2016 03 08 - Requisitoir OM Inzake Bientu Robbie Dos Santos-Deel 1 Van 2

8/19/2019 2016 03 08 - Requisitoir OM Inzake Bientu Robbie Dos Santos-Deel 1 Van 2

1/73

Forum Gerecht in Eerste Aanleg van Curaçao

Datum dinsdag 8 maart 2016

Verdachten 1. R.A. dos Santos (500.00430/12)

2. Administratiekantoor Dollar N.V. (500.00119/15)

3. Jamaroma Lotteries N.V. (500.00120/15)

4. The Money Game N.V. (500.00121/15)

Officieren mr. J.H. van der Werff

mr. J.M. Mul

Requisitoir

in de strafzaak ‘Bientu’ (Persversie)

Deel 1 van 2


2/73

Inhoud1 Algemeen .............................................................................................................................................. 3

1.1 Inleiding ......................................................................................................................................... 4

1.2 Aanleiding tot het onderzoek ....................................................................................................... 6

2 Zaakdossier Bora ................................................................................................................................... 8

2.1 Bewijsmiddelen vuurwapen .......................................................................................................... 8

2.2 Het overige beslag ........................................................................................................................ 8

3 Zaakdossier Sirocco ............................................................................................................................... 9

3.1 Inleiding ......................................................................................................................................... 9

3.2 De Loterijwetgeving .................................................................................................................... 103.3 Aanloop naar de valsheid ............................................................................................................ 13

3.3.1. Geschrift en bewijsbestemming ......................................................................................... 25

3.3.2 Kenmerken .......................................................................................................................... 26

3.3.3 Oogmerk (en misleiding) ..................................................................................................... 27

3.3.4 Nadeel ................................................................................................................................. 37

3.5 Feitelijk gedogen? ....................................................................................................................... 37

4 Zaakdossiers Marvin, Os en Passaat ................................................................................................... 41

4.1 Zaakdossier Marvin Sint Maarten ........................................................................................... 41

4.2 Zaakdossier Marvin Curaçao ................................................................................................... 56

4.3 Zaakdossier Passaat: De valselijk opgemaakte inkeerbrief .................................................... 66

4.4 Eerder gevoerd preliminair verweer m.b.t. vrijwillige inkeer ................................................. 70


3/73

1 AlgemeenVandaag wordt de strafzaak tegen R.A. dos Santos, Administratiekantoor Dollar B.V., The Money Game

N.V. en Jamaroma Lotteries N.V. voortgezet. Bij eerdere gelegenheid op 18 december 2015 is de zaak

voorgedragen. Omwille van de volledigheid voegen wij als bijlage de betreffende voordracht zoals die op

dat moment is uitgesproken. [bijlage 1]

Over de inhoud van de tenlastelegging en onze reactie van 28 oktober 2015 hebben wij de volgende

opmerkingen vooraf:

I. Kennelijke misslag in TLL bij in beslag genomen geldbedragen, verzoek om verbeterd te lezen:

a. Feit 2 (p.2, op 1/3de en p. 3 onder tll R.A. dos Santos) US$ 1.133.666,-

b. Feit 2 (p.2, onder en p.4, op 2/3de tll R.A. dos Santos) US$ 461.840,74

II. Kennelijke misslag in TLL in namen financiële instelling, verzoek om dat verbeterd te lezen:

a. USB moet zijn UBS (Financial Services);

b.

Windward Island Bank

III. Kennelijke missslagen in artikelenvermelding TLL, verzoek verbeterd lezen:

a. Overal waar SvCur staat, geldt dat op 21.6.2008 het nieuwe wetboek van Strafrecht voor

de Nederlandse Antillen in werking is getreden; dat is op 10 oktober 2010 gewijzigd in

het wetboek van het Land Curaçao (gelijkluidend SXM). Vanaf 15 november 2011 geldt

het nieuwe wetboek van Curaçao met de nieuwe nummering. Op Sint Maarten is het

nieuwe wetboek van Strafrecht (AB 2013, No.2) op 1 juni 2015 in werking getreden;

IV. Onjuiste beschrijving ZD’s Os, Terral en Warwaru in Reactie OM d.d. 28-10-2015. Juist is:

a.

ZD Bora : vuurwapenb. ZD Moesson (CUR/SXM) : witwassen

c.

ZD Sirocco : valsheid in geschrift WNK-loten

d. ZD Marvin (CUR/SXM) : fiscale overtredingen

e. ZD Passaat : valsheid in inkeerverklaring

f. ZD Os : valsheid in jaarrekeningen

g. ZD Chinook : deelneming criminele organisatie

h. ZD Warwaru : overtreding LTBK (leningen)

i. ZD Terral1 : overtreding Lv aanmeldingsplicht grensoverschrijdende GT

V.

Rechercheur Hensing heeft nimmer bij Dos Santos in de auto gezeten en Dos Santos is nimmervoorgeleid aan de R-C in ‘Bientu’. De bloeddruk verhogende gebeurtenissen waar Dos Santos

gisteren over heeft verklaard waren dus kennelijk in een ander onderzoek tegen deze verdachte.

1 Er staat in het overzichtsproces-verbaal (p.60, map 1) dat de onderzochte feiten in dit dossier in overleg met de

OvJ M.L.A. Angela niet van separate (=afzonderlijke) strafbare feiten is gebleken; d.w.z. andere dan die reeds zijn

beschreven in zaakdossier Moesson (en/of de andere zaakdossiers). De wijze waarop het geld en/of cheques naar

de Verenigde Staten zijn overgebracht make immers al deel uit van de witwascyclus als beschreven in Moesson.


4/73

1.1 Inleiding

Met dit requisitoir geeft het Openbaar Ministerie zijn zienswijze op de strafzaken in het onderzoek

‘Bientu’. Daar waar noodzakelijk wordt een individuele beschouwing gegeven ten behoeve van de

individuele verdachte. De aanleiding voor het uitgevoerde strafrechtelijk onderzoek is voor ieder van de

verdachten gelijk. Vandaar dat de aanleiding van het onderzoek als eerste in dit requisitoir wordt

toegelicht.

Voordat wij daartoe overgaan een aantal opmerkingen vooraf.

Bij eerdere gelegenheid heeft de verdediging uw Gerecht voorgehouden dat deze strafzaak zijn

aanleiding vond in de na 10 oktober 2010 ingrijpend gewijzigde politieke constellatie met een regering

die aanvankelijk niet naar de pijpen van Nederland wenste te dansen en de in de in het proces-verbaal

beschreven aanleiding niets anders is dan een tactiek om te verhullen dat dit proces “op zijn minst

genomen een politieke lading heeft.”2 De verdediging vraagt zich hardop af waarom dit onderzoek juist

toen, vanaf 30 maart 2011, opnieuw is aangevangen en waarom het alleen tegen Dos Santos is gericht,

en niet tegen andere rifero’s.

Volgens de verdediging lag het zwaartepunt bovendien vanaf het begin bij fiscale delicten en daarmee

samenhangende delicten zoals witwassen en het voeren van een valse boekhouding. Vanuit dat

zwaartepunt had het in de ogen van de verdediging nooit tot een strafzaak mogen komen vanwege de

zelfstandige rol van de Directeur der Belastingen, beslissende over het al dan niet opsporen en

vervolgen van belastingdelicten.

Het Openbaar Ministerie denkt daar duidelijk anders over.

Als alle gebeurtenissen in tijdslijn worden geplaatst kan een ieder zien dat deze strafzaak zijn aanleiding

heeft gevonden in de aanwezigheid van verdachte transacties op naam van een rechtspersoon naar hetrecht van de British Virgin Islands met een (ultimate) beneficial owner , zo blijkt, in de persoon van R.A.

dos Santos. Niet meer en niet minder.

Een strafzaak met een witwasverdenking pur sang. Een zaak die echter na het aantreffen van vele

vermogensbestanddelen in het buitenland een volstrekt andere omvang krijgt. Dat kan ook niet anders

als je als opsporende instantie en Openbaar Ministerie er achter komt dat verdachte Dos Santos

gerechtigd tot een tot dan volledig onbekend vermogen van rond de ANG 100.000.000,-.

Een onderzoek dat in de kern een witwasonderzoek is nu die vermogensbestanddelen niet volledig

verklaard kunnen worden uit de bedrijfsactiviteiten van verdachte Dos Santos, hoe omvangrijk die ook

zijn. Dat daartoe onderzoek noodzakelijk was, staat buiten kijf. Reden om het fiscale doen, maar vooral

het fiscale (na)laten van verdachte Dos Santos en zijn bedrijven nader te onderzoeken.

Waarom dan geen andere rifero’s? Om de eenvoudige reden dat een vergelijkbare aanleiding ten

opzichte van andere rifero’s niet bestond.

2 Zie pleitaantekeningen/preliminaire verweren van de verded iging d.d. 23 oktober 2015: ‘Bientu’, blz. 2


5/73

Het Openbaar Ministerie zal in dit requisitoir de gebeurtenissen mede in de historische context van de

totstandkoming en de wijzigingen in de Loterijverordening en de fiscale regelgeving plaatsen, omdat

deze relevant zijn voor de beoordeling van het doen en laten van verdachte Dos Santos.

Maar naast de historische context hebben wij in een strafzaak te maken met een strafrechtelijke context

in die zin dat feitelijke handelingen onder een delictsomschrijving zijn te vatten. Dat diedelictsomschrijving voor een belangrijk deel bestaat uit fiscale strafbaarstellingen is een waarheid als

een koe. Dat is evenwel niet hetzelfde als een fiscale zaak, er zijn immers strafbare feiten gepleegd.

De politieke lading die de verdediging in deze strafzaak aandraagt is er zeker, maar is anders van aard.

Wij doelen dan op de steun die Dos Santos heeft gekregen vanuit politieke ambtsdragers. Ministers die

de zelfstandigheid van het Openbaar Ministerie aan hun laars lappen en er alles aan doen om het

strafrechtelijk onderzoek in de kiem te smoren. Waarbij het zelfs zo ver komt dat de Minister van Justitie

het vertrouwen in de Procureur-Generaal opzegt. Het is een wonder dat het strafrechtelijk onderzoek

deze aanslagen heeft overleefd en thans inhoudelijk wordt behandeld.

Tijdens de behandeling van de feiten doet Dos Santos voorkomen dat hij gedwongen werd mee moet

doen aan de illegale loterij om in concurrentie het hoofd boven water de houden. In werkelijkheid is Dos

Santos echter de onbetwiste marktleider van de illegaliteit. Als we de in deze zaak berekende

omzetcijfers van de illegale loterij van Dos Santos afzetten tegen de geschatte cijfers van de totale

illegale loterij blijkt dat Dos Santos goed is voor minimaal 2/3 van die illegale omzet. Hij kent zijn gelijke

niet.

Dos Santos is een verdachte met twee gezichten. Hij wordt door velen binnen de Curaçaose samenleving

gezien als een weldoener, maar dat is slechts uiterlijke schijn. In feite is hij een ordinaire zakkenvuller.

Het is makkelijk je als weldoener te profileren op kosten van de samenleving.

De maatschappelijke ernst van deze strafzaak staat naar onze mening buiten kijf. Verdachte Dos Santos

is een van de velen in dit jonge land Curaçao die als het om financieel gewin gaat alleen aan zichzelf

denkt. Belastingmoraal is ver te zoeken. Door de jaren heen is de Curaçaose samenleving door zijn

toedoen een belastingopbrengst onthouden van ongeveer ANG 50.000.000,-. Zo’n 8% van de opbrengst

van de directe belastingen van het Land Curaçao.3 Daarenboven heeft hij nog meer aan vermogen dat

tot op heden niet verklaard kan worden uit belastingontduiking alleen. Wat had Curaçao binnen de

Nederlandse Antillen maar ook als zelfstandig land met al dat geld wel niet kunnen doen. Publieke taken

als onderwijs en gezondheidszorg hadden er anders uitgezien. Hij had deel kunnen zijn van de opbouw

van een prachtig en rijk land. Maar in plaats daarvan kiest hij voor zichzelf.

Financieel gewin gaat voor op de naleving van democratisch aangenomen belastingwetgeving. Het gaat

op een persoonlijke verrijking in plaats van een verrijking van de samenleving. En daarin wordt je

gesteund door je vrienden in de semi-overheid en politiek.

Een ondermijning van de rechtstatelijke gedachte ten voeten uit.

3 Ontleend aan statistische gegevens van het CBS Curaçao (2015)


6/73

1.2 Aanleiding tot het onderzoek

In januari 20084 werd door het Meldpunt Ongebruikelijke Transacties te Curaçao (op dat moment het

MOT voor de Nederlandse Antillen) een aantal financiële transacties doorgemeld aan justitie. Deze

doormeldingen betroffen plaatsgevonden hebbende afstortingen vanaf 22 november 2004 bij de

Windward Island Bank op Sint Maarten (hierna: WIB) van grote geldbedragen ten gunste een rekening

met nummer 22843400 ten name van de rechtspersoon Caribbean Investment Group Ltd., een

vennootschap naar het recht van de BVI. De transacties waren eerder als ongebruikelijke transactie door

de Compliance Officer van de Windward Island Bank gemeld aan het MOT.

De gemachtigde op de betreffende bankrekening bleek Robertico Alejandro Dos Santos te zijn.

Door middel van bevelen uitlevering van de rechter-commissaris5 zijn de openingsformulieren en de

bankafschriften van deze bankrekening opgevraagd. Hieruit bleek dat deze slapende rekening in 2000

weer actief was geworden en dat er tussen 2004 en oktober 2008 voor ruim USD 5,8 miljoen contant op

de rekening is gestort, vrijwel geheel in coupures van USD 100,- en USD 50,-. Ook bleek dat vanuit deze

rekening overboekingen waren gedaan naar andere rekeningen. Uit de doormeldingen bleek tevens datde laatste stortingen op de rekening van Caribbean Investment Group Ltd. heeft plaatsgevonden in

maart 2009 en dat vanaf april 2009 soortgelijke contante stortingen hebben plaatsgevonden op een

rekening bij de Windward Island Bank te Sint Maarten op naam van Jamaroma Lotteries N.V. waarvan

de handelsnaam Robbie’s Lottery is. Zij het in een hogere frequentie en met kleinere bedragen dan de

USD 150.000,- per keer die tot dan toe gebruikelijk was.

Op 24 februari 2010 is door de stuurgroep RST besloten het onderzoek door de vestiging van het RST te

Sint Maarten in samenwerking met het RST vestiging Curaçao voort te zetten, onder gezag van het

Openbaar Ministerie te Sint Maarten. Wegens capaciteitsgebrek en de staatkundige hervormingen per

10-10-2010 is op 25 januari 2011 besloten het onderzoek onder gezag van het Openbaar Ministerie te

Curaçao door het RST te Curaçao te laten uitvoeren.

Binnen de doorstart van dit onderzoek heeft de Windward Island Bank (WIB) te Sint Maarten ter

inbeslagneming voorwerpen uitgeleverd in het kader van een aan het nieuwe Land Sint Maarten gericht

rechtshulpverzoek. Uit uitgeleverde bankrekeningoverzichten bleek in februari 2011 een fors batig saldo

bij de Caribbean Investment Group Ltd en Jamaroma Lotteries N.V. Ook kwam er C.I.D. informatie bij het

onderzoeksteam binnen inhoudende dat R.A. dos Santos mogelijk betrokken zou zijn bij de financiering

van drugstransporten van zijn broer Luigi.

Onder andere deze informatie gaf aanleiding R.A. dos Santos dan wel enkele van zijn ondernemingen te

verdenken van het plegen van witwashandelingen, valsheid in geschrift en belastingfraude. Op basis vande bestaande informatiepositie bij het onderzoeksteam met inbegrip van kennisneming van de fiscale

positie van verdachte Dos Santos en zijn bedrijven, bleek geen legale bron van inkomsten aanwezig om

de veelheid aan contante stortingen bij de Windward Island Bank te Sint Maarten te kunnen legitimeren.

4 Zie daarvoor PV 0801140140.AMB van verbalisant W.J. van der Gulik van 14 januari 2008, in methodiekendossier

000707 en PV 145349 van verbalisant Van Koeverden van 24 februari 2011, in Algemeen dossier 000001 e.v.5 Methodiekendossier 000709 en 000716


7/73

Voor alles, het zij nog maar eens gezegd, komt het onderzoek dus voort uit een verdenking primair

gericht op het witwassen van die gelden.

Vanwege de mogelijke verdenking van belastingfraude heeft de Officier van Justitie te Curaçao op 29

maart 2011 aan de Belastingdienst - Stichting Belasting Accountantsbureau/Team Inlichtingen en

Opsporing – verzocht om ondersteuning van leden van dit bureau/team in het opsporingsonderzoeknaar witwassen.

Voor de opsporing van deze strafbare feiten zijn vele onderzoeksbevoegdheden ingezet, zowel in het

kader van de waarheidsvinding als in het kader van het traceren van wederrechtelijk verkregen

voordeel. Het Methodiekendossier en het Beslagdossier geven uitvoerig en nauwgezet een

verantwoording voor deze inzet.

Voorafgaande aan de doorzoekingen, de inbeslagnemingen en de conservatoire beslagen kon evenwel

niet voorzien worden dat de resultaten van deze onderzoekshandelingen veel meer aan het licht zouden

brengen dan waarop het onderzoek zich in eerste instantie richtte.

Op 12 juli 2011 en later vinden huiszoekingen ter inbeslagneming, vorderingen uitlevering ter

inbeslagneming en conservatoire inbeslagnemingen plaats in Curaçao, Aruba en Sint Maarten. Het

beslagdossier6 geeft een overzicht per zoeklocatie van de inbeslaggenomen voorwerpen. Niet alleen van

het ‘klassieke’ beslag, maar ook van het later binnen SFO-verband gelegde conservatoire beslag.

Voordat wij ingaan op het aantreffen van de vele en zeer grote sommen geld, zowel cash als op

bankrekeningen in binnen- en buitenland, besteden wij in dit requisitoir allereerst aandacht aan wat uw

Gerecht gisteren als ‘bijvangst’ heeft beschreven. Een extra strafbare handeling waarop het

strafrechtelijk onderzoek niet op voorhand was gericht. Wij hebben het dan over het vuurwapen, zoals

dat onder feit 1 op de tenlastelegging aan Dos Santos wordt verweten.

Op 12 juli 2011 werd op het huiszoekingsadres Brakkeput Ariba 21A, het woonadres van verdachte Dos

Santos, een revolver van het merk Smith & Wesson kaliber .38 aangetroffen. Het vuurwapen was

verpakt in een daartoe uitgehold boek. Een regelrechte klassieker. De revolver is in beslag genomen. En

de verdachte is hierover als eerste gehoord.

Wij beginnen de bespreking van de feiten dan ook met dat onderdeel.

6 Zie proces verbaal beslagdossier PV-nummer 153835, blz 1 ev.


8/73

2 Zaakdossier Bora

2.1 Bewijsmiddelen vuurwapen

Het Openbaar Ministerie meent dat op basis van het aangetroffen vuurwapen en de patronen zoals

geverbaliseerd in het zaaksdossier Bora een bewezenverklaring kan volgen van het voorhanden hebben

van een revolver van het merk Smith & Wesson, model Airweight en kaliber .38 en vijf kogels c.q.

patronen van het kaliber .38.

Bewijsmiddelen daartoe zijn:

1) het proces-verbaal van doorzoeking en inbeslagneming van het betreffende vuurwapen en de

patronen;

2) een proces-verbaal van het Bureau Technische Recherche betreffende onderzoek aan het

vuurwapen;

3) een proces-verbaal van bevindingen dat uit de gegevens van Bureau Bijzondere Wetten blijkt

dat aan verdachte dos Santos (en aan de overige personen) woonachtig te Brakkeput Ariba 21A

geen wapenvergunning is afgegeven en;

4) de verklaring van verdachte Dos Santos dat het vuurwapen van hem is, dat hij het vuurwapen

voor zijn persoonlijke beveiliging vanuit zijn kantoor aan de Amandelweg naar huis heeft

meegenomen en dat hij geen wapenvergunning heeft.

Tot zover het vuurwapenfeit.

2.2 Het overige beslag

Naar aanleiding van de doorzoekingen, de uitvoering van de bevelen uitlevering en de conservatoirebeslagen is duidelijk geworden dat de eerdere witwasverdenking slechts het topje van de ijsberg was.

Waren de contante stortingen op de rekeningen bij de Windward Island Bank niet te legitimeren uit een

legale inkomstenbron, voor alle overige aangetroffen vermogensbestanddelen – bijna ANG 85 miljoen,

nog uitgezonderd het onroerend goed op Sint Maarten - gold dat nog veel meer. Het beslagdossier geeft

zicht op een veelheid aan rekeningen, van Dos Santos privé, van zijn echtgenote en van zijn bedrijven.

Naar mate het onderzoek vorderde kwam er steeds meer inzicht in de onderlinge samenhang van de

circa 55 bankrekeningen die in gebruik zijn (geweest) bij de verdachte(n). Een daarmee op de opbouw

en de samenstelling van het eindvermogen medio 2011. Voor een compleet overzicht van de beslagen

tegoeden verwijzen wij u naar de beslaglijst die op 8 maart 2016 aan uw Gerecht is overgelegd.

In het kader van de gerechtigdheid tot deze rekeningen komen wij hierop terug bij de bespreking van de

tenlastegelegde opzettelijk onjuist gedane aangiften Inkomstenbelasting door Dos Santos en de namens

hem ingediende inkeerbrief.

Maar we beginnen bij de bron van dat geld. Althans de bron zoals die tot gisteren uit het dossier naar

voren kwam: de ‘illegale’ loterijen. We beginnen dan ook daar bij de bespreking van alle andere feiten.


9/73

3 Zaakdossier Sirocco

3.1 Inleiding

Aan verdachte Dos Santos (als natuurlijke persoon) wordt onder feit 3 verweten dat hij in de periode van

1 januari 2011 tot en met 11 november 20137 loten voor de Curaçaose loterij Wega di Number valselijk

heeft opgemaakt, samen met één of meer anderen. Eén van die anderen is dhr. Bolivar die maandag 7

maart jl. is gehoord ter zitting van uw Gerecht.8 Wij geloven niet dat die drukker op eigen houtje

handelde toen hij de bonboeken met ‘Wega di Number Kòrsou’ erop fabriceerde op de oude persen van

de drukkerij die de officiële loten tot 2005 drukte. Dat was in opdracht van Dos Santos, zo verklaarde de

getuige Bolivar op zitting. De drukker wijt het faillissement van die Drukkerij (Scherpenheuvel) overigens

aan het opzeggen van het contract door de Fundashon (WNK).

Maar dat is vermoedelijk niet de reden waarom Dos Santos juist met deze drukker in zee is gegaan. Door

gebruik te maken van de oude drukplaten leken de illegaal gedrukte loten op het eerste gezicht gewoon

aan alle eisen van de FWNK in het contract met Hi Printing N.V. te voldoen. Op een cruciale uitzonderingna dan; die loten/bonboeken waren in het geheel niet door de FWNK geautoriseerd.

Vervolgens heeft Dos Santos die (in eigen beheer) gedrukte loten verkocht via zijn bestaande kanalen:

de nummerkantoren en de straatverkopers (checkers). De opbrengst hiervan is niet verantwoord.

Hierdoor kon Dos Santos zich verlossen van het wettelijke voorschrift in de Loterijverordening 1909 en

de daarop gebaseerde regelgeving, die een maximum verbindt aan het aantal per vergunninghouder te

verkopen nummerloten. Een omzet beperkende maatregel , maar wel één die zorg voor concurrentie in

de branche door een ‘level playing field’ in het leven te roepen; gelijke kansen voor iedere ‘rifero’. En hij

kon daarmee een nieuwe “markt” veroveren: de verkoop van loten zonder OB en zonder de verplichte

afdracht van vergunningsrechten. Goedkoper voor de koper. Maar slecht voor de concurrentie.

Door dat quotum te omzeilen, ontstond een nieuw probleem. In geval van een boekenonderzoek zou de

Belastingdienst bij derden te rade kunnen gaan of de aangegeven omzet overeen stemde met de cijfers

die bekend waren bij de FWNK; uit de legale, vergunde verkoop wel te verstaan. 9 Indien Dos Santos ook

de verkoop van de (in eigen beheer) gedrukte loten in de belastingaangifte(s) zou verwerken, zou direct

een ‘gat’ zichtbaar worden tussen geregistreerde omzet (door de FWNK) en werkelijke omzet.

7 Dat is de datum van de (tweede) huiszoeking bij het hoofdkantoor van Robbie’s Lottery aan de Amandelweg 81 te

Curaçao, vestigingsadres van Administratiekantoor Dollar N.V.8 Loten in de meest brede zin van het word, waaronder (maar niet beperkt tot) lot(en) en/of loterijbriefje(s) en/of

bonboek(en) en/of (nummerloterij)bon(nen) op naam van de loterij genaamd Wega di Number Kòrsou. Gelet op de

nadere omschrijving in de tenlastelegging waar die valsheid dan uit zou hebben bestaan, heeft dit verwijt alleen

betrekking op de papieren loten en niet op de elektronische loten en/of de SMS2win-deelnamebewijzen.9 Zie in dit verband ook het (concept)rapport d.d. 20 november 2008, overgelegd door mr. E.F. Sulvaran per brief

van 4 november 2015, hetgeen een aanvulling is op bijlage 4 bij de eerder overgelegde pleitnota. Onder paragraaf

4.1.2. (p.9) is te lezen dat door de Belastingdienst (i.c. SBAB) derden-onderzoek wordt gedaan bij de FWNK om een

aansluiting te krijgen tussen de cijfers van nummerverkoop in de jaarrekening van de belastingplichtige en de bij de

FWNK geregistreerde verkoop van officiële FWNK-loten door de vergunninghouder (tevens belastingplichtige).


10/73

1

Bijkomend voordeel van het buiten de officiële boeken van Administratiekantoor Dollar N.V. 10 houden

van die (extra) omzet is een lagere belastingafdracht. Zowel van omzetbelasting (die overigens toch al

niet geheven werd op de verkoop van de in eigen beheer gedrukte loten) als van de winstbelasting van

de exploitant van de nummerverkoop: ‘Robbie’s Lottery’ . En als de netto-opbrengst van die verkopen

(dus na kostenaftrek zoals commissies van de straatverkopers en prijsuitkeringen) vervolgens afgestort

wordt op bankrekeningen buiten de jurisdictie(s) van de belastinggebieden waar de rechtspersonen die

de vergunning(en) exploiteren, is daarmee ook de inkomstenbelasting te omzeilen.

De omzetten die met deze verkoop zijn gemoeid, (b)lijken na onderzoek (in 2013) 11 gigantisch te zijn. En

komt nota bene overeen met de schattingen die lange tijd als onwetenschappelijk, niet onderbouwd en

‘geruchten van boze concurrenten’ werden afgedaan: tussen de 40 - 60% van de omzet van de legale,

vergunde loterijen. In het geval van Dos Santos spreken we dan over gemiddeld zo’n 22 miljoen gulden;

per jaar!12 Bovenop de omzet uit de vergunde loterijen van (gemiddeld) zo’n 23 miljoen per jaar.13

Om de noodzakelijke achtergrond én de maatschappelijke gevolgen te schetsen zullen wij hierna nader

(moeten) ingaan op de bepalingen van de Loterijverordening 1909, ondanks dat de overtreding daarvan

niet aan de verdachte(n) is ten laste gelegd als gevolg van de verjaring van het recht tot strafvordering.

Maar voor een dieper inzicht in de mogelijke beweegredenen van Dos Santos is het wel van belang.

3.2 De Loterijwetgeving

De Memorie van Toelichting op de Loterijverordening 1909, zoals die vandaag de dag nog steeds geldt

op Curaçao en Sint Maarten (zij het in meermalen gewijzigde vorm), laat er geen misverstand over

bestaan waarom de Gouverneur14 het noodzakelijk achtte om nadere regels te stellen voor de deelname

aan loterijen door de bevolking. Het ging enerzijds om de bescherming van de bevolking die ‘er een te

groot gedeelte van hun maandelijkse inkomen aan besteden’ tegen deze ‘ware passie’ (lees: verslaving)

en anderzijds om het wegvloeien van kapitaal tegen door deelname aan buitenlandse loterijen. Maar

zeker ook om te voorkomen dat de bevolking met een kluitje in het riet zou worden gestuurd:

10 Volgens opgave van de verdachte wordt de vergunning o.g.v. de Loterijverordening 1909 (die persoonlijk is) door

Administratiekantoor Dollar N.V. (bedrijfsmatig) geëxploiteerd.11

Bij de huiszoeking op 11 november 2013 in het bedrijfspand aan de Amandelweg 81 te Curaçao is onder meer de

digitale administratie in beslag genomen. Daaruit is mede gebleken wat de door Administratiekantoor Dollar N.V.

over het fiscale (boek)jaar 2012 aangegeven omzet is geweest over de illegale loterijen (bestaande uit verkoop van

niet-vergunde buitenlandse loten valse loten). De terminologie ‘( b)lijken’ is opzettelijk gekozen; in de straks aan te

kondigen ontneming zal namelijk het standpunt (kunnen) worden ingenomen dat die – door de verdachte(n) zelf

opgegeven aandeel in de omzet – mogelijk opzettelijk te hoog is voorgesteld om een mogelijke andere, ook illegale

herkomst, te verhullen en/of te verbergen;12

Uitgaande van de opgegeven omzet ‘Nadette’, de verzwegen omzet van de straatverkopers (alles illegaal) en de

nadien (in 2012) opgegeven extra omzet van de Smartplay/Daily Number alsmede de SMS2win-omzet.13

Het gaat hier om de bruto-omzet, dus voor aftrek van (bedrijfs)kosten en belastingen. Zie map 68 - OPV Marvin

(Curaçao) voor de herkomst van deze cijfers: pv 169327, p. 20-21 en p. 39-41 .14

Het gaat hier om de Gouverneur van de ‘Kolonie Curaçao en Onderhorigheden’ zoals die term tot 1936 gebruikt

werd (bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Cura%C3%A7ao_en_Onderhorigheden , geraadpleegd op 26-2-2016 te

11:00 uur) in welk jaar de Staten van Curaçao in de plaats kwamen van de Koloniale Raad.

https://nl.wikipedia.org/wiki/Cura%C3%A7ao_en_Onderhorighedenhttps://nl.wikipedia.org/wiki/Cura%C3%A7ao_en_Onderhorighedenhttps://nl.wikipedia.org/wiki/Cura%C3%A7ao_en_Onderhorighedenhttps://nl.wikipedia.org/wiki/Cura%C3%A7ao_en_Onderhorigheden


11/73

1

“Het gegronde vermoeden dat (…) in meerdere jaren, zooals thans gebleken is, voor een honderd

vijftig à tweemaal honderd duizend gulden aan loten wordt verkocht, terwijl er meestal slechts een in

verhouding gering bedrag aan prijzen wordt uitbetaald, toont duidelijk, hoe schadelijk die passie voor

de welvaart van het volk is.”

Was getekend te Willemstad door De Gouverneur op 17 februari 1909.

15

Die grondgedachte(n) zien we nog steeds terug in de meer recente versies van de Loterijverordening:

Het is verboden om zonder vergunning (was: toestemming) van/namens het openbaar bestuur

een loterij te organiseren; 16

Het is verboden om aandelen (=loten) in voorraad te houden en/of ten verkoop aan te bieden

in een loterij die niet op grond van de Loterijverordening is toegestaan, waaronder aandelen in

een buitenlandse loterij;17

Aan de uit te geven vergunning moeten voorwaarden worden gesteld met betrekking tot de

frequentie van de loterij(en), de maximale hoeveelheid uit te geven aandelen (=loten) en de

maximum inleg;18

Regels met betrekking tot de winstuitkeringspercentages van de vergunde loterijen;19

Regels met betrekking tot de verplichte bestemming van de opbrengsten (na aftrek van het

prijzengeld) van de loterij, eerst alleen aan sportorganisaties, later ook expliciet ter bestrijding

van illegale loterijen en gokverslaving;20

Regels met betrekking tot voorwaarden waaraan de vergunninghouder moet voldoen; 21

Regels met betrekking tot de inrichting van en sluitingstijden van de (nummer)kantoren;22

Regels met betrekking tot het instellen en onderhouden van een waarborgfonds;23

Regels met betrekking tot de afdracht van vergunningsrechten, het maken van bezwaar en het

opleggen van boetes i.g.v. onjuiste aangiftes;24

15 PB 1909, No.35

16 Zie artikel 2 Loterijverordening 1909.

17 Artikel 2 aanhef en onder sub a en b Loterijverordening 1909.

18 Artikel 3 lid 3 juncto art. 5 Loterijverordening 1909 (oud). Zie voor de nummerloterij art. 3bis Lv1909, ingevoerd

bij Eilandsverordening d.d. 26 juni 1986 tot wijzing van de Loterijverordening 1909 (PB 1965, No.85) ter uitvoering

van de overgangsbepaling V juncto overgangsbepaling III van de E.R.N.A.(AB 1986, No.5) jo. De daarop gebaseerde

Eilandsbesluiten houdende algemene maatregelen (hierna: E.h.a.m.) inzake voorwaarden die worden verbonden

aan de vergunningen: AB 1986, No.21, AB 1986, No.23 en AB 1986, No.26, AB 1987, No.23, AB 1993, No.9, AB

1993, No.50 en AB 1994, No.36.19

E.h.a.m. houdende voorschriften m.b.t. de wijze waarop en de middelen waarmee prijs- en premietrekkingen van

de loterij moeten plaats hebben (o.g.v. artikel. 5 Lv1909) en E.h.a.m. op grond van artikel 3bis lid 3 sub c Lv1909,

vastgesteld in AB 1994, No. 36 (minimum uitkering van 55%) AB 1997, No.29, AB 1997, No.54/71, AB 1998, No.2.20

Zie art. 3 lid 3 Loterijverordening 1909 (oud) en het daarop gebaseerde E.h.a.m. vastgelegd in AB 1998, No.23 ;21

Zie artikel 3bis lid 4 Lv1909.22

Wettelijke term: ‘ lokaliteit van de nummerloterij”, vastgesteld in E.h.a.m. ex art. 3(bis) Lv1909, vastgelegd in AB

1993, No.9, AB 1993. No.50 (wijziging No.9), AB 2005, No.142 (proef sluiting om 20.15 i.p.v. 20.00 uur), AB 2007,

No. 105 (sluiting tussen 21.15 en 07.00 uur)23

Artikel 5 lid 3 Lv 1909 en voor de nummerloterij art. 3bis lid 3 onder d Lv1909.24

Artikel 4 Lv1909, ingevoerd bij AB 1986, No.5 (nieuw lid 2: in plaats van een vast percentage van 10% wordt een

vastrecht van ANG 100, per kantoor ingevoerd en een progressieve schaal voor loten met meerdere nummers. Bij


12/73

1

Regels met betrekking tot de controle door de overheid op de naleving van de voorwaarden van

de vergunning en de overige bepalingen van de Loterijverordening 1909, alsmede bestraffen van

dergelijke overtredingen;25

De mogelijkheid tot het intrekken van een vergunning door het openbaar bestuur op grond van

overtredingen van de daaraan verbonden voorwaarden (o.g.v. de Loterijverordening 1909);26

Zo bezien, heeft de Loterijverordening in de loop der tijd – en met name vanaf de overgang van Land NA

naar Eilandgebied(en) – een flink aantal veranderingen ondergaan, maar is de regeling trouw gebleven

aan haar uitgangspunten:

- Bescherming van de bevolking (tegen gokverslaving, te lage prijsuitkeringen en faillissement);

- Bescherming van de (ei)landinkomsten door een verbodsbepaling voor niet door de overheid

vergunde nationale en niet te vergunnen buitenlandse loterijen (d.m.v. een vergunningenstelsel,

een heffingssysteem en sanctionering/boetes);

-

Bescherming van de (concurrentie in de) sector (creëren van een ‘level playing field’ door gelijke

eisen aan de vergunning en vergunninghouders, een maximum aantal loten en maximum aantal

te houden loterijen en een sanctioneringsysteem bij overtreding (controle, intrekken vergunning,

opsporing en vervolging).27

Indachtig deze achtergrond zal nu nader worden gekeken naar hetgeen Dos Santos en zijn bedrijven is

verweten.

AB 1987, No.56 wordt een nieuw artikel 4bis Lv1909 ingevoerd waarbij de inning van die vergunningsrechten door

de Eilandsontvanger nader wordt geregeld met een aangifteplicht voor de vergunninghouder (stellig, duidelijk en

zonder voorbehoud) op de 15de

van de maand na het verschuldigd worden met de mogelijkheid voor het opleggen

van een naheffing tot 5 jaar terug en een boete van maximaal 100% van de hoogste naheffing. Overigens is bij AB

1998, No.32 de aangifteplicht voor en de afdracht van de vergunningsrechten per 11 mei 1998 overgegaan van het

Hoofd Financiën naar de Fundashon Wega di Number Korsou (FWNK), waarmee de vreemde situatie is ontstaan

dat in geval van een onjuiste aangifte het bestuur van de FWNK dient te beslissen over een eventuele naheffing en

het daarop dan eventueel in te dienen bezwaar, terwijl de verdachte Dos Santos vanaf 16-06-2008 deel uitmaakt

van datzelfde bestuur. (Map 1, OPV Bientu, pv 163472, p.8)25

Artikel 7/8 Lv1909 juncto artikel 8bis Lv 1909 (oud( en/of artikel 9bis Lv 1909, waarin bovendien verwezen wordt

naar de verbodsartikelen 2 Lv1909 (verkopen van niet-vergunde loten) en 5 Lv1909 (niet-naleven voorwaarden

o.g.v. art. 5 lid 2 Lv1909, geen vermelding besluit bestuur m.b.t. toestemming/vergunning, niet-naleven alle

voorwaarden ten tijde van aanbieden/in voorraad houden ten verkoop van aandelen). In artikel 9 Lv1909 is de

(opsporings)bevoegdheid voor algemene) opsporingsambtenaren geregeld;26

Ingevoerd op 14 december 1992, AB 1992, No.21. Bij deze wijziging is o verigens ook de term ‘misdrijf’ in artikel

9bis Lv1909 (ingevoerd per Eilandsverordening d.d. 26 juni 1986 bij de overgang naar het Eilandgebied) gewijzigd in

‘overtreding’, waarmee de wettekst overeen gestemd is met de feitelijke situatie vanaf (7 juli) 1 986 aangezien de

lagere overheid (het Eilandgebied) geen strafbepalingen kan afkondigen die een misdrijf opleveren. 27

Zie in het bijzonder art. 3bis lid 4 en het E.h.a.m. AB 1986, No.21, AB 1993, No.9, AB 1997, No.10, AB 1997, No.86

(aansprakelijkheid vergunninghouder van uit te keren bedrag in geval van onregelmatigheid).


13/73

1

Primair wordt aan verdachte Dos Santos (500.00430-12) verweten dat hij vanaf (in ieder geval) 2004 tot

en met de datum van de tweede huiszoeking d.d. 11 november 2013:

lot(en) en/of

loterijbriefje(s) en/of

bonboek(en) en/of (nummerloterij)bon(nen)

voor/van/op naam van de loterij genaamd ‘ Wega di Number Korsou’ heeft nagemaakt.28

Die valsheid bestaat er dan in dat die hiervoor genoemde geschriften (volledig) volde(e)d(en) aan het

uiterlijk van de originele bon(nen) als omschreven in de/het (jaarlijkse) contract(en) van de Stichting

Fundashon Wega di Number Korsou en Hi Printing N.V., maar niet was/waren voorzien van, (o.m.):

een/het, vereist(e), watermerk en/of

het logo en/of kenmerk van de Fundashon Wega di Number Korsou en/of

de getallenreeks 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 en/of (een) letter(s) voor de/het volgnummer(s) en/of

het onderschrift in het Papiaments luidende: “Por hasi un apelashon na Fondo di Garantia

solamente den kaso ku un rifero no por kumpli ku su obligashon pa paga premio, kontal ku

bon(nan) ta den poder di F.W.N.K. prome ku e sorteo korespondiente tuma luga”

Alternatief/cumulatief wordt onder het primaire tevens aan Dos Santos (500.00430-12) ten laste gelegd

het medeplegen van het gebruik maken van die valse geschriften jegens ‘derden’, door die nagemaakte

loten(briefjes) en/of (nummerloterij)bonnen(boeken) aan te bieden, te verkopen en/of te gebruiken of

dat door anderen te laten doen. Het betreft daar dezelfde periode en dezelfde pleegplaatsen (Curaçao

als eilandgebied en als Land) als onder het eerste alternatief/cumulatief.

Subsidiair is aan Dos Santos onder dat feit (500.00430-12) ten laste gelegd dat hij die valse geschriften

samen met één of meer anderen heeft afgeleverd en/of voorhanden heeft gehad. Het gaat dan om een

veel beperktere periode (vanaf 15-11-2011).29

3.3 Aanloop naar de valsheidOp grond van het onderzoek ‘Bientu’ kan worden vastgesteld dat bovengenoemde geschriften in de ten

laste gelegde periode (jaar 2004 tot en met 11 november 2013) zijn opgesteld en zijn gebruikt, dan wel

door de verdachte(n) zijn afgeleverd en/of voorhanden gehad.

28 Dit in de zin van ‘valselijk opmaken’ en dus niet ‘vervalsen’ (van een bestaand lot).

29 Artikel 2:184 lid 2 WvSr Cur, Pb 2011, No.48. Inwerkingtreding op 15 november 2011.


14/73

1

Ten eerste zijn (doordrukken) van in eigen beheer gedrukte WNK-loten aangetroffen in het kantoor van

Administratiekantoor Dollar N.V. (h.o.d.n. “Robbie’s Lottery) aan de Amandelweg 81 te Curaçao op 12

juli 2011.30 Ook zijn dergelijke (doordrukken van) loten gevonden in het kantoor van ‘Robbie’s Lottery’

op de Cannegieterstraat 70 op Sint Maarten31 tijdens de huiszoeking aldaar op 12 juli 2011 op grond van

een Interregionaal rechtshulpverzoek.32 Volgens het proces-verbaal ZD Sirocco III gaat het daarbij om 2

bonboeken.33

Vervolgens zijn op 23 juli 2012 drukplaten in beslag genomen bij een huiszoeking aan de Kaya Uster 6 te

Curaçao, nota bene een vergund nummerkantoor van ‘Robbie’s Lottery’. De achterzijde van dit kantoor

bleek in gebruik als professionele drukkerij; een feitelijke voortzetting van de in 2009 failliet gegane

‘Drukkerij Scherpenheuvel’. Naast de drukplaten voor valse WNK-loten, werd op deze plek tevens een

groot aantal in eigen beheer gedrukte loten (bonboeken) aangetroffen.34 Deze bonboeken zijn volgens

de verklaring van de drukker, dhr. O.E. Bolivar, in opdracht van de verdachte(n) vervaardigd en komen

overeen met de bonboeken c.q. loten (althans de doordrukken daarvan) die een jaar eerder op de

Amandelweg 81 te Curaçao werden aangetroffen bij de huiszoeking in ‘Bientu’. 35 Nader onderzoek door

de politie bevestigt dat ook.36

Hetzelfde geldt voor de bonboeken die op 12 juli 2011 tijdens de huiszoeking op Sint Maarten zijn

aangetroffen. Mede gelet op het aantreffen van een factuur d.d. 13 januari 2010 in het gebouw aan de

Cannegieterstraat 70 van Swissport voor drukwerk van Curaçao naar Sint Maarten met opdrachtgever

‘Drukkerij Scherpenheuvel’ en de verklaring van de drukker O.E. Bolivar, gaat het OM er in navolging van

de politie vanuit dat het op Sint Maarten aangetroffen drukwerk (2 bonboeken) is vervaardigd aan de

Kaya Uster 6 te Curaçao door O.E. Bolivar in opdracht van de verdachte(n), waarna het vervolgens per

luchtvracht is verzonden naar ‘Robbie’s Lottery’ in Philipsburg.37

Daarmee staat dan ook vast dat de bonboeken op Sint Maarten met Wega di Number-loten niet bij de

Fundashon aan de Gaitoweg 5 te Curaçao zijn gekocht, maar in ‘eigen beheer’ zijn vervaardigd.38

30 ZD Sirocco, pv 149099, p.2 [map 20] en Beslagdossier, pv 153835, p.5 [map 10], nummers AM.01.06.04. (diverse

zakken illegale loten), AM 01.08.01.01 (diverse pakken illegale loten) en AM.01.08.01.03 (diverse loten) alsmede de

beschrijving van die loten in de processen-verbaal die als bijlage zijn gevoegd bij ZD Sircocco [map 20], p. 000.043

t/m 000.066 (proces-verbaal van bevindingen AM.01.06.04.01.B t/m F, AM.01.08.01.01 en AM.01.08.01.03).31

Op Sint Maarten ook wel ‘Cannegieter Road’ genoemd. 32

Zie voor het rechtshulpverzoek RHV Overig [map 15], p. 000.001 t/m 000.108, alsmede pv 149504.2012 alsmede

OPV Sirocco (I), pv149099, p. 17 e.v. [map 20]. Zie voor de daar in beslag genomen (doordrukken van) loten [map

20] ZD Sirocco, pv 29-031901 (kennisgeving van inbeslagname Cannegieterstraat 70 te Philipsburg), p. 000.601-604

alsmede pv 29-032211 (Proces-verbaal van bevindingen betreffende aangetroffen loten), p. 000.605-000.613. 33

ZD Sirocco (III), pv. 161637, p.32 bovenaan.34

ZD Sirocco (II), pv 153110, p.29, 3de alinea [map 20] en ZD Sirocco [map 22], p.000.982-000.983.35

ZD Sirocco, [map 22], pv 151265, p,000.971. 36

Zie proces-verbaal van bevindingen bij getuigenverhoor O.E. Bolivar (pv 149762) p. 000.974-000.980 [map 22].37

ZD Sirocco (III), pv. 161637, p.32, 4de alinea [map 20] en ZD Sirocco [map 22], p.001.070-001.0106. 38

ZD Sirocco (III), pv. 161637, p.32, 3de alinea [map 20] en [map 22], pv 29-0325595, p. 001.056-001.069.


15/73

1

Weer (ruim) een jaar later, op 31 oktober 2013 werd tijdens een observatie op Curaçao door de politie

vastgesteld dat er vanuit een auto loten werden verkocht voor (o.m.) de loterij WNK. Daarbij werd ook

waargenomen dat de loten in kwestie niet voorzien waren van de gegevens van de Sorteo Extra (zoals

die op de officiële loten wel staat afgedrukt). Ook werd vastgesteld dat er geen omzetbelasting in

rekening werd gebracht door de (weder)verkoper. Ten slotte werd vastgesteld dat de bestuurster van de

auto om 20:52 uur het hoofdkantoor van ‘Robbie’s Lottery’ aan de Amandelweg 81 te Curaçao binnen

ging met een enveloppe in haar hand.39

Een kleine twee weken later, op maandag 11 november 2013, werd vanaf 14.00 uur die middag door de

politie nogmaals waargenomen dat de betrokken bestuurster loten verkocht vanuit haar auto.40 Dat is

mede de opmaat geweest voor een tweede huiszoeking bij het hoofdkantoor van ‘Robbie’s Lottery’ aan

de Amandelweg 81 te Curaçao. Daarbij is ook een aantal vuilniszakken met loten in beslag genomen41(AM081/2.10.2.1), een verhuisdoos met doordrukken van loten (AM081/2.3.6.1) alsmede een stapel

gedrukte nummers met lijsten van de (betreffende) verkoper (AM081/2.3.3.10).42 Uit nader onderzoek

door de politie kan de conclusie worden getrokken dat het hierbij eveneens gaat om (doordrukken van)

zowel echte, maar ook om valse (in eigen beheer gedrukte) loten van de Wega di Number-loterij.43

De Minister van Economische Ontwikkeling heeft medegedeeld dat eind 2014 dat gestart zou worden

met de controle op illegale verkoop, waarbij één van de mogelijke sancties de sluiting van de (vergunde)

lokaliteit zou zijn. 44 Dat dit geen loze woorden waren van het Ministerie mag ook wel blijken uit de

controles op 23 januari 2015 (waarbij 2 lokaliteiten werden gesloten)45 en die op 4 februari 2015 (bij 9

personen valse loten en 23 valse bonboekjes aangetroffen).46 De resultaten van die controles zouden

bovendien worden voorgelegd aan het OM.47 Ten slotte heeft het Hoofd van de Inspectie van het

Ministerie voor Economische Ontwikkeling op 7 februari 2015 gewaarschuwd voor het kopen van loten

bij personen die geen vergunning hebben: de eventuele prijs die valt op zo’n ‘nepbon’ wordt niet

uitbetaald door (het waarborgfonds van) de FWNK.

48

39 ZD Sirocco (V), pv 172366, p. 36 [map 20] en ZD Sirocco [map 22], pv 311020131050_OT_PV, p. 001.124-001.128.

40 ZD Sirocco (V), pv 172366, p. 36 [map 20] en ZD Sirocco [map 22], pv 111120131430_OT_PV, p. 001.129-001.133.

41 Zie aanvullend proces-verbaal 219105 d.d. 7 maart 2016, gevoegd ter terechtzitting op 8 maart 2016.

42 ZD Sirocco (V), pv 172366, par.15.2.1, p.36 [map 20] en pv 172145, p. 001.134-001.136.

43 ZD Sirocco [map 22], pv 172215, p.001.137 – 0001.145.

44 Bron: artikel 15 april 2015 in Amigoe waar Minister van Economische Ontwikkeling Stanley Palm wordt geciteerd.

Van die controles wordt kater verslag gedaan in het Antilliaans Dagblad (op 23.1.2015 en 7.2.2015).45

Zie: http://www.kkc-curacao.com/pfm-illegale-nummers-en-namaak-bonboekjes-in-omloop/ , geraadpleegd op

27-2-2015 te 16:55 uur. Uit later bericht in het Antilliaans Dagblad blijkt dat het ging om een controle bij (onder

meer) Joe Black van Nelson Farah; zie: http://www.kkc-curacao.com/ad-farah-fwnk-bonboekjes-niet-nep/ ,

geraadpleegd op 27-2-2016 te 16:43 uur.46

Bron: https://www.kkc-curacao.com/ad-fwnk-niet-garant-voor-nepbonnen/ , geraadpleegd op 27-2-2016 te

10:39 uur.47

Zie: http://www.kkc-curacao.com/amigoe-palm-illegale-nummerverkoop-in-handen-van-justitie-leggen/ ,

geraadpleegd op 27-2-2016 te 16:59 uur. 48

Bron: https://www.kkc-curacao.com/ad-fwnk-niet-garant-voor-nepbonnen/ , geraadpleegd op 27-2-2016 te

10:39 uur.

http://www.kkc-curacao.com/pfm-illegale-nummers-en-namaak-bonboekjes-in-omloop/http://www.kkc-curacao.com/pfm-illegale-nummers-en-namaak-bonboekjes-in-omloop/http://www.kkc-curacao.com/pfm-illegale-nummers-en-namaak-bonboekjes-in-omloop/http://www.kkc-curacao.com/ad-farah-fwnk-bonboekjes-niet-nep/http://www.kkc-curacao.com/ad-farah-fwnk-bonboekjes-niet-nep/http://www.kkc-curacao.com/ad-farah-fwnk-bonboekjes-niet-nep/https://www.kkc-curacao.com/ad-fwnk-niet-garant-voor-nepbonnen/https://www.kkc-curacao.com/ad-fwnk-niet-garant-voor-nepbonnen/https://www.kkc-curacao.com/ad-fwnk-niet-garant-voor-nepbonnen/http://www.kkc-curacao.com/amigoe-palm-illegale-nummerverkoop-in-handen-van-justitie-leggen/http://www.kkc-curacao.com/amigoe-palm-illegale-nummerverkoop-in-handen-van-justitie-leggen/http://www.kkc-curacao.com/amigoe-palm-illegale-nummerverkoop-in-handen-van-justitie-leggen/https://www.kkc-curacao.com/ad-fwnk-niet-garant-voor-nepbonnen/https://www.kkc-curacao.com/ad-fwnk-niet-garant-voor-nepbonnen/https://www.kkc-curacao.com/ad-fwnk-niet-garant-voor-nepbonnen/https://www.kkc-curacao.com/ad-fwnk-niet-garant-voor-nepbonnen/http://www.kkc-curacao.com/amigoe-palm-illegale-nummerverkoop-in-handen-van-justitie-leggen/https://www.kkc-curacao.com/ad-fwnk-niet-garant-voor-nepbonnen/http://www.kkc-curacao.com/ad-farah-fwnk-bonboekjes-niet-nep/http://www.kkc-curacao.com/pfm-illegale-nummers-en-namaak-bonboekjes-in-omloop/


16/73

1

Deze controles en bijkomende sancties (sluiting lokaliteit) betekenen overigens ook dat het Ministerie

van Economische Ontwikkeling geen opvolging heeft gegeven aan het (concept)advies dat de Commissie

Inventarisering en Regulering Nummerverkoop Curaçao waarvan dhr. mr. Römer in zijn hoedanigheid als

bestuursvoorzitter van de FWNK deel uitmaakte.49 [bijlage 2]

Zoals al aangegeven in de reactie van het OM op de preliminaire weren d.d. 28 oktober 201550

, was dezeCommissie ingesteld bij Besluit van de Raad van Ministers d.d. 21 november 2011op voorstel van de

toenmalige Minister van Economische Zaken, dhr. A.N. El Hakim. In het besluit zelf wordt nota bene ter

onderbouwing van het standpunt dat de illegale loterijen decennialang worden gedoogd, verwezen naar

de conclusie van de Procureur-Generaal bij de Hoge Raad in de zaak met kenmerk LJN:AT1092. Maar in

die (civiele zaak) wordt door de P-G nergens de term ‘gedoogd’, ‘gedogen’ of ‘legaliseren’ gebruikt.

Integendeel; de conclusie geeft een treffend overzicht van het ontstaan en de ontwikkeling van de

Loterijwetgeving in de Antillen en de eilandgebieden Sint Maarten en Curaçao. En dat alles tegen een

fiscaal-historische achtergrond. Daarover later meer. Voor nu volstaat te constateren dat het openbaar

bestuur na een periode van inactiviteit (2010-2013) weer actief optreedt tegen de illegaliteit in de

nummerloterij; zowel de papieren versie(s) als de elektronische versie (SMS2win).51

Hoewel slechts ten dele ten laste gelegd onder feit 3, maken wij hier graag een uitstapje naar de periode

voorafgaande aan de huiszoeking op 12 juli 2011, omdat via de criminele organisatie ook de periode van

vòòr 1 januari 2011 indirect aan de verdachte en zijn drie rechtspersonen ten laste is gelegd als misdrijf

waarop de organisatie (waar zij allen verdacht van worden deel van uit te maken) het oogmerk heeft

gehad. Daarom is het onvermijdelijk dat wij ook nog verder terug moeten kijken dan het moment

waarop voor de eerste keer de in eigen beheer gedrukte loten van de WDNK-loterijen is aangetroffen.

De periode die daar is ten laste gelegd (feit 16, respectievelijk feiten 4 en 5 bij de rechtspersonen) omvat

ook de periode 1 januari 2004 tot en met 11 juli 2011 (ten laste gelegd is tot en met 13 november 2013).

In dat verband wijze wij ten eerste op de omstandigheid dat de FWNK met enige regelmaat doordrukken

van niet-vergunde loten heeft aangetroffen tussen de doordrukken van vergunninghouder Dos Santos

en/of Administratiekantoor Dollar (die de WNK-vergunning van Dos Santos exploiteert).

49 Zie http://antilliaansdagblad.com/nieuws-menu/commentaar-ad/6788-spelletjes-met-wega-di-number ,

geraadpleegd op 8 maart 2016 te 10:57 uur.50

Zie p.18 bij ‘Interventies’.51

Zie http://www.kkc-curacao.com/ad-uts-illegaal-bij-sms-loterijenverkoop , geraadpleegd op 1 maart 2016 te

15.10 uur smede2013 alsmede het artikel in het Antilliaans Dagblad d.d. 8-5-2013: “SMS-lot formeel onwettig” op

http://antilliaansdagblad.com/nieuws-menu/6738-sms-lot-formeel-onwettig , geraadpleegd op 1 maart 2016 te

15:12 uur, waarin bovendien wordt verwezen naar een brief van toenmalig Minister-president Schotte eind 2011

aan (de exploitant van) Lucky Seven die geen vergunning kreeg omdat de wet die vorm van loterij niet regelt en dus

niet vergund kan worden. Terwijl Dos Santos op datzelfde moment nog gewoon adverteerde met SMS2win en tot

en met september 2011 al zo’n ANG 13.114.062,46 had omgezet (bron: ZD Sirocco, pv149099, p.13 [map 20]. Het

tegengaan van illegale loterijen maakt in 2015 expliciet deel uit van het beleid van de regering van Curaçao: zie

in:http://www.gobiernu.cw/web/site.nsf/resources/06C6C3519DA0AFAC04257E4B006DB3FE/$FILE/a%20Algemen

e%20Beschouwing%202015%20INCL%20nVw.pdf , paragraaf 2.4, geraadpleegd op8.3.2016 te 11:50 uur.

http://antilliaansdagblad.com/nieuws-menu/commentaar-ad/6788-spelletjes-met-wega-di-numberhttp://antilliaansdagblad.com/nieuws-menu/commentaar-ad/6788-spelletjes-met-wega-di-numberhttp://antilliaansdagblad.com/nieuws-menu/commentaar-ad/6788-spelletjes-met-wega-di-numberhttp://www.kkc-curacao.com/ad-uts-illegaal-bij-sms-loterijenverkoophttp://www.kkc-curacao.com/ad-uts-illegaal-bij-sms-loterijenverkoophttp://www.kkc-curacao.com/ad-uts-illegaal-bij-sms-loterijenverkoophttp://antilliaansdagblad.com/nieuws-menu/6738-sms-lot-formeel-onwettighttp://antilliaansdagblad.com/nieuws-menu/6738-sms-lot-formeel-onwettighttp://www.gobiernu.cw/web/site.nsf/resources/06C6C3519DA0AFAC04257E4B006DB3FE/$FILE/a%20Algemene%20Beschouwing%202015%20INCL%20nVw.pdfhttp://www.gobiernu.cw/web/site.nsf/resources/06C6C3519DA0AFAC04257E4B006DB3FE/$FILE/a%20Algemene%20Beschouwing%202015%20INCL%20nVw.pdfhttp://www.gobiernu.cw/web/site.nsf/resources/06C6C3519DA0AFAC04257E4B006DB3FE/$FILE/a%20Algemene%20Beschouwing%202015%20INCL%20nVw.pdfhttp://www.gobiernu.cw/web/site.nsf/resources/06C6C3519DA0AFAC04257E4B006DB3FE/$FILE/a%20Algemene%20Beschouwing%202015%20INCL%20nVw.pdfhttp://www.gobiernu.cw/web/site.nsf/resources/06C6C3519DA0AFAC04257E4B006DB3FE/$FILE/a%20Algemene%20Beschouwing%202015%20INCL%20nVw.pdfhttp://www.gobiernu.cw/web/site.nsf/resources/06C6C3519DA0AFAC04257E4B006DB3FE/$FILE/a%20Algemene%20Beschouwing%202015%20INCL%20nVw.pdfhttp://antilliaansdagblad.com/nieuws-menu/6738-sms-lot-formeel-onwettighttp://www.kkc-curacao.com/ad-uts-illegaal-bij-sms-loterijenverkoophttp://antilliaansdagblad.com/nieuws-menu/commentaar-ad/6788-spelletjes-met-wega-di-number


17/73

1

Hoewel daar met name doordrukken van de (binnen Curaçao niet-vergunde52) loterijen Daily Number en

Smartplay tussen zaten, kwam het ook wel eens voor dat er tussen de doordrukken bij de FWNK een

winnend lot werd aangetroffen waarover geen 5% OB en geen 4% vergunningsrecht (Sorteo Extra) was

afgedragen door Administratiekantoor Dollar N.V.53

Het OM gaat er daarbij vanuit dat het hier gaat om een ‘in eigen beheer’ gedrukt WDNK-lot, gelet op deverklaring van oud-directeur FWNK, dhr. mr. Römer, dat het niet-betalen van die 5% en 4% een goede

indicatie is dat het een vals lot betreft.54 Hetgeen verdachte Dos Santos overigens ook bevestigt.55

Ten tweede wijzen wij op de verschillende verklaringen van de verdachte R.A. Dos Santos die – kort en

zakelijk weergegeven – op dat punt het volgende aangeeft:

dat hij in de periode 1986-1992 een zestal kantoren had waar alleen vergunde loten werden

verkocht; 56

dat hij omstreeks 1992 een aantal nummerkantoren (ca. 30) heeft overgenomen;57

(op 1 maart 2016) dat vanuit die nummerkantoren ook een ‘aantal relaties met straatverkopers

waren’ en dat hij die heeft gecontinueerd; 58

dat die straatverkopers toen al (1992) alleen onvergunde loten verkochten en dat hij die situatie

heeft laten voortbestaan; 59

(op 16 januari 2014) dat hij denkt dat hij nu zo’n 10 jaar met ‘streetsellers’ werkt (vanaf 2004,

OM) en dat hij daarin is meegegaan om de concurrentie aan te kunnen toen zijn concurrenten

de ontslagen mensen van het voormalige woningbedrijf Semako in gingen zetten;60

de streetsellers op Curaçao alleen illegale (‘niet-vergunde’) loten verkopen;61

dat het er geen 55 kunnen zijn op Curaçao, hoogstens 30 (waarschijnlijk 50, OM);62

52 ZD Sirocco [map 20], pv 149099, p.2 en p.12 alsmede de daaronder liggende verklaringen van de getuigen S.C.M.

Pietersz en I.M.A. Polonia, beiden werkzaam bij de FWNK (p.000.340-000.346, p.000.347-000.349 e p,000.350-352,

allen map 20]. Overigens zijn die loterijen ook niet te vergunnen op grond van de artt. 2 juncto 6 Loterijverordening

1909, zoals gewijzigd.53

Zie ZD Sirocco [map 21], brief van de FWNK aan R.A. dos Santos, Amandelweg 81 alhier, p.000.547, alsmede de

door C.L. Prince afgelegde verklaring (pv 29-033748, p.000.084 e.v. map 20) in dat verband.54

Zie verklaring getuige M.H. Römer d.d. 29.08.2011 (ZD Sirocco, pv 149099, p.8, map 20 en p. 000.107-116)55

Zie ZD Sirocco [map 22], pv 149987, verhoor R.A. dos Santos d.d. 13.4.2012, p. 000.864. 56

Schriftelijke verklaring van R.A. dos Santos (Memo) d.d. 1 maart 2016, verzonden aan het GEA Curaçao.57

VD R.A. dos Santos [map 5], pv 149752, 2de

verhoor R.A. dos Santos d.d. 4.2.2012, p.000.039.58

Schriftelijke verklaring van R.A. dos Santos (Memo) d.d. 1 maart 2016, verzonden aan het GEA Curaçao.59

Schriftelijke verklaring van R.A. dos Santos (Memo) d.d. 1 maart 2016, verzonden aan het GEA Curaçao.60 VD R.A. dos Santos [map 5], pv 1173853/524,verhoor R.A. dos Santos d.d. 16.12014, p.000.332. Dos Santos denkt

dat hij zo’n 10 jaar met streetsellers werkt en koppelt dat aan de afvloeiing van overheidspersoneel bij Semako. Uit

een proefschrift van Miguel Goede (2005) blijkt dat die afvloeiing tot ca. 1999-2000 heeft voortgeduurd. De inzet

van streetsellers kan op grond van deze verklaring dan ook worde gedateerd tussen 1999 en 2004. Zie p. 147 van

hoofdstuk 7 op: http://www.miguelgoede.com/Papers/Goede%20proef.pdf , geraadpleegd 1.3.2016 te 17:03 uur.61

VD R.A. dos Santos [map 5], pv TIO V4, p.000.073-0093 en ZD Sirocco [map 22], p.000.842-846 62

Zie VD R.A. dos Santos [map 5], pv 1173853/524,verhoor R.A. dos Santos d.d. 16.1.2014, p.000.332-333, waarin

dat aan hem wordt voorgehouden. Op 7 april 2012 verklaart Dos Santos (map 5, p.000.0078) dat hij denkt dat het

er 30 zijn, terwijl hem wordt voorgehouden dat er een lijst is aangetroffen op 11 juli 2011 met 55 namen. Die lijst is

http://www.miguelgoede.com/Papers/Goede%20proef.pdfhttp://www.miguelgoede.com/Papers/Goede%20proef.pdfhttp://www.miguelgoede.com/Papers/Goede%20proef.pdfhttp://www.miguelgoede.com/Papers/Goede%20proef.pdf


18/73

1

(op 7 april 2012) dat hij denkt dat er ook wel illegale loten in kantoren worden verkocht; 63

(op 19 april 2012) dat er ook illegale loten worden verkocht in de kantoren (en op straat);64

hij dat later weer ontkent (16 januari 2014) maar hij geen antwoord wil geven op de vraag hoe

het kan dat het erop lijkt dat de nummers op de stapeltjes aan hem getoonde op 11 november

2013 in beslag genomen loten van 4 november 2013 lijken te corresponderen met de unieke

nummers van die nummerkantoren en met de omzet van de nummerkantoren van die dag;65

het niet de bedoeling was om tussen de doordrukken die worden aangeleverd bij de FWNK

doordrukken van niet-vergunde loten te laten zitten en dat dit een fout is van het personeel; 66

dat de bonboeken voor de vergunde Wega di Number-loteri j bij de FWNK vandaan moeten

komen;67

dat hij zelf ook bonboeken laat drukken bij (o.m.) Drukkerij Scherpenheuvel met de tekst ‘Wega

di Number Kòrsou’ erop; 68

hij zijn eigen bonboeken drukt ‘omdat het systeem niet goed is’;69

dat Scherpenheuvel loten voor Sint Maarten drukt en dat Hi drukt voor ‘controle bonboekjes’ op

Sint Maarten; 70

dat hij de gedrukte bonboeken voor Sint Maarten naar Philipsburg laat verschepen als vracht en

dat die worden opgeborgen op de Cannegieterstraat;71

dat hij de doordrukken van de bonboeken op Curaçao moet inleveren bij de FWNK, maar dat hij

de doordrukken van de in eigen beheer gedrukte loten weggooit omdat de FWNK die niet wil

hebben omdat die ‘illegaal’ zijn; 72

dat er over de op straat verkochte loten geen ob (=5% omzetbelasting, OM) wordt geheven en

geen vergunningsrechten (4,5%, OM) worden betaald, ook niet van de Sorteo Extra (4%, OM); 73

dat hij brieven aan de FWNK heeft geschreven om de illegale verkoop legaal te maken, maar dat

men dat niet wil, dat hij niet gaat stoppen met de verkoop van illegale loten want dan kan hij

wel sluiten;74

dat de in eigen beheer gedrukte bonboeken voor de nummerverkopers (op straat) zonder

vergunning aan hen wordt geleverd door het kantoorpersoneel aan de Amandelweg; 75

dat alles wat op straat wordt verkocht ‘illegaal’ is (op Curaçao, OM);76

oud, aldus Dos Santos. Maar uit de gegevens van de tweede huiszoeking op 11 november 2013 kan worden afgeleid

dat het aantal van 50 wel kan kloppen.63

Zie ZD Sirocco [map 22], pv 149987, verhoor R.A. dos Santos d.d. 13.4.2012, p. 000.864.64

ZD Sirocco [map 22], verhoor R.A. Dos Santos d.d. 19 april 2012 te 11.00 uur, p. 000.890.65

VD R.A. dos Santos [map 5], pv 1173853/524,verhoor R.A. dos Santos d.d. 16.1.2014, p.000.333.66

VD R.A. dos Santos [map 5], pv TIO V4, p.000.073-0093 en ZD Sirocco [map 22], p.000.842-862.67

ZD Sirocco [map 22], pv 149987, verhoor R.A. dos Santos d.d. 13.4.2012, p. 000.875.68 VD R.A. dos Santos [map 5], pv TIO V4, p.000.073-0093 en ZD Sirocco [map 22], p.000.079.69


ZD Sirocco [map 22], pv 149987, verhoor R.A. dos Santos d.d. 13.4.2012, p. 000.874.71

ZD Marvin SXM [map 26], pv TIO, verhoor R.A. dos Santos d.d. 4.4.2012, p.000.246-247: aantreffen 2 bonboeken

en een factuur en documenten van Scherpenheuvel op Cannegieterstraat. Bolivar weet zich dat niet te herinneren.72

ZD Sirocco [map 22], pv 149987, verhoor R.A. dos Santos d.d. 13.4.2012, p. 000.876-877.73

ZD Sirocco [map 22], pv 149987, verhoor R.A. dos Santos d.d. 13.4.2012, p. 000.877.74

ZD Sirocco [map 22], pv 149987, verhoor R.A. dos Santos d.d. 13.4.2012, p. 000.872. 75

VD R.A. dos Santos [map 5], pv TIO V4, p.000.073-0093 en ZD Sirocco [map 22], p.000.079.


19/73

1

Het OM leidt uit het voorgaande af dat de verdachte Dos Santos binnen de werkmaatschappijen van zijn

vergunde loterijen op Curaçao (Administratiekantoor Dollar N.V.) en op Sint Maarten (tot medio 2009 The

Money Game N.V. en aansluitend Jamaroma Lotteries N.V.) vanaf circa 1992 tot en met heden een min of

meer parallelle operatie heeft gerund van illegale (niet-vergunde en/of valse (in eigen beheer gedrukte)

loten. Het gaat daarbij op Sint Maarten om loten van de buitenlandse loterijen ‘Pool’, ‘Santo Domingo’77

en ‘Wega di Number Kòrsou’ en voor Curaçao om de buitenlande, niet te vergunnen loterijen ‘Smartplay

en Daily Number’ alsmede om de in eigen beheer gedrukte loten van de WNK-loterij.

Hoewel Dos Santos in dat laatste verband steeds het liefst spreekt over ‘niet-vergunde loten’ in plaats van

‘illegale loten’, gaat het OM daar niet in mee. Deze woordkeuze kan zo worden opgevat dat Dos Santos bij

de in eigen beheer gedrukte loten meent dat hij (slechts) het bij de WNK-vergunning bepaalde quotum

overtreedt als bedoeld in art. 3bis van de Loterijverordening 1909 (Curaçao).78 Dat spoort echter niet met

de verklaring van Dos Santos in zijn verhoor van 19 april 2012 waarin hij aangeeft dat er geen maximum is

aan het aantal boeken dat je bij de FWNK kan kopen.79 Die verklaring wordt namelijk ondersteund door de

getuige S.C.M. Pietesz, (destijds) werkzaam bij de FWNK, die verklaart dat Dos Santos per maand zo’n

1.000 bonboeken kwam halen. Dat zijn 150.000 loten.80

Terwijl de vergunning (destijds) maar 643 lotenmet een inleg van ANG 1,- toestond.81

Maar dat roept dan direct de vraag op waarom Dos Santos dan niet gewoon de bonnen van de officiële

boeken van de FWNK (extra) heeft verkocht. En waarom hij dan zelf bonboeken laat drukken met de tekst

‘Wega di Number Kòrsou’ erop? En waarom hij dan de moeite neemt om de inboedel van de in 2009

failliet gegane Drukkerij Scherpenheuvel heeft overgenomen en de drukker E.O. Bolivar met zijn

apparatuur onderdak heeft verschaft in het vergunde nummerkantoor aan de Kaya Uster 6. Kortom:

waarom hij zich al deze moeite getroost heeft om bonboeken in eigen beheer te maken, terwijl hij die

kant en klaar en zonder vragen van de FWNK kan kopen voor zo’n 5-6 gulden per boek (dus 4 cent per lot).

Het OM meent het antwoord op die vraag te kunnen geven. Bij de 2 de huiszoeking op 11 november 2013

bleek namelijk van een zeer duidelijke scheiding tussen de administratieve afhandeling van ‘loten met OB’

en de ‘loten zonder OB’. Zo is door de getuige Herrera Isturiz - die al 18 jaar bij Robbie’s Lottery werkt -

verklaard dat zij de loten met OB telt en haar collega Bernardina de loten zonder OB.82 Het gaat zelfs zo

ver, aldus de getuige Gonçalves, dat ten tijde van die huiszoeking (november 2013) de legale loten met OB

alleen via de computer verkocht worden (in de kantoren) en dat de straatverkopers – op twee na die ook

een computer hebben – de loten uit de zelf gedrukte boeken verkopen zonder OB. 83

76 VD R.A. dos Santos [map 5], pv 149987, verhoor R.A. dos Santos, p. 000.121. (NB: ook in ZD Sirocco, map 22)

77 Niet meer in de verkoop.78

ZPB 1965,85; zoals gewijzigd. Zie ook ZD Sirocco [map 22], p.000.936-973 voor de voorwaarde die ingevolge

artikel 3bis lid 3 Lv1909 aan de vergunning moeten worden verbonden. Zie voor de vergunning (van 29.4.2010) in

kwestie ZD Sirocco [map 20], p. 000.113-117.79


ZD Sirocco [map 20]. pv 29-034008, p.000.340-342.81

ZD Sirocco [map 22], p. 000.892 (verklaring R.A. dos Santos) en de vergunning zelf: p.000.113-117.82

ZD Sirocco [map 1], pv 172366, p.36-37 en ZD Sirocco [map 22], verhoor D.C. Herrera Isturiz, p. 1.153 -1.159.83

ZD Sirocco [map 1], pv 172366, p.36-37 en ZD Sirocco [map 22], verhoor J.A. Gonçalvez, p.1.170.


20/73

2

Die laatste verklaring wordt ook ondersteund door de getuige Leonora, eveneens werkzaam bij Robbie’s

Lottery, die daaraan nog toevoegt dat ook de opbrengsten van de illegale verkopen (de dag erna) apart

worden geteld.84 Ook de getuige Soerka verklaart dat de straatverkopers de illegale loten van de FWNK

(en Smartplay en Daily Number) verkopen.85 Dos Santos daarentegen wil daar niets over verklaren.86

Anders dan op Curaçao worden de (ca. 100-200) straatverkopers op Sint Maarten niet door Dos Santosen/of zijn kantoorpersoneel voorzien van in eigen beheer gedrukte bonboeken; die gaan alleen naar de

kantoren. De straatverkopers houden de verkopen bij in (bonnen)boekjes uit de supermarkt. 87 Net zoals

Dos Santos zelf, toen hij zelf nog maar 16 was (1973-1974).88

Daarmee is hij echter sinds de introductie van de nummerloterij en de oprichting van de FWNK in 1986

mee gestopt. En de grote vraag is waarom? Het OM denkt vanwege de controle door de overheid die met

de wijziging van de Loterijverordening 1909 (P.B. 1965, No.85) bij het Eilandsbesluit houdende algemene

maatregelen (AB 1986, No.5) is opgenomen. Vanaf dat moment bepaalt art. 3bis lid 3 ten derde expliciet

dat er controle van overheidswege (op de naleving van en) in de vergunningsvoorwaarden werd geregeld.

Anders dan op Sint Maarten – waar geen FWN(K) werd opgericht, is in Curacao het toezicht vanuit de

overheid dus wettelijk een stuk sterker geregeld. Een jaar later (A.B. 1987, No.56) werd er in artikel 4 lid 2

een variabel vergunningsrecht ingevoerd voor de nummerloterij op Curaçao en een daarmee

samenhangende aangifteplicht bij Financiën voor de vergunninghouder. Op het doen van een valse of een

onjuiste aangifte voor de juiste heffing van het vergunningsrecht kwam bovendien een boete van

maximaal 100% te staan en een naheffingsmogelijkheid van 5 jaar.

In december 1992 werd de noodzaak voor vergunninghouders op Curaçao om zich aan de regelgeving en

voorwaarden van de nummerloterijvergunning te houden nog groter, toen een boetemogelijkheid van

ANG 5.000,- werd ingevoerd per overtreding en zelfs de mogelijkheid van het intrekken van de vergunning

werd geïntroduceerd in de Loterijverordening.89

Op het overtreden van de vergunningsvoorwaarden wasdaarmee dus een dure prijs komen te staan.

In 1998 maakte het bestuur van het Eilandgebied (voor zover bekend voor het eerst) gebruik van die

nieuwe mogelijkheid: vide de uitspraak van het GEA Nederlandse Antillen d.d. 21 september 1998 die de

verdediging van Dos Santos als bijlage 3 heeft gevoegd bij haar pleitaantekeningen van 23 oktober

2015.90 Dat leidt het Gerecht ertoe te overwegen (r.o. 10.1) dat het weliswaar toe te juichen is dat de

overheid de bestuurlijke handhaving van de Loterijverordening handen en voeten aan het geven is, maar

dat het beter zou zijn geweest de met naam en adres bekende vergunninghouders dat beleid bekend te

maken door middel van een persoonlijke aanschrijving aan de (toen naar schatting ca. 150

84 ZD Sirocco [map 1], pv 172366, p.36-37 en ZD Sirocco [map 22], verhoor J. Leonora, p.1.176.

85 ZD Sirocco [map 1], pv 172366, p.36-37 en ZD Sirocco [map 22], verhoor S.M. Soerka, p.1.186.

86 ZD Sirocco [map 22], pv 176847, verhoor R.A. dos Santos d.d. 24.02.2014, p. 001.202-1.205.

87 ZD Sirocco [map 22], verhoor getuige M.M. De La Cruz d.d. 18 januari 2012, p. 001.073.

88 ZD Sirocco [map 22]., verhoor R.A. dos Santos, p.000.867.

89 A.B. 1992, No.211

90 Uitspraak in kort geding van 21 september 1998 van het GEA NA, zittingsplaats Curaçao. HG nummers 1998/483,

484, 489, 490, 491, 495 en 496


21/73

2

belanghebbende) houders van een nummerloterij-vergunning). Bovendien, zo vervolgt het Gerecht, moet

er een overgangstermijn worden gesteld en kan in geval van overtreding niet direct de zwaarste sanctie

uit het arsenaal worden toegepast, zoals in dit geval: intrekking van de vergunning voor 4 dagen.91

Het zijn specifiek deze overwegingen van het Gerecht die de verdediging meermalen voor de voeten van

het OM heeft geworpen in de aanloop naar de behadeling van deze strafzaak ter zitting, met de bedoelingom aan te geven dat er jarenlang overtredingen zijn gedoogd en dat in geval van (plotselinge) handhaving

van die overtredingen van de Loterijverordening er eerst een aanzegging daartoe moet plaatsvinden aan

het adres van de desbetreffende vergunninghouder, in dit geval Dos Santos. Kortom: door dat jarenlange

gedogen – dat in deze uitspraak is vastgesteld – kan de overheid (waaronder het OM) nu niet meer tegen

Dos Santos optreden…

Echter: deze uitspraak heeft géén betrekking heeft op strafrechtelijk optreden. Ten eerste gaat het om

een bestuursrechtelijke controle door de SKS (zie r.o. 5) waarop de tijdelijke intrekking van de vergunning

is gebaseerd. Die bevoegdheid tot intrekking is in de Loterijverordening 1909 exclusief toebedeeld aan het

Bestuurscollege van het Eilandgebied.92 Ten tweede is datzelfde bestuur ook niet de juiste adressant als

het gaat om strafrechtelijke handhaving, zo heeft het Gerecht in een andere zaak al eerder uitgemaakt.

Reeds In 1993, kort na de invoering van de nieuwe bestuurlijke mogelijkheden in de Loterijverordening,

vroeg de vergunninghouder Wallé het Gerecht om de overheid te bewegen om de geconstateerde

overtredingen van de vergunningsvoorwaarden door zijn concurrenten te handhaven. Hoewel het daarbij

ook (al) ging om de verkoop van ‘ongeregistreerde loten’, overweegt het Gerecht in die uitspraak van 10

november van dat jaar dat Wallé bij het bestuurscollege van Curaçao (en bij het Gerecht) aan het

verkeerde adres is als hij met ‘optreden’ tegen collega-vergunninghouders doelt op een strafrechtelijk

optreden.93 Die overweging laat het Gemeenschappelijk Hof van de Nederlandse Antillen in hoger beroep

in stand.94

Last, but certainly not least, overweegt het Gerecht in de uitspraak van 1998 onder 10.2:

“Het Gerecht merkt hier ten overvloede op dat, gelet op deze procedure, onderhavige eisers

(waaronder Dos Santos, OM ) voor de toekomst voldoende gewaarschuwd zijn en wetenschap

hebben van het door de overheid gewijzigde beleid in deze.

Met andere woorden: vanaf 1998 was Dos Santos een gewaarschuwd mens en hoefden wijzigingen in het

handhavingsbeleid op dit punt (overtreding van de Loterijverordening en de vergunningsvoorwaarden

leidt tot een bestuurlijke sanctie) niet meer apart aan hem kenbaar te worden gemaakt.

En dat het OM in geval van strafrechtelijke handhaving (zoals in het geval van ‘Bientu’) van overtredingen

van het wetboek van Strafrecht en Algemene Landverordening Landsbelastingen 2001 op grond van die

91 Dat betekent dat een schriftelijke waarschuwing of een (voorwaardelijke) boete meer in de rede ligt bij een eerste

overtreding en dat pas bij herhaling de intrekking va de vergunning aan de orde zal zijn.92

De door de SKS geconstateerde overtredingen hebben in de sfeer van de bestuurlijke controle ex artikel 3bis lid 3

ten derde Lv1909 plaats gevonden en niet op grond van artikel 9bis Lv1909 (overtredingen als strafbaar feit).93

Zie r.o. 3.2 in GEA d.d. 10 november 1993, KG 93/409; opgenomen in ZD Sirocco [map 1], p.000.019.94

Zie r.o. 7 van het GHvJ-NA d.d. 25 oktober 1995, rolnummer H140/94, opgenomen in ZD Sirocco, p. 000.017


22/73

2

uitspraak haar voornemen daartoe aan de betrokken vergunninghouder bekend zou moeten maken om

niet aan de sanctie van niet-ontvankelijkheid ten prooi te vallen is natuurlijk helemaal onzin.

En voor zover strafrechtelijke handhaving van overtredingen van de Loterijverordening door het OM niet

zou mogen plaatsvinden – ondanks het ontkennen van het bestaan van een gedoogbeleid op dat punt, zie

hierna - geldt ten eerste dat dergelijke overtredingen (ex art. 6 juncto art. 9bis Lv1909) niet aan één ofmeer van de gedagvaarde verdachten worden verweten. En ten tweede dat op grond van de eveneens

door de verdediging in die bijlage 3 overgelegde uitspraak van het GEA d.d. 9 juni 2008 in de strafzaak met

parketnummer 500.00242/808 moet worden geconcludeerd dat de handhaving daarvan in die uitspraak

van 21 september 1998 genoegzaam aan Dos Santos bekend was geworden. Die omstandigheid leidt

ertoe, aldus het Gerecht in 1998 (r.o.3.3, p.3) dat het OM in ieder geval vanaf die datum (van

bekendmaking van de handhaving) bevoegd is om tot vervolging over te gaan.

Maar terug naar de (mogelijke) reden voor het gebruik van de in eigen beheer gedrukte bonboeken.

Dos Santos was vanaf de wetswijzigingen in 1992, de uitspraken in de zaak Wallé – waar mr. Römer in

september 1994 in kort geding voor was opgetreden om een vergunning af te dwingen bij het bestuur 95 -

in 1993/1994 en zijn eigen zaak in september 1998 dus letterlijk en figuurlijk een gewaarschuwd man.

Daar kwam in 1996 dan nog eens bij de introductie van de Algemene Bestedingsbelasting

(omzetbelasting) op Curaçao96 en een jaar later de Belasting op de bedrijfsomzetten op Sint Maarten.97 In

1999 werd vervolgens de omzetbelasting ingevoerd op Curaçao, waarbij de ABB weer werd ingetrokken.98

In deze periode werd ook de ‘ Sorteo Extra’ opgenomen in artikel 11bis in de Loterijverordening 1909

Curaçao99, waardoor de verplichting tot het inleveren van de doordrukken van de verkochte WNK-loten

nog pregnanter werd. Niet alleen voor het bepalen van het variabele deel van het vergunningsrecht (een

percentage van de bruto-omzet) en de extra heffing van 4% voor die extra loterij, maar ook vanwege het

feit dat de koper van het lot er vanuit moest kunnen gaan dat zijn doordruk bij de FWNK was ingeleverdom aanspraak te kunnen maken op het uitbetalen van een prijs als die alsnog op zijn eerder onfortuinlijke

lot bleek te zijn gevallen.

In deze turbulente periode (1992-1999) neemt Dos Santos 30 nummerkantoren over (met streetsellers),

neemt hij oud-ambtenaren van Semako over die voor hem op straat loten gaan verkopen en worden

zeven rechtspersonen voor hem opgericht, waaronder 4 off-shores (Overseas Financial Enterprises Ltd,

Caribbean Investment Group Ltd, Guapa Holding Ltd, First Summit Investments, neemt hij The Money

Game N.V. over en richt hij Precise Administration op.

95 Zie ZD Sirocco [map 20], p.000.023.,

96 Landsverordening algemene bestedingsbelasting 1996 Curaçao en Bonaire, P.B. 1996, No.75

97 Landsverordening d.d. 23 december 1996 houdende regels inzake een belasting op bedrijfsomzetten (Sint

Maarten, Saba, Statia). P.B. 1996, 210.98

Landsverordening van de 1ste maart 1999 houdende regels inzake een omzetbelasting (Landsverordening

omzetbelasting 1999), P.B. 1999, No.43 en Intrekking van de Landsverordening Algemene Bestedingsbelasting

(ABB) voor Curaçao en Bonaire, P.B. 1999, No.75.99

A.B. 1992, No.21


23/73

2

Ook worden in die periode voor Dos Santos (en echtgenote) 2 Arubaanse vrijgestelde vennootschappen

opgericht (Apura A.V.V. en Gingerflower A.V.V.), waarbij één van hen de aandelen zal gaan houden in het

in 1998 opgerichte Jamaroma Lotteries. Administratiekantoor Dollar N.V, (1987) bestaat dan nog,

opgericht kort na inwerkingtreding van de Loterijverordening 1909 na de overgang naar het eilandgebied

Curaçao.

Gelet op de hiervoor ook geciteerde verklaringen van Dos Santos kan dit geen toeval zijn. Uit de dossiers

Marvin en Moesson blijkt dat hij geen omzetbelasting wil heffen over een deel van zijn loten, omdat hij

zich anders uit de markt prijst. Of dat is omdat concurrenten die omzetbelasting en vergunningsrechten

ook niet in rekening brengen laat het verhaal in het midden, maar duidelijk is wel dat het parallelle circuit

in deze periode zijn oorsprong vindt.

Hoewel Dos Santos in zijn schriftelijke ‘Memo’ van 1 maart jl. doet voorkomen alsof hij de street sellers in

Curaçao eigenlijk in de schoot kreeg geworpen en hun exclusieve verkoop van onvergunde loten maar

niets vond, schroomt hij er niet voor om in de jaren daarna tot wel 55 straatverkopers (inmiddels ca. 30)

aan te trekken die volgens de verklaringen in het dossier uitsluitend niet-vergunde loten zullen verkopen;

in ieder geval vanaf 1992 tot en met 12 juli 2011.

En daarmee vervolgens doorgaan tot in ieder geval de tweede huiszoeking op 11 november 2013.100

Waarmee – naar later blijkt - een gigantische extra omzet wordt behaald van meer dan 100 miljoen

gulden, waarover geen vergunningsrechten worden afgedragen aan de FWNK ter voorkoming en

bestrijding van illegale loterijen en gokverslaving. Waar ook geen winstbelasting over wordt afgedragen

terwijl bij die verkoop wel gebruik wordt gemaakt van de bestaande infrastructuur van

Administratiekantoor Dollar N.V. op Curaçao en de kantoren van Robbie’s Lottery (The Money Game resp.

Jamaroma Lotteries) op Sint Maarten en de daarmee gemoeide kosten als opgehoogde bedrijfskosten in

de winst- en verliesrekeningen van die bedrijven terecht komen en daarmee dus ook weer tot valse

jaarrekeningen en onjuiste aangiftes winstbelasting leiden. Om nog maar te zwijgen van de aanwending

van de netto-opbrengsten van deze illegale verkopen door verdachte waarmee ook de

inkomstenbelasting in beeld is gekomen.

Deze visie wordt ondersteund door de verklaringen van verdachte zelf, geschraagd de verklaringen van de

getuige en latere verdachte Grynsztein die de meeste van die off-shore rechtspersonen heeft opgericht en

in opdracht van Dos Santos tussen 1992 en 2000 tussen de 5 en 10 miljoen dollar per ‘cashier check’ naar

verschillende bankrekeningen in de VS heeft gebracht. Dat is omgerekend zo’n 18 miljoen gulden dat op

die manier is onttrokken aan de rechtspersonen en daarmee dus ook aan de economieën van de eilanden

Curaçao en Sint Maarten. Geld dat een betere bestemming had moeten hebben voor de bevolking.

Dos Santos verklaart zelf dat Guapa Holding is opgericht met als doel om daarop de opbrengsten van de

loterij te storten; de ‘illegale’ loterij, zo blijkt uit dit onderzoek. Een vooropgezet plan dus om op die

manier geld te genereren en buiten het zicht van de Belastingdienst van Curaçao (en Sint Maarten) te

plaatsen. Op bankrekeningen van entiteiten die niet te herleiden zijn tot de Ultimate Beneficial Owner (de

achterligger, de uiteindelijk begunstigde): R.A. dos Santos.

100 Zelfs in oktober 2015 worden er nog in eigen beheer gedrukte loten aan het Gerecht en het OM overgelegd.


24/73

2

Daarbij komt dan nog de wijziging in modus operandi om de opbrengsten van die illegale loten aan het

oog van de autoriteiten te onttrekken na de aanslagen in de VS op 11 september 2001. De invoering van

de Landsverordening aanmeldingsplicht grensoverschrijdende geldtransporten d.d. 25 februari 2002101 en

de inwerkingtreding van de U.S. Patriot Act en de VN-resoluties op het gebied van het voorkomen van de

financiering van terrorisme dwingen Dos Santos tot een aanpassing in de tot dan gehanteerde methode.

Maar dat leidt uiteindelijk ook tot de start van dit onderzoek, omdat die wijziging opvalt bij de Compliance

Manager van de WIB op Sint Maarten.

Wij hebben het dan over de activering (in 2000) van de bankrekening van de Caribbean Investment Group

Ltd bij de Windward Island Bank die daar al vanaf 15 april 1993 werd aangehouden. Uit de meldingen van

het Meldpunt Ongebruikelijke Transacties (MOT) van de Nederlandse Antillen in 2008 die uiteindelijk de

start van ‘Bientu’ in 2011 inluidden, blijkt immer dat vanaf 2004 met grote regelmaat contante stortingen

van ronde bedragen van USD 150.000,- op die rekening keer werden gedaan. Tot en met 2008 bedroeg

dat in totaal niet minder dan USD 8.877.427,-. Daarna leken die stortingen gecontinueerd te worden op

een andere bankrekening die ook aan de verdachte Dos Santos bleek te liëren.

Deze stortingen vielen de Compliance Medewerker van de WIB op, omdat de opgegeven ‘source of funds’

- ook een van de eisen die voortvloeien uit de (toen 49) aanbevelingen van de FATF tegen witwassen en

terrorismefinanciering - een niet (meer) bestaande loterij was en de storting van biljetten van vrijwel

uitsluitend USD 100,- en USD 50,- zich ook niet leek te verhouden met de inleg in die loterijen, noch met

de doelomschrijving van de tenaamgestelde van de bankrekening: een investeringsmaatschappij.

Het OM is overigens nog steeds verbaasd over die coupures, met name omdat dezelfde samenstelling

(83% van het totaalbedrag) is aangetroffen in de kluis bij de huiszoeking op 12 juli 2011. Bij dit soort

coupures denk je toch eerder aan casino’s dan aan loterijen. In Curacao in de loterijen gaat het steeds om

enkele guldens en om enkele dollars op Sint Maarten. Hoe die dan vervolgens in biljetten van USD 100,-(4.482 stuks) en USD 50,- (10.010 stuks) zijn veranderd blijft een raadsel.

Maar deze stortingen en de girale overboekingen naar bankrekeningen in de Verenigde Staten luidden

wel de alarmbellen bij de WIB. En terecht. De doormelding van deze ongebruikelijke transacties aan het

Openbaar Ministerie te Sint Maarten in 2008 als ‘verdacht’ o.g.v. witwassen is dan ook zeer begrijpelijk.

Het is tegen deze achtergrond van strengere overheidscontrole, aangekondigd beleid, hogere sancties op

overtredingen (boetes en intrekking van de vergunning) en waarschuwingen door het Gerecht, dat het

OM de keuze voor het in eigen beheer drukken van WNK-loten ziet. En daarmee ook deels het oogmerk

om die loten als echt en onvervalst te (laten) gebruiken (in de kantoren) op Sint Maarten en (door de

checkers en de kantoren) op Curaçao en ook daadwerkelijk te gebruiken (jegens derden c.q. het publiek).

101 P.B. 2002, No.74

8/19/2019 2

2016 03 08 - Requisitoir OM Inzake Bientu Robbie Dos Santos-Deel 1 Van 2

Documents

Transcript of 2016 03 08 - Requisitoir OM Inzake Bientu Robbie Dos Santos-Deel 1 Van 2