150th Birth Anniversary of Rabindranath Tagore
1
zaterdag 23 april 2011 DWT C5 LITERAIR In 1913 ontving Rabindranath Tagore de Nobelprijs voor literatuur. Hij was de eerste niet-westerling die deze eer te beurt viel. 'Voor zijn gevoelige, leven- de en schone verzen, waarmee hij met groot vakmanschap zijn poëtische ge- dachten met eigen Engelse woorden tot deel van de wereldliteratuur heeft ge- maakt', staat in het juryrapport. Hij kreeg de prijs voor zijn bundel 'Gitanjali' (1909) die in het Nederlands vertaald werd in 1912 door Frederik van Eeden onder de titel 'Wijzangen'. In alle gedichten richt hij zich tot 'U' of 'Gij', de 'Onnoembare', die hij ook vaak als 'Liefde' aanduidt: 'Op Liefde alleen zit ik te wachten, om mij eindelijk in hare handen te geven. Daar- om is het zo laat geworden, daarom ben ik schuldig aan zoveel verzuim.' (XVII) Of: 'Die mij liefhebben in deze wereld willen mij op allerlei wijzen beveiligen. Maar met Uwe liefde, die zoveel groter is dan de hunne, is het anders, Gij laat mij vrij.' (XXXII) De vrijheid van geest klinkt hierin duidelijk door. Steeds ver- bindt hij de Liefde met het leven. De bundel 'De hovenier' uit 1914 is ook door Frederik van Eeden vertaald. Hij staat in de verhalenbundel 'Mijn ziel ant- woordt in muziek. De mooiste verhalen van Rabindranath Tagore', die in 2000 werd uitgegeven bij uitgeverij Wereld- bibliotheek. De verhalen in 'De hovenier' zijn geschreven vanuit het mens-zijn met alles wat daarbij hoort. De natuur speelt er een belangrijke rol in. Eerlijkheid over de goede en kwade dingen van het le- ven geven zicht op Tagore als mens. 'Neen, vrienden, een asceet word ik nooit, wat jullie ook beweren.' (XLIII) Het zijn prachtige, goed leesbare verhalen met verrassende beelden, humor en sociaal bewustzijn. In het laatste deel spreekt hij óns aan: 'Wie bent u, lezer, die mijn gedichten leest over honderd jaar?' Hij hoopt dat wij in ons hart 'de levende vreugde voelen' van een lentemorgen, die zijn 'vrolijke stem over honderd ja- ren heen stuurde.' De vierentwintig korte en langere ver- halen in het boek zijn boeiend, geven een beeld van het leven in India in Tago- res tijd, met zoveel onvrijheden, en de pogingen van mensen om die te door- breken. Zelf houd ik veel van 'Amal en de brief van de koning', de bewerking in proza van het toneelstuk 'The Post Office' van Tagore door Chitra Gajadin. Zij is schrij- ver en dichter van Surinaamse afkomst in Rotterdam. Het verhaal gaat over Amal, een zieke jongen die van de dok- ter niet naar buiten mag. Hij wil zo dol- graag toch gaan en praat erover met voorbijgangers. De joghurtverkoper; hij wil met hem mee om de wereld te zien aan de andere kant van de heuvel. En de postbode, die zegt dat Amal op een dag een brief van de koning zal krijgen, en het meisje Sudha dat belooft hem bloe- men te brengen. Het einde van het ver- haal is ontroerend open, laat de lezer vrij om zijn conclusie te trekken: de hofdok- ter is bij Amal, met de brief van de ko- ning... en de belofte dat de koning zelf zal komen. Dan komt het meisje Sudha met haar bloemen. Amal slaapt. Ze vraagt: 'Wanneer wordt hij wakker?/ Zo- dra de koning er is en hem roept/ Wilt u dan iets in zijn oor fluisteren?/ Wat dan?/ Zeg tegen Amal dat Sudha hem niet is vergeten.' De eenvoud van een meesterschrijver. ELS MOOR Chitra Gajadin: 'Amal en de brief van de koning', illustraties: Helen Ong. Rotter- dam: Lemniscaat, 1992. (De uitgever heeft niet meer, wel sommige boekenantiqua- riaten die op internet bereikbaar zijn.) Rabindranath Tagore was een man met meerdere talenten. Er is al veel over hem geschreven en dat maakt het erg moeilijk om een keus te ma- ken, welke aspecten van zijn leven te kiezen voor een kort artikel in 'dWTL'. Hij was immers dichter, schrijver van allerlei proza, schil- der, choreograaf, componist, song- tekstschrijver, zanger, pedagoog, fi- losoof, humanist en uitgever. Tago- re was ook de eerste niet-westerling die in 1913 de Nobelprijs won. Hij was als jongste van dertien kin- deren geboren op 7 mei 1861. Toen hij zeven was, moest hij net als al- le andere kinderen naar school. Ta- gore had daar een grondige hekel aan en veranderde wel vier keer van school. Tenslotte hebben een oude- re broer en zijn vader zijn educa- tie op zich genomen. Op zijn zeven- tiende vertrok hij naar Engeland om rechten te studeren, hetgeen hem helemaal niet kon boeien. In plaats daarvan las hij onder andere wer- ken van Shakespeare en keerde zon- der enig diploma terug naar India. In zijn speeches over onderwijs ver- bloemde hij zijn gebrek aan formeel onderwijs niet; hij benadrukte juist dat het voor hem ondoenlijk was om als creatief jongmens te passen binnen de rigide manier van lesge- ven waar men toentertijd kinderen aan onderwierp. Tagore hield wel van leren en leerde zijn leven lang nieuwe dingen. Hij schreef al ge- dichten vanaf zijn achtste jaar, pu- bliceerde zijn eerste bundel op zijn zestiende en leerde schilderen op zijn 69ste. Tagore publiceerde in het Bengaals, een oude uitgebreide taal uit het oosten van India. Hij was trots op zijn taal. Toch vertaalde hij op enig moment veel van zijn werken in het Engels omdat hij graag wilde dat ook mensen die het Bengaals niet machtig waren, kennis van zijn werk zouden nemen. Hij wilde met an- deren kunnen praten over zijn werk, internationaal daarover kunnen communiceren. Op zijn 51ste reis- de hij naar Engeland alwaar hij Wil- liam Rothenstein, een bekende por- tretschilder, ontmoette. Tagore liet hem een vertaling zien van zijn meest beroemde werk 'Gitanjali: Song Offerings' (door Frederik van Eeden vertaald als 'Wijzangen'). Ro- thenstein was onder de indruk en gaf een kopie ervan aan de Ierse dichter W.B. Yeats. Yeats was van mening dat Tagores werk qua ni- veau veel verder was dan de nog hun weg zoekende dichters in Europa. Samen met andere schrijvers begon Yeats daarom een campagne voor Tagore - zonder zijn medeweten - om de Nobelprijs te krijgen. Op 9 december 1883 trouwde Tago- re met Mrinalini Devi. Zij kregen vijf kinderen van wie er twee jong stier- ven. Dat waren persoonlijk zware jaren voor hem, want rond dezelf- de tijd stierf ook Mrinalini. Toen zijn andere kinderen de schoolgaande leeftijd bereikten, begon hij een school in Santiniketan, een school onder de boom. Hij wilde zijn kin- deren een natuurlijke vorm van on- derwijs laten ondergaan, dichtbij de natuur, waarbij elke onderbre- king door de natuur werd toege- staan. Creativiteit op elk vlak werd gestimuleerd. Respect voor natuur en cultuur werd bijgebracht. Tago- re was ervan overtuigd dat goed on- derwijs aan kinderen de basis is van de vooruitgang van elke natie. In een speech in China moest hij toe- geven dat hij helaas zijn onderwijs ook heeft moeten aanpassen aan de eisen van de omgeving; hetgeen noodzakelijk was voor de toekomst van de schoolverlaters. Toch waren zijn vernieuwende ideeën in het on- derwijs van dien aard, dat elk schoolgaand kind in India nu nog steeds de naam Rabindranath Ta- gore kent; hij wordt gezien als de leerkracht van de natie. Buiten In- dia werd hij uitgenodigd door ve- le landen zoals Japan, Rusland, Ver- enigde Staten van Amerika, Peru en Argentinië om te vertellen over zijn ideeën. Als men kijkt naar het grote aan- tal werken dat Rabindranath Tago- re heeft geschreven, zou men kun- nen concluderen dat hij een brood- schrijver was: 40 toneelstukken, 8 romans, 24 korte verhalen, 2230 lied- jes en een ongekend groot aantal gedichten. Dit was echter niet het geval, want hij kwam uit een rijke familie. Ondanks het nest waar Ta- gore uitkwam, was hij een eenvou- dige mens. Bij een van zijn vele be- zoeken aan het buitenland, werd hij verwelkomd als de grote bood- schapper uit India. Hij vroeg zijn toehoorders hem niet te zien als boodschapper, maar als iemand die om hun liefde kwam vragen. In 1918 stichtte hij zijn universiteit Visva Bharati, maar zijn erfenis was niet voldoende om de universiteit draai- ende te houden. Hij ging daarom verscheidene keren op tournee naar het buitenland om geld te genere- ren en donaties te vragen. De spee- ches die hij op deze tournees gaf, zijn ook gepubliceerd. Hoewel zijn broers en zussen alle twaalf ook zeer getalenteerde men- sen waren, is het Rabindranath Ta- gore die als jongste, als dertiende kind, nog steeds wereldwijd bekend is. De combinatie van werk, leefstijl en levensvisie maken Tagore bijzon- der. Hij nam van alles het goede. Hij oversteeg hetgeen in India gebeur- de. Hij zei: 'Echte eenheid kan slechts bereikt worden door het vie- ren van diversiteit in een dialoog tussen verschillende culturen.' Hij was wars van chauvinisme, natio- nalisme en geweld. Door op zoek te gaan naar eenheid in diversiteit kon men vrede en harmonie bereiken, dat hield hij elke natie voor die hij bezocht. Dat was ook zijn visie op internationaal samenwerken. Hij zei ook: 'Ik heb geen geloof in nieu- we instituties, maar in individuen over de hele wereld die helder den- ken, nobel voelen en het goede doen'. De nalatenschap van Tagore is groot. Zeventig jaar na zijn over- lijden is zijn visie nog steeds sterk. Suriname heeft hij nooit bezocht. Als hij dat gedaan zou hebben, zou hij mensen ook hier op het hart drukken om met de natuur te wer- ken, in balans te leven met de na- tuur en kinderen op een natuurlij- ke manier te onderwijzen. In de laat- ste speech die hij gaf in Santinike- tan in 1941, gaf hij aan zeer teleur- gesteld te zijn in het Westen dat zul- ke mooie literatuur had voortge- bracht en op zo'n barbaarse wijze oorlog voerde. Toch heeft hij zijn geloof in de mens nooit verloren: hij geloofde dat er een nieuwe we- reldorde zal komen die gestoeld zal zijn op het gedachtegoed van het Oosten én het Westen. Hij bleef ho- pen op een wereldorde van balans en harmonie. SYLVANA DANKERLUI Rabindranath Tagore, een inspirerende levensloop Van de redactie Op 7 mei 2011 wordt her- dacht dat Rabindranath Tagore 150 jaar geleden is geboren. Op 7 augustus is het 70 jaar geleden dat hij overleed. De Indiase am- bassade wil aan deze bij- zondere mens speciale aandacht geven door een jaar lang evenementen te organiseren. Dit jaar wordt gestart met een feestweek. Deze wordt ge- organiseerd onder auspi- ciën van het departement Cultuur van Suriname en de ambassadeur van In- dia, K.J.S. Sodhi. De feest- weekcommissie bestaat uit: Indiase ambassade, Alphamax Academy, ART Vibes United en Schrijversgroep '77. De redactie van 'dWTL' wil ook aandacht besteden aan Rabindranath Tagore, omdat hij universeel was op vele gebieden, zijn literaire werk veel herkenbaars heeft en hij zijn mo- derne, mensvriendelijke ideeën toepaste in de prak- tijk, vooral in het onderwijs. Het programma van de herdenking heeft als hoogte- punt van 7 tot 15 mei een tentoonstelling in Fort Zee- landia van Tagores schilderijen. Hieraan zijn werken van Surinaamse kunstenaars toegevoegd. Bij de ope- ning en de sluiting worden culturele presentaties ge- houden. Op 8 mei zal er een filmavond zijn over leven en werk van Tagore in het Suit Theater (De Paarl) en op 11 mei een filmavond: Satyagit Ray's, 'Tagore' & 'Ka- buli Wala', in het Indiaas Cultureel Centrum aan de Schneiders Howardstraat. Er worden ook schrijf- en schilderwedstrijden georganiseerd voor verschillen- de categorieën deelnemers. Een uitgebreid program- ma met alle bijzonderheden zal nog in 'de Ware Tijd' verschijnen. Houd u het in de gaten! De ambassadeur van India nodigt nu al alle kunstliefhebbers uit om al- le festiviteiten en activiteiten bij te wonen! Het is de moeite waard: Tagore was een belangrijke mens, ook voor Suriname! THEA DOELWIJT reageerde enthousiast op ons plan een Tagore-special te bezorgen: 'O, wat mooi, die Tagore-momenten. In de "Moetete"- tijd waren we er al mee bezig, riepen we tegen elkaar: "I came to your shore as a stranger, I left your shore as a friend".' [- Red. 'dWTL'] Daar, waar het verstand vrij is van angst Daar, waar het verstand vrij is van angst en het hoofd verheven is Waar kennis bevrijd is Waar de wereld niet is opgebroken in brokstukken Door bekrompen, burgerlijke muren Waar woorden voortvloeien uit de diepte van de waarheid Waar onvermoeibaar streven zijn armen uitstrekt naar perfectie Waar de heldere stroom van rede zijn weg niet kwijtgeraakt is In de sombere woestijn van dode gewoontes Waar het verstand door u voorwaarts wordt geleid In immer verruimende gedachten en acties Oh vader, laat ons in die hemel van vrijheid wakker worden Rabindranath Tagore in 'Gitanjali' Vertaling: Sylvana Dankerlui Literair, nr. 1147 Redactie: Sylvana Dankerlui (als gast), Els Moor Eindredactie: Jan Bongers Medewerkers deze week: Bhai, Sylvana Dankerlui, Thea Doelwijt, Els Moor In de Surinaamse literatuur is het de dichter Bhai (James Ramlall) die zich heeft laten inspireren door Rabindra- nath Tagore. Hij heeft diens werk grondig bestudeerd. 'Vindu' (Paramaribo, 1982) is zijn enige uitgegeven gedichtenbundel, waarvoor hij de Staatsprijs voor lite- ratuur over de jaren 1980-1982 ontving. Het volgende gedicht uit 'Vindu': Ik ben een glas - leeg - Dat staat te wachten Op een tafel In een onbewoond vertrek Ik heb geen verlangen Maar ben tevreden Als ik ooit Iemand laven mag R Ra ab bi in nd dr ra an na at th h T Ta ag go or re e i in n d de e l li it te er ra at tu uu ur r [James Ramlall, de dichter BHAI, schreef ter gelegenheid van de Ta- gore-herdenking in mei een essay over Santiniketan. James Ramlall heeft in Santiniketan gestudeerd aan de door Tagore in 1901 gestich- te universiteit Visvabharati. In de periode 1963-1964 heeft hij zich daar verdiept in enkele aspecten van Rabindranath Tagore, met na- me in zijn geschriften over litera- tuur en filosofie. Hieronder volgen twee fragmenten:] [...] De indrukken van Santiniketan blijven de bezoekers van dit vredes- oord altijd bij. In de lente zijn de tuinen, perken en parken in San- tiniketan vol prachtige bloemen. Ook de bomen en planten met hun jonge bladeren en de vele tinten groen kondigen het nieuwe seizoen aan met het lentefeest, Holi, dat wij ook kennen als Phagwa, dat door de bewoners van Santiniketan uit- bundig wordt gevierd. Kleuren en nog eens kleuren bij mens en om- geving vormen een natuurlijke ten- toonstelling. Ook vogels uit ande- re streken komen gedurende de lentedagen naar Santiniketan om met mens, dier en planten het nieu- we seizoen te beleven. Tijdens het holifeest zijn alle mensen gelijk; dan is er geen onderscheid tussen groot en klein, leerlingen en lera- ren, jongens en meisjes; dan is een- ieder gelijk, binnen respectvol ge- drag. Het holifeest is een feest voor iedereen, een nieuw begin met nieuwe voornemens, verwachtin- gen en mogelijkheden. In de holi- periode worden veel lekkernijen klaargemaakt. In de keuken is het personeel bedrijvig. Vooral rasgu- la en gulabjam, gedompeld in heer- lijke jasmijnsiroop, in grote aarden kruiken voor de afkoeling, zijn bij- zonder gewild. Terwijl de holidag gekenmerkt wordt door een kleu- renspel wordt de avond getekend door Rabindra-sangeet en toneel- stukken, speciaal voor deze gele- genheid geschreven door Gurudev (Tagore - Red.). Een toneelstuk van Gurudev dat dan wordt opgevoerd is 'Dak ghar' (Post Office of De brief van de koning). [...] [...] Gewoontegetrouw zijn er in de avond vele culturele presentaties voor de aanwezige gasten en ou- ders, zoals Rabindra-sangeet, volks- dansen, voordrachten en verhalen, die de kinderen en studenten heb- ben ingestudeerd, maar ook ande- re podiumuitvoeringen waaronder zeker 'Dak ghar' met als slotzin: 'Amal hier is Sudha, ik ben je niet vergeten.' Een slotstuk dat velen tot emoties en tranen beroert. Ja, in- derdaad, 'Amal hier is Sudha, ik ben je niet vergeten.', waarna Amal niet meer wacht en zijn ogen sluit. [...] T Tw we ee e f fr ra ag gm me en nt te en n u ui it t ' 'S Sa an nt ti in ni ik ke et ta an n: : H He er ri in nn ne er ri in ng ge en n u ui it t e ee en n v ve er r v ve er rl le ed de en n' ' James Ramlall / Bhai foto: M. van Kempen Kunstwerk van Rabindranath Tagore Openlucht-klas op Santiniketan-school in vroegere tijden uit: 'India perspectives', vol. 24, no 2, 2010 Titelpagina van de 1912-uitgave van 'Gitanjali' uit: 'India perspectives' Rabindranath Tagore uit: 'India perspectives'
description
DWT in its issue of 23rd April carried a full page on Celebraton of 150th Birth Anniversary of Rabindranath Tagore in Suriname
Transcript of 150th Birth Anniversary of Rabindranath Tagore
zaterdag 23 april 2011 DWT C5
LITERAIR
In 1913 ontving Rabindranath Tagore deNobelprijs voor literatuur. Hij was deeerste niet-westerling die deze eer tebeurt viel. 'Voor zijn gevoelige, leven-de en schone verzen, waarmee hij metgroot vakmanschap zijn poëtische ge-dachten met eigen Engelse woorden totdeel van de wereldliteratuur heeft ge-
maakt', staat in het juryrapport. Hij kreegde prijs voor zijn bundel 'Gitanjali' (1909)die in het Nederlands vertaald werd in1912 door Frederik van Eeden onder detitel 'Wijzangen'. In alle gedichten richthij zich tot 'U' of 'Gij', de 'Onnoembare',die hij ook vaak als 'Liefde' aanduidt: 'OpLiefde alleen zit ik te wachten, om mijeindelijk in hare handen te geven. Daar-om is het zo laat geworden, daarom benik schuldig aan zoveel verzuim.' (XVII)Of: 'Die mij liefhebben in deze wereldwillen mij op allerlei wijzen beveiligen.Maar met Uwe liefde, die zoveel groteris dan de hunne, is het anders, Gij laatmij vrij.' (XXXII) De vrijheid van geestklinkt hierin duidelijk door. Steeds ver-bindt hij de Liefde met het leven.De bundel 'De hovenier' uit 1914 is ookdoor Frederik van Eeden vertaald. Hijstaat in de verhalenbundel 'Mijn ziel ant-woordt in muziek. De mooiste verhalenvan Rabindranath Tagore', die in 2000werd uitgegeven bij uitgeverij Wereld-bibliotheek. De verhalen in 'De hovenier'zijn geschreven vanuit het mens-zijn metalles wat daarbij hoort. De natuur speelt
er een belangrijke rol in. Eerlijkheid overde goede en kwade dingen van het le-ven geven zicht op Tagore als mens.'Neen, vrienden, een asceet word ik nooit,wat jullie ook beweren.' (XLIII) Het zijnprachtige, goed leesbare verhalen metverrassende beelden, humor en sociaalbewustzijn. In het laatste deel spreekthij óns aan: 'Wie bent u, lezer, die mijngedichten leest over honderd jaar?' Hijhoopt dat wij in ons hart 'de levendevreugde voelen' van een lentemorgen,
die zijn 'vrolijke stem over honderd ja-ren heen stuurde.'De vierentwintig korte en langere ver-halen in het boek zijn boeiend, geveneen beeld van het leven in India in Tago-res tijd, met zoveel onvrijheden, en depogingen van mensen om die te door-breken.
Zelf houd ik veel van 'Amal en de briefvan de koning', de bewerking in prozavan het toneelstuk 'The Post Office' vanTagore door Chitra Gajadin. Zij is schrij-ver en dichter van Surinaamse afkomstin Rotterdam. Het verhaal gaat overAmal, een zieke jongen die van de dok-ter niet naar buiten mag. Hij wil zo dol-graag toch gaan en praat erover metvoorbijgangers. De joghurtverkoper; hijwil met hem mee om de wereld te zienaan de andere kant van de heuvel. En depostbode, die zegt dat Amal op een dageen brief van de koning zal krijgen, enhet meisje Sudha dat belooft hem bloe-men te brengen. Het einde van het ver-haal is ontroerend open, laat de lezer vrijom zijn conclusie te trekken: de hofdok-
ter is bij Amal, met de brief van de ko-ning... en de belofte dat de koning zelfzal komen. Dan komt het meisje Sudhamet haar bloemen. Amal slaapt. Zevraagt: 'Wanneer wordt hij wakker?/ Zo-dra de koning er is en hem roept/ Wiltu dan iets in zijn oor fluisteren?/ Watdan?/ Zeg tegen Amal dat Sudha hemniet is vergeten.' De eenvoud van eenmeesterschrijver.
ELS MOOR
Chitra Gajadin: 'Amal en de brief van dekoning', illustraties: Helen Ong. Rotter-dam: Lemniscaat, 1992. (De uitgever heeftniet meer, wel sommige boekenantiqua-riaten die op internet bereikbaar zijn.)
Rabindranath Tagore was een manmet meerdere talenten. Er is al veelover hem geschreven en dat maakthet erg moeilijk om een keus te ma-ken, welke aspecten van zijn levente kiezen voor een kort artikel in'dWTL'. Hij was immers dichter,schrijver van allerlei proza, schil-der, choreograaf, componist, song-tekstschrijver, zanger, pedagoog, fi-losoof, humanist en uitgever. Tago-re was ook de eerste niet-westerlingdie in 1913 de Nobelprijs won.
Hij was als jongste van dertien kin-deren geboren op 7 mei 1861. Toenhij zeven was, moest hij net als al-le andere kinderen naar school. Ta-gore had daar een grondige hekelaan en veranderde wel vier keer vanschool. Tenslotte hebben een oude-re broer en zijn vader zijn educa-tie op zich genomen. Op zijn zeven-tiende vertrok hij naar Engeland omrechten te studeren, hetgeen hemhelemaal niet kon boeien. In plaatsdaarvan las hij onder andere wer-ken van Shakespeare en keerde zon-der enig diploma terug naar India.In zijn speeches over onderwijs ver-bloemde hij zijn gebrek aan formeelonderwijs niet; hij benadrukte juistdat het voor hem ondoenlijk wasom als creatief jongmens te passenbinnen de rigide manier van lesge-ven waar men toentertijd kinderenaan onderwierp. Tagore hield welvan leren en leerde zijn leven langnieuwe dingen. Hij schreef al ge-dichten vanaf zijn achtste jaar, pu-bliceerde zijn eerste bundel op zijnzestiende en leerde schilderen opzijn 69ste.
Tagore publiceerde in het Bengaals,een oude uitgebreide taal uit hetoosten van India. Hij was trots opzijn taal. Toch vertaalde hij op enigmoment veel van zijn werken in hetEngels omdat hij graag wilde datook mensen die het Bengaals nietmachtig waren, kennis van zijn werkzouden nemen. Hij wilde met an-deren kunnen praten over zijn werk,internationaal daarover kunnencommuniceren. Op zijn 51ste reis-de hij naar Engeland alwaar hij Wil-liam Rothenstein, een bekende por-tretschilder, ontmoette. Tagore liethem een vertaling zien van zijnmeest beroemde werk 'Gitanjali:Song Offerings' (door Frederik vanEeden vertaald als 'Wijzangen'). Ro-
thenstein was onder de indruk engaf een kopie ervan aan de Iersedichter W.B. Yeats. Yeats was vanmening dat Tagores werk qua ni-veau veel verder was dan de nog hunweg zoekende dichters in Europa.Samen met andere schrijvers begonYeats daarom een campagne voorTagore - zonder zijn medeweten -om de Nobelprijs te krijgen.Op 9 december 1883 trouwde Tago-re met Mrinalini Devi. Zij kregen vijfkinderen van wie er twee jong stier-ven. Dat waren persoonlijk zwarejaren voor hem, want rond dezelf-de tijd stierf ook Mrinalini. Toen zijnandere kinderen de schoolgaandeleeftijd bereikten, begon hij eenschool in Santiniketan, een schoolonder de boom. Hij wilde zijn kin-deren een natuurlijke vorm van on-derwijs laten ondergaan, dichtbijde natuur, waarbij elke onderbre-king door de natuur werd toege-staan. Creativiteit op elk vlak werdgestimuleerd. Respect voor natuuren cultuur werd bijgebracht. Tago-re was ervan overtuigd dat goed on-derwijs aan kinderen de basis is vande vooruitgang van elke natie. Ineen speech in China moest hij toe-geven dat hij helaas zijn onderwijsook heeft moeten aanpassen aan deeisen van de omgeving; hetgeennoodzakelijk was voor de toekomstvan de schoolverlaters. Toch warenzijn vernieuwende ideeën in het on-derwijs van dien aard, dat elkschoolgaand kind in India nu nogsteeds de naam Rabindranath Ta-gore kent; hij wordt gezien als deleerkracht van de natie. Buiten In-
dia werd hij uitgenodigd door ve-le landen zoals Japan, Rusland, Ver-enigde Staten van Amerika, Peru enArgentinië om te vertellen over zijnideeën.
Als men kijkt naar het grote aan-tal werken dat Rabindranath Tago-re heeft geschreven, zou men kun-nen concluderen dat hij een brood-schrijver was: 40 toneelstukken, 8romans, 24 korte verhalen, 2230 lied-jes en een ongekend groot aantalgedichten. Dit was echter niet hetgeval, want hij kwam uit een rijkefamilie. Ondanks het nest waar Ta-gore uitkwam, was hij een eenvou-dige mens. Bij een van zijn vele be-zoeken aan het buitenland, werd hijverwelkomd als de grote bood-schapper uit India. Hij vroeg zijntoehoorders hem niet te zien alsboodschapper, maar als iemand die
om hun liefde kwam vragen. In 1918stichtte hij zijn universiteit VisvaBharati, maar zijn erfenis was nietvoldoende om de universiteit draai-ende te houden. Hij ging daaromverscheidene keren op tournee naarhet buitenland om geld te genere-ren en donaties te vragen. De spee-ches die hij op deze tournees gaf,zijn ook gepubliceerd.
Hoewel zijn broers en zussen alletwaalf ook zeer getalenteerde men-sen waren, is het Rabindranath Ta-gore die als jongste, als dertiendekind, nog steeds wereldwijd bekendis. De combinatie van werk, leefstijlen levensvisie maken Tagore bijzon-der. Hij nam van alles het goede. Hijoversteeg hetgeen in India gebeur-
de. Hij zei: 'Echte eenheid kanslechts bereikt worden door het vie-ren van diversiteit in een dialoogtussen verschillende culturen.' Hijwas wars van chauvinisme, natio-nalisme en geweld. Door op zoek tegaan naar eenheid in diversiteit konmen vrede en harmonie bereiken,dat hield hij elke natie voor die hijbezocht. Dat was ook zijn visie opinternationaal samenwerken. Hijzei ook: 'Ik heb geen geloof in nieu-we instituties, maar in individuenover de hele wereld die helder den-ken, nobel voelen en het goededoen'.
De nalatenschap van Tagore isgroot. Zeventig jaar na zijn over-lijden is zijn visie nog steeds sterk.Suriname heeft hij nooit bezocht.Als hij dat gedaan zou hebben, zouhij mensen ook hier op het hart
drukken om met de natuur te wer-ken, in balans te leven met de na-tuur en kinderen op een natuurlij-ke manier te onderwijzen. In de laat-ste speech die hij gaf in Santinike-tan in 1941, gaf hij aan zeer teleur-gesteld te zijn in het Westen dat zul-ke mooie literatuur had voortge-bracht en op zo'n barbaarse wijzeoorlog voerde. Toch heeft hij zijngeloof in de mens nooit verloren:hij geloofde dat er een nieuwe we-reldorde zal komen die gestoeld zalzijn op het gedachtegoed van hetOosten én het Westen. Hij bleef ho-pen op een wereldorde van balansen harmonie.
SYLVANA DANKERLUI
RRaabbiinnddrraannaatthh TTaaggoorree,, eeeenn iinnssppiirreerreennddee lleevveennsslloooopp VVaann ddee rreeddaaccttiieeOp 7 mei 2011 wordt her-dacht dat RabindranathTagore 150 jaar geleden isgeboren. Op 7 augustus ishet 70 jaar geleden dat hijoverleed. De Indiase am-bassade wil aan deze bij-zondere mens specialeaandacht geven door eenjaar lang evenementen teorganiseren. Dit jaarwordt gestart met eenfeestweek. Deze wordt ge-organiseerd onder auspi-ciën van het departementCultuur van Suriname ende ambassadeur van In-dia, K.J.S. Sodhi. De feest-weekcommissie bestaatuit: Indiase ambassade,Alphamax Academy, ARTVibes United en Schrijversgroep '77. De redactie van'dWTL' wil ook aandacht besteden aan RabindranathTagore, omdat hij universeel was op vele gebieden, zijnliteraire werk veel herkenbaars heeft en hij zijn mo-derne, mensvriendelijke ideeën toepaste in de prak-tijk, vooral in het onderwijs.
Het programma van de herdenking heeft als hoogte-punt van 7 tot 15 mei een tentoonstelling in Fort Zee-landia van Tagores schilderijen. Hieraan zijn werkenvan Surinaamse kunstenaars toegevoegd. Bij de ope-ning en de sluiting worden culturele presentaties ge-houden. Op 8 mei zal er een filmavond zijn over levenen werk van Tagore in het Suit Theater (De Paarl) enop 11 mei een filmavond: Satyagit Ray's, 'Tagore' & 'Ka-buli Wala', in het Indiaas Cultureel Centrum aan deSchneiders Howardstraat. Er worden ook schrijf- enschilderwedstrijden georganiseerd voor verschillen-de categorieën deelnemers. Een uitgebreid program-ma met alle bijzonderheden zal nog in 'de Ware Tijd'verschijnen. Houd u het in de gaten! De ambassadeurvan India nodigt nu al alle kunstliefhebbers uit om al-le festiviteiten en activiteiten bij te wonen! Het is demoeite waard: Tagore was een belangrijke mens, ookvoor Suriname!THEA DOELWIJT reageerde enthousiast op ons planeen Tagore-special te bezorgen:'O, wat mooi, die Tagore-momenten. In de "Moetete"-tijd waren we er al mee bezig, riepen we tegen elkaar:"I came to your shore as a stranger, I left your shoreas a friend".' [- Red. 'dWTL']
DDaaaarr,, wwaaaarr hheett vveerrssttaanndd vvrriijj iiss vvaann aannggsstt
Daar, waar het verstand vrij is van angst en het hoofd verheven is
Waar kennis bevrijd isWaar de wereld niet is opgebroken in brokstukkenDoor bekrompen, burgerlijke murenWaar woorden voortvloeien uit de diepte van de
waarheidWaar onvermoeibaar streven zijn armen uitstrekt
naar perfectieWaar de heldere stroom van rede zijn weg niet
kwijtgeraakt isIn de sombere woestijn van dode gewoontesWaar het verstand door u voorwaarts wordt geleidIn immer verruimende gedachten en actiesOh vader, laat ons in die hemel van vrijheid wakker
worden
Rabindranath Tagore in 'Gitanjali'Vertaling: Sylvana Dankerlui
Literair, nr. 1147
Redactie: Sylvana Dankerlui (als gast), Els Moor
Eindredactie: Jan BongersMedewerkers deze week: Bhai, Sylvana Dankerlui, Thea Doelwijt, Els Moor
In de Surinaamse literatuur is het de dichter Bhai (JamesRamlall) die zich heeft laten inspireren door Rabindra-nath Tagore. Hij heeft diens werk grondig bestudeerd.'Vindu' (Paramaribo, 1982) is zijn enige uitgegevengedichtenbundel, waarvoor hij de Staatsprijs voor lite-ratuur over de jaren 1980-1982 ontving. Het volgendegedicht uit 'Vindu':
Ik ben een glas - leeg -Dat staat te wachtenOp een tafelIn een onbewoond vertrekIk heb geen verlangenMaar ben tevredenAls ik ooitIemand laven magRRaabbiinnddrraannaatthh TTaaggoorree iinn ddee lliitteerraattuuuurr
[James Ramlall, de dichter BHAI,schreef ter gelegenheid van de Ta-gore-herdenking in mei een essayover Santiniketan. James Ramlallheeft in Santiniketan gestudeerdaan de door Tagore in 1901 gestich-te universiteit Visvabharati. In deperiode 1963-1964 heeft hij zichdaar verdiept in enkele aspectenvan Rabindranath Tagore, met na-me in zijn geschriften over litera-tuur en filosofie. Hieronder volgentwee fragmenten:]
[...] De indrukken van Santiniketanblijven de bezoekers van dit vredes-oord altijd bij. In de lente zijn detuinen, perken en parken in San-tiniketan vol prachtige bloemen.Ook de bomen en planten met hunjonge bladeren en de vele tintengroen kondigen het nieuwe seizoenaan met het lentefeest, Holi, dat wij
ook kennen als Phagwa, dat doorde bewoners van Santiniketan uit-bundig wordt gevierd. Kleuren ennog eens kleuren bij mens en om-geving vormen een natuurlijke ten-toonstelling. Ook vogels uit ande-
re streken komen gedurende delentedagen naar Santiniketan ommet mens, dier en planten het nieu-we seizoen te beleven. Tijdens hetholifeest zijn alle mensen gelijk;dan is er geen onderscheid tussengroot en klein, leerlingen en lera-ren, jongens en meisjes; dan is een-ieder gelijk, binnen respectvol ge-drag. Het holifeest is een feest vooriedereen, een nieuw begin metnieuwe voornemens, verwachtin-gen en mogelijkheden. In de holi-periode worden veel lekkernijenklaargemaakt. In de keuken is hetpersoneel bedrijvig. Vooral rasgu-la en gulabjam, gedompeld in heer-lijke jasmijnsiroop, in grote aardenkruiken voor de afkoeling, zijn bij-zonder gewild. Terwijl de holidaggekenmerkt wordt door een kleu-renspel wordt de avond getekenddoor Rabindra-sangeet en toneel-
stukken, speciaal voor deze gele-genheid geschreven door Gurudev(Tagore - Red.). Een toneelstuk vanGurudev dat dan wordt opgevoerdis 'Dak ghar' (Post Office of De briefvan de koning). [...]
[...] Gewoontegetrouw zijn er in deavond vele culturele presentatiesvoor de aanwezige gasten en ou-ders, zoals Rabindra-sangeet, volks-dansen, voordrachten en verhalen,die de kinderen en studenten heb-ben ingestudeerd, maar ook ande-re podiumuitvoeringen waaronderzeker 'Dak ghar' met als slotzin:'Amal hier is Sudha, ik ben je nietvergeten.' Een slotstuk dat velen totemoties en tranen beroert. Ja, in-derdaad, 'Amal hier is Sudha, ik benje niet vergeten.', waarna Amal nietmeer wacht en zijn ogen sluit. [...]
TTwweeee ffrraaggmmeenntteenn uuiitt ''SSaannttiinniikkeettaann:: HHeerriinnnneerriinnggeenn uuiitt eeeenn vveerr vveerrlleeddeenn''
James Ramlall / Bhaifoto: M. van Kempen
Kunstwerk van Rabindranath Tagore
Openlucht-klas op Santiniketan-school in vroegere tijdenuit: 'India perspectives', vol. 24, no 2, 2010
Titelpagina van de 1912-uitgavevan 'Gitanjali'
uit: 'India perspectives'
Rabindranath Tagoreuit: 'India perspectives'
