16/12 Den Ichter Opglabeek. 27/10 Adelberg …...HET BELANG VAN LIMBURG 8 WOENSDAG 6 SEPTEMBER 2017...
1
HET BELANG VAN LIMBURG WOENSDAG 6 SEPTEMBER 2017 8 “Ik heb al zijn spreuken” Rick de Leeuw schrijft theatermonoloog over Phil Bosmans HEKS - Met spreuken als ‘Wie met een boom kan praten, hoeft niet naar een psychiater. Al denken de meeste mensen het tegenovergestelde’ en ‘Fouten zie je dik als de liefde dun is’ eigende Phil ‘Bond Zonder Naam’ Bosmans zich een plaatsje toe in élke Vlaamse woonkamer en ver daarbuiten. Rick de Leeuw brengt een eerbetoon aan Bosmans met een boek en de theatervoorstelling ‘Verbeter de wereld’ waarin acteur Gène Bervoets als zichzelf het podium op wandelt, en als Phil Bosmans de bühne verlaat. Christof RUTTEN Gène Bervoets transformeert op het podium tot Phil Bosmans. FOTO KOEN BAUTERS HET BELANG VAN LIMBURG WOENSDAG 6 SEPTEMBER 2017 9 De vraag kwam vanuit Meeuwen-Gruit- rode, geboorteplaats van Phil Bosmans (Gruitrode, 1922 - Mortsel, 2012), waar ze een kenniscentrum openen om het ge- dachtegoed van hun bekendste inwoner uit te dragen. Ongeveer tegelijkertijd met die vraag had Rick de Leeuw tijdens een interview een discussie met een journa- list. “Ik werd geïnterviewd omdat ik van Am- sterdam naar een klein Limburgs dorpje was verhuisd. Naar aanleiding van het werk dat ik doe voor Het Ventiel, een or- ganisatie die zich inzet voor mensen met jongdementie, zei ik dat we het leven een beetje aangenaam voor elkaar moeten proberen te maken. De journalist vond dat Bosmansiaans en wollig. Maar is het omdat iets zogenaamd ‘Bosmans wollig’ klinkt, dat het geen nuttig werk is? Ik vind het een raar cynisme dat daar aan ten grondslag ligt. Toen wist ik: ja, laat ik die opdracht maar aannemen. In Gruit- rode hadden ze me aanvankelijk ge- vraagd om een biografie te schrijven. Maar een biografie is een afsluitend iets, terwijl een kenniscentrum juist wil ont- sluiten. Daarom stelde ik voor om een boek te maken dat de relevantie van het gedachtegoed van Bosmans vandáág on- derzoekt. Ik ben blij dat ze daar enthousiast akkoord mee zijn gegaan.” Hoe heb je dat aangepakt? “Ik ben gaan praten met mensen uit ver- schillende disciplines om vanuit hun we- reldbeeld op zoek te gaan naar raakvlak- ken met het gedachtegoed van Bosmans. Advocaat Walter Van Steenbrugge bij- voorbeeld, over sociale rechtvaardig- heid. Maar ook psychiater Dirk De Wachter over hoe we ons isoleren in onze samenleving en Jef Colruyt over verant- woord ondernemen met niet alleen winst als oogmerk, maar ook de menselijk- heid.” Was het voor hen ook een herontdek- king? “Absoluut. Iemand als Dirk De Wachter zette zich vroeger af tegen de verstikken- de kerkelijke verzuiling. Iets waar Bos- mans ook aan gelinkt kon worden, al stond hij daar eigenlijk los van. Bosmans heeft zich nooit sterk met de kerk zélf ge- identificeerd. Hij was kritisch, stond dicht bij de mensen en probeerde de we- reld van onderuit te veranderen. Dat staat haaks op de hiërarchie van de kerk. Veertig jaar na het protest van soixante- huitard De Wachter moet ook hij erken- nen dat zijn wereldbeeld en zijn filosofie steeds dichter tegen die van Bosmans aankruipt.” Wat heb je over de mens Bosmans geleerd door dit te doen? “We hebben zijn dagboeken bestudeerd en kregen de indruk dat hij goed besefte dat ze ooit gelezen gingen worden (lacht). Er hangt dus nog altijd een vlaag van mysterie over Bosmans, en dat is mis- schien maar goed ook. Maar vast staat dat hij een zeer bevlogen mens was die zichzelf een zeer zware missie had opge- legd. Omdat hij leefde in de geest van de Montfortanen, een nederige orde die heel dicht bij de mensen staat en het voor de zwaksten in de samenleving op- neemt,streefde hij er naar om zoals op- richter Louis-Marie Grignion de Mont- fort te worden in wie Bosmans de Chris- tusfiguur zelf zag. En als je leeft volgens de wetten van Jezus, moet je eigenlijk ook proberen Jezus te worden. Héél ambiti- eus, en dat is hem een paar keer zuur op- gebroken. In Horpmaal, een dorpje ver- derop, is Bosmans twee jaar in absolute afzondering verzorgd moeten worden omdat hij totaal ingestort was. Hij ont- zegde zichzelf veel en bevroeg zich over- dadig en dat heeft hem gesloopt. Maar die sloop bleek indirect een zegen. Om- dat hij niet meer voor het dagelijks werk geschikt was heeft hij Bond Zonder Naam toebedeeld gekregen.” Naast het boek is er een theaterstuk met Gène Bervoets. “Dat gaat heel tof worden. De transfor- matie van acteur naar Bosmans gaat zich voor de ogen van het publiek voltrekken. Gène komt dus op als zichzelf, als de ac- teur die zich aan het voorbereiden is om de rol van Phil Bosmans te spelen. Aan het einde van het stuk zal hij het podium als Bosmans verlaten. Het gaat een zoek- Rick de Leeuw: “De wereld is onder de voeten van Bosmans door opgeschoven naar een veel hardere, meedogenloze en verzuurde plek.” FOTO LUC DAELEMANS “Het theaterstuk is een zoektocht voor het publiek naar de Bosmans in zichzelf” tocht zijn van Gène naar Phil, en daar- mee ook een zoektocht voor het publiek naar de Bosmans in zichzelf.” Hoe belangrijk is het gedachtegoed van Bosmans vandaag de dag? “Als je met de ideeën en praktische uit- voering van Bosmans nu een politiek ma- nifest zou samenstellen, zou je - ondanks het feit dat Bosmans toch een conventio- neel mens was - enorm aan de linkervleu- gel zitten. Je ziet hoe de wereld onder zijn voeten door opgeschoven is naar een veel hardere, meedogenloze en verzuurde plek waarin het cynisme het pleit lijkt ge- wonnen te hebben. Compassie is geen hip woord meer. Het woord solidariteit een vergeten term. Dat maakt het tot een zeer relevante voorstelling.” Is de wereld echt slechter geworden, of zien we gewoon meer door het vastleg- gen van beelden met smartphones? Of omdat iedereen al dan niet achter een muur van anonimiteit zijn mening kan geven via de sociale media? “Ik denk dat als de grote structuren in de wereld zich verharden, er altijd een on- derstroom op gang komt van kleine men- selijkheid. Als in de zorg de bezuinigin- gen erg ver gaan, zullen jij en ik vaker eens bij de buurvrouw langsgaan om te kijken of alles nog in orde is.” Onvermijdelijke vraag: heb je thuis een spreuk van Bosmans ophangen? “Ik heb ze allemaal! Gebundeld op een poster. Die hangt boven mijn bureau en gaat daar voorlopig nog niet weg.” X‘Verbeter de wereld’, op 13/10 Cultuurpunt Meeuwen-Gruitrode, op 4/10 CC Leopoldsburg, op 27/10 Adelberg Lommel, op 7/12 CC Lanaken, op 16/12 Den Ichter Opglabeek.
Transcript of 16/12 Den Ichter Opglabeek. 27/10 Adelberg …...HET BELANG VAN LIMBURG 8 WOENSDAG 6 SEPTEMBER 2017...
HET BELANG VAN LIMBURGWOENSDAG 6 SEPTEMBER 20178
“Ik heb al zijn spreuken”Rick de Leeuw schrijft theatermonoloog over Phil Bosmans
HEKS - Met spreuken als ‘Wie met een boom kan praten, hoeft niet naar een psychiater. Al denken de meeste mensen het tegenovergestelde’ en ‘Fouten zie je dik als de liefde dun is’ eigende Phil ‘Bond Zonder Naam’ Bosmans zich een plaatsje toe in élke Vlaamse woonkamer en ver daarbuiten. Rick de Leeuw brengt een eerbetoon aan Bosmans met een boek en de theatervoorstelling ‘Verbeter de wereld’ waarin acteur Gène Bervoets als zichzelf het podium op wandelt, en als Phil Bosmans de bühne verlaat.
Christof RUTTEN
Gène Bervoets transformeert op het podium tot Phil Bosmans. FOTO KOEN BAUTERS
HET BELANG VAN LIMBURGWOENSDAG 6 SEPTEMBER 2017 9
De vraag kwam vanuit Meeuwen-Gruit-rode, geboorteplaats van Phil Bosmans (Gruitrode, 1922 - Mortsel, 2012), waar ze een kenniscentrum openen om het ge-dachtegoed van hun bekendste inwoner uit te dragen. Ongeveer tegelijkertijd metdie vraag had Rick de Leeuw tijdens eeninterview een discussie met een journa-list. “Ik werd geïnterviewd omdat ik van Am-sterdam naar een klein Limburgs dorpjewas verhuisd. Naar aanleiding van hetwerk dat ik doe voor Het Ventiel, een or-ganisatie die zich inzet voor mensen metjongdementie, zei ik dat we het leven eenbeetje aangenaam voor elkaar moeten proberen te maken. De journalist vond dat Bosmansiaans en wollig. Maar is hetomdat iets zogenaamd ‘Bosmans wollig’klinkt, dat het geen nuttig werk is? Ik vind het een raar cynisme dat daar aan ten grondslag ligt. Toen wist ik: ja, laat ikdie opdracht maar aannemen. In Gruit-rode hadden ze me aanvankelijk ge-vraagd om een biografie te schrijven. Maar een biografie is een afsluitend iets,terwijl een kenniscentrum juist wil ont-sluiten. Daarom stelde ik voor om eenboek te maken dat de relevantie van het gedachtegoed van Bosmans vandáág on-derzoekt. Ik ben blij dat ze daar enthousiast akkoord mee zijn gegaan.”
Hoe heb je dat aangepakt? “Ik ben gaan praten met mensen uit ver-schillende disciplines om vanuit hun we-reldbeeld op zoek te gaan naar raakvlak-ken met het gedachtegoed van Bosmans.Advocaat Walter Van Steenbrugge bij-voorbeeld, over sociale rechtvaardig-heid. Maar ook psychiater Dirk De Wachter over hoe we ons isoleren in onzesamenleving en Jef Colruyt over verant-
woord ondernemen met niet alleen winstals oogmerk, maar ook de menselijk-heid.”
Was het voor hen ook een herontdek-king?
“Absoluut. Iemand als Dirk De Wachterzette zich vroeger af tegen de verstikken-de kerkelijke verzuiling. Iets waar Bos-mans ook aan gelinkt kon worden, al stond hij daar eigenlijk los van. Bosmansheeft zich nooit sterk met de kerk zélf ge-identificeerd. Hij was kritisch, stond dicht bij de mensen en probeerde de we-reld van onderuit te veranderen. Dat staat haaks op de hiërarchie van de kerk.Veertig jaar na het protest van soixante-huitard De Wachter moet ook hij erken-nen dat zijn wereldbeeld en zijn filosofiesteeds dichter tegen die van Bosmans aankruipt.”
Wat heb je over de mens Bosmans geleerd door dit te doen?
“We hebben zijn dagboeken bestudeerd en kregen de indruk dat hij goed beseftedat ze ooit gelezen gingen worden (lacht).Er hangt dus nog altijd een vlaag vanmysterie over Bosmans, en dat is mis-schien maar goed ook. Maar vast staat dat hij een zeer bevlogen mens was die zichzelf een zeer zware missie had opge-legd. Omdat hij leefde in de geest van deMontfortanen, een nederige orde die heel dicht bij de mensen staat en het voorde zwaksten in de samenleving op-neemt,streefde hij er naar om zoals op-richter Louis-Marie Grignion de Mont-fort te worden in wie Bosmans de Chris-tusfiguur zelf zag. En als je leeft volgensde wetten van Jezus, moet je eigenlijk ookproberen Jezus te worden. Héél ambiti-eus, en dat is hem een paar keer zuur op-
gebroken. In Horpmaal, een dorpje ver-derop, is Bosmans twee jaar in absoluteafzondering verzorgd moeten worden omdat hij totaal ingestort was. Hij ont-zegde zichzelf veel en bevroeg zich over-dadig en dat heeft hem gesloopt. Maardie sloop bleek indirect een zegen. Om-dat hij niet meer voor het dagelijks werkgeschikt was heeft hij Bond Zonder Naam toebedeeld gekregen.”
Naast het boek is er een theaterstuk met Gène Bervoets.
“Dat gaat heel tof worden. De transfor-matie van acteur naar Bosmans gaat zichvoor de ogen van het publiek voltrekken.Gène komt dus op als zichzelf, als de ac-teur die zich aan het voorbereiden is omde rol van Phil Bosmans te spelen. Aanhet einde van het stuk zal hij het podiumals Bosmans verlaten. Het gaat een zoek-
Rick de Leeuw: “De wereld is onder de voeten van Bosmans door opgeschoven naar een veel hardere, meedogenloze en verzuurde plek.” FOTO LUC DAELEMANS
“Het theaterstuk is een zoektocht voor het publiek naar de Bosmans in zichzelf”
tocht zijn van Gène naar Phil, en daar-mee ook een zoektocht voor het publieknaar de Bosmans in zichzelf.”
Hoe belangrijk is het gedachtegoed vanBosmans vandaag de dag?
“Als je met de ideeën en praktische uit-voering van Bosmans nu een politiek ma-nifest zou samenstellen, zou je - ondankshet feit dat Bosmans toch een conventio-neel mens was - enorm aan de linkervleu-gel zitten. Je ziet hoe de wereld onder zijnvoeten door opgeschoven is naar een veelhardere, meedogenloze en verzuurde plek waarin het cynisme het pleit lijkt ge-wonnen te hebben. Compassie is geen hip woord meer. Het woord solidariteit een vergeten term. Dat maakt het tot eenzeer relevante voorstelling.”
Is de wereld echt slechter geworden, ofzien we gewoon meer door het vastleg-gen van beelden met smartphones? Ofomdat iedereen al dan niet achter een muur van anonimiteit zijn mening kan geven via de sociale media?
“Ik denk dat als de grote structuren in dewereld zich verharden, er altijd een on-derstroom op gang komt van kleine men-selijkheid. Als in de zorg de bezuinigin-gen erg ver gaan, zullen jij en ik vaker eens bij de buurvrouw langsgaan om te kijken of alles nog in orde is.”
Onvermijdelijke vraag: heb je thuis eenspreuk van Bosmans ophangen?
“Ik heb ze allemaal! Gebundeld op eenposter. Die hangt boven mijn bureau en gaat daar voorlopig nog niet weg.”X ‘Verbeter de wereld’, op 13/10 Cultuurpunt
Meeuwen-Gruitrode, op 4/10 CC Leopoldsburg, op27/10 Adelberg Lommel, op 7/12 CC Lanaken, op16/12 Den Ichter Opglabeek.
