H2: Nederland verandertAardrijkskunde 2 vwo

2.1 Amsterdam, de opbouw van eenstadAmsterdam groeit!

Ontstaan stedenMeestal op de kruising van oude handelswegen. Meestal aan het water (rivier/zee) voor het vervoer van goederen.

De oude stad noemen we binnenstad.

Later ontstaan steden bij de fabrieken, deze steden hebben geen stadsmuur maar liggen vaak wel aan een kanaal of bij het spoor.

Amsterdam, de opbouw van een stadHoe groeit een stad?

Nieuwe wijken worden als

een cirkel om het bestaande

deel gebouwd.

Steden zijn dus opgebouwd

uit ringen. (Concentrisch)

Naar binnen toe is de stad

steeds ouder.

Opbouw stedenBinnenstad = oude stad (veel verschillende huizen)

Stadscentrum = waar veel winkels, cafés en restaurants, etc. zijn. Binnenstad en stadscentrum zijn vaak op dezelfde plek.

Woonwijken. Rondom het stadscentrum. Vaak zijn hier ook supermarkten.

Bedrijventerreinen. Buiten de stad, zitten veel grote bedrijven.

Agglomeratie = stad met andere steden die er ‘aan vast gegroeid’ zijn.

Bevolkingsgroei Nederland

Oude binnenstad, voor 19e eeuw

Kenmerken:

Dicht op elkaar gebouwd

Smalle kronkelige straten

Groot plein

Grote, oude kerk

Veel historische gebouwen

Tegenwoordig:

Veel horeca en bedrijven

19e eeuw (tot 1901)

- Veel verschillende huizen- Goedkope, slechte woningen- Goedkope rijtjeshuizen voorfabrieksarbeiders- Smalle straten, kleine woningen

19e eeuw (tot 1901)Industrie kwam op

In de fabrieken waren arbeiders nodig

Veel mensen verhuizen naar de steden

Voor de arbeiders werden in korte tijd veel huizen gebouwd

Kwaliteit van de huizen slecht; - meestal zonder waterleiding of riolering, - soms maar één kamer waar het gezin at, zat en sliep- vaak tochtig en gehorig

Woningwet 1901Regels voor huizen:

-hoe groot,

-hoeveel kamers

-Ramen (licht en lucht)

-Toilet

-waterleiding

-Riolering

-Vuilnis afvoer

Jaren ‘ 20 en jaren ‘ 30

- Huizen zien er allemaal hetzelfde uit (uniformiteit)

- Straten warden breder

Jaren ‘ 20 en jaren ‘ 30

Veel lage huizen,

Veel tuintjes,

Wijken worden kleinschalig opgezet,

Meer groen dan 19e eeuwse wijk,

Meer lichtinval in de woningen

Na de Tweede Wereldoorlog (1950) woningnood

-Flats en rijtjeshuizen met tuin. Huizen hebben nu een gaskachel of Centrale Verwarming. (CV)

-Veel parken en plantsoenen rondom de flats.

Na de Tweede Wereldoorlog

Woningnood veel nieuwe huizen nodig

Woonwensen veranderden, meer groen én parkeerruimte

Er is niet veel geld

Gevolg:

Er werden flats gebouwd: veel mensen in één gebouw

Trend: hoogbouw in het groen, met parkeerplaatsen

Woningen: veel licht

Stratenpatroon: rechthoekig

Na 1970Reactie op de wijken met hoge flatgebouwen:

Veel laagbouw

Rijtjeshuizen met eigen tuin

Wijken met woonerven:

veilig voor kinderen

Carports

Veel speelplekken

Stratenpatroon: speels, nooit recht

Moderne nieuwbouw (na 1990)- Grotere huizen, bochtige straten, parken.

- Veel mensen gaan nu buiten de stad wonen. Dit heet suburbanisatie.

- Huizen met tuinen

Kortom:De Nederlandse stad is opgebouwd in verschillende perioden:

De oude binnenstad

Oude woonwijken 19e eeuw

Woningwetbouw jaren ‘20/’30

Naoorlogse wijken jaren ’50/’60

Laagbouw en ruimte jaren ’70/’80

Moderne nieuwbouw jaren ’90/’00

Recreatie

Dierentuin

Wandelen in het park

Zwembad

Sport

Kijkenhttp://www.schooltv.nl/video/geoclips-de-stad-groeit/#q=stad%20

http://www.schooltv.nl/video/wat-is-een-vinex-wijk-nieuwbouw-met-een-missie/#q=vinex

Test jezelf: op papierKies uit:- Voor de 19e

eeuw- 19e eeuw- 1920/1930

- 1950/1960- 1970/1980- Na 1990

2.2 Verschillen tussen woonwijkenLeefbaarheid = De geschiktheid om ergens te leven

1. Woningsoort en kwaliteit

2. De verzorging van de buurt

3. De hoeveelheid en soort voorzieningen

4. De verkeerssituatie

5. De veiligheid en sfeer

- Wat vind jij van de leefbaarheid van jouw wijk?

- Beantwoord bovenstaande vragen voor jouw wijk.

AchterstandswijkenDe oudere wijken met veel lager opgeleiden worden vaak achterstandswijken

Waarom wonen veel lager opgeleiden in oude wijken?

Waarom zijn er vaak meer problemen in zulke wijken?

Achterstandswijken

Hoe kun je de leefbaarheid in de achterstand verbeteren?

Armoede en arme wijken in Nederland: https://www.youtube.com/watch?v=rwH0uZVderc

Armste wijk van Nederland: https://www.youtube.com/watch?v=s-l_6VcMi3A

Hangjongeren in ZaandamPauw: http://www.dumpert.nl/mediabase/6878169/62476784/zonnebrilhomo_s_bij_pauw.html

Bedreiging: (vanaf 4.16 min):

http://nos.nl/uitzending/18510-nos-journaal.html

Maak zelf een plan!Maak een plan: hoe zou je deze problem wijk opknappen?

De problemen zijn: slechte leefbaarheid, onverzorgdebuurt, hangjongeren die voor overlast zorgen, slechtekwaliteit van de woningen. Er zijn weinig voorzieningenin de wijk, er is een buurtwinkel en een telecomwinkel.

StadsvernieuwingSloop of renovatie?

Hoe ontwikkelt de landbouw zich?

Aantal landbouwbedrijven daalde in de afgelopen jaren. (Na de Tweede Wereldoorlog)

Gemiddelde bedrijfsgrootte nam toe; opbrengst nam toe: intensivering.

Schaalvergroting: grotere bedrijven en intensivering.

Schaalvergroting omdat: Concurrentie uit buitenland door vrije wereldhandel.

Veel vraag naar (goedkoop) voedsel.

Biobrandstof.

Hoe ontwikkelt de landbouw zich?http://www.schooltv.nl/video/het-ontstaan-van-de-intensieve-landbouw-in-nederland-van-klein-en-armoedig-naar-groot-en-geautomat/

Hoe ontwikkelt de landbouw zich?Bio industrie; intensieve veehouderij op zeer grote schaal.

Steeds meer protest tegen bio industrie.

http://www.schooltv.nl/video/megastallen-duizenden-dieren-in-kleine-hokjes/

http://www.schooltv.nl/video/biologische-boerderij-een-beter-leven-voor-dieren/

2.4 Leefbaar platteland

Waar wil je later wonen? Een stad of een dorp? Waarom?

VertrekredenenNoem een paar vertrekredenen/pushfactoren.

VestigingsredenenNoem redenen om je ergens te vestigen/pullfactoren.

Maak een schema:Stad Platteland

Push factoren: Push factoren:

Pull factoren: Pull factoren:

Leefbaarheid in landelijke gebiedenLandelijke gebieden lopen leeg

Vooral jonge mensen willen niet meer in een klein dorp wonen

Waarom?

LeegloopDoor de leegloop van het platteland kunnen veel voorzieningen hun drempelwaarde niet meer halen

Drempelwaarde = het minimum aantal klanten dat nodig is om te kunnen bestaan

Steeds meer voorzieningen sluiten

Waarom betekent dit niet per se dat de leefbaarheid in dorpen slecht is?

Wie willen er wel wonen?Vooral mensen met kleine kinderen en gepensioneerden gaan op het platteland wonen

Waarom juist gezinnen met kleine kinderen?

VerschillenHet inkomen gemiddeld lager

Het opleidingsniveau gemiddeld lager

Er werken meer mensen in de landbouw en industrie