Ontwikkelingsgerichte opvoedings-ondersteuning bij kansarme, allochtone gezinnen

Patrick Meurs en Gül Jullian

Inleiding

In kansarm milieu komen kinderontwikkeling en opvoedingspraktijk meer onder druk te staan dan in andere milieus.

Via dit programma wil men ontwikkelingsrisico’s en opvoedingsspanningen aanpakken bij het begin van de ontwikkeling en bij de eerste tekens van afwijkende ontwikkelingspaden.

1. De eerste stappen: programma van ontwikkelingsgerichte opvoedingsondersteuning

Opvoeding en kinderontwikkeling verlopen best wanneer:

– De affectief-relationele dynamiek goed is,– En het gezin op voldoende veilige wijze ingebed is in een

socio-economische en culturele leefwereld. Belangrijkste focus v/d interventie van het programma

Het eerstestappenprogramma is gemeenschap- gericht = groep deelnemers de doelgroep van het project vormt.

1.1 Groepswerk en individuele consultaties als preventieve methodieken

Locatie van eerstestappenproject gaan 3 groepen door:

– 2 groepen richten zich op ouders met kinderen van 0-3 jaar,

– 1 groep richt zich op ouders met kinderen van 3-6 jaar.

Er wordt ouders en leerkrachten vormgegeven aan bepaalde initiatieven die de band tussen school en kansarme gezinnen kan versterken.

1.2 Primaire, secundaire en tertiaire preventie

Primaire preventie: – Er wordt geanticipeerd op indicatoren van problemen en

hun achtergronden,– Groot verschil tss preventie bij allochtone gezinnen en bij

kansarme gezinnen.

Secundaire preventie:– Het risico is niet langer een algemene categorie of reeks

van factoren: het gaat nu om een bepaald risico dat reeds gespecificeerd is en moet worden aangepakt, voor alvorens het een probleem wordt.

Tertiaire preventie:– Richt zich op vragen waaruit blijkt dat specifieke risico’s

steeds problematischer aan het worden zijn,– Het grijpt in op de overgang van risico naar probleem.

1.3 Kenmerken van het eerstestappenproject

Het grijpt zo vroeg mogelijk in op de ontwikkelingslijn Wil de ontwikkeling van een probleem of

risicosituatie zo snel mogelijks stoppen. Project vooral offensief van aard, gericht op het

verruimen van handelingsmogelijkheden van ouders Integraliteit: combinatie van persoongerichte en

contextgerichte doelstellingen Participatief: de ouders kiezen zelf de thema’s die aan bok

komen en evalueren de groepswerking op het einde.

Democratie: de gezinnen hebben een doelgroep gekozen die in de curatieve zorg te afwezig is en toch vaak in een risicovolle omgeving woont en opgroeit. Het project is laagdrempelig en gratis.

Cultuursensitief: er wordt gewerkt met een intercultureel bemiddelaarster, autochtone en allochtone preventiewerker,

2. Participatie aan het preventieprogramma ‘De eerste stappen’.

250 oudersystemen:– Moeders (93%) = opgegroeide 2egeneratiemoeders of in

vroege kindertijd naar hier migreerden.– Vaders (4%)– Grootouders (2%)– Andere begeleiders (1%)

Afkomst? Turkije, Marokko, Polen, Italië, Kongo…

Hoe langer de moeder in België is, hoe groter de kans dat ze naar het eerstestappenproject komt.

3. Empirisch onderzoek over het eerstestappenprogramma

Ontwikkelingsgerichte opvoedingsondersteuning:– Overzicht naar meest veerkrachtige en meest kwetsbare

ontwikkelingsdomeinen van allochtone kinderen,– De invloed van het programma op de betrokken kinderen.

4. Besluit

Allochtone, kansarme kinderen komen als meest risicovolle omstandigheden als meest kwetsbare groep naar voren.

De etisch-culturele minderheidstatus en de kansarmoede hebben negatief effect op kinderontwikkeling.

Taal en cognitie kan grote rol spelen en de soc-emotionele ontwikkeling dan terug gaan beïnvloeden.