1

Overstromingsrisico’sStephanie Holterman

Dienst Weg- en Waterbouwkunde / Rijkswaterstaat

Masterclass Risicoanalyse 23 september 2003

2

3

4

6

Risico’s waartegen we regels maken Verkeersongelukken Vallen Roken Skieën ….

Hongersnood Epidemieën Aardbevingen Overstromingen ….

Bijensteek Bliksem ….

Explosies Gaswolken Vallende vliegtuigen Overstromingen ….

Gevolgen

Kan

sen

Klein

Groot

Sheet Ben Ale Masterclass Sept 2003

7

Inhoud presentatie

• Terug in de tijd …

• Principe van de overstromingsrisicobenadering

• Project VNK: De Veiligheid van Nederland in Kaart

• Uitstap: – studie Overstromingsrisico’s t.o.v. andere risico’s

• Vragen?

8

Nederland,zonder beschermende maatregelen

9

Terug in de tijd ...

10

Terug in de tijd ...

Terug in de tijd ...

12

Terug in de tijd ... 1953

13

Terug in de tijd …. 1993

14

Terug in de tijd …. 1993

15

Terug in de tijd …

• 1960: advies Deltacommissie

• 1992: start onderzoeksprogramma(voorheen Marsroute)

16

17

Huidige veiligheidsnormering Nederland

1 / 1.250 per jaar1 / 2.000 per jaar1 / 4.000 per jaar

1 / 10.000 per jaar

18

Huidigestandaarden

19

20

Terug in de tijd …

21

Terug in de tijd … zgn. SPRINTstudie

Overstromingskans

4 dijkringgebieden

Conclusies:• Methode werkt• Identificatie zwakke

schakels mogelijk• Verbeteringsmaatregelen• Onzekerheden

22

Terug in de tijd …

Aanbevelingen:• Methode toepassen alle dijkringgebieden• Kunstwerken aparte aandacht• Compleet plaatje:

kansen, gevolgen en onzekerheden

=> Advies aan Staatssecretaris

23

Inhoud presentatie

• Terug in de tijd …

• Principe van de overstromingsrisicobenadering

• Project VNK: De Veiligheid van Nederland in Kaart

• Uitstap: – studie Overstromingsrisico’s t.o.v. andere risico’s

• Vragen?

24

Principe van de risicobenadering

Risico = Kans x Gevolg

25

Overstromingsrisicobenadering: Kansen

kunstwerk

HIS-SSM versie 2.0

Monetair waardeerbaar Niet-monetair waardeerbaar

Directe schade Kapitaalgoederen: onroerende en roerende goederen

Slachtoffers (aantal doden, gewonden en dood vee)

Milieu Landschappelijke-,

Natuur- en Cultuur historische waarden

Directe schade (bedrijfsuitval)

Productieverlies en inkomstenderving

Schoonmaakkosten

Welzijn en sociale ontwrichting

Schade t.g.v. schade aan ‘hot-spots’

Indirecte schade Verstoring productie-proces buiten overstromingsgebied

Reistijdverlies door uitval van (spoor)wegen in het overstroomde gebied

Schade voor de overheid

Geïnduceerde schade

(Nood)hulp Ontwrichting door evacuatie

Overstromingsrisicobenadering: Gevolgen

27

• Economische optimalisatie:

MinimaliseerTotale kosten = Investeringen + Risico

Ctot = I + E(G)

• Economische optimalisatie zeer geschikt voor afweging dijkverbeteringsmaatregelen?

Overstromingsrisicobenadering

28

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

4000

3 3.5 4 4.5 5 5.5 6

dike height (m)

Co

sts

(fl 1

0exp

6)

InvestmentsRisk

Total Costs

Optimum

Overstromingsrisicobenadering

29

Inhoud presentatie

• Terug in de tijd …

• Principe van de overstromingsrisicobenadering

• Project VNK: De Veiligheid van Nederland in Kaart

• Uitstap: – studie Overstromingsrisico’s t.o.v. andere risico’s

• Vragen?

30

Project VNK

Doel:

• Inzicht in de overstromingskansen Nederland, zwakke schakels in beeld

• Aparte aandacht beoordeling kunstwerken

• Gevolgen en risico’s

• Omgaan met onzekerheden

• Discussies starten

Nevendoel:• Kennisoverdracht / cursussen

31

Project VNK:Belangrijke noties

• VNK maakt werk van de Deltacommissie af• VNK is onderzoeksproject: kans * gevolg =

risico• Besef relatie andere projecten• Rijk samen met waterschappen en provincies• Communicatie: veel en zorgvuldig• Overstromingsrisico naast andere vormen

van risico’s

32

Wat levert VNK op?

Rijk:• eenduidige beoordeling van alle dijkringgebieden• inzicht in kans * gevolg = risico

Provincies:• meer informatie over risico’s in hun gebieden

Waterschappen:• actueel gegevensbestand voor 2e Toetsingsronde (2006)• leggers en beheersregisters kunnen gevuld worden• sterk vergroot inzicht in werkelijke veiligheidsniveau• effectiviteit van maatregelen ter verbetering van het

veiligheidsniveau

33

Inhoud presentatie

• Terug in de tijd …

• Principe van de overstromingsrisicobenadering

• Project VNK: De Veiligheid van Nederland in Kaart

• Uitstap: – studie Overstromingsrisico’s t.o.v. andere risico’s

• Vragen?

34

Uitstap (1): Overstromingsrisico’s t.o.v. andere risico’s

Probleemstelling in ‘Overstromingsrisico’s:Een onderzoek naar de toepasbaarheid van risicomaten’ (Bas Jonkman)

• (Nabije) toekomst: maatschappelijk debat over beveiliging tegen overstromingen

• Technisch perspectief: overstromingsrisico’s weergeven: Hoe?

• Hoe verhouden overstromingsrisico’s zich tot risico’s in andere sectoren

35

Risicomaten

• Individueel risico– Kans per jaar dat een persoon die zich

permament op dezelfde plaats bevindt overlijdt

• GroepsrisicoKans per jaar dat er een ongeval gebeurt met tenminste een bepaald aantal slachtoffers

• VerwachtingswaardeGemiddeld aantal doden per jaar

Sheet Ben Ale Masterclass Sept 2003

36

Studiegebied BTCW:

•360.000 inwoners, fl 90 miljard econ.waarde

Uitstap (2): Overstromingsrisico’s t.o.v. andere risico’s

37

Uitstap (3): Overstromingsrisico’s t.o.v. andere risico’s

Individueel risico

Kans op overlijden gegeven doorbraak

38

Uitstap (4): Overstromingsrisico’s t.o.v. andere risico’s

1,00E-09

1,00E-08

1,00E-07

1,00E-06

1,00E-05

1,00E-04

1,00E-03

1,00E-02

1,00E-01

1 10 100 1000 10000 100000

slachtoffers (N)

ov

ers

ch

rijd

ing

sk

an

s 1

-FN(x

)

perm aanw. evacuatie bedrijven emplacementen luchthavens totaal

Vergelijking groepsrisico’s op nationale schaal (FN-curve)

39

Bestuurlijke bruikbaarheid Risicomaten:• Individueel risico:

– beeld van risico’s per locatie– geschikt voor ruimtelijke ordening: zoneringen– “basisveiligheid”

• Groepsrisico (FN curve)– vergelijking andere risico’s– maatregelen– afweging op nationale schaal

• Economische optimalisatie– vaststellen optimale strategie voor dijkverbeteringen

1,00E-09

1,00E-08

1,00E-07

1,00E-06

1,00E-05

1,00E-04

1,00E-03

1,00E-02

100 1000 10000 100000

slachtoffers (N)

ov

ersc

hri

jdin

gs

ka

ns

1-F

N(x

)

0,00E+00

2,00E+08

4,00E+08

6,00E+08

8,00E+08

1,00E+09

1,20E+09

1,40E+09

4,5 5 5,5 6 6,5 7

dijkhoogte h (m)

kost

en (

fl)

Uitstap (5): Overstromingsrisico’s t.o.v. andere risico’s

40

Conclusies en aanbevelingen: (let op: slechts gebaseerd op 1 casestudie)

• Overstromingsrisico’s te bepalen met uitgewerkte risicomaten =>IR, GR, ER

• Evacuatie heeft grote invloed op individueel en

maatschappelijk risico=> onderzoek naar slachtoffermodellering en evacuatie

• Overstromingsrisico’s zijn hoog t.o.v. risico’s en normen in het externe veiligheidsbeleid=> toetsen aan resultaten VNK=> inzicht verkrijgen in maatschappelijke risico acceptatie

Uitstap (4): Overstromingsrisico’s t.o.v. andere risico’s

41

Inhoud presentatie

• Terug in de tijd …

• Principe van de overstromingsrisicobenadering

• Project VNK: De Veiligheid van Nederland in Kaart

• Uitstap: – studie Overstromingsrisico’s t.o.v. andere risico’s

• Vragen?

42