Duurzame Binnenvaart:een noodzakelijke opgave

Urgenda

01 februari 2011

Samenleving op Kantelpunt

20 jaar

DoorontwikkelingsfaseVoorontwikkelingsfase

20 jaar

In welke fase van de transitie zitten we?

wijdverspreide toepassing van

het nieuwe paradigma

dominantie van nieuwe

instituties

Ka

ntel

punt

strijd tussen het oude en

nieuwe paradigma

strijd tussen oude en

nieuwe instituties

start Nederlandse energietransitie

Tijd

Opb

ouw

van

duur

zam

e sa

men

levin

gl

Wij bevinden ons hier

Consolidatie

Modulatie op verschillende schaalniveaus

Macro-niveau + financieel-economische crisis + klimaatverandering + glocalisering + internetrevolutie

Meso-niveau + regime + horizontalisering + duurzame strategie bedrijven + Nederl. krijgt nieuwe energie

Micro-niveau + transition towns + lokale energiecoöperaties + duurzaamheids netwerken + duurzaamheids projecten

Transitie

fundamentele verandering van structuur, cultuuren werkwijzen op systeemniveau

structuur: institutionele opbouw, economischestructuur, fysieke structuur

cultuur: gedeelde beelden, waarden,paradigma’s en perspectief

werkwijzen: routines, regels, gedrag

fundamentele omslag in denken, organiseren, handelen

Nieuw Tijdperk

multipele transities op aantal terreinen tegelijk:

sectoren, (sociale) media, internet, politiek

cultuur van netwerken, delen, lenen, uitwisselen

alles en iedereen is 24 uur per dag verbonden met elkaar

tijd en plaats krijgen nieuwe betekenis: glocalisering

vergelijkbaar met einde van de 19de eeuw:

modernisering [sociale-,onderwijs- en kiesrechtkwestie]

Kantelpunt overgangsfase

ontwikkelingen op verschillende schaalniveaus versterken

elkaar

snelheid van ontwikkeling verdubbelt

initiatieven buitelen over elkaar heen

chaos en turbulentie

instabiliteit

regime ‘kraakt’

Samenleving Vergroent

steeds hogere eisen aan bedrijven en sectoren

CO-arm is de norm en CO2-vrij wordt de norm

‘schoon’ wordt de norm [vrij van vervuiling als fijnstof, NOx]

is de afgelopen decennia in bedrijfsleven geslopen

industrie

bouw

wegtransport

scheepvaart

Bedrijfsleven Vergroent

Bedrijven ‘vergroenen’ niet omdat ze de wereld willen redden

maar omdat ze er veel geld mee kunnen verdienen

en omdat de samenleving data van ze vraagt

multinationals

banken

Vergroening = Keiharde Concurrentie

als je over tien jaar als bedrijf of sector

niet ‘groen’ of ‘schoon’ bent lig je eruit

‘Groen’ en ‘Schoon’ komen in

het DNA van de samenleving

ontstaat mondiale economie rondom ‘clean tech’

schone energie, chemie, watertechnologie, afvalverwerking

snelst groeiende industrie ter wereld (15% per jaar)

China 35 miljard VS 18 miljard [Silicon Valley wordt CT Valley]GB 11 miljard Duitsl. 10 miljard

nieuwe industriële revolutie tekent zich af

Globalisering

Mondiale schone energie economie

Obama

“ Het land dat de schone energie-economie

domineert zal het land zijn dat de wereldeconomie

domineert en Amerika moet dat land zijn ”

decentraal duurzaam wordt dé trend

gemeenschappen gaan energie opwekken / beheren

energie maar ook voeding, water, afval, zorg

wordt ook mede bepalend voor ruimtelijke inrichting

bedrijven, organisaties, burgers, wijken, buurten, straten

samenredzaamheid, zelforganiserend vermogen

Glocalisering

ca. 300 plannen voor lokale energiecoöperaties

energiebedrijven in allerlei soorten en maten

provincies, gemeenten, energiebedrijven, burgers

combinatie van zon/wind/warmte en smart grid

van produceren tot exploiteren tot faciliteren

van duurzame energie

Glocalisering

Kantelpunt

overgangsfase

maatschappelijke systemen in overgangsfase zijn instabiel

systeem kan zich onvoldoende aanpassen aan verandering

instabiele dynamiek betekent hevige schommelingen

instabiel betekent eenvoudig uit het lood te brengen

toestand die veel energie kost en niet te lang kan duren

systeemcrisis

Kantelaars

overgangsfase

tegenkrachten mobiliseren zich ook

weerstand zorgt voor fricties en spanning

‘transformateurs’ botsen met ‘tegenhouders’

destabiliserende acties kunnen ontwrichtend werken

slimme interventies kunnen groot effect hebben

kantelaars kunnen sectoren laten kantelen

Wat betekent dat voor de Binnenvaart?

Nederlandse Binnenvaart

6.900 binnenvaartschepen, 3.300 motorvrachtschepen

modernste vloot ter wereld, grootste in Europa

veelal gezins- en familiebedrijven

uitzondering is duwvaart van erts en kolen

gebrek aan goed geschoold en betaalbaar personeel

Duurzame Binnenvaart

meer gebruiken van de binnenvaart

verbeteren van de vaarefficiëntie

toepassen van duurzame en/of schone brandstoffen

efficiëntere aandrijving

gestroomlijnde casco’s

Duurzame Binnenvaart

laagste energieverbruik per tonkilometer

om op termijn de schoonste te blijven is innovatie nodig:

- beperking luchtverontreiniging

- beperking waterverontreiniging

- beperking energiegebruik

Hoe blijven we de schoonste?

1. schonere brandstof [minder fijnstof en zwavel-uitstoot]

2. minder vuil water lozen [PAK’s en benzeen]

3. energiebesparing [minder CO2]

Hoe blijven we de schoonste?

1. schonere brandstof [minder fijnstof en zwavel-uitstoot]

2. minder vuil water lozen [PAK’s en benzeen]

3. energiebesparing [minder CO2]

Paradox

als de binnenvaart de schoonste transportsector in de wereld

wil worden moet er heel veel veranderen: de sector zal

moeten kantelen naar een groene en schone sector

Opgave

wij zoeken kantelaars die de binnenvaart

met slimme, effectieve acties laten kantelen

tot de schoonste transportsector ter wereld