DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER

DECREET zeeuws kunstmagazine

LOST PAINTERS

catalog

us #

2

Mic

hie

l Paa

lvas

t –

deW

ILLE

M3

– “

THE

PA

INTE

R”

1

3 | 1

1 | 2

011

– 1

5 | 0

1 | 2

012

presentatieruimteCAESUUR

inhoud

inhoud & achtergrond van ‘de schilder, het werk & het atelier

beelden tentoonstelling in deWILLEM3

13 | 11 | 2011 – 15 | 01 | 2012 ontstaan muurschildering

beelden tentoonstelling

Tekst Giel Louws ‘Michiel Paalvast

Omtrekkende bewegingen rond zijn werk’

zie ook: http://www.michielpaalvast.nl

programmablog http://deschilderhetwerkenhetatelier.com

cata

log

us

#2

│ M

ich

iel P

aalv

ast

colofon teamCAESUUR 2012-2013: Giel Louws | Michiel Paalvast | Harmen Eijzenga Robbert Jan Zwiers | Machteld van der Wijst Ramon de Nennie | Willy van Houtum Hans Overvliet tentoonstellingsplekken: presentatieruimteCAESUUR, Middelburg kunstwerkplaats Kipvis, Vlissingen deW3 / WALLSTREET TWENTY FIVE, Vlissingen kunsttijdschrift decreet catalogus: teksten: teamCAESUUR & Giel Louws fotografie: Michiel Paalvast catalogus: Hans Overvliet

DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER

met dank aan

DE VROLIJKE

AANDEELHOUDERS

VAN CAESUUR

de Kattendijke-

Drucker Stichting

MICHIEL PAALVAST

Inhoud & achtergrond Schilder Giel Louws [ KipVis ] opperde begin 2011 om in 2012 een grote tentoonstelling rond schilderkunst samen te stellen in kunstwerkplaats Kip-Vis. Kernwoorden: geef(t) een beeld van de schilderpraktijk van nu, met nationale en internationale uitstraling, hoogwaardige kwaliteit, met een inhoudelijk discours. presentatieruimteCAESUUR ziet in opvolging van FULL HOUSE- kunstmachine een mogelijkheid om met dit onderwerp een serie tentoonstellingen te maken. In de ruimte richt de schilder een representatie van zijn atelier in waarmee hij/zij onder meer zijn/haar proces laat zien, zijn/haar inspiratiebronnen, wellicht daadwerkelijk werkt, etc. Op de vrijdag- en zaterdagmiddag is er voor publiek mogelijkheid tot een 1-op-1-ontmoeting met de exposerende schilder. CAESUUR organiseert midden in de tentoonstellingsperiode een tafel met gasten [ schilders, filosofen, critici, verzamelaars, galeriehouders, etc. ] om te spreken over de betekenis van schilderkunst en/of de schilder en het werk van die tentoonstelling. De tentoonstelling en de uitkomst van die gesprekken kunnen dienen als kapstok voor het boek dat kunsttijdschrift decreet wil publiceren. Maatschappelijke context We leven in een maatschappij die met de dag verandert. Waarin het detail in haar vluchtigheid domineert. Hypes komen en gaan met de lichtsnelheid – dankzij het web bijna letterlijk. Persoonlijke communicatie geschiedt meer en meer anoniem massaal –“ ik heb 1246 vrienden! “ – middels vaak met alle vrienden gedeelde en 100-voud geretweete berichten als de koffie is gearriveerd,of ; ik sta nu bij de kassa.

DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER

Concentratie op één gelaagd object wordt door het misverstand van het multi-tasken in toenemende mate problematisch. Historisch bewustzijn, de etymologie van symbolen, culturele duiding – zelfs het bestaansrecht ervan: het staat allemaal onder grote druk. Vakbekwaamheid is een uitgehold begrip aan het worden. Het geconcentreerd en langdurig werken aan een consistent oeuvre wordt bijna een uitzonderlijke bezigheid. Tegelijkertijd worden culturele instellingen onder druk van de vormelijke argumentatie van bezuinigingen die hen treffen meer en meer verleid tot het aansluiten bij bovenstaande noties. Immers, ze moeten meer publieks- en doelgroepgericht gaan werken; het experiment in het culturele laboratorium dreigt te verdwijnen. Met DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER maakt CAESUUR en met haar samenwerkingspartners een statement waarin onderliggende processen vis-à-vis gedeeld worden met de schilder en zijn/haar publiek. Zoals concentratie, vakbekwaamheid, beeldkwaliteit, consistentie, intieme schoonheidsbeleving, en persoonlijk commitment. In te organiseren tafelgesprekken pogen we een perspectief te ontwikkelen dat deze kunstvorm [ wederom? ] een volwaardige plek geeft in de moderne kunstpraktijk en maatschappij. Referenties: http://www.caesuur.nl/ │ http://www.kipvis.com/ │http://www.decreet.nl/ │http://www.giellouws.nl/ http://www.michielpaalvast.nl/ │ http://www.curiositas.nl/ │http://www.machteldvanderwijst.nl/

DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER

DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER

DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER

DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER

DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER

Michiel Paalvast Omtrekkende bewegingen rond zijn werk Een schilderij is een stilstaand beeld, en een beeld dat je dwingt tot stilstaan. De schilder stolt tijd tot één enkel gecompacteerd beeld. Niet alleen is de tijd stilgezet in het afgebeelde, maar het is ook een verslag van de tijd die de schilder nodig had om tot dit beeld te komen. Omdat Michiel in het realistische spectrum werkt, is er sprake van een stilstaand herkenbaar beeld. Dit beeld moet van een grote urgentie zijn voor de schilder, hij heeft de tijd genomen om dit beeld te componeren en te schilderen. Sterker nog, hij heeft een medium en materiaal gekozen om het beeld te bestendigen in de tijd. Het geschilderde beeld is geen opname uit de werkelijkheid, nee, het is een schilderij. Dat wil dus zeggen dat we de afbeelding nooit naast de werkelijkheid kunnen houden en een perfecte match vinden. Zeker in het geval van Michiel niet, het realisme is bedrieglijk. Er gaat een lang proces aan vooraf van keuzes, van concepten en voorstudies. Dit hele proces is vervat in de tijd van het maken van het werk. Het maken is een proces dat zich uitbreidt buiten de tijd van het maken van het werk zelf. Ver voor het schilderij ligt er een jarenlang proces van studie, die uiteindelijk tot dit punt heeft geleid. Verschillende vormen van tijd dus, de tijd in het afgebeelde onderwerp, de tijd van het maken, en daarna nog de tijd van het kijken. Van de beschouwer wordt verwacht recht te doen aan het werk door het niet alleen te bekijken, maar er bij stil te staan.

DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER

DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER

Een schilderij is een beeld dat op zichzelf staat, maar staat niet op zichzelf Een schilderij moet op zichzelf kunnen staan en functioneren. Los van de maker, en de plek waar het hangt. Dat wil niet zeggen dat het schilderij los staat van alles. In het enkele beeld verschuilen zich honderden voorgangers. De schilder heeft zijn hele eigen oeuvre door moeten gaan om tot dit beeld te komen. Sterker nog, hij is ook nog door de oeuvre’s van zijn voorgangers gegaan. Door het medium schilderkunst te kiezen zijn werk hebben mogelijk gemaakt. Subtiel verschijnen ze op verschillende manieren in het werk van Michiel. Bijvoorbeeld in de traditionele techniek van het opzetten van een werk, of in de manier van schilderen, en soms zelfs in een beeldcitaat. Een aantal van zijn bronnen is diep geworteld in de Nederlandse geschiedenis. Wortels die raken aan de 17e-eeuwse landschapsschilders, de Romantische school, de Haagse School, de Modernen en de hedendaagse tendensen. Bewustzijn van de traditie, en daarin een eigen weg vinden is de praktijk van een hedendaags schilder. Schilder zijn betekend veel meer dan alleen schilderijen maken In een tijd waarin snelheid en commercie de grote drijfveren lijken te zijn, is de keuze om schilder te zijn een fundamentele. Traagheid van het beeld, en de traagheid van het ontstaan hiervan zijn de fundamenten van de schilderkunst. Tegelijk onttrekt de schilder zich aan het mechanisme van vraaggericht werken, die de basis vormt van de commercie. Door deze keuzes lijkt de schilder zich in de marge van de samenleving te vestigen. Drijfveer is de noodzaak om het werk te maken, en een sterk geloof dat het ooit onontkoombaar zal worden. Wat in eerste instantie dus een zwakke plek

lijkt te zijn, is in principe de grote kracht van de schilder. De schilder kan zonder afgeleid te worden door bijbedoelingen op zoek naar het ultieme. Hij is in de unieke positie om aan waarheidsvinding te doen, zeker geen marginale bezigheid dus. Een landschapsschilderij is geen schilderij van een landschap Toen Magritte een pijp schilderde en er onder schreef ‘dit is geen pijp’, maakte hij geen flauw grapje. De pijp die hij schilderde is een geschilderde pijp, geen echte. Deze wijsheid gaat ook op voor het werk van Michiel, het feit dat hij vaak landschappen of interieurs schildert wil niet zeggen dat hij een landschap – of interieurschilder is. De betekenis van het werk gaat voorbij dit singuliere gegeven. Een schilderij gaat bijvoorbeeld altijd over het schilderen zelf, maar bij Michiel krijgt het werk altijd nog een laag. Zo kan een landschap gaan over perspectivische ruimte in schilderkunst, of over menselijke ingrepen in het landschap. Een interieur kan gaan over genreschilderkunst gaan, een bijna abstract beeld gaat in nadere beschouwing over schildersheldendom. In het geval van Michiel is dus zeker van toepassing dat het beeld meer zegt dan op het eerste gezicht lijkt. Een Michiel Paalvast is geen Michiel Paalvast De aard van het werk wat Michiel doet is een zoekende aard. Het nastreven van een ultiem doel be-tekent een onophoudelijke zoektocht. Dit blijkt als je het werk van Michiel naast elkaar zet, het is pluriform. Het werk omvat studies naar de natuur, zoektochten naar de aard van het schilderij, naar het schilderen zelf en naar persoonlijke verhalen.

DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER

DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER

Wat ze allemaal bindt is het handschrift en kleurgebruik van Michiel, die zeer herkenbaar zijn ge-worden. Ook zijn zorgvuldige benadering van een schilderij is kenmerkend. Aan elk werk gaan prachtige voorstudies, opgebouwd uit honderden potloodlijntjes of met vlotte hand geschilderd, vooraf. Wat vervolgens opvalt, is de verfbehandeling; zeer bewust en in opeenvolgende lagen wordt die opgebracht, vaak olieverf over acryl. Ook is de grootte van het uiteindelijke werk een zeer afgewogen beslissing, beeld dicteert het formaat, zelfs de dikte van de spielat. Waar het werk in eerste oogopslag erg divers lijkt te zijn, is er dus wel degelijk een overkoepelende binding. Een Paalvast is herkenbaar van afstand, al zijn de redenen daarvoor niet altijd helder. Zelfs een schilderij van Michiel van tien jaar geleden is herkenbaar, al is behoorlijk anders dan wat hij nu maakt. Verandering is logisch gevolg van het vele schilde ren, het levert steeds nieuwe inzichten en vaar-digheden op. Deze ontwikkeling is een duurzame verworvenheid, die passie en commitment verraadt. Verworvenheden zijn bij Michiel echter geen automatismen geworden, elk nieuw doek komt met een nieuwe vraag. Die openheid om steeds weer fundamentele vragen te stellen levert steeds weer een nieuw beeld op, daarom is een Paalvast geen Paalvast. Het persoonlijke is het algemene Onderwerpen komen bij Michiel altijd uit zijn eigen leefwereld. De landschappen die al lange tijd een belangrijk thema zijn in zijn werk, zijn altijd de landschappen uit eigen omgeving. Steeds gaat Michiel terug naar de waarneming, van daar uit ontstaat het beeld.

DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER

Voor de serie ‘Der Lijnische’ die toch een zekere abstrahering in zijn werk inleidde werden alsnog modellen gebouwd om door het waargenomen beeld te worden beïnvloed. Het zelfde geld voor de serie ‘The Painter’ die vertrekt vanuit een werk van Picasso, en de muurschilderingen die op schetsen uit de waarneming worden gebaseerd. De onderwerpen zijn dus zoals bij vele kunstenaars persoonlijk. Ze bieden in inkijk in de persoonlijke fascinaties en leefomgeving van de kunstenaar. Het overstijgende is dat we als kijker niet het idee hebben dat we met een privé beleving van de maker geconfronteerd wor-den. De schilderijen bieden ons een scala van interpretatiemogelijkheden. Michiel verwerkt de persoonlijke vertrekpunten tot een groter kader, het kenmerk van kunst die blijft boeien. ©Giel Louws 2011

DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER

correspondentieadres Lange Noordstraat 67 | 4331 CC Middelburg www.caesuur.nl | caesuur@zeelandnet.nl k.v.k. middelburg 114392 ing/postbank 26 69 559

In Middelburg, Zeeland, is er op voorstel van de schilder Giel Louws, een initiatief opgezet onder de titel ‘DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER’, ontstaan uit liefde voor de schilderkunst en uit nieuws-gierigheid naar de hedendaagse schilder. Het hart van het programma is teamCAESUUR, o.m. geïnspireerd door kunstnaarsinitiatief Kipvis, kunst-magazine decreet, buro beeldende kunst Vlissingen, lost painters en anderen. teamCAESUUR bestaat uit kunstenaars, denkers en andere vrije geesten. In de loop van elke expositie is er een reflec-tiemoment, waarin de kunstenaar zich verhoudt tot een daartoe door ons uitgenodigd publiek en enkele eveneens door ons voorgedragen ‘tafel’gasten: bij-eenkomsten gemodereerd door Harmen Eijzenga.

cata

log

us

#2

│ M

ich

iel P

aalv

ast

jan

uar

i 20

12