PK-0901-b-17-1-o

Examen VMBO-KB

2017

landbouw en natuurlijke omgeving plantenteelt open teelten CSPE KB

Het examen landbouw en natuurlijke omgeving CSPE KB bestaat uit twee deelexamens waarvan dit er één is.

Bij dit examen hoort een digitaal bestand.

Dit examen bestaat uit 10 opdrachten. Voor dit examen zijn maximaal 75 punten te behalen. Voor elk opdrachtnummer staat hoeveel punten met een goede uitvoering behaald kunnen worden.

gedurende 200 minuten

Naam kandidaat ____________________________ Kandidaatnummer ____________

PK-0901-b-17-1-o 2 / 13 lees verder ►►►

Situatieschets Je werkt bij akkerbouwbedrijf De Nieuwe Oogst. Dit bedrijf teelt verschillende gewassen. Het adres van het bedrijf is: Veen 18, 6821 AB Grondwijk.

Tijdens dit examen maak je een bouwplan voor het akkerbouwbedrijf en zoek je informatie op over een groenbemester. Je gaat vier gewassen telen op een perceel en je beoordeelt je eigen werk. In het tweede deel van het examen voer je een tussentijdse beoordeling van de gewassen uit. Je voert een pH-meting uit, berekent een hoeveelheid kalk en voert de bekalking uit. Tijdens het examen maak je twee minitoetsen.

PK-0901-b-17-1-o 3 / 13 lees verder ►►►

Onderdeel A tijdsduur ongeveer 60 minuten Voor dit onderdeel heb je nodig: het bestand groenbemester.xlsm Je werkt op een bedrijf waar groente en aardappelen worden geteeld. In deze opdracht maak je een bouwplan voor 2017 met behulp van het vruchtwisselingsschema. Vruchtwisseling is dat je op één perceel, verschillende gewassen na elkaar teelt, om bodemziekten te voorkomen. Pas na enkele jaren komt hetzelfde gewas weer op het perceel terug. Veel gewassen hebben last van bodemziekten, die veroorzaakt worden door bijvoorbeeld aaltjes, schimmels of insecten. Zo kunnen aardappelen last hebben van bodemmoeheid die veroorzaakt wordt door aaltjes. Het telen van bieten na gras geeft kans op emelten. Hieronder staat het bouwplan van 2016.

knolselderij suikerbiet

koolzaad erwt

PK-0901-b-17-1-o 4 / 13 lees verder ►►►

Hier staat een vruchtwisselingsschema voor akkerbouwgewassen op klei- en zandgrond. voorvrucht gewas aa

rdap

pel

erw

t

knol

seld

erij

kool

zaad

luze

rne

spru

itkoo

l

suik

erbi

et

ui

vlas

zom

erta

rwe

aardappel Ac O

Z Z S S

erwt O Ac Z

Z Z K S V V

knolselderij O Z Z Z S

koolzaad L O Z L Ac L Ac L

L L

luzerne L O V L V L L L D

spruitkool O S Ac V Ac Ac S

Z

suikerbiet O V V Ac V Ac S

Ac V V

ui As O

As V

As K S As Z

V

vlas K O K V K K K V K K S As Z V

zomertarwe K V V Z

goede vruchtwisseling

As let op: kans op stengelaaltje

geen goede vruchtwisseling

As kans op stengelaaltje Ac kans op cystenaaltje D kans op verminderde dekvruchtkwaliteit K kans op verminderde kwaliteit L (te) laat het veld ruimend O kans op opslag van onkruid S kans op minder goede structuur V kans op vreterij Z kans op ziekte

PK-0901-b-17-1-o 5 / 13 lees verder ►►►

5p 1 Bouwplan maken Met behulp van het vruchtwisselingsschema kun je een bouwplan voor 2017 maken. In het vruchtwisselingsschema zoek je op wat een goede vruchtwisseling is. Maak een bouwplan voor 2017 met behulp van het

vruchtwisselingsschema op de vorige pagina. Geef in het schema hieronder aan op welke plek je welk gewas in

2017 kunt telen. Laat je bouwplan voor 2017 beoordelen door de examinator. Maak met dezelfde gewassen van je bouwplan 2017 de bouwplannen

voor 2018, 2019 en 2020.

2017 2018

2019 2020

PK-0901-b-17-1-o 6 / 13 lees verder ►►►

In deze opdracht zoek je naar informatie over een groenbemester. Je vult ook een contactformulier in om informatie op te vragen. Voor de opdrachten 2 en 3 heb je het bestand groenbemester.xlsm nodig. De examinator vertelt je waar je het bestand kunt vinden.

3p 2 Groenbemester zoeken Het bedrijf waar je werkt wil na de teelt van tarwe een groenbemester inzaaien op 20 ha. De groenbemester wordt gebruikt om bietencysteaaltjes te bestrijden. De groenbemester moet geschikt zijn voor intensieve bouwplannen. Welke groenbemester is geschikt voor het bedrijf waar je werkt? .................................................................................................................. Hoeveel kilogram groenbemester moet je bestellen om deze groenbemesting uit te kunnen voeren? .................................................................................................................. .................................................................................................................. Naast het bestrijden van aaltjes bieden groenbemesters nog andere voordelen. Noem er twee. .................................................................................................................. ..................................................................................................................

3p 3 Informatie opvragen Open het contactformulier Vul je naam en e-mailadres in. Je geeft aan over welk product je informatie wilt hebben. Je wilt graag weten of er een veldproef gedaan is met deze

groenbemester en of je de resultaten van de veldproef ergens kunt inzien.

Je vraagt of je twee monsters van twee andere soorten kunt ontvangen om een proef mee uit te voeren.

Je vraagt wat de prijs en de levertijd is. Druk het bestand af door op de knop 'Print' te klikken en lever de

afdruk in bij de examinator.

16p 4 Maak de minitoets bij opdracht 4.

PK-0901-b-17-1-o 7 / 13 lees verder ►►►

Onderdeel B tijdsduur ongeveer 90 minuten In dit onderdeel ga je vier gewassen telen. Voor dit onderdeel heb je nodig: een duimstok of rolmaat een pootlijn, piketten en een hamer een strepentrekker een handzaaimachine met handleiding 100 gram tarwezaad een bakje een grammenweegschaal 38 plantuien een plantschepje 12 pootaardappelen 9 spruitkoolplanten een aanaarder een gieter met broeskop vliesdoek of afdekfolie een bats of steekschop 4 steeketiketten een watervaste stift Vraag aan je examinator welk perceel je kunt gebruiken. Het perceel is 300 cm x 200 cm en verdeeld in vier delen.

200 cm

aardappel

spruitkool

zomertarwe

plantuien

100 cm

50 cm

50 cm

100 cm

PK-0901-b-17-1-o 8 / 13 lees verder ►►►

15p 5 Bouwplan uitvoeren Zaai het perceel zomertarwe in met de zaaimachine.

• Drie rijen, afstand tussen de rijen 12,5 cm, afstand tussen de rand van het perceel en de eerste rij 12,5 cm.

• Zaaiafstand tussen 3 en 4 cm, zaaidiepte 4 cm. Stel zelf de zaaimachine in of plaats de juiste zaaischijf in de machine. Na het zaaien leeg je de zaaimachine in het bakje en doe je het zaad

terug in de zak. Plant de plantuien.

• Twee rijen, afstand tussen de rijen 25 cm, afstand tussen de rand van het perceel en de eerste rij 12,5 cm.

• De eerste plantui komt 10 cm uit de rand. Afstand in de rij 10 cm. • Druk de plantui zo ver in de grond dat de groeipunt net zichtbaar

blijft. Poot de aardappelen.

• Twee rijen, afstand tussen de rijen 50 cm, afstand tussen de rand van het perceel en de eerste rij 25 cm.

• De eerste aardappel komt 25 cm uit de rand. Afstand in de rij 30 cm. Pootdiepte 2 tot 3 cm onder het maaiveld.

Dek ze nog niet af. Plant de spruitkool.

• Twee rijen in driehoeksverband, afstand tussen de rijen 50 cm, afstand tussen de rand van het perceel en de eerste rij 25 cm.

• Begin in de eerste rij met een halve plantafstand. Afstand in de rij 40 cm.

Laat je werk beoordelen door de examinator. Giet als het nodig is aan. Dek de aardappelen af met een rug van 10 cm hoog. Dek het perceel af met vliesdoek of afdekfolie. Zet bij elk gewas een steeketiket met je naam, de naam van het

gewas en de datum.

PK-0901-b-17-1-o 9 / 13 lees verder ►►►

2p 6 Jezelf beoordelen Je hebt de vier gewassen gezaaid en/of geplant. In het schema staan hierover drie beoordelingspunten. Beoordeel jezelf. Gebruik hierbij één van de volgende cijfers:

2 = goed 1 = gedeeltelijk goed 0 = slecht of niet gedaan

Geef een toelichting bij elke beoordeling.

beoordelingspunt cijfer toelichting de zaaimachine instellen en gebruiken

............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. .............................................................

de plantuien op de juiste diepte geplant

............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. .............................................................

de spruitkool planten in driehoeksverband

............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. .............................................................

PK-0901-b-17-1-o 10 / 13 lees verder ►►►

Onderdeel C tijdsduur ongeveer 50 minuten In dit onderdeel bekijk je de groei van de gewassen. Je voert een pH-meting en bekalking uit en je maakt een minitoets. Voor dit onderdeel heb je nodig: een plantschepje een grondmonsterguts een emmer een maatbeker van 500 ml gedemineraliseerd water een roerstok een horloge of klok met secondewijzer een pH-meter met handleiding kalk een digitale weegschaal een bakje een hark

PK-0901-b-17-1-o 11 / 13 lees verder ►►►

6p 7 Tussentijdse beoordeling van het gewas Verwijder het vliesdoek of de afdekfolie. Bekijk de stand van het gewas op je eigen veldjes. Geef per gewas aan of er een afwijking te zien is en zo ja, wat zie je dan? zomertarwe: .............................................................................................. .................................................................................................................. plantuien: .................................................................................................. .................................................................................................................. aardappelen: ............................................................................................. .................................................................................................................. spruitkool: ................................................................................................. .................................................................................................................. Hoeveel aardappelen zijn er opgekomen? ....................... stuks Bereken het opkomstpercentage van de aardappelen. Vul het percentage in de tabel in. Rond af op een heel getal. Kies per gewas 3 planten die gemiddeld ontwikkeld zijn. Graaf ze

voorzichtig uit en beoordeel of ondergronds een ziekte of plaag aanwezig is.

Vul je waarnemingen in de tabel in.

zom

erta

rwe

pla

ntui

en

aar

dapp

elen

spr

uitk

ool

opkomstpercentage (%)

ziekte of plaag aanwezig ondergronds*

ja / nee ja / nee ja / nee ja / nee

* omcirkel het juiste antwoord

PK-0901-b-17-1-o 12 / 13 lees verder ►►►

7p 8 pH-meting uitvoeren Let op: Bij deze opdracht word je ook beoordeeld op werktempo. Meld bij de examinator wanneer je begint en wanneer je klaar bent. Als je deze opdracht binnen 8 minuten uitvoert, krijg je het maximum-aantal punten voor werktempo. Het verzamelen en klaar leggen van de materialen hoeft niet binnen de tijd. Bemonster het perceel spruitkool op drie plaatsen. Meng de grond. Doe in de maatbeker één volumedeel van de gemonsterde grond en

twee volumedelen gedemineraliseerd water. Roer dit mengsel gedurende één minuut. Laat het mengsel twee minuten bezinken. Meet de pH. Schrijf de pH van jouw grondmonster op met twee decimalen. .................................................................................................................. In de tabel staat hoeveel kalk per m2 nodig is bij verschillende pH-waarden van de grond. Jouw perceel is 2 m x 1 m.

aanbevolen hoeveelheid kalk bij verschillende pH-waarden van de grond

pH 4,00-4,50

4,51-5,00

5,01-5,50

5,51-6,00

6,01-6,50

6,51-7,00 >7,00

kalk (gram/m2)

500 450 400 350 300 250 100

Hoeveel gram kalk is er nodig voor jouw perceel? Schrijf de berekening op. .................................................................................................................. .................................................................................................................. Laat je berekening controleren door de examinator.

PK-0901-b-17-1-o 13 / 13 lees verder ►►►

2p 9 bekalking uitvoeren bij spruitkool Een te lage pH kan de oorzaak zijn van knolvoet. Om de pH te verhogen of hoog te houden voer je een bekalking uit met een snelwerkende kalkmeststof. Weeg de berekende hoeveelheid kalk af. Strooi de kalk over het perceel. Laat je werk beoordelen door de examinator. Werk de kalk licht in.

16p 10 Maak de minitoets bij opdracht 10.

einde