20110531 hvc
-
Upload
janrotmans -
Category
Documents
-
view
637 -
download
2
description
Transcript of 20110531 hvc
Duurzaamheid als motor voor Nederlandse economie
HVC, Dordrecht
31 mei 2011
www.twitter.com/jan_rotmans
Duurzaamheid 2.0
oude duurzaamheid nieuwe duurzaamheid
streng, sober leuk, inspirerend
compensatie waarden creatie
politiek samenleving
bewustwording actiebereidheid
uitleggen vertalen naar actie
sturen faciliteren
ontstaat nieuwe economie
rondom duurzaamheid
ontstaat mondiale economie rondom schone energie
duurzame energie: wind, zon, biomassa, warmte
snelst groeiende industrie ter wereld
2010: 243 miljard dollar (30% groei t.o.v. 2009)
China 55 miljard Duitsland 42 miljardAmerika 35 miljardItalië 17 miljard
Nederland 1-2 miljard miljard?
Schone Energie Economie
Mondiale economische machtsstrijd
Obama
“ Het land dat de duurzame energie-economie
domineert zal het land zijn dat de wereldeconomie
domineert en Amerika moet dat land zijn ”
Nieuwe, duurzame economie huidige omzet van duurzaamheids sector is 1400 miljard dollar
omzet verdubbelt de komende 10 jaar, levert ca. 100 miljoen ‘groene’ banen op: duurzame energie, chemie afvalverwerking, waterhuishouding, landbouw, diensten
duurzame energie: 20 miljoen nieuwe banen duurzame biomassa: 15 miljoen nieuwe banen duurzame bouw: 10 miljoen nieuwe banen
sectorenelectrisch vervoer
duurzaam bouwen
klimaatadaptief ontwikkelen
duurzame energie
groene chemische industrie
zilte landbouw
duurzame diensten
duurzame kennis
Duurzame economische sectoren
Nieuwe schone maakindustrie
nieuwe maakindustrie in Nederland
water, energie, klimaat, ruimte, C2C
we gaan weer dingen maken, maar dan
schoon, milieuvriendelijk en natuur gericht
‘leren-werken-ondernemen’ innovatiecampussen
decentraal duurzaam wordt dé trend
gemeenschappen gaan energie opwekken / beheren
energie maar ook voeding, water, afval, zorg
bedrijven, organisaties, burgers, wijken, buurten, straten
ca. 400 plannen voor lokale energiecoöperaties
provincies, gemeenten, energiebedrijven, burgers
combinatie van zon/wind/warmte en smart grid
Glocalisering
Burgers
ca 2 miljoen mensen propageert duurzame leefstijl
groep mist een concreet handelingsperspectief
omzet duurzame producten groeit heel snel
biologische voeding, groene stroom, hybride auto’s
zonneboilers, wasmachines, duurzame aandelen
groep ‘prosumenten’ wil bediend worden
Bedrijven
“ wie niet aan duurzaamheid werkt heeft als
bedrijf over 15 jaar geen bestaansrecht meer ”
Paul Polman, Unilever
Bedrijven
veel bedrijven zijn al volop aan het verduurzamen
kleine bedrijven: ZZP-ers en start-ups
grote bedrijven: Unilever, DSM, Philips
visie, strategie, missie
bedrijfsvoering en businessmodel
Groene Zaak
Overheden
Rijksoverheid tot stilstand gekomen
Lagere overheden heel actief
veel initiatieven bij provincies en gemeentes
nog te weinig samenwerking tussen gemeentes
gemeentes moeite met nieuwe, faciliterende rol
grondtoon samleving wordt
steeds duurzamer
Vraagt om schaalsprong in denken
“je gaat het pas zien als je het doorhebt”
Johan Cruijff
Denkomslag Nodig
water als ontwikkelingsruimte
huis is energiecentrale
auto is accu
dak als ontwikkelingsgebied
ondergrond is bouwgrond
biomassa is grondstof
elk huis is energiecentrale
‘Powerhouse’ in Leusden
energieleverende woning
woning zonder aansluiting op elektriciteit of aardgasnet
levert energie op via wind, zon en aardwarmte
slimme combinaties van techniek en computergestuurd
geen kachel, alleen vloerverwarming
levert elektriciteit op voor 5000 km met elektrische auto
elk dak is ontwikkelingsgebied
elke gevel is ontwikkelingsgebied
Stichting Urgenda
elk sportveld is zonnecentrale
groen is een drager van de ruimte
water is een drager van de ruimte
Dutch Research Institute For Transitions
drijvende wijk/stad
Dutch Research Institute For Transitions
Floating City
water recreation
ecology:wetlands
technology: floating foundation
energy: decentral heat/cold storage
mobility: floating highway, water taxi
living / working units
elke auto is een accu
biomassa is grondstof
klimaatverandering is kans
Doorbraakplan
gebouwde omgeving energieneutraal in 2025
alle bestaande woningen, kantoren, scholen energieneutraal
inspiratie
transitie van kolen naar gas van 1955 tot 1965 vrijwel gehele Nederlandse woningvoorraad werd voorzien van gasaansluiting voor
ruimteverwarming en koken
Gebouwde omgevingenergieneutraal door:
1. gebouwschil zo energiezuinig mogelijkgoed isoleren en zuinige installaties
2. duurzame energie opwekkenzonne-PV, zonneboilers, wind, omgevingswarmte
multifunctioneel spoor:
3. oppervlakte ontwikkelingenergie, water, fijn stof/NOx
Verduurzaming = Waardencreatie
het verduurzamen van de woningvoorraad is gunstig voor:
- economie [werkgelegenheid]
- bouwsector
- waarde van vastgoed
- milieu
- samenleving
- burgers en woningcorporaties
Conclusie
technisch kan het in 15 jaar
financieel is het haalbaar
maatschappelijk is het voordelig
hoe krijgen we het georganiseerd?
Transitie Aanpak: wijk voor wijk
• beginnen met wijken in koplopergemeentes
• bepalende partijen mobiliseren: gemeentes, corporatiesenergiebedrijven, investeerders
• drie sporen: energiebesparing, duurzame energie enoppervlakte ontwikkeling
• in elke koplopergemeente coalitie met investeerder
• slimme strategie van verleiden, belonen en voorlichten
nieuwe rol van overheid
Faciliterende Overheid
faciliteren betekent:
niet zelf organiseren maar mogelijk maken
dat anderen het kunnen organiseren
• knelpunten en belemmeringen wegnemen
• ontwikkelen van slimme, financiële arrangementen
• bevorderen van nieuwe coalities en netwerken
Nieuwe rol gemeentes / provinciesvan:
• regisseur
• organiseren
• verbieden
• plannen
• portfolio
naar:
• facilitator
• anderen laten organiseren
• ruimte bieden
• praktijkprojecten
• doorbraakprojecten
Nieuwe Instrumenten
• regelluwe of regelvrije ruimte
• fiscale vergroening
• aanbestedingsprocedures
• energieprestatiecontract
niet alleen meer op de laagste prijs
duurzaamheid wordt expliciet onderdeel
CO2-uitstoot bij productie
CO2-uitstoot bij transport
waterverbruik
materialen
Aanbestedingsprocedures
Nieuwe rol Waterschappenvan:
• verdediger
• beschermer
• reactief
• waterbeheer
• waterschap
naar:
• aanvaller
• ontwikkelaar
• pro-actief
• gebiedsontwikkeling
• gebiedsschap
13 waterschappen: de Energiefabriek
- energie halen uit afvalwater
- afvalwater schoon maken in rioolwaterzuiveringen
- groene energie opwekken
waterschappen worden energieleveranciers
waterschap stapt uit zijn traditionele rol
Groene Parel
Waterschappen
wat kunnen gemeentes doen?
stimuleren
- oplaadpalen
- parkeerplaatsen
- inkopen
- gemeentelijk autopark
- stadion / winkelcentrum
speerpunt mobiliteitsbeleid
Elektrisch Vervoer
verduurzamen
- maak koploperwijk energieneutraal
- iconen: scholen, zwembaden, sporthallen
- maak groene daken aantrekkelijk (Rotterdamse regeling)
- kleur wijk blauw met zonnepanelen (Wij Willen Zon)
- organiseer het buurt voor buurt
gebouwde omgeving energieneutraal
Gebouwde Omgeving
organisch ontwikkelen
- bedrijventerreinen verduurzamen
- afwijken van structuurvisies / bestemmingsplannen
- geef ruimte aan pioniers en koplopers
- durf gebied vrij te laten en stap-voor-stap te ontwikkelen
- afspraken over nieuwbouw / bestaande bouw
duurzaamheidskader voor gebiedsontwikkeling
Gebiedsontwikkeling
regionale kringlopen
- stadsboerderij
- regionale voedselketen
- scholen, sportverenigingen
- streekproducten promoten
Voeding
Drechtsteden
Dordrecht, Papendrecht, Sliedrecht, Zwijndrecht,
Hendrik-Ido Ambacht, Alblasserdam
6 gemeenten met 6 duurzaamheidsplannen
tijd voor overkoepelende duurzaamheidsagenda!
1 regionaal energiebedrijf?
ga niet het wiel opnieuw uitvinden!
Regionale Samenwerking
economie en samenleving verduurzamen snel
enorme opgaven voor bedrijven en gemeentes
nieuwe rol is faciliteren en niet regisseren
er kan al heel veel, maar ruimte wordt niet benut
realiseer snel icoonprojecten met uitstraling
koplopergemeentes worden beloond
Conclusies