BOOMKIKKER

Natuurhistorische verenigingPepijnsland • Echt

JAARGANG 50 - NR 2 - APRIL 2015

2

JAARVERGADERING PEPIJNSLAND

gehouden op 17-03-2015.

Verslag Ger Zegers, secretaris

Mededelingen van voorzitter Benoit Locht:

NHV Pepijnsland vergrijst en activiteiten

nemen af. Er komen nauwelijks nieuwe leden.

Ook is het moeilijk om nieuwe bestuursleden

te krijgen. De belangstelling loopt terug, ook

bij het organiseren.

Pepijnsland gaat het vijftigste jaar in en ziet

op dit moment geen rooskleurige toekomst.

Meer samenwerking met andere verenigingen.

Acties en ideeën van leden zijn welkom.

Kranenbroek: Het Jaspersven is uitgegraven.

Hopelijk komt de natte heide terug. Ook zijn

de oude dreven hersteld en de houtwallen

onder handen genomen zodat er meer

lichtinval en open is.

Pepijnsland heeft in het verleden hier

aandacht voor gevraagd.

Verlegging loop Middelsgraaf: De plannen zijn

er op gericht dat in de buurt van Belleke de

loop komt. Een onderdoorgang onder de A2 en

Julianakanaal. Men probeert mee te liften met

de verbreding van de A2.

Jaaroverzicht/verslag.

Dit verslag, wat al in BOOMKIKKER 1e

kwartaal 2015 stond, werd goedgekeurd.

Financieel jaarverslag.

Penningmeester Theo Beyer gaf een

uitgebreide toelichting op de moeilijke

financiële afhandeling met de drukker van ons

contactblad BOOMKIKKER. Ook een oproep

om een nieuwe penningmeester.

Verslag kascontrolecommissie.

Namens de commissie vertelde Jan Vandewall

dat alles tot in details in orde was.

Het financieel jaarverslag werd goedgekeurd.

Nieuw lid kascontrole.

Piet van Ool wordt het nieuwe kascontrole-lid

naast Herman van Kempen die nog een jaar

lid blijft.

Bestuursverkiezing.

Toine Janssen en Ger Zegers werden voor drie

jaar herbenoemd. Henk van den Born heeft

wegens verhuizing naar België na 1 jaar zijn

bestuursfunctie neergelegd.

Bestuursleden gevraagd. Op dit moment een

niet wenselijk even aantal.

Redactiezaken.

Leden werden aangespoord om ook artikeltjes,

foto’s en natuurwetenswaardigheden aan te

leveren: redactie@pepijnsland.nl

Dit jaar bestaat Pepijnsland 50 jaar.

In het najaar wordt hier aandacht aan

geschonken.

Wie heeft nog oude jaargangen of

wetenwaardigheden van vroeger ? .

Laat het horen en mail de redactie

Paddenoverzetacties.

Hier is een einde aangekomen.

Start 2001/2002 in de Doort. Naderhand ook

nabij Schrevenhof St Joost.

Op beide locaties, de Doort en Schrevenhof

zijn nu permanente voorzieningen aangelegd.

(mede door initiatief NHV Pepijnsland naar

Gemeente en Provincie toe)

Jammer voor de sociale contacten tussen de

vrijwilligers, welke nu wegvallen.

Leden houden wel in de gaten of de systemen

functioneren. (zie elders in dit blad)

Andere aandachtspunten.

Paddentrek:

De voorzitter stond uitgebreid stil bij Resie

Neggers. Vanaf 2004 heeft Resie zich prima

ingezet bij de voorbereidingen en organisatie

van de jaarlijkse paddenoverzet.

Onder een dankbaar applaus overhandigde de

voorzitter een passend cadeau aan Resie!

(zie verslag elders in dit blad)

Observatiepost Doort: De laatste tijd zijn er

vernielingen aan de observatiepost aangericht.

Ook vandalisme bij de parkeerplaats en

bewegwijzering. Wees alert! Bestuursleden of

politie inschakelen.

Waarneming: Math Clerx is boomkikkers op

ramen Hoogstraat te Slek tegengekomen!

Van de rondvraag werd verder geen gebruik

gemaakt, zodat we na een kop koffie en stukje

vlaai konden gaan genieten van een lezing

over roofvogels en uilen door Henk Beckers.

ALS DE HOENDERS

KAKELEN LANG EN GOED

ZAL HET REGENEN IN OVERVLOED

VOORPAGINA:

Kromme berkenboom op de Meinweg

(Wil Hodzelmans)

3

LANDSCHAPSEXCURSIE BEEGDERHEIDE

Natuurhistorische vereniging Pepijnsland

organiseert in samenwerking met IVN afdeling

Roermond deze excursie.

Ook de leden van Heemkunde Verening Echter

Landj en Veldeke zijn uitgenodigd om mee te

gaan.

Onderstaand verdere informatie over deze

gegarandeerde interessante excursie.

Wij wensen jullie alvast heel veel plezier toe.

Wanneer: zaterdag 16 mei 2015

Aanvang: 9.30 u

Duur: ± 3uur

Startpunt: parkeerplaats sportvelden

“Op Schatte” Baexemerweg,

Beegden

Gidsen: René Horsten

en José Daniels-Creemers

Toelichting José:

WAT LAAT HET LANDSCHAP ONS ZIEN?

De Beegderheide is bekend door zijn vele

vennen, droge en natte heide, bossen en zijn

stuifduinen. Het heeft door zijn afwisseling in

het landschap en de hoogteverschillen een hoge

recreatieve- en natuurwaarde.

Het landschap laat ook nog historische

elementen goed herkenbaar zien, zoals sporen

van de vroegere aanwezigheid van een militair

oefenterrein. De militairen hebben met hun

tanks en zware vrachtwagens de stuifduinen

opengehouden.

Ook werd er vroeger gepoogd om een iets

vruchtbaarder gelegen gebiedje in de

Beegderheide te ontginnen. Op die plek hadden

de Duitsers in de tweede wereldoorlog plannen

om een vliegveld aan te leggen. In deze periode

mocht men om deze redenen hier dan ook geen

akkerbouw bedrijven. Gelukkig is het vliegveld

hier nooit gekomen. Na de oorlog was het niet

meer rendabel om het land te bewerken op

deze plek. De grond was niet vruchtbaar

genoeg om de concurrentie aan te gaan. Het

gebied draagt nog steeds de naam “De

Ontginning”. Het landschap heeft zo zijn eigen

geschiedenis.

De Beegderheide dreigde dicht te groeien met

boomopslag en te vergrassen. Gelukkig heeft

men op tijd ingezien hoe waardevol de

Beegderheide is. In de negentiger jaren van de

vorige eeuw is men begonnen met het

uitvoeren van herstelwerkzaamheden zoals

vennen uitbaggeren, heide plaggen,

boomopslag te verwijderen, bos kappen en het

omvormen van de eentonige aangeplante

dennenbossen naar gemengde bossen. Om het

gebied open te houden wordt onder andere

gebruikt gemaakt van Kempische

heideschapen. Vooral de struikheide profiteert

hiervan, maar ook andere planten en dieren.

BEEGDERHEIDE (foto José Daniels)

Met een kleinschalige manier van werken

worden nog steeds door verenigingen, scholen

en andere groepen onder de leiding van de

“Vrienden van de Beegderheide” allerlei

werkzaamheden met veel enthousiasme

uitgevoerd. Door deze kleinschaligheid kan men

gemakkelijker de effecten van de verrichte

werkzaamheden goed volgen en bijsturen.

Het resultaat mag er dan ook zijn.

De excursieroute wordt nog eens extra

verfraaid door verspreid over het gebied

uitgesneden houtsculpturen in de bomen.

Waarom deze zijn uitgesneden in de bomen

komt u te weten tijdens de excursie.

Foto Harry Daniels

4

RESI IN HET ZONNETJE

TIJDENS DE JAARVERGADERING

Resi is jarenlang de motor geweest achter de

paddenoverzetactie van onze vereniging.

Pepijnsland kan terugkijken op succesvolle

inzet voor de paddenpopulatie in onze

omgeving, de Doort en het

Schrevenhofsbroekje.

Dankzij onze inzet zijn er in de Doort sinds

2013 voorzieningen getroffen voor de trek van

amfibieën.

En vanaf dit jaar is dat ook het geval op de

Huisbongerdweg bij Schrevenhof. Ook hier zijn

nu permanente voorzieningen getroffen met

geld van de provincie en de gemeente, iets

waar we jaren voor gelobbyd hebben.

Dit heuglijke feit, deze verworvenheid stemt

ook een beetje droevig. Een jarenlange

traditie van onze vereniging is opgehouden te

bestaan. Een traditie die teruggaat tot de

winter 2001/2002.

In die jaren is de overzet van padden gestart

door Wim Corten, die het leed van door het

verkeer kapot gereden amfibieën niet langer

kon aanzien. Hij begon in de Doort op eigen

initiatief zo veel mogelijk padden over te

zetten. Al vrij gauw kreeg hij hulp van Math

Clerx die zich ontfermde over de padden in

St.Joost.

Vanaf 2003 is in de Doort een start gemaakt

met plaatsing van schermen en is hulp

gevraagd van vrijwilligers onder

verantwoordelijkheid van onze vereniging.

Jaarlijks is hier een vervolg aan gegeven tot

en met 2012.

Vanaf 2004 zijn er ook schermen geplaatst bij

Schrevenhof en deze hebben tot en met 2014

dienst gedaan.

In 2004 is Resi bestuurslid van onze

vereniging geworden en al vrij gauw heeft zij

zich ook het lot van de padden aangetrokken.

Zo hadden Wim, Math en Resi in december

2005 overleg over de paddenoverzet in 2006.

Omdat Wim o.a. vanwege een verhuizing naar

Duitsland minder tijd wou en kon besteden

nam Resi een steeds groter deel op haar

schouders.

In 2007 wordt nog wel gezamenlijk opgestart,

maar als Math ziek wordt, komt bijna alles op

Resi af. Vanaf die tijd heeft ze met veel inzet

en enthousiasme de organisatie op zich

genomen en dat heeft haar heel wat

organisatie en puzzelwerk bezorgt.

Zo werd al voor aanvang van het

paddenseizoen een informatiebijeenkomst

belegd waarbij, behalve praktische informatie,

ook geprobeerd werd zo veel mogelijk

vrijwilligers enthousiast te maken en getracht

werd al zo goed mogelijk het overzetschema

in te vullen voor de ochtend- en avonduren.

De laatste jaren gebeurde dat steeds meer via

de digitale weg.

Toch bleven nog genoeg problemen bestaan

die opgelost moesten worden en dat ging niet

altijd via planning.

Ook de contacten met het IKL en de gemeente

heeft ze voortvarend aangepakt en de

vrijwilligers werden altijd op een bijzondere

manier bedankt. Ook werd altijd voor een

natje en een droogje gezorgd bij het opzetten

en afbreken van de schermen.

Ze zal blij zijn dat er nu een last van haar is

afgevallen!

Los hiervan mogen we ook niet vergeten dat

Resi de organisatie van de jaarlijks

terugkerende natuurwerkdag met grote inzet

op haar schouders heeft genomen.

Voorwaar een voorbeeld binnen onze

vereniging.

Resi, nogmaals hartelijk dank voor je inzet!!

Benoit en Theo.

RESI (helemaal rechts) ‘kartrekker’ tijdens het

opzetten schermen nabij Schrevenhof

WESTFRIESE UITDRUKKING:

WEER KIKKERS BINNE

BINNE OOIEVAARS

(MET HET EEN, KOMT VAAK HET ANDER)

5

LEZING KALKGRASLANDEN

door Huub Hodzelmans, 20 januari 2015.

Verslag Ger Zegers

Op deze goed bezette avond, waarbij ook

leden van het IVN-Roermond aanwezig waren,

hield Huub een interessante lezing over de

kalkgraslanden in Zuid-Limburg. Daarbij

maakte hij gebruik van vele foto’s op dia’s, die

hij in de loop der jaren gemaakt heeft.

Kalkgraslanden zijn droge, voedselarme

graslanden op een kalkrijke bodem. Het

grondwater zit diep en heeft op de

plantengroei nauwelijks een rol. Er is een lage

schrale plantengroei, wel een grote

soortenrijkdom. Beweiding met

mergellandschapen als hooilandbeheer zijn

noodzakelijk om de kalkgraslanden in stand te

houden.

Talloze plantensoorten kwamen aan bod.

Bijvoorbeeld harige soorten zoals de harige

ratelaar, gestippeld zonneroosje.

ST JANSVLINDER OP BEEMDKROON (foto Huub)

Harige planten houden het vocht langer vast

om zo tegen uitdroging beschermd te zijn.

Ook zagen we planten van de klokjesfamilie,

zoals rapunzelklokje en akkerklokje.

Natuurlijk kwamen ook kalkgebonden

orchideeën ter sprake : muggenorchis,

soldaatje, vliegenorchis, hommelorchis.

Kalkgraslanden trekken door hun

bloemenrijkdom vele diertjes aan, zoals

vlinders (o.a. blauwtjes, parelmoervlinders),

kevers, sprinkhanen. Deze lokken dan weer

spinnen, kleine zoogdieren en reptielen

(hazelworm, levendbarende hagedis).

Een geslaagde lezing die een vervolg krijgt

omdat we op 13 juni een excursie naar deze

kalkgraslanden organiseren. (zie navolgend

artikel)

EXCURSIE KALKGRASLANDEN

Wanneer: zaterdag 13 juni.

Gids : Huub Hodzelmans.

Nadat we op dinsdag 20 januari hebben

kunnen genieten van de prachtige diaserie

over de kalkgraslanden, is op 13 juni een

excursie in Zuid-Limburg en aangrenzend

België.

Vertrek om 12.30 uur op de Nieuwe Markt

in Echt. (carpoolen)

Volg de snelweg tot de afslag Cadier en Keer,

ten zuiden van Maastricht.

Die neem je, volg de S-bocht en kom boven

uit op een T-splitsing.

Daar sla je rechtsaf en dan blijf je rechtdoor

rijden. Je passeert de Maas.

Direct na de Maas neem je de afrit. Die loopt

in bochten.

Beneden ga je linksaf en die weg volg je

rechtdoor.

Links zie je de Maas lopen.

Je komt zo vanzelf bij de parkeerplaatsen van

de ENCI. (Lage Kanaaldijk, 6212 NA))

Daar start om 13.30 u de excursie naar de

kalkgraslanden.

Wij wensen iedereen alvast heel veel plezier!!

LEZING ROOFVOGELS EN UILEN

door Henk Beckers op 17 maart 2015.

Verslag Ger Zegers

Na afloop van de jaarvergadering van

Pepijnsland hield Henk Beckers een

videopresentatie over roofvogels en uilen in

Echt-Susteren en omgeving.

Achtereenvolgens zagen we videobeelden van

: boomvalk, buizerd, havik, sperwer,

torenvalk, bosuil, kerkuil, ransuil, steenuil.

Mooie beelden over het beklimmen, ringen en

meten van deze vogels door een groepje

vrijwillige deskundige vogelliefhebbers.Tijdens

de beelden enthousiaste uitleg van Henk.

Echt-Susteren en omgeving is een rijk gebied

voor roofvogels en uilen. Variatie aan

biotopen.

Daarnaast kwamen ook landelijke trends en

bedreigingen aan de orde.

Prachtige presentatie!

6

.

7

BIJZONDERE WAARNEMING

Door John Gijzelaars - woensdag 11 februari.

Toen ik vanmorgen (wo 11 febr j.l) een kleine

ronde door onze tuin maakte, zag ik op de

bodem van de vijver een, naar ik dacht dode

vis liggen.

Ik ging het schepnet halen om het dier te

verwijderen. Met de vis kwam een flinke schep

modder mee naar boven, waaronder hij geheel

en al bedolven was. Na de modder

weggespoeld te hebben, zag ik tot mijn

verbazing, dat de vis leefde en omklemd was

door een kikker, die blijkbaar de lente in zijn

kop had!

Je leest dat wel, dat kikkers en padden soms

per "abuis "paren met wat hun voor de poten

komt, maar als je het zelf ziet dan is het toch

heel indringend.

Ik liet beide tortelduiven in het water in het

net hangen en haalde de camera zodat ik dit

innige tafereel vast kon leggen .

Na de fotosessie haalde ik de verliefden van

elkaar af hetgeen nog niet zomaar ging!

De vis, een grondel (grundje, dialekt ) moet

het behoorlijk benauwd hebben gehad!

Opgelucht verlost te zijn van zijn stalker

schoot hij naar de bodem terwijl ik me afvroeg

of het een mannetje of een wijfje geweest

was.

Voor de kikker evenwel scheen het niet zoveel

uitgemaakt te hebben..........!

Naschrift redactie:

John, hartelijk dank voor het delen met alle

leden van Pepijnsland, van deze bijzondere

waarneming!!

TURKSE TORTEL

Verslag John Gijzelaars

2014. Het was na de broedtijd, toen ik mij

mocht verheugen in een nieuwe vriendin of

vriend (!!???).

Wie zal het zeggen ? Nee nee, deze kopie

hoort niet op de desk van Shownieuws, maar

is toch op de juiste plaats beland nl. bij de

redactie van Pepijnsland .

Ik mocht mij verheugen in de vriendschap van

een Turkse tortel, die op dat moment

waarschijnlijk zonder partner zat en aangezien

in de tortelwereld niets te faceboeken of te

daten valt, had ze blijkbaar besloten mij als

toeverlaat uit te kiezen.

Ik zorgde immers al een hele tijd voor haar

natje (de vijver) en droogje .

Zo gauw ze de buitendeur hoorde vloog ze me

tegemoet en trippelde ze achter me aan. Soms

vloog ze al voor me uit naar de berging waar

de voor haar oh zo levensbelangrijke zaken

lagen. Zat ik achter in de tuin te schilderen,

dan hield ze me gezelschap.

Was ik boodschappen gaan doen, dan kwam

ze me al vaker op de hoek van de straat al

tegen en vloog ze het laatste stukje met me

mee.

We vormden een gelukkig stel totdat er weer

een andere tortel in haar leven verscheen.

In het begin betrok ze de nieuweling in onze

vriendschap, maar al gauw bleek dat die

nieuwe een jaloerse inborst moest hebben.

Het schuwe gedrag van haar werd langzaam

overgenomen en de intieme band tussen ons

(eten uit de hand bijv. ) werd meer en meer

verbroken, helaas!

Maar och, het nieuwe voorjaar zou

ongetwijfeld tot problemen geleid hebben

want wat weet ik immers van Turkse

tortelnesten bouwen en laat staan verdere

tortelse ceremoniën…..

Kleinkind Elin bij de bewuste tortel

8

IJZERBACTERIE

(Verslag en foto’s Wil Hodzelmans)

Door het Rozendaal loopt de Vulensbeek welke

hier in de Vlootbeek uitmondt.

Tijdens een wandeling fotografeerde ik een

blauw/purperachtig laagje welke op het water

dreef. Het leek wel olie, maar dit was het

gelukkig niet. (zie foto)

Har van Buggenum vertelde me, dat dit

veroorzaakt wordt door een ijzerbacterie.

Verder speurend op internet trof ik navolgend

bericht aan:

Rood en blauwen groen en geluw,

peersch en purperwendigheid

siert, in onderling gespeel, uw

pinkelende uitwendigheid!

Deze tekst komt uit een gedicht van Guido

Gezelle en sluit prima aan op een fenomeen

dat we af en toe op het water kunnen

terugvinden: her en der drijft er schijnbaar

een olielaag op het water.

Het lijkt erop maar is het niet!

Bij aanraking zou een olielaag zich sluiten tot

één filmlaag. En zoals je op de foto kunt zien,

blijft deze laag gebroken.

Vanwaar die irisering?

Een en ander wordt als volgt verklaard:

IJzerhoudende kwel

Kwelwater van zandige bodems is rijk aan

opgelost ijzer. IJzerbacteriën (Gallionella

ferruginea) maken er gebruik van. Voor hun

metabolisme oxideren deze bacteriën

het tweewaardig ijzer tot driewaardig ijzer.

Dit oxide lost gemakkelijk op in water en slaat

neer op de bodem als een bruin poeder.

Geen ijzerbacterie!

Verkeerdelijk wordt vaak de iriserende film op

het wateroppervlak, toegeschreven aan de

aanwezigheid aldaar van de Gallionella

ferruginea. Deze ijzerbacteriën zouden echter

verbranden op het zuurstofrijke

wateroppervlak.

De iriserende film is een carbonaat en fosfaat

Sneller nog dan de oxidatie, is de reactie van

het opgeloste tweewaardig ijzer met het

koolzuur (CO2) uit de lucht en er

wordt ijzercarbonaat ( Fe CO3) gevormd.

Ook zal het tweewaardig ijzer reageren met

fosfaten uit het kwelwater tot ijzerfosfaat.

Beide stoffen zijn nagenoeg doorzichtig maar

niet oplosbaar in water.

Ze gedragen zich als een afzetting. Doordat de

reactie vooral aan het oppervlak plaatsgrijpt

blijven de reactieproducten, gedragen door de

oppervlaktespanning, als een iriserende film

op het wateroppervlak.

Interferentie

De twee grensvlakken, van het carbonaat,

reflecteren de witte lichtstralen waardoor de

lichtgolven in tegengestelde fase (golfpatroon)

kunnen lopen en voor bepaalde kleuren elkaar

uitdoven. De dikte van de grenslaag bepaalt

de overblijvende kleur. Vermits de grenslaag,

hier het carbonaat, ruw is interfereren daar tal

van kleuren.

Kleurenschifting

Dit is precies wat er gebeurt in de moleculair

dunne filmlaag van het ijzercarbonaat aan de

oppervlakte van het kwelwater. Door de

waarnemer ervaren als een iriserend

oppervlak. Een fenomeen dat zich overigens

ook voordoet bij glas coatings, CD-ROM,

wolken enz.

9

PADDENTREK NABIJ SCHREVENHOF 2015.

(verslag en foto’s Wil Hodzelmans)

Na jarenlang enkele weken in het voorjaar de

amfibieën nabij Schrevenhof een handje

geholpen te hebben met oversteken van de

drukke weg, is dat dit jaar voor het eerst niet

meer nodig.

Dankzij inspanningen van onze vereniging, de

Gemeente Echt-Susteren, Stichting het

Limburgs Landschap, IKL en opdrachtgever

WCL is een permanente faunapassage

gerealiseerd, waardoor de padden, kikkers,

salamanders en ook dassen veilig deze drukke

weg veilig kunnen passeren.

Toch nieuwsgierig, ben ik met Jan Vandewall

op een dag (18 maart) gaan kijken, wat er

zich in de avonduren langs de schermen en in

de bakken afspeelt.

En dat hebben we geweten. Het leek wel of de

amfibieën op ons gewacht hadden. Mede

dankzij de ideale temperatuur en vochtigheid

telden we 1251 padden, 153 kleine

watersalamanders, 127 bruine kikkers en 23

groene kikkers langs de schermen en in de

tunnelbakken tijdens eenmaal langs lopen.

Heel verrassend was de vondst van een

kamsalamander. Een super toevalstreffer.

Al met al gingen we met een gerust gevoel

naar huis: De voorziening werkt voortreffelijk.

Navolgend een fotoreportage van de opbouw

van de voorziening en die bewuste avond.

Veel plezier ermee.

ZOALS HET VROEGER WAS:

opbouw schermen: samen sterk

padden ‘rapen’, tellen en noteren

start aanleg voorziening

het begint er al op te lijken….

de tunnel is al open……

Dassenpoortje: dassen die per ongeluk binnen

de afrastering belanden, kunnen via dit

klapdeurtje weer het bos in

10

een kijkje achter de schermen…..

potverdorie…mooi gemaakt!!!!

je hoeft de wand maar te volgen…..

salamanders op weg…

mede dankzij het verkeersbord een makkie….

sorry, we konden niet wachten…

onze St Jooster kamsalamander

ik zie het wel zitten, die nieuwe tunnels,

ben je zo bij het water.

ALS DE KIKKER KWAAKT IN HET RIET,

KRIJGEN WE REGEN, .... OF NIET.

11

NEERSLAG.

John Gijzelaars stuurt ons ieder jaar een overzicht van de neerslag, gemeten Dorpstraat 25 te Pey.

2014 bleek een nat jaar!!!

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Januari 60.0 37.5 37.5 34.5 60.0 60.5 30.0 35.0

Februari 72.0 27.5 54.5 60.0 45.0 18.5 41.0 40.5

Maart 45.0 92.5 50.0 63.0 17.0 16.0 38.5 17.5

April 03.0 68.5 32.0 16.0 11.0 63.0 17.5 31.5

Mei 72.5 46.0 19.5 68.5 16.0 32.5 91.0 80.0

Juni 78.0 56.0 44.5 13.0 102.0 112.0 57.5 113.5

Juli 111.0 80.5 88.5 47.5 71.0 87.5 88.0 169.0

Augustus 90.5 76.5 23.5 128.5 107.0 32.0 20.0 196.5

September 25.5 45.5 26.0 61.5 29.5 26.0 87.0 56.5

Oktober 57.0 49.5 96.0 42.0 43.0 98.5 67.0 25.0

November 43.0 40.5 83.5 100.5 6.5 33.0 81.5 62.5

December 58.5 43.0 75.5 64.5 77.0 100.5 66.0 51.0

TOTALEN 716.0 663.5 631.0 699.5 585.0 683.0 684.5 878.5

Opmerking bij 2014: warmste 3 januari sinds 1901: 12,2 gr C

Opmerking bij 2013: 23 mei koude record van 1946 gebroken!

ENKELE FOTO’S VAN JON GIJZELAARS:

DE LAAK: EEN PLAATJE!!

VLOOTSHOW IN DE DOORT!!

SODOM EN GOMORRA IN ONZE VIJVER

HOEZO, BOOMKRUIPERKAST? IS MIJ OOK GOED

12

GROOTHANDEL IN

etherische en biologische oliën en natuurlijke luchtverfrissers

benodigdheden en ingrediënten

voor het maken van

crème of balsem, zoals o.a. crèmepotjes, flesjes, sprays, doppen, wolvet,

jojoba olie enz.

• workshop geuren op afspraak

(vanaf 3 deelnemers)

OP DEN DIJK 1 - 6105 EV ECHT

Telefoon 0475-488222

E: info@airdancer.nl

Website: www.airdancer.nl

VUURSALAMANDER

De vuursalamander is één van de grootste

Europese amfibieën en heeft een

onmiskenbaar kleurpatroon: een zwarte kleur

met gele vlekken en strepen.

De vuursalamander heeft een gedrongen bouw

en de ronde staart is relatief kort.

De afstekende kleuren dienen om andere

dieren af te schrikken: het is een vrij giftige

soort.

Een ondersoort komt voor in het zuiden van

ons land.

Je zou verwachten dat hij zijn naam dankt

aan zijn gevlamd uiterlijk. Het is een

opvallende verschijning met zijn felgele

vlekken.

Maar de oorsprong van zijn naam is anders.

In de Middeleeuwen dachten mensen dat de

vuursalamander uit het vuur geboren werd. Ze

gooiden hout op het vuur en de salamanders

die in het hout verstopt zaten, maakten zich

snel uit de voeten. Zo werden ze uit het vuur

“geboren’. Hierdoor ontstond ook de fabel, dat

zijn huid vuurbestendig zou zijn. Maar niets is

minder waar. Net als alle andere amfibieën

heeft de vuursalamander een dunne en

gevoelige huid en kan hij zeer slecht hitte

verdragen. Hij is wel in een ander opzicht een

bijzonder amfibie. Een vrouwtje zet namelijk

geen eieren af, zoals kikkers en padden, maar

baart al (half)ontwikkelde larven.

gevelde boom (Reigelsbroek): bron van leven

PROGRAMMA 2e kwartaal 2015:

HEEMKUNDEKRING ECHTER LANDJ

Za 13 juni Excursie Grevenbicht

o.l.v. Jean Knoors

14.00 u

VELDEKE, KRING ECHT

Zo 12 apr

Declamatiewedstrijd voor de

jeugd van Echt e.o.

Peijerhaof, Houtstraat 7, Peij

14.00 u

Za 18 apr

Declamatiewedstrijd voor de

jeugd van Susteren e.o.

Vastrada, Susteren 14.00 u

Wo 22 apr

Voordrachtsmiddag met de

prijswinnaars van de

declamatiewedstrijd

Met muzikale omlijsting.

Vastrada, Susteren, 14.30 u

De Egthe, Echt, 19.00 u

13

WAARNEMING IN HET ROZENDAAL:

EITJES VAN DE WITVLAKVLINDER

(Wil Hodzelmans)

Tijdens een wandeling onlangs trof ik op een

eikenboom langs de verharde weg nabij de

‘witte’ brug over de Vlootbeek eitjes aan.

Volgens een medewandelaar waren het de

eitjes van de witvlakvlinder.

Na thuis even gegoogled te hebben, bleek dit

juist te zijn.

EITJES OP EIKENBOOM IN HET ROZENDAAL

Witvlakvlinders kunnen geen voedsel

opnemen omdat zij niet over een

functionerende roltong beschikken.

De vlinders teren op de vetreserves die in het

rupsstadium zijn opgebouwd.

De vrouwtjes zijn ook nog eens vleugelloos

en hebben een dermate dik lichaam – vol met

eitjes - dat ze zich nauwelijks kunnen

verplaatsen. En zelfs met vleugels zou

doelgericht vliegen voor het vrouwtje een hele

opgave zijn.

Het verspreiden van de eitjes door de

vrouwtjes is hierdoor onmogelijk.

Direct nadat een vrouwtje witvlakvlinder uit de

pop gekropen is, begint zij met het

verspreiden van feromonen

(sekslokstoffen). Deze zijn soort specifiek en

worden door de mannetjes gedetecteerd met

hun sterk geveerde voelsprieten. Door tegen

de wind in te vliegen en zo een steeds

hogere concentratie van de feromonen te

meten, zijn de mannetjes in staat om de

vrouwtjes al op grote afstand te lokaliseren.

Meestal paart een wijfje van de witvlakvlinder

binnen een kwartier nadat zij ontpopt is.

De paring duurt erg kort en wordt daardoor

gemakkelijk door vlinderaars gemist.

Nadat een vlindervrouwtje gepaard heeft,

begint voor haar een belangrijke en moeilijke

taak. Ze zal haar eitjes af moeten zetten.

De plek waar de eitjes afgezet worden moet

niet alleen voldoende bescherming bieden aan

de eitjes, maar later zeker ook voedsel en

bescherming aan de jonge pas uitgekomen

rupsjes.

De meeste vlindervrouwtjes zijn erg kieskeurig

als het gaat om geschikte ei-afzetlocaties.

Er zijn ook soorten die het minder nauw

nemen en de eitjes bijvoorbeeld gewoon

tijdens de vlucht uitstrooien boven de

vegetatie. Vrouwtjes van de witvlakvlinder

zetten alle eitjes af op hun cocon en beginnen

daar al vrij snel na de paring mee.

RUPS WITVLAKVLINDER (mei – september)

14

HARRY VERGOOSSEN.

(een verslag van Theo Beijer)

Omdat onze vereniging eind dit jaar 50 jaar

bestaat, is een oproep gedaan om stukjes uit

de historie van onze vereniging nog eens te

publiceren, om zo nieuwe leden ook een indruk

te geven van ons verleden.

Een van de drijvende krachten in het begin was

Harry Vergoossen en tot op de dag van

vandaag wordt in elke uitgave vanaf zijn

overlijden een gedicht van hem gepubliceerd in

ons blad.

Door onderstaand stukje kunnen jullie nader

kennis met hem maken. (Theo)

Als ik de naam van Harry Vergoossen

uitspreek, denk ik als eerste terug aan die

gezellige momenten die we als redactie beleefd

hebben ten huize van Harry en zijn altijd

gastvrije vrouw Fien.

Over Harry en zijn vele hobby’s en zijn inbreng

in het verenigingsleven kom je bijna niet

uitgepraat.

Zo is hij 15 jaar voorzitter geweest van de

commissie viswaterbeheer van de federatie

Combinatie Juliana, was hij controleur viswater

en visvergunningen, oprichter en jarenlang

voorzitter van de Geologische Vereniging Kring

Echt, stuwende kracht achter de oprichting van

het geologisch museum en natuurlijk

medeoprichter van onze vereniging.

Verder verzamelde hij zowat alles wat los en

vast zit: schelpen, postzegels, zaden, fossielen,

stenen, mijnwerkersbenodigdheden, ongeboren

leven, niet te vergeten bidprentjes en hield hij

lezingen en tentoonstellingen en prepareerde

vissen en nog veel meer.

We zullen ons beperken tot zijn relatie met

onze vereniging.

Als kind van een jaar of zeven was Harry al

vaak in de Doort te vinden op de karretjes van

de leemtrein die van “De Valk” naar de Doort

reed en omgekeerd natuurlijk. Hij heeft

zodoende de ontwikkeling van de kleiputten

van dichtbij meegemaakt en heeft er ook in

leren zwemmen.

De weg naar de Doort was in die jaren niet

meer dan een veldweg vol karrensporen. De

brug over de Middelsgraaf was niet breder dan

een voetpad. De Middelsgraaf was een

meanderende beek met steile oevers, helder

water en veel vis. In de Doort kon je in die tijd

nog het wouwaapje bewonderen. Zijn liefde

voor de natuur was geboren.

Harry was, zoals eerder opgemerkt,

medeoprichter van Pepijnsland en een trouw lid

dat altijd interesse toonde in ons wel en wee.

Vanaf de oprichting tot de jaarvergadering op

23 februari 1991, even na de viering van ons

25-jarig bestaan, is hij secretaris geweest en

hoe…Met groot enthousiasme kweet Harry zich

van zijn taak, maar deed daarnaast nog vele

extra werkzaamheden, waaronder het maken

van het toen maandelijks verschijnende

contactblad en dat alles zonder de

hulpmiddelen die ons heden ten dage ter

beschikking staan.

Vanaf het eerste

moment maakt Harry

verslagen van de

bijeenkomsten die op

diverse locaties werden

gehouden, te beginnen

met het museum,

brandweerkazerne en

diverse

natuurgebieden, zoals

de Doort, Kranenbroek,

Munnichsbos en

Taterbosch.

De eerste vergadering was op zondagmorgen,

maar al gauw verplaatste men die naar de

zaterdagavond om 18.00 uur.

Van alle vergaderingen vanaf het begin zijn de

verslagen door Harry zelf ingebonden en met

liefde en zorg veilig opgeborgen.

Over het ontstaan van onze vereniging merkt

Harry op dat zijn eigen museum op de zolder

van zijn woning met honderden vaak zeer oude

attributen, op verzoek van R.Geurts die het

streekmuseum tot stand had gebracht, met de

collectie van dat museum werd samengevoegd.

Harry was vaak op het museum aanwezig als

hulp van R.Geurts.

Ze trokken als natuurliefhebbers ook vaak de

natuur in, waar ze weer andere

natuurliefhebbers ontmoetten. Zo ontstond bij

R.Geurts het idee om een natuurclub op te

richten en dat gebeurde na een tijdje.

R.Geurts werd voorzitter, W.Vranken vice-

voorzitter, H.Vergoossen secretaris en

J.Schulpen werd penningmeester.

De contributie werd vastgesteld op f 0,50 per

maand en werd ook maandelijks geïnd. Dat

komt neer op een bedrag van f 6,- per jaar,

een bedrag dat we hebben kunnen handhaven

tot de euro werd ingevoerd.

Harry nam ook de redactie van het maandblad

op zijn schouders. De tekst werd met de hand

geschreven en door “meister” Geurts

gecorrigeerd. Daarna werd de tekst op een

oude Remington met 2 vingers getypt, met als

resultaat een A-4-tje op een middag.

Met behulp van een vloeistofduplicator die

Harry voor eigen rekening had aangeschaft

(een weekloon ) werden de maandbladen

gedrukt. Later schafte Harry, zich gedwongen

door het groeiende aantal leden, een

modernere handstencilmachine aan, die ook

15

nog de nodige tubes inkt verbruikte. Na jaren

alleen gewerkt te hebben, kwam eindelijk een

redactie die bij hem thuis, onder het genot

van koffie met koekjes, de maandbladen in

elkaar zette.

Ik kan me nog goed herinneren hoe we bij

Harry in de kamer om de tafel liepen, steeds

blaadjes op volgorde rapend, die op het einde

in elkaar werden geniet.

We hebben in die tijd

wat afgelachen. Het

was altijd even gezellig

en elke maand weer

werd een nieuw

contactblad gemaakt.

Uiteindelijk zijn we

overgestapt op 6

contactbladen per jaar,

want niet iedereen was

even scheutig met kopie

en het kostte steeds meer moeite om het blad

te vullen..

Om de vereniging niet te laten opdraaien voor

de portokosten bracht Harry het blaadje op zijn

brommer naar de leden, zomer en winter, met

op de achterzit zijn vrouw als steun en

toeverlaat.

Het rondje ging naar Stevensweert, Ohé en

Laak, Aesterberg, Roosteren, Dieteren,

Susteren, Slek, Koningsbosch, Diergaarde,

Maria Hoop, St.Odiliënberg, Linne, Maasbracht,

Berkelaar, Echt en Gebroek.

Als Harry en Fien thuis kwamen was de

benzinetank leeg. Toen Fien een keer door

ziekte geveld niet mee kon, bood Theo Beijer

aan om haar taak over te nemen. Onderweg

verloor Harry ook nog de bel van de brommer,

die nergens meer te vinden was.

Toen de rit erop zat, merkte Theo op dat het zo

niet langer kon en dat de taken beter verdeeld

moesten worden. Ieder lid van de redactie

kreeg een wijk toebedeeld en de leden die

veraf woonden kregen het contactblad per post

gestuurd.

Harry heeft voor zijn vele verdiensten in 1983

de eremedaille in de Orde van Oranje Nassau

in goud mogen ontvangen, hetgeen hij dik

verdiend heeft.

Op 25 januari 2007, op bijna 78-jarige leeftijd,

hebben we afscheid moeten nemen van Harry

Vergoossen, medeoprichter en ruim 25 jaar

secretaris van onze vereniging. Ter

gelegenheid van het 40-jarig bestaan van

Pepijnsland is in ons contactblad, 41e

jaargang, nr.1, 2006 een stuk gepubliceerd

over Harry, waarin zijn betekenis voor onze

vereniging werd belicht.

Harry was een beminnelijke en vriendelijke

man die niets te veel was, als hij zich tot iets

aangetrokken voelde. Hij heeft zijn leven

positief ingevuld met het verzamelen van vele

dingen, waaronder ongeveer 200.000

gedachtenisprentjes.

Harry bij zijn verzameling bidprentjes

Hoewel hij hiermee indirect met de dood bezig

was, heeft Harry niet stilgestaan bij zijn eigen

afscheid, dat toch nog onverwacht is gekomen.

Hij is zonder verdere pijn te lijden vredig

ingeslapen. Jammer dat hij na enkele bewogen

maanden niet meer heeft kunnen genieten van

de eerste zonnestralen van deze lente.

Als hommage aan Harry hebben we na zijn

dood trouw gedichten van hem in ons

verenigingsblad opgenomen.

Zo is het gedicht elders in dit blad ook van zijn

hand.

Natuurlijk mogen we ook niet zijn eigen

gedachtenisprentje vergeten, want met het

verzamelen ervan heeft hij heel veel tijd nuttig

gevuld.

16

RUPSEN IN HET VOORJAAR

Een aantal voorkomende

soorten.

Je kunt deze kaart leuk als

zoekkaart gebruiken.

Een extra service van

NHV Pepijnsland

plakker

donsvlinder

grote Beer

kleine beer

agaatvlinder

eikenprocessierups

kleine wintervlinder

grote windervlinder

voorjaarsboomspanner

hageheld

rietvink

dagpauwoog

veelvraat

wilgenhoutrups

DAGVLINDERRUPSEN

oranjetipje

groot koolwitje

klein koolwitje

klein geaderd witje

gehakkelde aurelia

17

NATUURHISTORISCHE VERENIGING

PEPIJNSLAND-ECHT

opgericht: 14–11–1965

De vereniging heeft ten doel de schoonheid

en het belang van de levende natuur

respectievelijk te genieten, te leren kennen en

uit te dragen. Zij zal trachten deze levende

natuur te helpen in stand houden

waar dit ook maar enigszins mogelijk is.

Zij tracht dit doel te bereiken, hetzij zelfstandig,

hetzij in samenwerking met andere

verenigingen of instanties

en langs wettelijke weg.

Dit doet zij door o.a.:

lezingen en excursies

over en in de natuur en

organiseren van de Natuurwerkdag

Deelname aan buitenactiviteiten geschiedt altijd

op eigen risico

HET BESTUUR

Benoit Locht,

voorzitter

Echt 0475-481163

Resi Neggers,

vicevoorzitter

Echt 0475-484468

Ger Zegers,

secretaris

Echt 0475-485785

Theo Beyer.

penningmeester

Echt 0475-484705

Toine Janssen Echt 06-28881944

Wil Hodzelmans St Joost 0475-481060

REDACTIE VERENIGINGSBLAD

Wil Hodzelmans St Joost 0475-481060

Marlies Schulpen Susteren 046-4494484

kopie kan worden aangeleverd via:

redactie@pepijnsland.nl

of één van de redactieleden

De redactie is niet verantwoordelijk voor de

feitelijke inhoud van de aangeleverde kopij.

Secretariaat: Steeg 24 – 6101 AR Echt

Mailadres: secretariaat@pepijnsland.nl

Website: www.pepijnsland.nl

Beheerder observatiepost de Wielewaal

Dennis v Neer Roosteren 06-52244148

CONTRIBUTIE

De contributie bedraagt minimaal € 10,00 per

jaar.

Deze dient VOOR 1 APRIL overgemaakt te zijn

op rekening NL52INGB 0003747455

tnv NHV Pepijnsland Echt

Het lidmaatschap wordt stilzwijgend verlengd,

tenzij dit schriftelijk bij de secretaris of

penningmeester wordt opgezegd

voor 1 december

INLEVEREN KOPIJ volgende editie

gaarne voor 2 juli 2015

HARTELIJK DANK!!!!

Henk van de Born heeft zich vanwege

verhuizing naar Genk (B) afgemeld als

bestuurs- en redactielid.

Wel blijft hij gewoon lid van onze vereniging.

We hebben Henk leren kennen als een prettig

collega en super-fotograaf.

Zijn beeldbijdrage aan onze Boomkikker

waren steeds een verrijking.

Henk, namens het bestuur en redactie

hartelijk dank voor je inzet

en we hopen nog vele foto’s

van je te mogen ontvangen.

GEDICHT HARRY VERGOOSSEN

(zoals in artikel over hem aangekondigd)

Blauw is de lucht Groen is het dal

Vogels in vlucht Met schetterend geschal

Geel zijn de bloemen

In het zachte gras

De bijtjes zoemen Vleugels als glas

Vlindertjes kringen

Boven de wei

Vogeltjes zingen Lentegetij

Pracht der natuur

Genieten steeds meer

Raak vol vuur Kom er steeds weer

18

STATIONSPLEIN 16 – ROERMOND

0475-520655 www.jillmurphys.nl

19

OOIEVAAR IN STJOOSTBegin april heeft Jack van Montfort uit St Joost bovenstaande foto gemaakt van een ooievaar die op eenbestaand nest bij hem in de buurt landde. Ook de dagen erna bleef de ooievaar terugkomen. Wie weet, een blijvertje????