1

Open- en gesloten lettergrepen

O-det-te, Ri-a & Mi-lus-ka

2

• Inleiding door O-det-te• Methodes door Ri-a• Materialen door Mi-lus-ka

3

Van Dale:let·ter·greep de; v(m) -grepen kleinste verbinding van letters waarin een woord kan worden verdeeld met het oog op het afbreken aan het einde van een regel, syllabe.

Encyclo.nlKlankgroepAbstract: Klankgroepen ontstaan bij het uitspreken van een woord in klankdelen. Voor klankgroep wordt ook wel het verwarrende begrip `auditieve lettergreep` gebruikt.Tekst: Dit begrip wordt gehanteerd bij het aanleren van de open- en gesloten lettergreep. Als een klankgroep eindigt op een korte klank, volgt er een dubbele medeklinker. Als een klankgroep eindigt op een lange klank, volgt een enkele medeklinker.

KlankstukAbstract: Auditieve lettergreepTekst: In veel spellingmethodes leren kinderen woorden in auditieve lettergrepen verdelen. Het woord wordt, met de klank als uitgangspunt, in lettergrepen verdeeld. Pas later komen de echte lettergrepen aan bod.

Definities

4

Theorie uit Taal & Didactiek

• Syllaben (= klankstukken/klankgroepen)• Morfemen (= kleinste gedeelte van een

woord met een betekenis)

5

Lettergrepen en klankgroepen (= syllaben)

Het verschil bij het woord bakker

Lettergreep: bak-kerKlankgroep: ba-kur

6

• verenkelingsregels• verdubbelingsregels

7

Spellingniveaus binnen de open- en gesloten lettergrepen

Niveau 1: korte klank, 1 klinker, 2 verschillende medeklinkers (marmot)Niveau 2: lange klank eind van het woord (hoera)Niveau 3: lange klank, 1 klinker en 1 medeklinker (ezel)Niveau 4: korte klank, 1 klinker, 2 dezelfde medeklinkers (kikker)

8

Mijn afstudeeronderzoek aan de Pabo over de

open- en gesloten lettergrepen.

9

  Start 3 Eind 3 Start 4 Eind 4

  Ezel Kikker Ezel Kikker Ezel Kikker Ezel Kikker

Andy   6 1 5 1 6 1 5

Jeffrey 3 5 1 5 3 4 1 6

Tony   6 0 4 2 4 1 4

Peter 1 5 2 5   5 0 6

Nina   5 0 4 1 4 0 3

Lisa   4 0 3 1 5 1 3

Naomi   6 0 0 1 5    Rick   6 0 5 1 6 1 6

Armany   6 2 6 2 6 1 6

Dylan 1 6 1 6 5 5 2 5

sub 5 5 55 7 43 17 50 8 44

Anne 1 5 0 2   4 1 5

A’dam   2 1 1 1 3 1 1

Manal   3 1 3   4 1 2

Dyon   6 1 5   4 1 5

Jevaan   2 0 1   3 0 0

Alex   3 0 0 1 3 0 2

Ferry   1       2    Tichina   5 0     5    Paraska 1 3 0 4 2 4 0 4

Pascal             0 3

sub 6 2 33 3 18 4 32 4 22

totaal 7 88 10 61 31 82 12 66

10

Hoe schrijf je een woord met de open- of gesloten lettergreep?

11

Je kiest een woord.

Je verdeelt het woord in klankgroepen.

De klankgroep eindigt op een:

medeklinker klinker

Je schrijft wat je hoort.

Je schrijft a, e, o of u.

Je schrijft twee

dezelfde medeklinkers.

De lange klank heeft pech, je laat

een letter weg.

Na een korte klank schrijf je twee dezelfde medeklinkers

Je hoort wat je

schrijft.

lange klank korte klank

a, e, i, o, u e als u

Schema

12

Hoe schrijf je een woord met de open- of gesloten lettergreep?

1. Verdeel het woord in klankgroepen;2. Luister op welke klank de klankgroep eindigt;3. Wat voor klank is het;4. Pas de regel toe die je hebt geleerd;5. Controleer of je het woord goed hebt

geschreven.

13

Hoe worden in de diverse methodes de open- en gesloten lettergrepen aangeleerd en wat

zijn de voor- en nadelen?

14

Criteria voor het ordenen van de leerstof van het spellingonderwijs.

1. De frequentie van woorden.alleen de woorden aanleren die kinderen het meeste gebruiken.

2. De moeilijkheid van de woorden.

3. De indeling in spellingcategorieën.groepen woorden met dezelfde spellingsmoeilijkheid.

15

Voordelen van werken met spellingcategorieën:

• de leerstof wordt hierdoor gestructureerd;• kinderen kunnen gericht oefenen;• kinderen krijgen sneller inzicht in het spellingsysteem;• kinderen hebben steun aan de indeling in categorieën;• spellingcategorieën zijn een hulpmiddel bij het analyseren van spelfouten.

16

Elke methode heeft zijn eigen volgorde van aanleren van spellingcategorieën:

• klankzuivere woorden, daarna niet-klankzuivere;• eenlettergrepige woorden, daarna meerlettergrepige;• woorden met één spellingregel, daarna woorden met meer regels;• frequente woorden, daarna minder frequente woorden.

17

Wanneer worden de open- en gesloten lettergrepen aangeboden?

Groep 4:- gesloten lettergreep: dokter;- meervouden met gesloten lettergreep: banden;- lange klank aan het eind van een woord: vla;- open lettergreep: jager;- gesloten lettergreep: bakker.

Taal Actief

18

Taal Actief

19

Taal Actief

20

Taal Actief

Voordelen:• Taal Actief geeft suggesties voor pre teaching lessen en verlengde instructie;• Taal Actief werken met algoritmeschema’s;• Vrijwel alle lessen zijn deels leerkrachtgebonden. Differentiatie op drie niveaus;• Taal actief heeft een reflectieblad voor het woordendictee.

Nadelen:• Per basisles worden per categorie 20 woorden aangeboden;• Er wordt zowel over klankgroepen als over lettergrepen gesproken.

21

Taaljournaal

Wanneer worden de open- en gesloten lettergrepen aangeboden?

Groep 5:- open lettergreep: -eren, -oren, -euren;- gesloten lettergreep: marmot, kuiken;- open lettergreep: ezel;- lange klank aan het eind van een woord: hoera;- gesloten lettergreep: kikker;

22

Taaljournaal

23

Voordelen:• De methode geeft extra aanwijzingen voor taalzwakke leerlingen;• Eén les is leerkrachtgebonden, de andere twee lessen dienen zelfstandig te worden verwerkt;• Taaljournaal werkt met algoritmeschema’s;• In het werkschrift staat de spellingstrategie specifiek vermeld bovenaan de bladzijde.

Nadeel: • remediëring gebeurt voornamelijk met werkbladen.

Taaljournaal

24

Wanneer worden de open- en gesloten lettergrepen aangeboden?

Groep 4:- lange klank aan het eind van een woord: -a, -o, -u;- open lettergreep: -a, -o, -u;- lange klank aan het eind van een woord: ee;- open lettergreep: -e.

Groep 5:- open lettergreep: -a, -o, -u;- gesloten lettergreep.

Spelling in Beeld

25

Spelling in Beeld

26

Spelling in Beeld

Voordelen:• bij Spelling in Beeld kunnen de lessen zelfstandig of samen verwerkt worden;• de methode differentieert naar niveau en tempo;• Spelling in Beeld werkt met een mapje met uitlegkaarten.

Nadeel: • niveau- en tempodifferentiatie zit achterin het werkboek, dit zijn oefeningen die aan de spellingcategorie worden aangepast.

27

Hoe kun je actief met kinderen aan de slag om de open- en gesloten

lettergrepen en/of klankgroepen aan te leren?

Voorwaarden:1. kinderen kunnen de woorden in klankgroepen indelen;2. kinderen kunnen duidelijk benoemen of de klankgroep eindigt op een

medeklinker of klinker.3. kinderen kunnen de spraakklank benoemen die aan het eind van de

klankgroep gehoord wordt (kort of lang).

28

Werkbladen

29

Spelletjes

• interactief;• 101 spelkaarten, 1 dobbelsteen en 1 tik tak boem tijdbom;• leuk en hilarisch;• met tweetallen of grotere groepen te spelen;• zelf het niveau bepalen door het diverse gebruik van de spelkaarten.

Goliath Games

Prijs: € 22,99o.a. bij

“Vind de woorden met een opgelegde lettergreep, maar wel voordat de bom in je handen ontploft.”

30

• ‘Begin- & Eindstukjes Bingo voor 2’ is een variant op bingo;• voor 2 spelers;• oefenen met klankgroepen met medeleerling van gelijk niveau;• speelveld is aan te passen per niveau van het kind

Prijs: Verkrijgbaar via de e-mail.

31

• interactief; • spelenderwijs vergroten van de woordenschat;• 80 kaarten met meerdere spelvarianten (pesten- of scrabblevariant);• alleen, met tweetallen of groepjes van 4 te spelen.

Scala Leuker Leren B.V.

Prijs: € 7,95o.a. bij

32

• ‘Legje Zegje’ is een variant op domino;• oefenen met de open- en gesloten lettergrepen;• voor 1 – 4 spelers;• 60 kaartjes.

Legje ZegjeOnderwijsPlein.nl

Prijs: 8 credits (= € 8,00)bij

33

• “Een Gekke Race met…” is een variant op mens-erger-je-niet in 3 speelvormen;• oefenen met open- en gesloten klankgroepen;• voor 2 spelers.• werkblad is aan te passen per niveau van het kind

Prijs:Verkrijgbaar via de e-mail.

34

Eerst Spellen dan TellenGraviant Educatieve Uitgaven

Eerst spellen, dan tellen is een spannend dobbelspel, waarin de leerlingen alert gemaakt worden op de lange- en korte klanken en het, op een juiste wijze toepassen van de open- en gesloten lettergreepregel.

Het programma bestaat uit: • een handleiding;• een doosje met dobbelsteenblokjes;• een set met etiketjes met hierop de "probleemstukjes" die op de dobbelsteenblokjes worden geplakt; • een cd-rom o.a. proefspellen, breinbrekers, scorebladen (A4 werkbladen) en "tijdverdrijvers" (digitale zandlopers ).

Prijs: € 32,75bij

35

Bronnen o.a.:

www.juf-hannah.nlwww.onderwijsplein.nl www.scalaleukerleren.nl

www.graviant.nlwww.encyclo.nl

www.leermiddelenplein.nlwww.taalpilots.nl

www.taalinbeeld.nlwww.malmberg.nl

Speciale spellingsbegeleiding van Malmberg: Map CVan Dale Online

Taal & Didactiek van H. Huizenga