1

Wim van der Hulst WS Aa en Maas

• Driedeling in presentatie:

• Grote plaatje

• Brede screening 2007 en 2011

• Mais-casus

Monitoring bestrijdingsmiddelen

BMF 28 juni 2011

Matthijs ten Harkel Provincie Noord Brabant

2

Historisch perspectief

Jaren ‘40 en ‘50: DDT, aldrin, endosulfanBestrijdingsmiddel is oplossing alle plagen

Jaren ‘60, ‘70: vissterfte, negatief effect milieu, Extra zuivering dus extra kosten drinkwaterbereidingResidu op product. Toelatingsbeleid start

Jaren ‘80 en ‘90: sterke afname ernst problemen door intrekken toelatingen, regels voor zuinig en emissiearm gebruik

Sinds midden jaren ‘2000: innovatie, vrijwilligheid en zelfregulering

Grote plaatje

3

Grote plaatje

• 2010 95% minder knelpunten waterkwaliteit t.o.v. 1998

• ook doelen knelpunten drinkwater

Door:

• Intrekken toelatingen (Rijk, waterschap handhaving)

• Algemene regels teeltvrije zone’s, spuittechniek (Lozingenbesluit, waterschap handhaving)

• Minder spuiten, betere spuittechniek (Wingsprayer)

• Projecten: bewustwording, emissieroutes, R&D.

Beleid (convenant) duurzame gewasbescherming

4

Grote plaatje

Hoe verder?

Kamerdebat februarì:

Groter middelenpakket voor landbouw

minder regels

EU level playing field

Idee dat er amper meer probleem is

Komende evaluatie: (Rijksdoel van 95% reductie)

• Gehaald volgens modellen• 35% volgens metingen

Brede screening Maas

Tot bloei gekomen dankzij

bestrijdingsmiddelen

Korte historie van een langere historie

1998 beperkt GW PNB

2000 OW PNB

2003 GW & OW PNB

2007 GW & OW Maasstroomgebied

2011 GW & OW Maasstroomgebied

Wie doen er nu mee?

Rijkswaterstaat

Waterleidingbedrijven

Waterschappen

Provincies

Waar meten we?88 locaties OW

4 monsters in groeiseizoen

189 meetfilters GW

1 ondiep monster

Wat meten we?

Bestrijdingsmiddelen:

1998: 63

2003: 106

2007: 149

2011: 161

2012: 78 andere ‘vergeten’ stoffen

Overige stoffenlijst 2012

Geneesmiddelen

Röntgencontrastmiddelen

Hormonen

Brandvertragers

Organische fosfaatverbindingen

Weekmakers

Oplosmiddelen

Fenolen

Complexvormers

overigen

Resultaten 2007

Van de 149 stoffen zijn in GW:

65 aangetroffen

20 > drinkwaternorm

Van de 189 locaties GW:

135

36

Resultaten 2007

Van de 149 stoffen zijn in OW:

126 aangetroffen

88 > drinkwaternorm

Van de 88 locaties OW:

88

77

Stoffen GW

Glufosinaat-ammonium

Glyfosaat

Bentazon

0-fenyl-fenol

Simazin

DEET

Diuron

Atrazin

(BAM, AMPA)

Stoffen OW

Propoxur

Metolachloor

Simazin

Diuron

Imidacloprid

Kresoxim-methyl

Metribuzin

Iprodion

MCPA

Bentazon

Waar komt het allemaal vandaan?

0

10

20

30

40

50

60

70

chloo

rfenv

infos

chloo

rpyr

ifos

dich

loor

vos

diur

on

isopr

otur

on

linur

on

met

olachlo

or

pirim

icarb

prop

oxur

simaz

in

% m

ee

tpu

nte

n m

et

ov

ers

ch

rijd

ing

10 meetpunten nabij België

overige 78 meetpunten

de buren.....

.... en RWZI’s (stedelijk gebied)en ook schrobputjes

Daalt het nu een beetje?

Afname van overschrijdingen in OW

Geen duidelijke trends in GW

Na de screening 2011

Een rapport:

• Trends: => algemene prioriteit

• Probleemstoffen en -locaties en -toepassingen => wat gaan we doen om aan te pakken?

•projecten

17DoelenHoe erg is probleem? (meten)Inzicht: hoe komt probleem? Wat doet praktijk?Welke maatregelen werken?Probleem oplossen (minder emissie, minder gebruik)

Projecten

Samenwerking tussen vele partijen

/Aanpak Maïs

• Jaarlijks gebruikte hoeveelheden opgevraagd door DLV / PPO

• Praktijk preventie (eggen e.d.) en toedieningstechniek nagevraagd (loonwerker)

• Enquete erfemissies

/Aanpak maïs

• Begin mei tot half juli wekelijks gemeten

• 6 meetpunten: 3 Hoge raam en 3 Lage raam

• Bijzondere monsters– Plassen op percelen– Riooloverstort– Afspoeling percelen – Hoge Raam gebied meetpunt B– Drainage– Schoonmaken veldspuit – opvangput

• Ruim €100.000 analysekosten, • Door vele partijen opgebracht

/Resultaten wekelijkse monsters

 200

8200

9201

0

Boven MTR 9 4 4

Boven drinkwaternorm 0,1 µg/l 43 8 23Conclusies:• Er is probleem• Flinke fluctuatie per jaar (weer)• Probleem wel kleiner? niet opgelost• Op dagen hoge concentraties gemeten:

• Geen correlatie moment spuiten

• Wel correlatie regen

/Resultaten Speciale monsters

Waar Wat gevonden opmerking

Plassen / afspoelend regenwater

Tientallen tot enkele honderden µg/l

Dalend in seizoenFlinke verschillen per bui in hoeveelheid water

riooloverstort

Tientallen µg/l, metolachloor 140 µg/l

Maar één meting

Schrobput Tot enkele honderden µg/l, metolachloor 2 mg/l (10.000 x MTR)

6 van de 11 loonwerkers hadden schrobput op riolering

/Conclusies en aanbevelingen

route belang aanbeveling

Plassen / afspoelend regenwater

Zeer belangrijke emissieroute

Maatregelen op bedenken

Schrobput => riooloverstort, rioolwaterzuivering

Zeer belangrijke emissieroute

Lozen mag niet, wel uitrijden over landbouwgrond of speciale reiniging

Druppeldrift Onbelangrijke route Praktijk niet laten terug vallen

Veel kilo’s gebruiken = veel µg/l vinden

23

Monitoring bestrijdingsmiddelen

BMF 28 juni 2011

Dank voor uw aandacht!

Vragen?