Bachelor Sociaal Werk

Afstudeerrichting sociaal-cultureel werk

Verkenning SCW

Een vorm van sociaal werk Eigen aangrijpingspunten tussen mens en omgeving

= Leren en vorming

= cultuur,

= ontmoeting en activering

= bevorderen van het leven als gemeenschap

Sociaal-culturele praktijkenVelen gaan aan het koken….

Sommigen zijn kok.

een boek lenen in de bibliotheek, deelnemen aan een activiteit in het cultureel

centrum, een cursus volgen die helemaal niet vanuit

school of opleiding wordt aangeboden lid zijn van een koor, meespelen bij het plaatselijk amateurtoneel,

een fanfare of een popgroepje meewerken bij de plaatselijke

vrouwenvereniging of de ouderenbond.

lid zijn van een jeugdbeweging deelnemen aan speelpleinwerking,

Grabbelpas, Swappas, De KunstbendeVb. Swap is een menukaart waar je naar je eigen zin en tijd kan kiezen uit een

waaier van activiteiten : sport, muziek, dans, theater, creaworkshops, techniek en wetenschap… enz. Naast het swapprogramma dat door je eigen jeugddienst wordt georganiseerd, biedt Swap ook een eigen kortinggids.

deelnemen aan een activiteit van het jeugdhuis

Algemene Definities Sociaal-cultureel werk als verlengde van

sociaal-culturele praktijken Die praktijken zorgen voor vormgeving en

vernieuwing van het individu en maatschapij Wanneer die praktijken een mate van

formalisering, professionalisering en overheidsregeling vertonen = sociaal-cultureel werk

Sociaal-cultureel werkFormalisering :Van informele initiatieven tot grotegevestigde institutenProfessionalisering :Moeizame relatie tussen professionaliteit en kwaliteitOverheidsregeling :Van puur vrij initiatief tot sterk gereglementeerd.

Sectoren van/naast SCW

Cultuur- en gemeenschapscentra

Openbare bibliotheken

Het jeugdwerk

Het sociaal-cultureel volwassenenwerk

De amateurkunsten

De kunstensector en de erfgoedsector

Samenlevingsopbouw

7.2.1 Cultuur- en gemeenschapscentra

Overheid is hier sterk initiatiefnemer

Receptieve functie : infrastructuur bieden aan verenigingen en organisatoren allerhande

Programma-aanbod aan brede publiek

3-ledige opdracht

Cultuurspreiding

= dichter brengen van cultuurscheppingen

Cultuurparticipatie = bredere en diepere participatie behalen aan het culturele leven

Vb. de uitdaging ‘onbetreden paden’ over de toekomstige vrijwillige tijdsbesteding van de 45-plusser

Gemeenschapsvorming =

Versterken en vernieuwen van het sociale weefsel en de groepsvorming

Het sociale van cultuureen werkboek voor elke denker en doener die aan de slag wil met gemeenschapsvorming en cultuur. Het biedt reflectie en inspiratie voor wie de kunst van het samenleven niet alleen wil begrijpen, maar ook wil dynamiseren.

7.2.2 Openbare bibliotheken Opdracht als cultuurverspreider Verruimde opdracht als brede

databank :

Voorwaarden scheppen voor levenslang leren, culturele ontwikkeling van individuen en het democratisch functioneren van de samenleving

Het lezen zoals het is De familie Van Boekhoven is net zoals andere gezinnen drukbezet. 1001

activiteiten, verplichtingen, hobby’s en andere bezigheden zorgen voor een eivolle agenda. Maar overtuigd van de rustgevende, fantasierijke maar ook energierijke invloed van boeken, cd’s, ... maken ze wekelijks even tijd voor hun bibbezoek. Het lezen zoals het is, de favorieten van de familie Van Boekhoven:

Marc Van Boekhoven• The rising (Bruce Springsteen, Columbia, 2002) – cd• Waarom vrouwen niet kunnen kaartlezen ... en aan één stuk door praten: lessen voor mannen over vrouwen (Allen en Barbara Pease; Het Spectrum; 2003) - boek

Peggy Powezie• Overkant : moderne verzen uit de Groote Oorlog (Tom Lanoye; Prometheus; 2004) - poëzie• Mannen voor vrouwen: de cursus mannen leren kennen (RVU: educatieve omroep; 2005) – dvd

Joris Van Boekhoven (5 jaar)• Dag meneertje in de spiegel (Els Van Delden, Marjolein Pottie; Zwijsen; 2001) - boek• Het vrolijkste vakantie luisterboek (Rubinstein media; 2006) – cd

Delphine Van Boekhoven (9 jaar)• Tanja is verliefd (Jeugdliteratuur in de basisvorming; jaargang 7 (2002); p.12-15) – artikel• Poppen: om te knuffelen, om mee te babbelen en mee te spelen (S. Reinckens; Christofoor, 1984) - boek

Inspiratie opgedaan?

Kom naar de bib en neem vandaag nog tijd voor jezelf.

De bibliotheekbezoeker in Vlaanderen: geslacht

Vlaamse bibliotheken

Vlaanderen*

Man 35,9 % 48,3 %

Vrouw 64,1 % 51,7 %

*: Statbel 2004

<

>

De bibliotheekbezoeker in Vlaanderen: leeftijd

Vlaamse bibliotheek

Vlaanderen*

18 tot 30 jaar

20,7 % 16,2 %

30 tot 45 jaar

36,6 % 29,2 %

45 tot 60 jaar

29,2 % 26,2%

60 jaar en ouder

13,5 % 28,4 %

*: STATBEL 2004

>

>

>

<

De bibliotheekbezoeker in Vlaanderen: opleiding

22,5 %12 %Lager secundair

30,8%30 %Hoger secundair

22,2 %53,3 % Hoger onderwijs

24,5%4,7 %Geen of lager

Vlaanderen*

Vlaamse bibliotheek

*: STATBEL 2003

<

<

≈

>

De Vlaamse ‘uitleenfiche’.

Fictie 40 %

Andere 0,4 %

Non fictie 23 %CD 14 %Strips 7 %Tijdschriften 6%Jeugdwerken 4,6%Video 4,3%Cd-rom 1,3 %

Wat/Hoe leest de fictie-lezer

‘Bezoekers met een verschillende sociale achtergrond ontlenen niet enkel uit verschillende delen van de collectie, maar hebben ook een verschillende wijze van bibliotheekgebruik.’

7.2.3 Het jeugdwerk – Being young in Flanders

Youthmovements Young adult movements Youth services Local authority youth services Youth clubs Music workshops for young people and youth work

promoting artistic expression Playgrounds Activities for underpriviliged youth Training for young workers and the unemployed

FORMAL LEISURE TIMEFORMAL LEISURE TIMENON-FORMAL NON-FORMAL LEISURE-LEISURE-TIMETIME

COMMERCIAL COMMERCIAL GOALGOAL

PEDAGOGICAL PEDAGOGICAL GOALGOAL

Not choosing or Not choosing or participating on a participating on a formal offerformal offer

cinemacinema dancing lessonsdancing lessons fitnessfitness popfestivalpopfestival … …

youthworkyouthwork sportsclubsportsclub drawing & drawing & music schoolsmusic schools … …

playing on the playing on the street / in gardenstreet / in garden hanging aroundhanging around watching tvwatching tv readingreading … …

PLAYGROUNDACTIVITIES

7.2.4 Het sociaal-cultureel volwassenenwerk

De sociaal-culturele organisaties die in Vlaanderen op een subsidiëring van de overheid mogen rekenen, worden ingedeeld in vier werksoorten:

verenigingen, Vormingplus-centra landelijke vormingsinstellingen bewegingen.

(vormingpluscentra en landelijke vormingsinstellingen worden in de cursus nog tesamen vermeld)

Verenigingen= netwerken van plaatselijke afdelingen of groepen.

Meestal zorgen vrijwilligers er voor de goede gang van zaken. Zij programmeren en organiseren activiteiten voor leden en andere geïnteresseerden.

Afhankelijk van de vereniging zijn deze activiteiten algemeen van opzet of toegespitst op een bepaalde doelgroep (allochtonen, senioren, mensen met een handicap…) of een bepaald thema (sociaal toerisme, leefmilieu, cultuur-beleving…).

De 57 sociaal-culturele verenigingen die Vlaanderen  rijk is, bestaan in alle maten en gewichten. Samen tellen ze bijna 13.000 lokale afdelingen en groepen, en 2 miljoen leden! 

Vormingpluscentra Deze regionale ‘volkshogescholen’ organiseren onder

meer korte of langere cursussen voor volwassenen. Cursussen die niet leiden tot diploma's. Vaak betreft het sociale en culturele vorming. Het aanbod dat achter deze benaming schuilgaat is uitgebreid en zeer divers..

Daarnaast vervullen de Vormingplus-centra in hun regio ook een belangrijke coördinerende rol op het vlak van de niet-formele educatie. Van West-Vlaanderen tot Limburg telt Vlaanderen 13 Vormingplus-centra.

Landelijke vormingsinstellingenOok de landelijke vormingsinstellingen beschikken over

een ruim educatief aanbod voor volwassenen. Zij bieden dit aanbod over heel Vlaanderen aan en onderscheiden zich door hun specialisatie in een bepaalde doelgroep (personen met een handicap, werklozen, gedetineerden, …) of een bepaald thema (kunst, natuur & milieu, persoonlijkheid & relaties, …).

Vlaanderen telt 26 erkende vormingsinstellingen en 1 federatie van vormingsdiensten voor personen met een handicap.

Sociaal-culturele bewegingen = organisaties, gespecialiseerd in een thema Zij organiseren activiteiten op het vlak van

sensibilisatie, educatie en sociale actie met het oog op maatschappelijke verandering.

Bewegingen willen mensen ‘in beweging’ brengen rond een hele waaier van thema’s: mobiliteit, actief burgerschap, vrede, armoedebestrijding,…

Momenteel zijn er 32 bewegingen actief in Vlaanderen.

7.2.5 De amateurkunsten

Centrum voor beeldexpressie Creatief schrijven

Danspunt Koor en stem

Kunst werk(t) Muziekmozaiek

Opendoek Vlamo

7.2.6 De kunstensector en de erfgoedsector

Vanuit professionele kunstensector investeert men in educatieve activiteiten, vb. F.O.K.

= federatie van organisaties kunsteducatie Veel verwantschap met sociaal-cultureel werk

VB. Koning Kevin

Koning Kevin vindt dat in maatschappij en onderwijs onevenredig veel nadruk ligt op kennis vergaren en op het rationele, het intellectuele en het competitieve. In een maatschappij moeten ook andere attitudes en vaardigheden aandacht krijgen. Daarom ziet Koning Kevin haar kernopdracht in het stimuleren en het ontwikkelen van een speelse, creatieve en muzische ('kunstzinnige') houding. Koning Kevin programmeert daarom een waaier aan initiatieven waarin dans, drama, muziek, beeld, media, spel, maar ook creatief denken, figurentheater, koken, schrijven, aan bod komen.

7.2.7 SamenlevingsopbouwSamenlevingsopbouw is actief in buurten, steden, dorpen,

en streken. Opbouw- en buurtwerkers stimuleren mensen om hun stem te laten horen wanneer ze met problemen die het leven en het samenleven moeilijk maken, worden geconfronteerd. Samen gaan ze op zoek naar oplossingen voor gemeenschappelijke noden en knelpunten in de woon- en leefomgeving.

1 ondersteuningsinstituut (Samenlevingsopbouw Vlaanderen) en 8 Regionale Instituten voor Samenlevingsopbouw.

Optimisme om …De vormgeving en vernieuwing van individu en maatschappij aan te pakken via 4 belangrijke

Invalshoeken (functies) :

Een gemeenschapsvormende (relationele)

Een educatieve functie

Een culturele functie

Een maatschappelijke (activerende)

Gemeenschapsvormende functie

het ontwikkelen of in stand houden van relaties, netwerken of sociaal weefsel

Educatieve functie

Het creëren van kansen tot levenslang leren op tal van levensdomeinen en maatschappelijke vaardigheden

Culturele functie

Het ceëren, deelnemen, genieten, bewaren en reproduceren van cultuur en kunst

Activerende functie

Aanzetten tot actief burgerschap in functie van de uitbouw van een cultureel diverse, democratische, duurzame maatschappij

Het zout in de patatten ?Het allerbelangrijkste ?Iemand zijn en ergens bij horen ?

Wat betekent… ontmoeting, cultuur, participatie, educatie in onze samenleving?

Algemeen Verslag over de armoede (1992)

Creperen van eenzaamheid en verveling

Cultuur als een grondrechtArt 23 Belgische grondwet :

“Ieder heeft het recht een menswaardig leven te leiden. Dit recht omvat inzonderheid het recht op culturele en maatschappelijke ontplooiing.

Waarom is SCW ook SW?

Vanuit de invalshoeken cultuur, relatie, educatie, participatie …Helpt sociaal-cultureel werk•sociale veranderingen realiseren,•mensen met hun problemen helpen,•mensen tot empowerment brengen•het welzijn verhogen.

IASSW-IFSW definitie

Social work promotes social change, problem-solving in human relations, and the empowerment and liberation of people to enhance well-being.