20190620 Verkenning toekomst juridische dienstverlening...kwaliteit van die dienstverlening, het...

15
Verkenning toekomst juridische dienstverlening Waar staan we nu? Maarten van Berckel & Karin Bruinenberg 20 juni 2019

Transcript of 20190620 Verkenning toekomst juridische dienstverlening...kwaliteit van die dienstverlening, het...

Page 1: 20190620 Verkenning toekomst juridische dienstverlening...kwaliteit van die dienstverlening, het publieke belang, in de toekomst voldoende is geborgd. Die vraag is anderszijds belangrijk,

Verkenning toekomst juridische dienstverleningWaar staan we nu?

Maarten van Berckel & Karin Bruinenberg

20 juni 2019

Page 2: 20190620 Verkenning toekomst juridische dienstverlening...kwaliteit van die dienstverlening, het publieke belang, in de toekomst voldoende is geborgd. Die vraag is anderszijds belangrijk,

Inhoud van dit document:

-Achtergrond-Opgave-Inbedding-Resultaat-Tijdspad-Opbrengsten oriëntatie-Opbrensten verdieping tot dusver-Afronding verkenning

Bijlage: schema proportionaliteit gereglementeerde beroepen

20 juni 2019Verkenning toekomst juridische dienstverlening 2

Page 3: 20190620 Verkenning toekomst juridische dienstverlening...kwaliteit van die dienstverlening, het publieke belang, in de toekomst voldoende is geborgd. Die vraag is anderszijds belangrijk,

Toekomst juridische beroepen

In 2016 heeft het WODC, op verzoek van de directie Rechtsbestel van het ministerie van JenV, nagegaan welke ontwikkelingen de komende tien jaar mogelijk veranderingen teweegbrengen voor de advocatuur, het notariaat en de gerechtsdeurwaarderij; de juridische beroepen waarvoor de minister voor Rechtsbescherming stelselverantwoordelijk is. Het onderzoek concentreert zich daarbij op trends die mogelijk gevolgen hebben voor de toegankelijkheid en kwaliteit van de dienstverlening en de publieke belangen die met de dienstverlening in het geding zijn. Dit zijn de aspecten waar het ministerie stelselverantwoordelijk voor is.

Het ministerie is verantwoordelijk voor een goed functionerend rechtsbestel (stelselverantwoordelijkheid). Het gegeven dat het publiek in voorkomende gevallen wettelijk verplicht is (domeinmonopolie) gebruik te maken van de advocaat, notaris en gerechtsdeurwaarder brengt met zich mee dat het ministerie moet waarborgen dat er zowel kwalitatief als kwantitatief voldoende aanbod beschikbaar is. Het domeinmonopolie is aan de juridische beroepen toegekend vanwege de publieke belangen die in het geding zijn.

Advocaten, gerechtsdeurwaarders en notarissen zijn vrije beroepsbeoefenaars met een hybride status. Het zijn enerzijds ondernemers die hun beroep voor eigen risico uitoefenen, anderzijds zijn deze beroepen in een bepaalde mate door wetgeving gereguleerd in combinatie met zelfregulering door een publiekrechtelijke beroepsorganisatie (PBO). Die regulering moet er voor zorgen dat het publieke belang dat deze beroepsbeoefenaren dienen, zoals rechtsbescherming en rechtszekerheid, niet alleen aan de markt wordt overgelaten en dat de toegang en kwaliteit van de dienstverlening wordt geborgd.

Verkenning Toekomst Juridische Dienstverlening

Tijdens het debat over de Staat van de rechtsstaat op 22 mei 2018 vroeg de Eerste Kamer naar de visie van het kabinet op de toekomst van de advocatuur. Naar aanleiding daarvan is de Kamer op 1 februari 2019 geïnformeerd over ontwikkelingen in de markt van juridische dienstverlening en de manier waarop de minister voor Rechtsbescherming daarmee om wil gaan in het licht van zijn verantwoordelijkheid voor dit onderdeel van het rechtsbestel. Kort samengevat constateert de minister in deze brief, mede op basis van het onderzoek van het WODC, dat de markt van juridische dienstverlening verandert onder invloed van maatschappelijke en technologische ontwikkelingen. Hij zegde toe de Kamer na de zomer nader te informeren.

Door verdergaande digitalisering wordt de toegang tot (juridische) kennis en diensten betaalbaarder, bereikbaarder, sneller en simpeler. De vraag naar relatief eenvoudige dienstverlening door juridische professionals neemt af.

Tegelijkertijd neemt ook de vraag naar meer persoonlijke op de cliënt afgestemde dienstverlening toe. Steeds ingewikkelder maatschappelijke en internationale verhoudingen vragen ook om meer specialistische dienstverlening.

Burgers willen efficiënte, effectieve en duurzame oplossingen, met inzet van de juiste professional van het juiste niveau, passend bij het probleem dat moet worden opgelost.

Bij een deel van de juridische dienstverlening, al dan niet digitaal, is het de vraag of burgers zelf kunnen beoordelen of deze van goede kwaliteit, niet verouderd, of op hun situatie van toepassing is.

Achtergrond verkenning

20 juni 2019Verkenning toekomst juridische dienstverlening 3

Page 4: 20190620 Verkenning toekomst juridische dienstverlening...kwaliteit van die dienstverlening, het publieke belang, in de toekomst voldoende is geborgd. Die vraag is anderszijds belangrijk,

Enkele gereguleerde juridische beroepen….

Het is van belang dat de juridische dienstverlening met zijn tijd meegaat. Goed functionerende juridische dienstverlening draagt namelijk in belangrijke mate bij aan de toegang tot het recht en is van belang voor een goede rechtsbedeling (inclusief het bereiken van duurzame resultaten). De publieke belangen bij goede juridische dienstverlening zijn daarom groot.

Juridische dienstverlening kan een grote impact op het persoonlijke en financiële welbevinden van consumenten. Het is dan ook belangrijk dat de kwaliteit hiervan geborgd is. Consumenten beschikken vaak niet over voldoende kennis en informatie om juridische dienstverlening inhoudelijk te beoordelen en kiezen een dienstverlener op basis van eerdere ervaringen, aanbevelingen van derden, of een algemeen beeld van de betrouwbaarheid. De focus van de consument ligt voornamelijk op service en niet op de inhoud van de dienstverlening.

Regulering kan zich richten op verschillende aspecten van juridische dienstverlening. Het gaat dan om wat of wie worden gereguleerd (beroepsgroepen, personen, organisaties), de reikwijdte van regulering (hoeveel en welke diensten), de wijze van regulering (zelfregulering, door beroepsorganisaties, of door de overheid), het moment van regulering (voorafgaand aan, tijdens, of na leveren van een dienst) en de mogelijkheden voor niet-juristen om ‘in te stappen’. In lijn met het nationaal actieplan gereglementeerde beroepen (24036, nr.409) kunnen de diensten van juridische beroepsbeoefenaars grotendeels worden aangemerkt als gereserveerde activiteiten.

…of een markt van juridische dienstverlening

De verkenning Toekomst juridische dienstverlening heeft als opgave om met bestaande en nieuwe juridische dienstverleners de voorwaarden te schetsen voor juridische dienstverlening die bij de tijd is en blijft. Dat vraagt om een toekomstbestendige, transparante en innovatieve markt van juridische dienstverlening. Dat betekent dat deze dienstverlening voldoende toegankelijk is en kwaliteit levert (op het gebied van integriteit, juridische deskundigheid, en service), en daarmee de (ook achterliggende) vraag van de rechtzoekende beantwoordt.

Vooral technologische ontwikkelingen zullen de rollen van de huidige beroepsgroepen wezenlijk veranderen. Vragen die van belang zijn voor een toekomstig stelsel: waar ligt de toegevoegde waarde van een toekomstig advocaat, notaris, gerechtsdeur-waarder? Aan wat voor soort dienstverlening heeft de samenleving behoefte? Voor welke aspecten van juridische dienstverlening is regulering nodig, door wie en om welke reden? Hoe gaan we om met juridische dienstverlening door niet-gereguleerde beroepen of niet-juridische professionals?

Als bepaalde juridische dienstverlening in toenemende mate door niet-gereguleerde beroepen of niet-juridische beroepen wordt geleverd, roept dit enerzijds de vraag op of de kwaliteit van die dienstverlening, het publieke belang, in de toekomst voldoende is geborgd. Die vraag is anderszijds belangrijk, omdat disruptieve vormen van innovatie vaak tegen beperkingen in wet- en regelgeving aanlopen, terwijl juist dit soort innovaties vaak inspelen op de (daadwerkelijke) behoeften van klanten en kunnen bijdragen aan transparantie en efficiency van de markt.

Opgave verkenning

20 juni 2019Verkenning toekomst juridische dienstverlening 4

Page 5: 20190620 Verkenning toekomst juridische dienstverlening...kwaliteit van die dienstverlening, het publieke belang, in de toekomst voldoende is geborgd. Die vraag is anderszijds belangrijk,

Het regeerakkoord stelt dat bestaande juridische procedures complex zijn, en niet altijd voor het oplossen van alledaagse problemen van burgers voldoen. Eenvoudige procedures, die conflicten niet op de spits drijven, moeten worden bevorderd.

Dat is niet alleen van belang in het kader van de maatschappelijk effectieve rechtspraak en bij de gewenste bevordering van buitengerechtelijke geschilbeslechting, maar ook bij andere juridische procedures. Zoals die bij de juridische beroepen, of via een rechtsbijstandsverzekeraar.

Een bijzondere link is er met de voornemens uit het regeerakkoord om het stelsel voor gesubsidieerde rechtsbijstand te herzien. Daarbij worden rechtshulppakketten geïntroduceerd, met verschillende soorten (juridische) diensten, en is toezicht op de kwaliteit van de aanbieders van deze diensten een belangrijk maar nog niet uitgediept thema.

Inbedding verkenning

20 juni 2019Verkenning toekomst juridische dienstverlening 5

Page 6: 20190620 Verkenning toekomst juridische dienstverlening...kwaliteit van die dienstverlening, het publieke belang, in de toekomst voldoende is geborgd. Die vraag is anderszijds belangrijk,

Waar staan we na afronding van de verkenning?

Contouren voor juridische dienstverlening die bij de tijd is en blijft: een toekomstbestendige, transparante en innovatieve markt van juridische dienstverlening.

Toekomstbestendig, transparant en innovatief betekent onder meer dat deze dienstverlening voldoende toegankelijk is en kwaliteit levert (op het gebied van integriteit, juridische deskundigheid, en service), en daarmee de (ook achterliggende) vraag van de rechtzoekende beantwoordt

Resultaat is een beeld van wat de stelselverantwoordelijkheid van de minister nu en in de toekomst omvat (incl. beeld van hoe dat in het buitenland gaat). Dat houdt o.a. het volgende in.

Paar (ook andere) manieren om daaraan toekomstbestendig invulling te geven (kwaliteitscriteria en passende toetsing)

Duidelijker beeld over innovaties toelaten of weren (en op welke gronden)

Ideeën over transparantie van de markt (zicht voor burgers op werkwijze en werking van juridische dienstverlening)

Een bij het voorgaande passende ordening met oog voor de te beschermen publieke waarden

Resultaat

20 juni 2019Verkenning toekomst juridische dienstverlening 6

Page 7: 20190620 Verkenning toekomst juridische dienstverlening...kwaliteit van die dienstverlening, het publieke belang, in de toekomst voldoende is geborgd. Die vraag is anderszijds belangrijk,

20 juni 2019Verkenning toekomst juridische dienstverlening 7

Verdieping:medio 2019–eind 2019

Verduidelijking:begin 2020

Diner pensants kwaliteit

Vraag-zijde en transpa-rantie

Institutionele kaders

Innovatie/Legal Tech

Challenge

Verkennende sessies

Literatuur-studie WODC

Benchmark kwaliteit

Sessie World Justice Forum

Afsluitende conferentie, presentatie legal tech challenge,

speech minister

Oriëntatie: begin 2019

Oriën

tatie

• De aftrap van de verkenning vond plaats in vier verkenningssessies met (juridische) professionals op 10 en 17 januari 2019.

• Doel van de sessies was zoveel mogelijk voorbeelden ophalen van nieuwe diensten die zich (zouden kunnen) ontwikkelen.

• Deze sessies leverden een beeld van de soorten uitdagingen t.a.v. de bestaande kaders rond juridisch diensten. Rode lijn: samenwerking – zowel tussen bestaande actoren als met innovatoren - verrijkt, maar stuit op de (nu) gestelde grenzen.

• Die grenzen zijn van oudsher gesteld om vanuit het publieke belang de kwaliteit (integriteit, juridische expertise) van de juridische beroepsgroepen te borgen.

• Maar als die grenzen verrijking in de weg staan, is de vraag: wat is kwaliteit, en hoe bewaken we die op inclusieve wijze? Dat was de start voor verdieping.

Verd

iepi

ng

• Over ‘het kwaliteitsbegrip en de instituties die daarbij horen’ is gesproken met experts uit andere sectoren, en in twee diners en een lunch pensant met (juridische) professionals.

• Over de institutionele setting in andere landen werd een sessie georganiseerd op het World Justice Forum en maakte het WODC een literatuurstudie.

• In een sessie over innovatie (na zomer 2019) wordt aandacht besteed aan het organiseren van werkende verbindingen tussen de huidige markt en innovatie (en de rol van het ministerie daarbij).

• Vervolgens worden op basis van de opbrengsten tot dusver (mogelijke, nieuwe) contouren geschetst voor bijbehorende institutionele kaders om stelselverantwoordelijkheid te dragen voor een markt van juridische dienstverlening die bij de tijd is en blijft.

• Met de Universiteit Leiden wordt een ‘challenge’ georganiseerd waarin studenten worden uitgedaagd na te denken over nieuwe juridische diensten. Een panel van experts begeleidt hen. Ve

rdui

delij

king

Op de afsluitende conferentie van de verkenning Toekomst juridische dienstverlening worden de opbrengsten van de vorige fases samengebracht:• De toekomst van de juridische dienst-

verlening : presentatie van de beste ideeën uit de challenge en reflecties van het panel.

• De juridische dienstverlening bij de tijd: welke (mogelijke, nieuwe) contouren voor institutioneel kaders zien we om de stelselverantwoordelijkheid van de minister goed vorm te geven?

• De beroepsgroepen aan het woord: waar staan de NOvA, KBG, KNB in de toekomst en welke innovaties zien zij met enthousiasme tegemoet?

• Schets vervolgtraject: de minister geeft zijn visie weer.

Brief d.d. 1 februari 2019

Stand van zakenbrief na de zomer 2019

Contouren, voorjaar 2020

Tijdspad

Page 8: 20190620 Verkenning toekomst juridische dienstverlening...kwaliteit van die dienstverlening, het publieke belang, in de toekomst voldoende is geborgd. Die vraag is anderszijds belangrijk,

In de eerste sessies met professionals uit de wereld van de juridische dienstverlening werden als belangrijke lijnen en onderdelen waar de verkenning Toekomst juridische dienstverlening zich zou moeten richten de volgende te exploreren onderwerpen genoemd:

1. De overheid als stelselverantwoordelijke: staan voor de kernwaarden van de rechtsstaat (inclusief toegankelijkheid) in een veranderend juridisch domein. Hoe doe je dat eigenlijk? (Kunnen we lering trekken uit het buitenland?)

2. Vanuit het perspectief van de burger: kwaliteit beter inzichtelijk maken, en het toezicht daarop (anders?) organiseren

3. Open staan voor andere vormen van dienstverlening: meer samenwerking, andere vaardigheden, klaar zijn voor innovaties, etc.

4. Borgen dat iedereen toegang krijgt, en transparantie bevorderen.

Opbrengsten oriëntatie

21 mei 2019Verkenning toekomst juridische dienstverlening 8

Page 9: 20190620 Verkenning toekomst juridische dienstverlening...kwaliteit van die dienstverlening, het publieke belang, in de toekomst voldoende is geborgd. Die vraag is anderszijds belangrijk,

Ad 1. Verdieping: stelselverantwoordelijkheid

20 juni 2019Verkenning toekomst juridische dienstverlening 9

Het WODC heeft een literatuurstudie verricht naar voorbeelden uit het buitenland van de manier waarop kwaliteit gewaarborgd wordt in de regulering van juridische dienstverlening, en wat hierbij de rol is van de overheid. De studie gaat in op verschillende perspectieven op de noodzaak van regulering en verschillende soorten regulering. Daarnaast wordt geschetst de regulering van juridische dienstverlening in Engeland en Wales, Schotland, Estland, en Finland. De literatuurstudie geeft mooie handvatten voor het herijken van het waarom en hoe van regulering in Nederland.

De OESO bracht rapport uit (‘Equal Access to Justice for Inclusive Growth: PUTTING PEOPLE AT THE CENTRE’), over het ontwerpen en tot stand brengen van ‘justice paths’ vanuit de burger. Geïnspireerd op dit rapport is een paneldiscussie gehouden tijdens het World Justice Forum in Den Haag, onder de titel ‘How to Achieve a Level Playing Field for Innovation: A Dialogue on Regulating Legal Services in the 21st Century’. De discussie onder de deelnemers uit veel verschillende landen leverde interessante inzichten op voor de Nederlandse situatie, zoals de relatie tussen risico en (mate van) regulering.

Aanvullende desk research geeft daarnaast (ook) aanleiding om de wijze waarop de juridische dienstverlening in Nederland is georganiseerd tegen het licht te houden. Belangrijke bron is hierbij onder meer de brief van de minister van EZK over redenen om beroepen te reguleren (zie bijlage).

Eén van de vragen die in deze verkenning centraal staat, is hoe de kwaliteit van juridische dienstverlening, vanuit het perspectief van de burger met een juridisch probleem, te karakteriseren en te borgen. Om een antwoord op die vraag te formuleren, hebben we experts uit de juridische en andere sectoren gevraagd hoe zij in hun sector het onderwerp kwaliteit van dienstverlening beschouwen. Deze ronde ‘benchmarkinterviews’ droeg bij aan het formuleren van de juiste vragen voor de tafelgesprekken bij de diners en lunch pensants over het kwaliteitsbegrip.

Page 10: 20190620 Verkenning toekomst juridische dienstverlening...kwaliteit van die dienstverlening, het publieke belang, in de toekomst voldoende is geborgd. Die vraag is anderszijds belangrijk,

Tijdens de diners en lunch pensant gingen vertegenwoordigers van juridische beroepen, kennisinstellingen, en juridische start ups met elkaar in gesprek. Vragen die op tafel lagen: wat is eigenlijk goede juridische dienstverlening? En wat niet? Hoe zou kwaliteitstoetsing er uit kunnen zien? En: wat is het belang van transparantie? Van wat? Voor wie? Dit zijn de uitkomsten.

Het kwaliteitsbegrip is altijd meervoudig Juridisch en maatschappelijk

Cliënt en wederpartij

Objectief (klopt, waar) en subjectief (ervaring, bejegening)

Tijdig (bewust snel of juist traag).

Werkwijze (kwaliteit van de aanpak) en werking (kwaliteit van de uitkomsten)

Ruimte geven aan verschillende perspectieven op kwaliteit

Dit meervoudige kwaliteitsbegrip is nauw verbonden met verschillende belangen bij deze kwaliteit.

Daarbij spelen ook publieke belangen een rol. Denk aan toegankelijkheid, betaalbaarheid, vertrouwen in het systeem, rechtsgelijkheid en maatschappelijke stabiliteit.

Het borgen van kwaliteit vanuit de overheid heeft als functie om zowel ruimte te bieden aan verschillende perspectieven die met het meervoudig kwaliteitsbegrip verbonden zijn als aan de publieke belangen.

Bijpassende toetsing is dan ook onafwendbaar meervoudig

Ervaring van cliënt én wederpartij – bevragen op ‘is uw probleem opgelost’ maar ook op ‘vertrouwen in recht en overheid’ (verschillende perspectieven)

Peer review én audit én publiek én goede data… (verschillende bronnen)

Beroepsorganisatie, ombudsman (of Raad voor Juridische Dienstverlening), wetgever, (verschillende instanties)

Toelating is ruim – ruimer dan nu - omdat de toetsing tekortkomingen wel bloot gaat leggen

Transparantie Zo zou een meervoudig en dynamische zicht op kwaliteit kunnen ontstaan.

Ad 2. Verdieping: kwaliteitsbegrip

20 juni 2019Verkenning toekomst juridische dienstverlening 10

Page 11: 20190620 Verkenning toekomst juridische dienstverlening...kwaliteit van die dienstverlening, het publieke belang, in de toekomst voldoende is geborgd. Die vraag is anderszijds belangrijk,

Om meer zicht te krijgen op de vorm van (mogelijke) toekomstige juridische dienstverlening gaan we in nauwe samenwerking met de Universiteit Leiden en het Innovatieteam studenten uitdagen om een nog niet bestaande applicatie, prototype van een ‘tool’, platform of dienst te verzinnen, die voldoet aan de belangrijke kernwaarden van de rechtsstaat (zoals transparantie, controleerbaarheid, legitimiteit), om uiteen te zetten voor wie dat concept van belang is, en te laten zien hoe de kwaliteit en toegevoegde waarde van je concept, voor een rechtvaardige samenleving in het algemeen en voor de rechtzoekende in het bijzonder, meetbaar kan worden gemaakt. Deze challenge wordt ingebed in het curriculum van rechtenstudenten in Leiden, met begeleiding door een panel van experts uit de huidige juridische beroepsgroepen. De beste ideeën worden gepresenteerd op de afsluitende conferentie van de verkenning Toekomst juridische dienstverlening; hoofdprijs is ontwikkeling tot business concept.

Met professionals wordt verder gedacht over het thema innovatie. Een voorlopige ontwerpvraag voor dit kernthema is: Hoe organiseren wij werkende verbindingen tussen de huidige markt van juridische dienstverlening en innovatie? Welke institutionele context past daar eigenlijk bij? Welke rol(len) kan het ministerie hierin spelen?”

à Ruimte voor experimenten? Kader voor scheppen (Experimenteerwet rechtspleging + strafvordering)à Nauwe link met rechtshaulppakketten en marktverkenning programma Rechtsbijstand

Ad 3. Verdieping: open staan voor innovatie

20 juni 2019Verkenning toekomst juridische dienstverlening 11

Page 12: 20190620 Verkenning toekomst juridische dienstverlening...kwaliteit van die dienstverlening, het publieke belang, in de toekomst voldoende is geborgd. Die vraag is anderszijds belangrijk,

› Kwaliteit kan niet bepaald worden zonder oog voor de vraag(zijde)– Wordt nog verder uitgewerkt.

Ad 4. Verdieping: vraagzijde en transparantie

20 juni 2019Verkenning toekomst juridische dienstverlening 12

Page 13: 20190620 Verkenning toekomst juridische dienstverlening...kwaliteit van die dienstverlening, het publieke belang, in de toekomst voldoende is geborgd. Die vraag is anderszijds belangrijk,

Met en door bestaande en nieuwe juridische dienstverleners

In het begin van 2020 vindt een bijeenkomst plaats om de verkenningsfase af te sluiten. Op deze bijeenkomst worden de verschillende lijnen en activiteiten van de verkenning Toekomst juridische dienstverlening samen en verder gebracht.

De bijeenkomst wordt nog nader vormgegeven. Eerste hoofdlijnen: klaar voor de toekomst, ook in de opzet; praktisch, uitdagend, en op andere manier van elkaar leren; creëren van constructieve energie

Afronding verkenning

20 juni 2019Verkenning toekomst juridische dienstverlening 13

Page 14: 20190620 Verkenning toekomst juridische dienstverlening...kwaliteit van die dienstverlening, het publieke belang, in de toekomst voldoende is geborgd. Die vraag is anderszijds belangrijk,

20 juni 2019Verkenning toekomst juridische dienstverlening 14

Page 15: 20190620 Verkenning toekomst juridische dienstverlening...kwaliteit van die dienstverlening, het publieke belang, in de toekomst voldoende is geborgd. Die vraag is anderszijds belangrijk,

In de brief d.d. 23 maart 2015 (24036, nr.409) wordt, om het in die brief gepresenteerde schema m.b.t. de proportionaliteit van gereglementeerde beroepen inzichtelijk te maken, stilgestaan bij het beroep notaris. Vanuit het belang van rechtszekerheid, waaronder de juistheid van de openbare registers, is ervoor gekozen dat bepaalde rechtshandelingen moeten worden vastgelegd door middel van een authentieke akte die door een notaris wordt opgesteld.

Het is verklaarbaar dat een notaris, die ambtelijke taken vervult en door de Kroon is benoemd, gereglementeerd is. Allereerst zijn een deel van de door de notaris te verrichten werkzaamheden (proces of resultaat) vaak niet goed van tevoren vast te stellen of vast te leggen (vraag a). Dit soort werkzaamheden zijn erg afhankelijk van de casus en vereisen de inschatting van een kundig beoefenaar. Regelgeving ten aanzien van het notariaat kan dus niet bestaan uit eisen waaraan het resultaat of proces moet voldoen: deze zijn onvoldoende contracteerbaar.

Daarnaast komen de gevolgen van ondeskundige beoefening vooral bij de klant en samenleving terecht en niet voor rekening van de beroepsbeoefenaar (vraag b). Denk daarbij aan ondeugdelijk opgestelde aktes, slecht afdwingbare afspraken of onbetrouwbare registers. Het ongedaan maken van de schade die hiermee gepaard gaat, brengt hoge kosten met zich mee (vraag c). Aangezien de belangen van de klant niet altijd gelijk oplopen met die van derden is het van belang om ervoor te zorgen dat hun belangen wel voldoende worden geborgd.

Indien dit niet het geval is ondermijnt dit de rechtszekerheid en daarmee een belangrijk fundament van de rechtstaat (vraag d). De potentiële negatieve effecten zijn dermate groot dat overheidsinterventie gerechtvaardigd is. Derhalve is het proportioneel om de werkzaamheden van een notaris als gereserveerde activiteit vast te stellen.Maar het is dan weer interessant dat bijvoorbeeld het opstellen van een levenstestament, een vrij product is, maar wel één waar notarissen een bijna 100% marktaandeel in hebben. De notaris heeft blijkbaar niet altijd een monopolie nodig.

Bijlage: schema proportionaliteit gereglementeerde beroepen

20 juni 2019Verkenning toekomst juridische dienstverlening 15