2008 jaarverslag Bibliotheek Faculteit Rechtsgeleerdheid · dit alles nu al enige tijd volledig...
Transcript of 2008 jaarverslag Bibliotheek Faculteit Rechtsgeleerdheid · dit alles nu al enige tijd volledig...
FaculteitRechtsgeleerdheid
Bibliotheek
K.U.LeuvenBibliotheekFaculteit RechtsgeleerdheidTiensestraat 41B-3000 LeuvenT - 0032 16 32 51 83F - 0032 16 32 52 75www.law.kuleuven.be/[email protected]
2008
jaarverslag
bibliotheek
faculteit rechtsgeleerdheid
jaarverslag
2008
Eindredactie Christoph Malliet
K.U.Leuven ● Bibliotheek Rechtsgeleerdheid ● Jaarverslag 2008 1
Inhoudsopgave
INHOUDSOPGAVE ............................................................................................1
VOORWOORD ...................................................................................................3
1. COLLECTIEVORMING................................................................................4
1.1. Overzicht ............................................................................................................................................4 1.1.1. Juridisch publiceren in België in 2008 .......................................................................................4 1.1.2. Evolutie van de collectie in 2008 ...............................................................................................4
1.2. Boeken.................................................................................................................................................5 1.2.1. Aanwinsten.................................................................................................................................5 1.2.2. Afvoer ........................................................................................................................................8
1.3. Gedrukte abonnementen...................................................................................................................8 1.3.1. Tijdschriften ...............................................................................................................................8
1.3.1.1. Nieuwe abonnementen ..........................................................................................................9 1.3.1.2. Stopgezette abonnementen ....................................................................................................9 1.3.1.3. Inbinding tijdschriften .........................................................................................................10
1.3.2. Losbladige publicaties..............................................................................................................11
1.4. Betalende databanken (e-bronnen) ................................................................................................11
2. DIENSTVERLENING .................................................................................13
2.1. Bibliotheekbezoek ............................................................................................................................13 2.1.1. Openingsuren en blokperiodes .................................................................................................13 2.1.2. Bezoeken en unieke bezoekers.................................................................................................13
2.1.2.1. Aantal bezoeken ..................................................................................................................13 2.1.2.2. Aantal unieke bezoekers (“bezoekdagen”) ..........................................................................15
2.1.3. Bezoekersfrequentie (“getrouwheid”) ......................................................................................16 2.1.4. Bezoek per lezerstype...............................................................................................................17
2.1.4.1. K.U. Leuven-studenten........................................................................................................17 2.1.4.2. Niet K.U. Leuven-studenten................................................................................................18 2.1.4.3. Dagkaarten...........................................................................................................................19
2.1.5. Bezoekers volgens verankering ("home-library") ....................................................................19 2.1.6. Rondleidingen en instructie......................................................................................................20
2.2. Gebruik van de gedrukte collectie..................................................................................................21 2.2.1. Fotokopieën..............................................................................................................................21 2.2.2. Uitleen ......................................................................................................................................21
2.2.2.1. Aantal ontleningen, hernieuwingen, reserveringen, per jaar en per maand .........................21 2.2.2.2. Ontleningen per lezerstype in relatie tot bezoeken ..............................................................22 2.2.2.3. Ontleningen in relatie tot het totale publiek en het boekenaanbod ......................................24 2.2.2.4. Ontleningen per onderwerp .................................................................................................25 2.2.2.5. Relatie tussen uitleen, aankooppolitiek en de totale collectie..............................................27 2.2.2.6. Meest uitgeleende boeken in 2008 ......................................................................................28
2.3. Gebruik van de elektronische collectie...........................................................................................30 2.3.1. Raadpleging databanken ..........................................................................................................30 2.3.2. Raadpleging website ................................................................................................................31
2.3.2.1. Pageviews............................................................................................................................32 2.3.2.2. Visits....................................................................................................................................32 2.3.2.3. Unieke bezoekers (?) ...........................................................................................................33
2.3.3. Afdrukken (prints)....................................................................................................................33
2 K.U.Leuven ● Bibliotheek Rechtsgeleerdheid ● Jaarverslag 2008
2.4. Documentaire dienstverlening........................................................................................................ 34 2.4.1. Artikelaanvragen (snelle fax-service) ...................................................................................... 34
2.4.1.1. Aantal aanvragen................................................................................................................. 34 2.4.1.2. Analyse van de aanvragen en aanvragers ............................................................................ 35
2.4.2. Uitgaande IBL.......................................................................................................................... 36 2.4.3. Inkomende IBL ........................................................................................................................ 37
2.4.3.1. Aantal aanvragen................................................................................................................. 37 2.4.3.2. Analyse van de aanvragen en aanvragers ............................................................................ 38
2.4.4. Current contents (inhoudstafels) .............................................................................................. 39
2.5. Academische bibliografie ................................................................................................................ 40
3. MIDDELEN ................................................................................................ 41
3.1. Financiën .......................................................................................................................................... 41 3.1.1. Overzicht.................................................................................................................................. 42 3.1.2. Ontvangsten ............................................................................................................................. 43 3.1.3. Uitgaven................................................................................................................................... 44
3.1.3.1. Gedrukte collectie (per onderwerp) (afgeronde uitgaven)................................................... 45 3.1.3.2. Online betalende bronnen (per databank)............................................................................ 46 3.1.3.3. Historiek van de uitgaven voor collectie ............................................................................. 47 3.1.3.4. Investeringen ....................................................................................................................... 48
3.2. Personeel........................................................................................................................................... 48 3.2.1. Adviesorganen ......................................................................................................................... 48 3.2.2. Formatie ................................................................................................................................... 48 3.2.3. Organigram .............................................................................................................................. 49 3.2.4. Functie- en graadverdeling....................................................................................................... 49 3.2.5. Bijzondere activiteiten ............................................................................................................. 50
3.2.5.1. Opleiding............................................................................................................................. 50 3.2.5.2. Participatie werkgroepen..................................................................................................... 50 3.2.5.3. Instructie.............................................................................................................................. 50 3.2.5.4. Bestuurs- en beleidsvergaderingen...................................................................................... 50 3.2.5.5. Externe projecten................................................................................................................. 51 3.2.5.6. Externe contacten ................................................................................................................ 51
3.2.6. Jobstudenten............................................................................................................................. 51
3.3. Infrastructuur .................................................................................................................................. 52 3.3.1. Gebouw.................................................................................................................................... 52
3.3.1.1. Aanpassing keuken+vergaderzaaltje en extra stopcontacten............................................... 52 3.3.1.2. Oppervlakte en studieplaatsen............................................................................................. 52
3.3.2. Meubilair.................................................................................................................................. 53 3.3.2.1. Test lockers / Studielandschap ............................................................................................ 53 3.3.2.2. Rekcapaciteit ( + aantal boeken) ......................................................................................... 53
3.3.3. Informatica............................................................................................................................... 54 3.3.3.1. Overzicht ............................................................................................................................. 54 3.3.3.2. Vaste raadpleegposten......................................................................................................... 54 3.3.3.3. Terminalserver en proxyserver............................................................................................ 54 3.3.3.4. Gebruik draadloos netwerk ................................................................................................. 54 3.3.3.5. Afdrukvoorzieningen .......................................................................................................... 55 3.3.3.6. Informatica voor personeel.................................................................................................. 55
3.3.4. Website en intranet................................................................................................................... 55
APP. : LIBECON 2007 - HUMANE WETENSCHAPPEN ................................ 57
K.U.Leuven ● Bibliotheek Rechtsgeleerdheid ● Jaarverslag 2008 3
Voorwoord
De steeds maar fors stijgende bezoekersaantallen die we de laatste drie jaar gekend hebben, kwamen in 2008 enigszins tot stilstand, al is 213.000 bezoeken toch alweer iets meer dan vorig jaar. Geen enkele bibliotheek van de K.U. Leuven haalt dergelijke hoge cijfers maar dit succes heeft ook zijn keerzijde: overbevolking op drukke momenten leidt tot daling van het rendement. Uit de resultaten van een gebruikersonderzoek dat einde 2008 gevoerd werd aan alle bibliotheken van de K.U. Leuven, bleek dat een te grote drukte soms tot frustratie leidde bij gebruikers van de rechtsbibliotheek. Met de masterproeven voor 2009 in het vooruitzicht (voor het eerst maken ook juristen een “thesis”) dreigt dit probleem in de nabije toekomst nog acuter te worden. We beseffen dat er in 2009 werk aan de winkel zal zijn. Er wordt nagedacht over oplossingen voor het probleem van ruimtegebrek en de daarmee gepaard gaande drukte. Nieuwe organisatorische- en beleidsmaatregelen dringen zich op en zullen in de loop van 2009 worden geïmplementeerd. Het verslag 2009 zal daarover rapporteren.
De belangrijkste parameters van dit jaarverslag liggen in dezelfde lijn als in 2007, vaak in een lichtjes stijgende, de laatste in een lichtjes dalende lijn:
- Aantal bezoeken: van 202.000 naar 213.000
- Aantal uitleningen: van 58.000 naar 63.000
- Aantal nieuwe boeken: van 2.150 naar 2.950
- Aantal documentleveringen: van 3.770 naar 4.170
- Aantal WIFI-logins via laptop: van 28.300 naar 49.700 (hele faculteit)
- Aantal hits van databanken: van 124.000 naar 134.000
- Aantal kopies en prints: 1.656.000 naar 1.610.000
De stijging van het gebruik van het wireless netwerk aan de faculteit is spectaculair en de meeste van deze logins gebeuren binnen de bibliotheek. De behoefte aan vaste computers in de bibliotheek wordt daardoor kleiner, maar de druk op het aantal zitplaatsen wordt groter, want met een laptop en wat boeken ernaast heb je algauw twee plaatsen nodig. In die context zien we ook een wijziging van het profiel van de bibliotheekbezoeker die niet meer louter ‘kopies komt nemen en rechtsomkeer maakt’ maar die nu ook de bibliotheek verkiest als locatie om aan een scriptie te werken. De duur van het verblijf in de bibliotheek neemt dus toe.
De blijvende opmars van het online gebruik van rechtsbronnen vertaalt zich anderzijds in een vermindering van het aantal losbladige abonnementen en - in minder mate - ook van de gedrukte tijdschriften. Ze worden vervangen én in aantal aangevuld door het stijgende aanbod aan elektronische bronnen. Ook hier ligt een uitdaging voor het beleid dat de rechtsbibliotheek voor de toekomst zal moeten uittekenen.
In vergelijking met het jaarverslag van 2007 werd meer aandacht besteed aan de cijfers inzake uitleen, omdat nu ook gegevens per vakgebied beschikbaar zijn. Omgekeerd geven we minder cijfers over de raadpleging van de website omdat de kwaliteit van deze gegevens toch beperkt is.
Wij wensen u veel leesplezier bij het doornemen van dit jaarverslag.
.
Prof. Marie-Christine Janssens Christoph Malliet
Academisch verantwoordelijke bibliotheek Bibliothecaris
4 K.U.Leuven ● Bibliotheek Rechtsgeleerdheid ● Jaarverslag 2008
1. Collectievorming
1.1. Overzicht
1.1.1. Juridisch publiceren in België in 2008
2008 was een bijzonder weinig turbulent jaar op gebied van de juridische databanken. Het aantal beschikbare tijdschriften werd in Jura lichtjes verhoogd, in Strada werden enkele beperkte nieuwe modules over huur en notariaat toegevoegd, Jurisquare moest zijn hoe dan ook beperkte ambitie om als internationaal platform te fungeren bijstellen door het vertrek van de Nederlandse uitgever Paris. Deze relatieve windstilte hoeft geen slecht nieuws te zijn, alle drie de databanken zijn steeds meer ingeburgerd en staan in voor een groot deel van de consultatie van de juridische vakliteratuur.
De drie grote databanken hanteren nog steeds elk hun eigen concept. Jura presenteert zich als een volledige databank inzake Belgische referenties en levert de full text erbij indien hij bij Kluwer is gepubliceerd, ofwel in een tijdschrift ofwel in een losbladig naslagwerk. Jurisquare is een loutere verzameling e-tijdschriften, allemaal in full text beschikbaar. Strada zweeft daar wat tussenin en is vooral een platform voor de uitgaven van Larcier van allerlei aard, waarbij toch het concept van volledigheid wordt nagestreefd via POJT, dat echter niet alles integreert.
E-books zijn ook in 2008 nog niet van de grond gekomen, maar Jura bevat wel heel veel losbladig materiaal. Losbladige publicaties zijn er ook nog steeds bij de kleinere uitgevers Vanden Broele en Politeia, bij Die Keure worden ze vrij systematisch opgedoekt. Er bestaan hier en daar aparte websites waarin de inhoud van een (ex-)losbladig naslagwerk wordt aangeboden.
Op gebied van gedrukte publicaties werden naar jaarlijkse gewoonte een goede 300 nieuwe juridische boeken gepubliceerd door de diverse uitgevers. Larcier lanceerde een paar (overbodige?) nieuwe tijdschriften, Intersentia grossiert stilaan in exotische titels over mensenrechten.
1.1.2. Evolutie van de collectie in 2008
De opvallendste gebeurtenis van 2008 was ongetwijfeld de verwijdering van de volledige collectie van Parlementaire Documenten, waarmee heel wat plaats werd gewonnen. Omdat dit alles nu al enige tijd volledig gratis online beschikbaar is, was het ook onmogelijk om liefhebbers te vinden voor deze tientallen meters dikke boekdelen, zodat alles naar het oud papier verhuisde, een bijwijlen toch wat bevreemdende operatie, gezien het hier toch om volumes gaat die sinds 1830 de tand des tijds hadden doorstaan.
Omdat de rekken sinds 2007 alweer plusminus volledig hun capaciteit bereikt hebben (na de uitbreiding van de bibliotheek in 1999), is het overigens een gewone zaak geworden dat jaarlijks meer volumes worden afgevoerd dan er worden toegevoegd, zowel inzake boeken als inzake tijdschriften. Dit komt uiteindelijk de actualiteit van de collectie ten goede.
In onderlinge afspraak met de andere bibliotheken van de binnenstad werden ook een heel aantal dubbele tijdschriftencollecties stopgezet, vaak in randdomeinen. Toch is de dekking van de internationale en buitenlandse tijdschriftenliteratuur door het verwerven van pakketten eerder toegenomen de laatste jaren.
Inzake monografieën daarentegen is het elk jaar moeilijker om ook maar enigszins een representatieve collectie internationaal en buitenlands recht aan te kopen, gezien de steeds maar stijgende productie wereldwijd. Bijzondere studies worden quasi alleen op verzoek besteld.
Voor zuivere wetgeving is de rol van de bibliotheek zo goed als uitgespeeld, daarvoor bestaan heel wat gratis overheidswebsites.
K.U.Leuven ● Bibliotheek Rechtsgeleerdheid ● Jaarverslag 2008 5
1.2. Boeken
Er werden in 2008 in totaal 4.127 nieuwe exemplaren toegevoegd. Naast de gewone bestellingen gaat het om giften (ongeveer 394 boeken in 2008), zakboekjes en themanummers van tijdschriften. Daartegenover stonden iets minder dan 3.800 afgevoerde boeken.
De totale gemiddelde prijs per boek in 2008 lag rond € 53, een prijs die lager ligt dan deze van vele juridische boeken omdat we via de sponsoring van uitgevers in natura heel wat boeken geschonken krijgen. De gemiddelde prijs op de markt voor een juridisch boek ligt boven € 100, waarbij bvb Engelse boeken wezenlijk duurder zijn dan Duitse en deze dan weer duurder dan Franse.
1.2.1. Aanwinsten
In de bibliotheek staan drie aanwinstenrekken voor boeken: één voor rechten in zaal 2B, één voor criminologie in zaal 1A en één voor rechtsgeschiedenis in zaal 3. Maandelijks worden op de drie aanwinstenrekken samen tussen de 150 en 250 nieuwe boeken tentoongesteld en worden deze lijsten ook in een aanwinsten-databank op de website geplaatst. In deze databank kan trouwens ook de aanwinsten-historiek per onderwerp opgevraagd worden.
In 2008 werden 3.145 monografieën besteld waarvan eind 2008 reeds 94% geleverd was, hetgeen overeenkomt met 2.951 geleverde boeken.
aantal bestellingen aantal leveringen
2003 1.658 *
2004 2.386 *
2005 2.471 1.980
2006 2.453 2.174
2007 2.352 2.150
2008 3.145 2.951
* cijfers niet beschikbaar
De bestellingen kunnen opgesplitst worden in rechtstreekse bestellingen en zichtzendingen. Rechtstreekse bestellingen betreffen vooral buitenlandse literatuur. Zichtzendingen bevatten nieuwe publicaties die door enkele geselecteerde Belgische juridische uitgevers zonder voorafgaande bestelling meteen bij verschijnen toegestuurd worden en die zo goed als allemaal worden aangekocht. Dit kadert meteen ook in de sponsoring door deze uitgevers.
bestellingen zichtzendingen
aantal % aantal %
2003 919 58 665 42
2004 1.463 61 923 39
2005 1.648 67 823 33
2006 1.756 72 697 28
2007 1.707 72 645 28
2008 2.288 73 857 27
Naast de 730 titels inzake criminologie, verwierf de bibliotheek in 2008 uiteraard zoals altijd in de eerste plaats boeken over Belgisch recht, ongeveer 680, naast internationale en rechtsvergelijkende literatuur. Meer dan 250 boeken behandelden expliciet Europees recht. Van de buurlanden Frankrijk, Nederland en Duitsland werden respectievelijk 170, 180 en 150 boeken gekocht.
6 K.U.Leuven ● Bibliotheek Rechtsgeleerdheid ● Jaarverslag 2008
Bij de grootste leverancier Stern worden boeken van allerlei herkomst besteld, bij Transmedia voornamelijk Angelsaksische titels en bij Peeters Franse reeksen. Via Standaard worden vooral boeken van kleinere uitgevers besteld, naast Nederlandse titels.
bestellingen
0 200 400 600 800 1000 1200
acco
peeters
wolterskluwer
standaard
transmedia
stern
Bij de zichtzendingen van de Belgische juridische uitgevers, scoort Larcier dit jaar het hoogst. De zichtzendingen van Bruylant verlopen via Standaard Boekhandel en zijn ook niet vervat in een sponsorafspraak, zodat we bij Bruylant niet dezelfde kortingen genieten als bij de andere uitgevers. Boeken van Kluwer worden gewoon besteld omdat het systeem van zichtzendingen daar niet mogelijk bleek, daarom staan de resultaten voor Kluwer in de bovenstaande tabel.
De uitgaven die corresponderen met deze boeken zijn eerder beperkt, gezien we veel gratis ontvangen: aan Larcier betaalden we rond € 8000, Intersentia rond € 7000 en Die Keure € 5000. Bij de kleinere uitgevers is dat maximaal € 2000.
zichtzendingen
0 50 100 150 200 250
biblo
acco
vanden broele
knopspublishing
maklu
bruylant
die keure
intersentia
larcier
De volgende grafiek toont de opsplitsing van alle verworven documenten naar onderwerp, dus zowel bestellingen als zichtzendingen. Daarbij werden de 730 boeken voor criminologie buiten beschouwing gelaten, omdat dit grote aantal de grafiek minder leesbaar zou maken. De grootste vakgebieden halen zowat 160 boeken, maar veel hangt hier uiteraard af van hoe je de vakgebieden indeelt.
K.U.Leuven ● Bibliotheek Rechtsgeleerdheid ● Jaarverslag 2008 7
alle aanwinsten per onderwerp
0 20 40 60 80 100 120 140 160 180 200
fiscaal recht
sociaal recht
gerechtelijk recht
notarieel recht
minima juridica
milieu- en
energierecht
medisch recht
informatierecht
onderwijsrecht
constitutioneel
recht
administratief recht
financieel recht
economisch recht
vennootschapsrecht
handelsrecht
overig burgerlijk
recht
overeenkomsten
familierecht
internationaal
privaatrecht
internationaal recht
mensenrechten
europees recht
metarecht
rechtsgeschiedenis
strafrecht
niet juridisch
recht algemeen
pu
bliekre
ch
tp
riv
aatr
ech
tin
tern
ati
on
aal
all
erl
ei
8 K.U.Leuven ● Bibliotheek Rechtsgeleerdheid ● Jaarverslag 2008
1.2.2. Afvoer
Er werd in 2008 afgevoerd uit de zaal 2C, na de zalen 2A in 2007 en 2B in 2006. De boeken verhuizen voorlopig nog steeds naar de Centrale Bibliotheek, zolang daar plaats is
De toegepaste criteria voor afvoer zijn nog steeds dezelfde. Doorslaggevend is de intensiteit van het verwachte toekomstige gebruik: een bibliotheek met uitsluitend open rekken moet vooral actieve literatuur bevatten. Er werd opnieuw geopteerd om bij voorkeur enkele historische edities van belangrijke handboeken te bewaren ten koste van unieke, maar verouderde monografieën.
De operatie was dit jaar een stuk ingrijpender dan in 2007, toen slechts 1.350 boeken werden afgevoerd.
Totale afvoer: 3.800 exemplaren.
Exemplaren verdeeld per onderwerp (rubriekcodes):
- ADMI 375
- CONS 656
- EDU 37
- INFO 375
- MED 129
- MIL 248
- MINI 33
- NOT 30
- PRO 338
- SOC 1218
- TAX 391
1.3. Gedrukte abonnementen
De bibliotheek heeft 861 lopende (gedrukte) tijdschriften (waarvan 136 gratis), 95 jaarboeken en beperkt meerdelige reeksen (waarvan 11 gratis) en 235 losbladige publicaties (waarvan 8 gratis).
1.3.1. Tijdschriften
Larcier publiceerde enkele nieuwe Belgische juridische tijdschriften die we kochten, daarnaast kwamen er nog vier internationale titels bij. Maar er werden vooral heel wat gedrukte tijdschriften stopgezet.
Een aantal Belgische basistijdschriften waarvan meerdere exemplaren aanwezig waren, werden herleid tot nog slechts één abonnement: Recueil annuel de jurisprudence belge, Pasinomie en Pasicrisie belge, terwijl van het JT en RW nog slechts 2 exemplaren werden overgehouden. Ook werden de parlementaire documenten weggesnoeid omdat ze gratis online beschikbaar zijn, een heel groot aantal volumes verdween in de prullenmand.
Net zoals in 2007 werden opnieuw heel wat titels stopgezet die dubbel waren met andere bibliotheken in de binnenstad, dit keer binnen de operatie “LHUTS”. Het betrof dan voornamelijk titels uit de randdomeinen van economie of sociale wetenschappen. Sommige stopzettingen als gevolg van de beschikbaarheid op JSTOR werden dit jaar pas uitgevoerd.
Daarnaast werd ook een aantal kleine titels verwijderd, vaak nieuwsbulletins van bepaalde verenigingen die ondertussen betere communicatiemiddelen via internet gebruiken. Ook een aantal Amerikaanse titels sneuvelde, in het verlengde van de politiek voor USA om quasi uitsluitend nog elektronische toegangen te verzamelen.
Tenslotte bevat de lijst ook titels die zelf ophielden te bestaan.
K.U.Leuven ● Bibliotheek Rechtsgeleerdheid ● Jaarverslag 2008 9
1.3.1.1. Nieuwe abonnementen
- Droit pénal de l'entreprise (Dr.Pen.Entre.) (vanaf 2009)
- Nieuw notarieel kwartaalschrift (NNK)
- Notamus (van de KFBN)
- Recht, religie en samenleving (RRS)
- Crimelink: over misdaad en veiligheid
- Inter-American and European Human Rights Journal
- International journal of transitional justice
- Revue Lamy Droit de l'immatériel
- Tijdschrift voor bouwrecht (NL)
1.3.1.2. Stopgezette abonnementen
- Archief- en bibliotheekwezen in België
- Administratief en gerechtelijk jaarboek voor België
- Administration publique Mensuel (bestaat niet meer, wel nog Trimestriel)
- Bulletin der belastingen
- Instituut der bedrijfsrevisoren. Studies en documenten
- Mediazakboekje
- Oikonde + Oikonde Leuven. Jaarverslag
- Politiek zakboekje
- Rijksinstituut voor de sociale verzekeringen der zelfstandigen. Jaarverslag
- Rijksdienst voor arbeidsvoorziening. Jaarverslag
- Sociaal: welzijnsmagazine
- Tijdschrift voor alcohol, drugs en andere psychotrope stoffen
- Tijdschrift voor economie en management
- Tijdschrift voor Welzijnswerk + De facto
- Trefpunt zelfhulp krant
- Winket: tijdschrift van de federatie van Vlaamse gevangenisdirecteurs
- Waarvan akte / La basoche
- Afrika studies / Etudes africaines
- AIPLA quarterly journal
- American journal of law & medicine
- Année fiscale: débats, études, chroniques
- Bestuurswetenschappen (NL)
- BONJO Bulletin + Jaarverslag
- Britannica book of the year
- Bulletin analytique d'histoire romaine
- Bulletin des arrêts de la cour de cassation. Chambre criminelle /civiles (FR)
- Business lawyer
- Cahiers de droit (CA)
- Commissie gelijke behandeling. Nieuwsbrief (NL)
- Columbia human rights law review
- Comparative labor law & policy journal
- Crime and justice international
- European journal of legal education Information et documentation juridiques
10 K.U.Leuven ● Bibliotheek Rechtsgeleerdheid ● Jaarverslag 2008
- FBI. Law enforcement bulletin
- Fiscaal weekblad FED
- Forum on corrections research
- Geheim
- Geneva papers on risk and insurance: issues and practice
- Geneva risk and insurance review + theory
- Harvard human rights journal + yearbook
- International Human Rights Reports
- Journal of adolescence
- Journal of law and economics
- Journal of legal studies
- Journal of the copyright society of the U.S.A.
- Journal of the patent and trademark office society
- Journal of youth and adolescence
- Justice: journal du syndicat de la magistrature
- Justitie Magazine
- Labor Law Journal
- Law & policy
- Loyola of Los Angeles entertainment law review
- Mediterranean journal of human rights
- Österreichisches Standesamt
- Recht und Psychiatrie
- Reports of patent, design and trade mark cases
- Revue administrative
- Revue française d'administration publique
- Revue tunisienne de droit
- Rutgers computer and technology law journal
- Santa Clara computer and high technology law journal
- Sociaal recht / Nederlands tijdschrift voor sociaal recht
- Statewatch
- Studia et documenta historiae et iuris
- The company lawyer
- The international lawyer
- The trademark reporter
- Tijdschrift voor sociale vraagstukken / Tijdschrift voor de sociale sector
- United Nations Commission on international trade law. Yearbook
- United Nations handbook
- United Nations juridical yearbook
- WIPO magazine
1.3.1.3. Inbinding tijdschriften
De lopende jaargangen van onze tijdschriften worden jaarlijks ingebonden tot één of meer volumes. Er werd in 2008 uitsluitend met de boekbinderij ACG Fabiola (Deurne) gewerkt.
In 2008 waren er 25 leveringen. In totaal bond ACG Fabiola voor onze bibliotheek 953 volumes in, dat zijn 49 volumes meer dan vorig jaar. Er werden gemiddeld bijna 40 volumes per levering meegegeven aan ACG Fabiola.
Belgische tijdschriften worden tijdens de zomermaanden ingebonden, wat de hinder door afwezigheid van jaargangen beperkt. Buitenlandse en internationale periodieken worden noodgedwongen tijdens de rest van het jaar ingebonden.
K.U.Leuven ● Bibliotheek Rechtsgeleerdheid ● Jaarverslag 2008 11
1.3.2. Losbladige publicaties
Kluwer publiceerde een drietal nieuwe Franstalige losbladigen, die we jammer genoeg moesten bestellen. Enkele peperdure Belgische en buitenlandse losbladigen werden stopgezet, omdat ze ofwel online beschikbaar zijn ofwel te weinig gebruikt worden.
Nieuwe abonnementen
- Droit judiciaire. Commentaire pratique
- Expertise. Commentaire pratique
- Vente. Commentaire pratique
Stopgezette abonnementen
- Commentaar WIB FOD Financiën (gratis online)
- Douane Informatiepakket
- Fiscale gids
- Onroerend goed in de praktijk (online Jura)
- Cursus Belastingrecht (NL)
- Praktijkboek sociale verzekeringen (NL)
- EC competition law reporter
- Palmer's Company law
1.4. Betalende databanken (e-bronnen)
Heel wat belangrijke juridische databanken zijn gewoon gratis voor iedereen toegankelijk, zoals Juridat of Eur-Lex, maar ook piepkleine eenmansproducten. De bibliotheek neemt deze wel op in haar website om ze aan het publiek kenbaar te maken, maar ze worden hier niet weergegeven. Hun aantal is ook zo groot en de kwaliteit en juridische relevantie zo verschillend, dat dit geen zin heeft. We beperken ons hier tot betalende databanken.
De bibliotheek bezit via deze databanken over naar schatting 1.500 juridische elektronische tijdschriften, waarvan meer dan 1.000 Engelstalige. Daarnaast bevatten sommige databanken ook wetgeving of louter rechtspraak, vele online bronnen zijn een mengeling van verschillen-de soorten documenten.
De buitenlandse en internationale bronnen zijn deels een uitbreiding van de gedrukte collectie en deels een elektronische verdubbeling ervan. Einde 2008 werd een project gestart om het opzeggen van gedrukte tijdschriften die ook elektronisch beschikbaar zijn, in gang te zetten. Voor niet-Belgische losbladige collecties werd deze stap enkele jaren geleden gezet.
Off-campus consultatie van de belangrijkste Belgische databanken voor studenten blijft een heikel punt, omdat uitgevers voor misbruik door “juridische familieleden” vrezen, een enigszins begrijpelijke maar toch wat approximatieve veronderstelling. Studenten zullen dit echter steeds minder aanvaarden, iedereen beschouwt off-campus consultatie stilaan als een vanzelfsprekendheid, en terecht. De universitaire gemeenschap (waarvoor de bibliotheek toegang betaalt) bestaat steeds minder uit een groep fysische gebouwen, maar steeds meer uit de virtuele gemeenschap van al haar leden, waar die zich ook bevinden.
Geen echte verandering wat betreft de belangrijkste Belgische bronnen. Nieuw is wel dat de tijdschriften van Biblo voortaan ook online beschikbaar zijn: TRV, Fiscoloog, Balans.
- BE - Biblo
- BE - Jura
- BE - Jurisquare
- BE – Strada
- BE - RW
- BE – Juridisk
- BE – FiscalNet (gratis via Larcier)
- BE – Socialweb (gratis via Larcier)
12 K.U.Leuven ● Bibliotheek Rechtsgeleerdheid ● Jaarverslag 2008
Bij de collectie buitenlandse databanken werden twee Nederlandse titels gevoegd: Paris en Den Hollander. Legios staat sinds einde 2008 op hetzelfde platform als juris, mogelijk volgt een complete opslorping in 2009.
- AT – RDB
- CH – Swisslex
- CN – Wanfang (PLOC)
- DE - Beck
- DE – juris
- DE – Legios
- ES – Westlaw Aranzadi
- FR – Dalloz
- FR – Doctrinal
- FR – Juris Classeur (Lexis)
- FR - Lextenso
- NL - BJU
- NL – Den Hollander
- NL - Paris
- NL – Plaza Kluwer
- RU - Codex
- US – Hein
De internationale bronnen werden in 2008 uitgebreid met Caselex, International Labour Law en de fiscale IBFD-databanken.
- Arbitration online
- CJA (Criminal Justice Abstracts)
- DSC (Dispute Settlement Commentary)
- IBFD (International Bureau of Fiscal Documentation)
- ILDC (International law in domestic courts)
- International Labour Law
- VfSt (Internationales Ehe- und Kindschaftsrecht)
- Westlaw International
Voor de jaarlijkse individuele kostprijs van deze bronnen, zie 3.1.3.2.
De Universiteitsbibliotheek biedt natuurlijk nog veel meer databanken en e-tijdschriften aan, waarvan ook de rechtsfaculteit gebruik kan maken. Vooral op het gebied van Engelstalige tijdschriften zijn vele duizenden e-tijdschriften beschikbaar. Voor minder strikt juridische componenten van bepaalde onderzoeksgebieden (bijvoorbeeld criminologie, informaticarecht, internationaal recht, rechtsgeschiedenis…) is heel wat informatie beschikbaar via databanken zoals Academic Search Premier of Sage Journals.
K.U.Leuven ● Bibliotheek Rechtsgeleerdheid ● Jaarverslag 2008 13
2. Dienstverlening
2.1. Bibliotheekbezoek
2.1.1. Openingsuren en blokperiodes
De bibliotheek is tijdens het academiejaar per week 70,5 uren operationeel. Er is op elk moment een volledige dienstverlening, er zijn dus geen openingsuren met alleen bewaking of enkel een minimale uitleenservice. Op weekdagen is de bibliotheek geopend van 8.30u tot 21.00u en op zaterdag van 10.00u tot 18.00u. In juli en augustus sluit de bibliotheek op weekdagen om 19.00u en op zaterdag om 13.00u. In 2008 was de bibliotheek290 dagen open, wat neerkomt op zowat 3.200 uren.
Tijdens de blokperiodes van januari en juni was de bibliotheek enkele weken lang elke avond een uur langer open, dus tot 22 uur. Om het nut en succes van deze verlengde openingsuren te meten, noteerden we dagelijks drie maal het aantal aanwezigen tijdens dit extra uur. Dat leverde de volgende gemiddelde aantallen aanwezigen op, ongeveer evenveel als er ’s ochtends voor 10 uur in de bibliotheek te vinden zijn op een normale dag.
21.00 21.30 21.50
januari 90 78 58
juni 104 82 61
De bibliotheek bleek echter niet alleen populair bij de studenten van de eigen faculteit maar ook bij deze van andere faculteiten en van de Associatie. Gemiddeld kregen we in januari elke dag 349 verschillende bezoekers over de vloer (waarvan de meesten de ganse dag in de bibliotheek verbleven) en daarvan bleken er 198 niet van de rechtsfaculteit, dat is dus 57%.
2.1.2. Bezoeken en unieke bezoekers
We maken een onderscheid tussen het totaal aantal bezoeken (= openen poortje) en de unieke bezoekers per dag (= meerdere bezoeken per dag van dezelfde bezoeker worden als één bezoek geteld).
0
50.000
100.000
150.000
200.000
250.000
2004 2005 2006 2007 2008
unieke bezoekers aantal bezoeken
2.1.2.1. Aantal bezoeken
2004 2005 2006 2007 2008
aantal bezoeken 122.416 138.550 165.225 202.776 213.767
unieke bezoekers 80.709 83.786 96.546 111.060 117.294
14 K.U.Leuven ● Bibliotheek Rechtsgeleerdheid ● Jaarverslag 2008
In 2008 registreerde de bibliotheek 213.767 bibliotheekbezoeken. Dit getal geeft enkel het aantal bezoeken weer van lezers die geregistreerd werden door het toegangssysteem. Bezoekers die enkel inlichtingen vroegen of boeken wensten in te leveren, zonder langs het toegangspoortje te passeren, werden niet opgenomen in de statistieken. Wie reeds binnen is en iets uit zijn locker wil halen, wordt wel opnieuw geteld.
De sterke stijgingen van de voorbije jaren worden voor het eerst enigszins getemperd, de stijging t.o.v. van 2007 is niet heel significant, er waren echter iets minder openingsdagen.
In verhouding tot het aantal openingsdagen telden we in 2008 gemiddeld 737 bezoeken per dag, bijna 60 bezoeken per uur, dus 1 per minuut. Deze bezoeken zijn echter onevenredig verspreid over het jaar, schommelend tussen 5.000 en 25.000 per maand.
bezoeken per maand
0
5000
10000
15000
20000
25000
30000
jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec
Sinds het “sociale blokken” in bibliotheken populair werd, zijn er bijna geen rustige maanden meer, alleen juli en september scoren nog echt laag, zelfs augustus is behoorlijk populair, gezien de derde zittijd. De blokmaanden januari, mei en juni halen meer bezoekers dan de maanden waarin papers en thesissen geschreven worden (vooral november, maart, april).
2008 2007 2006
dagen bezoeken per dag
dagen bezoeken per dag dagen bezoeken per dag
jan 26 25.776 991 26 26.190 1.007 26 19.156 737
feb 22 12.546 570 23 10.648 463 23 9.414 409
maa 25 20.217 809 27 22.668 840 27 19.654 728
april 26 21.969 845 24 16.325 680 24 14.769 615
mei 23 24.239 1054 24 23.714 988 25 21.452 858
juni 25 25.511 1020 26 27.126 1.043 25 20.159 806
juli 24 4.898 204 23 3.468 151 23 3.017 131
aug 24 13.146 548 25 12.684 507 26 9.900 381
sep 25 5.575 223 24 4.149 173 25 4.476 179
okt 27 17.660 654 27 15.575 577 26 10.896 419
nov 22 22.079 1004 24 .22.382 933 23 17.389 756
dec 21 20.151 960 19 17.847 939 20 14.943 747
totaal 290 213.767 737 292 202.776 692 293 165.225 564
De tendens van 2007, waarbij 5 maanden flirtten met de psychologische grens van gemiddeld 1000 bezoekers per dag, wordt nog versterkt. Tijdens deze maanden worden vaak rond 1300 bezoeken op een dag geteld. Op 5 dagen waren er meer dan 1400 bezoeken op één dag, dat betekent 2 per minuut. Vrijdagen en zaterdagen zijn minder druk en halen het gemiddelde naar beneden.
K.U.Leuven ● Bibliotheek Rechtsgeleerdheid ● Jaarverslag 2008 15
Het aantal bezoekers van de rechtsbibliotheek ligt al jaren beduidend hoger dan van alle andere K.U. Leuven bibliotheken, ook van deze van faculteiten met zeer gelijkaardige studentenaantallen. Rechtsstudenten gebruiken hun bibliotheek toch behoorlijk intensief.
2.1.2.2. Aantal unieke bezoekers (“bezoekdagen”)
Zoals gezegd, maken we een onderscheid tussen het totaal aantal bezoeken en de unieke bezoekers per dag. In het vorige hoofdstukje bespraken we de bezoeken, nu bekijken we de unieke bezoekers.
2004 2005 2006 2007 2008
aantal bezoeken 122.416 138.550 165.225 202.776 213.767
unieke bezoekers 80.709 83.786 96.546 111.060 117.294
De telling van het aantal unieke bezoekers (dit is één telling per persoon per dag) bedroeg 117.294. Deze telling vermijdt dat mensen die even iets uit hun locker halen dubbel geteld worden, maar twee volwaardige bezoeken van dezelfde lezer (bvb één ‘s ochtends en één ’s avonds) wordt dan anderzijds ook maar als één bezoeker geteld. Beide cijfers hebben dus hun nadelen, 213.000 “bezoeken” is “te veel”, 117.000 “bezoekers” is eerder “te weinig”.
Je kan overigens het begrip unieke bezoekers ook voor een heel jaar toepassen, dan wordt een bezoeker slechts één keer geteld per jaar. Dit cijfer geeft dus het aantal verschillende individuen dat de bibliotheek bezocht in 2008: dat waren er 10.419, te vermeerderen met de 1.173 dagkaartbezoekers, zodat de een publiek van 11.592 mensen heeft.
0
2000
4000
6000
8000
10000
12000
14000
16000
2004 5967 6921 11459 6921 7168 5845 2117 3015 2564 7707 11523 9502
2005 6786 6228 11628 8250 9030 7632 2288 4533 2824 7020 9534 8033
2006 7583 6601 13837 9301 12376 7865 2036 4577 2953 8106 12011 9300
2007 9277 7669 15798 10135 12363 8964 2136 5008 2711 11248 14852 10899
2008 9000 8927 13319 14138 11534 8785 2814 5419 3639 12605 14857 12257
jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec
De verschuiving van maart naar april als drukste maand is gewoon een gevolg van een erg vroege paasvakantie in 2008. Het aantal unieke bezoekers blijft vooral hoog tijdens de maanden maart, april, oktober, november en december, als er aan de papers wordt gewerkt.
De tendens om hiervoor de fysieke bibliotheek te bezoeken houdt aan, hoewel ook de consultatie op afstand mogelijk is. Het feit dat er overal draadloze toegang is en steeds meer studenten over een laptop beschikken, leidt er toe dat deze papers meer en meer in de bibliotheek zelf geschreven worden, al dan niet in groepsverband.
16 K.U.Leuven ● Bibliotheek Rechtsgeleerdheid ● Jaarverslag 2008
Tijdens deze maanden is de bibliotheek vaak zelfs te druk bezocht, waardoor lawaaioverlast ontstaat. Voor 2009 kan nog grotere drukte verwacht worden, gezien de invoering van de masterproeven.
Ook dit jaar hebben we nog geen exacte informatie over de bezettingsgraad van de bibliotheek, evenmin over de duur van het verblijf van de bezoekers. Uit ervaring weten we uiteraard dat de bibliotheek het drukst bezet is tussen 14 en 18 uur. Er werden in 2008 vaak pieken van ruim boven de 300 aanwezigen geteld, alvast vaker dan in 2007. Het weliswaar relatief lagere aantal unieke bezoekers tijdens de blokmaanden, zorgt toch voor een constant hoge bezetting van de bibliotheek tot de laatste uren.
2.1.3. Bezoekersfrequentie (“getrouwheid”)
Inzake bezoekersfrequentie verschillen de cijfers bijna niet van deze van 2007.
Bij de bezoekersfrequentie tellen we het aantal keer dat dezelfde bezoeker terugkeerde naar de bibliotheek. Dit kan zowel gemeten worden in “bezoeken” (telkens de bezoeker het poortje opent, ook al is dat meermaals per dag) als in verschillende “bezoekdagen” (één telling per dag per bezoeker).
Inzake “bezoeken”, komt om en bij de 60 % van de bezoekers minder dan 10 keer per jaar, zowat 40 % komt meer dan 10 keer per jaar de bibliotheek binnen. Gemiddeld bezoekt een gebruiker de bibliotheek 20 keer per jaar, maar de grote verschillen die we hier zien, illustreren goed dat een gemiddelde soms een zinloos cijfer is. Bezoeken zijn verder relatief: iemand die twee volle dagen komt blokken en daarbij in totaal zowat 10 keer in en uitloopt, scoort evenveel als iemand die op 10 verschillende dagen verspreid over het jaar komt voor een gewoon bezoek.
aantal bezoeken % bezoekers
1 – 10 60 %
11 – 50 30 %
51 – 100 6 %
101 – 250 3 %
251 + 1 %
Het aantal “bezoekdagen” (elke bezoeker wordt per dag maar één keer geteld) levert interessantere gegevens op. Vijf bezoekdagen is het richtgetal: een grote helft (53%) van onze bezoekers komt minder dan 5 maal per jaar naar de bibliotheek, een kleine helft (47%) komt meer dan 5 maal.
aantal bezoekdagen % bezoekers
1 25 %
2 12 %
3 7 %
4 5 %
5 4 %
1 - 5 53 %
6 - 25 34 %
26 - 50 9 %
51 - 75 2 %
76 + 1 %
- 25% van de bezoekers komt slechts één keer op een heel jaar
- 11% komt meer dan 25 keer
- 2% komt meer dan 50 maal
- een selecte groep absolute fans komt zelfs 100 maal of meer naar de bib…
K.U.Leuven ● Bibliotheek Rechtsgeleerdheid ● Jaarverslag 2008 17
2.1.4. Bezoek per lezerstype
Alle vergelijkingen in dit hoofdstukje zijn op basis van unieke bezoekersaantallen (117.294)
Erg opvallend is dat het zeer grote aandeel van de bachelors tegenover dat van de masters uit 2007 sterk afneemt in 2008, nu de BAMA hervorming bijna afgerond is en einde 2008 ook het vijfde jaar in de nieuwe structuur werd opgenomen. De studenten van de eigen universiteit (dus niet alleen rechtsfaculteit) vormen echter onveranderd de grootste groep bezoekers, zij nemen op jaarbasis 82% van het totaal aantal bezoeken voor hun rekening, quasi evenveel als vorig jaar (81%). De populatie beroepsjuristen is verdeeld over de alumni (partner) en de externe gebruikers.
lezerstype bezoekers 2007
bezoeken 2008
bachelorstudenten 52% 38%
masterstudenten 23% 38%
MaNaMa-studenten 6% 4%
personeel 5% 5%
associatie 3% 5%
partner 5% 5%
externen 2% 4%
onbekend 4% 2%
2.1.4.1. K.U. Leuven-studenten
bibliotheekbezoek: K.U.Leuven-studenten
0
1000
2000
3000
4000
5000
6000
7000
8000
jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec
Bachelor studenten Master studenten MaNaMa studenten
De verhouding van het aantal bachelorstudenten (3 jaar) tegenover masterstudenten (2 jaar) aan de rechtsfaculteit (incl. criminologie) is sinds 2007 ongeveer 65/35. Globaal genomen noteren we precies evenveel unieke bachelor bezoekers dan masters, maar de verdeling over het jaar verschilt. Tijdens het voorjaar bezoeken de masters de bibliotheek meer dan de bachelors, zoals dat ook te verwachten valt, gezien het grotere belang van papers en masterscriptie. Volgend jaar kan dit overwicht nog sterker worden omdat dan de eerste lichting masters in het voorjaar zijn masterproef afwerkt.Tijdens de tweede jaarhelft zijn de bachelors de baas, zij hebben dan ook hun taakjes, zoals de rechtsvraag, op te lossen.
18 K.U.Leuven ● Bibliotheek Rechtsgeleerdheid ● Jaarverslag 2008
Voor beide groepen geldt ondertussen dat ze de bibliotheek deels gebruiken als ontmoetingsplaats en de bibliotheek is al voor een deel een leercentrum of studielandschap geworden.
Uit de cijfers inzake uitleen voor de verschillende types studenten, die we bespreken in 2.2.2.2, blijkt dat bachelors alleszins veel minder uitlenen dan de masterstudenten, terwijl ze dus de bibliotheek wel vaak bezoeken. De bibliotheek is voor de masters toch nog meer een plaats om informatie te verzamelen.
2.1.4.2. Niet K.U. Leuven-studenten
Het bezoek van onderzoekers en externen verloopt met minder uitgesproken pieken, het is immers minder aan specifieke gebeurtenissen tijdens het academiejaar gebonden. Alumni (partner) zijn erg actief rond maart en april, wanneer ook de jaarlijkse Aumnidag plaatsheeft.
bibliotheekbezoek: niet K.U.Leuven-studenten
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
1000
jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec
personeel partner associatie extern
De grafiek hieronder toont de bezoeken van de studenten van de drie Vlaamse zusteruniversiteiten en de broeders van de UCL. Al vele jaren spannen hier de studenten van de VUB de kroon, gezien de minder goede voorzieningen aan hun eigen universiteit.
bibliotheekbezoek: studentenvan andere universiteiten
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec
VUB Ugent UA UCL
K.U.Leuven ● Bibliotheek Rechtsgeleerdheid ● Jaarverslag 2008 19
2.1.4.3. Dagkaarten
Deze dagkaart-gebruikers zijn externen die niet opgenomen zijn in de voorgaande tabellen, omdat ze niet in het systeem worden ingevoerd. De lichte daling die in 2007 was ingezet, heeft zich sterk doorgezet in 2008. Dit heeft alles te maken met het feit dat Associatie-studenten nu gratis de bibliotheek mogen gebruiken en geen dagkaart meer moeten betalen. Het aantal externe studenten daalde hierdoor van meer dan 1000 naar een goede 500, terwijl het aantal professionele gebruikers op ongeveer 600 parkeerde.
dagkaarten
1622
1855
2235
2020
1818 18491717
1173
0
500
1000
1500
2000
2500
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
2.1.5. Bezoekers volgens verankering ("home-library")
Alle gebruikers worden aan één van de deelbibliotheken als thuisbibliotheek toegewezen, gebaseerd op faculteit of, bij externe gebruikers, op de bib die men het vaakst consulteert.
De eigen faculteit leverde 68% van de bezoekers, dat is meer dan vorig jaar (60%). In het onderstaande diagram zijn enkel de 32% andere gebruikers opgenomen, die dus een andere thuisbasis hebben dan RBIB. Deze cijfers betreffen dus alle lezertypes tegelijk (studenten, personeel, externen) maar het merendeel zijn uiteraard studenten.
bibliotheekbezoek per home-library
0
500
1000
1500
2000
2500
jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec
BIBC EBIB-PBIB-SBIB FBIB-GBIB-LBIB MGAS-WBIB
20 K.U.Leuven ● Bibliotheek Rechtsgeleerdheid ● Jaarverslag 2008
BIBC: dit zijn vooral Erasmus-studenten, de meeste van hen zijn rechten-studenten, die theoretisch beter in RBIB zouden verankerd zijn.
EBIB, PBIB, SBIB: dit is veruit de grootste groep, meer nog dan vorig jaar, omdat deze studierichtingen inhoudelijk ook het meest bij de rechtsfaculteit aansluiten, bovendien noteren we grote pieken in blok- en examenperiodes voor deze groep.
FBIB, GBIB, LBIB: beperkt aantal gebruikers.
MGAS, WBIB: dit zijn bijna uitsluitend blokkers, vandaar de pieken in blok- en examenperiodes.
2.1.6. Rondleidingen en instructie
De grote groep van bachelorstudenten wordt jaarlijks wegwijs gemaakt door de medewerkers van de bronnenvakken en het monitoraat. Zij doen dit in groepjes van 25 studenten binnen het bestek van dit onderwijsonderdeel. De inhoud van deze rondleidingen wordt overlegd met de bibliotheek.
De bibliotheek organiseert zelf rondleidingen zowel voor sommige groepen eigen studenten als voor externe studenten of niet-studenten. Rondleidingen voor de buitenlandse studenten gebeuren op vaste basis, de overige hebben plaats na een eenvoudig verzoek.
In 2008 hebben volgende groepen een rondleiding gevolgd:
• Studenten van het Erasmusprogramma
• Studenten van het Master na Masterprogramma (Master of Laws (LL.M.), Master of European Studies en European Master in Human rights and Democratisation)
• Studenten van het CVO De Nobel (voor de opleiding ‘Bibliotheekwezen en documentaire informatiekunde’ en voor het vak ‘Inleiding tot Belgisch recht’ binnen de opleiding ‘Openbare besturen’)
• Studenten van het Miniemeninstituut (Administratie Vrije Beroepen)
Deze rondleidingen nemen telkens ongeveer een uur in beslag. We proberen de bezoekers wegwijs te maken in de opstelling van de collectie en we geven een elementaire initiatie in het raadplegen van de catalogus en het consulteren van de beschikbare binnen- en buitenlandse databanken. Ook de uitleenpolitiek en de praktische werking van de bibliotheek worden, indien nodig, verder toegelicht. Naargelang de achtergrond of de gevolgde opleiding van de bezoekers worden er uiteraard andere inhoudelijke accenten gelegd. Dit gebeurt in onderlinge afspraak met de verschillende verantwoordelijken.
Behalve voor studenten hebben er in 2008 ook een aantal rondleidingen plaatsgevonden voor een meer academisch geschoold of professioneel publiek. De nadruk lag dan meer op het schetsen van een globaal beeld dan op het geven van praktische gedetailleerde informatie. Zo bezocht de juridische faculteit van de universiteit van Groningen onze bibliotheek, evenals een groep bibliothecarissen van het Stimulate-project. Tijdens de jaarlijkse facultaire infodag werden ook rondleidingen voorzien voor de geïnteresseerden.
Op gebied van instructie werden vier sessies over juridische onlinebronnnen gegeven, één op de jaarlijkse alumnidag voor een extern publiek, twee voor de onderzoekers van de faculteit en één in het kader van een globaal masterseminarie, ter voorbereiding van de masterproef.
In verband met de ingebruikname van Lirias, de nieuwe workflow voor de invoer van de academische bibliografie, gaven we aan een aantal secretaresses de nodige uitleg over de werkwijze binnen deze databank.
K.U.Leuven ● Bibliotheek Rechtsgeleerdheid ● Jaarverslag 2008 21
2.2. Gebruik van de gedrukte collectie
2.2.1. Fotokopieën
Totaal aantal fotokopieën bedraagt zowat 1.280.000.
In dit totaal zijn ook de kopieën voor de artikelaanvragen, current contents en IBL vervat. Er staan 6 publieke kopieermachines in de bibliotheek, naast een zevende toestel achter de infobalie, waar alleen personeel en onderzoekers gebruik van kunnen maken.
Na de lichte opflakkering vorig jaar wordt de langzaam dalende tendens opnieuw voortgezet. Onderzoekers konden in 2008 onbeperkt gebruik maken van de mogelijkheid scans i.p.v. kopieën te nemen, hetgeen uiteraard voor een zekere vermindering van het aantal kopieën zorgt, gezien deze scans voorlopig niet aangerekend noch geteld worden.
Het dalend aantal kopieën wordt deels wel gecompenseerd (en deels verklaard) door het ondertussen stijgend aantal prints (zie 2.3.3). Samengeteld vertonen beide cijfers niettemin een daling. In vergelijking met andere K.U. Leuven bibliotheken blijft dit wel een zeer hoog cijfer.
aantal kopies gem. per dag index
1998 1.742.901 5.908 100
1999 1.700.523 5.764 98
2000 1.567.774 5.314 90
2001 1.669.785 5.660 96
2002 1.519.608 5.151 87
2003 1.506.311 5.106 86
2004 1.439.158 4.879 83
2005 1.357.942 4.603 78
2006 1.349.952 4.576 77
2007 1.366.409 4.632 78
2008 1.280.311 4.415 73
Het effect op het aantal kopieën in RBIB van de uniforme kopieerkaart voor de Humane Wetenschappen sinds 2007, waardoor men met eenzelfde kaart kan kopiëren in alle bibliotheken van de binnenstad, is net als vorig jaar wellicht verwaarloosbaar. Er is dan ook geen enkele reden hiervoor interne verrekeningen tussen bibliotheken onderling te maken.
2.2.2. Uitleen
2.2.2.1. Aantal ontleningen, hernieuwingen, reserveringen, per jaar en per maand
In 2008 registreerde de bibliotheek 46.853 ontleningen, een goede 2000 meer dan vorig jaar. Het gaat daarbij om uitgeleende documenten, niet om uitleenoperaties, vaak worden meerdere boeken in één operatie uitgeleend. Het gaat ook alleen om eerste uitleningen, latere hernieuwingen van de uitleentermijn van hetzelfde boek staan in de tweede tabel.
Het aantal hernieuwingen steeg opnieuw met 3000 naar 16.107, dezelfde stijging als vorig jaar. Ook het aantal reserveringen nam opnieuw toe.
Eerste ontleningen en latere hernieuwingen samengeteld geeft in totaal 62.960 uitleenoperaties, een stijging met 9% tegenover 2007 (toen 57.889).
22 K.U.Leuven ● Bibliotheek Rechtsgeleerdheid ● Jaarverslag 2008
aantal ontleningen
2000 40.804
2001 42.517
2002 40.499
2003 42.254
2004 42.026
2005 38.348 hernieuwingen reserveringen
2006 40.831 2006 10.287 1.016
2007 44.654 2007 13.235 1.763
2008 46.853 2008 16.107 2.263
De stijging van het aantal reserveringen is niet alleen positief, want het wijst op een almaar groeiend probleem van tijdelijke onbeschikbaarheid van documenten, vooral tijdens cruciale momenten bij het maken van papers. Veel basiswerken worden in meerdere exemplaren aangekocht, maar op piekmomenten is dit nog onvoldoende. 10 boeken werden meer dan 10 keer gereserveerd op één jaar tijd, ongeveer 40 titels meer dan 5 keer.
Net zoals in de andere bibliotheken van de binnenstad werd begin april 2008 een zogenaamde inleverbox in gebruik genomen. Lezers kunnen daarin, de klok rond en tijdens het weekend, boeken inleveren buiten de openingsuren. Tijdens de resterende 9 maanden van het jaar werden zo 450 boeken ingeleverd, dat is een gemiddelde van 2,1 per dag. Tijdens de eerste drie maanden van 2009 werden 252 boeken ingeleverd, zodat we extrapolerend kunnen stellen dat jaarlijks wellicht zowat 700 boeken in de inleverbox belanden. Dat is geen overweldigend aantal, de bibliotheek heeft immers reeds erg ruime openingsuren.
De uitleenactiviteiten per maand lopen uiteraard tamelijk parallel met de bezoekersaantallen, behalve in de blokmaanden januari en juni, waarin natuurlijk veel minder wordt uitgeleend ondanks de hoge bezoekersaantallen. Tijdens de drukkere maanden worden rond de 250 boeken per dag uitgeleend, tijdens de zomermaanden een goede 50.
gemiddeld aantal ontleningen per dag
0
50
100
150
200
250
300
350
jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec
2.2.2.2. Ontleningen per lezerstype in relatie tot bezoeken
De verdeling van de ontleningen over de verschillende lezertypes in de volgende tabel leert dat de masterstudenten het grootste aandeel halen, een stuk meer dan de bachelors. Geen significante wijzigingen t.o.v. 2007 te bespeuren.
K.U.Leuven ● Bibliotheek Rechtsgeleerdheid ● Jaarverslag 2008 23
2007 2008
lezerstype aantal aandeel aantal aandeel
studenten eerste cyclus 9.502 21% 10.376 22%
studenten tweede cyclus 17.153 38% 18.206 39%
MaNaMa-studenten 2.833 6% 2.039 4%
personeel 7.209 16% 7.620 16%
associatie 934 2% 1.440 3%
partner 4.689 10% 4.580 10%
externen 2.192 5% 2.504 5%
rest 434 1% 88 0%
We kunnen de bezoekcijfers per lezerstype uit 2.1.4 vergelijken met de uitleencijfers per lezerstype hierboven. Dan valt meteen op dat de bachelorstudenten veel minder uitlenen (22%) dan dat ze de bibliotheek bezoeken (42%). Masterstudenten zijn in balans (39%-36%). Aan de andere zijde van het spectrum lenen onderzoekers veel meer uit (16%) dan dat ze de bibliotheek bezoeken (4%), dat geldt ook voor alumni (partners): 10% vs. 4%.
ONTLENINGEN PER STATUS
Bachelor
studenten
Master
studenten
MaNaMa-
studenten
personeel
associatie
partner
externen
BIBLIOTHEEKBEZOEK PER STATUS
Bachelor
studenten
Master
studenten
MaNaMa-
studenten
personeel
associatie
partner
externen
onbekend/rest
24 K.U.Leuven ● Bibliotheek Rechtsgeleerdheid ● Jaarverslag 2008
2.2.2.3. Ontleningen in relatie tot het totale publiek en het boekenaanbod
Niet elke van de ongeveer 4000 ingeschreven rechtenstudenten maakt gebruik van de bibliotheek, en zeker niet elke student leent boeken uit. Anderzijds lenen heel wat gebruikers die niet RBIB als homelibrary hebben toch boeken uit in RBIB. De cijfers hieronder geven aantallen gebruikers weer die een minimale en meetbare activiteit uitoefenden in de bibliotheek: 5.512 gebruikers leenden minstens één boek uit in de loop van 2008. Het gaat hier dus niet om ontleningen maar om ontleners: iemand die tientallen boeken ontleend heeft, wordt gelijkgeschakeld met iemand die er maar eentje ontleend heeft.
RBIB lezers alle lezers aandeel RBIB
bachelors 864 1.627 53%
masters 1.175 1.927 61%
manama 203 273 74%
personeel 261 587 44%
associatie 3 263 1%
partner 83 532 16%
externen 43 303 14%
totaal 2.632 5.512 48%
Omdat de gegevens een burgerlijk jaar betreffen, putten zij uit twee verschillende academiejaren en zijn daarom de aantallen voor de masters zelfs hoger dan het totaal aantal masterstudenten dat is ingeschreven in één academiejaar. Enigszins verrassend is dat er naast 83 RBIB-alumni (partner) die wellicht regelmatig uitlenen, nog 449 alumni van andere faculteiten zijn waarvan velen dan wellicht wel maar één enkele keer zijn langsgekomen. Dezelfde verhouding geldt voor externen.
Als we deze 5.512 leners relateren aan de 11.592 verschillende individuen die de bibliotheek bezochten (zie 2.1.2.2), dan blijkt dat bijna de helft (48%) van de bezoekers geen enkel boek uitleende.
De totale collectie boeken die kunnen uitgeleend worden omvat iets meer dan 70.000 boeken. In 2008 werden daarvan 16.073 titels minstens eenmaal uitgeleend, dat is 23% van het aanbod. Bijna de helft daarvan (7.784) werd ook inderdaad slechts eenmaal uitgeleend, de andere helft (8.287) dus minstens tweemaal.
frequentie aantal % frequentie %
meer dan 30 x 80 0,5 %
20 tot 29 x 101 0,6 % minstens 20 x 1 %
10 tot 19 x 501 3 % minstens 10 x 4 %
5 tot 9 x 1.736 11 % minstens 5 x 15 %
3 tot 4 x 2.660 17 % minstens 3 x 32 %
2 x 3.209 20 % minstens 2 x 52 %
1 x 7.784 48 %
(uitgeleend) (16.073) (100 %)
uitgeleend 16.073 23 %
niet uitgeleend 53.000 77 %
Zowat 700 titels worden dus minstens 10 maal per jaar uitgeleend en worden dus min of meer intensief gebruikt, dat is 4% van het aantal uitgeleende boeken, maar slechts 1% van de totale collectie. Zowat 5000 titels worden minstens 3 maal uitgeleend en dus toch redelijk nuttig gebruikt, dat is 32% van het aantal uitgeleende boeken en 7% van de collectie. In de 70.000 titels zijn ook zowat 10.000 titels rechtsgeschiedenis inbegrepen, die natuurlijk erg weinig worden uitgeleend.
Uiteraard geven zowel deze 5.512 ontleners als deze 16.073 uitgeleende boeken slechts in beperkte mate zicht op de activiteiten van de lezers in de bibliotheek en van het totale gebruik dat van de collectie gemaakt wordt. Wat de gebruikers ter plaatse met de collectie uitvoeren, kan moeilijk gemeten worden.
K.U.Leuven ● Bibliotheek Rechtsgeleerdheid ● Jaarverslag 2008 25
2.2.2.4. Ontleningen per onderwerp
Onderstaande grafieken tonen de ontleningen per onderwerp. Bij een verdeling in grote rechtsgebieden (inclusief criminologie) zien we dat drie hoofdgebieden eigenlijk een min of meer gelijkaardig deel van de taart voor hun rekening nemen. Dat zijn de lichtgekleurde delen in het eerste, kleine diagram, die we ook verder uitsplitsen. Het internationale deel wordt summier uitgesplitst, de twee kleinste delen worden niet uitgesplitst.
uitleningen per rechtsgebied
algemeen en metarecht
privaatrecht
rechtsgeschiedenis
criminologie + strafrecht
internationale rechtsgebieden
publiekrechtelijke onderw erpen
uitleen privaatrecht
familiaal vermogensrecht
zaken en zekerheden
verbintenissen en overeenkomstenbouwrecht
handelsrecht
insolventierecht
verzekeringen en transport
vennootschappen
financieel recht familie- en jeugdrecht
algemeen privaatrecht
economisch recht
26 K.U.Leuven ● Bibliotheek Rechtsgeleerdheid ● Jaarverslag 2008
uitleen publiekrecht
onderwijsrecht
informatierecht
medisch recht
milieurechtgerechtelijk recht
arbeidsrecht
fiscaal recht
sociale zekerheid
bestuursrecht
staatsrecht
notariaat kunst en sport
uitleen criminologie en strafrecht
beleid, mediation, victimologie
politie
penologie
jeugdcriminologiedadertypes
misdrijven
hulpverlening
strafrecht
verkeersrecht politierecht methodologie
forensische wetenschap
mensenrechten
internationaal publiekrecht
internationaal privaatrecht
K.U.Leuven ● Bibliotheek Rechtsgeleerdheid ● Jaarverslag 2008 27
2.2.2.5. Relatie tussen uitleen, aankooppolitiek en de totale collectie
We kunnen de ontleningen per onderwerp ook vergelijken met het aantal aanwinsten per onderwerp (zie 1.2.1). Beide cijfers kunnen dan ook nog eens vergeleken worden met de totale collectie per onderwerp. We beperken ons hier tot een vergelijking van enkele grote groepen, grotendeels gebaseerd op de indeling van de boekenzalen (zie 3.3.2.2). (De rangschikking van de tabel is op stijgend aandeel van de uitleen, de rangschikking van de grafiek is aangepast met het oog op de beste vergelijkbaarheid)
onderwerp totale collectie
% aanwinsten 2008
% uitleen
2008
%
rechtsgeschiedenis 10.528 15 122 4 909 2
algemeen + metarecht 7.582 10 158 5 1.729 4
internationale rechtsgebieden 6.770 10 279 9 4.966 11
criminologie + strafrecht 15.596 23 841 27 10.515 23
publiekrechtelijke onderwerpen 16.886 24 954 30 12.824 28
privaatrecht 12.735 18 792 25 14.694 32
totaal 70.097 100 2.984 100 45.635 100
Bij onderstaande grafische voorstelling van deze verhoudingen representeert de binnenste ring de totale collectie, de middelste de aanwinsten 2008 en de buitenste ring de uitleningen 2008, telkens voor de omschreven deelcollecties.
internationale rechtsgebieden
criminologie + strafrecht
rechtsgeschiedenis
privaatrecht
algemeen + metarecht
publiekrechtelijke onderwerpen
De deelcollecties Algemeen+Metarecht en Rechtsgeschiedenis zijn duidelijk eerder statische collecties, met een vrij grote collectie waarvoor niet echt veel wordt aangekocht en nog minder wordt geconsulteerd. Bij de overige vier deelcollecties is de bestaande collectie telkens het kleinste percentage. Bij Criminologie + Strafrecht en Publiekrecht zien we een licht overwicht van de aankopen op de uitleen. De internationale rechtsgebieden vertonen licht overwicht inzake uitleen. De collectie Privaatrecht is met afstand de meest dynamische: veel aanwinsten en nog veel meer uitleningen. Deze bevindingen stroken met de praktische ervaring dat deze zaal het drukst gebruikt wordt en dat de capaciteit van de rekken er nauwelijks volstaat tijdens de zomerperiode, als er niet wordt uitgeleend.
28 K.U.Leuven ● Bibliotheek Rechtsgeleerdheid ● Jaarverslag 2008
2.2.2.6. Meest uitgeleende boeken in 2008
We presenteren dit jaar opnieuw een lijstje met de in 2008 meest uitgeleende boeken, dit keer beperkt tot boeken die minstens 30 maal werden uitgeleend.
De lijst bevat vooral handboeken en basiscommentaren over bepaalde rechtstakken die voor iedereen nuttig zijn: studenten, onderzoekers en praktijkjuristen. Enkele schaarse bijzondere monografieën hebben het tot in deze lijst geschopt, wellicht meestal in verband met papers die dit jaar moesten gemaakt worden.
De meeste boeken zijn uiteraard vrij recent gepubliceerd, slechts hier en daar haalt een boek van de vorige eeuw de top, waaronder ook dit jaar weer het onverslijtbare doctoraat van Stijns uit 1994 en de bestseller Factuur (Dirix/Ballon) uit dezelfde periode. Het handboek over de onrechtmatige daad van Cornelis uit 1989 valt dit jaar uit de boot met 25 uitleningen.
In tegenstelling tot vorig jaar tellen we nu de drie delen van het Handboek EVRM van Vande Lanotte samen, waardoor dit een duidelijke winnaar wordt. Van het Sociaal Compendium (jaarboek) hebben we dit jaar de recentste edities samengeteld. Van Gerven en Laenens halen dan weer de lijst met twee verschillende edities van hetzelfde boek, als je deze ook zou samentellen staan ze helemaal bovenaan met zowat 100 ontleningen. Ook Wouters heeft zowel zijn “grondlijnen” als zijn “kort bestek” in de top. Pintens staat het vaakst in de lijst.
# Titel Auteur Jaar
153 Handboek EVRM (3 delen samen) Vande Lanotte/Haeck 2004
91 EU law : text, cases, and materials. Craig/De Burca 2007
84 Handboek Belgisch internationaal privaatrecht. Erauw 2006
81 Grondlijnen van internationaal recht. Bossuyt/Wouters 2005
75 Inleiding tot het familiaal vermogensrecht Pintens e.a. 2002
74 Wegwijs in het intellectueel eigendomsrecht. Gotzen/Janssens 2007
72 Constitutional law of the European Union. Lenaerts/Van Nuffel 2005
71 Schets van het familiaal vermogensrecht. Pintens e.a. 2007
70 Praktijkboek familiaal vermogensrecht. Pintens e.a. 2003
66 Handboek consumentenbescherming en handelspraktijken. Steennot 2007
65 Handboek gerechtelijk recht (ed. 2004) Laenens e.a. 2004
63 Verbintenissenrecht. Stijns 2005
61 Verbintenissenrecht (ed. 2006) Van Gerven 2006
58 Beslag. Dirix/Broeckx 2001
58 Compendium van het personen- en familierecht. Senaeve 2008
56 Cases van internationaal recht. Wouters 2005
54 De gerechtelijke en de buitengerechtelijke ontbinding van overeenkomsten Stijns 1994
53 Handboek discriminatierecht. De Prins/Sottiaux… 2005
52 Sociaal compendium. Arbeidsrecht. Van Eeckhoutte 2007
51 Factuur Dirix/Ballon 1993
50 Verbintenissenrecht (ed. 2001) Van Gerven 2001
50 Handboek strafvordering. Verstraeten 2005
48 Geneeskunde Nys 2005
48 Contractuele clausules rond de (niet-)uitvoering en de beëindiging van contracten. Stijns e.a. 2006
47 Algemene theorie van de verbintenis. Cornelis 2000
45 Compendium van het Belgisch staatsrecht (2 delen) Alen 2008
43 The law of international trade. Van Houtte 2002
43 Bellamy & Child European community law of competition. Rose e.a. 2008
42 De wet van 26 april 2007 tot wijziging van het GerW Taelman/Van Orshoven 2007
42 Europees recht in hoofdlijnen. Lenaerts/Van Nuffel 2008
41 Huldeboek Jan Corbet (commentaar Auteurswet) Brison e.a. 2006
41 Strafrecht, strafprocesrecht en internationaal strafrecht Van den Wyngaert 2006
41 Patrimonium 2007. Pintens e.a. 2007
K.U.Leuven ● Bibliotheek Rechtsgeleerdheid ● Jaarverslag 2008 29
40 Zakenrecht. Lecocq e.a. 2005
40 Handboek algemeen huurrecht. Dambre 2006
39 Bronnen van internationaal recht Erauw 2004
39 Handboek burgerlijk recht. 2: Zakenrecht, zekerheden… Dekkers/Dirix 2005
39 Handboek gerechtelijk recht (ed. 2008) Laenens e.a. 2008
38 Woninghuur. Dambre 2002
38 Overzicht van het Belgisch administratief recht. Mast/Dujardin e.a. 2006
38 Handboek leasing. Tilleman/Verbeke 2007
38 Grondslagen van het Belgisch verzekeringsrecht. Schuermans 2008
37 Huwelijksvermogensrecht. Gerlo 2004
37 Erfpacht, opstal en erfdienstbaarheden. Blockx e.a. 2006
36 De pachtovereenkomst. D'Udekem d'Acoz 2004
36 Goederenrecht. Vandenberghe 2005
36 Uitvoering vrijheidsstraffen en rechtspositie gedetineerden. Van Den Berghe 2006
36 EC competition law : text, cases and materials. Jones e.a. 2008
35 Zakenrecht. 4 : Burenhinder. Stijns/Vuye 2000
35 Vermogensplanning met effect bij leven: schenking Verbeke e.a. 2005
35 Procedural law of the European Union. Lenaerts/Arts 2006
35 Het wetboek internationaal privaatrecht becommentarieerd. Erauw/Fallon... 2006
35 Les droits intellectuels. Kaesmacher e.a. 2007
35 Handboek consumentenkrediet. Terryn e.a. 2007
35 Vermogensrecht in kort bestek : Sagaert/Verbeke/Tilleman 2007
34 VZW en stichting. Denef e.a. 2005
34 Familiale vermogensplanning. Du Mongh e.a. 2004
34 Handboek mediarecht. Voorhoof 2007
33 Inleiding tot het bijzonder strafrecht. De Nauw 2005
33 Beginselen van behoorlijk bestuur. Opdebeek 2006
33 Handboek socialezekerheidsrecht. Van Langendonck 2006
33 Strafrecht en strafprocesrecht voor bachelors. Verstraeten/Verbruggen 2007
32 Overzicht van het Belgisch administratief recht Mast 2007
32 Van kattenkwaad en erger (jeugdcriminologie) Goris e.a. 2002
32 Jeugdbeschermingsrecht in hoofdlijnen. De Smet 2007
32 Law and economics. Cooter/Ulen 2008
31 Insolventierecht. Alofs e.a. 2006
31 Mededingingsrecht in kort bestek. Montangie 2006
31 Handboek belasting toegevoegde waarde. Devroe e.a. 2006
30 De beperkingen van de vrijheid van meningsuiting (2 delen) Velaers 1991
30 Sociaal compendium. Sociale-zekerheidsrecht. Van Eeckhoutte 2007
30 Aanneming van werk Baert 2001
30 Algemeen deel van het financieel recht. Schrans/Steennot 2003
30 Handboek internationaal recht. Cogen 2003
30 Internationaal recht in kort bestek : Wouters 2006
29 Kapitaal in NV en BVBA Wyckaert 1995
29 Informatierechten en -plichten bij de totstandkoming en uitvoering van overeenkomsten De Boeck 2000
29 Dwangsom Wagner 2003
29 Bestuur van vennootschappen Tilleman 2005
29 Patrimonium 2006. Pintens e.a. 2006
29 Politiebevoegdheden en mensenrechten. Goossens 2006
29 De vereffening van de nalatenschap. Pintens 2007
30 K.U.Leuven ● Bibliotheek Rechtsgeleerdheid ● Jaarverslag 2008
2.3. Gebruik van de elektronische collectie
2.3.1. Raadpleging databanken
Om het gebruik van de e-bronnen (of elektronische databanken) die de bibliotheek aanbiedt te evalueren, baseren we ons op tellingen die op de webserver worden bijgehouden. Die tellingen zijn gebaseerd op het aantal keren dat bezoekers van onze website een databank opstartten via onze databankpagina’s. Deze tellingen zijn per definitie onvolledig. Gebruikers die in de adresbalk van hun browser http://www.jura.be typen of een eigen bookmark gebruiken, worden helemaal niet geregistreerd, wie op onze webpagina’s de link naar Jura aanklikt, wel. Men kan aannemen dat de bekendste databanken daarom ook het meest ondergewaardeerd worden in onze cijfers.
Deze cijfers geven ook alleen maar een idee van het aantal keren dat gebruikers via onze website een databank opstartten, ze zeggen niets over het daadwerkelijk gebruik (hoeveel tijd de bezoeker in de databank gewerkt heeft, of dat gebruik resultaat opleverde enz.) van de opgestarte databank.
Tenslotte namen we begin oktober 2008 onze nieuwe website in gebruik en er werden door omstandigheden geen cijfers van de laatste 3 maanden van 2008 verzameld (vanaf januari 2009 is dit opgelost), waardoor we moeten extrapoleren (of cijfers van de laatste drie maanden van 2007 hernemen) en de cijfers dus nog meer foutenmarge vertonen.
Voor 2008 bedroeg het totaal aantal door ons geregistreerde hits (na extrapolatie en afgerond) 134.000, tegenover 124.000 vorig jaar. Jura blijft ook in 2008 de absolute slokop, met 28% van alle hits.
databank 2007 2008
1 Jura* 33.018 36.700
2 Strad@* (3) 9.631 14.700
3 Juridat (2) 10.303 10.700
4 Jurisquare* 5.631 7.400
5 Westlaw international* 5.121 5.500
6 CJA* 4.873 5.000
7 Eur-Lex 3.520 4.000
8 Hein Online* (US) 2.928 3.200
9 Juris Classeur* (Lexis FR) (13) 1.646 2.400
10 BelgieLex (11) 2.049 2.000
11 Wetgeving (FOD Justitie) (9) 2.409 1.900
12 Plaza* (NL) (14) 1.372 1.550
13 Rechtspraak (FOD Justitie) (12) 1.654 1.450
14 Dalloz* (FR) (16) 1.142 1.400
15 Belgisch Staatsblad (10) 2.071 1.400
16 Juris (DE) (17) 1.026 1.200
* betalende databank
Bovenaan in de top valt vooral het stijgend aandeel van Strada op, dat opklimt naar de tweede plaats. Jurisquare groeit minder snel en blijft op zowat de helft van Strada hangen. Strada was de enige van de drie Belgische betalende databanken die in 2008 via Kotnet consulteerbaar was, hetgeen een verklaring kan zijn. Als we de drie Belgische betalende toppers apart nemen en met elkaar vergelijken, blijken de respectieve “marktaandelen” voor Jura 62%, Strada 25% en Jurisquare 13%. Geen van de drie levert overigens statistieken die ons iets zouden vertellen over het gebruik van de aangeboden full text tijdschriften.
Het Staatsblad en de andere sites van Justitie vallen allemaal eerder wat terug, toch ook wel opmerkelijk, terwijl de portals Juridat en BelgieLex stabiel blijven.
Westlaw, CJA, Eur-Lex en Hein blijven de grootste niet-Belgische spelers, maar de Franse, Nederlandse en in mindere mate Duitse databanken boeken toch winst in vergelijking met 2007. Het Franse Lexis (Juris Classeur) duikelt zelfs de top-10 binnen
K.U.Leuven ● Bibliotheek Rechtsgeleerdheid ● Jaarverslag 2008 31
Hieronder de volledigere resultaten van de belangrijkste databanken. Zowel inzake Belgische als niet-Belgische bronnen zijn de hits erg stabiel in vergelijking met 2007, het zijn steeds dezelfde bronnen die het meeste gebruik kennen en de rangorde wordt evenmin door elkaar geschud.
belgische databank hits niet-belgische databank hits
Jura* 36.700 Westlaw* 5.500
Strada 14.700 CJA* 5.000
Juridat 10.700 Eur-Lex 4.000
Jurisquare* 7.400 Hein Online* 3.200
BelgieLex 2.000 Lexis JCL* 2.400
Wetgeving (Justitie) 1.900 Plaza* 1.550
Rechtspraak (Juridat - Cass) 1.450 Dalloz* 1.400
Belgisch staatsblad 1.400 Juris* 1.200
Kamer 800 HUDOC 1.100
Raad van State 750 Lextenso* 1.000
Grondwettelijk Hof 550 Doctrinal Plus* 950
Doctrine (Justitie) 500 Eclas 900
Wetgevingsindex 450 BJU* 900
Vlaamse Codex 400 Legifrance 700
Senaat 400 Wetten.nl 700
Vlaams Parlement 300 Arbitration* 650
ECL 600
Beck* 550
* betalende databank Springer* 550
KrimDok 450
Sage Journals* 450
Vredespaleis 450
Overheid.nl 450
RDB* 400
Europa: the EU online 350
Rechtspraak.nl 350
ILDC 350
MPI (Opac) 350
Legios 350
Gesetze im Internet 300
Swisslex 300
2.3.2. Raadpleging website
De bibliotheek heeft uiteraard haar eigen website, maar daarnaast zijn er nog een aantal min of meer zelfstandige websites die onderhouden worden door de bibliotheek:
- Rechtslinks (een juridische portaalsite)
- Rechtsaf (een databank met juridische tijdschriftafkortingen)
- Rechtgenoot (een up-to-date bibliografie van het Belgisch recht)
Hoewel de website van Jura Falconis, een juridisch studententijdschrift, eveneens wordt beheerd door de bibliotheek, worden de bezoekersgegevens daarvan hier niet meegeteld.
Voor de analyse van het gebruik van de bibliotheekwebsite(s) wordt gebruik gemaakt van Google Analytics. De cijfers zijn dus maar beperkt vergelijkbaar met 2007, toen we nog deels met een eigen telling werkten.
32 K.U.Leuven ● Bibliotheek Rechtsgeleerdheid ● Jaarverslag 2008
De interpretatie van sommige gegevens werd in 2008 dan nog bemoeilijkt door het feit dat in oktober 2008 de oude website werd vervangen door de nieuwe. Er startte toen ook een volledig nieuwe telling. Omdat de structuur van de site veranderd werd, zijn bijvoorbeeld cijfergegevens over de meeste dieperliggende pagina’s niet eenvormig voor het hele jaar. We beperken ons dit jaar dan ook tot de basiscijfers die wel betrouwbaar zijn.
Afgezien van het bovenstaande probleem van de veranderde website, is niet alle detailinformatie die Google Analytics geeft bruikbaar, omwille van de specifieke situatie van de 50 werkposten in de bibliotheek die door Google allemaal als dezelfde gebruiker worden gezien (zelfde IP-adres). Zo meent Google dat 85% van de bezoekers dagelijks onze website bezoekt terwijl dat wellicht gewoon die 50 werkposten zijn: vele verschillende bezoekers maken immers na elkaar gedurende beperkte tijd gebruik van eenzelfde machine. In het algemeen moet voorzichtig omgesprongen worden met deze louter kwantitatieve gegevens over gebruik van een website, die als navigatie-instrument binnen de bibliotheek functioneert.
We gebruiken afgeronde cijfers in dit hoofdstukje.
pageviews visits unieke bezoekers
2007 (?) 1.145.000 (?) 115.000 (?) 91.000
2008 823.000 395.000 62.000
2.3.2.1. Pageviews
In 2008 registreerde Google in totaal 827.000 pageviews (of “hits”) op de pagina's van de website van de bibliotheek. In 2007 telden we er zelf 1.145.000, dus we kunnen veronderstellen dat in onze telling toen veel automatisch bezoek van indexeermachines en dergelijke meegeteld werden.
Een pageview is een heel eenvoudig gegeven, het is gewoon een bepaalde pagina die opgeroepen werd door een bezoeker. Het zegt iets over wat er met de website gedaan wordt, welke pagina’s het meest gebruikt worden.
Zowat de helft van deze pageviews werden op de homepage gerealiseerd. Zowel op de oude als op de nieuwe homepage staan links naar alle belangrijke toepassingen en databanken, zodat het voor veel bezoekers in de praktijk de enige pagina is die ze nodig hebben. Van de overige pagina’s zijn het vooral deze over e-bronnen en tijdschriften die gebruikt worden.
2.3.2.2. Visits
Er werden 395.000 visits geregistreerd, dit cijfer verschilt sterk met dat van 2007 uit onze eigen tellingen, we hanteerden toen een andere definitie van een visit.
Een visit is eigenlijk een sessie die begint als iemand op de site aankomt tot hij naar een andere site surft of de browser afsluit. Als dezelfde bezoeker een uur later de site opnieuw bezoekt, is dit een nieuwe visit.
Uit de combinatie van pageviews en visits wordt onmiddellijk duidelijk dat een visit gemiddeld nauwelijks twee pageviews telt: 75% van de bezoeken duurt niet langer dan 10 seconden en 70% van de bezoeken bestaat dan ook maar uit één pageview! Op de nieuwe website daalt dat cijfer wel een beetje tot 64%, maar de teneur blijft dezelfde. Deze korte bezoeken kunnen toch vaak best zinvol zijn, omdat je van die ene pageview (meestal op de homepage) meteen kunt doorsurfen naar de databank die je wou raadplegen. De website dient in de eerste plaats om de mensen snel naar de juiste bron te leiden. Een kleine 10% van de bezoeken strekt zich uit over meer dan 5 pagina’s van de website, dat zijn vooral gebruikers die informatie nodig hebben die op de site zelf staat.
Voor elke visit wordt het IP-adres van de bezoeker opgeslagen, op basis van dat adres wordt nagegaan waar de bezoeker vandaan komt. 74% van de visits komt uiteraard uit Leuven en de randgemeenten, vooral vanuit de bibliotheek of faculteit maar wellicht ook van op studentenkoten. Ook de overige visits zijn vooral Belgisch, slechts 4 procent komt uit het buitenland, de meeste daarvan niet verwonderlijk uit Nederland.
K.U.Leuven ● Bibliotheek Rechtsgeleerdheid ● Jaarverslag 2008 33
De helft van de bezoekers surft rechtstreeks naar de website (wellicht vooral op de werkposten in de bibliotheek zelf), een vierde werd doorverwezen van op een andere pagina (meestal de UB of de faculteit) en het resterende vierde komt van zoekmachines, bijna uitsluitend van Google.
2.3.2.3. Unieke bezoekers (?)
Google telde over het ganse jaar 63.000 unieke bezoekers. Op weekdagen van de drukkere maanden (9000 bezoekers) zijn dat er 600 tot 700 per dag, tijdens het weekend 200 tot 300. In de zomermaanden (4500 bezoekers) is dat zowat de helft daarvan. Google hanteert blijkbaar een definitie van unieke IP-adressen per dag, niet per week, maand of jaar.
De vraag is of Google de 50 pc’s in de bibliotheek en alle verkeer van binnen de universiteit samen slechts als één bezoeker telt, vermits dit allemaal hetzelfde IP-adres is. Dat er elke dag een paar honderd mensen op onze site zouden terechtkomen van buiten de universiteit, lijkt moeilijk te geloven. Daarvan zouden er telkens 85% terugkerende bezoekers zijn en 15 % nieuwe bezoekers. Wie dus die unieke bezoekers eigenlijk zijn, is onvoldoende duidelijk.
2.3.3. Afdrukken (prints)
In de leeszalen wordt de mogelijkheid geboden om documenten en resultaten van zoekacties in databanken en websites lokaal af te drukken. In de bibliotheek staan 3 printers.
aantal prints gem. per dag index
2001 77.754 264 100
2002 57.270 194 74
2003 48.287 164 62
2004 41.579 141 53
2005 61.886 210 80
2006 101.900 345 131
2007 290.140 984 373
2008 330.414 1139 425
De cijfers tot en met 2006 zijn aantallen zonder het aantal pagina’s dat geprint werd op de printer van de PC-klas. Vanaf 2007 is dat aantal wel verrekend omdat deze printer dan naar de bibliotheek verhuisde. De steile opmars tussen 2006 en 2007 heeft zich daarom dus uiteraard niet meer herhaald. Niettemin komen we nu ruim boven de grens van 1000 geprinte pagina’s per dag uit, hetgeen toch wel tot de verbeelding spreekt. Que d’encre…
Overigens zijn deze afdrukken slechts gedeeltelijk als gebruik van de elektronische collectie te beschouwen, omdat gebruikers ook vaak eigen documenten (bvb. papers) afdrukken. Als we de afdrukken samentellen met de fotokopieën (zie 2.2.1) tellen we 1.610.725 eenheden:
fotokopieën + afdrukken
0
200.000
400.000
600.000
800.000
1.000.000
1.200.000
1.400.000
1.600.000
1.800.000
2.000.000
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
34 K.U.Leuven ● Bibliotheek Rechtsgeleerdheid ● Jaarverslag 2008
2.4. Documentaire dienstverlening
Naast de op reciprociteit gebaseerde IBL-service die alleen openstaat voor deelnemende bibliotheken en hun gebruikers en waarvan de behandeling van een aanvraag toch meestal enkele dagen duurt, biedt de rechtsbibliotheek ook nog een snelle, rechtstreekse service aan waarbij documenten binnen één à twee uur worden doorgefaxt (niet gemaild!). Vooral de juridische practici die zeer snel documentatie nodig hebben, maken gebruik van deze dienstverlening, die we behandelen in 2.4.1. De twee belangrijkste verschillen met “gewone” IBL zijn de hogere kostprijs en het eenrichtingsverkeer: wij leveren alleen documenten aan onze klanten, wij vragen zelf nooit documenten aan. In de marge van deze fax-activiteit, kan dezelfde klantengroep ook boeken uitlenen, hiervoor wordt intern de term ‘rechtstreekse IBL’ gehanteerd.
Bij het klassieke IBL daarentegen worden er twee soorten aanvragen onderscheiden. Enerzijds zijn er de uitgaande aanvragen, documenten die wij in andere bibliotheken aanvragen. Deze bespreken we in 2.4.2. Anderzijds zijn er de inkomende aanvragen, documenten die door andere bibliotheken bij ons worden aangevraagd. Zij komen aan bod in 2.4.3.
artikelaanvragen uitgaande ibl inkomende ibl
2007 4.573 405 878
2008 5.436 360 875
Het aantal verstuurde documenten aan juridische practici maakt 87% uit van onze documentleveringen, de gewone inkomende IBL naar andere bibliotheken slechts 13%.
2.4.1. Artikelaanvragen (snelle fax-service)
De aanvragen worden telefonisch of per fax, maar meestal per e-mail geplaatst. Per aangevraagd document is er een forfaitaire som en een degressieve paginaprijs. De toezending gebeurt enkel voor private doeleinden. De bibliotheek weigert de toezending van bepaalde documenten indien hiermee naar onze mening het auteursrecht wordt geschonden. In principe moet de aanvrager over exacte referenties beschikken, er worden geen open documentaire vragen beantwoord. In de praktijk blijkt een kleine helft van de gevraagde referenties niet correct of onvolledig. Het vergt vaak heel wat ervaring en kennis van de collectie en van juridische afkortingen om de vindplaats terug te vinden.
Voor deze ‘snelle documentlevering per fax’ wordt intern al enkele jaren de term ‘artikelaanvragen’ gebruikt. De term verwijst vooral naar het feit dat nooit volledige boeken worden gefaxt, dus alleen ‘artikels’, maar dit belet niet dat ook veel wetgeving en rechtspraak wordt verstuurd. De gebruikersgroep bestaat voornamelijk uit advocaten, zowel grotere kantoren als kleinere. Daarnaast zijn ook enkele bedrijven en overheidsinstellingen afnemers.
2.4.1.1. Aantal aanvragen
2003 2004 2005 2006 2007 2008
aantal artikelaanvragen 2.844 2.878 3.133 3.242 2.898 3.454
In 2008 behandelden we 3.454 aanvragen waarbij 5.436 verschillende documenten werden verstuurd, gemiddeld dus minder dan twee documenten per aanvraag. In totaal werden iets minder dan 46.000 pagina’s doorgefaxt aan 230 verschillende gebruikers.
Het aantal aanvragen is na de daling van vorig jaar opnieuw een stuk hoger. De reden daarvoor is niet meteen te achterhalen, misschien was vooral de daling vorig jaar eerder uitzonderlijk, want deze stijging ligt eigenlijk in de lijn van de voorgaande jaren. Het online aanbod van Belgische uitgevers zou op termijn de vraag kunnen doen dalen.
De gemiddelde prijs per aanvraag lag dit jaar op € 32.
K.U.Leuven ● Bibliotheek Rechtsgeleerdheid ● Jaarverslag 2008 35
In tegenstelling tot vele andere gegevens uit dit jaarverslag, is het ritme van het academiejaar hier niet zo voelbaar, zoals blijkt uit de volgende tabel met het aantal aanvragen per maand. De zomervakantie speelt uiteraard een rol, in december is er de kerstvakantie en is de bibliotheek een week gesloten zodat ook geen aanvragen kunnen geplaatst worden.
aantal aanvragen per maand
0
50
100
150
200
250
300
350
400
jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec
2.4.1.2. Analyse van de aanvragen en aanvragers
uit tijdschriften (regio) uit boeken (onderwerp)
Belgische 3.302 handels- en economisch recht 343
Europese 166 burgerlijk recht 225
Internationale 176 algemeen 191
Nederlandse 151 procesrecht 169
Franse 131 bestuurs- en staatsrecht 102
sociaal en fiscaal recht 88
informatierecht 63
Overige 65 Internationaal recht en ipr 48
milieurecht 35
strafrecht 30
overige 75
Van de 5.436 aangevraagde documenten waren er bijna 4.000 uit tijdschriften, zowel rechtspraak als rechtsleer, inclusief arrestenverzamelingen zoals Cassatie. Zowat 1.400 aanvragen betroffen artikels of hoofdstukken uit boeken. Er is een zekere toename van het boekenaandeel, wellicht omdat steeds meer tijdschriften online raadpleegbaar zijn, terwijl dit voor boeken nog bijna onbestaande is.
Het leeuwendeel blijft uiteraard Belgisch recht, zoals blijkt uit de tijdschriftcijfers, dit geldt mutatis mutandis zeker ook voor de aanvragen uit boeken. De cijfers over aanvragen uit boeken leren dat het privaatrecht de hoofdbrok vormt. Ook het procesrecht is behoorlijk belangrijk, strafrecht wordt opvallend weinig gevraagd. Ook dat was vorig jaar niet anders. Wellicht kan je ook hier mutatis mutandis concluderen dat een gelijkaardige verdeling voor de aanvragen uit tijdschriften geldt.
De analyse van de aanvragers kan in principe gemaakt worden volgens drie criteria: het aantal aanvragen, het aantal gevraagde documenten en het aantal pagina’s. Dit jaar kijken we naar het aantal documenten. In 2006 analyseerden we de aanvragers per aantal aanvragen en kwamen toen uit op 15 topgebruikers, die elk minstens 50 aanvragen plaatste en daarmee bijna de helft van de aanvragen voor hun rekening namen. In 2007 analyseerden we de pagina’s en bleek de top 10 goed voor 55%, de top 20 goed voor 73% van het volume.
Het belang van een selecte groep topgebruikers wordt in 2008 opnieuw geaccentueerd. De 5 topgebruikers komen elk uit op meer dan 300 documenten, de volgende 7 vragen tussen 100 en 300 documenten aan op één jaar. Deze 12 kantoren zijn goed meer dan 60% van alle aangevraagde documenten. Nog 10 andere kantoren vragen meer dan 50 documenten aan. Een groot peloton van 150 gebruikers vroegen in 2008 allemaal minder dan 7 documenten aan.
36 K.U.Leuven ● Bibliotheek Rechtsgeleerdheid ● Jaarverslag 2008
2.4.2. Uitgaande IBL
In 2008 werden er in totaal 372 uitgaande IBL aanvragen geplaatst.Twaalf waren ‘foute aanvragen’, d.w.z. referenties die per vergissing tweemaal door dezelfde lezer werden aangevraagd, of die online te vinden waren of die zich in een deelbibliotheek van de KULeuven bevinden en dus niet via het IBL systeem kunnen worden aangevraagd.
Het aantal uitgaande IBL aanvragen komt zo op: 372 – 12 = 360. Dit is een lichte daling ten opzichte van 2007, toen we er nog 405 hadden.
Uitgaande IBL
0
10
20
30
40
50
60
70
80
jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec
2007 2008
De spreiding van de aanvragen verschilt erg van vorig jaar: toen lagen er dieptepunten in januari en september, waar we nu pieken hebben. November was vorig jaar een topmaand (met bijna 90 aanvragen), dit was in 2008 de maand januari.
Een gebruik dat begon sinds de decentralisatie, werd ook dit jaar verder gezet: IBL-aanvragen van onderzoekers voor vrij recente boeken worden in de meeste gevallen gewoon aangekocht, indien ze juridisch of criminologisch relevant zijn. Dit gebeurde voor 24 aanvragen, die dus niet als geslaagd maar nog minder als mislukt kunnen beschouwd worden. IBL-aanvragen worden dus gebruikt om de collectievorming aan te vullen.
Het eigenlijke aantal uitgaande IBL aanvragen komt zo op: 360 – 24 = 336.
75 van de 336 aanvragen leidden om verschillende redenen niet tot een succesrijke operatie: annulatie door de lezer (omwille van de prijs of te lange levertijd), niet uitleenbaarheid of uitgeleend zijn van de werken.
De grote meerderheid van de aanvragen wordt geplaatst door personeel (224). De tweede grote groep zijn de studenten (101) de rest wordt volgemaakt door alumni, externen en aanvragen voor intern gebruik (aanvulling eigen collectie).
260 aanvragen kenden dus wel succes, waarvan 67 kopieaanvragen en 194 ontleningen. Sinds de beschikbaarheid van veel e-tijdschriften is het aantal kopieaanvragen structureel veel kleiner dan de vragen om boekenuitleen (verhouding 1/4). 181 aanvragen werden in België vervuld, de rest moesten we aanvragen in het buitenland. Nederland loopt hier op kop, gevolgd door Frankrijk, Canada, Zwitserland Duitsland en de USA.
In totaal werden er aanvragen geplaatst bij 59 verschillende bibliotheken (dat is eentje minder dan in 2007). 54% van de aanvragen werden geplaatst bij de volgende 5 bibliotheken: KULAK, UCL, KUB, UA en de universiteit van Maastricht (die vorig jaar was teruggezakt naar de 18e plaats).
K.U.Leuven ● Bibliotheek Rechtsgeleerdheid ● Jaarverslag 2008 37
2.4.3. Inkomende IBL
2.4.3.1. Aantal aanvragen
In 2008 ontving de bibliotheek in totaal 875 inkomende IBL aanvragen, inclusief de 161 rechtstreekse.
Naast de gewone inkomende IBL kent de rechtsbibliotheek immers ook nog de zogenaamde ‘rechtstreekse IBL’, de uitleen-pendant van de ‘artikelaanvragen’ (zie 2.4.1), die we even apart vooraf bespreken. Hiervan maken vooral juridische practici gebruik voor het ontlenen van boeken, daar zij via het reguliere IBL netwerk geen aanvragen kunnen plaatsen, tenzij ze toevallig lid zijn van een aangesloten bibliotheek. Bovendien gaat deze vorm van uitlenen sneller, meestal per koerierdienst.
Er waren 161 ‘rechtstreekse’ aanvragen in 2008. Dit is een forse stijging ten opzichte van 2007 (119). Voor het eerst worden er ook meer aanvragen geplaatst van overheidsinstelingen (gestegen van 31 naar 81 aanvragen), dan advocatenkantoren (60 aanvragen).
Hoewel 875 nog steeds heel wat minder is dan tijdens de jaren voor de decentralisatie (in 2005 waren er nog 1016 aanvragen), is dit wel quasi gelijk aan wat we vorig jaar ontvingen (878).
Inkomende IBL
0
20
40
60
80
100
120
jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec
2007 2008
Ook de verdeling is gelijkaardig met vorig jaar: de hoogste piek in februari/maart en een tweede piek in oktober/november, al is deze tweede piek minder uitgesproken dan in 2007.
Van de 875 aanvragen kenden er 169 geen succes (19%), de aanvrager ontving dus om uiteenlopende redenen niet het document dat hij aanvroeg. Voor uitleen-aanvragen van boeken zijn de meest voorkomende redenen dat het boek op dat moment uitgeleend of onvindbaar is in de bibliotheek. Daarnaast worden echter ook heel wat boeken niet via IBL uitgeleend omdat het boeken zijn die op dat tijdstip van het jaar te intensief gebruikt worden door de eigen gebruikers (vooral boeken met korte uitleentermijn) of omdat ze alleen overnacht uitleenbaar zijn. Bij het niet leveren van kopies uit tijdschriften zijn de meest voorkomende redenen dat de bewuste tijdschriftaflevering nog niet in de bibliotheek ontvangen werd (bij zeer recente nummers) of dat de hoeveelheid gevraagde kopies (veel) te groot is.
De 875 aanvragen zijn verdeeld in 470 aanvragen voor uitleen van boeken (53%) en 405 fotokopie-aanvragen (47%). Voor de duidelijkheid: fotokopieën zijn meestal artikels uit tijdschriften, maar ook kopies uit losbladige werken of boeken. Dit jaar zijn er alweer meer uitleen- dan kopieaanvragen, net zoals in 2003, 2004, 2006 en 2007. De verdeling tussen de boeken en kopies is ook praktisch dezelfde gebleven.
38 K.U.Leuven ● Bibliotheek Rechtsgeleerdheid ● Jaarverslag 2008
2.4.3.2. Analyse van de aanvragen en aanvragers
De aanvragen uit tijdschriften geven enig idee van de regionale verdeling, dit is de top 4, die wat de volgorde betreft, wederom onveranderd is:
- Belgische tijdschriften 148
- Criminologische tijdschriften 38
- Internationale tijdschriften 28
- Europese tijdschriften 25
De aanvragen voor boeken geven een idee van de verdeling per onderwerp, de top 3 is ongewijzigd, plaats 4 en 5 zijn nieuwkomers:
- criminologie en strafrecht 102
- burgerlijk recht 79
- handels- en vennootschapsrecht 66
- rechtsgeschiedenis 37
- sociaal recht 30
In totaal hebben er 87 verschillende instellingen IBL-aanvragen geplaatst in onze bibliotheek. In 2007 waren er dat 73, in 2005 waren het er nog 105. De grootste aanvragers zijn uiteraard academische instellingen en het zijn ook dezelfde als vorig jaar: UA, VUB, UCL en KULAK zijn samen goed voor 41% van de aanvragen. Alleen de privébedrijven KBC, CGSH en E&Y kunnen zich nipt in de top 10 nestelen.
ua
vub
ucl
kulak
OvA A'penug
vl. Overh.
kbc
kub
cgsh
rest
De aanvragen van Belgische externe aanvragers kunnen worden opgedeeld in vier sectoren:
- hoger onderwijs: 465
- overheidsinstellingen: 237
- juridische sector: 81
- economische sector: 43
In de bedrijfssector neemt de KBC nog steeds het grootse deel van de aanvragen voor haar rekening (37). Bij de overheidsinstellingen gaat de Orde van Advocaten Antwerpen met het leeuwendeel lopen. Verder zijn het de Vlaamse Overheid (37) en het Vlaams Parlement (19) en die het vaakst gebruik maken van deze dienstverlening.
K.U.Leuven ● Bibliotheek Rechtsgeleerdheid ● Jaarverslag 2008 39
Op internationaal gebied zijn het Europees Hof van Justitie (Luxemburg) en de Hoge Raad der Nederlanden onze grootste aanvragers met respectievelijk 20 en 17 aanvragen. Andere internationale aanvragers (buiten universiteitsbibliotheken) zijn o.a. het Europees Parlement, Institut Suisse de Droit Comparé (Genève), de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag, de Europese Commissie en de Nationale Bibliotheek van Luxemburg.
2.4.4. Current contents (inhoudstafels)
De bibliotheek voorziet in een ‘current contents’ dienstverlening. Deze dienstverlening houdt in dat gebruikers (afdelingen, professoren, assistenten en ook externen) op basis van een door hen samengestelde lijst van tijdschriften wekelijks de inhoudstafels (‘contents’) toegestuurd krijgen van de nieuwe nummers (‘current’). Eén maal per jaar worden deze kopieën gefactureerd.
In 2008 bleef het aantal gebruikers constant, iets meer dan 20 afdelingen of personen in de faculteit maakten gebruik van deze dienstverlening, daarnaast ook nog enkele van een andere faculteit en een paar externen. Het aantal tijdschrifttitels waarvan iemand of een bepaalde afdeling een kopie wenst, ligt onveranderd tussen een handvol en bijna 100 titels. In totaal zijn er meer dan 400 verschillende tijdschriften waarvan inhoudstafels worden opgevraagd.
Het totale aantal gekopieerde inhoudstafels bedroeg 12.266, dat zijn er 1.294 minder dan vorig jaar. Er werden 10.730 kopieën gemaakt voor leden van de K.U.Leuven, de overige waren voor rekening van externen. Hieronder de afdelingen van de faculteit die de grootste aantallen toegestuurd kregen:
- economisch recht 2.767 kopies
- privaatrecht: 1.960 kopies
- publiekrecht: 1.264 kopies
- strafrecht, strafvordering en criminologie: 1.550 kopies
- arbeids- en socialezekerheidsrecht 1.171 kopies
Belgische tijdschriften worden het meest gevraagd, daarna volgen criminologie, internationale en Europese titels. Dat zijn meteen ook de rubrieken met de meeste tijdschriften.
In 2007 bevestigden de meeste gebruikers dat ze nog steeds van deze dienst gebruik willen maken. Maar een dergelijke inhoudstafel-service wordt ondertussen ook door allerlei instanties elektronisch geleverd, vaak gewoon gratis. In de loop van 2009 zullen deze diensten beter bij de gebruikers bekend gemaakt worden. Op relatief korte termijn zal deze ouderwetse papieren service dan wellicht verdwijnen.
Hieronder alvast enkele gratis websites waar je je kan inschrijven om regelmatig e-mails te ontvangen met nieuwe inhoudstafels van juridische tijdschriften. Je moet je e-mailadres opgeven en een selectie maken uit de titels die de dienst aanbiedt en daarna krijg je een bevestigingsmail. Vanaf dan krijg je wekelijks een mailtje met alle nieuwe inhoudstafels. Elke service heeft wat eigen accenten.
www.jurisquare.be (rubriek Nieuwsbrief) (heel wat Belgische tijdschriften)
www.recht.nl/vakliteratuur (alle Nederlandse juridische tijdschriften)
www.rechtsinformatik.de/zid (alle Duitse juridische tijdschriften)
lawlib.wlu.edu/CLJC (internationale, Engelse en Amerikaanse juridische tijdschriften)
40 K.U.Leuven ● Bibliotheek Rechtsgeleerdheid ● Jaarverslag 2008
2.5. Academische bibliografie
Na het overgangsjaar 2007 (van Amicus naar Lirias) werden in 2008 alle publicaties via Lirias ingevoerd, waarbij de auteurs van de publicaties zelf (of via een van hun medewerkers) zorgen voor de opname van hun artikels, boeken, congrespapers, enz. De functie van de bibliotheek bestaat er in om elke publicatie apart na te kijken en, indien alle parameters in orde zijn, goed te keuren. In die gevallen waar bepaalde parameters onvolledig zijn of waar niet het juiste publicatietype gekozen werd, wordt het ingevoerde item geweigerd en teruggestuurd, met het nodige woordje uitleg.
De onderzoekscommissie stelde in 2008 een nieuwe tabel op voor de toekenning van de codes van de documenttypes. De oude tabel was niet meer bruikbaar in Lirias. Dit probleem heeft vooral te maken met het onderscheid tussen internationale en nationale publicaties en daarmee samenhangende kwaliteitscriteria. Omdat nationale publicaties logischerwijze het overwicht hebben in de juridische literatuur, ligt dit thema gevoelig aan de rechtsfaculteit.
In 2008 werden 2734 nieuwe items toegevoegd, waarbij weliswaar vele auteurs ook nog een schade uit het verleden hadden in te halen. Hoewel de inhaaloperatie in principe voor het einde van 2008 had moeten afgesloten worden, werden trouwens in januari 2009 op één maand tijd nog iets meer dan 1000 items toegevoegd, waarmee de inhaaloperatie min of meer als beëindigd kan beschouwd worden.
K.U.Leuven ● Bibliotheek Rechtsgeleerdheid ● Jaarverslag 2008 41
3. Middelen
3.1. Financiën
Het financieel verslag van 2008 vertoont opnieuw grote afwijkingen in vergelijking met 2007, omdat de bijzondere situatie van 2007 nu genormaliseerd werd.
Het boekjaar werd in 2007 voor het eerst afgesloten op 31 december 2007, terwijl in de daaraan voorafgaande jaren het boekjaar, tenminste wat betreft de uitgaven, liep van maart tot maart. Gevolg is dat er dus in 2007 maar uitgaven werden opgenomen van 10 maart tot 31 december, dus slechts negenenhalve maand ipv twaalf. Alle bedragen inzake uitgaven waren dus in 2007 een stuk lager dan normaal en ook lager dan begroot, vermits bij de opmaak van de begroting 2007 deze nieuwe afsluitdatum nog niet gepland was. Concreet werd in 2007 bijna € 650.000 begroot (voor 12 maanden) en ook evenveel ontvangen, maar werd iets minder dan € 500.000 uitgegeven. Dit is duidelijk in de eerste cijferkolom op de volgende pagina’s.
In het jaarverslag van 2007 werd uiteengezet waarom boekjaren in de bibliotheken vroeger met enige reden van maart tot maart liepen en waarom daar vorig jaar een einde aan werd gemaakt.
Welke zijn de gevolgen voor de vergelijking tussen de rekening 2007 en 2008?
Net zoals in 2007 werd in 2008 opnieuw op 31 december afgesloten, maar deze keer gaat het dan om een volwaardig boekjaar van 12 maanden. De totale uitgaven liggen nu weer boven de 600.000 zoals tot 2006 het geval was. Hierdoor zijn dus de uitgaven voor quasi alle posten systematisch hoger dan in 2007, waar ze in 2007 systematisch lager waren dan in 2006.
Het boekjaar 2008 vertoont in tegenstelling tot 2007 ook een normale verhouding tussen de begrote en de uitgegeven bedragen. Waar er vorig jaar een zeer groot saldo resteerde gezien het beperktere uitgavenjaar dan aanvankelijk voorzien, is er nu overeenstemming, er is nu zelfs een klein negatief saldo.
Geen overlopende rekening
De rekening vermeldt ook dit jaar alleen de werkelijke uitgaven die tussen januari en december werden gedaan. Alles wat op 31 december 2008 nog in verbintenis stond, wordt niet meegenomen in een zogenaamde overlopende rekening, maar de werkelijke uitgaven van deze verbintenissen zullen gewoon in het volgende boekjaar opgenomen worden, dat zal lopen van 1 januari 2009 tot 31 december 2009.
42 K.U.Leuven ● Bibliotheek Rechtsgeleerdheid ● Jaarverslag 2008
3.1.1. Overzicht
De cijfertabellen op de volgende pagina’s geven telkens de bedragen van de rekening 2007 en de rekening 2008, naast de begroting 2009.
Er wordt dit jaar opnieuw een vergelijking gemaakt tussen de rekeningen 2007 en 2008, omdat de posten dit jaar quasi ongewijzigd bleven en een vergelijking dus zin heeft. Uiteraard is er dus een grote discrepantie tussen de uitgaven van 2007 en deze van 2008, gezien deze van 2007 slechts over minder dan 10 maanden gaan, terwijl de inkomsten wel van dezelfde orde zijn, zoals in de inleiding uiteengezet wordt. De omzet lag dit jaar rond € 640.000. Voor 2009 wordt een stuk minder begroot, gezien besparingen die alle faculteiten moeten doen.
rekening 2007 rekening 2008 begroting 2009
ontvangsten
faculteit 315.265 171.741 294.850
interne sponsors 115.375 90.830 90.000
eigen ontvangsten 209.108 210.595 205.500
overdracht saldo 17.162 161.909 0
totaal 656.910 635.071 590.350
uitgaven
collectie 395.961 518.234 480.000
werking 86.045 108.183 101.000
investeringsafschrijving 12.995 12.650 9.350
totaal 495.001 639.067 590.350
saldo 161.909 - 3.996
Bij het weergeven van de stand van de rekening maken we een onderscheid tussen het aparte investeringskrediet en de andere, gewone kredieten. Om de eigenlijke reserve te berekenen verminderen we de gewone kredieten met het saldo van dit jaar, dat dit jaar lichtjes negatief is. De grote reserve die de voorbije jaren was opgebouwd (220.000) is dus nu herleid tot een normale reserve van zowat 60.000.
stand van de rekening op 1/1/2009
investeringskrediet (reserve) 55.472
gewone kredieten 67.738
saldo 2007 - 3.996
gewone reserve 63.742
K.U.Leuven ● Bibliotheek Rechtsgeleerdheid ● Jaarverslag 2008 43
3.1.2. Ontvangsten
rekening 2007 rekening 2008 begroting 2009
1. faculteit
subtotaal 315.265 171.741 294.850
2. interne sponsors
2.1 Themis 50.000 25.000 25.000
2.2 alumni 28.000 28.000 28.000
2.3 Leënfonds 21.000 21.000 21.000
2.4 CALS 15.000 15.000 15.000
2.5 mecenaat 1.375 1.830 1.000
subtotaal 115.375 90.830 90.000
3. eigen ontvangsten
3.1 toegang
12.005 9.748 10.000
3.2 maningen 14.246 13.347 13.000
3.3 waarborgen 3.075 2.225 2.000
3.4 alumni 4.655 - -
3.5 fotokopieën en prints 68.119 69.480 70.000
3.6 repro faculteit 0 4.500 4.500
3.7 documentaanvragen 101.318 104.875 100.000
3.6 ibl 5.147 5.060 5.000
3.6 current contents 543 1.356 1.000
subtotaal 209.108 210.591 205.500
4. overdracht saldo 17.162 161.909 0
algemeen totaal 656.910 635.071 590.350
De bijdrage van de faculteit was in 2008 historisch laag, omdat deze gecompenseerd werd door het grote saldo van 2007. De andere inkomsten lagen grotendeels in de lijn van de voorbije jaren, behalve wat betreft de bijdrage van Themis, die gevoelig lager ligt, gezien de teruglopende belangstelling voor deze lezingen. De toegangsgelden verminderden lichtjes omdat de studenten van de Associatie voortaan gratis de bibliotheek mogen gebruiken. De inkomsten voor documentlevering blijven voorlopig nog op hetzelfde peil. De vergoeding van de repro van de faculteit werd dit jaar wel verrekend. De betalingen van alumni-lidgelden komen vanaf 2008 niet meer in onze boekhouding voor, de bibliotheek speelt niet langer doorgeefluik voor lezers die hun bijdrage aan alumni willen betalen, alle bijdragen worden rechtstreeks aan alumni gestort. De waarborgen worden daarentegen vanaf 2008 als inkomst geboekt, hetgeen niet belet dat deze in principe moeten kunnen worden terugbetaald.
De eigen inkomsten van de bibliotheek zijn goed voor een derde van de totale inkomsten.
44 K.U.Leuven ● Bibliotheek Rechtsgeleerdheid ● Jaarverslag 2008
3.1.3. Uitgaven
rekening 2007 rekening 2008 begroting 2009
1. collectie
1.1 tijdschriften 199.799 156.745 180.000
1.2 boeken 104.197 175.078 120.000
1.3 losbladigen 50.419 80.650 70.000
1.4 online 41.546 105.761 110.000
subtotaal 395.961 518.234 480.000
2. werking
2.1 leasing kopieermachines 13.965 24.849 25.000
2.2 meubilair 11.631 0 0
2.3 overige uitrusting 5.217 5.469 5.000
2.4 jobstudenten 17.392 19.305 18.000
2.5 overige personeelskosten 3.143 3.527 4.000
2.6 verbruik/voorraad 7.552 14.831 12.000
2.7 papier 6.745 8.857 9.000
2.8 bindwerk 15.175 21.290 22.000
2.9 administratie 5.225 5.400 6.000
subtotaal 86.045 108.183 101.000
3. investeringsafschrijving 12.995 12.650 9.350
algemeen totaal 495.001 639.067 590.350
De totale uitgaven voor de collectie zijn terug op het normale peil, maar er zijn wel frappante verschuivingen tussen de documentsoorten. In de voorbije jaren werden veel tijdschriftabonnementen ruim op voorhand betaald, en omgekeerd werden einde 2008 een aantal Swets-facturen naar 2009 verschoven. Hierdoor werden in 2008 de facto slechts voor 77% van alle tijdschriften een factuur betaald, hetgeen het zeer lage bedrag verklaart. Bij de boeken werden vanaf 2008 ook de jaarboeken in rekening gebracht, wat vroeger bij de tijdschriften gebeurde. Bovendien werd de inhaaloperatie inzake boeken criminologie die einde 2007 gestart was, grotendeels in 2008 gefinancierd. De online rekening wordt jaar na jaar groter, dat is natuurlijk niet verwonderlijk gezien het toenemende belang ervan.
Betreffende werking zijn alle uitgaven opnieuw normaal te noemen. De uitgaven inzake meubilair boven € 250 worden vanaf 2008 echter begroot als investeringsuitgaven, conform de facultaire richtlijnen, waardoor deze niet meer in deze gewone begroting staan.
K.U.Leuven ● Bibliotheek Rechtsgeleerdheid ● Jaarverslag 2008 45
3.1.3.1. Gedrukte collectie (per onderwerp) (afgeronde uitgaven)
Tijdschrift Boek Losbladig Totaal
Algemene juridische pub. REF 18.050 10.950 7.400 36.400
Niet juridische publicaties ABC 300 50 350
Criminologie CRI 28.250 26.450 1.700 56.400
Strafrecht / Verkeersrecht PEN 3.550 6.150 4.450 14.150
Rechtsgeschiedenis (+ Romeins) HIS 3.650 5.250 8.900
Metarecht META 4.800 1.200 6.000
internationaal
Europees recht EU 7.500 4.800 12.300
Mensenrechten / Vreemdelingen HR 5.850 5.400 3.300 14.550
Internationaal publiekrecht INT 13.700 6.250 950 20.900
Internationaal privaatrecht IPR 1.100 2.300 1.950 5.350
privaatrecht
Algemeen Burgerlijk recht CIV 1 2.000 6.450 2.850 11.300
Familierecht / Erfrecht CIV 3 2.300 5.350 3.450 11.100
Zakenrecht / Zekerheden CIV 7 2.400 3.150 3.100 8.650
Verbintenissen / Overeenkomsten CIV 8/9 300 9.550 5.850 15.700
Bouwrecht CIV 10 250 1.950 450 2.650
Handelsrecht / Insolventierecht COM 1/6 11.750 5.950 3.400 21.100
Verzekeringsrecht COM 2 1.000 1.750 1.350 4.100
Transportrecht COM 3 1.400 1.850 1.300 4.550
Vennootschapsrecht / Accountancy COM 8/9 1.300 3.950 4.150 9.400
Mededinging / Consumenten ECON 5.700 9.400 550 15.650
Financieel recht FIN 1.100 4.450 300 5.850
publiekrecht
Administratief recht ADMI 3.300 4.300 2.950 10.550
Constitutioneel recht CONS 2.950 3.350 1.150 7.450
Onderwijsrecht EDU -50 400 350
Intellectuele eigendom INFO 3 4.300 5.000 1.700 11.000
Informatierecht / ICT recht INFO 5/7 3.600 4.700 550 8.850
Medisch recht MED 1.600 1.750 1.250 4.600
Milieu- en energierecht MIL 3.400 5.200 3.100 11.700
Minima juridica (Sport, Kunst) MINI 100 700 1.750 2.550
Notariaat NOT 2.100 750 200 3.050
Gerechtelijk recht PRO 1.650 8.200 2.100 11.950
Arbeidsrecht, Sociaal recht SOC 10 3.900 6.050 3.550 13.500
Sociale Zekerheid SOC 20 4.550 2.350 11.400 18.300
Fiscaal recht TAX 9.350 9.500 4.300 23.150
412.350
46 K.U.Leuven ● Bibliotheek Rechtsgeleerdheid ● Jaarverslag 2008
3.1.3.2. Online betalende bronnen (per databank)
Databanken worden meestal per abonnementsjaar betaald zoals tijdschriften. De prijzen lopen tamelijk uiteen, zoals ook de inhoud. Onderstaande tabel geeft de (afgeronde) jaarprijzen weer van de belangrijkste titels, ongeacht wanneer de uitgaven werden verricht. De duurste vogels zijn Lexis France (Juris Classeur), Plaza (Kluwer Nederland) en Dalloz. Deze databanken vervangen wel vroegere grote losbladige collecties, die in feite nog een stuk duurder waren. Westlaw wordt sinds einde 2007 voor 70% betaald door de UB, evenals CJA , deze bedragen staan daarom cursief.
De prijzen voor de Belgische databanken zijn slechts de basisprijs zonder full text (FT) vermits de verrekening van de teksten gebeurt in combinatie met de print-uitgaven en dit volgens verschillende formules. De eigenlijke uitgaven zien er dus wel heel anders uit maar zijn te ingewikkeld om hier weer te geven.
2006 2007 2008
1. Belgische (zonder FT)
1.1 Jura 2.400 2.400 2.400
1.2 Jurisquare 1.300 1.700 1.700
1.3 Strada 0 0 1.000
2. internationale (met FT)
2.1 Westlaw International 6.000 8.000 8.000
2.2 Hein Online 2.300 2.800 2.000
2.3 CJA 3.000 3.200 3.200
2.4 Arbitration 2.200 2.500 2.800
2.5 WTO DSC 750 750 750
2.6 ILDC - 1.000 1.200
2.7 IBFD - - 4.500
2.8 ILL - - 4.000
2.9 Caselex - - 2.000
3. buitenlandse (met FT) 3.1 Lexis JCL (FR)
9.900 10.500 11.500
3.2 Dalloz (FR) (600) 5.000 8.500
3.3 Lextenso (FR) 900 1.000 1.100
3.4 Doctrinal (FR) 3.600 3.600 4.000
3.5 Plaza (NL) 9.000 9.000 10.500
3.6 BJU (NL) 500 550 550
3.7 Paris (NL) - - 1.300
3.8 Den Hollander (NL) - - 2.000
3.9 Juris (DE) 3.000 3.000 3.000
3.10 Beck (DE) 2.500 2.500 3.000
3.11 Legios (DE) 2.500 1.000 3.000
3.12 Westlaw Ara. (ES) 3.700 4.000 4.000
3.13 Swisslex (CH) 1.800 2.000 1.500
3.14 RDB (AT) 600 600 600
3.15 Kodeks (RU) - 2.000 2.000
3.16 Wanfang (CN) - 500 500
K.U.Leuven ● Bibliotheek Rechtsgeleerdheid ● Jaarverslag 2008 47
3.1.3.3. Historiek van de uitgaven voor collectie
De uitgaven gaan globaal gesproken al jaren in stijgende lijn. Het dipje voor 2007 weerspiegelt dus alleen een boekhoudkundige ingreep (zie commentaar in 3.1). De uitgaven voor 2008 liggen op dezelfde hoogte als deze van 2006. Voor 2009 zal dit wellicht niet meer het geval zijn, gezien de budgettaire beperkingen die de faculteiten kregen opgelegd.
evolutie uitgaven collectievorming
0
100000
200000
300000
400000
500000
600000
1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
De opvallende verschuiving in 2008 van uitgaven van tijdschriften naar boeken wordt becommentarieerd in 3.1.3.
0
50.000
100.000
150.000
200.000
250.000
databanken 49.857 12.874 40.537 80.292 89.596 41.546 105.761
losbladigen 99.309 131.535 125.829 107.568 96.970 50.419 80.650
periodieken 188.826 193.637 197.479 219.100 197.066 199.799 156.745
boeken 130.287 110.509 132.552 135.029 143.666 104.197 175.078
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
48 K.U.Leuven ● Bibliotheek Rechtsgeleerdheid ● Jaarverslag 2008
3.1.3.4. Investeringen
Voor 2008 werd de aanschaf van een nieuwe batterij lockers voor de vestiaire voorzien, waarvoor zowat € 30.000 gereserveerd werd, maar het dossier kon niet worden afgerond en is nu gepland voor 2009. Daarnaast werd wel zowat € 3000 geïnvesteerd in nieuwe bureaustoelen en een gelijkaardig bedrag aan nieuwe computers.
De hier vermelde bedragen worden als aparte investeringsuitgaven opgevat en verschijnen slechts in de vorm van investeringsafschrijvingen in de volledige begroting, die hier niet wordt weergegeven.
3.2. Personeel
3.2.1. Adviesorganen
De facultaire bibliotheekcommissie is samengesteld uit dezelfde leden als de onderzoekscommissie, een vertegenwoordiging van facultair ZAP, AAP en studenten. Zij vergaderde op 28 januari, 8 april en 4 november onder voorzitterschap van prof. Marie-Christine Janssens.
De eerste vergadering behandelde de problematiek van koppeling Aleph-SAP en de daaraan gekoppelde mogelijkheid om het aankopen van boeken via onderzoeksmiddelen langs de bibliotheek te laten verlopen, daarnaast ook de toepassing van de classificatiecodes van Lirias binnen de rechtsfaculteit. De tweede vergadering concentreerde zich op de begroting 2008. Op de derde vergadering werd een voorstel besproken om inzake buitenlandse tijdschriften systematisch over te schakelen op louter elektronische tijdschriften.
Als academisch verantwoordelijke maakt Marie-Christine Janssens ook deel uit van de Bibliotheekraad (BR) of de UB-Adviesraad, die vergaderde op 29 mei en 11 september.
Christoph Malliet vergadert samen met de collega’s van de binnenstad maandelijks in de Campusbibliotheekraad Humane Wetenschappen (CaBrHW), waar een gezamenlijk beleid voor deze zeven faculteitsbibliotheken wordt uitgezet.
Verslagen van de BR en de CaBrHW zijn te vinden op de website van de UB.
3.2.2. Formatie
Na het turbulente jaar 2007 met het vertrek van Bernard Kerckhoven en prof. Walter Pintens, was 2008 een jaar van consolidatie, onder de academische verantwoordelijkheid van prof. Marie-Christine Janssens. De enige personeelswissel was het vertrek van Sara Poffé en de komst van Kristien Van der Perre. Kristien is verantwoordelijk voor de losbladige collectie, de leeszalen en draait mee aan de infobalie.
De taken van de andere medewerkers bleven min of meer ongewijzigd (zie ook organigram):
- Christoph Malliet (algemene leiding, collectie, begroting, jaarverslag)
- Bert Coenen (informatica, infrastructuur)
- Karel Klinkers (leeszalen)
- Ina Ruts (kassabeheer, SAP-antenne, zaterdagdienst)
- Evi Vanhaelst (lezersadministratie, facturatie artikelaanvragen, logistiek)
- Lieve Cleerbout (acquisitie boeken)
- Luc Van de Gaer (beheer periodieken)
- Carla Christens (boekbinderij, tijdschriftencollectie, infobalie)
- Eva Helmer (catalografie, infobalie)
- Sigrid Donné (coördinatie infobalie, Lirias, collectie criminologie)
- Jorinde Sercu (infobalie, IBL, avonddienst)
De bibliotheek beschikte in 2008 over 9,75 VTE, inbegrepen het bijzondere statuut voor Karel Klinkers en anderhalf VTE gedetacheerde mandaten van de campusdienst.
K.U.Leuven ● Bibliotheek Rechtsgeleerdheid ● Jaarverslag 2008 49
3.2.3. Organigram
Bij het volgende organigram moet opgemerkt worden dat Sara Poffé in de loop van het jaar vervangen werd door Kristien Van der Perre. Verder is het eigenlijke organigram van de bibliotheek te vinden in de onderste helft, de bovenste helft zijn de organen waaraan gerapporteerd wordt.
De taken die vermeld worden bij de medewerkers zijn niet de enige taken van deze mensen, maar wel hun meest exclusieve taken, waarvoor ze een eindverantwoordelijkheid hebben.
3.2.4. Functie- en graadverdeling
De verschillende functies van de medewerkers worden in min of meer gelijke mate verdeeld over 3 functiegroepen, die elk zowat 3 VTE omvatten, al stijgt het aandeel publieke diensten lichtjes sinds 2007.
- documentverwerving en – verwerking
- publieke diensten
- management en ondersteuning
De verschillende functies zijn ingeschaald van graden 2 tot 8, de meeste zijn graad 4 of 5. Ten opzichte van 2007 werd de functie van Sigrid Donné opgewaardeerd van 4 naar 5.
graad 2 graad 3 graad 4 graad 5 graad 6 graad 8 totaal
facultair 1,00 1,00 2,75 1,50 1,00 1,00 8,25
campus 1,50 1,50
totaal 1,00 1,00 2,75 3,00 1,00 1,00 9,75 VTE
50 K.U.Leuven ● Bibliotheek Rechtsgeleerdheid ● Jaarverslag 2008
3.2.5. Bijzondere activiteiten
3.2.5.1. Opleiding
- totaal: 15,5 werkdagen
- Aleph introductie (1 dag)
- Aleph catalografie (4 dagen)
- Aleph perio (2 dagen)
- Excel (1,5 dag)
- BTW SAP (0,5 dag)
- SAP (4 dagen)
- Lirias (0,5 dag)
- Libisdag + 30 jaar Libis (1,5 dag)
- web 2.0 studiedag (0,5 dag)
3.2.5.2. Participatie werkgroepen
- totaal: 2,5 werkdagen
- werkgroep acquisitie
- opac focusgroep
- e-thesis
- Lirias
- mediargus evaluatie
- terugkomdag Aleph SAP
3.2.5.3. Instructie
- totaal: 3,0 werkdagen
- demo juridische bronnen internet
- demo Lirias aan secretaressen Valk
- rondleiding Ius Commune Groningen
- rondleiding CVO De Nobel
- rondleiding Erasmus
- rondleiding visitatiecommissie
- rondleiding masterprogramma's
- rondleiding Miniemeninstituut
- rondleidingen infodag
3.2.5.4. Bestuurs- en beleidsvergaderingen
- totaal: 8,0 werkdagen
- campusbibliotheekraad humane wetenschappen (3 dagen)
- facultaire bibliotheekcommissie
- facultaire informatica-commissie
- bibliotheek en onderzoek
- gelijke kansen
- dossier lockers RBIB-CB
- ICT-HW
- project LHUTS
- overleg BKOP
- MTUB (vervanging C. Schroeven)
- overleg KBC
- benchmarking
K.U.Leuven ● Bibliotheek Rechtsgeleerdheid ● Jaarverslag 2008 51
3.2.5.5. Externe projecten
- totaal: 1,5 werkdagen
- werkgroep V&A (de nieuwe editie van V&A werd in 2008 gepubliceerd als boekje en via het web) www.verwijzingen-en-afkortingen.be
3.2.5.6. Externe contacten
- totaal: 2,5 werkdagen
- Stern Düsseldorf
- Peeters
- Transmedia
- Kluwer NL
- Swets
3.2.6. Jobstudenten
Er werden in 2008 in totaal 1.351 uren gepresteerd door 12 verschillende jobstudenten met maandelijks vijf tot zeven jobstudenten. Sommige studenten waren in het academiejaar 2007-2008 reeds in de bibliotheek werkzaam en zijn in het eerste semester van het academiejaar 2008-2009 opnieuw een handje komen toesteken, vandaar het lagere aantal jobstudenten in vergelijking met 2007.
Zij houden zich voornamelijk bezig met het terugzetten van de uitgeleende en geraadpleegde boeken en tijdschriften, met het aanvullen van losbladige werken en met het helpen bij de uitleenservice tijdens de drukste uren van de drukste maanden van het jaar. Tijdens de maanden januari, juni, juli, augustus en september zijn er geen jobstudenten.
52 K.U.Leuven ● Bibliotheek Rechtsgeleerdheid ● Jaarverslag 2008
3.3. Infrastructuur
3.3.1. Gebouw
3.3.1.1. Aanpassing keuken+vergaderzaaltje en extra stopcontacten
In 2007 werd een globale aanvraag bij de Technische Diensten geplaatst voor allerlei onderhoudswerken en aanpassingen. Het onderhoud betreft tapijt, graffiti, ramen en sanitair. De onderhoudswerken werden door de TD uitgesteld tot 2009. De aanpassingen aan de keuken/vergaderzaal werden uitgevoerd. Het inbouwen van stopcontacten (voor laptops) werd grotendeels gerealiseerd, vooral in de C-vleugels. In de B-zalen wordt dit in 2009 afgewerkt.
3.3.1.2. Oppervlakte en studieplaatsen
Geen wijzigingen in 2008 voor deze gegevens.
nu
ttig
e
op
p. (m
2)
pri
mair
e
bib
-ru
imte
(m
2)
secu
nd
air
e
bib
-ru
imte
(m
2)
leesp
laats
en
sta
-pla
ats
en
leslo
kaal-
p
laats
en
magazijn
-1 141 141
niveau 0
0 (gelijkvloers) 79 79 2 2
0 (mezzanine) 72 72 1 3
subtotaal 269 151 8 5
niveau 1
1A 305 305 41 2
1B 393 358 34 64 23
1C 211 211 36
subtotaal 909 875 34 141 25
niveau 2
2A 235 235 19 2
2B 425 317 109 76 14
2B+ 59 59 12
2C 207 207 38
subtotaal 927 818 109 145 16
niveau 3
3B (bronnen) 68 68 0 20
3 (lz.) 83 83 12
3 (sem-rgesch) 69 69 0 20
3 (preciosa) 51 51 4
subtotaal 271 83 186 16 40
totaal 2.398 1.927 471 310 47 40
K.U.Leuven ● Bibliotheek Rechtsgeleerdheid ● Jaarverslag 2008 53
3.3.2. Meubilair
3.3.2.1. Test lockers / Studielandschap
Het dossier van de nieuwe lockers slorpte heel wat tijd op en er werd uitvoerig getest met allerlei sluitsystemen. De bedoeling is een systeem zonder sleutels te introduceren. Nadat tests met mechanische sloten (radertjes) in 2007 onbevredigend bleken, werden in 2008 verschillende semi-automatische combinatieslotjes (met batterijtjes) getest. Ook deze slotjes bleken in de praktijk toch heel wat nadelen te hebben, zodat tenslotte een test met lockers, die geopend worden met behulp van de studentenkaart (MiFare kaart), het daglicht zag. Het ziet er naar uit dat deze lockers in de loop van 2009 zullen worden geplaatst.
De embryonale plannen om de twee zalen in de centrale vleugel van de bibliotheek (zalen 1B en 2B) van traditionele boeken- en leeszaal tot groepswerkruimte annex studielandschap om te vormen, werden voorlopig in de koelkast geplaatst. Die omvorming wordt overwogen om tegemoet te komen aan de veranderende behoeften en gewoonten van de studenten, die de bibliotheek meer als een collectieve werk- en studeerplek dan als opzoekingsplek beschouwen, en om enkele grote beperkingen van de huidige ruimtes op te vangen. In zalen 1B en 2B moeten op korte of middellange termijn ingrijpende werken uitgevoerd worden: de vloerbekleding moet volledig worden vervangen, de electriciteitsvoorzieningen zijn verouderd. Van die werken zou gebruik gemaakt worden om de bestemming van deze twee centrale zalen te veranderen.
3.3.2.2. Rekcapaciteit ( + aantal boeken)
(Het aantal tijdschriftvolumes werd niet geteld)
rekken leggers boeken
lopende meter lopende meter aantallen
magazijn
91 89 445
subtotaal 89 445
niveau 00
0 (gelijkvloers) 62 311
0 (mezzanine) 67 338
subtotaal 130 648
niveau 01
1A 146 876
1B 84 504 650
1C 111 666
subtotaal 341 2.046
niveau 02
2A 117 702 22.366
2B 82 492 12.735
2B+ 41 246 6.649
2C 129 774 16.886
subtotaal 369 2.214
niveau 03
3B (bronnen) 14 84 283
3 (lz.) 47 282 10.528
3 (sem-rgesch) 23 138
3 (preciosa) 19 97
subtotaal 96 544
totaal 1.031 5.954 70.079
54 K.U.Leuven ● Bibliotheek Rechtsgeleerdheid ● Jaarverslag 2008
3.3.3. Informatica
3.3.3.1. Overzicht
Samenstelling machinepark in 2008
aantal
raadpleeg-pc 52
print-pc 3
printer 3
server 3
personeel-pc 13
personeelsprinter 5
Historisch overzicht aankopen
aankoopjaar 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
raadpleeg-pc 2 7 2 7 2 4 6 2 0 50 0 print-pc 3
printer 1 2
server 1 1 1 0
personeel-pc 6 4 1 2 4 3
personeelsprinter 2 1 1 1
totaal 2 10 5 8 8 8 7 5 5 54 3
3.3.3.2. Vaste raadpleegposten
In 2007 werden alle PC’s die in de bibliotheek stonden (en die al sinds 2005 de facto als thin client werkten) vervangen door echte thin clients. Thin clients zijn eenvoudiger te beheren en te configureren dankzij centrale software, ze zijn ook milieuvriendelijk door hun laag energieverbruik.
De ervaringen in 2008 zijn positief, niet alleen is er wel degelijk minder beheer nodig, ook voor de gebruikers is de balans positief want de thin clients werken veel stabieler dan de oude PC’s, vooral de ondersteuning voor USB-apparaten is veel betrouwbaarder.
3.3.3.3. Terminalserver en proxyserver
De 52 thin clients in de bibliotheek worden aangestuurd door twee terminal servers, waarop ook een load-balancing software draait, die gebruikerssessies verdeelt over de beschikbare servers in functie van de belasting van de individuele servers.
De bibliotheek beschikte aanvang 2008 nog over een eigen proxyserver, die gebruikt werd om het internetverkeer vanuit de bibliotheek te filteren maar die in de loop van 2008 overbodig werd.
3.3.3.4. Gebruik draadloos netwerk
De volledige bibliotheek is uitgerust met draadloze internet toegang. Gebruikers met een laptop en een ontvanger voor draadloze netwerken kunnen met hun intranet-id en paswoord inloggen op campusnet. Niet K.U.Leuvengebruikers kunnen een dagpaswoord opvragen om in te loggen.
K.U.Leuven ● Bibliotheek Rechtsgeleerdheid ● Jaarverslag 2008 55
Het draadloos netwerk van de bibliotheek maakt deel uit van het draadloos netwerk van de faculteit, dat in 2008 bestond uit 8 access points, waarvan 5 in de bibliotheek. Het aantal logins wordt niet per access point maar per netwerk bijgehouden. Onderstaande cijfers gelden dus voor de hele faculteit, al moet gezegd dat het overgrote deel van de logins uit de bibliotheek komt. De meeste onderzoekers hebben op hun werkplek immers een vaste verbinding, al kunnen ze ook wireless op hun laptop werken.
aantal logins dagpaswoord aantal gebruikers gem. per dag
2008 2007 2006 2008 2007 2006 2008 2007 2006 2008 2007 2006
jan 2.740 2.110 857 68 8 7 411 273 144 137 105 42
feb 3.159 1.636 1.050 37 18 170 738 350 170 157 81 52
maa 5.658 3.872 1.680 119 183 16 1.220 732 312 282 193 84
apr 6.125 2.611 1.918 312 30 628 1.282 598 266 306 130 95
mei 4.263 2.943 1.885 58 10 378 920 610 311 213 147 94
jun 3.131 1.898 1.054 90 4 29 482 285 162 156 94 52
jul 1.820 980 442 2 10 5 380 143 75 91 49 22
aug 1.584 1.081 1.514 0 4 1.064 325 194 109 79 54 75
sep 2.598 953 628 0 20 9 642 209 122 129 47 31
okt 5.051 2.611 1.284 0 25 5 1.072 578 243 252 130 64
nov 7.341 4.112 1.784 0 62 13 1.531 979 346 367 205 89
dec 6.211 3.504 1.629 0 79 8 1.512 828 367 310 175 81
totaal 49.681 28.311 15.725 686 453 2.332 10.515 5.779 2.627 207 118 65
Het aantal draadloze gebruikers bleef in 2008 spectaculair toenemen, het aantal logins steeg naar bijna 50.000 en nam toe met 43% tegenover 2007, terwijl het in 2007 al met 47% toenam tegenover 2006: dat is bijna elk jaar een verdubbeling! Gemiddeld zijn er nu elke dag meer dan 200 logins, op piekmomenten bleken sommige van de 5 access points in de bibliotheek hun maximum van 100 gelijktijdige logins bereikt te hebben. Bij occasionele manuele tellingen bleken in 2008 iets meer dan de helft van de aanwezige bezoekers een laptop te gebruiken.
3.3.3.5. Afdrukvoorzieningen
Er staan 3 printers verspreid over de bibliotheek, op de eerste, tweede en derde verdieping. Het beheer van de printjobs verloopt via een Gespage-server .
Einde 2008 werd voor alle bibliotheken van Humane Wetenschappen een toepassing ontwikkeld waarmee gebruikers ook van op hun laptop kunnen printen op de printers in de respectieve bibliotheken, maar de effectieve ingebruikname daarvan in RBIB werd uitgesteld tot februari 2009.
3.3.3.6. Informatica voor personeel
In totaal werden 3 gewone desktop PC’s gekocht voor personeel. Samen met de 4 vervangingen van vorig jaar is het gehele park van de staf weer even up-to-date.
3.3.4. Website en intranet
Na het uitstel in 2007 werd in oktober 2008 dan toch de geheel vernieuwde website gelanceerd. Het nieuws krijgt een prominente plaats op de nieuwe site en de veelheid van links die de homepage van de vorige site domineerden, zijn nu verborgen achter vier grote hoofdrubrieken: Zoeken, E-bronnen, Collecties, Praktisch. De website is nu bijna integraal in PHP geschreven, wat het onderhoud ervan sterk vergemakkelijkt.
De aanpassing van het intranet aan de nieuwe website verliep trager en kon slechts gedeeltelijk in 2008 geïmplementeerd worden, het herschrijven van sommige intranet-modules werd verschoven naar 2009.
56 K.U.Leuven ● Bibliotheek Rechtsgeleerdheid ● Jaarverslag 2008
Screenshots van de homepage van de nieuwe website (boven) en de oude (onder)
K.U.Leuven ● Bibliotheek Rechtsgeleerdheid ● Jaarverslag 2008 57
App. : LIBECON 2007 - Humane wetenschappen
CB SBIB EBIB FHIW GBIB LBIB PBIB RBIB
2007 2007 2007 2007 2007 2007 2007 2007
COLLECTIE
A. Bestand
Volumes boeken en tijdschriften 1.192.000 125.100 169.759 110.200 1.172.000 395.000 96.108 130.000
aantal aanwinsten 12.000 8.767 3.245 1.675 11.000 8.873 755 2.150
Lopende gedrukte seriële publicaties 2.442 635 1.187 305 1.326 1.124 480 900
Audiovisueel materiaal + CD_ROM's 16 20.331 1.136 210 345 2.525 0 2.000
aantal aanwinsten 0 745 0 0 -105 250 0 0
B. Bibliografische beschrijvingen
aantal monografieën - titels 930.000 92.149 104.559 91.500 867.505 256.861 65.443 70.000
nieuwe titels 10.973 7.267 3.026 1.675 4.735 5.710 398 2.000
uitgaven 133.970 36.437 27.391 82.903 142.000 121.505 11.781 105.000
lopende seriële publicaties - titels 2.442 635 1.139 305 1.421 1.618 482 900
uitgaven 144.247 58.634 140.436 63.469 81.900 166.279 119.315 200.000
waarvan in gedrukte vorm 2.442 635 695 305 1.320 1.617 480 900
waarvan in elekronische vorm 0 0 444 0 101 1 2 0
aantal integrating resources - titels 83 0 7 0 61 33 28 250
uitgaven 22.300 14.101 66.394 0 10.450 31.874 13.963 90.000
totaal uitgaven collectievorming 300.517 109.172 234.221 146.372 234.350 319.658 145.059 395.000
DIENSTEN EN GEBRUIKERS
werkstations ter beschikking gebruiker 27 28 51 10 131 20 16 50
aantal netwerkaansluiting laptops 24 3 WIFI 6 188 30 8 15
draadloos netwerk in BIB/ WIFI 1 1 0 1 1 1 1 1
aantal zitplaatsen voor studie en raadpl. 430 148 300 70 239 350 224 350
bruikbare vloeroppervlakte 2.551 1.500 2.769 750 9.000 3.062 1.198 2.400
aantal uitleningen 43.304 68.142 18.292 40.000 0 74.846 18.224 58.000
aantal bibliotheekbezoeken 78.000 69.000 80.802 25.000 102.862 72.365 35.282 203.000
IBL - uitgaande aanvragen 0 717 229 0 0 0 373 367
IBL - binnenkomende aanvragen 0 763 300 0 0 0 1.028 4.000
UITGAVEN
totaal uitgaven collectievorming 300.517 109.172 234.221 146.372 234.350 319.658 145.059 395.000
totaal uitgaven werking + kapitaalgoed. 61.575 57.004 42.554 32.000 60.770 76.821 8.806 116.000
totaal uitgaven 362.092 166.176 276.775 178.372 295.120 396.479 153.865 511.000
INKOMSTEN
financiering door instelling 425.000 99.813 214.383 80.000 234.000 342.923 120.000 430.000
subsidies door andere publieke instanties 0 2.856 0 0 0 0 0 0
inkomsten door private instanties 0 0 29.584 0 69.500 0 0 0
eenmalige inkomsten 0 34.272 0 47.476 10.800 42.929 4.696 0
prestaties voor derden 66.166 49.375 6.625 11.760 21.000 45.179 16.697 210.000
totaal inkomsten 491.166 186.316 250.592 139.236 335.300 431.031 141.393 640.000