Circulariteit in de praktijk: ABN AMRO Paviljoen, Zuidas, Amsterdam

Cie. en duurzaamheid / circulariteit, 1997 - heden

1997: kantoor Zwitserleven (energiezuinig) 2012: gemeentehuis Hardenberg

(meest duurzame gemeentehuis van Nederland)

2014: kantoor FIRST (BREEAM Excellent) 2015: Noorderparkbad

(meest duurzame zwembad van Nederland)

2016: Galileo (circulair ontwerp)

2001: kantoor Jacob-Kaiser-Haus (energiezuinig)

In aanbouw

1800 m2 vergaderruimte in het souterrain;

1200 m2 ontmoetingsruimte en café op de begane grond;

daktuin op de eerste verdieping

27

nitrogen

14.007

N7

helium

He4.0026

2

neon

Ne20.180

10

F18.998

9oxygen

O15.999

8carbon

C12.011

6boron

B10.811

5

argon

Ar39.948

18chlorine

Cl35.453

17sulfur

S32.065

16phosphorus

P30.974

15silicon

Si28.086

14aluminium

Al26.982

13

krypton

Kr83.798

36bromine

Br79.904

35selenium

Se78.96

34arsenic

As74.922

33germanium

Ge72.64

32gallium

Ga69.723

31zinc

Zn65.38

30copper

Cu63.546

29nickel

Ni58.693

28cobalt

Co58.933

27iron

Fe55.845

26manganese

Mn54.938

25chromium

Cr51.996

24vanadium

V50.942

23titanium

Ti47.867

22scandium

Sc44.956

21calcium

Ca40.078

20potassium

K39.098

19

magnesium

Mg24.305

12sodium

Na22.990

11

beryllium

Be9.0122

4lithium

Li6.941

3

hydrogen

H1.0079

1

xenon

Xe131.29

54iodine

I126.90

53tellurium

Te127.60

52antimony

Sb121.76

51tin

Sn118.71

50indium

In114.82

49cadmium

Cd112.41

48silver

Ag107.87

47palladium

Pd106.42

46rhodium

Rh102.91

45ruthenium

Ru101.07

44technetium

Tc[98]

43molybdenum

Mo95.96

42niobium

Nb92.906

41zirconium

Zr91.224

40yttrium

Y88.906

39strontium

Sr87.62

38rubidium

Rb85.468

37

radon

Rn[222]

86astatine

At[210]

85polonium

Po[209]

84bismuth

Bi208.98

83lead

Pb207.2

82

dysprosium

Dy162.50

66terbium

Tb158.93

65gadolinium

Gd157.25

64europium

Eu151.96

63samarium

Sm150.36

62promethium

Pm[145]

61neodymium

Nd144.24

60praseodymium

Pr140.91

59cerium

Ce140.12

58lanthanum

La138.91

57

barium

Ba137.33

56caesium

Cs132.91

55

roentgenium

Rg[272]

111darmstadtium

Ds[271]

110meitnerium

Mt[268]

109hassium

Hs[277]

108bohrium

Bh[264]

107seaborgium

Sg[266]

106dubnium

Db[262]

105rutherfordium

Rf[261]

104radium

Ra[226]

88francium

Fr[223]

87

lutetium

Lu174.97

71ytterbium

Yb173.05

70thulium

Tm168.93

69erbium

Er167.26

68holmium

Ho164.93

67

thallium

Tl204.38

81mercury

Hg200.59

80gold

Au196.97

79platinum

Pt195.08

78iridium

Ir192.22

77osmium

Os190.23

76rhenium

Re186.21

75tungsten

W183.84

74tantalum

Ta180.95

73hafnium

Hf178.49

72

berkelium

Bk[247]

97lawrencium

Lr[262]

103nobelium

No[259]

102mendelevium

Md[258]

101fermium

Fm[257]

100einsteinium

Es[252]

99californium

Cf[251]

98curium

Cm[247]

96americium

Am[243]

95plutonium

Pu[244]

94neptunium

Np[237]

93uranium

U238.03

92protactinium

Pa231.04

91thorium

Th232.04

90actinium

Ac[227]

89

DIAGRAM In the book ‘Resource revolution’ it is seen that Chromium and Vanadium (used for making Stainless Steel), Iron ore, Copper, Zinc, Lead, Tin, Bauxite/Aluminium as well as a number of other relevant resources to the construction industry are becoming scarcer and scarcer.

<

5-50 jaar

50-100 jaar100-500 jaar

Beschikbaarheid materiaal in jaren

Aluminium, chroom, vanadium, koper, zink,

tin en lood worden in de bouw veel gebruikt.

Binnen afzienbare tijd zijn deze bronnen

uitgeput en zijn deze grondstoffen alleen

beschikbaar via hergebruik.

Materialenschaarste

MATERIALEN VERVAARDIGEN

LEVERING VAN ONDERDELEN

PRODUCTIE

DISTRIBUTIE

ONDERHOUD

HERGEBRUIK

ONDERDELEN HERGEBRUIK

RECYCLING

AFVAL

GEBRUIKER

Circulariteit: geen afval

Circulariteit: ontwerp en uitwerking

5 10 150 20 25 03 53 40 45 50 55 Jaar

SP

AC

ES

ER

VIC

ES

SK

INS

TR

UC

TU

RE

T E C H N I S C H E L E V E N S D U U R

• Levensduur

• Flexibiliteit

• Duurzaam invullen

• Generiek vs. specifiek

• Demontage

Technische levensduur

Draagstructuur

Gevel

Installaties

Inrichting

Lariks uit Nederland, demonteerbaar

Hoofddraagconstructie

November 2016

1010

10 10 10 10

> 4d schroef > 4d schroef

590

300

H01

max. toelaatbaretolerantie houtconstr.

opbouw paneel:- 2mm alum. kleur ????- 50mm Kooltherm K8 spouwplaat: RC = 2.5- 1mm svs plaat (brute).- 80 mm Kooltherm K15 vliesgevelplaat: RC = 4

Spax Terrerkopf 8x80trekkracht per schroef 4,8 kNTotaal 6 schroeven (zie berekening)

compribanddikte wordt i.h.w. bepaald

alum. zetwerk d = 2 mmkleur als pui

465

tota

s

151

143 0

0to

tas

verjonging Kooltherm tpv anker.ruimte opvullen met steenwol

50 540 50

42020

175

Levering en montage excl. GVLevering en montage excl. GV, montage na GV

Maatvoering door aannemer te controleren Wijz.: AWijz.: BWijz.: CWijz.: D

Getek.:Datum.:Schaal.:

Opdrachtgever.:

Onderwerp.:

Formaat.:

DE GROOT& VISSER

ramen gevels zonwering solar

Marconiweg 14207 HH Gorinchem

Ordernr.

Bladnr.Alle rechten voorbehouden.

ABN AMRO PalviljoenHorizontaal detail H01

BAM Bouw en Techniek Regio Noordwest

JN21-06-20161:2A3

A..-..-....B..-..-....C..-..-....D..-..-....

P36816

-501

Geveldetail, © De Groot + Visser

ElektraE1: PV-cellenE2: WarmtepompE3: LED-verlichting (gelijkstroom)E4: Ventilatie E5: Veel daglicht (vermindert stroomgebruik)

Warmte/koudeWK1: Warmteuitwisseling met de bodemWK2: WarmtepompWK3: PCM (Phase Changing Material)WK4: VentilatieluchtWK5: Verwarmers en koelersWK6: Zeer goede isolatie, minder verbruikWK7: Vloerverwarming / -koeling

WaterW1: Regenwater daktuinW2: Natuurlijke filtering met helofytenW4: WaterrecyclingW5: Irrigatie daktuin en kasW7: Waterbesparend sanitairW8: Planten, groene gevels (binnen en buiten)W9: (afwas) KeukenW10: Waterspeelplaats op het plein (verkoeling)

W1, W2

W4W5, W6

W7

W8

W8

W8

W9

W10

E1

E2E2

E3

E4

E5, WK5

E5, WK4

E5

WK1WK5

WK2

WK3

WK4

WK6

WK6

WK7

E1

E1

W8

Installaties: Gebouw is zelfvoorzienend; gelijkstroom (primeur)

Niet liNeair maar circulair

De juiste materialeN

leveNsDuur

GeNeriek vs. specifiek

verbiNDiNGeN

DemoNtaGe

Ontwerp geen eindproduct, maar ontwerp een gebouw dat kan veranderen,

dat goed beheerd en onderhouden kan worden.

Kies hernieuwbare grondstoffen (bio based materialen) zoals hout, kies

materialen die goed gerecycled kunnen worden, of pas hoogwaardig

hergebruik (urban mining) toe.

De hoofddraagconstructie gaat minimaal 50 jaar mee, de gevel 20 jaar, de

installaties 15 jaar, binnenwanden en deuren ook 15 jaar, en interieur en losse

inventaris 5 jaar. Kies bij elke toepassing het juiste materiaal met de juiste

levensduur.

Hoe meer standaard een gebouwonderdeel is, hoe groter de kans is dat het

opnieuw gebruikt kan worden en dus een langere levensduur krijgt.

Ontwerp verbindingen zodanig, dat gebouwonderdelen weer losgemaakt

kunnen worden met geen of zo weinig mogelijk beschadiging. Over het

algemeen zijn droge verbindingen beter, want demontabel.

Wanneer gaat een fabrikant kit of lijm maken als een Post-it blaadje?

Ontwerp een gebouw zodanig, dat het goed in elkaar te zetten is, maar ook

goed te demonteren is. Alleen dan kunnen materialen goed opnieuw gebruikt

worden, en wordt hun levensduur aanzienlijk langer.

Ontwerpprincipes

sameNwerkiNG

eiGeNschappeN eN prestaties

materiaalpaspoort

beheer eN oNDerhouD

veiliGheiD

leveND DocumeNt

Alle informatie van samenwerkende partijen komt in één centraal document.

Alle eigenschappen en prestaties van bouwonderdelen zijn zichtbaar in het

BIM-model.

Elk gebouwonderdeel krijgt een paspoort met daarin vermeld de

eigenschappen, prestaties, positie, materiaalsamenstelling, levensduur,

waarde, etc.

Bij hergebruik van het onderdeel is de waarde en herkomst meteen duidelijk.

Het BIM-model speelt hier een cruciale rol.

Levensduur, vervanging, slijtage en onderhoud van elk gebouwonderdeel

staan in het model en worden direct gekoppeld aan de planning van beheer

en onderhoud.

Ook draagvermogen, brandveiligheid en (de)montagevoorschriften staan in

het BIM-model. Dit borgt de veiligheid van het gebouw.

Belangrijk is dat het BIM-model een levend document is dat steeds up to date

gehouden wordt.

BIM staat centraal

Innovaties

Hergebruikte spijkerbroeken New HorizonGelijkstroomFasolar®

Digitale informatie

Circulariteit

Handleiding

Logboek

Gegevens

Installaties: BAM Bouw + TechniekBouwfysica: DGMRCirculariteit: TU DelftTuinontwerp: DonkergroenMaterialenoogst: New Horizon

Team

Opdrachtgever: ABN AMROArchitectuur: de Architekten Cie.Interieur: DoepelstrijkersLichtontwerp: BeersnielsenProjectmanagement: TrajectAannemer: BAMConstructie: BAM Bouw + Techniek