12-04-23 2

De behandeling van ADHD bij kinderen: er is meer dan medicatie

Dr. Barbara van den Hoofdakker

Klinisch psycholoog

Thema: ADHD

Deze presentatie

De behandeling van ADHD bij kinderen

• Welke behandelmogelijkheden zijn er?

• Wat weten we over de werkzaamheid van behandelingen?

• Wat is een oudertraining?

• Wat zegt ons onderzoek over de werkzaamheid van

oudertraining?

• Welk vervolgonderzoek doen we?

12-04-23 3

Behandeling: welke mogelijkheden?

Medicatie

- Methylfenidaat (ritalin)

Gedragstherapie

- Oudertrainingen

- Leerkrachttrainingen

- Kindtrainingen

12-04-23 4

Recente ontwikkelingen: • neurofeedback• werkgeheugen-training• dieet • training in planning- en organisatievaardigheden

Vergelijking effecten medicatie en gedragstherapie

ADHD symptomen

Gedrags-problemen

Med GT Med GT

Ouders als informant

1.53 0.87 0.61 0.66

Leerkrachten als informant

1.83 0.75 1.08 0.43

12-04-23 5

Med = medicatie (methylfenidaat)GT = gedragstherapie

0.2-0.3 klein effect; 0.3-0.8 medium effect; > 0.8 groot effect

Wat is oudertraining?

• Ouders leren

gedragstherapeutische

technieken toepassen

• Technieken hebben

wetenschappelijke basis

• Training door instructie en

oefening

12-04-23 6

Waarom gedragstherapeutische technieken?

• Situaties lokken gedrag uit

• Reacties beïnvloeden gedrag

Situatie Gedrag Gevolg

Wat is er bijzonder aan de opvoeding van een kind met ADHD en gedragsproblemen?

– Verminderde en afwijkende gevoeligheid voor beloning

– Verminderde gevoeligheid voor straf en negatieve gevolgen

van gedrag

– Aanleren van adequaat gedrag door het kind verloopt hierdoor

moeizamer dan “normaal”

– Aanleren van adequaat opvoedersgedrag verloopt moeizamer:

minder positieve feedback van het kind

12-04-23 8

Hoe gaat een oudertraining in z’n werk?

• Individueel

– 1 ouder of ouderpaar

– 1 therapeut

– 13 zittingen

• Groep

– ouders van 6 kinderen en

– 2 therapeuten

– 13 zittingen

Welke vaardigheden leren ouders?

12-04-23 10

Voorbeelden

Regels

12-04-23 11

Voorbeelden

Instructies

12-04-23 12

Voorbeelden

Prijzen, negeren of straffen, wat zou u doen?

12-04-23 13

Waarom verder onderzoek naar oudertraining?

• Grote verschillen in (inter)nationale behandelrichtlijnen

• Wanneer oudertraining, wanneer medicatie, wanneer

combinatie?

• Oudertraining nog niet eerder in Nederland onderzocht

• Onduidelijk voor wie oudertraining meer of juist minder

geschikt is

Wat vinden we in onderzoek?

UMCG en Accare Universitair Centrum Kinder- en

Jeugdpsychiatrie deden onderzoek:

Vergelijking van oudertraining met wachtlijst oudertraining

(RCT)

- Beide groepen kregen doorlopende routinezorg

- 50% van de kinderen gebruikte medicatie

- Kinderen hadden ADHD en gedragsproblemen

12-04-23 15

Effect op gedragsproblemen

Effect op internaliserende problemen

Lopende onderzoeken

Bij welke kinderen en ouders werkt een oudertraining goed en bij

welke juist minder goed?

– Doen factoren bij het kind ertoe? bijvoorbeeld:

• zwaarte van de problematiek (comorbiditeit)

• genetische factoren

• gebruik van medicatie

– Doen factoren bij de ouders ertoe? bijvoorbeeld:

• depressie bij een van beide ouders

• ADHD bij een van beide ouders

• zelfvertrouwen als opvoeder

12-04-23 18

- ja

- ja

- nee

– moeders ? vaders ?

– moeders ? vaders ja

– moeders ? vaders ja

Vervolgonderzoeken

Onderzoek naar behandelingen voor kinderen die

onvoldoende reageren op oudertraining

1. Behandelingen voor jonge kinderen met ADHD symptomen

en gedragsproblemen (STAP studie)

2. Thuisbehandeling bij kinderen met ADHD en

gedragsproblemen

12-04-23 19

Hartelijk dank voor uw aandacht (en concentratie)!

12-04-23 20