7/7

15 juli 1975

30». .6/15

1 ju.n.i » 3P juni

1» Indigo geadresseerden ten'ehoeve van de onder hun commandogestelde ë'ènheden en/of opleidingen gebruik wensen té makenvan gegevens die ,in dit rapport zijn vervat, dient met diegegevens de nod,ige voorzichtigheid te worden "betracht.

2» In géén gevs l mag over de .gegeyèns van, dit rapport meldingworden gemaakt tegenover- niét-leden va.n de Nederlandsekrijgsmacht*

^* I-n het g§val dat in dit rapport vervatte gegevens? dóór eengea^res^eê-rde aiq^-verwerkt in een cursus-»waaraan tevensbuitenlandse officieren deelnemen, dient terzake kontakt teworden opgenomen met hoofd MAEID c.q_. SOI-éZMïïÊD.

4» De geadresseerden dienen slechts zes opeenvolgend gedateerdeuitgaven aan te houden. Bij ontvangst van een zevende dientde oudste uitgave te worden vernieiigd onder indiening vaneen proces—verbaal aan het hoofd HARrb»

/5* Indien een-'geadresseerde êên of meer uitgave-n wenst aan te

houden "ctïent hij dat schriftelijk mede te delen aan hethoofd MARÏB.

/ T H A h

i !

\

ft\

t

MIKDEF/WCSSTAF (KM) IGK

~ i -DISTRIBUTIELIJST

CMS

ƒ-

tevens voor: PLV CMSCHEF KAB. CMS-BDZ

ter visie

ter visie

ex, mr.

SC1MS tevens voor: HBÏÏORGHBUTAKTIEKHBOPLAHMEH

HBÜBEDRIJFSVEIL/iïBCD-ZAKESrtevens ter visie SC2MS —

JZ-J-

DIH.MARSTAFSCHOOLBÜPLAïïPERS — * Vtevens voor: HGOFIÏÏMAÏT

HBÜLEKTROHH¥0

WASHINGTON — £

10.

11 t/m 11

BOHH —tMlXRhT! PARIJS — 'q/s'/?é^CKM&RHS — £#/? S?/ '-jpCZMBL d.t.v. SOI - /-ƒ- st^tvyv

20U22

t/a02MED d.t.v. HDGB

OZMHËD/SOICEKDCIttD

HIJHMOHD —CïM TEXELCMT-Ï IJM01DCMM SCHELDE _COZDNED 21ten behoeve van in dienst zijnde onderzeeboten 28 t/m 33CMDÏÏED " 2 FCFHEGTIQN,

_M_ t/a

38' 5n 3912L41

C1TAVGISOMARKA.Z ERFPRINSHOZBTBSHAÏÏTAK

CMVKV d.t.v. 01

CMVKK tevens voor CVSQten behoeve van de daarvoor in aanmerkingkomende schepenCMBFLOT 1CMBFLOT 3

15

46_J/m__6§

'ia70

*/ W Ï U Ï j f , V«.VJ

a/ «7 CYSQ 321CVSQ 2C?SQ 860VOKIM

HLAMID-^/HLUID -

'//

BÏÏ IBL

ïl

7778

J<L_80 t/m 88

- u -

INLICHTINGENRAPPORT no, 6/75

1 juni - 30 Juni 1975

INHOUDSOPGAVE

DISTRIBUTIELIJST

INHOUDSOPGAVE

EVALUATIE DER INLICHTINGEN

blz,i

iiiii

HOOFDSTUK 1 - DIVERSE ONDERWERPEN

(UNCLAS) - ENKELE KWESTIES BETREFFENDE DS ONT- 1 - 1 8WIKKELING VAN DE MARITIEME KRIJGSKUNDE

- OVERZICHT SOVJET MARITIEME AKTIVI- 1 9 - 2 9TEITEN IN DE EERSTE HELFT VAH 1975

- NOODZAAK TOT BEVEILIGING VAN HET 30BERICHTENVERKEER, WEDEROM GEÏLLUS-TREERD

i )HOOFDSTUK 2 ~ SOVJET MARITIEME! AKTIVITEITEN

- ATLANTISCHE OCEAAN

- SOVJET NOORDELIJKE VLOOT

- SOVJET OOSTZEE VLOOT EN VARSCHAUPAKT MARINES

- SOVJET MIDDELLANDSE ZSE ESKADER

3132

52 - 35

33 - 35

HOOFDSTUK 3 - KARAKTERISTIEKEN VAN SOVJETCOMBATTAHTEN EN HÜLPSCHEPEN

- INGUL-KLAS3E ATR

36

37

- iii -

EVALUATIE DER INLICHTINGEN

Bij het evalueren (graderen) van de v/aarde van de

ontvangen inlichtingen stelt men de betrouwbaarheid van de

bron vast en bepaalt vervolgens de waarschijnlijke juistheid

van het bericht zelf»

Reliability of the source

A * completely reliable

B =« usually reliable

C = fairly reliable

D =* not usually reliable

E = unreliable

F = reliability cannot be judged»

Acouraoy of the information

1 = confirmed by other sources

2 = probable true

J5 « possible true

4 « doubtfully true

5 = improbable true

6 » truth cannot be judged.

HOOFDSTUK 1

DIVERSE ONDERWERPEN

ENKELE KWESTIES BETRBFFSHDE DB ONTWIKKELING VAN .DEMARITIEME KRIJGSKUNDE

1. P Inleiding

In het navolgende exposé onderwerpt Sovjet admiraal

krijgskunde aan een kritisch onderzoek. De Sovjet admiraalkomt hierbij tot opvallende uitspraken en gedachten.Opvallend in die zin dat het Sovjet maritiem krijgs-kundig denken - immers geëvolueerd vanuit het eigenmilitair-technisch mogelijke - in brede zin een onder-schrijving oplevert van het Westerse beeld aangaande deSovjet stand van zaken op wapentechnisch gebied. Ditartikel is verschenen in de december 1974-uitgave vanMorskoi Sbornik en draagt geen klassifikatie.

2. (ü) De revolutie op militair gebied, die de laatste decennia(U=UNOLAS) plaatsvindt, bepaalt de steeds snellere wisseling van

bewapeningssystemen, die steeds geperfektioneerder wor-den. De2e toestand is weer afhankelijk van het versneldeontwikkelingstempo der technische middelen waarmee menoorlog kan voeren en van de wijzen waarop de strijd-krachten worden ingezet,. In verband hiermee krijgt eenonderzoek naar de mogelijke ontwikkelingen op militairgebied en ook naar de theorie der maritieme krijgskundeeen speciale betekenis,

3. (ü) Wij zullen deze kwestie aan een kort onderzoek onder-werpen. Hierbij nemen wij als onderwerp voor onmiddellijkeanalyse de afzonderlijke bestanddelen van de maritiemekrijgskunde, met name de diverse categorieën. Dit zijnde meest direkte, de meest beweeglijke en voor verande-ring der materiële strijdmiddelen ter zee de meestgevoelige elementen van de krijgskunde. Daarom kan mende veranderingen in die elementen beschouwen als pri-maire, konkrete en objektieve gevolgen van de verande-ringen in genoemde middelen.

4» (ü") .Enkele bestanddelen van de maritieme krijgskunde komenop alle niveau's tot uiting. Zo kan men vanuit strategisch

/operationeel en

- 2 -

operationeel en taktisch standpunt spreken over samen-werking der strijdkrachten en over,de bevelvoering*Dit geldt evenzeer voor begrippen als de aanval, de con-centratie, enz. Andere categorieën, zoals bijvoorbeeldhet gevecht en de (taktische) aanval blijven beperkt tothet gebied van de taktiek.

r

5. (u) De omvang van de strijd. De toenemende mogelijkhedenvan de marine om strategische taken uit te voeren makende rol, die zij in oorlogstijd speelt belangrijker. Inovereenstemming hiermee neemt ook het belang van de zeeals gevechtsterrein toe. Dientengevolge wordt een verdereuitbreiding van de strijd ter zee in de toekomst onher—

^ roepelijk een van de belangrijkste facetten van de oorlog,) in zijn geheel. Gezien de aard en de gevolgen van de ge-

wapende strijd sullen de eigenschappen van een modernevloot zoals universaliteit, beweeglijkheid en het ver-mogen tot concentratie van offensieve kracht steeds meerop de voorgrond treden. Hiervan kan men niet alleengebruik maken bij de strijd met een tegenstander op zee,maar ook bij akties van andere krijgsmachtonderdelen.Als men de omvang van de strijd beschouwt vanuit strate-gisch standpunt, ziet men een voortdurend toenemend ver-mogen van de vloten der grote zeemogendheden om steedsbeter hun uiteindelijke doelstellingen te bereiken.Dit geldt in het bijzonder voor de akties der strategischeoffensieve strijdkrachten, die gericht zijn op de vernie~tiging van grote vijandelijke concentraties en vooralop de vernietiging van zijn militair-economisch poten-tieel. Dit kan een direkte invloed hebben op het verloopen zelfs op de afloop van. een nucleaire oorlog. Het ligtvoor de hand dat de verdere ontwikkeling van de vloten

O het mogelijk zal maken dat zij op nog grotere schaalstrijd leveren. /

6. (ü) Ook de omvang van de afzonderlijke operaties, die doorde marine worden uitgevoerd, wordt steeds groter. Metname maken de toenemende mogelijkheden van strategischeraketonderzeeboten om objekten te vernietigen op hetvaste land het mogelijk om het front te verbreden en dediepte van inwerking op de vijand te verhogen. Zo is dereikwijdte van het Amerikaanse strategische nucleaireonderzeebootwapen jfjjjfffftHÊÊ^ de laatste 10jaar meer dan twee maal zo groot geworden. De owergangnaar het nieuwe nucleaire raketsysteem voor onderzee-boten "TRIDEÏÏT", waarover de Westerse pers zoveel schrijft,zal eerdergenoemde parameter nog eens tweemaal zo grootmaken. Hiermede in overeenstemming zal ook de uitwerkinggroter worden,

7» (u) Op een dergelijke wijze vormt de vergroting van de

/ruimtelijke omvang ...

- 3 -

ruimtelijke omvang der operaties tegen landobjekten nietalleen een algemene wetmatigheid, maar ook een gemeen-schappelijk perspektief voor de ontwikkeling der maritiemekrijgskunde van nucleaire vloten. Hieruit vloeit vanzelf-sprekend ook een overeenkomstige groei voort van deruimtelijke omvang der operaties tegen op zeedoelengerichte strategische nucleaire wapensystemen. Dienten-gevolge kan de gevechtsaktiviteit der vloten zich uit-strekken over vrijwel alle wereldzeeën en een wereldom-vattend karakter krijgen*

(u) Als men spreekt over een zodanig element in de omvangder operaties, als de sterkte van de daarbij betrokkenstrijdkrachten, moet men opmerken dat een sterke ver-groting van hun mogelijkheden, zowel in het offensiefals in het defensief, niet zoaeer bereikt wordt dankzijde toename van het aantal oorlogsschepen en andere wapen-dragers, alswel dankzij de uitbreiding van het aantaltaken, die ieder van hen kan uitvoeren met een meergeperfektioneerde bewapening. Anders gezegd, niet dekwantiteit maar de kwaliteit der wapendragers, dat wilzeggen de totale capaciteit van de daarop geconcentreerdepotentiële gevechtsmogelijkheden, vormt klaarblijkelijkhet uiteindelijke kriterium voor de omvang van eenoperatie»

9» (u) In 1945 bijvoorbeeld, na het einde van de Tweede Wereld-oorlog, telden de onderzeestrijdkrachten van de marineder Verenigde Staten 263 onderzeeboten. Tegenwoordigtellen de onderzeestrijdkraohten der Verenigde Staten,die over ontzaglijk veel grotere mogelijkheden beschik-ken en een zeer belangrijk deel vormen van 's-landsstrategisch arsenaal (hetgeen men niet kan zeggen vande 263 boten uit de periode 1945)» slechts 114 onderzee-boten, waarvan 102 atoom-onderzeeboten (41 raket- en 61"multipurpose" onderzeeboten) en 12 onderzeeboten metdie selaandri jving.

10. (ü) Het feit dat de gewapende strijd ter zee steeds grotervan omvang wordt, brengt met zich mede, dat daaraanop steeds grotere schaal wordt deelgenomen door andereonderdelen der strijdkrachten. En dit houdt noodzake-lijkerwijs in, dat een strategie ontstaat voor destrijd ter zee binnen het raam van één algemenemilitaire strategie.

(U) De aanval. Doordat het maritieme wapen gedurende zijnontwikkeling steeds krachtiger is geworden, ontstondeen nieuwe opvatting over het begrip "de aanval".

/De aanval is .

- 4 -

De aanval is ê*é"n der categorieën in de maritieme krijgs-kunde. Vroeger ging het begrip "aanval" vergezeld vaneen nader omschrijvende bepaling: artillerie-, torpedo-,bom-, of - heel vroeger ~ zelfs van het woord ram-,Dit houdt in dat deze categorie beperkt bleef tot hetgebied der taktiek. In bijzondere gevallen bleek hetgerechtvaardigd te spreken van"een aanval vanuit zee",hetgeen duidt op een operationele schaal. Op het ogen-blik heeft het begrip "aanval" zich ook uitgebreid tothet gebied van de strategie. In de toekomst zal de aan-val waarschijnlijk de belangrijkste methode worden tothet inzetten van de zeestri jdkraohten. Bovendien zal hetop strategisch niveau de enige methode zijn, want slechtshet doen van aanvallen van grote afstand en vanuit ver-schillende richtingen zullen het mogelijk maken eenstrategisch doel te bereiken, zoals de vernietiging van*s-vijands militair-economisch potentieel.

12, (u) Bij het voorbereiden en uitvoeren van operaties, zalhet begrip "aanval" klaarblijkelijk bewaard blijven. Eraal onder verstaan worden: één van de belangrijkstemethoden om gevechtstaken uit te voeren. Hierbij zal deaanval niet alleen tot uiting komen als een totaal vanbepaalde akties, die verenigd zijn door eenheid van doelof taakstelling, zoals nu, maar het zal ook een zelf-standige, in sommige gevallen eenmalige aktie wordenvan een afzonderlijke, of van een groep wapendragers.Zo kan een groep schepen die bewapend is met "cruisemissiles" een aanval doen op een verband van oppervlakte-schepen, waardoor de taak die te vernietigen volledigzal worden uitgevoerd. In gelijke mate heeft dit ook be-trekking op zelfstandige aktie s van de marine-lucht-vaartdienst.

13* (ü) Op taktisch niveau zal de aanval in tegenstelling totvroeger, toen het slechts één der elementen van het ge-vecht was en werd beschouwd als een totaal van kleinereaanvallen verenigd door een homogene taktische opdracht,een pla,ats innemen, die gelijk is aan die van het ge-vecht zelf»

14» (u) Aldus kan men door het doen van een aanval op een be-langrijk doel een gevechtsopdracht uitvoeren. Zo isbijvoorbeeld è'é'n onderzeeboot in staat met een salvo"cruise missiles" een groot oppervlakte sohip te ver-nietigen. De toename van de reikwijdte en de vernieti-gingskracht van de wapens, die het mogelijk maakt insommige gevallen taktische opdrachten uit te voeren,niet middels een duel maar door eenzijdige en somseenmalige aktie op de vijand, werkt mee aan de

/ontwikkeling van . ,

~ 5 ••

ontwikkeling van deze tendens. Op deze wijze geeft deaanval de mogelijkheid ora strategische en operationeleen taktische doelen te bereiken. Bovendien maakt somseen aanval (bijvoorbeeld tegen objekten te land, uitge-voerd door een raketonderzeeboot), die volgens denormen en de regels van de taktiek wordt uitgevoerd,het mogelijk dat door één gevechtseenheid een strate-gisch doel wordt bereikt. In de toekomst kan dit dekarakteristieke eigenschap van de aanval worden»

15» (u) Het gevecht» Dit soort akties, dat een kombinatievormt van vuur en manoeuvre, was altijd en blijft fun-damenteel voor het uitvoeren van taktische opdrachten.Lange tijd was het gevecht de enige vorm, waarin dezeestrijdkrachten werden ingezet. Zoals iedere hande-ling, is het gevecht onderhevig aan evolutie. Eén vande meest karakteristieke trekken daarvan, is de toenamevan de afstanden, waarop botsingen plaats hebben (endientengevolge van de ruimtelijke omvang). Dit is af-hankelijk van de toename van het bereik der wapens,van de usanoeuvreerbaarheid, van de aktieradius,, en vanhet vaar-(vlieg)bereik van de wapendragers, en ook vande deelname van andere typen aeestrijdkrachten en vanhet gebruik van verschillende middelen, die van invloedkunnen zijn op het gevecht. Tijdens het ontstaan vanoorlogsvloten, kon men nauwelijks spreken over afstandenom gevechten te leveren, want die werden bepaald doorde mogelijkheid om een tegenstander te enteren, of omeen ramaanval te doen. Bij de opkomst van wapens metprojektielen, werd de afstand in het gevecht nietalleen een realiteit, maar werd ook hoe langer boegroter. De schepen der strijdende partijen werden nugeschikt om de vijand op steeds grotere afstanden tetreffen.

16. (il) Gedurende de Tweede Wereldoorlog was deze afstandgelijk aan de gesichtsafstand tot het doel, waarbijniet alleen werd gebruik gemaakt van visuele, maarook van de toen bestaande technische waarnemingsmidde-len, Schter, dat was nog niet het einde: in dezelfdeoorlog vonden enige gevechten plaats zonder een der-gelijk kontakt. De slag bij het eiland Midway in deStille Oceaan op 4 juli 1942 tussen Amerikaanse enJapanse zeestrijdkrachten, wordt beschouwd als deeerste zeeslag, die het begin vormde van "kontakt-loae" geveclrbsaktïes tussen schepen.

1?» (ïï) Tegenwoordig zijn deze afstanden reeds vergroot totenkele honderden kilometers. In de toekomst aal hetvuurbereik van de wapens bij de marine nog groter

/worden. Daarom

- 6 ~

worden. Daarom zal een zeeslag als regel een reusachtigoppervlak bestrijken, en de rapportage over de situatiein het gevechtsgebied zal slechts mogelijk zijn metbehulp van gespecialiseerde middelen, die voornamelijkvanuit de lucht worden aangewend.

18. (u) Son ander kenmerk van de evolutie van de zeeslag is -als men zich zo mag uitdrukken - de verandering vanzijn ruimtelijke karakteristiek. Aanvankelijk werdeen zeeslag uitsluitend gestreden met bovenwater-strijdkrachten, en dus slechts op het zeeoppervlak opde grens tussen water en lucht. Vervolgens gingen strijd-kwachten aan de slag deelnemen, dio in aktie kwamenin het water (onderzeeboten) en in de lucht (vlieg-tuigen).

19. (U) Het derde kenmerk is het feit, dat het steeds belang-rijker wordt de vijandelijke aanvalsinid.delen (torpedo'sen raketten) voordat zij hun doel bereiken te vernie-tigen (of uit hun gegeven koers te brengen). Dit ver-oorzaakt een speciale bijzondere eigenschap van demoderne zeeslag en bepaalt zijn volledig nieuwe kwali-teit, die de zeeslag van de toekomst onderscheidt vandie uit het verleden, toen alle inspanningen van destrijdende partijen waren gericht op de vernietigingvan de wapendragers en niet op de door deze gebruikteaanvalsmiddelen.

20. (u) De enorme vernietingskracht der wapens en een tijdigedeployering van de wapendragers zullen de tijd kortermaken die de strijdkrachten nodig hebben om hun ge-vechtstaken uit te voeren. Daarom is het versnellenvan het ontwikkelingstempo der gebeurtenissen, hunsteeds kortere tijdsduur en dynamiek één van de belang-rijkste kenmerken, die wezenlijke veranderingen aan-brengen in de aard van het gevecht.

21. (ü) De zeeslag wordt bijna altijd geleverd met het doelde vijand te vernietigen. In de toekomst zal ditspeciale kenmerk in verband met de ui.trusting derzeestrijdkrachten met zeer krachtige typen van wapensonontbeerlijk worden.

22, (ü) pe manoeuvre. Gedurende lange tijd vormden "vuur enmanoeuvre" praktisch de voornaamste elementen van demaritieme taktiek. Dankzij de manoeuvre bleken dewapendragers in staat om zichzelf in een zodanigepositie te brengen ten opzichte van de tegenstander,

/dat hun technische

^ 7 -

dat hun technische mogelijkheden volledig konden wordengerealiseerd in de aanval» Bovendien werd in bepaaldegevallen de noodzakelijke concentratie van krachtenverzekerd. Naarmate de reikwijdte van de wapens groterwordt, neemt de manoeuvre in een slag, die uitgevoerdwordt in de fase van taktische deployering, lineair af.Aldus verviel de noodzaak de vijandelijke schepen zeerdicht te naderen, toen de gladloops-artillerie geïntro-duceerd werd, en de manoeuvre werd korter. Deze werdnog korter toen de verdragende artillerie met trekkenen velden werd ingevoerd. En met de introduktie varoraketten die over een groot horizontaal vluchtbereikbeschikken alsmede een zeer grote trefzekerheid,kreeg de manoeuvre vrijwel een nieuw karakter, waar-door het mogelijk werd om in aanzienlijke mate demanoeuvre van de wapendrager te vervangen door de ma-noeuvre met de banen der projektielen. Zoals bereke-ningen aantonen zal, wanneer het vuurbereik der wapenséénmaal zo groot wordt, het gebied waarbinnen het doelgetroffen kan worden tweemaal zo groot worden, Daaromhebben de strategische wapensystemen het vermogendoelen te treffen binnen reusachtige gebieden. Deballistische marineraket "TRIDEHT", die in de VerenigdeStaten wordt ontwikkeld, en die naar men berekent eenbereik zal hebben van meer dan 10.000 km bergt inprincipe grote mogelijkheden in zich om door middelvan het manoeuvreren in zijn baan doelen te treffenin uitgestrekte gebieden. Hieruit volgt echter vol-strekt niet, dat de rol van de manoeuvre in het gevechtkleiner zal worden en de uitvoering ervan eenvoudiger.Daarentegen, stelt de manoeuvre der strijdkrachten,die zich buiten de waarnemingsgrenzen van de tegen--stander bevinden (die op zijn beurt maatregelen neemtom in een voor hem voordelige positie te komen, diebuiten de waarnemingsrrenzen ligt) speciaal eisen aande ondersteuning der manoeuvre door middel van infor-matie die men van verkenning en doelsaanwijzingen ver-krijgt. De manoeuvre moet worden uitgevoerd op grondvan gegevens, die men ontvangt met behulp van ver-schillende radio-elektronische middelen en tijdenszeer intensieve elektronische oorlogvoering, waarvaneen juiste organisatie theoretisch het systeem,om.omstandigheden te analyseren en essentiële informatiete ontvangen, volledig kan lamleggen. Dit zal kundig-heid vereisen, niet alleen om de manoeuvre uit tevoeren, maar ook om de verschillende technische mid-delen te gebruiken waarmee een analyse van de toe-stand kan worden gemaakt en het doel kan worden aan-gewezen. In verband hiermede ontstaat een dringendenoodzaak tot hechte samenwerking van aanvalsgroepenaowel met verkenningseenheden, als met externe doel-aanwijzingsmiddelen. Snelheid, een begrip, dat eennieuwe dimensie heeft verkregen, dankzij het feit

/dat op ruime

dat op ruime schaal op de vloten "surface effect"-schepen werden ingevoerd, is een eigenschap die eigenis aan het manoeuvreren van uit schepen bestaandestrijdkrachten» Zij hebben een snelheid, die enigemalen groter is, dan die van conventionele schepen metwaterverplaatsing. In de Amerikaanse pers schrijftmen er reeds openlijk over dat het mogelijk zal zijneen volstrekt nieuw type vliegkampschip te ontwerpendat zal worden uitgerust met krachtige motoren en dateen bovenwaterschip op luchtkussens zal zijn dat eensnelheid kan ontwikkelen tot 180 knopen (333 km/u)dit wil zeggen ongeveer vijf maal 20 snel als de heden-daagse vliegkampschepen.

23, (ü) Als men de manoeuvre beziet in haar operationele as-pekt, moet men opmerken dat de betekenis als vorm vanaktie die gericht is op het veilig stellen van deoperationele ontplooiing der strijdkrachten en hunconcentratie in bepaalde gebieden op zee, snel groterwordt.

24. (ü) Concentratie van kracht. Sinds onheuglijke tijdenwas deze afhankelijk van twee fundamentele en vanelkaar afhankelijke omstandigheden. De eerste was hetbetrekkelijk kleine bereik en de kleine vernietigings—kracht van de bewapening, de geringe trefzekerheid entevens de beperkte mogelijkheid om bewapening op eenschip te plaatsen. De tweede omstandigheid was desteeds zwaarder wordende bepantsering en het groterwordende reserve drijfvermogen van de schepen. Deeeuwige strijd tussen de vernietigingsmiddelen en deafweer daartegen maakte het ook noodzakelijk om mas-saal aanvalsstrijdkrachten in te zetten.

25» (il) Toen artillerietorpedo's en bommen de hoofdbewapeningvormden der vloten vond concentratie in het gevechtvoornamelijk plaats met behulp van snelvarende onge-pantserde strijdkrachten, zoals torpedoboten, onder-zeebootjagers en vliegtuigen. Slechts de deelname vaneen groot aantal van deze gevechtseenheden, die vastbesloten en met grote snelheid onder zwaar vuur devijand naderden tot op een afstand waarop de eigenwapens effektief konden worden ingezet, kon (vaakten koste van grote verliezen) hun de mogelijkheidgeven een schietpositie in te nemen en de geoteldotaak uit "te voeren. Daarom heeft concentratie vankracht in een zeeslag altijd plaats gevonden in devorm van deelname aan de aanval van een groot aan~tal wapendragers dat werd vastgesteld onder rekeninghouding met belangrijke verliezen. Hoe sterker de

/bewapening en

bewapening en de tegenstander, des te groter moest deconcentratie van wapendragers zijn om de opgedragengevechtstaak uit te kunnen voeren. Criterium voor con-centratie was of de slagkracht van een soort wapen ofde concentratie van deze mogelijkheden gekombineerdin de verschillende strijdmiddelen.

26, (ïï) Concentratie als zodanig zal ongetwijfeld haar beteke-nis behouden, maar zal blijkbaar een nieuwe vorm krijgen.Al onder de huidige omstandigheden zal, zelfs bij ge-bruik van conventionele wapens, wier slagkracht voort-durend groter wordt, het noodzakelijke aantal wapen-dragers voor het uitvoeren van een analoge taak in ver-gelijking Diet de tweede wereldoorlog aanmerkelijkkleiner worden. Hieruit vloeit logischerwijs voort datconcentratie van kracht, die net als vroeger bestaatuit optimale concentratie van de slagkracht der wapens,die benodigd zijn om de tegenstander te verslaan, nietnoodzakelijk tot stand hoeft te komen door deelnamevan een groot aantal schepen of vliegtuigen. Reeds nukan men een aanmerkelijk kleiner aantal gevechtseen—heden, met een moderne, zware en verdragende bewapeninginzetten dan men kon doen met gevechtseenheden die eenvergelijkbaar vermogen hadden aan vroegere bewapening,In deze verandering van het begrip concentratie is eenvan de verschijnselen in de dialektiek van het krijgs-wezen, vooral van het maritieme, zeer duidelijk zicht-baar. Dit houdt in dat een en dezelfde inhoud (hetverslaan van de vijand) verschillende vormen kan hebben,te beginnen met de concentratie van een groot aantalwapendragers onder de omstandigheden van vroeger eneindigend met de concentratie van een gelijke (ofzelfs grotere) slagkracht op een kleiner aantal dragersheden ten dage. De belangrijkste inhoud van de concen-tratie blijft isoals vanouds; concentratie van de aan-valskracht der eigen strijdkrachten, die noodzakelijkis voor een goede uitvoering van de gevechtstaak enverspreiding van de defensieve inspanningen van detegenstander over vele richtingen en doelen.

27. (ü) Zodoende zal de concentratie in een zeegevecht, dieonder zekere voorwaarden haar vroegere betekenis zalbehouden, toch voornamelijk de vorm krijgen van con-centratie op een betrekkelijk klein aantal dragersmet zeer effektieve bewapening, die noodzakelijk isvoor de uitvoering van de gevechtstaak door - voorna-melijk eenmalige - inwerking op de vijand. Hierbijzullen de dragers als regel zijn verspreid over tame-lijk grote afstanden.

/28. (ü) De op

- 10 -

28. (u) De op taktisch niveau plaatsvindende concentratie vanstrijdkrachten en -middelen, zal ongetwijfeld ook opoperationeel niveau plaats hebben als het noodzakelijkis de belangrijkste inspanningen te concentreren in debeslissende richtingen van de strijd met de vloot vande vijand. Zo zal het massale gebruik van vliegtuigenin een operatie niet alleen tot uiting komen in eeneenmalige hevige aanval, hetgeen men moet beschouwenals de belangrijkste vorm van aktie, maar ook in hetdoen van op elkaar volgende aanvallen ter verzwakkingen daarna ook ter volledige vernietiging van vijande-lijke strijdkrachtenconcentraties. Naarmate de manoeu-vree mogelijkheden van de vliegtuigen groter wordensal een dergelijke vorm van concentratie op steedsgrotere schaal worden toegepast.

29. (u) Samenwerking. Een van de belangrijkste categorieënder krijgskunde - ook van de maritieme krijgskunde -is de samenwerking van de verschillende kijjgsmacht-onderdelen. Ben optimale kombinatie van de offensieveen defensieve mogelijkheden der heterogene groepe-ringen maakt het mogelijk om taken uit te voeren, diequa omvang veel groter zijn dan de taken die men kanuitvoeren als men de mogelijkheden van de afzonder-lijke krijgsmachtonderdelen apart bij elkaar optelt.Hiervoor is echter samenwerking van de heterogenestrijdkrachten nodig. De organisatie van de samen-werking (vooral taktische samenwerking) is, naarmatehet bereik en de veelsoortigheid van de gebruikte be-wapening, de kracht er van en ook de snelheid van dewapendragers voortdurend toenam, steeds ingewikkeldergeworden en de betekenis daarvan steeds groter. Menkan veronderstellen dat bovengenoemde faktoren ookin de toekomst volledig van invloed zullen zijn op desamenwerking. Daarom moet men het groter worden van derol die de taktische en operationele samenwerkingspeelt bij de uitvoering van alle taken, die de marineste wachten staan, beschouwen als een zeer belangrijkewetmatigheid. Hierbij aal de taktische samenwerkingvan de heterogene strijdirtachtonderdelen in de strijdmet strategische nucleaire wapendragers zo wordengeorganiseerd dat rekening wordt gehouden met dedwingende noodzaak een taak in zeer korte tijd uitte voeren. Het feit dat de gevechtsakties van de di-vers© krijgsinachtonderdelen steeds nauwer elkaarzullen beïnvloeden, sal van de ene kant de organi-satie van de samenwerking van de vloot met de anderekrijgsmachtonderdelen op operationeel en strategischniveau ingewikkelder maken, maar aan de andere kantzal het die samenwerking tot een noodzakelijke voor-waarde maken voor het behalen van de onderwinning inoperaties te land en ter aee» Bit wordt verklaard

/door het feit

- 11 -

door het feit dat de mogelijkheden van de anderekrijgsmachtonderdelen om gezamenlijk met de marine teopereren binnen de taken van de marine en ook de moge-lijkheden van de marine om taken uit te voeren te landen in de lucht voortdurend groter worden.

50. (ïï) Zo vormen het ingewikkelder worden van de organisatieder samenwerking, haar toenemende "belangrijkheid enook het veelvuldiger worden van de vormen en methoden,volgens welke zij wordt verwezenlijkt de karakteris-tieke trekken in de ontwikkeling van deze categorieder maritieme krijgskunde»

31 * (u") Verrassing> Vroeger werd onder dit begrip in demaritieme krijgskunde verstaan dat men gebruik maaktevan het onvoorbereid aijn van de tegenstander om tevechten voor de uitvoering \an de eigen taken. In detegenwoordige tijd veronderstelt de verrassing strengdoelgerichte akties, die gericht zijn op het doen ont-staan van omstandigheden die de tegenstander berovenvan zijn mogelijkheden om operationeel te reageren opakties van de andere partij. Dit vloeit voort uit deontwikkeling van het militair materieel en de wetma-tigheden van het vechten in een nucleaire oorlog,wanneer de verrassing aan degene, die het initiatiefneemt, niet alleen de superioriteit in handen kan ge-ven, zoals dat vroeger v/as, maar ook de overwinningin het gevecht of de operatie. Daarom nemen de po-gingen om verrassing te bereiken bijzonder scherpevormen aan. Zij vormen een belangrijk deel van deinspanningen der staven om te zorgen voor de mogelijk-heden volledig gebruik te maken van een zo belangrijkefaktor. De belangrijkste maatregeD oei 's vijands moge-lijkheid tot het gebruik maken van verrassing te loka-liseren was altijd de verkenning. Zij vindt in steedsgrotere mate plaats door middel van elektronischemiddelen. Haarom is de elektronische oorlogvoeringaen zeer belangrijke methode om in het gevecht en inde operatie verrassing te kunnen bereiken. Ook maske-ring in al haar verschijningsvormen heeft evenalsvroeger grote betekenis voor het bereiken van verras-ging.

32. (ü) Uit het bovengezegde volgt dat de verrassing eencategorie is met vele facetten, die veel recht-streekse en tegenovergestelde verbindingen heeft metde andere categorieën van de maritieme krijgskunde.Als men verrassing beschouwt als een methode om on-verwachtheid te bereiken kan men tot de konklusiekomen dat zij een bijzondere betekenis heeft op alle

/niveaus van de

- 12 -

niveaus van de maritieme krijgskunde. Als men de ver-rassing benadert vanuit de positie dat zij er voordient om te garanderen dat de uiteindelijke doelen dergevechtshandelingen worden bereikt, dan zullen wijzien dat de verrassing vooral op operationeel-taktischniveau direkt en het meest volledig aan de dag treedt.Hier ligt het bereiken van verrassing, terwijl de ver-kenningsmiddelen zich ontwikkelen, de geautomatiseerdesystemen voor het maken van een analyse van de toe-stand en van een voorspelling daarvan, in zeer grotemate op het gebied van de kundigheid van de vloot-voogd, want immers die kundigheid kan, bij praktischgelijke materiële mogelijkheden van de beide partijeneen operationeel-taktisch overwicht geven aan een vande partijen*

33» (u) Snelheid» Het snelle verloop van de gebeurtenissenen de snelheid waarmee de toestand verandert vormeneen karakteristieke trek van alle vormen en variëteitenwaaronder gevechtsakties op zee voorkomen. Deze karak-teristieke trek is een gevolg van de ontwikkeling derstrijdmiddelen, dankzij welke de vroegere methodes omeen gevecht op zee te houden inclusief een langdurigemanoeuvre der strijdkrachten en meermalige en lang-durige druk op de vijand, hun betekenis hebben ver-loren. Hiervoor zijn dynamische, beslissende, en meerop resultaat gerichte militaire, botsingen, die eensteeds korter tijdsverloop hebben, in de plaats gekomen.Dit is ook begrijpelijk, immers de technisch-weten-schappelijke vooruitgang leidt tot het ontstaan vansteeds mobielere dragers en van verreikende aanvals-middelen met hoge snelheden. Daarom wordt snelheid eensteeds belangrijkere en meer integrerende trek van deaanval, de operatie en het gevecht. Op operationeelniveau koat het verschijnsel snelheid voornamelijk totuiting in een verdere verkorting van de duur waarmeedruk op de vijand wordt geoefend, dankzij een vergro-ting van de sterkte van die druk» Vandaar dat de resul-taten van de gevechtsakties groter worden. De snelheidvan handelen van de verschillende strijdkrachten,die gericht is op de belangrijkste objekten van detegenstander wordt een aeer belangrijke, een fundamen-tele en een beslissende faktor in de methodes om hetdoel te bereiken want zij is een garantie voor hetvollediger gebruik maken van alle gevechtsmogelijk-heden der wapendragers en maakt dat hun aanvallenniet zijn af t© slaan.

34* (ïï) De snelheid maakt het mogelijk om op alle mogelijkemamieren de tijd korter te maken, die besteed wordtaan de gestelde doelen. Slechts zeer snelle aktie,

/gekorabineerd net

- 13 -

gekombineerd met verrassing naken het mogelijk devijand voor te zijn, snel superioriteit te krijgen inde manoeuvre en een aanval te doen over de hele diepte,waarop de vijandelijke strijdkrachten zijn ontplooid.Snelheid was een van de belangrijkste metbodes omverrassing te bereiken en zal dit in de toekomst ookzijn.

35- (ü) Zodoende zijn verrassing en snelheid nauw samenhangendecategorieën van de maritieme krijgskunde.

36. (il) De vergroting van de omvang van de gewapende strijdter zee waarin steeds meer gevechtsakties voorkomen,die op alle niveaus zijn doordrenkt van snelheid,geeft aan deze strijd een bijzondere dynamiek en groteresultaten. De gevechtsaktiviteit van de vloot in zijntotaal is een ingewikkelde kombinatie van gelijktijdigeen op elkaar volgende snel verlopende aanvallen enoperaties, die worden voltooid doordat beslissendedoelen worden bereikt, die in bepaalde gevallen eendirekte invloed hebben op het verloop en de afloopvan de strijd met de wapens in zijn geheel.

37» (U) Zo is snelheid een absolute faktor van de strijd terzee. De rol ervan wordt voortdurend groter en het ver-mogen om die faktor ter wille van de eigen belangente gebruiken vorrat een van de belangrijkste elementenuit de maritieme krijgskunde.

38» (U) Tempo. De aan allen bekende dialektisehe definitievan het begrip tijd heeft ook duidelijk betekenis alscategorie in de maritieme oorlogvoering. Immers allemilitaire gebeurtenissen op zee ontwikkelen zich nietalleen in de ruimte, maar ook in de tijd, dit wilzeggen in een bepaald tempo. Daarbij korat nog datsnelheid altijd een van de obligate voorwaarden isgeweest (en nog steeds is) bij het plannen en voerenvan alle mogelijke akties en operaties van vlooteen-heden. Naar mate de ontwikkeling van de maritiemetechniek een hogere vlucht nam, de snelheid van dewapendragers groter werd en de aktieradius en uitwer-king van de wapens toenam kwam de maritieme oorlog-voering te staan voor de noodzaak een steeds groteraantal problemen sneller op te lossen. Nog in dejaren van de 2e W.O. werd de vernietiging van eenvijandelijke eenheid niet altijd aan een bepaaldetijd gebonden, Toendertijd bijvoorbeeld werd de op-dracht gegeven een vijandelijke eenheid te vernietigentijdens de overtocht over zee. Dit kon dan gebeuren

/op elk willekeurig

- 14 -

op elk willekeurig tijdstip, wat dagen soms zelfsweken in beslag kon nemen. Wanneer het gebeurde wasin principe niet belangrijk. Het was slechts van belangde opdracht uit te voeren terwijl de vijand zich op zeebevond.

39» (u) Momenteel is een dergelijke benadering ontoelaatbaar.Onder de huidige omstandigheden moet een vijandelijkvlootverband in een scherp afgebakende uiterst kortetijd vernietigd worden. Dit om te voorkomen dat hetzijn bewapening tenvolle kan aanwenden, Op die manieris de tijdsfaktor, dit wil zeggen het tempo van degebeurtenissen een element van succes bij oorlogs-handelingen.

40. (ü) Een karakteriserende bijzonderheid van de hier besprokencategorie van de maritieme krijgskunde is, dat de tijddie de vloot nodig heeft om strategische opdrachten

uit te voeren van dezelfde grootte wordt als de beno-digde tijd voor het uitvoeren van taktische opdrachten.Dat blijkt temeer uit het feit dat het tegenwoordigmogelijk is OEI met taktische middelen in sommige geval-len strategische doelen te bestrijken (waarover hier-boven al gesproken is). De steeds dringender wordendeeis de tijd, benodigd on gevechtsopdrachten op zeeuit te voeren, te bekorten vindt zijn uitdrukking inde noodzaak de strijdkrachten in hoge staat van paraat-heid te houden teneinde in staat te aijn de vijand on-middellijk verliezen toe te ba?engen. Terder is delogische consequentie van deze eis de noodzaak op devloot verscheidene geautomatiseerde systemen in tevoeren.

41. (ïï) De hierboven besproken categorieën in de maritiemekrijgskunde zijn zeer nauw verbonden met het vermogende eigen krachten aan te wenden in een uiterst korttijdsbestek, toegewezen voor de uitvoering van deopdracht.

42. (ïï) Leiding. Aan de gevechtsleiding wordt in de uoderneoorlogvoering uiterst veel belang gehecht. Tijdenshet 24e partijcongres werd onderstreept dat de effek-tiviteit in de gevechtsleiding alleen kan worden be-reikt als het vermogwu aanweaig is om perspektief tezien, als men prioriteiten kan stellen bij de aichvoordoende taken, als men in staat is de verworven-heden van wetenschap en techniek te benutten, alsook de- nuttige ervaring va,n anderen. Men moet snelen afdoende kunnen reageren op veranderde omstandigheden.

/Deze stellingen moeten ...

- 15 -

Deze stellingen moeten de basis vormen voor de oplos-sing van problemen in de ontwikkeling van een derge-lijke categorie in de maritieme krijgskunde als de ge-vechts leiding,

45* (u) De eisen die aan de gevechtsleiding gesteld werden,werden steeds zwaarder naamate de ontwikkeling vanwapens en middelen toenam en de omstandigheden waariner mee gewerkt moest worden veranderden. Vroeger "bijvoor-beeld werkte de gevechtsleiding - zelfs in ingewikkeldeen veelzijdige gevechtsomstandigheden - in de regel opbasis van visuele waarneming van de situatie. Daarbijwaren de beslissingen van de vlootcommandant in aanzien-lijke mate gebaseerd op eigen ervaring en intuïtie.Later, tengevolge van een aanzienlijke toename van deomvang en snelheid van het verloop van de oorlogshande-lingen (als consekwentle van de groeiende technischeen taktische kwaliteiten van de wapens en strijdmid-delen) werd de ge vecht s Ie i ding een ingewikkeld proces,dat het gebruik van een bepaalde hoeveelheid technischemiddelen vereiste met een zeer grote aktieradius. Inde moderne oorlogvoering, waarin de tegenoverelkaar-staande strijdkrachten de beschikking hebben overnucleaire wapens die in staat zijn tot een veelvoudigevolledige wederzijdse vernietiging, is de gevechts-loiding afhankelijk van het gebruik van verschillendegeautomatiseerde middelen om verrassing en snelheidin het gevecht te waarborgen en om tijdwinst te behalenop de tegenstander. De kunst van het leidinggeven iseen voorwaarde voor sukses. Bijzonder zware eisenworden aan de gevechtsleiding gesteld op het gebiedvan het gebruik van nucleaire strijd- en afweermiddelen.

44- (ïï) Zoals hierboven al werd opgemerkt is een van de karak-teristieken in de ontwikkeling van het zeegevecht detoename van haar omvang. Dit roept weer op ean vergro-ting van de informatiestroom en een verhoging van deomloopsnelheid op verschillende niveaus van de ge-vechtsleiding» Om alle binnenkomende informatie teverwerken en op basis hiervan in korte tijd een opti-male beslissing voor te bereiden en te nemen vereisteen steeds verder gaande invoering van wetenschappe-lijke methoden van leidinggeven, gebaseerd op het ge-bruik van de nieuws te technische middelen (verbin-dingsmiddelen, automatisering, cornp. techniek).

45« (u) De naoorlogse ontwikkeling van het onderzeebootwapenin de zeestrijdkrachten van de zeevarende naties -een wapen met grote slagkracht en verdedig! ngsmoge-lijkheden - maakte het leiden van onderzeeboten in

/veraf gelegen *.»

- 16 -

veraf gelegen gebieden in de wereldzeeën erg gekompli-ceerd. Daar komt nog bij, dat het verleggen van hetaccent naar het onderzeebootwapen een principieelnieuwe vorm van gevechtsleiding vereist. Een gevechts-leiding die steunt op het gebruik van moderne bestu-ringssystemen. Samengevoegd moeten aio het opperbevelvoorzien van juiste informatie over de toestand in delucht, op en onder het water, oni hem in staat testellen een optimale beslissing te nemen over hetgebruik van een groot aantal strijdkrachten.

46» (ü) Ket is noodzakelijk op te merken dat het probleemvan het leidinggeven aan de strijdkrachten niet alleenverbonden is met het invoeren van automatisering rnaarook met het toevoegen (aan de operationele leiding)van hooggekwalificeerde officieren en admiraals.

47* (fJ) De geautomatiseerde besturingssystemen, die meer enmeer ingevoerd worden, berusten heden ten dage op eenonveranderlijk element van hoogintellektuele aktivi-teit van de mensen, dit wil aeggen op een samenstel-ling van objektieve en subjektieve grondbeginselenvan het proces van leiding geven waarin de nens zichvoorziet van gegevens die door machines geproduceerdworden en die benut worden bij het nemen van optimalebeslissingen.

48. (ïï) Organisatie. Het gebruik van verschillende organi-satievormen die in overeenstemming zijn met de moge-lijkheden van het gebruik van de verschillende wapensen middelen is altijd een van de belangrijkste ele-menten in de maritieme oorlogvoering geweest en isdat nu nogs

49» (ü) Gedurende elke fase van hun ontwikkeling hebben zee-strijdkrachten een organisatievorm die beantwoordtaan de mogelijke gevechtsorastandigheden van die be-paalde periode. Daarom veranderen de organisatie-strukturen van de zeestrijdkrachten onophoudelijkgedurende haar gehele ontwikkelingsgeschiedenis. Inovereenstemming met de vervolmaking van de technischemiddelen op de vloot nam de organisatie een bepaaldevorra aan. In een bepaalde fase van de ontwikkelingbijvoorbeeld verschenen er eskaders als een perma-nente organisatievorm. Daarnaast ontdekken we in degevechtsorganisatie van admiraal jfjjff} e en "fca ~tische reserve die uit snelle en goed bewapende fre-gatten bestaat. En bi j BHBHHH taktischegroepen in plaats van lineaire opbouw van de

/strijdkrachten. Van

strijdkrachten. Van deze eenheid waren twee schepen aan-gewezen om als zelfstandige eenheid de aanval in tezetten op ieder vlaggeschip van de vijand.

50. (ü) Later bestond de organisatie van de strijdkrachtentijdens het gevecht en operaties uit een aanzienlijkaantal groepen en afdelingen» De samenbundeling vandergelijke groepen in het gevecht nam een organisatie-vorm aan, die in de maritieme oorlogvoering ingang vondals het begrip "slagorde" en in de operatie als de"operatieve formatie van de strijdkrachten".

51 • (u) In de jaren van de grote vaderlandse oorlog werden opde vloot grote organisatorische veranderingen doorge-voerd, Dit onder invloed van de zich ontwikkelende ope-rationeel strategische toestand van de landstrijdkrach-ten op de diverse fronten, en in het bijaonder daarwaar de strijdkrachten aan zee grensden, maar mede onderinvloed van de taken waar de vloot zich voor gesteldzag. Deze reorganisatie kwam tot uiting in de vormingvan nieuwe vlootverbanden en de organisatie van bestaandeflottieljes., vlootbases, maritieme verdedigingsge "bieden,eenheden van schepen, vliegtuigen, achterhoeds-organi-saties, diensten ena. De zorgvuldige doorvoering vanalle organisatorische maatregelen vormde een bepaalddeel van de leiding van de vloot in die periode. Orga-nisatorische vraagstukken op de vloot werden altijdopgelost in overeenstemming met de eisen van de mari-tieme krijgskunde uit een bepaalde periode en, zoverze rationeel waren, waren ze van een specifieke vorm,die beantwoordde aan de inhoud gelegd in de vorm vanbepaalde potentiële gevechtsmogeli jkheden van mate-riële middelen, aan te wenden in een gevecht op zee.Dit bevestigt de bekende stelling van de filosofie vanMarx omtrent de overeenstemming van vorm met inhoud.Zonder twijfel zal dit ook in de toekomst blijvengelden naar gelang de ontwikkeling van de vlootstrijd-kravhten voortgaat, naar gelang de veranderingen vanhaar opdracht, van de militair-politieke toestand ende voorwaarden van het voeren van een gewapende strijdop zee. De revolutie in het krijgsbedrijf oefent eensteeds groter wordende invloed uit op de organisatie.Dit komt vooral tot uiting in het feit dat er in deoperationele bestuursketen steeds meer elektronischesystemen worden ingevoerd (wat weer de basis zalvormen voor het vormen van nieuwe organisatie struk-turen). Daarom worden er aan de organisatie hogereeisen gesteld want slechts haar rationele variantstaat het realiseren toe van de volledige mogelijk-heden bij het leiden van de strijdkrachten,, mogelijk-heden gegeven door het systeem van automatisering.

/52. (ü) Het is

- 18 -

52» (U) Het is duidelijk dat de ontwikkeling van de maritiemekrijgskunst verbonden is met de consolidatie van alhaar traditionele categorieën in een nieuwe kwaliteit,die wordt gekarakteriseerd door de steeds zwaarderwordende eisen en normen, door de vergroting van deinspanning, door de verkorting van de tijd waarin debeslissingen genomen worden en door de vergroting vande verantwoordelijkheid van de vlootvoogd, niettegen-staande het verschijnen van machtige wapens, buitenge-wone effektieve besturingssystemen enz, groeit de rolvan de mens in de ontwikkeling van de maritieme krijgs-kunst voortdurend.

53» (ü) Als belangrijke tendenties in de ontwikkeling van demaritieme krijgskunst behoort men te beschouwen: hetuitzonderlijk optimaal fungeren van de vloot, de ver-groting van de rol van de technische dienst en van hetsoortelijk gewicht van de exacte wetenschappen alsbasis, noodzakelijk voor het oplossen van theoretischeen praktische vraagstukken,

54» (U) In dit artikel is slechts een gedeelte van de problemenaangeroerd die, bij elkaar genomen, het vraagstukvormen van hoe een vloot te dirigeren (gebruiken) indeze tijd» De oplossing daarvan wordt beschouwd als eenvan de problemen van de theorie van de maritieme krijgs-kunst. Het is duidelijk dat het beschouwen van allevraagstukken die samen de maritieme krijgskunst vormenmoet geschieden op basis van een strenge taxatie vande veranderende operationele mogelijkheden van de mid-delen van het voeren van een gewapende stijd op aee,die de basis vormen voor de formering van al de cate-gorieën.

/OVERZICHT SOVJET MRITIEME

- 19 -

OVERZICHT SOVJET MARITIEME ACTIVITEITEN IIÏ DE, EERSTEHELPT VAN 1975

Koopvaardij en Visserij

55* (£) Koopvaardij

a. Terwijl de kwantitatieve groei van de Sovjet koop-vaardijvloot zich onverminderd voortzet, trad ookde reeds eerder gesignaleerde trend naar speciali-satie over de verslagperiode duidelijk naar vorendoor de bestelling van grote aantallen Ro/Ro encontainerschepen bij diverse buitenlandse werven.

b_. Ook voor de laatste ontwikkeling op dit gebied, de) zogenaamde float on/float off-schepen, heeft de

Sovjet Unie een order van twee stuks geplaatst bijde VALMET-werf te Helsinki. Dit type schip is instaat een groot aantal lichters aan boord te nemen,die in de haven of op de rede te water worden gelaten.Een potentiële militaire toepassing van dit transport-systeem is dan ook gelegen in de mogelijkheid mili-taire goederen af te leveren op plaatsen, waar haven-installaties niet of nagenoeg ontbreken.

jG, In de we relde rui s e vaar t, waarin de Sovjet Unie reedseen zeer groot aandeel heeft, probeert zij dit aan-deel nog uit te breiden door de aankoop in hetWesten van opgelegde passagiersschepen.

56. ( Visserij

De Sovjet Unie heeft gedurende de verslagperiodei visserij-overeenkomsten gesloten met diverse landen,* waaronder Koorwegen, IJsland en Guinee-Bissau. Aan

dit laatste land zijn in de vorm van een schenking ookvijf koeltrawlers toegezegd, waarvan de eerste vermoe-delijk begin juni is overgedragen door de Sovjet ambas-sadeur.

Scheepsbouwtechnische ontwikkelingen bij de Sovjet marine

57« W Scheepsbouw - Algemeen

Het bouwprogramma van de Sovjet marine vindt normaalvoortgang. Met regelmaat worden nieuwe eenhedenin dienst gesteld. Sr vindt echter geen eenheid viaeenheid vervanging plaats, de nadruk ligt op eenvoortdurende kwalitatieve verbetering*

/58. (JQ) Onder ze eb o ten

- 20 -

58. () Onderzeeboten

a. Het bouwprogramma van de PELT A-klas se nucleairvoortgestuwde onderzeeboten, uitgerust met ballis-tische projectielen (SSBET), vindt in een hoog tempovoortgang; deze klasse wordt gebouwd zowel op eenwerf in Noord-Rusland als in het Stille Oceaan-gebied»De eerste eenheid van de opvolger van de DELTAbevindt zich waarschijnlijk in een gevorderd stadiumvan afbouw en aangenomen wordt dat deze nog dit jaarhaar proeftochten zal aanvangen. Het ziet er naaruit dat de Sovjet marine voornemens is bij het aflo-pen van het SALT-akkoord (mei 1977) het maximum aan-tal toegestane moderne SSBN's (62 stuks) gereed tehebben.

t>. De bouwprogramma's voor nucleair voortgestuwdeaanvalsonderzeeboten (SSN) vinden voortgang. Devolgende klassen SSN bevinden zich in aanbouw:

(1) ALF A-klas se SSN ten behoeve van het testen vanhogere snelheden en grotere duikdiepten met doorvergaande automatisering kleinere bemanning.Verbeterde voortstuwing. Het testprogramma vandeze klasse schijnt niet zonder problemen te ver-lopen daar het voortstuwingsgedeelte van deeerste eenheid van de klasse geheel is herbouwd.De tweede eenheid van deze klasse bevindt zichin een gevorderd stadium van uitrusting en er iatenminste nog één in aanbouw.

(2) YICTOR-II-klaase SS1T

(3) GHARLIE-II-klasse SSGN

Deze bei-de typen vormen een kwalitatieve verbete-ring op de voorafgaande VÏCÏOR-Ï en CEARLIE-Iklassen.

(4) Mogelijk nieuwe klasse SSN

Er zijn aanwijzingen dat op een werf in de Oost-zee een nieuwe klasse nucleair voortgestuwdeonderzeeboot in aanbouw is,

De verwachting is, dat na de voltooiing van hetSSBÏf-programma tot de limiet welke is gesteld inhet SALT-akkoord de bouwprogramma's van SSN en SSGITeen hogere prioriteit zullen krijgen met toepassingvan nieuwe LycLnologieö'n. De enkele PAPA-klass_eSSGN, welke in 1971 door de werf werd"voltooid",werd dit jaar voor het eerst meermalen op zee waa r-genomen. Aangenomen wordt, dat ook deze R & Donderzeeboot met moeilijkheden (waarvan de aardniet bekend is) heeft gekampt.

/c. .Het bouwprogramma *..

- 21 -

_c. Het bouwprogramma voor de TANGO-klasse conventioneelvoortgestuwde onderzeeboot bevindt zich nog steedsin de aanloopfase. Verwacht wordt dat de eohteserie-produktie in 1976 zal aanvangen.

59* A Opp e rvl ak te-e e nhe den

a. De eerste eenheid van de KIEV-klasse CVSG heeftmedio maart 1975 haar eerste werfproeftocht gemaakt»Verwacht wordt dat dit schip in de loop van dit jaaruitvoerige beproevingen zal ondergaan en dat zij inde loop van het volgend jaar haar eerste operatieszal aanvangen. De tweede eenheid bevindt zich inui trus tings s tadium»

b_. De bouwprogramma's van de geleide wapen kruisers(CLGM) vinden normaal voortgang. Van de Ki'iRA-klassezijn thans drie eenheden gereed en bevinden zichmeerdere in aanbouw. De KEESTA-II-klasse bestaatthans uit 7 operationele eenheden, terwijl nogtwee eenheden op de werf worden uitgerust en ernog eens drie op de helling liggen. De mogelijkheidbestaat dat de nog in aanbouw sijnde eenheden varaeen gemodificeerd type blijken te zijn.

£. De ERIVAK-kla s se geleide wapen jager (DDGM) bestaatthans uit 9 eenheden. Meerdere schepen van dezeklasse zijn op verschillende werven in aanbouw,waaronder één gemodificeerd type.

cl. De categorie escorteurs zal binnen afzienbare tijdworden aangevuld met een nieuwe klasse, welke voor-zover bekend het midden zal houden tussen eenKRIVAK-klasse DDGM en een GRISEA-klasse escorteur(PCEP), derhalve ca. 1800-2000 ton.

je. De moderniseringsprogramma's voor oudere klassenoppervlskte-schepen vinden voortgang.

_£. De eerste twee eenheden van de ROPITCHA-klas setanklandingsschip (LST) zijn thans waarschijnlijkoperationeel, terwijl een derde eenheid zich inhet proeftochtstadium bevindt. De klasse wordtin serieproduktie gebouwd op een Poolse werf.

g. In de categorie hulpvaartuigen en bijzondere vaar-tuigen worden voortdurend nieuwe typen waargenomen,waaronder de nucleair voortgebouwde ijsbrekerARKTIKA en een nieuwe reddingssleepboot van deINGUL-klasse. Tevens werd de eerste eenheid waar-genomen van de DUBNA-klasse bevoorradingstanker;het is nog niet geheel duidelijk of deze klasseof althans enkele schepen hiervan als marine-

/hulpvaartuig dienst

- 22 -

hulpvaartuig dienst gaan doen.

Ontwikkelingen op^ hè t gebied van wapensystemen, enelektronika

60. (f ¥ap e n s v g temen

a,. In het voorjaar van 1975 werd een Sovjet nucleairvoortgestuwde onderzeeboot waargenomen inet een nogniet eerder bekende radar-dome. De radar-dome bevindtzich in het midden van de toren en heeft een hoogtevan ca, 2.7 m en een diameter van ca. 1.8 in.

TD* De vorm van de radar-dome komt overeen met die vande HHHP radar, welke geplaatst is op diversebovenwaterschepen van de Sovjet marine, doch de af-metingen van deze laatste zijn wat kleiner, namelijkhoogte 0.72 m en diameter 0,615 m»

<ï. De nieuw waargenomen radar-dome is geplaatst op eentelescopische mast en kan geheel worden ingetrokkenin een waterdichte bergplaats welke in de toren isgebouwd. Eén enkele naar bakboord scharnierendedeksel sluit vervolgens de waterdichte bergplaatsaf. Qua vorm lijkt de bergplaats op die, welke ge-bruikt wordt bij de nucleair voortgestuwde onder-zeeboten van de YANKEE- en DELTA-klasse en die het

bevat.

_d. Alhoewel niet bekend is welke radar de radoia bevat,lijkt het aannemelijk dat zich hierin een lucht-en—aee-waarschuwingsradar bevindt var^ het op Russischeonderzeeboten gebruikelijke typeflH||HBHP of

e_. Ondanks de grote afmetingen en de hieruit voort-vloeiende grote waterweerstand van de dome, kandeze onderwater (op periscoopdiepte) worden op-en-neer gezet. Aangezien het gebruik van waterdichtebuns voor het opbergen van sensoren als radar en(radio-) sextanten diverse voordelen beiedt -vooral bij diepduikende onderzeeboten (te denkenvalt aan lekkage tussen roterende en gefixeerdedelen van radarantennas, aangroei en vervuiling enbetere "bescherming tegen drukgolven veroorzaaktdoor explosieven als dieptebommen)lijkt het aanneme-lijk., dat in de toekomst meer Sovjet onderzeebotenvan ccn dergelijke konstruktie worden voorzien.

61. f) Slektronika/EOY

De belangrijkste ontwikkelingen omvatten:

/a. Sen toenemende .,

a,. Eens toenemende verschuiving in het gebruik van hetradar-frequentiespektrum in de richting van deJ-band (10.000-20.000 MHZ) voor "terminal homing"-radare van moderne anti-schip "air-to-surface" en"surface-to-surface" geleide projectielen.

Ja, Als gevolg van vergrote af s t and sbe reiken van dezeprojectielen, een toename in het gebruik van "outsidesensors" en datalink-systemen ten 'behoeve van hetverkrijgen van doelsgegevens. De hiervoor gebruiktevliegtuigen maken eveneens in toenemende mate gebruikvan J-band radars. De tendens naar het gebruik vansatellieten voor dit doel zet aich voort, waarmedemen tevens een deel van de "command and control"problemen tracht op te lossen.

£. Een voortdurende modernisering van de radarsystemendoor toepassing van technieken als pulse-compressie,aijlusonderdrukking, "pulse stagger", "frequencyagility", "continuous wave" e.d. als maatregel tegenopzettelijke storing.

_d. Yoorts werd door de Sovjets intensief gebruik gemaaktvan mechanische en elektronische stoormiddelentijdens gesimuleerde aanvallen met geleide projec-tielen tegen land- en zeedoelen teneinde de tegen-stander ao lang mogelijk het gebruik van eigen sen-soren te ontzeggen? hierbij worden ook de verbin-dingen aangetast, hetzij door middel van storing,hetzij door misleiding.

Sovjet Maritieme Aktiyiteiten

62. (M Algemeen

De aktiviteiten van de Sovjet vloot en marine-lucht-vaartdienst hebben gedurende de verslagperiode vol-ledig in het teken gestaan van de wereldwijde oefening"OKSAÏT-75" in de maand april. Het was voor het eerstsinds 1970, dat een oefening op deze schaal werd ge-houden ter beproeving van nieuwe taktieken, wapens,sensoren en "command and control"-systemen. Ditlaatste maakte zonder twijfel het belangrijkste as-pekt van deze oefening uit, temeer door de comprimé-ring van het eigenlijke oefengebeuren binnen eenperiode van é"é*n week. Het zwaartepunt van de oefeninglag evenals in 1970 in hè* Noord-Atlantiooh gobiod,de aktiviteit in de Middellandse 2ee was wederomrelatief gering. Toor het eerst strekte zich hetoefengebeuren ook uit tot de Indische Oceaan. Opmer-kelijk was de rol van koopvaardij-eenheden, die nietalleen ondersteund, maar ook aktief participerend bij

/de oefenaktiviteiten .» <

de oefenaktiviteiten wereldwijd waren Toetrokken. Deoefenaktiviteiten geclurende de driö maanden v<5ó"r"OKEA1T-75" waren opvallend "low-key" en droegen metname in het laatste stadium uitsluitend het karaktervan wapentraining en andere opwerkaktiviteiten. Even-zeer opmerkelijk was de zeer sterke terugval van "out-of-area"-aktiviteiten volgend op de oefening. Pas in delaatste maand van de verslagperiode namen d© aktivi-teiten weer toe, hetgeen tot uitdrukking kwam in eenonrustig onderseebeeld in de Atlantische Oceaan, groteschaal onderzoebootoefeningen in het Noordelijk Vloot-gebied met t.g.t. amfibische operaties zowel in hetHoorden als ook in de Oostzee.

63* (9 Noordelijke vloot

De oefenaktiviteiten binnen het lokale gebied in hetHoorden concentreerden zich met name op de onderzee-bootbestrijding door somtijds numeriek zeer sterke ver-banden grote geleide wapen eenheden en onderzeebotenvan uiteenlopende klassen. In juni werden in dit jaar-getijde gebruikelijke grootscheepse amfibische operatiesuitgevoerd, voorafgegaan door convooi-oefoningeii.

64» (ft Oostzee,„vloot, Oost-Duitse en Poolse marines

Binnen het lokale gebied werden wederom opwerkaktivi-teiten van diverse nieuwe eenheden waargenomen. Amfi-bische oefeningen, zowel van de 5 WP-raarines gezamen-lijk als afzonderlijk. Pools/Oostduitse en Sovjet-oefe-ningen raaakten het meest opvallende element van deoverige aktiviteiten uit. Zowel in maart als in junihadden deze plaats met, vooral in het laatste geval,deelneming van een groot verband oppervlakte-eenhedenen aktieve luchtsteun. Eveneens gezamenlijke WP-exorci-ties waren de jaarlijkse proeflanceringen door OSA-klasse patrouillevaartuigen in het oefengebied nabijKaap Taran. Eenheden van de Poolse marine verlieten eindjaei voor het eerst sinds 1973 &e Oostzee voor een bezoekaan Groot-Brittannië.

6§. (ft Middellandse Zee-eakad,er

a,. Conventionele onderzeebootaflosssing zou volgenshet oude aflossingsscheaa, daterend van voor deOktober-oorlog 1973, in februari 1975 hebben moetenplaatsvinden. Onderzeebootbeweglng-en bulten deMiddellandse Zee evenwel duiden op voortzettingvan de sinds oktober 1974 gevolgde praktijk om inkleinere groepen af te lossen. Sinds het begin vandit jaar ontbreken onder-aeebootkontakten, dieduiden op de aanwezigheid van CEARLIE (SSGK/

/71CTOR (SSN)~ ..

VICTOR (SSN)-klasse onderzeeboten. Deze lacune werdevenwel ten dele opgeruid door de aanwezigheid vanBCEO-II (SSGI)- en JULLIEÏÏ (SSG)-klassen geleidewapen onderzeeboten. Het onderzeebootbestand bleefhet eerste half jaar gehandhaafd op een totaal van15 & 16 eenheden.

_b. Gedurende de maanden april en juni bereikte hettotaal aantal eenheden, bij het SOVEEDHOÏT ingedeeld,de uitzonderlijke hoogte van respektievelijk 66 en 67,

c_. In overeenstemming met de bepalingen in de Joegosla-vische "Havenwet11, vond te Tivat onderhoud c.q.reparatie plaats van twee Sovjet combattanten; eenDON-klasse onderzeebootmoederschip en een FOXTROT-klasse conventionele onderzeeboot. Omstreeks 10 junij.l. verliet deze DOBT-klasse eenheid - en waarschijn-lijk ook de onderzeeboot - de Joegoslavische wateren.Ongeveer gelijktijdig arriveerde een volgende DOKf-klasse voor onderhoud te Tivat.

d.. De Sovjet Unie hechtte blijkens persberichten veelbelang aan de heropening van het Suez-kanaal» Ookbij het weer bevaarbaar maken hiervan heeft deSovjet Unie het nodige bijgedragen. De plaatsver-vangend minister van koopvaardij en vertegenwoordi-gers van diverse Sovjet rederijen waren dan ook aan-wezig bij de openingsplechtigheden en een Sovjetkoopvaardijschip, geladen met Rode Kruis-goederenmet bestemming Zuid-Vietnam, maakte deel uit vanhet eernte convooi. Toch is het opmerkelijk dat deAmerikaanse marine wel met een geleide wapen kruiserbij de heropening was vertegenwoordigd terwijl eenSovjet combattant ontbrak. ITaar verwachting aal deSovjet marine vooralsnog alleen voor haar hulpschepengebruik gaan maken van deze kortere verbinding tus-sen haar Westerse vlootgebieden en de IndischeOceaan.

66. B Sovj-et-eenheden in de Indische Oceaan

a,. De aktiviteiten van de Sovjet-eenheden in ditgebied waren "normaal" geconcentreerd in met namede Golf van Aden, alsmede de Arabische Zee. Detoegang tot de Perzische Golf bleef onder prak-tisch voortdurende surveillance. Op operaties vanAmerikaanse eenheden in dit gebied werd adequaatgereageerd, bij één gelegenheid kwam het tot eenincident tussen een Amerikaans en een Sovjetescortevaartuig.

1). Opvallend was de "getimede" inpassing van het

/aflossingsschema der «

- 26 -

aflossingsschema der Sovjet-eenheden in de oefen-periode van april, waardoor tijdens deze oefeningmet een verband op bijkans dubbele sterkte konworden geopereerd.

£• De Sovjet-eenheden maakten een hoogfrequent gebruikvan de faciliteiten in Somali, waar met name Berberazich nog meer ontwikkelt tot een vrijwel universeleSovjet-basis voor zowel de vloot alsook de marine-luchtvaartdienst.

67. (jjp jjohaduwen van HAVO- en Westerse nationale maritiemeaktiviteiten

l } a.» De NAVO-oefeningen^ bilaterale oefeningen «fanwesterse marines en westerse maritieme wetenschap-pelijke projekten, krijgen de onverminderde aandachtvan Sovjet combattanten, vliegtuigen, hulpschepenen onderzeeboten. Speciaal de bewegingen van westersevliegkampschepen worden nauwlettend gevolgd, waarbijde voorkeur uitgaat naar de inschakeling van ELI1MT-vaartuigen en onderzeeboten.

_b. De belangstelling van de Sovjet marine voor de na-tionele aktiviteiten en gedragspatronen van Ameri-kaanse en Britse nucleair voortgestuwde onderzee-boten, blijft een hoge prioriteit houden binnen hettotaalbeeld van de Sovjet surveillance inspanning,

£. Sinds 1965 heeft de Sovjet Unie bij de surveillancevan het oceaangebied gebruik gemaakt van verkennings-satellieten. In de toekomst zullen naar verwachtingsatellieten een steeds grotere rol gaan spelen,

( J zowel bij de eigenlijke surveillance als bij de in-schakeling voor doelsaanwij zing van geleide wapensystemen aan boord van Sovjet combattanten.

Hydrografie/Oceanografie

a_« Het Sovjet-marine-hydrografisch onderzoek op hetwestelijk halfrond bleef onverminderd gericht op deNoorse Zee, het zeegebied nabij IJsland, de door-gangen tussen. IJsland en het Verenigd Koninkrijk,het zeegebied ten zuiden van de Azoren, de kustwa-teren van Portugal, het centrale gedeelte van deMiddellandse Zee en het Caraibische zeegebied,nabij de toegang tot de Golf van Mexico.

_b„ De twintigste Sovjet antarktische expeditie, diein mei werd beëindigd, omvatte naast de gebruike-lijke projekten op het kontinent van Antarktikaook onderzoekingen in de Straat pavis.

/£, Het aantal .,

(flf

, Het aantal schepen, speciaal gebouwd voor hetmaritiem wetenschappelijk onderzoek, wordt regel-matig uitgebreid, waarbij de automatisering van de

aan boord te verwerken gegevens en de verbeteringvan de bemanningsaccommodatie steeds grotere aan-dacht krijgen.

Patrouilles van nucleair voortgestuwde onderzeebotenuitgerust met ballis tl sche proectielen _

a. Een tweebal YAMEE-klasse SSBU patrouilleren continuin zeegebieden die voor de Oost- en West-Amerikaansekust zijn gelegen. In afwijking van de normale

f " \d die deze eenheden innemen in relatie totde Oost-Amerikaanse kust, kon begin juni eenmaalde aanwezigheid van een YANKEE- met een VICTOR-klasserelatief dicht onder deze kust worden vastgesteld,op ongeveer 250 zeemijlen van de grote Amerikaansevlootbasis ITorfolk.

_b. De inzet van de DELTA-klasse SSBH 'vanaf eind 1974 inde Groenland Zee, kan nu als vaststaand worden aan-genomen, terwijl in de maanden april, mei en junimogelijk een tweede eenheid van deze klasse zich al-daar gelijktijdig op patrouille kan hebben bevonden,In het Stille Oceaan-gebied heeft de eerste DELTA-klasse eenheid met het SS-N-8-wapen proef schotenuitgevoerd, hetgeen een indikatie is voor spoedigte verwachten operationele inzet. Betekende de komstvan de DELTA-klasse een aanzienlijke vergroting vande dreigingsdimensie, de in 19?ó te verwachten op-volger van de DELTA, die waarschijnlijk over een

{ } acht tiental lanceerbuizen gaat beschikken (DELTA: 12)betekent een aanzienlijke en kwantitatieve uitbrei-ding hiervan.

Sovjet vlootbezoeken en. aanloophavens

70. (ij) .a.. In het eerste halfjaar van 1975 continueerden zichde Sovjet vlootbezoeken aan die gebieden, waar menreeds "vaste voet" had verkregen, met name Cuba,Conakry (Rep, Guinee), ïïmm Qiiasr (Irak), Aden(Zuid Yernen), Berber a (Somalië) en de vaste aan-loophavens op de Canarische eilanden. Eenhedenvan SOVMRDROÏÏ waren continue aanwezig in Egyptischeen Syrische havens.

1). In de maand januari brachten de ruim te vaarthulp-schepen "BOROVICHI" en "NEVEL" respektievelijkeen bezoek aan Port aux Francais (Kerguelen) enPort Louis (Mauritius).

/c. In de maand ».

- 28 -

£. In de maand februari brachten 2 MIRKA's en 1 PETYA-klasse escorteurs een bezoek aan Annaba (Algerije).Het ruimtevaarthulpschip "RISTEA." bracht een bezoekaan Montevideo (ïïruquay).

_d» In de maand iaaart bracht een KASHIl'T-klasse geleidewapen jager een bezoek aan Casablanca (Marokko),terwijl Tartous (Syrië) eveneens door een KASÏÏIH-klasse werd bezocht. Twee ruimtevaarthulpschepenbrachten een bezoek aan Abidjan (Ivoorkust).Gibraltar werd voor het eerst sinds 1970 weer be-zocht door een oceanograaf.

_e. De maand april gaf als hoogtepunt het bezoek aanAnnaba (Algerije) van een KARA-klasse geleide wapenkruiser, een KILDIH-klasse geleide wapen jager eneen ELIEFÏ-vaartuig.

f_. In de maand mei werden Havanna en Cienfuegos (Cuba)bezocht door 2 KAUIN-klasse geleide wapen jagers.Thorshavn (Paeroër) werd bezocht door 2 hydrografen.2 hydrografen brachten een bezoek aan Reykjavik(IJsland), Madras (-India) werd na vele jaren weerbezocht door een SVERDLOV-klasae kruiser en eenPETYA-klasse escorieur, Genua, Civitavecchia,Palermo (allen' Italië) werden door hydrografen be-zocht. Een opleidingsonderzeebootinoederschip brachteen bezoek aan Casablanca (Marokko), terwijl even-eens 2 hydrografen deze havenplaats bezochten.2 RIGA-klasse escorteurs en 1 opleidingsonderzee-bootmoederschip brachten een bezoek aan Bizerta(Tunesië). De Verenigde Staten (Boston) werden voorhet eerst na de 2e wereldoorlog weer bezocht doorSovjet combattanten, namelijk 2 KAlIIN-klasse geleidewapen jagers, die vervolgens^ ook Gienfuegos (Cuba)aandeden. De oceanograaf 4HHHHl bezochtPhiladelphia (tJ.S.A.). Split (Joegoslavië) werd be-zocht door een commando-kruiser van de SVERDLOV-klasse, 2 geleide wapen jagers en een bevoorradings-schip van de BORIS CHILIKIïf-klasse.

g_. In de maand juni brachten hydrografen bezoekenaan Halifax (Canada), Ca.sablanca (Marokko), G-enua(Italië), Tromsö (doorwegen) en Eecife (Brazilië).Het nabij Conakry gestationeerde tankïandingsschipvan de ALIIGATOR-klasse bracht een 4-daags bezoekaan Douala (Kameroen). Dit was het eerste Sovjetmarine bezoek aan dit land.

h. De eerste helft van 1975 geeft het volgende totaalte zien:

vlootbezoeken : 118' S

/betrokken Sovjet

betrokken Sovjet-eenheden : 135 &

bezochte havens : 49

bezochte landen : 32

Deze cijfers tonen aan dat, ook ten opzichte van detweede helft van 1974» het aantal Sovjet vlootbe-zoeken en daarmee de Sovjet maritieme aanwezigheidzich nog steeds uitbreiden,

•£ inclusief Sovjet-eenheden die langdurig aanwezigzijn in havens zoals Conakry, Uram Quasr, Berbera,Havanna, Cienfue^os, Alexandrië, Mersa Matruh enSingapore.

/NOODZAAK TOT

NOODZAAK TOT BEVEILIGING VAN HET BERICHTMVEREBER,WEDEROM. GEÏLLUSTREERD

71* ) Het volgende voorval wordt onder de aandacht van delezers gebracht.

72. () Op 14 mei traden tijdens proeven aan boord van Hr.Ms.TROMP enige gebreken op waardoor het nodig werd om zospoedig mogelijk naar de bouwwerf terug te keren.Betrokken werf werd hiervan per ongeclassif iceerdbericht ingelicht,

73. (j1) Op 16 mei werd een verzoek, gedateerd 15 mei (zondag),ontvangen van de USSR militaire attaché' te Den Haagom op 18 en 19 mei met zijn adjtinkt een rondreis doorZeeland en Westelijk Noord-Brabant te mogen maken. Denacht zou worden doorgebracht te Vlissingen. Op 14 meiwas nog geen enkele aanwijzing aanwezig, dat een zo-danige reis in het voornemen lag.

74- JEE) Wellicht ten overvloede is hiermede wederom bewezen^ dat onvercijferde berichten door een ieder kunnen worden

onderschept. Ook moet hier worden onderstreept, dat deUSSR wel degelijk belangstelling heeft voor alles watmet de Koninklijke marine te maken heeft.

/HOOFDSTUK 2

HOOFDSTUK 2

SOVJET MARITIEME AKTIYITBÜESüf

75- 4 ATLETISCHE OC.TQAAB

a,. In de Hoord-Atlantische Oceaan kenmerkten zich deoppervlakte-aktiviteiten door verplaatsingen vaneen drietal Sovjet-verbanden. Twee van deze ver-banden, waarvan één bestaande uit drie geleidewapen eenheden en de andere uit drie vlootmijnen-vegers, bereikten medio juni de Middellandse Zeevanuit respektieveü jk de Noordelijke Vloot en deOostzee Vloot.

_b. Ben verband van twee KANIN-klasse geleide wapenjagers, begeleid door een modern bevoorradingsschip,keerden na bezoeken aan Boston (Verenigde Staten vanAmerika) en Cienfuegos (Cuba), op 23 juni terug inde noordelijke thuiswateren.

o_. Omstreeks 5 juni opereerden een YAHKEE-klasse nu-cleair voortgestuwde ballistische projectielen onder-zeeboot tezamen met een VIKTOR-klasse nucleaire aan-valsonderzeeboot relatief dicht onder de .Amerikaanseoostkust. De normale patrouillegebieden van de YANKEE-klasse eenheden bevinden zich aanzienlijk oostelijkerin de Atlantische Oceaan. Beproeving van het Ameri-kaanse maritieme verdedigingsstelsel zou het oogmerkvan deze afwijking in gedragspatroon geweest kunnenzijn. Belangstelling van Sovjet-zijde voor de beproe-vingen van het - nieuwe - nucleaire Amerikaanse vlieg-kampschip "NIMITZ", die al geruime tijd in dit zee-gebied aan de gang aijn, kan ook een aanleiding hier-voor zijn geweest.

d_. Het ALLIGATOR-klasse tanklandingsschip te Conakry(Republiek Guinee) onderbrak haar aanwezigheid aldaarvoor een eerste bezoek door een Sovjet combattantaan de haven van Douala (Kameroen).

e» De beide onderzoekingsschepen, "SEHGEI VAVTLOV" en"PETER LEBEDEV", bereikten na hun opmars vanuit deOostzee de Golf van Guinee. De hydro-accoustischeaktiviteiten van deze, in voortdurende samenwerkingopererende schepen, hebben zich in het verleden toe-gespitst op zeegebieden en doorgangen die in aan-merking komen om als potentiële militaire operatie-terreinen te worden gebruikt, met name voor onder-zeeboten.

/SOVJET NOORDELIJKE ...

76. (f) SOVJET NOORDELIJKE VLOOT

a,» Een grootscheepse amfibische exercitie vond plaatsin het lokale vlootgebied van de Noordelijke Vloottussen 12 en 20 juni j.l. In vergelijking met detwee voorgaande jaren heeft zich geen wijziging voor-gedaan in zowel het tijdstip als het scenario vandeze oefening. Het oef enge "beur en bestond ook ditmaaluit het formeren van de amfibische- en koopvaardij-schepen, waarna een opmars in convooi-verband volgde.Deze amfibische kern werd geescorteerd door eentiental Sovjet bovenwater-eenheden, bewapend nietconventioneel geschut en geleide wapensystemen. Bijde daaropvolgende landing, waarschijnlijk uitgevoerdop het noordoostelijke kustgedeelte van het schier-eiland Rybachi, waren Sovjet mariniers- en de amfi-bisch getrainde eenheden van de 45ste Sovjet gemoto-riseerde infanterie divisie betrokken. Luchtaktivi-teiten ontbraken ditmaal, een groot aantal onderzee-bootkontakten in de opmarsroute wijst op een moge-lijke betrokkenheid bij de oefening.

l>» In de periode 18 tot 21 juni is het aantal onderzee-boten in de zuidelijke Barentszee uitzonderlijk hooggeweest, (Alleen al tussen 18 en 20 juni werden 19eenheden waargenomen waarvan 18 met zekerheid alsonderzeeboot konden worden geklassificeerd). Eendeel van deze onderzeeboten kan - gezien de lokatie -bij de amfibische oefening van omstreeks 20 junibetrokken zijn geweest. Overigens kunnen zich,parallel met deze amfibische oefening, uitsluitendonderzeeboot-gerichte aktiviteiten hebben ontwikkeld?de grote verscheidenheid in klassen (grotendeelsnucleair voortgestuwd) en de wijze van ontplooiingkunnen een aanwijzing in die richting zijn»

77« Q SOVJET OOSTZEE VLOOT EN WARSCHAU. PAKT MARINES

_a» In de Oostzee nabij Kaap Taran hebben in de periodevan 12 tot 17 juni geleide wapen lanceringen plaatsgevonden waarbij ondermeer geleide wapen patrouille-vaartuigen van de OSA-klasse waren betrokken.Gezamenlijke lanceringen door Sovjet-, Oost-Duitse-en Poolse OSA-klasse eenheden zijn gebruikelijkin dit jaargetijde.

t>. Poolse landingsoefening nabij ïïstka

(1) Na voorbereidende fasen op 6 en 10 juni vond op19 juni wederom een grootscheepse Poolse oefe-ning plaats nabij TJstka waarbij ondermeer 14landingsschepen waren betrokken.

7(2) In maart was ...

- 33 -

(2) In maart was ook reeds uitvoerig amfibisch ge-oefend in dit gebied, waarbij toen ook Sovjet-en Oost-Duitse marine-eenheden waren betrokken.

(3>) De vervoerscapaciteit van deze 14 landingsschepenis dusdanig groot dat een volledig uitgerust regi-ment van de 7de Poolse Zeelandingsdivisie kanworden vervoerd. Een. der POLETOCFY-klasse landinga-sohepen voerde inderdaad een generaalsvlag vandeze divisie.

78. (£j SOVJET MIDDELLANDSE ZEE ESKADER

•a. De Middellandse Zee-vloot bleef boven het gemiddeldeaantal eenheden dat doorgaans in de maand juniopereert. Het grootste aantal werd medio juni met67 eenheden bereikt, vanaf 11 juni verdubbelde zichhet aantal grond-grond- en grond-lucht geleide wapen-systemen en bleef voor de rest van de maand op dithoge peil gehandhaafd. De slagkracht van SOVMEDRONnam medio juni toe door aankomst van twee geleidewapen kruisers vanuit de Noordelijke vloot, in delaatste week van juni arriveerden twee geleidewapen kruisers en de helikopterkruiser "LENINGRAD"vanuit de Zwarte Zee vloot. Sinds 7 juni bevindenzich geen eenheden van SOVMSDROïï meer in de Egyp-tische Middellandse Zee-havens Sollum en MersaMatruh, doch zijn sinds dat tijdstip voor ankergegaan in internationale wateren nabij Sollura.Een van de twee amfibische landingsschepen uitMersa Matruh lag ultimo juni in de Syrische havenTartous, de andere lag op de boei, ten zuiden vanCyprus.

_b. Met het vertrek op 8 juni uit het havengebied vanKotor (Joegoslavië) van het Sovjet onderzeeboot-moederschip, de DON-klasse 918» werd een eerstereparatie/onderhoud-periode afgesloten, conformde nieuwe Joegoslavische "havenwet". Het vertrekvan de FOXTROT-klasae, ook sinds 7 december 1974aldaar in reparatie, viel waarschijnlijk gelijk-tijdig met die van de BOK 918, Een tweede DOH-klasse, nr» 920, arriveerde aanvang juni te Kotor,een tweede FOXTROT-klasse onderzeeboot is hier nogniet waargenomen.

c_. Sovjet eenheden ontruimen twee, belangrijke steun-punten op Egyptisch grondgebied

De Egyptische havenplaats Sollum, dicht bij de grensmet Libië, wordt sinds 7 juni niet meer door Sovjeteenheden van het SOVMEDRON als aanloophaven gebruikt.

/In plaats daarvan ...

- 34 -

In plaats daarvan zijn de eenheden - afkomstig, uitSollum - nabij deze plaats in internationale waterenvoor anker gegaan.

Sinds 1969 hebben de grotere en kleinere eenheden,die behoren tot het SOVMEDROÏÏ, in Sollum voortdurendeen beschutte ligplaats gevonden; de grote coinbat-tanten op de rede ten anker liggend, de kleinereschepen en ook de hulpschepen in de kleine haven eenligplaats vindend. Het verblijf ruiin binnen de Egyp-tische territoriale wateren onttrok dit deel van hetSOVMEDROU &.an lATO-surveillance.

Een tiental Sovjet eenheden werden hier de laatstejaren gewoonlijk aangetroffen, waaronder het vlagge-schip van de bevelheb oer van het SOVMEDROK (COMSOV-MEDROÏI).

Ook in het meer om de oost gelegen Mersa Matruh ver-blijven sinds 13 juni geen Sovjet-eenheden meer*Deze haven heeft sinds de Yom Kippoer-oorlog van 1973praktisch permanent ligplaats geboden aan veelal 2POLlIOCNY-klasse landingsvaartuigen, soms nog ver-sterKt docr een ALLIGATOR-klasse tanklandingsschip.Een der POLNOCHY-klasse houdt zich thans op nabijCyprus terwijl de andere op 24 juni de haven vanTartous (Syrië) is binnengelopen.

Deze maatregel' , om Sovjet schepen het gebruik vandeze twee havens te ontzeggen, lijkt te zijn genomenom uitdrukking te geven aan het Egyptische misnoegenover het, sinds de Oktoberoorlog 1975 gevoerde,Sovjet-beleid inzake wapenleveranties aan Egypte.

Overigens kan het gesprek dat plaats heeft gevondentussen de Amerikaanse president Ford en de Egyptischepresident Sadat, begin juni j.l. te Salzburg (Oosten-rijk), tot het nemen van deze stap door Egypte hebbenbijgedragen.

De werkingssfeer van deze maatregel strekt aich ken-nelijk nog niet uit tot het contingent Sovjet schependat doorgaans de haven Alexandrië tot ligplaatsheeft. Dat het ernst is met de toepassing van dezemaatregel blijkt wel uit het zenden van een Egyp-tische torpedobootjager naar de Golf van Sollum,met het doel de bewegingen van de Sovjet eenhedente observeren.

d.. In de laatste week van juni zijn achtereenvolgenseen KYEDA-klasse geleide wapen kruiser, de helikopter-kruiser "LENINGRAD" en een KARA-klasse geleidewapen kruiser vanuit de Zwarte Zee bij het SOVHBDRONgekomen, de slagkracht hiervan aanzienlijk verster-kend, Dit komt ondermeer tot uiting in het aantalgeleide wapens dat, qua niveau, de top, bereikt nade Oktober-oorlog in 1973» evenaarde.

/e. Van 17-29 juni .,

_e. Van 17-29 juni werd ten zuiden en westen van Italië"~ de NAVO-oefening "DAWN PATROL" gehouden, die een

- verwachte - uitvoerige Sovjet surveillancemiddels een viertal ELINT-vaartuigen en een nogonbekend aantal onderzeeboten heeft ondervonden.

Gedurende de eerste twee weken van de heropeningvan het Suez-kanaal hebben ruim 170 schepen dezewaterweg gepasseerd. Een Panamees schip liep schadeop door een mijnexplosie in de door Sovjet mijnen-vegers geruimde Straal van Gubal. Een tweetal Egyp-tische mijnenvegers zijn daarop weer begonnen methet ruimen van mijnen in dit gebied.

/HOOFDSTUK 5

HOOFDSTUK 3

KARAKTERISTIEKEN VAN SOVJET

COMBATTANTEK EN HULPSCHEPEÏÏ

/- 37 -

CLASSIFICATIE

(oKLASSENaam en type

ATR INGUL

( 1NATIONALITEIT

USSR

AFMETINGEN (5L/B/D

93

(2INDIENSTSTELLINGVerbouwingjaar Aantal1974 1

BEMANNING (6

Off + manschappen

120

(3BOUWWERF

VOORTSTUWING (7Stoom/ g as turbine/diesel

diesel

(*TONNAGE

4000 full load

VERMOGEN EN (8SCHROEVEN/ROERENPk Aantal

9000 BHP2 ?

BRANDSTOF (9Soort Bunkercap.

diesel

ASW BEWAPENINGAantal Type

geen

(!•»SpNAR ( '9Aantal Type

SNELHEID (10Econ.Knopen

Vaartmijl

2018/60 dagen

' IJUCKT/ZÊEV/AARSCHJW.NAV. RADARAantal

2

Type

DON-2

(15

MISSILE BEWAPENING*11

Aantal Type(Voorraad)

geen

MJURLEIDINGSRADAR116

Aantal Type

geen

COMMUNICATIE (20Aantal Type1 CROSS LOOP A1 GAGE BARE A1 POLE STAR•1 TTTn TT T> TTStr» n

ARTILLERIE ( 1 2

Aantal Type(Voorraad)

geen

ECM- ECCM (17

Aantal Type

geen

INFRAROOD (21Aantal Type

TORPEDO BEWAPENING13

Aantal Type(Voorraad)

geen

[FF ( '8Aantal Type

1 SQUARE HE AC1 HIGH POLE B

BIJZONDERHEDEN (22

comm. ant. :1 PERT SPRING1 . SPR1T STAR