeden op - lokaal recidief of afstandsmetas-tase van een AdCC ondergingen een full-body 68Ga-PSMA-PET/CT. Bij een PSMA-positievetumor of metastase werden in de gebieden met verhoogde uptake ‘Standardised UptakeValues’ (SUVmax) berekend. Restweefsel van de primaire tumor, lokaal recidief en/of afstandsmetastasen werden opgevraagd uit het pathologie archief en immunohisto-chemisch gekleurd op PSMA expressie.

ResultatenVier patiënten toonden pathologische PSMA-uptake in een lokaal recidief, zeven patiëntenhadden een PSMA-positieve afstandsmetastase op de PSMA-PET/CT. De gemiddeldeSUVmax was 6.2 g/ml en 4.9 g/ml respectievelijk. Bij zes van de acht tumoren werd im-munohistochemisch PSMA-expressie gevonden, met een gemiddelde aankleuring van 26%van de cellen.

Conclusies68Ga-PSMA-PET/CT is een veelbelovende en waarschijnlijk betere manier ter beeld-vormende stadiëring en follow-up van AdCC.Vanwege de hoge PSMA-expressie in het overgrote deel van deze tumoren zijn deze patiënten met een gemetastaseerd of lokaal recidief AdCC mogelijk in de toekomst geschiktvoor ‘targeted’-antitumor radio-immunotherapie middels 177-Lutetium-PSMA.

70

Page 71: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

29. BELASTING VAN HET TEMPOROMANDIBULAIRE GEWRICHT GEDURENDEHET DRAGEN VAN EEN MANDIBULAIR REPOSITIE APPARAAT (MRA)

D.S.P. HEIDSIECK1, J.H. KOOLSTRA2, M.H.T. DE RUITER1, A. HOEKEMA1, J. DE LANGE1

1 Afdeling Mondziekten Kaak- en Aangezichtschirurgie, Academisch Medisch Centrum, Amsterdam

2 Afdeling functionele anatomie, Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam, Amsterdam

IntroductieBij patiënten gediagnosticeerd met licht tot matig obstructief slaapapneu syndroom (OSAS)is het mandibulair repositie apparaat (MRA) normaliter een behandeling van eerste keus.Deze intraorale splints dienen gedragen te worden gedurende de nacht en hebben als doelde mandibula in een geforceerde protrusiestand te houden tijdens het dragen. Het dragenvan een adequaat getitreerde MRA resulteert in een verruiming van de bovenste lucht-wegen met als doel luchtwegobstructies gedurende de slaap te voorkomen. Afhankelijkvan de mate van mandibulaire protrusie kunnen bijwerkingen zoals kaakgewrichtsklachtenoptreden, welke beperkend kunnen zijn op de mate van succes van de behandeling. Echter,de effecten van een MRA op het kaakgewricht zijn tot heden onvoldoende onderzocht. In deze studie is met behulp van een ‘finite element’-model van het kaak- en kauwstelselde biomechanische belasting van een MRA op het temporomandibulaire gewricht geanalyseerd als functie van de mate van protrusie. Deze studie is uitgevoerd door biomechanische simulatie van de belasting (maximale compressiekrachten en schuifkrach-ten) op de structuren van het temporomandibulaire gewricht tijdens rust en gedurendeeen open- en sluitbeweging van de mandibula. In het model is het dragen van een duo-bloc MRA gesimuleerd waarbij de mandibula in voorwaartse positie is gebracht met stap-pen van een millimeter. MRA gebruik resulteerde in een voorwaartse verplaatsing van demandibulaire condylus tot over het tuberculum articulare. In rusttoestand resulteerde het dragen van een MRA niet tot een aanzienlijk grotere belasting het kaakgewricht. Echter,sluiting van de kaak vereiste meer kracht naarmate de geforceerde protrusie toenam.

71

Page 72: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

30. CONSERVATIEVE BEHANDELING VAN KINDEREN MET CHRONISCHE DIFFUUS SCLEROSERENDE OSTEOMYELITIS/TENDOPERIOSTITIS VAN DE MANDIBULA

M.M. VAN DE MEENT1, H. MESHKINI1, M. FIOCCO2, M.J.M. WETSELAAR-GLAS1, J.P.R. VAN MERKESTEYN1

1 Afdeling Mondziekten Kaak- en Aangezichtschirurgie, Leids Universitair Medisch Centrum, Leiden

2 Afdeling voor Medische Statistiek en Bio-Informatica, Leids Universitair Medisch Centrum, Leiden

Introductie en doelstellingChronische diffuus scleroserende osteomyelitis (DSO) van de mandibula is een zeldzameziekte waarvan de etiologie onbekend is. Eén van de suggesties is hyperactiviteit van de kauwspieren als bijdragende factor voor DSO, ook bekend als chronische tendoperiostitis (TP). Deze hypothese werd onderzocht door een groep kinderen conser-vatief te behandelen.

Materiaal en methodeIn deze studie werden pijnklachten, waaronder ernst van de pijn middels een visual analogue score (VAS) en pijnfrequentie in dagen per drie maanden, geanalyseerd van patiënten met DSO van de mandibula welke conservatief behandeld werden. Conservatievetherapie betrof een behandeling met een opbeetplaat, fysiotherapie en/of counseling overde ziekte. Verder werden patiënten gevraagd of zij een relatie konden leggen tussen deklachten en stress.

ResultatenElf kinderen (zeven meisjes en vier jongens, leeftijd: 11.55 ± 1.97 jaar) werden geïncludeerdin deze studie. Zes patiënten toonden significante vermindering van de ernst van de pijn(p-value 0.04) en pijnfrequentie (p-value 0.00) en vervolgden de conservatieve therapie.De andere vijf patiënten begonnen met bisfosfonaten behandeling vanwege persisterendeklachten, één van hen na drie maanden en vier van hen één jaar na de conservatieve behandeling. Vier van de patiënten startten met bisfosfonaten therapie vanwege persiste-rende pijn en één vanwege asymmetrie van het aangezicht.

ConclusiePijnklachten van patiënten met DSO/TP verminderden na conservatieve therapie. Dit ondersteunt de hypothese dat DSO/TP van de mandibula mogelijk geïnitieerd en verergerdwordt door hyperactiviteit van de kauwspieren.

72

Page 73: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

31. ABATACEPT VERMINDERT ZIEKTEACTIVITEIT VAN HET SYNDROOMVAN SJÖGREN: EEN OPEN LABEL STUDIEP.M. MEINERS1, H. BOOTSMA2, S. ARENDS2, E.A. HAACKE3, B. VAN DER VEGT3,F.G.M. KROESE2, F.K.L. SPIJKERVET1, A. VISSINK1

1 Afdeling Mondziekten Kaak-, en Aangezichtschirurgie,2 Afdeling Reumatologie en Klinische Immunologie,3 Afdeling Pathologie, Universitair Medisch Centrum, Groningen

Introductie en doelstellingDe therapeutische opties bij het primair syndroom van Sjögren (pSS) zijn nog beperkt. Biologische ‘disease-modifying antirheumatic drugs’ (DMARDs) zijn geneesmiddelen dieop celniveau aangrijpen op het immuunsysteem. In deze studie wordt het effect van be-handeling met de biologische DMARD abatacept op de ziekteactiviteit bij pSS onderzocht1.Materiaal en methodeVijftien pSS-patiënten werden behandeld op dag 1, 15 en 29 en vervolgens elke vier wekendaarna (totale behandelingsperiode 24 weken) met intraveneuze abatacept infusies(≈10mg/kg lichaamsgewicht). Na 4, 12, 24, 36 en 48 weken werd ziekteactiviteit gemetenmet de EULAR Sjögren Syndrome Disease Activity Index (ESSDAI) en EULAR SS Patient Reported Index (ESSPRI) en er werd een verscheidenheid aan aanvullende klinische en laboratoriumparameters bepaald. Ook werd van alle patiënten op baseline en na 24 wekeneen parotisbiopt genomen 2,3.ResultatenBehandeling met abatacept resulteerde in een significante daling van de ziekteactiviteit(significant lagere scores voor ESSDAI, ESSPRI, reumafactor en serum IgG). Na afloop vande behandeling nam de ziekteactiviteit geleidelijk weer toe. Speeksel- en traanklierfunctiesbleven stabiel tijdens behandeling, vermoeidheid en kwaliteit van leven verbeterden significant. Histologisch onderzoek liet zien dat het aantal kiemcentra daalde, maar de focusscore en het aantal lymfoepitheliale laesies bleef gelijk. ConclusieUit deze open label studie komt naar voren dat behandeling met abatacept veilig en effec-tief is bij pSS. De ziekteactiviteit neemt af en abatacept wordt goed verdragen. Histo-pathologisch wordt het effect van abatacept gekenmerkt door een afname van het aantalkiemcentra in speekselklierweefsel. Er lijkt een plaats voor abatacept in de behandelingvan pSS. Referenties1 Meiners PM, Vissink A, Kroese FG, et al. Abatacept treatment reduces disease activity in early primary

Sjögren’s syndrome (open-label proof of concept ASAP study). Ann Rheum Dis 2014;73:1393-6.2 Verstappen GM, Meiners PM, Corneth OBJ, et al. Abatacept attenuates T follicular helper cell-dependent

B cell hyperactivity in primary Sjögren’s syndrome (submitted).3 E. Haacke, B. van der Vegt, P. Meiners et al. Abatacept Treatment in Primary Sjögren’s Syndrome Results in

a Decrease of Germinal Centers in Salivary Gland Tissue (submitted).

SubsidieDeze studie werd financieel ondersteund door Bristol Myers Squibb. Zij voorzagen ook in studiemedicatie. Bristol Myers Squibb was niet betrokken bij het studieontwerp, patiënt inclusie, datacollectie, analyse en interpretatie van data en rapportage over deze studie. 73

Page 74: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

32. LEAN BACK AND RELAX?

J.M. PLOOIJ, B.P.H.M. VAN GEMERT, M. GILIJAMSE, J. TER HOEVEN, G.M. CAPELLO, A.W. CARLEE

Afdeling Mondziekten Kaak- en Aangezichtschirurgie, Onze Lieve Vrouwe Gasthuis, Amsterdam

Introductie en doelstellingDagelijkse uitloop, lange wachttijden voor patiënten en overuren voor polimedewerkers.Voor velen zijn dit herkenbare problemen, die tot grote frustratie leiden. In het algemeenis er na een drukke werkdag geen tijd om op zoek te gaan naar de achterliggende oorzaaken ad hoc oplossingen bieden vaak een marginale uitkomst voor dagelijks terugkerendeproblemen. Een jaar geleden besloot het OLVG om het beste verbeterziekenhuis van Nederland te wor-den. Daarbij werd LEAN ingezet: een methode om het maximaal haalbare te creëren dooronder andere meerdere vormen van verspilling te reduceren. De polikliniek MKA-chirurgiewerd geselecteerd als een van de deelnemende poliklinieken om de ‘six sigma’s’ in de prak-tijk te brengen. Met als doel verbetering van patiëntenzorg hebben wij deze kans met beidehanden aangepakt.

Materiaal en methodeHet LEAN-team van de afdeling had tweewekelijks overleg met de LEAN-coaches. Hierbijging het niet alleen om het continu verbeteren van zorg, maar vooral ook om reducerenvan onnodige handelingen. Naast het letterlijk LEAN maken van de polikliniek, werdenonder andere de HUDDLE - een overdrachtsmoment -, de wachttijd en doorlooptijd vanpatiënten aangepakt.

ResultatenDoor met elkaar over verschillende processen te spreken, werd duidelijk waar knelpuntenzaten voor de verpleging en de artsen. Daardoor droegen zowel kleine als grotere ver-beteringen bij aan de patiëntenzorg en het werkklimaat. Echter, na deze eerste resultaten,blijft er nog steeds voldoende ruimte voor verbetering

ConclusieLEAN in de zorg werkt, maar niet als je achterover LEANt!

74

Page 75: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

THEMA IMPLENTING DISRUPTIVE INNOVATION

DR. J. KUIPER

De heer Kuiper studeerde communicatie en psychologie aan deRijks Universiteit van Groningen en specialiseerde zich de afgelopentwee jaar op het gebied rondom het implementeren van innovaties binnen de zorg. Hij promoveerde in 2011 cum laude op zijn onderzoek naar disrup-tieve innovatiemodellen, waarbij de innovatie dusdanige impact op een bestaand markt-en waardennetwerk heeft, dat het uiteindelijk de bestaande markt verstoort.Goedhart Advies geeft raad aan zowel de particuliere als de zakelijke sector. Aan de handvan een aantal praktische voorbeelden vertelt de heer Kuiper over zijn werkwijze en visieop innovaties anno 2016.

75

Page 76: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

©KNARF

OMFSIN

CHALLENGES2 & 3 NOVEMBER 2017, THE HAGUE / DELFT

A JOINT MEETING OF THE

DANISCH & DUTCH ASSOCIATIONS OF ORAL AND MAXILLOFACIAL SURGERY

Page 77: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

Virtual.Reality.

Visit the Stryker standand start customising your surgeries today.

Copyright © 2016 Stryker CMF-PO-2 Rev. None

Transfer the CT-based virtual surgical plan to the operating room using Stryker’s Customized Mandible Reconstruction Plate and patient-specific cutting/positioning guides from 3D Systems - Medical Modeling.

Page 78: 3 & 4 november 2016 Utrecht - NVMKA...activiteiten zoeken, dan zijn locaties als het Centraal Museum, het Catharijne Convent, het museum Van Speelklok tot Pierement, het Spoorwegmuseum,

As individual as your patients!

Patient Specific Implants

Martin Nederland/Marned B.V.Een onderdeel van de KLS Martin GroupVissersstraat 9a1271 VE HuizenNederlandTel +31 35 523 45 38Fax +31 35 523 53 [email protected]

www.klsmartin.com