2012 Stadsleven, VNG Gemeentetrainee blok ruimtelijke ordening en stedelijke ontwikkeling, Stipo

19
- 1 - STADSLEVEN krant bij VNG Gemeentetrainee moduul ruimtelijke ordening en stedelijke ontwikkeling editie januari 2012 GEMEENTEN NAAR COMPLEET ANDERE ROL Nieuwe ruimtelijke ordening en stedelijke ontwikkeling Gemeenten zijn in een totaal andere rol gekomen voor hun ruimtelijke ordening en stedelijke ontwikkeling. Een ontdekkingstocht met de VNG Gemeentetrainee. OVER VNG GEMEENTETRAINEE Het vinden van jonge getalenteerde medewerkers en deze vervolgens ook voor uw organisatie behouden is één van de grootste uitdagingen binnen de Nederlandse gemeenten. De roep om jonge getalenteerde mensen met een universitaire of hbo-opleiding binnen te halen en te houden wordt steeds luider. Daarom zijn de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) en Eigeman ID in 2010 de VNG GemeenteTrainee gestart. De trainees voeren in twee jaar vier projecten uit. Elk half jaar werken ze bij een andere gemeente of gelieerde organisatie (veiligheidsregio, VNG, bibliotheekwezen). De trainees werken vier dagen in de week en krijgen de vrijdag training in competenties en inhoud. RUIMTELIJKE ORDENING EN STEDELIJKE ONTWIKKELING Zeven trainees van de lichting 2011-2012 hebben in december en januari het moduul ‘Ruimtelijke ordening en stedelijke ontwikkeling’ gevolgd. Deze krant is het resultaat van de vier dagen van dit blok, dat werd verzorgd door Stipo. Stipo is ontstaan als trainingsspecialisme aan de vakgroep Planologie, Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen, Universiteit van Amsterdam, eind jaren ’80 en is in 1995 verzelfstandigd. Naast projectwerk in de stedelijke ontwikkelingspraktijk in steden door heel Nederland geeft Stipo training op inhoud (het wat) en aanpak, strategie en competenties (het hoe). STAD MAKEN WORDT STAD ZIJN Het VNG trainee moduul stond stil bij de basis van de ruimtelijke ordening, maar ging ook in op de nieuwe context. In de vier decennia na de oorlog is er vier keer zoveel gebouwd als in alle eeuwen daarvoor. Het accent is in de afgelopen tien jaar echter steeds meer verschoven naar het geven van impulsen aan bestaande stedelijke structuren. Dat leidt tot een nieuwe definitie van het vak stedelijke ontwikkeling:

description

Stadsleven, VNG Gemeentetrainee blok ruimtelijke ordening en stedelijke ontwikkeling, Stipo

Transcript of 2012 Stadsleven, VNG Gemeentetrainee blok ruimtelijke ordening en stedelijke ontwikkeling, Stipo

Page 1: 2012 Stadsleven, VNG Gemeentetrainee blok ruimtelijke ordening en stedelijke ontwikkeling, Stipo

- 1 -

STADSLEVEN krant bij VNG Gemeentetrainee moduul ruimtelijke ordening en stedelijke ontwikkeling

editie januari 2012

GEMEENTEN NAAR COMPLEET ANDERE ROL

N ieuw e r uimt eli j ke o r dening en sted eli j ke o ntw ikke ling

Gemeenten zijn in een totaal andere rol gekomen voor hun

ruimtelijke ordening en stedelijke ontwikkeling. Een

ontdekkingstocht met de VNG Gemeentetrainee.

O VER VNG G EM EEN TE TR A I NEE

Het vinden van jonge getalenteerde medewerkers en deze

vervolgens ook voor uw organisatie behouden is één van de

grootste uitdagingen binnen de Nederlandse gemeenten. De

roep om jonge getalenteerde mensen met een universitaire

of hbo-opleiding binnen te halen en te houden wordt steeds

luider. Daarom zijn de Vereniging Nederlandse Gemeenten

(VNG) en Eigeman ID in 2010 de VNG GemeenteTrainee

gestart. De trainees voeren in twee jaar vier projecten uit. Elk

half jaar werken ze bij een andere gemeente of gelieerde

organisatie (veiligheidsregio, VNG, bibliotheekwezen). De

trainees werken vier dagen in de week en krijgen de vrijdag

training in competenties en inhoud.

R UI MTELI JK E OR D ENI NG EN S T EDELI JK E

ONTWI K KELI NG

Zeven trainees van de lichting 2011-2012 hebben in

december en januari het moduul ‘Ruimtelijke ordening en

stedelijke ontwikkeling’ gevolgd. Deze krant is het resultaat

van de vier dagen van dit blok, dat werd verzorgd door Stipo.

Stipo is ontstaan als trainingsspecialisme aan de vakgroep

Planologie, Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen,

Universiteit van Amsterdam, eind jaren ’80 en is in 1995

verzelfstandigd. Naast projectwerk in de stedelijke

ontwikkelingspraktijk in steden door heel Nederland geeft

Stipo training op inhoud (het wat) en aanpak, strategie en

competenties (het hoe).

S TA D MA K EN WOR D T S T A D Z I JN

Het VNG trainee moduul stond stil bij de basis van de

ruimtelijke ordening, maar ging ook in op de nieuwe context.

In de vier decennia na de oorlog is er vier keer zoveel

gebouwd als in alle eeuwen daarvoor. Het accent is in de

afgelopen tien jaar echter steeds meer verschoven naar het

geven van impulsen aan bestaande stedelijke structuren. Dat

leidt tot een nieuwe definitie van het vak stedelijke

ontwikkeling:

Page 2: 2012 Stadsleven, VNG Gemeentetrainee blok ruimtelijke ordening en stedelijke ontwikkeling, Stipo

- 2 -

* Parallelle schaalniveaus. Van lokaal via regionaal naar

bovenregionale opgaven, tegen de achtergrond van een

internationale context.

* Het bestaande aanpassen. Stedelijke ontwikkeling begeeft

zich meer en meer binnen het bestaande, en moet vanuit de

kwaliteiten van dat bestaande bouwen (ziel, publiek domein).

* Interdisciplinariteit. Van ‘fysiek first’ naar interdisciplinari-

teit: economie, cultuur, ruimte en samenleving zijn niet meer

gevolgtijdelijk maar dienen zich tegelijkertijd aan.

* Netwerkgericht ontwikkelen. Van het samenwerken met

enkele stakeholders naar een explosie van het aantal te

betrekken gebruikers, eigenaren en investeerders; van

overheid naar tussenheid, dragende investeringsnetwerken,

met coproductie, comakership en coalities.

* Katalyseren. Van maakbaarheid naar katalyseren. Dit

betekent een omslag van eindbeeldplanning naar

spontaniteit, chaos en orde, trial and error, tijdelijkheid ,

organische ontwikkeling, ontwikkelend beheren.

* Kwalitatief ontwikkelen. Van kwantitatieve naar

kwalitatieve groei. Stedelijke ontwikkeling moet

omschakelen naar kansengestuurd, specifieker, meer op

uniciteit en eigenheid. Van Stad Maken naar Stad Zijn.

DE G EM EEN TE A LS ‘T US S ENHEI D ’

De gemeente is niet meer de partij die boven de andere

staat, maar is een netwerkpartner, een platform voor het

leggen van nieuwe verbindingen met inwoners, partners en

anderen: van ‘overheid’ naar ‘tussenheid’. Deze omslag doet

een beroep op andere competenties dan in het verleden:

1. Wie alleen een baan heeft, zal niet snel complexe

processen naar aansprekende resultaten leiden. Nieuwe

ontwikkelaars zijn behept met maatschappelijke passie en

visie.

2. De nieuwe ontwikkelaars zijn extern gericht en

beschikken over grote sociale vaardigheden. Ze winnen

vertrouwen en enthousiasmeren, smeden coalities en laten

belangen samenvallen.

3. De nieuwe ontwikkelaars zijn creatief en innovatief.

Ze krijgen grensverleggende oplossingen voor elkaar. Ze

mobiliseren nieuwe ideeën en organiseren kruisbestuiving.

Ze inspireren en vernieuwen.

4. De nieuwe ontwikkelaars beschikken over

ondernemerschap en durf. Ze combineren doen en denken,

spelen snel in op kansen, forceren doorbraken, laten zich niet

door regels smoren en boeken resultaten.

5. De nieuwe ontwikkelaars hebben een groot

strategisch vermogen. Ze beschikken over de vaardigheid om

alles, werkelijk elke stap, vanuit één strategie te benaderen,

ook in langdurige processen.

OPBO UW M ODU UL

Het moduul is zodanig opgebouwd dat de trainees inzicht

krijgen in de belangrijke essenties van het nieuwe vak en de

rol van gemeenten daarin. Dat gebeurt steeds op locatie, om

ook de concrete praktijk te laten zien:

Dag 1 Introductie in de ruimtelijke ordeningstraditie van

1890 – 1995, tegen het decor van Amsterdam. Marijke Storm

leidde ons langs scharnierpunten in het ruimtelijke

ordeningsstelsel.

Dag 2 Nieuwe stedelijke ontwikkeling, megapolisering

en omslag naar ‘stad zijn’, bij het centrumproject Lage Zijde

in Alphen aan den Rijn, waar we werden ontvangen door

projectleider Wybe Theijse.

Dag 3 Sociaal-fysieke stedelijke ontwikkeling en

Stadsantropologie, met een praktijkoefening in de

binnenstad van Rotterdam, begeleid door Ester Heiman.

Dag 4 De vaardigheden strategie en ondernemerschap,

bij VINEX-wijk Vathorst in Amersfoort, waar we werden

ontvangen door directeur ontwikkelingsbedrijf Giel van der

Vliest en manager I-Centrum Trudy de Mooy.

Aan de hand van deze ervaringen hebben de trainees deze

krant geschreven. Veel leesplezier in uw tocht door de

nieuwe ruimtelijke ordening en stedelijke ontwikkeling.

Page 3: 2012 Stadsleven, VNG Gemeentetrainee blok ruimtelijke ordening en stedelijke ontwikkeling, Stipo

- 3 -

MIJLPALEN STEDELIJKE ONTWIKKELING IN AMSTERDAM

Maak een stedelijke ontwikkelingsreis van een eeuw in één

dag. Dit kan in Amsterdam!

Verschillende mijlpalen van de Nederlandse stedelijke

ontwikkeling zijn te zien in Amsterdam. Begin je route bij het

Frederiksplein en eindig op het Java-eiland. Ontdek de

verschillende stijlen met de daarachterliggende

maatschappelijke en economische invloeden, denk

bijvoorbeeld aan de veranderende rol van de gemeente,

financiële hoogte- en dieptepunten, de opkomst van andere

actoren, bevolkingsgroei en emancipatie. De journalisten van

dit artikel hebben voor u de hoogtepunten van deze

ontdekkingsreis al op een rijtje gezet

Rond 1900.

Links: Overvol en onhygiënisch. Door

de industrialisatie trokken mensen

massaal naar de stad.

Rechts: De bouw van

Huidekoperstraat Amsterdam 1860.

Links: 1901-1940. De komst van de

woningwet in 1901.

Woningcorporaties ontstonden en er

werden sociale woningen gebouwd

zoals de nieuwe Pijp in 1920.

Rechts: 1940-1960

Wederopbouw en volkshuisvesting.

De nieuwbouw van Slotervaart in

1956.

Links: 1960-1980

Groei en Suburbanisatie.

De bouw van Almere.

Rechts: 1980-2011

Stedelijke vernieuwing en creatieve

steden. De bouw van het Java eiland

in de jaren ’90.

Page 4: 2012 Stadsleven, VNG Gemeentetrainee blok ruimtelijke ordening en stedelijke ontwikkeling, Stipo

- 4 -

STAD VAN DE TOEKOMST: HOE KOMEN WE ER?

Duurzaamheid is door de jaren heen een containerbegrip

geworden. Alles wat te maken heeft met maatschappelijk

verantwoord leven, milieu, ecologie en toekomstgericht

denken wordt tegenwoordig onder duurzaamheid

geschaard. Maar wat houdt de term duurzaamheid precies

in? En wat betekent dit voor de stedelijke ontwikkeling in

Nederland?

DUUR Z A A MHEI D

De volgende definitie van duurzaamheid is geformuleerd

door de World Commission on environment and

Development van de Verenigde Naties in het rapport “Our

Common future”: “Duurzame ontwikkeling is de ontwikkeling

die aansluit op de behoeften van het heden zonder het

vermogen van de toekomstige generaties om in hun eigen

behoeften te voorzien in gevaar te brengen” Het gaat dus niet

alleen om het heden, maar ook om de toekomst. Iets moet

‘langdurige kwaliteit’ hebben. Maar hoe zijn we daartoe

gekomen? Wanneer heeft iets een langdurige kwaliteit?

DE WEG NA A R A CCE PTA T I E VA N

COMPL E XI T EI T EN TI JD

Langdurige kwaliteit gaat samen met de acceptatie van

complexiteit en tijd. Na de Tweede Wereldoorlog kwam er

veel modernistische architectuur. Simpele ideeën stonden in

de ruimtelijke ontwikkeling aan de basis van de

wederopbouw van de steden. Gedurende de 40 jaar na de

Tweede Wereldoorlog zijn onder andere galerijflats,

rijenwoningen en VINEX-woningen gebouwd: allemaal huizen

zonder eigen muren. Wat hierbij vergeten werd, is dat gebied

complex is en dat tijden veranderen. Sterke openbare ruimte

staat veranderingen op gebruikersniveau toe. Een mooi

voorbeeld hiervan is de grachtengordel in Amsterdam. Qua

structuur hoeft er niets te veranderen, maar op het niveau

van huizen en panden kunnen wel veranderingen

doorgevoerd worden. Ook wel ‘organisch structuralisme’

genoemd.

Met simpele ideeën kom je er niet in ruimtelijke

ontwikkeling. Ook gevoel en beleving spelen een rol en de

stad is hiermee een complex orgaan. Niet alleen moet je

aanvaarden dat ruimte complex is, ook het proces van

herontwikkelen is, met alle spelers in het veld, zowel

bewoners als ontwikkelaars, allen met eigen ideeën,

complex. De wereld van de ruimtelijke ordening is rationeel,

bewoners zijn dit niet altijd.

De focus in gebiedsontwikkeling moet dus liggen op

langdurige kwaliteit. Maar wat is langdurige kwaliteit

eigenlijk? In eerste instantie wordt bij duurzaamheid vooral

gedacht aan het gebruik van duurzame materialen. Bij nader

inzien lijkt langdurige kwaliteit van een plek of gebouw veel

te maken te hebben met het gebruik van deze ruimte door

de tijd heen.

Page 5: 2012 Stadsleven, VNG Gemeentetrainee blok ruimtelijke ordening en stedelijke ontwikkeling, Stipo

- 5 -

Hiermee gaat het idee leven dat de geplande wereld van de

ruimtelijke ordening en de “geleefde wereld” van bewoners

en bezoekers van een plek moeten samenkomen om iets

goeds te maken. Maar hoe kunnen we deze samenbrengen?

VI S I E: D E A D EMENDE S T A D, D E P UBLI E KE

S TA D, D E B EZ I ELDE S TA D

Drie kernkwaliteiten die als belangrijk worden geacht voor

een duurzame stad zijn: de ademende stad, de publieke stad

en de bezielde stad. Maar wat houden deze begrippen in? En

waar vind je ze terug?

De ademende stad

Een ademende stad kan worden gezien als een stad die

flexibiliteit mogelijk maakt door de dag, de week, het jaar en

zelfs een decennia of langer. Zoals de grachtengordel in

Amsterdam of San Francisco.

De publieke stad

De openbare ruimte is een belangrijk domein in het geheel.

Het is de drager, de ruggengraat van kwaliteit en interactie.

De bezielde stad

Een stad moet ook een ziel hebben. Mensen moeten ervan

houden, zich aan de stad willen binden en erin blijven

investeren. Een goed voorbeeld zijn de kubuswoningen

waarin het Helmondse theater ’t Speelhuis was gevestigd.

Deze kubussen waren door Piet Blom ontworpen, maar tot

groot afschuw van de burgers gingen ze in vlammen op. Een

groot deel van de Helmondse bevolking wil hoe dan ook dat

de kubussen herbouwd worden. Ze geven zo’n

karakteristieke beleving aan het centrum van Helmond dat

burgers er van houden.

DENK A A N DE BUR G ER V A N DE TO EK OMS T

Om ook de burgers van de toekomst de kans op een leefbare

stad zo groot mogelijk te maken is sturing op deze

kernwaarden nodig. Dus denk met deze kernwaarden in het

achterhoofd goed na als u bijvoorbeeld deelneemt aan een

klankbordgroep over de gebiedsontwikkeling van uw eigen

buurt.

JAARHOROSCOOP WATERMAN 21 JAN – 19 FEB 2012

WA T BR ENG T 2 012 U EN EN H ET PR O JEC T LA G E Z I JDE I N A LPH EN A A N DEN R I JN?

PA R TNER S CHA P

De kans op een nieuw begin in project Lage Zijde is groot in

2012. Ook al werkt u al lang samen met uw huidige partners,

nu is de tijd gekomen om spijkers met koppen te slaan.

Andere tijden brengen weer mogelijkheden met zich mee en

de Raad ziet deze mogelijkheden ook. Dit is het moment om

met passie overleg te blijven voeren met de Raad over Lage

Zijde. Verheugt u zich hierop!

BER OEP

Nu kunnen de vruchten worden geplukt van het proces van

overleg van de laatste jaren. Opeens loopt alles op rolletjes.

Page 6: 2012 Stadsleven, VNG Gemeentetrainee blok ruimtelijke ordening en stedelijke ontwikkeling, Stipo

- 6 -

U zult dit jaar kunnen genieten van alle mooie plannen die u

eerder heeft voorbereid en die zich als zaadjes zullen

ontpoppen. Als u deze zaadjes water blijft geven zullen deze

zich zeker ontwikkelen tot mooie “Stadshart-bloemen”!

G EZ ONDHEI D

Met volle vaart vooruit – dat is uw devies. U bent topfit en in

opperbeste stemming. Met de bouw van de nieuwe publieke

voorzieningen in Alphen aan den Rijn bent u opgebloeid,

evenals uw medestadsgenoten. Dit kan ook niet anders met

zo’n mooi nieuw cultuurgebouw en het nieuwe en

opgeknapte winkelgebied. Een levend Stadshart brengt

gezonde Alphenaren! Tank nu zo veel mogelijk energie voor

slechtere tijden: er zullen vast nog een aantal kinken in de

kabels ontstaan.

VNG BOTST MET MINISTER OVER NIEUW WETSVOORSTEL

Vereniging van Nederlands Gemeenten (VNG) is hard in

botsing gekomen met de Minister van Binnenlandse Zaken

en Koninkrijk Relaties. Aanleiding is het wetsvoorstel dat

gemeenten verbiedt zich op grote schaal bezig te houden

met gebiedsontwikkeling en infrastructurele projecten.

Het wetsvoorstel van de minister bevat een grote

verandering in het denken over de ruimtelijke ontwikkeling in

Nederland. De wijziging is met name gericht op vervanging

van het oude adagium ‘stad maken’ met het nieuwe adagium

‘stad zijn’. Deze verandering heeft grote consequenties voor

gemeenten, omdat zij door de nieuwe wet de aandacht

moeten verleggen.

De gemeenten en met name grote steden moeten volgens de

minister meer tijd gaan besteden aan het leven in de stad,

aan het verbeteren van de openbare ruimte en aan het

investeren in de cohesie. Dit gaat ten koste van de grote

projecten op het vlak van de gebiedsontwikkeling, waar de

gemeenten jarenlang veel geld aan verdiend hebben. De

gemeenten eisen nu een substantiële financiële

tegemoetkoming van de minister, in ruil voor het uitvoeren

van het nieuwe beleid.

De gemeenten beargumenteren dat zij door de toename aan

taken die vanuit het Rijk worden overgeheveld momenteel

geen prioriteit kunnen geven aan de nieuwe werkwijze. Het

wetsvoorstel vergt een nieuwe manier van werken, waarvoor

vooral de kleine gemeenten de juiste expertise niet in huis

hebben.

Daarnaast beschikken veel gemeenten over dure bouwgrond,

klaar voor ontwikkeling maar zonder geldschieters. Door het

nieuwe wetsvoorstel zullen gemeenten verlies lijden op

zowel het braakliggende terrein als de noodzakelijke

investeringen in de ontwikkeling van de stad.

De VNG blijft in gesprek met de minister om minder

vergaande maatregelen te bepleiten.

Page 7: 2012 Stadsleven, VNG Gemeentetrainee blok ruimtelijke ordening en stedelijke ontwikkeling, Stipo

- 7 -

-- A D VER T ENTI E --

HET GROENE PARADIJS. DICHTERBIJ DAN U DENKT!

Een avontuurlijke vakantie of juist heerlijk ontspannen tot

rust komen. Dorpen in Oost-Groningen, de Achterhoek,

Zuid-Limburg en Zeeland maken het mogelijk.

Het leeggelopen platteland van Nederland biedt vele

mogelijkheden voor een heerlijk ontspannen vakantie of juist

een prachtige ontdekkingstocht. Ga op zoek naar de laatste

bewoners tijdens de speciaal georganiseerde jeepsafari’s of

wandel in de volledig verlaten vlaktes. U komt misschien wel

helemaal niemand tegen. Een ongekende ervaring en een

ideale ontsnapping uit de drukke stad. Op minder dan twee

uur rijden, zonder files.

Ook voor de eigen vakantiewoning biedt het Nederlandse

platteland veel mogelijkheden. Voor een klein bedrag koopt

u een woning van een oud-bewoner van Ooststellingwerf of

Berkelland, die na een jarenlang gevecht tegen de bierkaai

vertrokken is. Natuurlijk, u moet thuis alvast de boodschap-

pen doen, maar in ruil daarvoor krijgt u weidse vergezichten

en de ruimte om te doen en laten wat u wilt. Vergeet het

werk: uw iPhone of Blackberry heeft toch geen bereik.

Misschien onverwacht, maar het groene paradijs kwam pas

de afgelopen 15 jaar tot volle wasdom, onder meer doordat

Nederland in rap tempo is verstedelijkt. De economische

focus in Nederland is verlegd van agrarische en industriële

activiteiten naar het leveren van diensten. Daardoor vertrok

de bevolking in deze gebieden massaal naar betere oorden.

De dorpen in het groene paradijs zijn op zoek gegaan naar

een nieuwe economie en een nieuwe invulling van de ruimte

die zij hebben. Het resultaat wordt gevormd door de

prachtige toeristische voorzieningen voor de stadsbewoner

die op zoek is naar rust of avontuur.

Laad de batterij even helemaal op. In het groene paradijs

worden dromen werkelijkheid.

Deze campagne is een gezamenlijk initiatief van de provincies

Groningen, Limburg, Drenthe, Gelderland en Zeeland.

Page 8: 2012 Stadsleven, VNG Gemeentetrainee blok ruimtelijke ordening en stedelijke ontwikkeling, Stipo

8

VACATURE PROJECTLEIDER

OMS CHR I J VI NG

Het centrum van X wordt herontwikkeld. De laatste decennia

bleef het centrum in omvang en voorzieningenniveau sterk

achter bij de snelle ontwikkeling van de stad. Bovendien valt

het in twee delen uiteen, de Nieuwe en de Oude Zijde. Nu de

Oude Zijde van het Stadshart klaar is, verlegt de gemeente

haar energie naar de Nieuwe Zijde. Doel is om beide

stadsdelen te herontwikkelen tot één Stadshart, om de

bewoner of bezoeker op zoveel mogelijk vlakken van dienst

te zijn. Wonen, shoppen, ontspannen en werken in een

comfortabele, groene omgeving, waarin veiligheid en

bereikbaarheid belangrijke aspecten zijn. Om dit te bereiken

zijn wij op zoek naar de projectleider van de toekomst!

BEDR I JF S CULT UUR

Gemeente X opereert niet boven, maar tussen de partijen.

Dit vraagt binnen de organisatie om ‘nieuw werken': niet

meer achter het bureau regelen en ordenen, maar midden in

de maatschappij staan en visies en samen met anderen visies

en initiatieven durven te ontplooien. Stedelijke ontwikkeling

is een complex werkveld en continue in ontwikkeling. Deze

constante ontwikkeling wordt ook verwacht van onze

werknemers om te blijven opereren in een steeds

complexere omgeving, waarin altijd oog voor de toekomst

gehouden moeten worden. De hedendaagse veelheid aan

belang speelt een grote rol, maar als projectleider moet je

ook in staat zijn te schakelen naar de behoeften van de

bewoners en bezoekers van de toekomst. Wil je werken in

een uitdagende omgeving met veel afwisseling, dan is

gemeente X geschikt voor jou!

F UNCTI E OMS CHR I J VI NG

Als projectleider neem je de rol van aanjager en inspirator op

je. Je hebt een groot verantwoordelijkheidsgevoel. Je

initieert en organiseert de samenwerking tussen partijen.

Bovendien verwachten wij dat je vakkennis koppelt aan een

open blik op de maatschappij en die samen met vele partners

interactief en slagvaardig aan de toekomst werken. Omdat je

opereert in een complexe omgeving die continue in

ontwikkeling is, zijn de volgende competenties een pre:

- Vakmanschap en passie

- Verbindende capaciteiten

- Affiniteit met ambtelijk en bestuurlijk spel

- Krachtige persoonlijkheid

- Zelfstandig en vooruitziend

- Hoog abstractieniveau

Voor meer informatie neem contact op:

[email protected]

BETONDORP, WAAR JOHAN CRUIJFF ZIJN JEUGD HEEFT

DOORGEBRACHT, DAAR WIL IK OOK WONEN!

JA !

“Het is in het begin van de jaren ’20 gebouwd, een perfecte

uitvalsbasis voor mij en mijn dochter. Het heeft de sfeer van

een ‘dorp’ maar je woont wel in Amsterdam.”

NEE!

“De drukte van de Albert Cuypmarkt, de straten die het

slotenpatroon volgen, geliefd onder medestudenten, de mix

tussen oud en nieuwbouw past veel beter in mijn straatje!”

Page 9: 2012 Stadsleven, VNG Gemeentetrainee blok ruimtelijke ordening en stedelijke ontwikkeling, Stipo

- 9 -

WOORDZOEKER

s v k s p g l o b a l i s e r i n g s p

g e s t i p o u o b p k a p w o k a u l

c r l r j i k s t e d e n b o u w r b i

b z a u p v l k e r k a d l n d n d u n

o u e c o e m j n l l s e k i e e e r t

r i d t h s n i d a c c r l n s r n b e

g l e u l t g w u g b i s e g t o c a n

z i t u e i e o v e r v a l b e t i n v

e n s r l n b n e a i v l m o r c t i n

p g d p i g o i g p n b i v u k a y s o

r v n l m w o n e o k e n c w e w t a o

o e a a a e r g b r r p n h v a u r t r

d s l n n t t w r g l d a k e r o u i t

n t i s b t e e e a o a e a r m b u e a

o i e a a g g t w n p q u l e a n b s p

t n a m e h o u e i b b s f n q e r k n

e g v s r b l p r s w p h f i v k e h e

b w a n f c f o b c e x o i g b o p g t

w i j k g e d a c h t e f k i m r p l o

s t e d e l i j k e s d e v n o t a p l

g e z o n d h e i d s w e t g l s d c s

Grachtengordel - Organisch - Vestingwet - Woningwet - Gezondheidswet

Woningbouwvereniging - Stedenbouw - Structuurplan - Nota - Berlage Verzuiling - Wijkgedachte - Strokenbouw - Verval - Globalisering

Suburbanisatie - Stipo - Kalff - Slotenpatroon - CIAM - Betondorp - Pijp Dapperbuurt - De Sterke Arm - Linnaeushof - KNSM - Java-eiland - Plinten

Leliman - Geboortegolf - Garden city - Brink - Actoren

Page 10: 2012 Stadsleven, VNG Gemeentetrainee blok ruimtelijke ordening en stedelijke ontwikkeling, Stipo

- 10 -

PI NOK KI O

“ DE WONINGWET EERSTE SOCIALE WET VAN NEDERLAND “

Mooimakerij, fabeltjes, halve waarheden, Pinokkio prikt ze

door. Reacties en suggesties naar: [email protected].

WA T I S DE BEW ER I NG ?

‘De woningwet is de eerste sociale wet van Nederland.’

WI E Z EG T DA T ?

Prof. dr. W. Oning tot Wet.

WA A R Z EG T HI J DA T?

In het nieuwsbericht van afgelopen donderdag met

daarboven de kop: ‘Woningwet nog steeds een

overheidsbemoeienis’. Prof. dr. W. Oning tot Wet is van

mening dat de overheid nog steeds te veel bemoeid met de

volkshuisvesting in Nederland. Met ‘nog steeds’ doelt hij op

de Woningwet uit 1901. Daarnaast neemt hij in hetzelfde

bericht stelling over de woningwet: ‘De woningwet is de

eerste sociale wet van Nederland is op gebied van

volkshuisvesting’.

HOE Z A T DA T OO K A LW E ER ?

Aan het eind van de negentiende eeuw veranderde de rol

van de centrale overheid. Het welzijn van de burgers werd

een zorg voor de overheid die via regelgeving misstanden

ging bestrijden. Een sociale wet werd ingevoerd: de

Woningwet.

De Woningwet is een Nederlandse wet, ingevoerd in 1901

door het kabinet-Pierson. De wet stond op 22 juni 1901 in

het Staatsblad, maar trad pas in werking op 1 augustus 1902.

Het doel van de Woningwet was om bewoning van slechte en

ongezonde woningen onmogelijk te maken en de bouw van

goede woningen te bevorderen.

In deze woningwet werden enerzijds de vrijheid van

speculatieve bouwers aan banden gelegd, anderzijds

mogelijkheden geschapen voor sociale woningbouw. De wet

bevatte drie hoofdpunten van regelgeving:

• het verplicht stellen van een bouwverordening;

• mogelijkheid tot stadsontwikkeling, het vaststellen van

uitbreidingsplannen (sinds 1965 ondergebracht in een aparte

wet Ruimtelijke Ordening);

• financiële steun in de zin van rijksvoorschotten en jaarlijkse

bijdragen.

WA T I S WA A R ?

De woningwet uit 1901 is inderdaad de eerste sociale wet op

het gebied van volkshuisvesting. Maar niet de eerste sociale

wet in Nederland. De eerste sociale wet in Nederland werd in

1874 ingevoerd. Deze wet staat beter bekend als "Het

Kinderwetje van Van Houten". Deze wet had betrekking op

kinderarbeid; het werken van kinderen onder de twaalf jaar

werd verboden (uitgezonderd het werken in huishouding en

in de landbouw).

EI NDOOR DE EL

De bewering is deels waar. De woningwet uit 1901 is de

eerste sociale wet op het gebied van volkshuisvesting, maar

is niet de eerste sociale wet van Nederland.

Niet waar/ Deels waar/ Waar

Page 11: 2012 Stadsleven, VNG Gemeentetrainee blok ruimtelijke ordening en stedelijke ontwikkeling, Stipo

- 11 -

RECEPT VOOR EEN SUCCESVOLLE ONDERNEMER

R ECEP T VOOR EEN S UCC ES VOLL E

ONDER NEMER

Bereidingstijd: 30-40 jaar

Keuken: Nederlandse keuken

Smaak: hard en overzichtelijk

Soort gerecht: hoofdgerecht

I NG R EDI ËNTEN VO OR 1 S UCCES VOLLE

ONDER NEMER

1 dosis intelligentie

1 dosis gezond verstand

500 gram goede ideeën

1 eetlepel toekomstgericht denken

1 liter effectgericht werken

100 gram argumentatiekracht

1 liter communicatiekracht

1 eetlepel relationele kracht

2 theelepels luisterkracht

1 el teamkracht

1 theelepel conflictkracht

1 liter uitvoeringskracht

100 gram financieel goed onderlegd

1 snufje eigenzinnigheid

1 kleine dosis humor

BER EI DI NG S WI JZ E

Bak in de pan op hoog vuur 1 dosis intelligentie en 1 dosis

gezond verstand, dit is je basis, zorg ervoor dat de structuur

goed is. Meng vervolgens in de blender de 500 gram ideeën

met 1 liter effectgericht werken en 1 eetlepel

toekomstgericht denken. Gooi daarbij 1 liter

uitvoeringskracht. Roer vervolgens de basis met de inhoud

uit de blender en stop het geheel in een deegvorm.

Bereid ondertussen het deeg voor; doe de argumentatie,

communicatie, relationele, luister, team en conflictkrachten

met elkaar in een kom met daarbij een snufje

eigenzinnigheid. Het is hierbij belangrijk dat de verschillende

ingrediënten in de juiste verhoudingen toegevoegd worden.

Doe het deeg bovenop de inhoud in de deegvorm en stop het

in de oven en wacht geduldig tot het gaar is. Strooi de humor

erover en klaar is de ondernemer!

S ER VEER TI PS

Zorg ervoor dat de ondernemer schoon geserveerd wordt.

Stop de ondernemer altijd in een net degelijk pak en voeg

nooit alcohol toe!

STUDIE STADSANTROPOLOGIE

Op en d ag 3 0 f ebru ar i 2012

Dacht jij bij culturele antropologie hieraan?

Maar wil jij graag een studie kiezen waarin:

- je de kans krijgt om je bezig te houden met onderwerpen

en mensen bij jou in de buurt en over de hele wereld?

- je je kunt bezighouden met “global” en “local” thema’s?

- je niet alleen een nieuwe manier van kijken en werken

leert, maar ook een nieuwe manier van zijn?

- je je bezighoudt met mensen en al hun verschillende

perspectieven samenbrengt en verbindt?

- je leert wat het verschil is tussen ‘emic’ en ‘etic’?

- je thuiskomt met de mooiste anekdotes, citaten en

observaties?

- je je elke dag opnieuw zult verbazen en verwonderen?

Kortom, wil jij “de nieuwe professional” worden? Dan is deze

studie iets voor jou! Kom naar de open dag van het Fictief

Fonds ter bevordering van de Stadsantropologie!

Page 12: 2012 Stadsleven, VNG Gemeentetrainee blok ruimtelijke ordening en stedelijke ontwikkeling, Stipo

- 12 -

HOE JIJ JOUW STAD MEER KWALITEIT KUNT GEVEN!

Wil jij in een stad wonen met een langdurig hoge kwaliteit?

Dit is een open deur intrappen en vrijwel iedereen zal hier

bevestigend op antwoorden. Maar wat is een stad met een

‘langdurig hoge kwaliteit’?

Voor iedereen bestaat dit uit andere aspecten. Wellicht zijn

er toch een aantal kernwaarden die bewezen hebben bij te

dragen aan de duurzaamheid van een stad. Deze

kernwaarden zal ik je niet simpel voorleggen. Ik ga je

vertellen hoe je er toe kan komen en hoe jij bij kan dragen

aan het bouwen van een stad, misschien wel je eigen stad,

die kwaliteit uitstraalt en waar mensen over een eeuw nog

van zeggen: ‘dit is kwaliteit’.

A MBI TI E EN K ER NWA A R DEN. WA T?

Je staat daar, helemaal alleen met je ambitie. Je wilt

bijdragen aan het doel: de duurzame stad ofwel een stad met

langdurige kwaliteit. Maar dan is het natuurlijk wel handig

om te weten wat precies verstaan wordt onder

‘duurzaamheid’. Hier achter komen is een langdurig proces

dat bestaat uit het lezen van vele theorieën, dialogen en

discussies voeren met vakgenoten, het bezoeken van

casussen, en dit alles dan weer reflecteren op oude en

nieuwe theorieën. Naarmate je dit cyclische proces blijft

herhalen verscherp je de definitie van ‘duurzaamheid’. Er

ontstaan kernwaarden. Maar met enkel kernwaarden maak

je een stad niet duurzaam. Schrik niet als ik je vertel dat er

eigenlijk nog niets is bereikt. Je staat pas aan het begin!

D UI F MENEER Z EG T: HO E?

Wellicht dat je hem kent. Populair geworden onder de leden

van Geenstijl en de kijkers van Pownews: de duifmeneer. De

duifmeneer is een jongen van een jaar of twintig met als

hobby het vangen van duiven. Om de duiven naar zich toe te

lokken klimt hij iedere dag op het dak van zijn huis en

schreeuwt de woorden: Hoe? Hoe? Hoe? Duiven herkennen

dit en voelen zich aangetrokken tot het geluid. Het komt

regelmatig voor dat hij met deze strategie een duif naar zich

toe lokt en deze in de val laat lopen. Hij heeft naarmate de

jaren voorbij gingen geleerd wat werkt en wat niet. De vraag

is: hoe?

MEER DA N EEN E EN VO UD I G LEER PR OC ES

Hoe bereik je de kernwaarden van een duurzame stad? Ook

dit is een cyclisch proces dat zich blijft herhalen. Een

leerproces dat bestaat uit meer dan simpele tactieken,

routinematigheden en de fout in de omgeving zoeken:

enkelloops leren. Voor het bereiken van de complexe ambitie

‘een duurzame stad’ is dubbelloops leren nodig. Dus niet

enkel de handelingen herstellen maar ook de achterliggende

ideeën en te reflecteren wat jij zelf had kunnen doen.

Enkelloops leren kan vergeleken worden met een

thermostaat: als het te warm wordt, zorgt die ervoor dat de

verwarming wat lager staat. Als een individu dubbelloops

leert, gaat hij eerst zijn onbewuste structuren onderzoeken

en veranderen, om pas daarna over te gaan tot hernieuwde

actie, met bijbehorende nieuwe consequenties. Als we het

voorbeeld van de thermostaat toepassen bij dubbelloops

leren, betekent dat dat de thermostaat zich afvraagt waarom

hij is ingesteld op twintig graden of waarom hij

geprogrammeerd is zoals hij geprogrammeerd is.

Maar ook nu je weet hoe je er kunt komen heb je nog steeds

niets bereikt! Invloed heb je nodig!

LER EN JE I N VL OED TE VE R G R OTEN

Je invloed kun je allereerst vergroten door zelf een plaats te

kiezen. “Kies positie. Anders krijg je er één toegewezen.”

Maar dan kom je er misschien wel achter dat alle invloedrijke

posities al bezet zijn. Niet is echter nog verloren. Invloed

bestaat niet enkel uit formele macht, de positie waarop je zit.

Ook van belang is de kracht van ideeën, argumentatie,

Page 13: 2012 Stadsleven, VNG Gemeentetrainee blok ruimtelijke ordening en stedelijke ontwikkeling, Stipo

- 13 -

communicatie, luisteren, relaties, het team, conflicten en

uitvoering. Kies dus je positie waar jij denkt dat je de meeste

kracht bezit en benut dit. Als je hiertoe al bent gekomen dan

ben je een eind op weg om je ambitie tot een mooie

werkelijkheid te laten worden. Toch ontbreekt er nog iets.

EN DA N N U TI JD VO OR D A A DKR A CHT

Ambtenaren die altijd maar praten over ‘draagvlak’. Iedereen

moet het er mee eens zijn, zo min mogelijk weerstand met

als resultaat een halfbakken compromis. Dat is niet wat je nu

wilt. Jouw kernwaarden, waar je zo van overtuigd bent, die

leiden tot een duurzame stad, die bestaan niet uit

compromissen. Daadkracht is nodig. Gebruik hiervoor je

invloed en probeer barrières, zoals procedures en

regelgeving op te rekken. Tuurlijk is er ook draagvlak nodig,

maar beland niet in de angst om daadkracht te tonen en

hierop te worden afgerekend. Zoals Daan Quakernaat zegt:

“Ga kathedralen bouwen”. Angst en gebrek aan passie

blokkeren de innovatie en groei de hiervoor nodig is. Laat je

afrekenen en zorgt dat de ruimte die vrijkomt benut wordt

om mooie dingen te maken. Kathedralen zijn ook niet

gebouwd door enkel regels op te volgens, procedures na te

leven en draagvlak te creëren. En een kathedraal is

uiteindelijk wel een gebouw dat langdurige kwaliteit bezit.

KOM VA N JE S T OEL

Nu je dit allemaal gelezen hebt is de tijd aangebroken om

echte actie te nemen en je eigen ‘kathedraal’ te bouwen.

Kom van je stoel en maak je ambitie waar. Ga naar buiten,

bezoek een kathedraal om te kijken wat je nodig hebt. En als

je dan naar boven staart, naar de toren, en je ziet een groep

duiven zitten, vraag jezelf dan af: hoe?

EÉN MI N UU TJ E M ET DE S TA DS A NTR OP OLO OG

“EEN MANIER VAN KIJKEN, WERKEN EN ZIJN!”

Stedelijke ontwikkeling houdt niet op wanneer de

stedenbouwers, planontwikkelaars en architecten zijn

vertrokken. Aansluiting zoeken bij de bewoners en de

lokale cultuur is wat van groot belang is. Hoe richten zij hun

alledaagse leven in? Hoe willen zij hun wijk beleven? Wat

zijn daarvoor de randvoorwaarden? Een interview.

De stadsantropoloog gaat op pad om dit te achterhalen. Hij

of zij verbindt de details, die kleine veelzeggende details, met

de grote bewegingen, probeert de taal van de bewoner te

spreken maar deze ook te vertalen naar de planner of de

beleidsmedewerker. Hoe kan die brug geslagen worden

tussen de geplande en de geleefde stad? In dit speelveld is

Page 14: 2012 Stadsleven, VNG Gemeentetrainee blok ruimtelijke ordening en stedelijke ontwikkeling, Stipo

- 14 -

de stadsantropoloog de schakel tussen de realiteiten. Hoe

verbindt diegene die schakels? We spreken met een

vooraanstaand stadsantropoloog.

“Het alledaagse bijzonder maken & het bijzondere alledaags”

HOE BEN JI J H ET S PI L I N HE T W EB?

“Als stadsantropoloog ben ik de schakel tussen realiteiten. Ik

bevind me in een speelveld van verschillende meningen,

visies en belevingswerelden. Wanneer ik de opdracht krijg, ga

ik uit van het perspectief van professionals die het plan

hebben ontworpen. Deze uitgangspunten vormen mijn

leidraad. Ik ga op zoek naar mensen die mij andere

informatie kunnen geven. Ik duik de wijk in. Afhankelijk van

de opdracht gebruik ik verschillende methodieken. Onder

andere routes, routines, relaties en rituelen (7 R-model)

kunnen inzicht geven in de wijze waarop er in een wijk wordt

geleefd. En maken dat mensen zich ergens al dan niet op hun

plek voelen. Door middel van straatinterviews of

groepsdiscussies met niet alleen de ‘usual suspects’ maar ook

de andere bewoners in de wijk, kom je tot interessante

gegevens, bijzondere uitspraken en waardevolle informatie.

Participerende observatie geeft je de mogelijkheid om je

eens aan te sluiten bij de buurtvereniging of andere plekken

die zowel een goed beeld geven van de inwoners als van de

visie die bewoners hebben op de wijk. Als stadsantropoloog

ga ik ook op zoek naar ‘stille getuigen’. Een plaatselijke Albert

Heijn of een achtertuin geeft veel prijs van de leefstijl. De

verworven kennis en inzicht in de wijk vertaal ik weer naar de

professionals.”

6 x R-model 1. Roots 2. Routes 3. Routines 4. Rituelen 5. Relaties 6. Reputatie

WA T Z I JN DE R ES UL TA T E N?

“Deze manier van aanpak biedt nieuwe inzichten en meer

duurzame plannen die rekening houden met de alledaagse

beleving en het uiteindelijke gebruik van een wijk, gebouw of

openbare ruimte. Het biedt inzicht in de wereld van de

burger. Het is een manier om te investeren in de relatie met

de bewoners. Zij blijven er immers wonen nadat bijvoorbeeld

de ontwikkelaar is vertrokken. Daarnaast biedt het mooie

verhalen, verrassende quotes en een persoonlijk gesprek. “

HOE ER VA A R JE HE T OP BI NNEN T E DR I NG EN

I N HET P ER S OONLI JK E L E VEN VA N MENS EN?

“Ik kan dat alleen maar omschrijven als het volgende. Je stapt

over een drempel maar daarna krijg je veel energie van dit

werk. Je hebt er lef en een grote dosis nieuwsgierigheid voor

nodig!”

WELK E KWA LI TEI TEN Z I J N NOG M EER VA N

BELA NG VOOR EEN S TA D S A NTR OPOL OOG ?

“Voor het mobiliseren van ervaringen en het vertalen van de

verschillende belevingswerelden zijn een open blik,

strategisch vermogen, timing en het stellen van de juiste

vragen van groot belang. Vergeet ook vooral niet door te

vragen! Probeer door de woorden heen te prikken. Wat

bedoelt de inwoner nu echt?“

WELK MOM EN T I N JE CA R R I ÈR E I S JE HE T

MEES T BI JG EB LE VEN?

“De voorgaande opdracht betrof het Schouwburgplein van

de gemeente Rotterdam. De participanten die ik sprak op het

plein kenden woorden als ‘waardeloos’ en ‘kaal’ toe aan het

plein. Een oudere dame zei: ‘om nou te zeggen dat het de

schoonheidsprijs van Rotterdam verdient… nou NEE!’ Andere

voorbijgangers gaven aan het een doorgang is voor de

ondergrondse parkeerplaatsen, de bioscoop en de

winkelstraten. Het plein wordt gebruikt voor allerlei

looproutes. Voor kinderen is het zelfs een waar speelparadijs.

Voor de ontwikkelaars lijkt dit een ‘mislukt’ project te zijn,

maar als stadsantropoloog zie je dat het plein veel wordt

gebruikt. Alleen misschien niet op de manier die de planners

hadden bedacht...”

Page 15: 2012 Stadsleven, VNG Gemeentetrainee blok ruimtelijke ordening en stedelijke ontwikkeling, Stipo

- 15 -

De route door Vathorst

SPORT IN DE NIEUWE STAD: HARDLOPEN DOOR VATHORST

Vathorst kent, in lijn met de gedachten van de ontwerpers

van de stedenbouwkundige bureaus West 8 en Kuiper

Compagnons, een sterke afwisseling tussen stedelijk en

landelijk gebied. In de wijk komen zowel het landelijk leven

als de stedelijke drukte terug. Dat maakt de wijk interessant

voor hardlopers

Er is een sterke variatie in de omgeving en de meeste wegen

en straten zijn ook nog eens autoluw aangelegd. Aan onze

oproep aan bewoners om hun favoriete hardlooproute aan

te leveren, is dan ook veel gehoor gegeven. Wij kozen een

route met de highlights van de wijk en vanuit de gedachte

dat de drukke tweeverdiener uit Vathorst vooral in zijn eigen

wijk genoeg lichamelijke beweging moet kunnen krijgen.

S TA R TPUN T: D E KA MER S

De route gaat van start bij de Kamers. Dit is het culturele hart

van Vathorst, dat volledig subsidieloos van de grond is

gekomen. De Kamers zijn populair bij zowel bedrijven als

organisaties met een culturele achtergrond. Daarnaast is er

een hapje en een drankje beschikbaar. De Kamers is het

ideale startpunt (of eindpunt, zo u wilt) van de route.

DEEL 1 VA N DE R OU T E: S TEDE LI J K VA TH OR S T

Na de start neemt u de afslag richting de Genspolder, om

daarna de ringweg over te steken richting de

Vollenhovekade. U nadert nu het stedelijk gedeelte van

Vathorst, dat is geënt op de grote steden en veel water

bevat. Via de Vollenhovekade en de Spakenburgkade

passeert u onder meer de Muidenkade (foto links). De

Page 16: 2012 Stadsleven, VNG Gemeentetrainee blok ruimtelijke ordening en stedelijke ontwikkeling, Stipo

- 16 -

Muidenkade symboliseert het idee achter dit deel van

Vathorst. Stads, met veel water.

DEEL 2 R OU TE: R UI MTE LI JK VA THOR S T

Na het stadse deel van Vathorst, volgt een stuk hardlopen.

Geen zorgen, er is veel te zien. U bent zo’n anderhalve

kilometer onderweg richting de Wezeperberg. Dit is een deel

van Vathorst dat veel mensen nog niet goed kennen.

Ruimtelijk, weids en met een prachtige karakteristieke

natuurlijke inslag. Vanaf hier kunt u beslissen terug te lopen

naar de Kamers voor dat welverdiende biertje of dat u gaat

voor de bonusronde.

BONUS R ONDE: LA NG S O UDE CA L VE ENS EWEG

Een van de manieren om het oude landelijke gebied rondom

Amersfoort goed op te nemen in de wijk Vathorst, is het

bouwen van de wijk rondom de klassieke boerderijen die in

het gebied stonden. Ondermeer op de Calveenseweg treft u

zo’n boerderij. Het gebied rondom de verschillende ‘Bergen’

in het noorden van Vathorst, geeft duidelijk het idee van de

ontwerpers van de wijk weer: de oude boerderijen moeten

passen in het ontwerp van de nieuwe wijk.

VA THOR S T KOM T TO T L E VEN

Vathorst is natuurlijk een relatief nieuwe wijk, voor een groot

deel op de tekentafel ontstaan. Voor een dergelijk nieuwe

wijk is het van groot belang dat het gaat leven. De bewoners

van de wijk spelen daar een belangrijke rol. Gezien het

succes van de Kamers en de bereidwilligheid van de

bewoners om te sporten, dichten wij het hardlopen langs de

gevarieerde delen van de wijk Vathorst grote kansen toe.

KORT NIEUWS

VA THOR S T DI NG T ME E N A A R PPS A WA R D

De nieuwbouwwijk Vathorst is nog steeds in strijd om het

beste voorbeeldproject van Nederland te worden.

De award is een prijs voor de beste Publiek Private

Samenwerking (PPS) die een voorbeeldfunctie vervult als

gezamenlijke oplossing door publieke en private partijen in

de complexe bouwopgaven waar Nederland voor staat. In

één van de Nederlands meest succesvolle constructies wordt

nauw samengewerkt tussen de gemeente, een aantal

projectontwikkelaars en woningcorporatie Alliantie. Nieuwe

partijen staan in de rij om zich aan te sluiten.

Hoewel de gemeente op zoek was naar partners voor de

grondontwikkeling en risicospreiding hebben zij inmiddels

aangetoond dat hier mooie initiatieven uit voort kunnen

komen. Verwacht wordt dat de PPS, naar Vathorsts

voorbeeld, de manier van samenwerking voor de toekomst

wordt.

R ES TA UR A NT D E ‘S TA DS KA MER ’ WI NT

EER S TE MI CHE LI N -S TER

Restaurant de Stadskamer is al jaren een begrip in Vathorst

en heeft vandaag eeuwige roem verworven door het

behalen van haar eerste Michelin-ster.

Hoewel het restaurant in eerste instantie financieel

bijgestaan werd door het ontwikkelingsbedrijf Vathorst,

heeft zij haar eigen bestaansrecht weten te garanderen door

deze prestigieuze prijs in de wacht te slepen.

Page 17: 2012 Stadsleven, VNG Gemeentetrainee blok ruimtelijke ordening en stedelijke ontwikkeling, Stipo

17

Het eerste sterrenrestaurant in de omgeving hoopt veel

nieuwe gasten en bewoners naar de wijk te trekken en het

ontwikkelingsbedrijf op haar beurt te ondersteunen bij de

realisatie van hun droom.

BEWONER S PO LL: W ELK O MS TTA S J E

VA THOR S T H OPE LOOS O UDER WE TS ?

Sinds de eerste woning werd opgeleverd in juli 2002 worden

alle nieuwe bewoners van Vathorst verwelkomd door

bewoners van de gelukkigste wijk van Nederland en

besteedbaar in onder andere onze lokale winkels. Past deze

welkomsttas nog onze digitale samenleving of hopeloos

ouderwets?

-- A D VER T ENTI E --

MEGA STUNTS VATHORST

WOON I N DE W OL KEN! € 1 . 55 0 > € 7 49

Diverse prachtige 3-kamer appartementen met uniek uitzicht

en veel lichtinval. De drie unieke torens behoren tot de

hoogste in Amersfoort met 16 verdiepingen. Alle

appartementen zijn voorzien van luxe badkamers en

sfeervolle keukens. De appartementen zijn gelegen in de

prachtige nieuwbouwwijk Vathorst waar veel architectuur te

vinden en waar het landschap op veel plaatsen is behouden.

VR I JS TA A NDE VI LLA ! € 1 .80 0 > € 1 .59 5

Een prachtige gemeubileerde villa met unieke architectuur in

Vathorst! Door de hoge ramen heeft u een heerlijk lichte

woning met een ruime leefruimte en zelfs de mogelijkheid de

berging als kamer of praktijkruimte in te richten. De

vrijstaande woning beschikt over 2 parkeerplaatsen en een

royale tuin waardoor er altijd een plekje is in de schaduw of

het zonnetje. Vathorst is een opkomende wijk met alle

benodigde voorzieningen en dichtbij uitvalswegen.

COLUMN O VER G O ED ON DER NEMER S CHA P

DE BENGELTJES EN DE ENGELTJES

U kent ze wel, die mensen die altijd net de andere kant op

lopen. Je kon ze al herkennen in de kleuterklas, van die

kinderen die altijd een eigen plan trokken en voor de wil van

de juf meestal geen oog hadden. Ze waren vooral bezig met

hun omgeving en hoe ze daar invloed op uit konden oefenen.

Dat resulteerde dikwijls in tranen bij de een of de ander en

een wanhopig vloekende juf. De schuldige stond daarna op

de gang alweer een nieuw plan te bedenken. Nee, de

lievelingetjes van de juf waren zij niet, dát waren de engeltjes

die altijd stil zaten en stil waren. Verder dan een ‘nee juf’ of

‘ja juf’ kwamen zij ook niet. Zij namen geen enkel initiatief en

wachtten rustig af wat er op hun pad kwam. Ze waren

trouwens wél goed in het verklikken. Ondergetekende heeft

dit meermalen aan den lijve ondervonden. De kleine

Page 18: 2012 Stadsleven, VNG Gemeentetrainee blok ruimtelijke ordening en stedelijke ontwikkeling, Stipo

18

vechtpartij die daarna ontstond was overigens het enige

contact tussen de bengeltjes en de engeltjes.

“Een leider is iemand die jou (en zichzelf) leidt naar een plek waarvan je nog niet

wist dat die bestond.”

Ja, u had het al door, ik ben dus een van die mensen die altijd

net de andere kant oploopt. Het schoolse systeem was dan

ook niet aan mij besteed. Elke vorm van zelf denken en

initiatief nemen werd onmiddellijk de kop ingedrukt. Op de

basisschool vermaakte ik mij op de gang veelal met het

bestuderen van het gebouw en zijn mensen. Tijdens mijn

middelbare schooltijd heb ik het gebouw eigenlijk niet veel

van binnen gezien. Ik moet eerlijk zeggen, het zag er vanaf

het grasveld best mooi uit. Wonder boven wonder kwam ik

toch op de universiteit terecht, tot grote opluchting van mijn

ouders. Ik raakte bevlogen door meerdere inspirerende

personen en startte mijn eerste bedrijf. En inmiddels ben ik

voor de 5e keer uitgeroepen tot ondernemer van het jaar en

is mij gevraagd wat te schrijven over de eigenschappen van

een goede ondernemer. Ik zal er twee verklappen. Ik vind het

heel belangrijk dat men zelf in staat is om de ideale

omstandigheden voor zijn onderneming te creëren. En goed

leiderschap natuurlijk, het kunnen balanceren tussen

draagvlak en daadkracht. “Een leider is iemand die jou (en

zichzelf) leidt naar een plek waarvan je nog niet wist dat die

bestond.”

Hah, als mijn juf van toen me nu eens zou zien! Wat zegt u?

U wilt nog wel weten wat er van die engeltjes geworden is?

Ik moet eerlijk zeggen, ze doen braaf wat ik ze opdraag.

Uw Dik Trom

DE VIJF SUCCESFACTOREN

De website www.hoemaakikeenstrategie.nl is een

doorslaand succes. Wat zijn de vijf succesfactoren van het

maken voor een strategie?

ER KEN DE R ELE VA N TI E VA N EEN S TR A T EG I E

Strategie kan gezien worden als de weg naar een stip op de

horizon. Wat wil je bereiken op een langere termijn is één

van de beginvragen die je jezelf moet stellen. Maak dit

expliciet, verbind voortdurend de korte en lange termijnen

en grijp de gebeurtenissen aan om weer dichter bij jouw

strategie te komen (geef richting).

Om een strategie te formuleren, moet er nagedacht worden

over een streefbeeld, de kernwaarden, de wat & hoe vraag

en de randvoorwaarden.

WER K VA N UI T EEN S TR E EF BEELD

De stip op de horizon is jouw streefbeeld (toekomst). Als dit

duidelijk is, starten we met dat streefbeeld (punt B) en

denken we per stapje terug naar nu (punt A). Op deze manier

wordt duidelijk wat er nog gerealiseerd moet worden.

Houd een streefbeeldsessie met collega’s. Laat ieder persoon

de drie allerbelangrijkste streefbeelden opschrijven en houd

daarna een ronde waarin iedereen een streefbeeld in de

groep brengt. Dit gebeurt zonder discussie, maar in een vorm

van een dialoog (oftewel doorvragen naar een reden).

Daarna vindt er een ronde plaats, waarin de lijst van

streefbeelden worden aangevuld (indien nodig). De volgende

ronde is het uitkiezen van één streefbeeld Let erop dat er

geen compromissen worden gesloten, maar probeer de

belangen te matchen tot één streefbeeld.

F OR MULE ER DE K ER NWA A R DEN

De kernwaarden zijn van belang om de kwaliteit en

duurzaamheid van het project te waarborgen. Formuleer drie

kernwaarden, zodat deze goed te onthouden zijn en dat

iedereen op één lijn zit. Daarnaast helpen kernwaarden het

dagelijks handelen.

Om de kernwaarden te formuleren moeten succesverhalen

en achterliggende factoren naar voren komen. Door middel

van 1-op-1 gesprekken en een associatiespel kunnen

kernwaarden geselecteerd worden.

G EBR UI K D E S TI PO DR I E HOE K

De Stipo driehoek is een tool om de strategie verder uit te

werken. De driehoek bestaat uit de inhoud (wat-vraag),

aanpak (hoe-vraag) en de structuur (randvoorwaarden). Vaak

wordt gekozen om alleen de structuur aan te pakken, maar

dit is geen duurzame oplossing (korte termijn). Met als

gevolg dat de aanpak (hoe-vraag) vermeden wordt, omdat

het een langdurige aanpak is. Alle drie de hoeken moeten

Page 19: 2012 Stadsleven, VNG Gemeentetrainee blok ruimtelijke ordening en stedelijke ontwikkeling, Stipo

- 19 -

‘gepakt’ worden om voor een duurzame oplossing te komen.

Gebruik de driehoek met de klok mee: inhoud, aanpak

structuur.

Denk na over de wat & hoe vraag

Bij de inhoud (wat-vraag) wordt nagedacht over de

problematiek, oplossingen en visie. Mochten verschillende

personen aan tafel het niet met elkaar eens worden, probeer

het ‘probleem’ dan om te draaien: hoe kunnen we het idee

zo wenden dat het ook in het voordeel van de tegenpartij is.

Bij de aanpak (hoe-vraag) wordt nagedacht over de

werkwijze en attitude. Bijvoorbeeld het doorvoeren van een

cultuurverandering (gedragsvraag) bij een reorganisatie is

een onderdeel van de aanpak (lange termijn).

Expliceren van de randvoorwaarden

De structuur, zowel intern als extern van een organisatie, en

de middelen zijn belangrijke randvoorwaarden voor het

doorvoeren van een strategie. Probeer die randvoorwaarden

te creëren, zodat de wat & hoe vraag zo goed mogelijk

beantwoord en uitgevoerd kunnen worden.

LEER VA N E LKA A R

Plan om de zoveel weken een moment in om ‘boven de

projecten’ uit te stijgen. Probeer vooral nadruk te leggen op

de hoe-vragen: wat is er in een project goed gegaan en wat

helemaal fout? Leer van elkaar en gebruik de informatie voor

jouw (volgende) projecten.

Deze sessies moeten bewust worden ingezet, want anders

gebeurt het niet. Laat elke sessie door een andere collega

voorbereiden.

Colofon

TR A I NEES

Siri Brouwer

Michelle van Gampelaere

Rob Geven

Magda Jablonski

Jeannette de Ridder

Anne Toeters

Bastiaan Vos

TR A I NER S VA N DI T MOD UUL , S TI PO

Hans Karssenberg

Marijke Storm

Ester Heiman

VNG G EME ENT E TR A I NE E

Jeroen van Dijk, VNG

Jean Eigeman, Eigeman ID

MET DA NK A A N

Wybe Theijse, projectleider Lage Zijde Alphen aan den Rijn

Giel van der Vliest, directeur ontwikkelingsbedrijf Vathorst

Trudy de Mooy, manager I-Centrum Vathorst

MEER W ET EN?

www.vnggemeentetrainee.nl

www.stipo.nl