10.1 Luchtdruk. De werking van drie soorten thermometers De werking van drie soorten thermometers...

16
10.1 Luchtdruk. 10.1 Luchtdruk. De werking van drie soorten thermometers De werking van drie soorten thermometers Temperatuur meet je met een thermometer. De Temperatuur meet je met een thermometer. De temperatuur meet je in graad Celsius, temperatuur meet je in graad Celsius, °C °C . Een . Een vloeistofthermometer bestaat uit een reservoir, vloeistofthermometer bestaat uit een reservoir, schaalverdeling en een stijgbuis. Het reservoir is schaalverdeling en een stijgbuis. Het reservoir is gevuld met een vloeistof. Dat is meestal alcohol. gevuld met een vloeistof. Dat is meestal alcohol. Als de temperatuur stijgt, zet de vloeistof uit. Als de temperatuur stijgt, zet de vloeistof uit. Daardoor stijgt de vloeistof in het dunne glazen Daardoor stijgt de vloeistof in het dunne glazen buisje. Een elektronische thermometer werkt met buisje. Een elektronische thermometer werkt met een NTC. Een NTC laat meer stroom door als de een NTC. Een NTC laat meer stroom door als de temperatuur stijgt. Een bimetaalthermometer werkt temperatuur stijgt. Een bimetaalthermometer werkt doordat er een bimetaal in zit. Dat bimetaal trekt doordat er een bimetaal in zit. Dat bimetaal trekt krom als het warm wordt. krom als het warm wordt.

Transcript of 10.1 Luchtdruk. De werking van drie soorten thermometers De werking van drie soorten thermometers...

Page 1: 10.1 Luchtdruk. De werking van drie soorten thermometers De werking van drie soorten thermometers Temperatuur meet je met een thermometer. De temperatuur.

10.1 Luchtdruk.10.1 Luchtdruk.

De werking van drie soorten thermometersDe werking van drie soorten thermometers

Temperatuur meet je met een thermometer. De Temperatuur meet je met een thermometer. De temperatuur meet je in graad Celsius, temperatuur meet je in graad Celsius, °C°C. Een . Een vloeistofthermometer bestaat uit een reservoir, vloeistofthermometer bestaat uit een reservoir, schaalverdeling en een stijgbuis. Het reservoir is gevuld schaalverdeling en een stijgbuis. Het reservoir is gevuld met een vloeistof. Dat is meestal alcohol. Als de met een vloeistof. Dat is meestal alcohol. Als de temperatuur stijgt, zet de vloeistof uit. Daardoor stijgt temperatuur stijgt, zet de vloeistof uit. Daardoor stijgt de vloeistof in het dunne glazen buisje. Een de vloeistof in het dunne glazen buisje. Een elektronische thermometer werkt met een NTC. Een elektronische thermometer werkt met een NTC. Een NTC laat meer stroom door als de temperatuur stijgt. NTC laat meer stroom door als de temperatuur stijgt. Een bimetaalthermometer werkt doordat er een Een bimetaalthermometer werkt doordat er een bimetaal in zit. Dat bimetaal trekt krom als het warm bimetaal in zit. Dat bimetaal trekt krom als het warm wordt.wordt.

Page 2: 10.1 Luchtdruk. De werking van drie soorten thermometers De werking van drie soorten thermometers Temperatuur meet je met een thermometer. De temperatuur.

Bimetaal.Bimetaal.

Een bimetaal is een dun plaatje Een bimetaal is een dun plaatje van twee verschillende metalen van twee verschillende metalen die aan elkaar vast gemaakt die aan elkaar vast gemaakt zijn. Bijvoorbeeld ijzer en zijn. Bijvoorbeeld ijzer en aluminium. IJzer en aluminium aluminium. IJzer en aluminium zetten bij verwarming niet zetten bij verwarming niet evenveel uit. Daardoor trekt het evenveel uit. Daardoor trekt het bimetaal bij verwarming krom. bimetaal bij verwarming krom. Het metaal dat het meest Het metaal dat het meest uitzet, neemt de ‘’buitenbocht’’. uitzet, neemt de ‘’buitenbocht’’. Het metaal dat het meest Het metaal dat het meest uitzet, krimpt ook het meest als uitzet, krimpt ook het meest als het bimetaal afkoelt. Het metaal het bimetaal afkoelt. Het metaal dat het meest krimpt, komt in dat het meest krimpt, komt in de binnenbocht.de binnenbocht.

HIERNAAST ZIE JE EEN HIERNAAST ZIE JE EEN BIMETAALTHERMOMETER.BIMETAALTHERMOMETER.

Page 3: 10.1 Luchtdruk. De werking van drie soorten thermometers De werking van drie soorten thermometers Temperatuur meet je met een thermometer. De temperatuur.

Ijken. Ijken.

In een vloeistofthermometer zet vloeistof uit als de temperatuur In een vloeistofthermometer zet vloeistof uit als de temperatuur stijgt. In een bimetaalthermometer trekt een bimetaal krom. In stijgt. In een bimetaalthermometer trekt een bimetaal krom. In een elektronische thermometer laat een NTC meer stroom door. een elektronische thermometer laat een NTC meer stroom door. Zo werken thermometers.Zo werken thermometers.

Maar je weet dan nog steeds niet hoe hoog de temperatuur is. Maar je weet dan nog steeds niet hoe hoog de temperatuur is. Daarvoor moet je eerst afspraken maken en een schaalverdeling Daarvoor moet je eerst afspraken maken en een schaalverdeling aanbrengen. Een schaalverdeling is niet zomaar wat streepjes. aanbrengen. Een schaalverdeling is niet zomaar wat streepjes. Je moet de thermometer eerst ijken. Ijken is vergelijken met Je moet de thermometer eerst ijken. Ijken is vergelijken met vaste punten, de ijkpunten. De Zweedse geleerde Celsius nam vaste punten, de ijkpunten. De Zweedse geleerde Celsius nam als ijkpunten de temperatuur van smeltend ijs en kokend water. als ijkpunten de temperatuur van smeltend ijs en kokend water. Celsius noemde het smeltpunt van ijs 0 Celsius noemde het smeltpunt van ijs 0 °C en da damp van °C en da damp van kokend water 100 °C kokend water 100 °C . Het deel tussen deze punten verdeelde in . Het deel tussen deze punten verdeelde in 100 gelijke stukjes. Elk stukje is 1 graad.100 gelijke stukjes. Elk stukje is 1 graad.

Een stijgbuis met gekleurde alcohol staat in de damp van kokend Een stijgbuis met gekleurde alcohol staat in de damp van kokend water. Bij de hoogte van de alcohol zet je een streepje en 100 water. Bij de hoogte van de alcohol zet je een streepje en 100 °C °C . Daarna zet je de stijgbuis in smeltend ijs. Bij de hoogte van de . Daarna zet je de stijgbuis in smeltend ijs. Bij de hoogte van de alcohol zet je eens streepje en 0 alcohol zet je eens streepje en 0 °C °C . .

Page 4: 10.1 Luchtdruk. De werking van drie soorten thermometers De werking van drie soorten thermometers Temperatuur meet je met een thermometer. De temperatuur.

Het absolute nulpunt.Het absolute nulpunt.

In tabellenboeken voor In tabellenboeken voor natuurkunde, scheikunde en natuurkunde, scheikunde en techniek staat de temperatuur techniek staat de temperatuur in Kelvin(K).in Kelvin(K).

De schaal van Kelvin heeft als De schaal van Kelvin heeft als nulpunt de laagst mogelijke nulpunt de laagst mogelijke temperatuur. Kelvin heeft deze temperatuur. Kelvin heeft deze temperatuur nooit gemeten. temperatuur nooit gemeten. Hij heeft hem berekend. Het is Hij heeft hem berekend. Het is de temperatuur waarbij alle de temperatuur waarbij alle moleculen stilstaan. De laagst moleculen stilstaan. De laagst mogelijke temperatuur heet mogelijke temperatuur heet het absolute nulpunt. Dat is het absolute nulpunt. Dat is heel koud!heel koud!

0 K = -273 0 K = -273 °C°C 273 = 0 273 = 0 °C°C Een temperatuurstijging van Een temperatuurstijging van

bijvoorbeeld 20 bijvoorbeeld 20 °C°C geeft ook geeft ook een stijging van 20Keen stijging van 20K

Page 5: 10.1 Luchtdruk. De werking van drie soorten thermometers De werking van drie soorten thermometers Temperatuur meet je met een thermometer. De temperatuur.

Paragraaf 2Paragraaf 2

LuchtdrukLuchtdruk

Hoofdstuk 10 Paragraaf 2 *Luchtdruk*

Page 6: 10.1 Luchtdruk. De werking van drie soorten thermometers De werking van drie soorten thermometers Temperatuur meet je met een thermometer. De temperatuur.

De meeste mensen denken dat lucht niets weegt, maar in werkelijkheid drukt er op 1cm² een massa van ongeveer 1kg lucht en dit is een gewicht van 10NDe zwaartekracht op 1kg = 10N, de luchtdruk is dus 10N/cm²De standaardeenheid van druk is de pascal (Pa)

1Pa= 1N/m²

De luchtdruk meet je met een barometer en deze geeft de druk in hectopascal (hPa).

Page 7: 10.1 Luchtdruk. De werking van drie soorten thermometers De werking van drie soorten thermometers Temperatuur meet je met een thermometer. De temperatuur.

In Nederland ligt de gemiddelde luchtdruk ongeveer rond de 1000 hPa.Een luchtdruk onder dit gemiddelde, bijvoorbeeld 980 hPa, noem je lage luchtdruk.Vaak gaat de lage luchtdruk samen met bewolking, regen en wind.Meestal als de luchtdruk lager wordt, wordt het slechter weer.Een hoge luchtdruk, bijvoorbeeld 1020 hPa, gaat vaak samen met droog en zonnig weer.

Page 8: 10.1 Luchtdruk. De werking van drie soorten thermometers De werking van drie soorten thermometers Temperatuur meet je met een thermometer. De temperatuur.

Hoe hoger je een berg op klimt, hoe kleiner de luchtkolom boven je wordt.Er drukt dan steeds minder lucht op je.Op zeeniveau is de luchtdruk ongeveer weer 1000hPa.Dus hoe hoger je boven zeeniveau zit, hoe lager de luchtdruk.Je kunt dus een barometer ook als hoogtemeter gebruiken.Op 10 000 meter hoogte is de luchtdruk nog maar 400hPa, daarom krijgen dus veel bergbeklimmers ademnood op grootte hoogte.

Page 9: 10.1 Luchtdruk. De werking van drie soorten thermometers De werking van drie soorten thermometers Temperatuur meet je met een thermometer. De temperatuur.

Door de verschillen in luchtdruk gaat Door de verschillen in luchtdruk gaat de lucht stromen, zo ontstaat wind.de lucht stromen, zo ontstaat wind.

Lucht stroomt van een gebied met Lucht stroomt van een gebied met hoge druk naar het gebied met de hoge druk naar het gebied met de lage druk.lage druk.

Rondom een lagedrukgebied draait de Rondom een lagedrukgebied draait de wind tegen de wijzers van de klok in.wind tegen de wijzers van de klok in.

Rondom een hogedrukgebied draait de Rondom een hogedrukgebied draait de wind met de wijzers van de klok mee.wind met de wijzers van de klok mee.

Dat komt door de draaiing van de Dat komt door de draaiing van de aarde.aarde.

Page 10: 10.1 Luchtdruk. De werking van drie soorten thermometers De werking van drie soorten thermometers Temperatuur meet je met een thermometer. De temperatuur.

Aardgas in gasleidingen heeft een hogere Aardgas in gasleidingen heeft een hogere druk dan de luchtdruk, maar dat moet ook druk dan de luchtdruk, maar dat moet ook wel, anders zou het niet de leidingen wel, anders zou het niet de leidingen uitstromen.uitstromen.Stel je voor dat de druk van het gas altijd Stel je voor dat de druk van het gas altijd even groot was, als er dan een lagedruk even groot was, als er dan een lagedruk gebied aankomt zou het gas harder uit de gebied aankomt zou het gas harder uit de leidingen stromen, maar dit gebeurt dus leidingen stromen, maar dit gebeurt dus niet.niet.Dit komt omdat men het verschil in druk Dit komt omdat men het verschil in druk altijd even groot houdt.altijd even groot houdt.Dat verschil met de luchtdruk heet de Dat verschil met de luchtdruk heet de overdruk.overdruk.Als de druk lager dan de luchtdruk is, Als de druk lager dan de luchtdruk is, noem je het onderdruk.noem je het onderdruk.

Page 11: 10.1 Luchtdruk. De werking van drie soorten thermometers De werking van drie soorten thermometers Temperatuur meet je met een thermometer. De temperatuur.

Ons lichaam is gewend aan de druk op het Ons lichaam is gewend aan de druk op het aardoppervlak: 1000hPaaardoppervlak: 1000hPaEen vliegtuig, vliegt zo hoog dat de Een vliegtuig, vliegt zo hoog dat de luchtdruk daar te laag voor de mens is.luchtdruk daar te laag voor de mens is.In een vliegtuig houden ze de druk In een vliegtuig houden ze de druk kunstmatig ongeveer even hoog als op het kunstmatig ongeveer even hoog als op het aardoppervlak: 800hPaaardoppervlak: 800hPaHoog in de lucht is de luchtdruk in het Hoog in de lucht is de luchtdruk in het vliegtuig dus hoger dan buiten.vliegtuig dus hoger dan buiten.

Page 12: 10.1 Luchtdruk. De werking van drie soorten thermometers De werking van drie soorten thermometers Temperatuur meet je met een thermometer. De temperatuur.

10.3 Wolken en 10.3 Wolken en neerslagneerslag

Het dauwpunt is de temperatuur waarbij waterdamp in Het dauwpunt is de temperatuur waarbij waterdamp in de lucht condenseert of rijpt. Er ontstaan kleine de lucht condenseert of rijpt. Er ontstaan kleine druppeltjes of ijskristallen. Zo ontstaan wolken. druppeltjes of ijskristallen. Zo ontstaan wolken.

IJskristallen kunnen uitgroeien tot sneeuwvlokken. IJskristallen kunnen uitgroeien tot sneeuwvlokken. Tijdens het vallen smelt de sneeuw meestal. Je hebt Tijdens het vallen smelt de sneeuw meestal. Je hebt

dan regen. Als waterdruppels bevriezen, doordat een dan regen. Als waterdruppels bevriezen, doordat een opgaande luchtstroom de regendruppel weer in opgaande luchtstroom de regendruppel weer in

koudere lucht brengt, ontstaat hagel.koudere lucht brengt, ontstaat hagel.

Page 13: 10.1 Luchtdruk. De werking van drie soorten thermometers De werking van drie soorten thermometers Temperatuur meet je met een thermometer. De temperatuur.

Faseovergangen.Faseovergangen.

Faseovergangen:Faseovergangen: Vast: sneeuw en hagelVast: sneeuw en hagel Gas: Waterdamp.Gas: Waterdamp. Vloeibaar: Regen mist en Vloeibaar: Regen mist en

wolken.wolken.

Als een stof smelt komen Als een stof smelt komen de moleculen los van hun de moleculen los van hun plaats, de vaste stof wordt plaats, de vaste stof wordt een vloeistof. In een een vloeistof. In een vloeistof bewegen de vloeistof bewegen de moleculen langs elkaar.moleculen langs elkaar.

Als een vloeistof Als een vloeistof verdampt, komen de verdampt, komen de moleculen helemaal los moleculen helemaal los van elkaar. Ze verlaten de van elkaar. Ze verlaten de vloeistof. Die vloeistof vloeistof. Die vloeistof wordt gas (waterdamp).wordt gas (waterdamp).

Page 14: 10.1 Luchtdruk. De werking van drie soorten thermometers De werking van drie soorten thermometers Temperatuur meet je met een thermometer. De temperatuur.

10.4 omweer10.4 omweer

In onweerswolken kan de In onweerswolken kan de lucht zeer snel opstijgen. lucht zeer snel opstijgen. Door deze luchtstroming Door deze luchtstroming ontstaat een groot verschil ontstaat een groot verschil in elektrische spanning in elektrische spanning tussen de bovenkant en de tussen de bovenkant en de onderkant van de wolk.onderkant van de wolk.

Als het verschil in spanning Als het verschil in spanning groot genoeg is, dan groot genoeg is, dan ontstaat er een bliksemflits ontstaat er een bliksemflits in de wolk of tussen de wolk in de wolk of tussen de wolk en de aarde. Een en de aarde. Een bliksemflits is een grote bliksemflits is een grote vonk. Een vonk is een korte vonk. Een vonk is een korte stroom door de lucht. Dat stroom door de lucht. Dat heet een ontlading. De flits heet een ontlading. De flits duurt minder dan 0,001 s .duurt minder dan 0,001 s .

De stroomsterkte is meer De stroomsterkte is meer dan 100 000 A.dan 100 000 A.

Page 15: 10.1 Luchtdruk. De werking van drie soorten thermometers De werking van drie soorten thermometers Temperatuur meet je met een thermometer. De temperatuur.

BliksemBliksem

De bliksem flitst door de lucht. Dat duurt maar heel De bliksem flitst door de lucht. Dat duurt maar heel kort. De bliksem heeft een temperatuur van wel 30 kort. De bliksem heeft een temperatuur van wel 30 000 graden Celsius. De lucht zet door de hoge 000 graden Celsius. De lucht zet door de hoge temperatuur sterk uit en krimpt meteen daarna in. temperatuur sterk uit en krimpt meteen daarna in. Dat geeft een klap: een donderslag.Dat geeft een klap: een donderslag.De flits zie je meteen, maar de donder hoor je later. De flits zie je meteen, maar de donder hoor je later. Dat komt doordat geluid veel langzamer gaat dan Dat komt doordat geluid veel langzamer gaat dan licht. De snelheid van licht is 300 000 000 m/s . De licht. De snelheid van licht is 300 000 000 m/s . De snelheid van geluid is 340 m/s .snelheid van geluid is 340 m/s .Bv. Als de bliksem 2 km van je vandaan is, duurt het Bv. Als de bliksem 2 km van je vandaan is, duurt het bijna 6 seconde voor je de donder hoort bijna 6 seconde voor je de donder hoort

Page 16: 10.1 Luchtdruk. De werking van drie soorten thermometers De werking van drie soorten thermometers Temperatuur meet je met een thermometer. De temperatuur.

10.5 Weer en 10.5 Weer en GezondheidGezondheidInformatie over weer en gezondheid kun je vinden op internet, Informatie over weer en gezondheid kun je vinden op internet,

bij een apotheek of bij de huisarts.bij een apotheek of bij de huisarts.

Opgezochte informatie kun je op verschillende manieren Opgezochte informatie kun je op verschillende manieren presenteren.presenteren.

• PowerPoint Presentatie houden.PowerPoint Presentatie houden.• Poster maken.Poster maken.• Fotoreportage maken.Fotoreportage maken.• Video.Video.• Folder.Folder.