KERINGHUIS

DIT IS EEN UITGAVE VAN METRO CUSTOM PUBLISHING

Nederland Waterland

Pagina 8

Pagina 14

Wereldprimeur: de eerste duurzame rondvaartboot

Bron: de Nationale Beeldbank / M. Smets

Ambitieuze studenten‘Deze ontdekking kan een grote impact hebben op de waterzuivering’

Pagina 3

Pagina 6

Druk op de delta endijken neemt toe

Hoe voorkomen we een overstroming?

Van rioolwater naar groene energie

DIT IS EEN UITGAVE VAN METRO CUSTOM PUBLISHING

De Maeslantkering is het sluitstuk van de Deltawerken. Bij stormvloed op zee sluiten de twee gigantische deuren de Nieuwe Waterweg bij Hoek van Holland af. Ze beschermen hiermee Rotterdam en omgeving tegen overstromingen. De Maeslantkering is de grootste beweeg-bare stormvloedkering ter wereld. Elke arm is zo lang als de Eiffeltoren hoog is!

Het KeringhuisHet Keringhuis ligt pal naast dit immense bouwwerk. Hier kom je alles te weten over bescherming tegen hoogwater in Zuid-Holland. Bij binnenkomst word je direct geconfronteerd met de dreiging van water. Want door de klimaatverandering komt er vanuit zee en rivieren steeds meer water op ons af. Hoe gaat Nederland om met al dat water? Ontdek het zelf op het interactieve Waterplein, maak een rondje langs de

Deltawerken en leer alles over de bouw van de Maeslantkering.

Prachtige locatieHet terras van het Keringhuis biedt een fenomenaal uitzicht op de kering en de voorbijvarende mammoettankers. Op de waterspeelplaats kunnen kinderen zelf met pompen en zandzakken aan de slag.

Gratis toegang en rondleidingDe toegang is gratis. Een rondleiding kost € 4 voor volwassenen en € 2 voor kinderen. Voor groepen gelden aparte tarieven.Gidsen van het Keringhuis brengen je tijdens een rondleiding dicht bij de Maeslantkering.

EducatieScholieren en studenten kunnen bij het Keringhuis terecht voor rondleidingen en waterworkshops in het Learning Center.

Boek online een rondleiding op www.keringhuis.nl.

Bezoek de Maeslantkering!

Staatssecretaris Joop Atsma

'Nederland Waterland’ is een publicatie van Metro Custom Publishing.

Sales manager Miroesja Peeperkoorn Editorial Manager Yvette Bax Redactie Hans Pieters en Joris van Groningen (Loft 238 Tekst & Communicatie), Claudia Coenen, Bas Hakker Vormgeving Lydia Hotting Beeld: Nationale beeldbank, Colourbox, e.a.

Voor meer informatie over Metro Custom Publishing of als u zelf een idee heeft voor een uitgave kunt u contact opnemen met Robin Jahshan, 020-5114027of robin.jahshan@metronieuws.nl

“Een boerenbedrijf kan niet zonder goed waterbeheer. Je kunt niet werken op grond die half onder water staat. Je hebt een waterschap nodig om precies de afgemeten hoeveelheid water in je polder te krijgen en houden. En je bent afh ankelijk van goede kwaliteit water. Ik heb zelf ervaren wat het eff ect is van de overstort van het riool voor het vee. Dat is een drama. Je dieren worden ziek. Mijn al-lereerste debat in de Tweede Kamer ging toevallig ook over het terugdringen van riooloverstorten. Gezond en schoon water is een must voor mens, plant en dier. Het is de bron van het bestaan.”

Wat maakt de Nederlandse watersector uniek?“Wereldwijd staan we aan de top, zowel op het gebied van watertechnologie als watermanagement. We hebben een aantal iconen, zoals de Deltawerken in Zeeland en de Af-sluitdijk. Met het programma Ruimte voor de Rivier en met het nieuwe Deltaprogramma creëren we meer ruimte voor de rivieren om de gevolgen van klimaatverandering op te vangen, zodat we de zekerheid hebben dat ook toekomstige generaties in de best beveiligde delta kunnen blijven wonen. Nederland loopt voorop bij het gebruik van nieuwe technie-ken. Zo hebben we voor de Zuid-Hollandse kust de ‘zand-motor’ aangelegd. Dat is een groot schiereiland voor de kust, waarbij het opgespoten zand heel langzaam naar de kustlijn verdwijnt, waardoor de natuur verder z’n werk doet.”

Waar liggen de uitdagingen?“In de waterzuivering en de waterkwaliteit. In de waterzui-vering worden steeds weer nieuwe technologieën ontwik-keld om het water schoon te krijgen. Een tijdje geleden werd drinkwater uit de Amsterdamse grachten uitgedeeld. Dat was tien jaar geleden onmogelijk. Daarnaast inves-teren we met name in waterbesparende systemen omdat schoon water schaars is. Soms grijp je daarbij terug op oude technologie, zoals woningbouwcorporaties die waterputten bouwen om regenwater op te slaan voor het doorspoelen van het toilet.”

En op het gebied van duurzaamheid?“Er loopt op dit moment een experiment bij de Afsluitdijk, waarbij energie wordt opgewekt op de grens van zout en zoet water. ‘Blue energy’ noemen ze dat. En er zijn plan-nen voor getijdencentrales. Met waterschappen hebben we een Green Deal gesloten om bij waterzuiveringsinstallaties energie, ‘groen gas’, op te wekken uit het slibafval.”

Hoe zit het met carrièrekansen?“Tegen de trend in groeit de watersector nog steeds. Sterker nog: er is een tekort aan instroom van jongeren bij de opleidingen en in het bedrijfsleven. Het aanbod van oplei-dingen zou zich meer moeten richten op de watersector, zodat jongeren vooral worden gestimuleerd om waterge-relateerde studies te kiezen. Met name in de middelbare schoolleeft ijd. Je kunt alle kanten op. De sector moet veel meer werken aan z’n imago. Ik denk dat het vooral ook met onbekendheid heeft te maken. Water wordt als iets vanzelf-sprekends gezien. Je hoeft de kraan maar open te draaien en je krijgt het schoonste drinkwater dat je kunt wensen. De watersector moet veel fi erder zijn op wat er wordt ge-presteerd en veel meer de carrièrekansen uitdragen.”

DIT IS EEN UITGAVE VAN METRO CUSTOM PUBLISHING

Het laagste punt van Nederland: -6,76m NAP. Gelegen in de gemeente Zuidplas

Dijkversterking

Een kwart van Nederland ligt onder zeeniveau en de helft van ons land is bij een eventuele dijkdoorbraak blootgesteld aan een over-stromingsrisico. Niet zo vreemd misschien. Nederland telt 17.500 kilometer aan waterke-ringen en 235.000 kilometer aan watergangen, zes keer de wereld rond!Verantwoordelijk voor het beheer van al onze polders en dijken zijn de 25 waterschappen. Het is hun taak voor het onderhoud en de vernieuwing daarvan te zorgen. Dijken en delta kosten ons nu jaarlijks een miljard euro, 0,1% van ons bruto nationaal product − noem het een verzekeringspremie voor onze toe-komstige waterveiligheid. Het belang daarvan is een nationale aangelegenheid waarvan iedereen sinds de Zeeuwse watersnoodramp in 1953 is doordrongen. Destijds waren er nog 2600 waterschappen, elk met hun eigen koninkrijkje. Dat is toen in korte tijd gereduceerd tot 25 organisaties, om sneller, slagvaardiger en professioneler te kunnen opereren. Ze worden vertegenwoor-digd door de Unie van Waterschappen die het belang van onze waterveiligheid aanhan-gig maakt bij politiek Den Haag. En dat is noodzakelijk aangezien de kwetsbaarheid van Nederland wat betreft de waterveiligheid is toegenomen.

Zeespiegelstijging“Reden daarvoor is de klimaatverandering,” aldus beleidsmedewerker Henk de Kruik. “De kust is kwetsbaar omdat de zeespiegel langzaam stijgt. De nationale Deltacommissie houdt rekening met een stijging van maxi-maal 1,30 meter aan het eind van deze eeuw, en van twee tot vier meter in de volgende eeuw. Daarin is het eff ect van bodemdaling

betrokken, wat zeker het westen van Neder-land extra gevoelig maakt bij calamiteiten.” Een stijgende zeespiegel en langduriger droogteperioden zetten onze delta in de toekomst onder druk. Dat kan leiden tot scha-delijke gevolgen voor onze drinkwatervoor-ziening, landbouw en daaraan gerelateerde economische sectoren. Denk daarbij bijvoor-beeld aan de ramp in New Orleans in 2005 waarbij honderden doden vielen en die een directe economische schade van 100 miljard dollar opleverde.

Futuristische plannen De Kruik: “Onze dijken zijn voldoende geze-kerd, met een geschatte kans van een door-braak van eens in de 10.000 jaar. Toch vergt het enorm veel onderhoud om dat niveau te handhaven. Inmiddels zijn futuristische plan-nen in de maak om de Afsluitdijk te vernieu-wen. Door de dijk te verhogen, te verbreden en te beschermen met onder andere kwelders, maken we de dijk toekomstbestendig tegen de verwachte zeespiegelstijging in de komende decennia.”Niet alleen de zeespiegelstijging zet onze delta onder druk. De klimaatveranderingen bezor-gen ook onze binnenwateren overlast. “Het regent vaker, en als het regent, dan regent het ook harder. Dat vergt extra onderhoud van onze dijken langs de rivieren.” De ‘wake-up-call’ wat dat betreft , was de hoge waterstand van de grote rivieren in 1995. Toen moes-ten in Gelderland 300.000 mensen worden geëvacueerd. Naar aanleiding daarvan is het plan Ruimte voor de rivieren opgesteld om de dijken te versterken en de rivieren meer ruimte te verschaff en om hun overtollige water te lozen, aldus De Kruik. “De Rijn en

de Maas moeten steeds meer water afvoeren, wat de dijken niet altijd aankunnen, zoals de dijkdoorbraak bij Wilnis in 2003 aantoonde. Daar was een dijk verturfd, dat wil zeggen verdroogd, en die kon daardoor de extreme watertoevoer niet tegenhouden.”

Dertig knelpuntenInmiddels is het plan in werking getreden. Voor bijna vier miljoen Nederlanders is het daardoor makkelijker hun voeten en kelders droog te houden.De rivieren krijgen op dertig knelpunten meer ruimte om overtollig water te lozen in

uiterwaarden. Zo hebben de waterschappen Groot Salland en Veluwe gezamenlijk het plan gestart voor de IJssel rondom Deventer. De verruiming krijgt vorm door deverbreding van de uiterwaarden en de aanleg van nevengeulen van ongeveer honderd meter breed, die zijn aangelegd over een lengte van tien kilometer. Hierdoor kan bij hoogwater het rivierwater sneller worden afgevoerd. Vroeger wilden de kades langs de IJssel in Deventer bij hoogwater nog wel eens onder-stromen en moest het verkeer worden omge-leid. Met de uitvoering van dit plan is dat verleden tijd.

DIT IS EEN UITGAVE VAN METRO CUSTOM PUBLISHING

Het lijkt zo vanzelfsprekend. Je draait aan een kraan en het water stroomt in overvloed. Met onze drinkwatervoorziening verkeren we in een ongekend luxe positie. Nergens ter

wereld is de kwaliteit van het kraanwater zo hoog.

Dagelijks verbruikt elke Nederlander ongeveer 125 liter drinkwater. Daarvan drinken we overigens maar

heel weinig. Verreweg het meeste gaat op aan douchen en wasjes draaien in

de wasmachine.

In het buitenland stroomt het kraanwater doorgaans enkel en alleen voor de toiletspoeling, het wassen van de auto en het dweilen van de vloer. Voor het drinken van water gaat de voorkeur uit naar bronwater uit fl essen. Hier kan iedereen echter onbekommerd leidingwater drinken, en het is nog goedkoop ook. Water uit fl essen wordt ook wel gedronken, maar vooral omdat men het lekkerder vindt of het op die manier kouder kan drinken - niet zozeer uit wantrouwen over de kwaliteit van ons drinkwater. Zonder toevoeging van chemicaliën als chloor is ons water onge-hoord zuiver. De kwaliteit voldoet dan ook aan strenge wettelijke vereisten.

Toch is ons drinkwater voor veertig procent afk omstig uit oppervlaktewater, water uit de grote rivieren dus. En dat bevat nu eenmaal verontreinigingen van scheepvaart, wegverkeer, industrie en landbouw. Met geavanceerde technieken zuiveren de Nederlandse waterbedrijven het ingeno-

men water tot een zeer verfi jnde graad die voldoet aan de normen die de overheid stelt.

Rivierwater in reservoirsZo wint waterbedrijf Evides het water voor

Rotterdam en omgeving uit de Oude Maas. Dat wordt door drie reusachtige spaarbekkens in de Brabantse Biesbosch geleid. Hierdoor wordt het water door zijn zelfreinigend vermogen al van de

meest grove vuildeeltjes ontdaan, zo vertelt Rianne de Voogt van Evides. “Na deze eerste ruwe reiniging

nemen de diverse productielocaties het water in voor verdere zuivering. Dit gebeurt onder andere via micro-

zeving. Ook worden er zogeheten ‘vlokmiddelen’ gebruikt die deeltjes binden, waardoor fi lters ze makkelijker kunnen verwijde-

ren. Middels ultraviolet licht en de stof ozon wordt het water vervol-gens bacteriologisch volledig betrouwbaar gemaakt. Daarna verwijderen

koolstoffi lters de laatste kleur-, geur- en smaakstoff en.”

DIT IS EEN UITGAVE VAN METRO CUSTOM PUBLISHING

Een hele mond vol, maar dan heb je ook wat. Wat dan namelijk overblijft , is zuiver water. Dat vervolgens wordt opgeslagen in zogeheten reinwaterreservoirs. Van daaruit wordt het water verder gedistribueerd, totdat het uiteindelijk thuis uit de kraan komt. Het gehele zuiveringsproces staat onder voortdurende controle van laboranten, die in elke fase monsters afnemen om te analyseren. Zo is dagelijks de kwaliteit van het drinkwater van ruim 700.000 huishoudens

in de regio Rijnmond gewaarborgd. Voor een tekort hoeft het gebied nooit te vrezen. “Niet zolang tenminste de Maas blijft stromen,” lacht De Voogt. “We nemen slechts twee procent van al het voorbij stromende water in. Bovendien behouden we in de reservoirs een voorraad die groot genoeg is om de hele regio drie maanden lang van drinkwater te voorzien.”

Filterend duinzandVan oudsher won Amsterdam zijn drinkwater al deels uit de duinen. Aanvankelijk uit oppervlaktewater dat werd verza-meld via smalle watergangen, zogeheten duinrellen. De eerste drinkwaterbedrijven pompten vanaf 1853 het water voor de hoofdstad rechtstreeks op uit de diepere lagen van de duinen. Door de steeds grotere vraag bleek daardoor de zandbodem echter te verdrogen. Om dat tegen te gaan, bedacht men in 1940 de methode om het oppervlaktewater van de duinen aan te vullen met rivierwater. In de jaren zeventig ontdekte men dat deze techniek de duinbodem vervuilde. Daarom gingen de waterbedrijven ertoe over om de duinen met voor-gezuiverd rivierwater tot op grote diepte te infi ltreren. En dat doen ze in feite nog steeds, al zijn de zuiveringstechnieken inmiddels sterk verbeterd. Tegenwoordig is het Amsterdamse drinkwater hoofdzakelijk afk omstig uit de Lek en een Utrechtse polder, dat dus in de duinen wordt geïnfl itreerd. “Het zand fungeert als fi lter voor de zuivering van de meest grove verontreinigingen,” vertelt Leon Kors van Waternet, het Amsterdamse waterbedrijf. Daarna wordt het water weer opgepompt en net als in Rot-

terdam via geavanceerde technieken steeds verder gezuiverd tot lekker drinkwater. Bij het monitoren van de kwaliteit wordt steeds gelet op de aanwezigheid van ongewenste stoff en die gezuiverd moeten worden. Kors: “In de jaren zeventig en tachtig ging het vooral om het verwijderen van agrarische bestrijdingsmiddelen waarvan de concentraties te hoog waren. Tegenwoordig letten we meer op restanten van stoff en voor industrieel of medicinaal gebruik die uit het opper-vlaktewater verwijderd moeten worden. Zo monitoren we voortdurend de kwaliteit van het water, zodat het huidige hoge niveau wordt gehandhaafd.”

Reinigende bodemlagenHet meeste drinkwater in Nederland, ongeveer zestig procent, wordt opgepompt uit de grond, zoals in het Vitens-waterwingebied in Bunnik. Het water komt uit een diepte van dertig tot tweehonderd meter, waar het tientallen, soms zelfs tienduizenden jaren zit. Aangezien de bodem als fi lter fungeert, is grondwater in den beginne veel schoner dan rivierwater. “De meeste bacteriën, virussen en chemische verontreinigingsmiddelen zijn achtergebleven in de ondie-pere bodemlagen waardoor het (regen)water naar beneden is gesijpeld,” legt Doeke Schippers uit, manager Winning en Zuivering van waterbedrijf Vitens. “Bovendien overleven zo diep in de grond geen bacteriën, omdat er geen zuurstof is.” De aardbodem verwijdert dus veel úit het water, maar voegt er ook weer stoff en aan toe, zoals kalk, ijzer, mangaan en ver-schillende gassen. Daarom ondergaat opgepompt grondwater eerst een grondig zuiveringsproces voordat het drinkklaar is. Schippers: “Eerst wordt zuurstof aan het water toegevoegd en worden alle overige gassen verwijderd, vervolgens wordt via zandfi ltratie ijzer, mangaan en ammonium verwijderd, daarna wordt het water ontkalkt en tot slot fi lteren we deallerlaatste restdeeltjes uit het water.”Het water dat uiteindelijk in nabijgelegen huishoudens uit de kranen vloeit doet absoluut niet onder voor bronwater uit fl essen, aldus Schippers. “Sterker nog: in Bunnik ligt ons bedrijf pal tegenover dat van het fl essenmerk Sourcy, dat zijn water uit dezelfde aardoppervlaktelaag haalt als wij. Het is exact hetzelfde water dus, met het grote verschil dat kraanwa-ter stukken goedkoper én beter voor het milieu is.”

Met al deze uiteenlopende technieken in de verschillende regio’s, behoort Nederland tot de top van de wereld wat waterzuivering betreft . Voor ons vanzelfsprekend, maar internationaal ongeëvenaard.

DIT IS EEN UITGAVE VAN METRO CUSTOM PUBLISHING

Als je voor Watermanagement kiest zoek je mee naar oplossingen! De klimaatverandering zorgt ervoor dat het onderwerp ‘watermanagement’ volop in de belangstelling staat. Moeten de dijken hoger of zijn er andere oplossingen? En hoe voorkom je dat een natuurgebied verdroogt?

De opleiding MBO Watermanagement (niveau 4, BOL & BBL)Thema’s: • Beheer (techniek)

• Advies (communicatie)• Inrichting (voor wonen en recreëren)

Zie ook www.mbovelp.nl onder Opleidingen

Helicon BedrijfsopleidingenHelicon verzorgt ook cursussen en in-company trainingen op het gebied van watermanagement.

MBO WatermanagementWerken aan water!

MBO VelpLarensteinselaan 26b, 6882 CT Velp, (026) 384 03 10, info.mv@helicon.nl

www.mbovelp.nl

HEL ICON OPLE IDINGEN MBO VELP

” Ik leer alles overgoed waterbeheer.En dat is belangrijk voor de hele wereld”

Info-avond7 juni en 11 juni

17.00 - 19.00 uur

“Water zuiveren kóst energie, maar als je het vrijgekomen slib dat daarbij ontstaat slim weet om te zetten naar biogas, lévert het ook energie op: het dubbele welteverstaan,” legt een enthousiaste Ruud Schemen uit. Hij is programma coördinator van de Energiefabriek, de ‘denktank’ van een aantal Nederlandse waterschappen. Deze denktank buigt zich over het verzinnen en toepassen van steeds slimmere methodes om groene energie uit afvalwater te halen, en energiezuiniger het afvalwater te zuiveren. Want ons rioolwater, dat afkomstig is uit de douche, keukenkraan en het toilet, bevat behoorlijk wat energie - vooral de bacteriën

ín het vuil, zoals onze ontlasting.

Energiezuiniger werken luidt al langer het credo bij de Nederlandse waterschappen. Niet voor niets zijn er in 2005 afspraken met het Rijk gemaakt, waarin is vastgelegd dat de waterschappen ervoor moeten zorgen dat ze in de periode van 2005 tot 2020 dertig procent energiezuiniger werken en veertig procent van hun eigen energie weten op te wekken. Om dit meer onder de aandacht te brengen, daagde de Unie van Waterschappen in 2007 de Neder-landse waterschappen uit om goede ideeën hierover te bedenken. Vier waterschappen (Aa en Maas, het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, waterschap Veluwe en water-schap Rivierenland) dienden een soortgelijk idee in om meer energie uit afvalwater te halen - in elk geval minimaal evenveel als nodig is om het afvalwater te zuiveren - en zij besloten hun krachten te bundelen in de speciaal hiervoor in

het leven geroepen Energiefabriek. “Inmid-dels zijn al vijftien waterschappen hierbij aangesloten, in de toekomst hopelijk alle 25,” zegt Schemen.

Van idee naar praktijkDe waterschappers van de Energiefabriek

begonnen met heel veel brainstormsessies, en

inmiddels zijn een aantal van deze ideeën ook al in de praktijk toegepast. Aan de ene kant zijn dit toepassingen voor het besparen van energie

tijdens het zuiveren van afvalwater. Zoals energiebesparender water zuiveren door middel van een andere manier van beluchting, en het vooraf afscheiden van (energierijk) rioolsib, waardoor er minder energie voor de beluchting nodig is. Maar er zijn ook ideeën ontwikkeld over hoe er meer energie kan worden opgewekt tijdens het zogeheten ‘vergistingsproces’ van het rioolslib. Schemen: “Zo ging tot voor kort veel energie verloren omdat de celwand van de bacteriën,

DIT IS EEN UITGAVE VAN METRO CUSTOM PUBLISHING

Ongekend veelzijdig.

Voor 2,5 miljoen mensen en bedrijven in ons werkgebied Zuidwest-Nederland is de be- schikbaarheid van betrouwbaar water de normaalste zaak van de wereld. Het leveren daarvan is voor de 600 medewerkers van Evides Waterbedrijf elke dag weer een mooie uitdaging.

In Nederland zijn wij met ruim 160 miljoen m3 per jaar een van de sterkste spelers op het ge-bied van drinkwater en behoren we tot de top van industrie-waterleveranciers. Het is dan ook niet verwonderlijk dat je bij Evides uitdagingen treft in allerlei soorten techniek en op

alle denkbare niveaus. Waar je ook begint, één ding staat als een paal boven water: Evides Waterbedrijf biedt je riante mo-gelijkheden voor ontwikkeling en ontplooiing.

Kansen in techniekEr gaat heel wat werktuigbouw, procestechniek, civiele techniek, economie en management om in water. Of je nu een acade-mische of HBO-opleiding hebt afgerond of al enige jaren werk-ervaring hebt, bij Evides kun je in diverse richtingen aan de slag. Er liggen vooral volop kan-sen in de techniek, maar ook in de commercie, in staffuncties

en op werkervaringsplaatsen zijn er mogelijkheden. Zelfs in het buitenland. Want ook daar zijn we actief. Dus als jij be-halve een relevante opleiding of ervaring een gezonde dosis ambitie meebrengt, dan vind je bij Evides meer dan genoeg perspectief.

Dit alles maakt Evides Water- bedrijf als werkgever ongekend veelzijdig. Dat we daarbij een mooi salaris en goede arbeids-voorwaarden bieden, maakt het alleen nog maar aantrekkelijker. Ga er maar voor! Kijk voor meer informatie en actuele vacatures op www.evides.nl

2,5 miljoen consumenten en bedrijven 24/7

van betrouwbaar water voorzien. Ga

er maar voor.

die het afvalslib vormen, verhinderde dat de energie binnen in die bacteriën vrijkwam. Maar door een technologie toe te passen waarbij we de celwand van de bacteriën weten te kraken, komen die energierijke bestanddelen tijdens het vergistingsproces nu ook vrij.”

WaterschapsenergieHet biogas dat tijdens het vergisten van afvalslib vrijkomt, kan worden omgezet in elek-triciteit. In eerste instantie is het de bedoeling dat de waterschappen dit weer gebruiken voor het zuiveren van afvalwater, zodat ze op den duur helemaal energieneutraal kunnen werken, zoals in Nijmegen al (bijna) het geval is. Maar zoals gezegd: bij het vergisten van slib komt er dus meer energie vrij dan dat je nodig hebt om het afvalwater te zuiveren. Dit ‘restgas’, waterschaps energie genoemd, kan worden gebruikt voor andere doeleinden. Zo gaat de afvalzuiveringsinstallatie in Den Bosch daarvan brandstof leveren aan de vuilnisophaalwagens van het ernaast gelegen vuilnisverwerkingsbedrijf, rijden in Leiden een deel van de stadsbussen en enkele bedrijfauto’s van het hoogheemraadschap al op de vrijgeko-men energie van de afvalzuiveringsinstallatie

Leiden Zuidwest en gebruikt Rijnland een deel van het biogas om zwembad De Vliet en de eigen gebouwen op het zuiveringsterrein te verwarmen.

Restafval recyclenMaar er kan meer gedaan worden met water-schapsenergie. Ruud Schemen: “Als je de CO2 uit het biogas haalt, heb je dezelfde samenstel-ling als aardgas, dat je aan huishoudens kunt leveren. De C02 die je overhoudt, kun je dan weer leveren aan koelmachines voor vrieshui-zen. En afvalwater bevat heel veel fosfaat. Hier is dat restafval waar we verder niets meer mee doen, maar in Marokko raken de fosfaatmijnen compleet uitgeput. Als we het fosfaat van hier nu eens gaan gebruiken in bijvoorbeeld kunst-mest, of inzetten als vervanger voor fosfaaterts in de fosfaatindustrie…” En zo brainstormt de waterschapper nog even door. De specialisten van de Energie fabriek zitten boordevol plannen die ze graag uit zouden willen voeren. Schemen: “Ons ultieme doel is dat rioolwater zuiveringsinstallaties de komende jaren van energieverbruikers tot energie producenten trans - formeren. En het grappige

is dan dat we de energie dan eigenlijk terug leveren aan de energiebron: de burger. Want zonder burger geen waterschaps energie.”

Werk samen metMoeder Saraaan betere sanitairevoorzieningen

Peepoo wordt mogelijk gemaakt door de Nationale Postcode Loterij

Volg het Peepoo toiletzakjes project op www.simavi.nl

Maak van water je beroepBij Wellantcollege volg je de opleiding Sportvissen in Gorinchem of kun je kiezen voor de nieuwe opleiding Watermanagement in Houten.

Leuke opleidingen voor werk met toekomst! Kijk voor meer informatie op wellantmbo.nl

Sportvissen

in samenwerking met:

Watermanagement

DIT IS EEN UITGAVE VAN METRO CUSTOM PUBLISHING

“Na mijn studie Civiele Techniek aan de TU Delft

ben ik als trainee aan de slag gegaan bij Jelmer. Dit

is een traineeship waarin je gedurende drie jaar

werkt bij drie verschillende bedrijven. Daarnaast

krijg je een intensief talentontwikkeltraject,

waarin je onder andere praktische trainingen

over bijvoorbeeld communicatie, presenteren en

leidinggeven krijgt. Natuurlijk is het belangrijk om

vakinhoudelijk veel te kunnen en te weten, maar

de praktijk van het werken is breder dan de tech-

niek alleen. Ik werk op dit moment bij MH Poly,

een advies- en ingenieursbureau dat veel projecten

doet op het gebied van milieu, infrastructuur en

design. Ik werk in verschillende projectteams. We

zijn nu bezig met de ontwikkeling van een schut-

sluis in Assen en dat vind ik heel interessant.

Het is ontzettend leerzaam om het gehele proces

- van de aanbesteding tot de bouw - mee te maken.

Mijn passie ligt vooral in de wisselwerking tussen

water en land. Het is bijzonder dat zoiets relatief

statisch als een constructie en de natuur elkaar

beïnvloeden. Het is mijn ambitie om uiteindelijk

een mooie loopbaan op te bouwen in het waterbe-

heer. Het traineeship is daarvoor een goede basis.”

“Het is geweldig om in Nederland het waterbeheer te bestuderen, want we zijn echt de koploper in de wereld. Daardoor zijn er enorm veel kennis en vaardigheden aanwezig, waarmee we over de hele wereld meerwaarde hebben. Eind vorig jaar ben ik tweeënhalve maand in Jakarta geweest voor een groot project. We deden onderzoek naar overstromingen en de fi les in de stad. Het onderdeel waterbeheer was mijn verantwoor-delijkheid. Jakarta heeft een enorm probleem namelijk: de stad verzakt en het regenwater kan de stad niet verlaten, waardoor er constant overstro-mingsgevaar is. Het bijzondere is dat inmiddels het besluit is genomen om niet teveel meer te bouwen vanwege het overstromingsgevaar. Terwijl ons onderzoek aantoonde dat er juist rigoureuze acties nodig zijn om de stad leefb aarder te maken voor de negen miljoen mensen die er wonen. Het bouwen van een dijk rondom de stad bijvoorbeeld zou kunnen bijdragen aan die leefb aarheid. Ik zou in de toekomst graag nog meer projecten in het buitenland doen. Het is leuk om te merken dat mensen open staan voor je input. Onze problemen op watergebied zijn maar klein vergeleken met wat andere landen meemaken.”

DIT IS EEN UITGAVE VAN METRO CUSTOM PUBLISHING

In Rotterdam zien we de klimaatverandering als een kans. Met innovatieve toepassingen maken we de stad en haven groener, gezonder en economisch sterker. Dat maakt Rotterdam een inspirerend voorbeeld voor andere deltasteden. Zo is Rotterdam de vestigingsplaats voor het Nederlands Watercentrum, ligt er reeds 100.000 m2 groen dak en zetten we in op drijvend bouwen, zoals het drijvend paviljoen in de Rijnhaven.

ROTTERDAMSE WATERKANSENwww.rotterdamclimateinit iative.nl

“Ik kom uit de VS, en deed daar samen met een groep studenten onderzoek naar watertechnologie. De wetenschapper Elmar Fuchs wees mij op het Master Track programma van Wetsus. Hierin bie-den de Universiteiten van Wageningen, Groningen en Twente de best mogelijke opleiding op het gebied van watertechnologie. Ik heb die fantasti-sche opleiding gedaan en daarna ben ik aan de slag gegaan met een PHD onderzoek bij Wetsus. Onder leiding van Elmar Fuchs heb ik me de afgelopen jaren veel beziggehouden met onderzoek naar een zogenoemde ‘waterbrug’, dat is een sliert water tus-sen twee bekers die onder hoogspanning is gezet. Die waterbrug is ontdekt in 1893, maar daar is tot op heden niet zoveel mee gedaan. Wij hebben met een grote groep mensen ontdekt dat die sliert, als je er laserfl itsen op loslaat, een volkomen nieuwe vorm krijgt. Het is geen water en ook geen ijs. Deze ontdekking kan op termijn grote gevolgen hebben voor het schoonmaken van vervuild water. Wat de exacte gevolgen voor de toekomst zijn, is nu helaas nog lastig te voorspellen. De weten-schappers die in 1948 de transistor uitvonden, wisten ook niet dat daar ooit de computerchip zou uitkomen. Ik blijf in ieder geval nog vijf jaar in Nederland; het is wel een overgang van New York naar Leeuwarden, maar ik heb het hier geweldig naar mijn zin.”

“Ik heb Civiele Techniek gestudeerd in Enschede en daarna de Master Water Engineering & Management gevolgd. Mijn scriptie ging over de droogte in Nederland, waar we de laatste jaren steeds meer mee te maken hebben. Ik onderzocht op welke manier je kunt zorgen voor voldoende watervoorzieningen. Eenmaal afgestudeerd ben ik aan de slag gegaan bij Jelmer. Het is geweldig om via dit traineeship kennis te maken met het bedrijfs leven. Het traineeship duurt drie jaar en momenteel zit ik aan het einde van mijn eerste jaar. Ik werk nu bij de gemeente Gouda. Als assistent-projectleider help ik nu bijvoorbeeld bij een project waarbij een heel oude riolering wordt vervangen die onder de Goudse kerk loopt. Je moet goed in kaart brengen wat er allemaal moet gebeuren. Een belangrijk onderdeel van het project is het contact hebben met de bewoners van de huizen waar die honderd meter lange riolering onderdoor loopt. Een afwisselende klus dus. Op de korte termijn is mijn ambitie om mezelf inhoudelijk te verbeteren op het gebied van waterbeheer en –management. Samen met een talentmanager van Jelmer zoek ik een geschikte werkplek voor mijn tweede trainee-jaar. Over vijf jaar zie ik mezelf wel internationaal werken op het gebied van watertekort, want op dat vlak is er nog een heleboel werk te doen.”

“Omdat wij Nederlanders goed zijn in water-projecten, zijn er veel interessante banen op dat gebied. Daarom leek een wateropleiding volgen me een goede keuze. Watermanagement is een brede opleiding, het gaat niet alleen over waterke-ring, maar ook over drinkwaterbeheer. Binnen-kort gaan we op werkbezoek naar de sluizen van Nieuwegein en het lijkt me heel interessant om te horen en zien hoe dat allemaal functioneert. Ik heb stage gelopen bij Dunea in Zoetermeer, dat bedrijf beheert de drinkwatervoorziening voor veel mensen en bedrijven in het westen van het land. Ik keek daar mee met degenen die de kwaliteit van de waterleidingsystemen contro-leren. We gingen bijvoorbeeld langs bij grote nieuwbouwprojecten om te kijken of de waterlei-dingen daar goed waren. Wat ik later precies wil gaan doen, weet ik nog niet. Het gaat er nu vooral om dat ik zoveel mogelijk leer over water, en dan merk ik vanzelf wel welke richting me het meest aanspreekt.”

DIT IS EEN UITGAVE VAN METRO CUSTOM PUBLISHING

Tegenwoordig lijkt alles ‘nieuw’: het nieuwe autorijden, het nieuwe leren en Het Nieuwe Werken (HNW). Googlen op ‘Het Nieuwe Werken’ levert 1,7 miljoen hits op. De één noemt het een hype, de ander ziet HNW als een blijvertje en praat inmiddels al over ‘het nieuwe werken voorbij’. Feitelijk is er niets nieuws aan HNW: nieuwe technologie maakt het mogelijk om slimmer en effectiever te werken. Dat doen we al sinds mensenheugenis. Want iedere tijd kent zijn eigen nieuwe werken. Op Youtube is hierover een leuk filmpje te zien van Vitens, het grootste drinkwaterbedrijf van Nederland. Het filmpje is te zien door de QR Code te scannen.

Binnen Vitens zijn we bezig met het gelijktijdig vernieuwen van onze IT, werkomgeving, processen en werkafspraken. Dit noemen we niet Het Nieuwe Werken maar Flex@Vitens. Daarbij staan onze klanten én de medewerkers centraal. Sleutelwoorden zijn flexibiliteit, maatwerk en duurzaamheid. Dit betekent dat medewerkers meer en meer zelf bepalen wanneer, waar, hoe en met wie ze werken aan concrete resultaten. Maar ook hoe hun arbeidsvoor-waardenpakket eruit ziet. Of hoe ze hun ‘budget’ in uren gebruiken om werk en privéleven beter op elkaar af te stemmen. Vrijheid en verantwoordelijkheid gaan daarbij hand in hand. En dat betekent soms ook het loslaten van oude verwachtingspatronen.

En ziet u wel eens een monteursbus van Vitens voorbij rijden? Realiseer u dan dat de monteur die daarin rijdt al vele jaren vanuit huis werkt en zijn informatie digitaal op zijn laptop ontvangt. Anno 2012 is daar dus niets nieuws aan.

programmamanager Flex@Vitens

Het Nieuwe Werken is niet nieuw- Vernieuwing van drinkwaterbedrijf Vitens past bij de tijdgeest -

André Doveren

Ontdek wat werken bij Vitens zo bijzonder maakt: WWW.ViteNs.Nl

Via de site ikonderzoekwater.nl krijgen scholieren onder-werpen én professionals aangereikt voor hun profi elwerk-stuk, dat de interesse aan moet wakkeren voor de water-sector. Het concept van de site is eenvoudig: professionals uit de watersector begeleiden eindexamenscholieren van havo en vwo bij hun profi elwerkstuk en bieden ze een kijkje in de keuken. In de hoop dat ze voor een waterstu-die kiezen. Want dat is hard nodig. Over een paar jaar komt de watersector namelijk duizenden mensen tekort. De vergrijzing is de belangrijkste oorzaak van de brain-drain. “Bij sommige organisaties is over tien jaar de helft van de werknemers met pensioen,” vertelt initiatiefnemer Wouter Stapel, waterspecialist bij advies- en ingenieurs-bureau DHV. Tegelijkertijd stokt de instroom van studenten bij watergerelateerde studies. Water is niet ‘hot’. “Er moeten nieuwe vissen in de vijver komen. Met harder hengelen red je het niet. Dat lukt alleen door scholieren enthousiast te maken.”

Th e new greenHet idee ontstond nadat de dochter van Stapel lessen volgde aan het Junior College Utrecht, een samenwer-king tussen de universiteit en 29 scholen in de regio Midden-Nederland. “Ik ben wat gaan rondbellen in mijn netwerk.” Samen met het Junior College bracht hij partijen bij elkaar en startte met steun van het Platform Bèta Techniek een pilot in Utrecht. Inmiddels draait het project in elf provincies. “Een-op-een contact met een bevlogen expert over een maatschappelijk onderwerp

kan de vonk over laten springen,” meent Stapel. Als voorbeeld noemt hij een project waarbij kinderen fosfaat uit urine mochten halen. “De natuurlijke fosfaat-voorraad is op termijn uitgeput. Onderzoek doen naar hoe je fosfaat uit urine kunt terugwinnen is belangrijk voor de toekomst.” De scholieren kwamen met een pracht van een slogan: the new green is yellow. “Dat project vergeten ze nooit meer. En hun docenten en klasgenoten ook niet.”

VerfrissendLeerlingen kunnen op ikonderzoekwater.nl onderwerpen voor hun profi elwerkstuk vinden per thema, maar ze kunnen ook zelf een onderwerp aandragen. Het steun-punt in de regio (meestal een hogeschool) zoekt vervol-gens een waterexpert voor de begeleiding. “Het project raakt een gevoelige snaar,” stelt Stapel. “Iedereen vindt het leuk om scholieren te helpen en kennis te delen. In je werk ontstaan bepaalde mantra’s, en daardoor is het verkrijgen van nieuwe informatie heel vanzelfsprekend geworden. Scholieren stellen verrassende en elementaire vragen. Dat is erg verfrissend.”“Iets ontwikkelen dat in een paar jaar landelijk draait, is een fi kse klus. Waar ik trots op ben is dat we door de International Water Association (IWA) zijn uitgeroe-pen tot het beste programma wereldwijd om jongeren te enthousiasmeren voor een carrière in het water. Er is internationaal interesse voor het concept, te beginnen in Engeland.”

Een themakrant die bij jou past

Bereik jouw doelgroep met een publicatie op maat. De mogelijkheden

zijn divers, zoals adverteren in een relevant thema of een volledige

afname waarbij jij de inhoud bepaalt. Metro Custom Publishing brengt

jouw boodschap gericht over op de doelgroep die jij wilt aanspreken.

Neem contact op voor meer informatie:

Robin Jahshan robin.jahshan@metronieuws.nl

Tel: 020 - 551 4027 www.metrobusiness.nl

HEEL NEDERLANDDE POT OP!

Totale biogasproductie in 2011 door Nederlandse waterschappen: 102.000.000 m3Verwachte biogasproductie in 2020 door Nederlandse waterschappen: 123.000.000 m3

We halen steeds meer energie uit uw boodschapDe Nederlandse waterschappen zuiveren uw afvalwater. Afvalwater zit vol energie. Door een slimme methode kunnen waterschappen deze groene energie uit het afvalwater halen. Op dit moment produceren de waterschappen bij het zuiveren van afvalwater een hoeveelheid groene energie die gelijk staat aan het aardgasverbruik van 57.000 huishoudens (gelijk aan het aantal inwoners van Zwolle).Met de Energiefabriek leveren de Nederlandse waterschappen niet alleen een bijdrage aan het beperken van de CO2 uitstoot, ze zijn ook een grote producent van groene energie uit afval.

www.energiefabriek.com

DIT IS EEN UITGAVE VAN METRO CUSTOM PUBLISHING

30% van alle vervoer in het binnenland gaat

over water.

Rotterdam is (met een jaarlijkse overslag van

ca. 435 miljoen ton goederen) op dit moment

de grootste haven van Europa.

Nederland heeft 4.400 km aan vaarwegen.

Nederland heeft wereldwijd de hoogste dichtheid

van jachthavens en bevaarbare vaarwegen.

Het haven- en industriegebied van Rotterdam is,

inclusief de uitbreiding van Maasvlakte 2, bijna

twee keer zo groot als de stad Den Haag.

De oppervlakte van Maasvlakte 2 is vergelijk-

baar met 3.000 voetbalvelden.

De rijken der aarde laten hun jachten steeds

vaker in Nederland bouwen: ruim 30% van

alle megajachten - jachten groter dan 40 meter -

is afkomstig van Nederlandse werven.

De Eclipse van de Russische olie-miljardair

Roman Abramovich is met 163,5 meter

lengte het grootste privéjacht ter wereld.

Op de allergrootste schepen passen 14.000

containers. Achter elkaar geplaatst levert dat

een rij over de snelweg van de Maasvlakte naar

Schiphol op (ca. 93 km).

Van alle vrijetijdsactiviteiten van Nederlanders

heeft 23% betrekking op watersport en water-

recreatie.

De omzet in de watersportsector is hoger dan die

in de binnenvaart, de akkerbouw of het betaald

voetbal.

De sporten waarin Nederland op Olympisch

niveau al jaren het beste scoort zijn waterspor-

ten: zeilen, roeien, zwemmen en schaatsen.

Jaarlijks doen zo’n 34.000 zeeschepen en

100.000 binnenvaartschepen de haven van

Rotterdam aan.

In de maritieme sector zijn zo’n 185.300

mensen werkzaam.

Rotterdam is (met een jaarlijkse overslag van

ca. 435 miljoen ton goederen) op dit

moment de grootste haven van Europa.

Jaarlijks passeert 100 miljoen ton ruwe aard-

olie de Rotterdamse haven. Dat is 65 keer de

inhoud van voetbalstadion De Kuip.

In het meest westelijke deel van de Rotterdamse

haven kunnen de grootste zeeschepen afmeren.

Zij hebben een diepgang tot 24 meter, vergelijk-

baar met een flatgebouw van 8 verdiepingen.

Een van de grootste kraanschepen ter wereld, de

Seven Borealis, kan meer dan 10 volgetankte

Boeing 747’s tillen.

•

•

••

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

De crisis lijkt geen vat te hebben op de maritieme sector. Tot 2020 verwacht de sector zo’n 40.000 nieuwe banen te scheppen. “Met mooie, uitdagende banen, waarbij je veel van de wereld ziet en een grote variëteit aan functies. Smaken genoeg!”, zegt Kraaijeveld enthousiast. De motor achter het succes is de grote verscheidenheid. Nederland behoort tot de wereldtop: van binnenvaart tot visserij; van offshore tot jachtbouw. En natuurlijk met twee wereldhavens. Het behoort allemaal tot Maritime by Holland. Als voorbeeld wijst hij op de binnenvaart: “De helft van de Europese binnenvaart vaart onder Nederlandse vlag. En dan heb je het niet over de kleinste schepen. Met de komst van de Tweede Maasvlakte en de vergroening van het goederenvervoer zal dat aandeel alleen maar toenemen.”

“De maritieme sector is vele malen groter dan iedereen denkt. Mensen kijken altijd naar één van de segmenten: de havens, de waterbouwers en sleepbedrijven, de waterveilig-heid. Door de verdeling en verschillen lijkt de maritieme sector kleiner, maar al met al gaat het om een miljarden-

business,” laat Kraaijeveld trots weten. Hij schetst een wereld van solidariteit en lef. “Omdat we een klein land zijn, moet je snel en slim zijn en het als maritieme sector wel buiten de grens zoeken.” “Nederland loopt voorop met de ontwikkeling van slimme schepen, met minder weerstand en milieuvriendelijke en energiezuinige aandrijving.” En 500 jaar maritieme geschiedenis zorgt nog steeds voor een pioniersmentaliteit. “Niemand durfde de vingers te branden aan de berging van de Koersk, de Russische atoomonderzeeër op de bodem van de Barentszzee. Van Seumeren en Smit klaarden de klus.”

De London Eye is een ander staaltje Hollands glorie. “Hollandia was de enige die de bouw aandurfde. Op platte dekschuiten is de constructie in delen het Kanaal over geva-ren en op de Thames aan elkaar gelast.” Ook dat is typerend voor de sector. Waar mogelijk wordt de samenwerking gezocht: “Er heerst een heel grote ver-bondenheid. Niet denken dat je alles weet of dat je een klus wel even in je eentje klaart, maar in combinaties denken. Onze blik is heel erg naar buiten gericht.”

Arie Kraaijeveld

DIT IS EEN UITGAVE VAN METRO CUSTOM PUBLISHING

Een rondvaart is met afstand de populairste attractie van Amsterdam. “De vorm van de rondvaartboot is een wereldwijd beeldmerk. Die blijft hetzelfde. Je gaat de Nachtwacht ook niet veranderen,” vertelt technisch directeur Hans Bakker trots. Maar ‘onder de kap’ van de Nemo H2 bevindt zich een van de mooiste staaltjes van Hollandse innovatiekracht. “Voor de toe-rist is het prachtig varen op de Nemo H2. Op het water ervaar je een vorm van rust, die de beleving van de stad buitenge-woon aangenaam maakt. Dat de boot geluidloos is, versterkt dat gevoel. De CO2-uitstoot is nul, er komt alleen waterdamp uit, zoals bij een waterkoker. De waterstof wordt omgezet in water en elektriciteit.”

Groen ondernemenHet klinkt simpel, maar niets is minder waar. Schroef en roer zijn vervangen door een zogenoemde truster, een techniek die vergelijkbaar is met de straalmotor van een vliegtuig. En de prestaties van de aandrijving worden vanuit Nijmegen op afstand uitgelezen en gereguleerd. De Nemo H2 is hét voorbeeld van het echte groene ondernemen, meent Bakker. “In ons familiebedrijf proberen we een aantal jaar vooruit te kijken. De Nemo H2 is niet gebouwd om binnen jaren fors winst te behalen. Deze boot is gemaakt om een voorsprong op

de toekomst te nemen. Als de regels worden aangescherpt, zijn wij er klaar voor.”

ToekomstplannenDe boot is een gezamenlijk project een consortium met onder andere Alewijnse Marine Technologies, Scheepswerf De Kaap/Bodewes en Linde Gas Benelux. Bakker: “Het is een samenwerking op basis van een verwachtingspatroon. Met de kennis die we opdoen, bouwen we straks boot nummer twee. Als je er niet aan begint, zul je nooit ervaring opdoen en verder innoveren.” Net als bij auto’s is de actieradius - de afstand die een voer-tuig kan afleggen zonder tussentijds van buitenaf energie toe te voegen - nog een nadeel: “Een normale boot hoef je maar eens in de twee, drie weken te bunkeren (voltanken). De waterstoftank van de Nemo H2 is na vier rondjes al leeg.” Bakker is optimistisch en verwijst naar de ontwikkeling van de elektrische auto. “Het is nog maar zo’n zes jaar geleden dat Toyota de eerste Prius op de markt bracht. Inmiddels is de vijfde generatie te koop (van onder meer Opel) en neemt de hoogte van de ac-tieradius steeds toe.” Goede vooruitzichten dus voor Bakker en zijn Nemo H2.

Wetsus, centre of excellence for sustainable water

technology, is een faciliterend intermediair voor

trendsettende kennisontwikkeling op het gebied van

duurzame waterbehandelingstechnologie. In Wetsus

werken Europese en Nederlandse universiteiten

en het bedrijfsleven samen aan innovatieve

onderzoeksprojecten.

Ons aanbod:

Zeer innovatieve promotie onderzoeken op het gebied van duurzame

watertechnologie (achtergrond opleiding: Milieutechnologie, Chemi-

sche technologie, Membraan technologie, Proces technologie, Schei-

kunde, Natuurkunde en/of Microbiologie/Biotechnologie).

Een 2- jarige master opleiding Watertechnologie

Stageplaatsen voor masterstudenten

•

•

•

www.wetsus.nl | www.wetsusacademy.nl | @wetsus | wetsus

DIT IS EEN UITGAVE VAN METRO CUSTOM PUBLISHING

Gerrit-Jan Hulsebos

Ernst Brokmeier

Paulien Rigter