Files veroorzaken niet alleen grote ergernis, maar ook grote financiële schade. Vooral bij het goederenvervoer over de weg. Goederen kunnen niet op tijd worden afgeleverd en de vrachtauto’s staan nodeloos stil. Het is een kostenpost die doorwerkt in de totale logistieke keten.

In deze ‘Economische Wegwijzer‘ presenteren TLN en EVO de top-20 van trajecten waar in 2009 de duurste files van Nederland voor het vrachtverkeer stonden. Het overzicht is tot stand gekomen na een analyse van TNO. Dat heeft een lijst opgeleverd van 50 grootste knelpunten op wegvakniveau. Deze wegvakken zijn gecombineerd tot een lijst van 20 duurste trajecten.

Aanleg extra rijstroken verbetert bereikbaarheid voor de korte termijn! EVO en TLN zijn blij met de extra (spoedwet) rijstroken want die leiden de komende jaren tot vermindering van de filedruk. Maar zijn deze maatregelen ook voldoende voor de middellange en lange termijn? Vergelijking van het MIRT met de top-50 van duurste knelpunten voor het goederenvervoer leert bovendien dat er een aantal knelpunten op de lijst voorkomt waarvoor een vermindering van de economische schade niet op korte termijn gerealiseerd zal zijn. Het betreft de knelpunten op de ring Rotterdam (A20) en de A15 (Sliedrecht/Hardinxveld Giessendam). Ook de A16 (Rotterdam-Breda) is niet in het MIRT opgenomen. Voor de A27 (knooppunten Everdingen-Hooipolder) laat een oplossing nog jarenlang op zich wachten.

Daarnaast is ondanks aanleg van extra rijstroken structurele verbetering van de bereikbaarheid in veel regio’s noodzakelijk. Zo verminderen de extra rijstroken op de A9 bij Velsen, tussen Utrecht en Amersfoort (A28) en op de A50 Heteren-Ewijk alleen tijdelijk de files. De A1 door ’t Gooi dreigt ondanks spitsstroken en uitvoering van de planstudie A6-A9 en A1-A27 in de toekomst een groot knelpunt te worden.

Wat moet er structureel verbeteren?Gebaseerd op bovenstaande analyse, vinden TLN en EVO dat de volgende knelpunten (in willekeurige volgorde) met prioriteit moeten worden aangepakt: • A1 ’t Gooi• Koppeling A8-A9• A10 Noord• Ring Utrecht A12, A27, randweg noord• Knooppunt Hoevelaken A28/A1

• Ring Rotterdam A13/A16, A20, A15• A15 (Sliedrecht/Hardinxveld Giessendam)• A16 (Rotterdam-Breda)• Nieuwe Westelijke Oeververbinding

Rotterdam A15-A20

• A27 Everdingen-Hooipolder • Corridor A58-A67 • A15 Ressen-Zevenaar• A50 Grijsoord-Ewijk• A1 Apeldoorn-Twente

Economische WegwijzerNU DOORPAKKEN VOOR STRUCTURELE VERBETERINGEN

Wijnand van Zanten, telefoon (079) 36 36 214e-mail wvzanten@tln.nl • www.tln.nl

Jeroen de Veth, telefoon (079) 34 67 204e-mail j.deveth@evo.nl • www.evo.nl

11679.1011086.EVO Economische Wegwijzer 2010.indd 1 15-11-10 10:24

1

17

3

8

13

67

2

10

11

19

9

5 14

18

4

12

15

16 20

A2

A4

A9

A9 A7

A50

A50

A50

A5

8

A1

5

A27

A27

A28

A1

A6

A16

A1

5

A20A13

A12

A1

2

A12

A58

A76

A2

A2

A2

In zeven stappen naar de duurste files voor goederenvervoerIn 2010 heeft TNO voor TLN en EVO een overzicht gemaakt van de grootste knelpunten in 2009 voor het vrachtverkeer. TNO heeft daarbij gebruik gemaakt van RWS-gegevens en op hoofdlijnen de volgende methode gehanteerd:

1. Bepalen van het percentage vrachtverkeer per wegvak en per rijrichting;

2. Koppelen van het percentage vrachtverkeer aan de gegevens over de filezwaarte per wegvak en rijrichting;

3. Corrigeren van de gegevens uit stap 2 voor binnen en buiten de spits (het aandeel vrachtverkeer is tijdens de spits lager dan daarbuiten);

4. Vaststellen van het aantal rijstroken per wegvak en rijrichting;5. Bepalen van het aantal voertuigverliesuren voor vrachtauto’s

per wegvak en rijrichting met behulp van de filezwaarte, het aandeel vrachtverkeer in de spits, het aandeel vrachtverkeer in de daluren en het aantal rijstroken per wegvak per richting;

6. Bepalen van het schadebedrag voor vrachtverkeer per wegvak en rijrichting door het aantal voertuigverliesuren te vermenigvuldigen met de ‘value-of-time’ van € 43,38 per uur;

7. Rangschikken van de lijst wegvakken en richtingen naar schadebedrag, aflopend van hoog naar laag.

Het resultaat van het doorlopen van deze stappen is de top-50 knelpunten vrachtverkeer 2009. Een aantal van deze knelpunten ligt dicht bij elkaar op specifieke ‘trajecten’. Deze trajecten kunnen ook weer worden gerangschikt naar economische schade. Dan ontstaat het volgende beeld:

Top-20 van trajecten met meeste economische schade voor nhet vrachtverkeer (totaal van beide richtingen) in 2009

1 A2 knp Holendrecht - knp Oudenrijn 19,3 32,5

2 A12 Gouwe - knp Oudenrijn 17,5 33,8

3 A50 knp Grijsoord - knp Valburg 15,1 14,6

4 A2 knp Deil - knp Empel 13,4 20,5

5 A20 knp Kleinpolderpl. - knp Terbregsepl. 11,2 9,9

6 A13 knp Ypenburg - knp Kleinpolderplein 10,5 14,0

7 A2 Everdingen - knp Deil 10,0 18,3

8 A28 knp Rijnsweerd - knp Hoevelaken 9,2 20,3

9 A27 knp Gorinchem - knp Hooipolder 8,4 21,3

10 A27 knp Everdingen - knp Gorinchem 8,4 21,3

11 A15 knp Vaanplein - knp Ridderkerk 8,3 10,5

12 A1 knp Diemen - knp Muiderberg 7,9 9,3

13 A16 knp Terbregseplein - knp Ridderkerk 7,5 13,4

14 A12 knp Lunetten - knp Maanderbroek 6,2 47,4

15 A1 knp Eemnes - knp Hoevelaken 5,9 16,7

16 A15 knp Papendrecht - knp Gorinchem 5,9 12,1

17 A4 knp Burgerveen - aansluiting N11 5,4 10,4

18 A9 knp Velzen - knp Rottepolderplein 5,1 6,1

19 A27 knp Lunetten - knp Everdingen 5,0 12,1

20 A2 knp Empel - knp Vught 4,9 10,6

TNO berekent de directe vertragingsschade van de top-50 knelpunten in voertuigverliesuren op 143 miljoen euro in 2009. Voor alle files komt de directe vertragingsschade voor het vrachtverkeer uit op zo’n 378 miljoen euro per jaar.

Naast directe vertragingsschade, leiden files voor het vrachtverkeer ook tot andere kosten. Zo kan een file worden vermeden door om te rijden (omrijkosten). Ook kan door files de inzet van extra voertuigen noodzakelijk zijn om binnen een bepaald tijdvenster toch alle goederen te kunnen afleveren. Verder vereist het inspelen op files aanpassingen in de rit- en routeplanning en dus extra inspanningen van de plannersafdelingen. Indirecte kosten van files bestaan bijvoorbeeld uit vertragingen in het productieproces van bedrijven.

TNO schat de totale kosten voor het goederenvervoer en logistieke processen als gevolg van files op 900 miljoen tot 1,2 miljard euro per jaar.

Ran

gord

e

Traj

ect

Econ

omis

che

scha

de in

m

ln. e

uro’

s

Leng

te in

ki

lom

eter

s

11679.1011086.EVO Economische Wegwijzer 2010.indd 2 15-11-10 10:24