16 OPINIE

OPINIEECONOMISCH HERSTEL

door Ineke Dezentjé

NIJMEGEN – Aan het begin van hetnieuwe jaar kijken we achteromen spreken de onzekere verwach-ting uit dat het nieuwe jaar voor-spoed brengt. Niet raar dus dat devele mediaberichten de afgelopenweken gaan over hoop op econo-misch herstel. Maar we moetenons niet in slaap laten sussen. Wezijn in een nieuwe economischerealiteit beland, waarin innoverenen hervormen meer dan ooit no-dig is.Ook ik kijk vol vertrouwen naarde toekomst, maar ik negeer waar-schuwende signalen niet. HetCentre for Economics and Busi-ness Research voorspelt dat onzeeconomie van de achttiende plekwereldwijd nu, afglijdt naar plaats30 in 2028. Het is toekomstkijken,maar een belangrijk signaal.De Wetenschappelijke Raad voorhet Regeringsbeleid (WRR) stel-de in een lijvig rapport over deverdienkracht van de economieook al dat het voor Nederland‘tijd is om uit de comfortzone testappen’. De WRR heeft gelijk:we zijn in een nieuwe economi-sche realiteit beland en daar moe-ten we niet te makkelijk over den-

ken. Het groeivermogen wordtsteeds meer bepaald door innova-tiekracht, de tucht van internatio-nale markten en het vermogenvan bedrijven om daar snel enflexibel op in te spelen.We kunnen het ons niet veroorlo-ven om stil te staan en toe te kij-ken hoe de wereld om ons heenverandert. Maar ik vrees dat we,met zicht op economisch herstelen moe van bezuinigingen en her-vormingen, achterover gaan leu-nen en in slaap sukkelen. Met degemeenteraadsverkiezingen inaantocht is het gevaar groot datpolitici het beginnende herstelaangrijpen om noodzakelijke her-vormingen te verzachten of zelfsuit te stellen. Het herstel is broosen echt niet in elke sector of elkbedrijf gaat het goed. Belangrijkernog: er wachten grote structureleopgaven om het ook in de toe-komst te redden als land.Doorpakken met hervormen isgeen vraag, het is een noodzaak.Ik denk dan bijvoorbeeld aan heu-se stappen maken met innovatie-

gericht inkopen door de overheid.Je hoeft niet traditioneel in te ko-pen, je kunt ook een deel van demiddelen inzetten voor wat risico-voller investeringen. Dat vraagtom lef en visie, maar juist dát iseen belangrijke stimulans voor in-novatie.Ook is het zaak dat er een moder-niseringsslag wordt gemaakt bijde totstandkoming van collectie-ve arbeidsvoorwaarden. Daar-naast moet, om snel en flexibel tekunnen inspelen op de nieuweeconomische realiteit, optimaalruimte worden geboden aan maat-werk voor bedrijven en werkne-mers. En om in de eredivisie vande export te blijven meespelen,moet echt werk worden gemaaktvan een gelijk speelveld op export-financieringsgebied. Nederlandsekapitaalgoederenexporteurs verlie-zen structureel concurrentie-kracht zolang andere landen hunbedrijven aantrekkelijker financie-ringscondities aanbieden.Om te zorgen dat we een spelervan formaat op de wereldmarktblijven, moeten we blijven hervor-men en volop ruimte blijven ge-ven aan innovatie.

Ineke Dezentjé Hamming-Blueminkoud-Tweede Kamerlid voor de VVDen is nu voorzitter/directeur vanondernemersorganisatie FME-CWM.

OPINIEGANZEN

door Maarten Loonen

GRONINGEN – Het aantal overwin-terende ganzen in Nederland istoegenomen van een half miljoenin 1980 tot bijna twee miljoen in2012. Het merendeel van dezeoverwinteraars trekt in de zomernaar het buitenland, naar kouderestreken, om daar te broeden. Broe-dende ganzen, die het gehele jaarin Nederland verblijven, warendecennialang verdwenen, maarzijn weer terug. Geschat wordtdat er in de zomer van 2012600.000 ganzen in Nederland ver-bleven.De verklaring voor deze sterkegroei in zomer en winter is vooralde zware bemesting en andereontwikkelingen in de intensieve,bijna industriële landbouw. Hier-door is het voedsel voor de gan-zen ontzettend verbeterd in win-ter en zomer. Moesten ze aanvan-kelijk nog naar broedgebieden inhet noorden trekken op de groenegolf van voorjaarsgras met eenhoog eiwitgehalte, tegenwoordigis het eiwitgehalte van het gras dehele zomer voldoende hoog enblijft de grasmat bovendien kortdoor intensief maaien en bewei-den.De meningen over de wilde gan-zen zijn sterk verdeeld tussenlandbouwers, jagers, natuurlief-hebbers en natuurbeschermers.Even leek het er op dat de tegen-stellingen overbrugd konden wor-den in een gezamenlijk ganzenak-koord. Maar in december overleeddit akkoord definitief. Een deel

van de achterban van de boerenor-ganisaties stelde nieuwe eisen, ter-wijl ze 7,5 miljoen euro per jaarkrijgen ter compensatie van ver-lies aan inkomsten.De schadeafwikkeling is verwor-

Met hetverjagen vanganzen zittenwe straks meteen soort groene,doodse vlakte

Weigerarts

Jos van Bemmel, huisarts, schrijfteen column over de ‘weigerarts’(De Gelderlander, 14 januari).Aanvankelijk lijkt het stukje tegaan over terminaal zieken dienog allerlei onnodige behandelin-gen wensen. Een strohalm zoe-ken. Maar even verderop gaat decolumn over vitale maar boosweglopende patiënten en ver-stoorde vertrouwensrelaties tus-sen patiënt en arts. Omdat ze zin-loze onderzoeken, second opi-nions en behandelingen verlan-gen. De huisarts moet meer ‘wei-gerarts’ worden, zo luidt het plei-

dooi. De rug recht houden.Ik was 30. Mijn vader lag in hetstreekziekenhuis van Zevenaar.Mijn moeder en ik hadden een ge-sprek met de behandelende psy-chiater. „Zou u mijn man niet wil-len onderzoeken op tuberculose?”vroeg mijn moeder. „De sympto-men lijken zo veel op die ziektedie hij kort na de oorlog ookhad...” Een paar dagen later stierfmijn vader. En de doodsoorzaakkon niet worden vastgesteld. Tot-dat de huisarts verzocht te testenop tuberculose. En ja hoor: datwas de doodsoorzaak. Mijn vaderoverleed in 1990 op 62-jarige leef-tijd aan tuberculose in een Neder-lands ziekenhuis. Dat was mijntweede kennismaking met eenweigerarts.De eerste kennismaking betrofdiezelfde huisarts. Mijn vadersprak wartaal, kon niet meer plas-sen en was al maanden ‘griepe-rig’. Ik had de huisarts gevraagdof hij niet naar het ziekenhuismocht, maar dat vond de huisartshelemaal niet nodig. Het zou van-zelf wel goed komen.Maar mijn moeder en ik ik kon-

Er wachten grotestructurele opgavenom het in de toekomstte redden als land

Brieven van maximaal 150 woor-den richten aan: redactie.discussie@gelderlander.nl. De redactie be-houdt zich het recht voor brievenin te korten of te weigeren.

De gans wordt temakkelijk gezien alsveroorzaker vanschade. Met datbeeld komt erruimte voor jacht.

@redactie

“

STEFAN VERWEY

“

Slecht imago

Blijf uit comfortzonenu economie aantrekt

DE GELDERLANDER ZATERDAG 18 JANUARI 2014 OPINIE 17

‘Er gaat niets boven Groningen’, zeggen demarketeers van de noordelijke provincie.Dat neemt niet weg dat alle aandacht nu ge-richt is op wat zich eronder afspeelt. Hetwerd tijd. Niemand ontkent meer dat de

steeds heviger aardbevingen in een groot deel van Noord-oost-Groningen te maken hebben met de gaswinning daar.Al in de jaren tachtig waarschuwden geologen voor dit scena-rio. Maar de Groningse gaskraan is tevens nationale geld-kraan en die draai je niet gauw dicht. Pas vorig jaar sloeg hetStaatstoezicht voor de Mijnen alarm: de gasproductie moestzo snel mogelijk drastisch worden beperkt. Het was het zelf-de jaar waarin een record hoeveelheid gas werd opgepompt.Royaal boven het afgesproken productieplafond.De winning moest de komende jaren dus sowieso omlaag.Volgens de plannen die minister Kamp gisteren aankondigdekomt daar een extra reductie van 10 procent bij doordat degaskraan in het meest kwetsbare gebied flink wordt toege-draaid. Het is bij lange na niet de geëiste beperking van 40procent. Dus het zou nog lang onrustig kunnen blijven on-der de Groningers. Uit Den Haag hebben ze te horen gekre-

gen dat hun veiligheid ook daareen prioriteit is. ‘Geld speeltgeen rol’, zei PvdA-leiderSamsom deze week bij een be-zoek aan het gebied heer Bom-mel na. Maar dat doet het na-tuurlijk wel. De verlangde be-perking van de gaswinning zoueen gigantisch gat in de over-

heidsfinanciën slaan. De gisteren gepresenteerde plannen –minder gas, compensatie voor schade en waardedaling eneen investeringsprogramma – kosten een klein miljard. Daarzullen nieuwe bezuinigingen tegenover moeten staan. Het ka-binet maakt zich al op voor een vervolgrondje met de ‘con-structieve’ oppositiepartijen. Het ‘Grunninger’ gemoed laatzich intussen goed verklaren. Vijf decennia heeft Slochterenons welvaart gebracht, terwijl Groningen zelf er nauwelijksvan profiteerde. Uit het fonds voor economische structuur-versterking waar de aardgasbaten jaren achtereen in werdengestopt, kreeg de provincie niet meer dan een fooi. Het grotegeld ging naar infrastructurele projecten als de hogesnelheid-strein en de Betuweroute. Hoe lager de druk werd in het gas-reservoir onder hun voeten, hoe meer die zich opbouwde inde bevolking. En nu is het ‘payback time’. Nuchterheid ge-biedt te bedenken dat zelfs als de gaskraan compleet werddichtgedraaid het winningsgebied de komende jaren nietvrij zou zijn van, mogelijk hevige, bevingen. Het kwaad is ge-schied. De aarde neemt haar tijd.

den tot een mechanisme waarbijhet klagen over ganzen wordt be-loond met uitkeringen – klagen isdus lucratief gemaakt. Een neven-effect hiervan is een soort publie-ke karaktermoord op de gans. Deeigen bijdrage van de landbouw-sector aan de toename van gan-zen wordt bewust weggelaten enin feite wordt de publieke opiniebespeeld om de schadevergoedin-gen in stand te houden.Het is jammer dat de ganzen inNederland enkel als probleem inhet nieuws komen. Een grootdeel van de winter eten ganzenjuist in percelen die niet daadwer-kelijk door boeren worden ge-bruikt en dus hoeft dat niet alsschade te worden gezien. Er blijkt

in de winter 2007-2008 meer dan900.000 euro uitgekeerd in gebie-den waar geen schade was, ge-woon omdat het ganzenbeleideen deel van de boeren vooraf albetaalt voor ganzenopvang.Door verjagen en jacht kunnenganzen gestuurd worden zolanger alternatieve, geschikte opvang-gebieden zijn. Maar op groteschaal blijkt dit moeilijk te realise-ren. Daar komt bij dat het verja-gen de ganzen samenbrengt indichte groepen. Zonder verjagingverspreiden de ganzen zich alsvanzelf over beschikbare gebie-den en daalt daarmee ook de scha-de per perceel. Vaak tot voorbijhet punt waarop er nog met enigeredelijkheid over schade kan wor-

den gesproken. Dat was wat wehoopten te bereiken met het gan-zenakkoord.Ganzen zijn bijzondere cultuur-volgers in een landelijk gebied datsteeds meer gaat lijken op een in-dustrieterrein in de open lucht.Uit de hoogproductieve weidevel-den zijn de weidevogels verdwe-nen door het intensieve maaibe-leid. Met het verjagen van ganzenzitten we straks met een soortgroene doodse vlakte waarinniets anders meer leeft. Dat komtneer op het verbannen van de na-tuur uit onze leefomgeving.

Dr. Maarten Loonen is universitair do-cent Arctische Ecologie aan de Rijks-universiteit Groningen.

den het niet langer aanzien. Ikhem mijn vader in de auto gezeten naar de eerste hulp gebracht.Zonder hulp of steun van de huis-arts, zonder diagnose. Een goedeweigerarts. Helemaal de stijl vanJos van Bemmel. Echt een vak-man.Ik ben nu in de vijftig. En het

steekt mij nog steeds. Enorm. Datmerkt u wel. Nu, meer dan twin-tig jaar later. Mooi vak hoor, dathuisartsenvak. Maar: wat doe je te-gen een weigerarts? Misschienkan Jos van Bemmel daar volgen-de week wat over schrijven?

Klaas van der GaliënBeek-Ubbergen

Gevangenis

Staatssecretaris Teeven (Veilig-heid en Justitie) wil dat gevange-nen een eigen bijdrage gaan beta-len. Hoogleraar De Jonge vindthet ‘merkwaardig dat als iemandje pijn doet, je diegene ook nogmoet betalen’ (De Gelderlander,15 januari). Een nogal merkwaar-dige uitspraak, vind ik. De tand-arts en de arts in het ziekenhuisdoen je ook weleens pijn. Oókmerkwaardig dat je die moet beta-len?

Antoon DriessenLichtenvoorde

Reanimeren

In het katern Gezond & Vitaal(De Gelderlander, 14 januari)staat een interessant stukje overreanimeren. Ik mis daarin echtertwee zaken:1. Hoe is het daarna met de gere-animeerde personen? Niet onmid-dellijk na die reanimatie, maar zesof twaalf maanden later. Zijn zij

weer even fit als voor de hartstil-stand of hebben zij sindsdien gro-te gebreken? Of zijn ze alsnogoverleden? Ik mis cijfers daarover.2. Er zijn mensen die niet gereani-meerd willen worden. Hetzij om-dat ze een dood door hartstil-stand als een welkom mild eindevan hun leven zien, hetzij om deangsten als onder punt 1 aangege-ven. Zij dragen een penning waar-op die wens wordt gemeld om dehals . In de afgelopen zes jaar zijnongeveer 16.000 van zulke pennin-gen verstrekt.Werkers in de gezondheidszorgzijn verplicht reanimatie te sta-ken als ze die penning zien. Het iste hopen dat een ‘leek’ die gaat re-animeren en zo’n penning be-merkt ook afziet van behandeling.Natuurlijk: moeilijk om niets tedoen als je denkt dat wel te kun-nen. Maar uit oogpunt van mense-lijkheid is het toch wenselijk omdan niet te handelen.Ik ben benieuwd of in de genoem-de reanimatiecursussen deze as-pecten aan de orde komen.

W. NagelOosterbeek

Wilde dieren

Met verbazing lees ik het stuk‘Minder grote wilde dieren’ (DeGelderlander, 11 januari). Diezelf-de verbazing had ik ook bij de tv-serie over de Oostvaardersplas-sen. Met grote trots wordt er ver-teld dat vermagerde dieren stop-pen met ovuleren en daardoor degeboortes afnemen.Wat zijn dat voor mensen die die-ren laten vermageren en dood-gaan? Ik zie dit als dierenmishan-deling. Het is bewezen dat het ge-bied veel te klein is voor de hoe-veelheid dieren die er leven. Dedieren kunnen niet uit het gebiedop zoek naar voedsel. Gevolg: die-ren die je dood ziet gaan na eenbarre periode. Boswachters, waarzijn jullie mee bezig? Help de die-ren uit hun lijden. In de vrije na-tuur heb je predatoren, die zorgenvoor een natuurlijk evenwicht.Maar in de Oostvaardersplassenmoet voor de dieren gezorgd wor-den, in wat voor vorm dan ook.

Petra GoossensRheden

Het kwaad isgeschied. Deaarde neemthaar tijd

COMMENTAAR

Onder Groningers

� Een grote groep ganzen op zoek naar voedsel op een weiland in Buren. foto William Hoogteyling

gans is onterecht

� Cursisten oefenen reanimeren op een pop. Zie ‘Reanimeren’. foto VanAssendelft Fotografie