Taken van Kind en gezin•De meeste mensen kennen kind en gezin van de preventieve zorg

- organiseren van infoavonden ‘kind op komst’- gezinsbezoeken - consultatiebureaus (de verpleegkundigen en de arts onderzoeken het kind en vaccineren) -Inloopteams (organiseren van opvoedingsondersteunende activiteiten in kansarme buurten voor aanstaande ouders of ouders met kinderen

tussen 0-3 jaar.•Kinderopvang •Adoptie (hierbij vervullen ze de rol van begeleider, de gezinnen die een kindje adopteren moeten een opleiding volgen)

Hoe kan je Kind en Gezin bereiken? •Via de website www.kindengezin.be•Via de Kind en Gezin-lijn 078/150 100

Triple P programma van Matt Sanders bij Kind en GezinHet is een wetenschappelijk onderbouwd kader, niet zomaar een visie, maar evidence based. Het bereikt door gebruik van media en door de gelaagdheid van het aanbod een zeer brede doelgroep.

Momenteel loopt er een proefperiode in de provincie Antwerpen voor ouders van kinderen tot 12 jaar. Als de evaluatie van het project in Antwerpen positief is dan gaat kind en gezin meer mensen opleiden, zodat meer mensen met Triple P kunnen werken en verspreid geraakt over heel Vlaanderen.

De kracht van Triple P Je kan opvoedingsondersteuning niet loskoppelen van kennis over de ontwikkeling van het kind. De kracht van het model is dat mensen uit verschillende disciplines samenwerken. Het gaat over lichte tot zeer ernstige opvoedingsvragen, over kinderen in de leeftijd van 0 tot 16 jaar. Ze kunnen elkaar aanvullen en versterken.

Triple P probeert er voor te zorgen dat de ouders niet overspoelt geraken door informatie die ze krijgen via programma’s en boeken over opvoedingsondersteuning die elkaar tegenspreken. Het programma probeert dit te overstijgen door te kijken naar wat er werkt bij de ouders en het model te verfijn door evaluaties.

Gezinsondersteuners bij Kind en GezinGezinsondersteuners gaan mee met de verpleegkundigen waar er extra ondersteuning nodig is. Ze geven betekenis aan gedrag, dit helpt om medewerkers uitleg te geven over zaken die op het eerste zicht bizar klinken.

•Er is ook ambulante gezinsondersteuning via CKG (centrum voor kinderzorg)•De basishouding is respect voor de ouders en open communicatie. Maar wanneer de veiligheid van een kind in het gedrag komt zal men ingrijpen.

De vijf niveaus van Triple P1.Communicatiestrategie

De media (televisie, radio, tijdschriften, kranten, brochures) worden gebruikt om alle ouders aan te spreken die geïnteresseerd zijn in informatie over de opvoeding en ontwikkeling van hun kind(eren). De boodschap: opvoeden is een belangrijke taak, waarbij je informatie en steun kunt gebruiken.

2. Voorlichtingsgesprekken over het gedrag en de ontwikkeling van het kind

Voor ouders die een specifieke vraag hebben over het gedrag en/of de ontwikkeling van hun kind (bv. problemen met zindelijkheid of niet naar bed willen gaan). In een kort persoonlijk of telefonisch advies (een of twee gesprekken van tien minuten) worden ouders verder geholpen. Nadien krijgen ze een informatieblad met een overzicht van de gegeven tips.

Groepsgericht aanbodEen reeks van 3 seminaries waar ouders informatie krijgen over de meest

voorkomende opvoedingsproblemen

3. Gericht advies bij zorgen over gedrag en ontwikkeling van het kindVoor ouders die zich zorgen maken over gedrags- en ontwikkelingsproblemen van

hun kind. Deze vragen vereisen meer ondersteuning en begeleiding dan nodig is op het tweede niveau. De ouders krijgen onder meer opvoedingstips (ongeveer vier sessies van twintig minuten) voor problemen zoals woedeaanvallen van het kind, zeuren, ruzies tussen broers en zussen.

Hoe werkt Triple P

4. Ondersteuning bij ernstige gedrags- en/of emotionele problemen van het kind Voor ouders van kinderen met ernstige gedragsproblemen, die een meer intensieve vorm van ondersteuning nodig hebben. De ondersteuning omvat een vaardigheidstraining in opvoedingsstrategieën en bestaat uit acht sessies (vijf groepsessies en 2 telefonische consulten). De ondersteuning richt zich onder andere op meervoudige gedragsproblemen van het kind (bv. agressief of oppositioneel gedrag, gedrags- en leerstoornissen.)

5. Gezinsinterventie bij ernstige gedrags- en/of emotionele problemen van het kind Deze interventie biedt hulp bij ernstige gedragsproblemen van het kind en bij disfunctioneren van het gezin. Het is een intensieve individuele training voor het gezin (ongeveer elf sessies) Het gaat over gedragsproblemen van het kind in combinatie met problemen van de ouders (bv. relatieproblemen, depressie of stress…)

Er moet minimaal interesse zijn van de ouders.Het werkt vooral vraaggericht.

Bij Triple P op niveau 3 werkt men in 4 standaard sessies

1ste sessie- kijken naar de oorzaak - Welke vraag hebben ouders- ouders krijgen een huiswerkopdracht, de huistaak wordt besproken en getoetst op haalbaarheid

2de sessie- een plan van aanpak wordt besproken - enkele mogelijke strategieën worden gesuggereerd, de ouder kiest uiteindelijk zelf welke aanpak hij zal nemen- het gedrag van het kind wordt op gevolgd en in grafiek geplaatst - Wanneer het gedrag niet verbetert moeten nieuwe wegen gezocht worden

3de sessie- bekijk wat goed en minder goed loopt- met de ouder wordt overlopen wat het kind goed en minder goed gedaan heeft

4de sessie- de follow-up en de evaluatie

Positief opvoeden: 5 basisprincipes van Triple PKinderen een veilige en stimulerende omgeving bieden Het is belangrijk dat een omgeving kinderen veiligheid biedt, zowel emotioneel (beschikbaar zijn als ouder) als fysiek (gevaarlijke situaties voorkomen). Ook moeten kinderen voldoende ruimte en stimulansen krijgen om zich te ontwikkelen. Kinderen die lekker spelen vervelen zich niet en lopen minder kans gedragsproblemen te ontwikkelen.

Kinderen laten leren dor positieve ondersteuningPositieve aandacht en aanmoediging van zijn ouders motiveren een kind om nieuwe dingen te leren en om zijn vaardigheden verder te ontwikkelen. Als ouders waardering tonen voor de dingen die hun kind goed doet, is de kans ook groter dat het kind zich vaker zo zal gedragen.

Een aansprekende discipline Een aansprekende en positieve discipline houdt in dat ouders snel reageren als hun kind zich niet goed gedraagt, in plaats van af te wachten tot het gedrag vanzelf ophoudt. Ouders geven hun kind op een heldere manier instructies over wat ze van hem verwachten en over welk gedrag ze niet tolereren. Zo leert het kind wat de regels zijn en hoe het zich hoort te gedragen.

Realistische verwachtingenIeder kind is uniek en ontwikkelt zich in zijn eigen tempo. Het is belangrijk dat ouders realistische verwachtingen hebben over hun kind op een bepaalde leeftijd. Als ouders te veel van hun kind verwachten of te vroeg bepaalde dingen eisen, Kunnen er problemen ontstaan. Ook moeten ouders niet verwachten dat hun kind perfect is en alles goed doet: ieder kind maakt fouten en doet dat meestal niet met opzet.

Goed voor jezelf zorgen Ouders moeten niet te veel van zichzelf als opvoeder verwachten, want ook ouders maken fouten. Wees dus niet te streng voor jezelf! Opvoeden leert men met vallen en opstaan. Het ouderschap is gemakkelijker als ouders ook goed voor zichzelf zorgen. Wanneer ouders hun eigen behoeften kunnen bevredigen, kunnen ze veel makkelijker geduldig , consequent en beschikbaar zijn voor hun kinderen.

ZelfregulatieZelfregulatie is een leidend principe in het programma Triple P. Het sturen van eigen gedrag krijg je zowel vorm in opvoedingstrategieën als in de manier waarop professionals ondersteuning bieden in een feedback geven aan de ouders. Zelfregulatie moet ertoe leiden dat ouders zich competent voelen en op hun eigen kompas kunnen varen.

ZelfredzaamheidEen ondersteuningsaanbod kent een beperkte duur, daarom is de zelfredzaamheid van de ouders een belangrijk doel. Triple P stimuleert ouders te leren vertrouwen op hun beoordelingsvermogen en hun vermogen om zelfstandige problemen op te lossen. Daarbij is het belangrijk dat ouders zelf verantwoordelijkheid durven te nemen zonder steeds afhankelijk te zijn van wat anderen vinden of doen.

Persoonlijke effectiviteitOuders moeten over voldoende zelfvertrouwen beschikken en verwachten dat ze zelf in staat zijn problemen goed aan te pakken en op te lossen. Om dat gevoel van effectiviteit te versterken moeten ouders en kinderen succeservaring opdoen en dat ook leren zien als resultaat van hun inspanningen. Eigen prestaties naar waarde kunnen schatten bepaalt de persoonlijke effectiviteit.

Zelf leiding kunnen geven Ouders bepalen zelf wat ze belangrijk vinden in de opvoeding en welk gedrag ze willen veranderen, zowel bij hun kinderen als hun eigen opvoedingsaanpak. Triple P stimuleert ouders zelf te kiezen aan welke doelen ze willen werken en welke strategieën ze daarvoor gebruiken. Ouders formuleren zelf hun criteria voor een succes en bepalen door/via observatie van het gedrag van hun kind en door/via zelfevaluatie of het gestelde doel dichterbij komt. De kennis en vaardigheden die Triple p biedt helpen ouders op een wetenschappelijk verantwoorde manier meer greep te krijgen op hun gezinssituatie

ZelfsturingOuders maken in opvoedingssituaties een realistische inschatting van hun aandeel en dat van hun kind. Ook is het belangrijk te onderkennen welke factoren van invloed zijn op het gedrag van het kind en welke factoren op het gedrag van zichzelf, en welke mogelijkheden er zijn om daarin iets te veranderen. Ouders leren reflecteren op hun aanpak en na te denken: ‘ wat deed ik goed en wat zou ik volgende keer anders kunnen doen om een nog beter resultaat te bereiken?’ Zo krijgen ze inzicht in hu gedrag en leren ze hoe ze dingen kunnen sturen in de richting van hun doelen.

Problemen oplossen Zelfregulatie bij het oplossen van problemen betekent dat ouders competent genoeg zijn om opvoedingsproblemen te kunnen oplossen in uiteenlopende situaties. Belangrijk is dat de ouders de probleemoplossende vaardigheden die ze in Triple P leren, kan vertalen naar situaties thuis en buitenshuis. Problemen in opvoeding zullen afnemen naarmate ouders beter in staat zijn risico’s van tevoren in te schatten en daarop te anticiperen, bijvoorbeeld door zich goed voor te bereiden. Ook het tijdig kunnen bijsturen van situaties die uit de hand dreigen te lopen is een belangrijks aspect van adequaat problemen oplossen.

OpvoedingsstrategieënPositief contact bevorderen- tijd en aandacht geven - praten met kinderen - genegenheid tonen

Nieuwe vaardigheden en gedrag leren - voorbeeldgedrag vertonen - Gebruik maken van spontane leermomenten - vragen, vertellen, voordoen- ‘gedragskaarten’ gebruiken (beloningsprogramma op papier)

Gewenst gedrag bevorderen- complimentjes geven en prijzen - Positieve aandacht geven - boeiende activiteiten verrichten met het kind

Omgaan met ongewenst gedrag - duidelijke basisregels hanteren - Het kind direct aanspreken op zijn gedrag - Het gedrag gepast negeren - Heldere instructies geven - logische consequenties verbinden aan het gedrag- Het kind laten stilzitten - een time-out geven - rekening houden met de leeftijd van het kind

Materiaal In Australië werd veel materiaal ontwikkeld voor de uitvoering van de verschillende Triple interventies op de verschillende niveaus:-Handleidingen van de professionals; -Werkboeken voor de ouders -42 folders voor ouders, over bv. huilen, slaapproblemen, driftbuien, angsten, pesten, ruziemaken, ongehoorzaamheid, ouderschap, omgaan met stress en gedrag op school; -‘wegwijzer voor ouders’ op video en dvd, waar/waarin alle opvoedingsstrategieën worden uitgelegd. Daarnaast zijn er video’s over kinderen van verschillende leeftijden: baby’s en peuters, kleuters, basisschoolkinderen en tieners, en over specifieke problemen of thema’s zoals zelfvertrouwen, kinderen en sport, aanmoedigen van creativiteit, ongehoorzaamheid, opruimen, omgaan met stress, en elkaar steunen als ouders.

Een deel van het werkmateriaal werd inmiddels in het Nederlands vertaald.

Bronnen -www.kindengezin.be- Caleidoscoop jaargang 20 nr1 – januar-februari 2008

Artikel Triple P opvoedingsondersteuning bij Kind en Gezin