20 VRIJE TIJD DINSDAG 5 FEBRUARI 2019

Buikzwagers. Het woordstaat nog niet in Van Dale maar het zou er zo in kunnen. In Een hoogst verleidelijk man gebruikt Paul Jacobs de term voor twee mannen die met dezelfde vrouw hebben gevrijd. Jacobs, ooit een gevierd radioproducer van succesprogramma’s als Het vermoeden en De taalstrijd, heeft zich in het voorbije decennium ontpopt tot een van onze meest smaakvolle mis-daadauteurs. Een Hoogst verleidelijk man is zijn tiende misdaadroman en een van de leukste die hij schreef.

In Antwerpen wordt eennieuwe partij boven de doopvont gehouden. De

charisma-tischeleider, eenvoormaligereclame-goeroe,mikt met-een op hetschoonverdiepvan Bart

De Wever. De kleuren van zijn partij Open Oren zijn rood en paars, niet toevallig de kleuren van de twee ploegen van ’t stad: Antwerp en Beer-schot. Dan wordt een criticus van de partij met een paars-rode sjaal rond zijn nek dood aangetrof-fen. En de maîtresse van de goeroe verdwijnt spoorloos.

Jacobs schrijft geen harde misdaadromans maar houdt van ironie en speelse verwijzingen naar bestaande mensen en gebeurtenissen. Zo herken je in bepaalde personages acteur Axel Daeseleire en schrijfster Griet Op de Beeck. Bovendien lanceert hij de format voor een spette-rend nieuw tv-program-ma: Fucking around. Warren Beatty deed het met Diane Keaton die het met Woody Allen deed die het met Mia Farrow deed die het met Frank Sinatra deed die het met, etcetera. Kettingseks dus. Temptation Island en andere Adam zkt. Eva’s kunnen hier nog een puntje aan zuigen. (John Vervoort)

Moord en kettingseks

B‘Een hoogst verleidelijk man’, Paul Jacobs, Houtekiet, 331 blz.

¨¨¨¨¨

Opera Vlaanderen opende het nieuwe jaar met Cardillac van Paul Hindemith. Het was meteen het Belgische af-scheid van topregisseur Guy Joosten (55), die voortaan alleen in het buitenland zal werken.

Joosten heeft heel wat opmerkelijke regies op zijn naam, niet alleen in de Vlaamse Opera maar ook in de Munt. Je voelt dat hij – en hij niet al-

De nazi’s vonden het maar niks

T‘Cardillac’, Paul Hindemith, Opera VlaanderenNog in Antwerpen tot 12 februari, in Gent van 21 februari tot 3 maart.

¨¨¨¨¨

leen – wat verbitterd is omdat zijn werk in eigen land te weinig waarde-ring kreeg. Vandaar wel-licht zijn ‘vlucht’ naar Azië, waar er naar zijn zeggen meer begrip en wederzijds respect is.

Cardillac werd zelden opgevoerd, het is al meerdan 40 jaar geleden dat de opera bij ons te zien was. Nochtans was het werk na de première in 1926 in Dresden popu-lair bij het Duitse pu-bliek, tot de nazi’s het entartete Kunst noem-den. Het libretto, naar een misdaadroman van E.T.A. Hoffmann, is wel gruwelijk: de juwelier Cardillac houdt zo veel

van zijn werk dat hij de kopers vermoordt om zijn goudsmeedwerk terug te krijgen.

Guy Joosten heeft ervaring met 20ste-eeuwse opera’s (Janáček, Berg). Hier bouwde hij samen met de Duitse Katrin Not-trodt (decor en kos-tuums) een sterke sym-bolische scène met sug-gestieve belichting op, waarin het goud klatert. De naburige Pelikaan-straat inspireerde hen voor subtiele joodse ele-menten in het spel. Het is een aangrijpend geheel dat het publiek echt waardeerde.

Voor de muzikale lei-

ding viel de keuze op de Rus Dmitri Jurow-ski, ex-chef-dirigent van de Vlaamse Opera. Hij kent het huis en

zijn muzikanten door en door en zowel het orkest als het koor ge-raakten zonder kleer-scheuren door de niet

HHHHH¨¨¨¨¨ Fantastisch¨¨¨¨¨ Zeer goed¨¨¨¨¨ Goed¨¨¨¨¨ Mager¨¨¨¨¨ Verschrikkelijk

FILMAls journalist Jeroen Struys niet op een filmfestival rondloopt, zit hij wel in de cinema. Op zijn netvlies kleeft elk beeld van ‘A Clockwork Orange’.

F

MUZIEKNoem redacteur Dennis Van Goe-them gerust een oude ziel in een jong lichaam. Hij zwerft van blues naar hiphop, van Pink Floyd naar QOTSA.

Wanneer hij geen mu-ziekfestivals afschuimt,gordt hij liefst zelf eengitaar om.M

nog een behoorlijke portiedroefenis in ook. En ze is ergeweldig in.

Haar Lee Israel is een vrouwaan de rand van de wanhoop.Aan de rand van de armoedeook. Het is een wat grimmigNew York, dat herinnert aandat van Woody Allens vroegefilms, jazzy tune inbegrepen.Regisseur Marielle Heller weethoe ze een vintage sfeertje kanoproepen, zoals ze eerder al

deed in The diary of a teenagegirl. En ze weet ook hoe dramaen humor hand in hand gaan,en dat er troost schuilt in hetkijken naar andermansworstelingen.

Fictie en whisky

En of er plezier aan te belevenvalt. Lee Israel ontdekt dat een(gestolen) brief van Fanny

Brice het dubbele waard is bijeen antiquair als ze er zelf eengevatte PS aan toevoegt. Het isde start van een gewieksteintrige met meer dan 400 ver-valste brieven van overledenauteurs, die ze namaakt metbehulp van een batterij oudetypemachines. De verzame-laars lusten pap van haarsnedige correspondentie,vooral die in naam van

Richard E. Grant en Melissa McCarthy – voor het eerst in een film die wél grappig is, terwijlhet om een waargebeurd drama gaat.

De brieven die schrijfster Lee Israel van beroemde collega’s ontving waren een klein fortuin waard. Tot men erachter kwam dat Israel ze zelf had geschreven. Can you ever forgive me? is een heerlijke film over een oplichtster die vervalsen tot literatuur verhief. JEROEN STRUYS

Onze recensenten delen elke dag sterren uit aan de nieuwste boeken, films, muziek en voorstellingen.

F‘Can you ever forgive me?’Van: Marielle Heller Met: Melissa McCarthy, Richard E. Grant107 min.

¨¨¨¨¨

‘Can you ever forgive me?’ vertelt het ware verhaal van schrijfster-oplichtster Lee Israel

De vervalsing was betere literatuur dan het origineel

Wat moet een schrijfster alsniemand haar boeken nog wil?Lee Israel had al eens een best-seller gescoord toen haar bio-grafie over cosmetica-tycoonEstée Lauder flopte. Haar uit-gever haalt de schouders opwanneer ze haar volgende bio-grafie pitcht, over Fanny Brice.Fanny wie? “Gewoon de bestecomédienne van haar tijd.”

Dat laatste is Melissa McCar-thy misschien niet, maar weleen van de populairste, metdank aan tv-show Saturdaynight live en komedies alsBridesmaids en Ghostbusters.Voor het eerst speelt ze nu ookeens in een film die wél grap-pig is, terwijl het eigenlijk eenwaargebeurd drama is, met

DINSDAG 5 FEBRUARI 2019 VRIJE TIJD 21

Kanal moet het eerste museum zijn waar je bij de entree een dekentje krijgt. Deze zomer was het er om te smelten, mo-menteel is het kleumen. Gelukkig houden de afstanden in de gewezen Citroëngarage in Brussel je in beweging.

De derde en laatste lichting minipresentaties bevat opnieuw veel avant-gardekunst en design dat tegen een stootje kan. Geselecteerd door curato-ren van het Centre Pom-pidou, die uit de eigen collectie plukten, met lichte voorkeur voor ‘typisch Belgisch’

surrealisme. Het hoofdstuk minimal

art toont in de vroegere carrosserieruimte de avant-garde van de jaren 60 als erfgenaam van het constructivisme: er zijn vloersculpturen van Sol Lewitt, neons van Dan Flavin, een vroege video van Bruce Nauman.

De verlaten bureaus zijningericht als ‘spookkanto-ren’, met excentriek design van Philippe Starck, Ettore Sottsass en Gaetano Pesce.

Architectuurinstituut Civa toont schatten uit het eigen archief: machti-ge zwart-witbeelden roepen de art deco en het jaren 30-modernisme op, waar ook de Citroën-garage een telg van is. (Geert Van der Speeten)

Kleumen tussen kunst in de oude Citroëngarage

E‘Kanal Brut’, tot 30/6 in de vroegere Citroën-garage, Brussel.

¨¨¨¨¨

Ericka Beckman, ‘Out of Hand’ (1981).

RR

op het aangenaam heupwiegen én uit-bundig dansen is. De twee klinken bevrijd. Louisiana hot is up-tempo plezier, Snap off the pearl snap is gemaakt voor de bete-re bar in Mississippi en de titelsong is heer-lijk verhalend met een muzikale knipoog.

De plaat werd opge-nomen na een periode vol roadtrips in de VS. Ze bezochten The Riverside Hotel, maar ook andere hotels waar sterren als Mud-dy Waters en Howlin’ Wolf ooit verbleven. Het inspireerde hen tot hun meest dans-bare en ambitieuze plaat tot dusver.

(Guy Stevens)

Getrouwde mensen die naast het bed ook nog hun beroep delen: ik hoef u niet te vertel-len dat er verstandiger keuzes te maken zijn in het leven. Maar hele dagen van ’s ochtends tot ’s avonds in elkaars buurt doorbrengen is voor Bjorn Eriksson en Nathalie Delcroix (ex-Laïs) gelukkig geen probleem. Dat bewezen de vier albums die de twee onder de vlag Eriksson Delcroix al uitbrach-ten. Hun recept: blue-

grass, country en ame-ricana, met een sausje romantiek erover en gekruid met knappe samenzang.

Maar van te veel wee-moed wordt een mens al eens moe en dus gooiden de twee het roer om. The Riverside Hotel is een eclecti-sche en veelzijdige plaat geworden, waar-

Er mag gedanst worden

M‘The Riverside Hotel’,Eriksson Delcroix,nu uit bij V2.

¨¨¨¨¨

Bariton Simon Neal in ’Cardillac’: eenjuwelier vermoordt zijn klanten om

zijn goudsmeedwerk terug te krijgen.

AN

NEM

IE A

UG

US

TIJN

S

gemakkelijke partituur van Hindemith. Simon Neal was een sterke Cardillac en ook de solistencast was goed bezet. (Mirek Cerny)

BOEKENLiterair criticus John Vervoort. Taal- en letterkundeadept. Docent aan de Schrijversacademie. Leest alles wat hem voor de ogen komt,

desnoods de achter-kant van de melkfles.Shakespearefreak enthrillerman.B

THEATERMirek Cerny studeerde klassieke muziek in Praag en vond in ons land zijn roeping als muziekjourna-list. Hij was jurylid in tal van inter-

nationale wedstrijden.Opera, religieus, koor-zang, ... Mirek lust allesvan de klassieke kaart.T

EXPOTentoonstellingen kunnen fluisteren en schreeuwen. Maar als ze écht raken, halen ze je helemaal overhoop. Al ruim

25 jaar probeert GeertVan Der Speeten teachterhalen hoe datwerkt.

E

MUZIEKPlaatjes draaien is zijn hobby, maar muziek beluisteren is de echte passie van webredacteur Guy Stevens. Fan van de betere Britpop,

maar even goedgenietend van Jurassic 5of een streepje Rob deNijs.

M

Dorothy Parker, schrijfster vanA star is born. Met die laatstedeelt ze ook haar liefde voor hetglas.

Op den duur schakelt ze haarenige vriend en drinkmaatje in

– een excentrieke homo die netals zij hunkert naar een levendat meer is dan dit. Ze zijn tweegewonde zielen in een hardestad, die van hen verlangt dat zegewoon doen, en naar de

‘Can you ever forgive me?’ vertelt het ware verhaal van schrijfster-oplichtster Lee Israel

Regisseur Marielle Heller weet hoe drama en humor hand in hand gaan, en dat er troost schuilt in het kijken naar andermans worstelingen

Anonieme Alcoholisten gaan. Als film over oplichterij is het

ook een film over verbeelding,over de literaire kwaliteit vanverzinsels en het schrijven innaam van personages. Maar hetis ook een film over het eenzamebestaan van een schrijfster, hetharde werk dat erin kruipt en devele glazen whisky. Alleen: ze isgeen schrijfster. De beste fictieis pure oplichterij.

RR

Het zevende album van Dez Mona luidt een nieuw hoofdstuk in. Een-tje zonder contrabassist Nicolas Rombouts, die na dertien jaar als kernlid en coauteur afscheid nam van zijn gees-teskind met zanger Grego-ry Frateur. Lijkt daarom iets afwezig op Book of many? Dan hebben we het niet over het ontbreken van drums en basgitaar op de plaat. Wel over het uit-blijven van een averecht-se oorwurm die Dez Mo-na op vorige platen losjes uit de broekzak schudde met Does it make you, happy? en Suspicion.

Dat gemis maakt van Book of many geen sexy

of vlot verteerbare worp. Maar blijven luisteren doe je wel. Frateur schreef de songs voor het eerst in z’n uppie en ver-kent een donkere, bijna psychedelische hoek van zijn brein. Hij kiest reso-luut voor spacy ballades en composities die drij-

ven op accor-deon en dedissonante gi-taren van TijsDelbeke (Bal-thazar) enSjoerd Bruil(Millionaire).Soms kleurtdat gitzwart(Another kind

of life, Lament), dan plots hemelblauw (Skai blue). Alleen jammer dat gaan-deweg ook valere tinten bovendrijven.

Vintage Dez Mona-songs als How Beautiful en Poppies tonen dat Frateur ook zonder Rom-bouts mooie dingen kan. Maar op zijn pen zit nog rek. (Dennis Van Goethem)

Niet sexy, wel potent

M‘Book of many’Dez MonaCaroline, nu uit

¨¨¨¨¨