Actualiteiten ruimtelijke ordeningsrecht

9 november 2015 mr. drs. Hugo Doornhof advocaat bij AKD te Amsterdam @hdoornhof

AGENDA

1. Goede ruimtelijke ordening 2. Particuliere initiatieven 3. Ruimtelijke relevantie 4. Ruimtelijke ordening en milieunormen 5. Waarborgen 6. Intermezzo: supermarkten 7. Bestemmingen 8. Ladder voor duurzame verstedelijking 9. Hogere overheden en planologische

besluitvorming 10. Intermezzo: vluchtelingenopvang 11. Afwijkingsbevoegheid 12. Overige onderwerpen

Goede ruimtelijke ordening Hoofdnorm (3.1 lid 1 Wro) • Privaatrechtelijke omstandigheden

(ABRS 28 januari 2015, ECLI:NL:RVS:2015:156)

• Onderzoek naar te gebruiken gewasbeschermingsmiddelen (ABRS 15-7-2015, ECLI:NL:RVS:2015:2206, Hulst)

• Bestaande situatie (ABRS 3-12-2014, TBR 2015/148, Gorinchem)

Goede ruimtelijke ordening (2) • Alle bedrijfswoningen in het

buitengebied “plattelandswoning” (ABRS 24-12-2014, TBR 2015/43, Peel en Maas)

• Geen permanente bestemming want vergemakkelijking controle op de voorwaarden voor kamperen bij de boer? (ABRS 17-6-2015, ABkort 2015/251, Terschelling)

• Blokkeren bouwplan hippisch centrum • Blokkeren exploitatie autohandel

(ABRS 11-2-2015, TBR 2015/56, Buren)

Goede ruimtelijke ordening (3) • Wegbestemmen bedrijfsloods (ABRS

9-9-2015, ECLI:NL:RVS:2015:2847, Neerijnen)

Beleid en wet • “Kamperen bij de boer” • Pelsdierhouderij (ABRS 26-8-2015,

ABkort 2015/334)

Particuliere initiatieven Vereisten: 1. voldoende concreet 2. tijdige kenbaar gemaakt 3. voldoende gegevens Loods bij geitenhouderij (ABRS 28-8-2015, ECLI:NL:RVS:2015:2793, Oirschot)

Particuliere initiatieven (2) Uitgangspunt: particulier verplicht is om de onderzoeken te doen verrichten… mits de raad daar expliciet om verzoekt (ABRS 30-4-2014, BR 2014/102, Overbetuwe; ABRS 6-5-2015, ECLI:NL:RVS:2015:1433, Enschede)

Ruimtelijke relevantie • Geen niet-ruimtelijke voorwaarden

voor toepassing wijzingsbevoegdheid (ABRS 21-1-2015, Gst. 2015/42)

• Openingstijden (ABRS 26-8-2015, ECLI:NL:RVS:2015:2699, Nijmegen)?

• Geluidverdeelplan? (ABRS 4-2-2015, TBR 2015/126, Papendrecht)

• Splitsing van woningen in appartementen? (ABRS 3-6-2015, TBR 2015/115, Groningen)

Ruimtelijke relevantie (2)

Ruimtelijke ordening en milieunormen • Ook stemgeluid in aanmerking nemen

(ABRS 26-8-2015, ECLI:NL:RVS:2015:2699, Nijmegen)

• VNG-Brochure Bedrijven en milieuzonering niet zaligmakend (ABRS 22-4-2015, ECLI:NL:RVS:2015:1302; ABRS 3-12-2014, TBR 2015/148, Gorinchem)

• Geurnormen? (ABRS 4-11-2015, ECLI:NL:RVS:2015:3394, Bladel)

• Windturbines en geluid (ABRS 23 september 2015, ABkort 2015/366, Breda)

• Evenementen (ABRS 8-7-2015, JM2015/112, Woerden; ABRS 5-8-2015, JM 2015/113, Amsterdam)

Ruimtelijke ordening en overige normen Keur (ABRS 11-2-2015, AB 2015/179, Weesp)

Waarborgen Toetsing aan parkeernota niet in toelichting (ABRS 17-6-2015, AB 2015/256) Activiteiten in de nachtperiode (ABRS 21-10-2015, ECLI:NL:RVS:2015:3247, Maasdonk) Voorschriften mogen niet in strijd met rechtszekerheid (ABRS 23 september 2015, ECLI:NL:RVS:2015:2990, Heerlen)

Waarborgen (2) “Seizoenarbeider“ (ABRS 23 september 2015, ABkort 2015/366, Breda)

Bestemmingen Kapsalon-bij-huis (Vzr. ABRS 22-4-2015, ECLI:NL:RVS:2015:1396) Woonzorg (ABRS 25-3-2015, ECLI:NL:RVS:2015:936) Bestemming ‘Wonen’ ten behoeve van de functie ‘zorginstelling’ (ABRS 29-4-2015, TBR 2015/100, Geldermalsen) Recreatiegebied (ABRS 1-7-2015, Gst. 2015/108, stadsdeel Zuidoost)

Bestemmingen (2) Juridische betekenis van aanduiding op plankaart hangt af van planvoorschriften (ABRS 30-9-2015, ECLI:NL:RVS:2015:3039, Binnenmaas)

Dynamische verwijzing Nieuwe lijn: ABRS 9-11-2015, AB 2015/337, Utrecht

Ladder voor duurzame verstedelijking (2) Definities (artikel 1.1.1, lid 1, Bro): h. Bestaand stedelijk gebied: bestaand stedenbouwkundig samenstel van bebouwing ten behoeve van wonen, dienstverlening, bedrijvigheid, detailhandel of horeca, alsmede de daarbij behorende openbare of sociaal culturele voorzieningen, stedelijk groen en infrastructuur i. Stedelijke ontwikkeling: ruimtelijke ontwikkeling van een bedrijventerrein of zeehaventerrein, of van kantoren, detailhandel, woningbouwlocaties of andere stedelijke voorzieningen

Ladder voor duurzame verstedelijking (3) Stedelijke ontwikkeling? Niet: • 9 woningen (ABRS 8-7-2015,

201410097/1/R4, Ooststellingwerf) • kerkgebouw (ABRS 17-12-2014,

ECLI:NL:RVS:2014:4612) • onbenutte planologische

mogelijkheden/functieverandering (ABRS 15-7-2015, TBR 2015/151, Son en Breugel; ABRS 5-8-2015, TBR 2015/152, De Bilt; ABRS 1-7-2015, BR 2015, afl. 9, Amsterdam; ABRS 21-10-2015, ECLI:NL:RVS:2015:3213; ABRS 4-3-2015, ECLI:NL:RVS:2015:609, Schijndel)

Ladder voor duurzame verstedelijking (4)

• weg (ABRS 18-2-2015,

ECLI:NL:RVS:2015:448, Den Haag)

Let op!: behoefte hoe dan ook onderbouwen ihkv uitvoerbaarheid (vgl. ABRS 8-7-2015, 201410097/1/R4, Ooststellingwerf)

Ladder voor duurzame verstedelijking (5) Stedelijke ontwikkeling? Wel: • ingrijpende functiewijziging? (ABRS 18-2-

2015, TBR 2015/58, Bodegraven-Reeuwijk) • 2 woningen als eerste van in totaal 72

(ABRS 4 maart 2015, ECLI:NL:RVS:2015:653, Lansingerland)

Ladder voor duurzame verstedelijking (6) Voor welke besluiten? • Bestemmingsplannen en inpassingsplannen • Inzicht geven bij wijzigingsbevoegdheid

(ABRS 22-4-2015, AB 2015/304, Eersel; ABRS 5-2-2014, BR 2014/52, Oldenzaal)

• Provinciale verordening die een locatie voor stedelijke ontwikkeling aanwijst (artikel 3.1.6 lid 3 Bro)

• Omgevingsvergunning (artikel 5.20 Bor)

Ladder voor duurzame verstedelijking (7) Trede 1: actuele regionale behoefte aangetoond? Wel: ABRS 24-12-2014, ECLI:NL:RVS:2014:4654, Lansingerland Niet: - ABRS 24-12-2014, ECLI:NL:RVS:2014:4648,

Almelo - ABRS 11-2-2015, Gst. 2015/37, Kampen - ABRS 11-3-2015, 201400341/1/R1, Beek

Ladder voor duurzame verstedelijking (8) Trede 2: Aanwezigheid van bestaand stedelijk gebied wordt snel aangenomen: - ABRS 20-5-2015, ECLI:NL:RVS:2015:1581 - ABRS 24-12-2014, ECLI:NL:RVS:2014:4654, Lansingerland

Mogelijkheden binnen bestaand stedelijk gebied niet snel aanwezig geacht (ABRS 1-7-2015, ECLI:NL:RVS:2015:2082, Barneveld)

Ladder voor duurzame verstedelijking (9) Trede 3: locatie met passende ontsluiting, gebruikmakend van verschillende middelen van vervoer

• Grootschalig: weg en OV • Kleinschalig: weg en goede

fietsverbinding

Ladder voor duurzame verstedelijking (10) Relativeitsvereiste en concurrenten: relevante leegstand (ABRS 20-5-2015, BR 2015/71; ABRS 29 juli 2015, ECLI:NL:RVS:2015:2361, Enschede; ABRS 9-9-2015, ABkort 2015/335, Venlo; ABRS 7 oktober 2015, ECLI:NLRVS:2015:317, Zundert)

Provinciale ladder Losse beoordeling (ABRS 17-6-2015, ECLI:NL:RVS:2015:1902, Kaag en Braasssem; ABRS 8-7-2015, 201410097/1/R4, Ooststellingwerf)

Hogere overheden en planologische besluitvorming Algemene regels Aan concrete regels kan exceptief worden getoetst (ABRS 25-3-2015, NJB 2015/772, Vlieland) Windturbines en de verordening ruimte (ABRS 23 september 2015, ABkort 2015/366, Breda)

Hogere overheden en planologische besluitvorming (2) Reactieve aanwijzing Provinciaal belang: - coalitieakkoord en Houtkoolschets kunnen als grondslag (ABRS 25-2-2015, ECLI:NL:RVS:2015:515, Leeuwarderadeel; ABRS 22-4-2015, ECLI:NL:RVS:2015:1223, Harlingen) - in redelijkheid belang aantrekken? (ABRS 29 juli 2015, ECLI:NL:RVS:2015:2413, Schagen)

Hogere overheden en planologische besluitvorming (3) B en w kunnen niet door besluit 2x bekend te maken zelf verschoonbaarheid overschrijding beroepstermijn bewerkstelligen (ABRS 29 juli 2015, AB 2015/265)

Hogere overheden en planologische besluitvorming (4) Proactieve aanwijzing Ook als GS geen reactieve aanwijzing hebben gegeven of beroep hebben ingesteld (ABRS 27 mei 2015, NJB 2015/1271, Overijssel) Mag in beginsel niet in strijd met Verordening zijn (ABRS 16-9-2015, NJB 2015/1807, Woensdrecht)

Ontheffingsbevoegdheid GS Artikel 4.1a Wro per 1 oktober 2012

“Bij de verordening (…) kan worden bepaald dat GS op aanvraag van B&W ontheffing kunnen verlenen (…) voor zover de verwezenlijking van het gemeentelijk ruimtelijke beleid onevenredig wordt belemmerd in verhouding tot de met die regels te dienen provinciale belangen.”

Afwijkende strekking in verordening -> onverbindend (bijv. ABRS 22-7-2015, AB 2015/303, Oldambt))

Ontheffingsbevoegdheid GS (2) Bijzondere omstandigheden hoeven niet onvoorzien te zijn (ABRS 6-5-2105, NJB 2015/1064, Waddinxveen) Niet: • PS waren bekend met het initiatief (ABRS 1-

4-2015, ECLI:NL:RVS:2015:990, Heilo) • bestuurlijke omissie (Waddinxveen) Wel: kunnen voldoen aan voorwaarde aan Ffw-ontheffing (ABRS 30-7-2015, ECLI:NL:RVS:2014:2833, Nunspeet)

Ontheffingsbevoegdheid GS (3) Onderscheid met wijzigingsbevoegdheid GS (ABRS 30-7-2014, AB 2015/59, Tilburg)

Afwijkingsbevoegdheid Criteria voor categorieën van gevallen waarvoor geen vvgb is vereist moeten duidelijk zijn (ABRS 27-5-2015, AB 2015/204, Leidschendam-Voorburg) Mag niet leiden tot rechtsonderzekerheid (ABRS 29-4-2015, JM 2015/86, Veghel) Daarmee afweging niet doorschuiven (ABRS 9-9-2015, ECLI:NL:RVS:2015:2847, Neerijnen) Geen toepassing Tegelen-jurisprudentie (ABRS 21-1-2015, Gst. 2015/36)

Voorwaardelijke verplichtingen

Reeds sinds 2003 door Afdeling toegestaan • Al heel snel mogelijk?: - Vzr. ABRS 22-4-2015, ECLI:NL:RVS:2015:1396, Rijnwaarden • Zelfs soms nodig: - ABRS 29-4-15, JM 2015/86, Veghel • Soms niet nodig: - ABRS 11-2-2015, TBR 2015/57, Vlist - ABRS 21-1-2015, ECLI:NL:RVS:2015:145, Arnhem - ABRS 1-7-2015, ECLI:NL:RVS:2015:2082, Barneveld - ABRS 11-2-2015, JG 2015/22, Hardenberg

Planologische besluitvorming en gewekt vertrouwen Raad moet ovk bij besluitvorming betrekken (ABRS 29-4-2015, AB 2015/384, Overbetuwe) Raad hoeft bezwaren niet eerder naar voren te brengen (ABRS 11-2-2015, TBR 2015/56, Buren)

Economische uitvoerbaarheid Ook planschade erbij betrekken (ABRS 3-6-2015, TBR 2015/115, Groningen)