1 Les 6 PLEGERS VAN SEKSUELE MISDRIJVEN. 2 Indeling Indeling 1. Inleiding: actualiteit 2. Seksuele...

26
1 Les 6 Les 6 PLEGERS PLEGERS VAN VAN SEKSUELE SEKSUELE MISDRIJVEN MISDRIJVEN

Transcript of 1 Les 6 PLEGERS VAN SEKSUELE MISDRIJVEN. 2 Indeling Indeling 1. Inleiding: actualiteit 2. Seksuele...

Page 1: 1 Les 6 PLEGERS VAN SEKSUELE MISDRIJVEN. 2 Indeling Indeling 1. Inleiding: actualiteit 2. Seksuele stoornissen (vooral de Parafilieën) 3. Strafbaar seksueel.

1

Les 6Les 6

PLEGERS PLEGERS VAN VAN

SEKSUELE SEKSUELE MISDRIJVENMISDRIJVEN

Page 2: 1 Les 6 PLEGERS VAN SEKSUELE MISDRIJVEN. 2 Indeling Indeling 1. Inleiding: actualiteit 2. Seksuele stoornissen (vooral de Parafilieën) 3. Strafbaar seksueel.

2

IndelingIndeling

1. Inleiding: actualiteit1. Inleiding: actualiteit

2. Seksuele stoornissen 2. Seksuele stoornissen

(vooral de Parafilieën)(vooral de Parafilieën)

3. Strafbaar seksueel gedrag3. Strafbaar seksueel gedrag

4. Besluit4. Besluit

Page 3: 1 Les 6 PLEGERS VAN SEKSUELE MISDRIJVEN. 2 Indeling Indeling 1. Inleiding: actualiteit 2. Seksuele stoornissen (vooral de Parafilieën) 3. Strafbaar seksueel.

3

1. Inleiding: actualiteit1. Inleiding: actualiteitPre-Dutroux tijdperkPre-Dutroux tijdperk

Korte tijd voor Dutroux reeds een beetje meer Korte tijd voor Dutroux reeds een beetje meer aandacht voor:aandacht voor:-Slachtofferopvang en strengere aapak van -Slachtofferopvang en strengere aapak van dadersdaders-Daderhulp (o.a. als slachtofferpreventie)-Daderhulp (o.a. als slachtofferpreventie)

Post-Dutroux tijdperkPost-Dutroux tijdperk-Duidelijk meer aandacht voor slachtoffers en -Duidelijk meer aandacht voor slachtoffers en daders van seksuele misdrijvendaders van seksuele misdrijven-Reorganisatie van de ganse rechtsbedeling-Reorganisatie van de ganse rechtsbedeling-Hulpverlening (ambulant & residentieel)-Hulpverlening (ambulant & residentieel)

Page 4: 1 Les 6 PLEGERS VAN SEKSUELE MISDRIJVEN. 2 Indeling Indeling 1. Inleiding: actualiteit 2. Seksuele stoornissen (vooral de Parafilieën) 3. Strafbaar seksueel.

4

Proces Dutroux komt er Proces Dutroux komt er aanaan

Kost de samenleving een fortuin Kost de samenleving een fortuin (wanverhouding ten aanzien van wat naar (wanverhouding ten aanzien van wat naar preventie en hulpverlening gaat)preventie en hulpverlening gaat)Dutroux zelf:Dutroux zelf:Blijkbaar geen prototype van uitsluitend Blijkbaar geen prototype van uitsluitend pedofiel, maar een polymorfe delinquent pedofiel, maar een polymorfe delinquent inclusief (seksueel) misbruik van kinderen inclusief (seksueel) misbruik van kinderen Opvallend: verdoving van slachtoffers met Opvallend: verdoving van slachtoffers met psychoactieve geneesmiddelen: aan de psychoactieve geneesmiddelen: aan de grens van leven en doodgrens van leven en dood

Page 5: 1 Les 6 PLEGERS VAN SEKSUELE MISDRIJVEN. 2 Indeling Indeling 1. Inleiding: actualiteit 2. Seksuele stoornissen (vooral de Parafilieën) 3. Strafbaar seksueel.

5

2. Seksuele stoornissen2. Seksuele stoornissen(vooral de parafilieën)(vooral de parafilieën)

Vele psychopathologische seksuele Vele psychopathologische seksuele stoornissen geven geen aanleiding stoornissen geven geen aanleiding tot strafbaar gedragtot strafbaar gedrag

Niet alle plegers van strafbaar Niet alle plegers van strafbaar seksueel gedrag (bijvoorbeeld seksueel gedrag (bijvoorbeeld verkrachting) vertonen verkrachting) vertonen uitgesproken psychopathologie uitgesproken psychopathologie

Page 6: 1 Les 6 PLEGERS VAN SEKSUELE MISDRIJVEN. 2 Indeling Indeling 1. Inleiding: actualiteit 2. Seksuele stoornissen (vooral de Parafilieën) 3. Strafbaar seksueel.

6

2. DSM-IV2. DSM-IV

2.1. De parafilieën zijn slechts een subgroep 2.1. De parafilieën zijn slechts een subgroep van de seksuele stoornissen, naast: van de seksuele stoornissen, naast: - seksuele dysfuncties (zoals bijvoorbeeld - seksuele dysfuncties (zoals bijvoorbeeld orgasmestoornissen) en orgasmestoornissen) en -stoornisen die in dezelfde hoofdcategorie als -stoornisen die in dezelfde hoofdcategorie als seksuele stoornissen worden geplaatst: seksuele stoornissen worden geplaatst: genderidentiteitsstoornissen (bijvoorbeeld genderidentiteitsstoornissen (bijvoorbeeld een sterke en aanhoudende identificatie met een sterke en aanhoudende identificatie met het ander geslacht) het ander geslacht)

Page 7: 1 Les 6 PLEGERS VAN SEKSUELE MISDRIJVEN. 2 Indeling Indeling 1. Inleiding: actualiteit 2. Seksuele stoornissen (vooral de Parafilieën) 3. Strafbaar seksueel.

7

(DM-IV)(DM-IV)2.2. Parafilieën2.2. Parafilieën-Exhibitionisme-Exhibitionisme-Fetisjisme-Fetisjisme-Frotteurisme-Frotteurisme-Pedofilie-Pedofilie-Seksueel masochisme-Seksueel masochisme-Seksueel sadisme-Seksueel sadisme-Fetisjistisch transvestisme-Fetisjistisch transvestisme-Voyeurisme-Voyeurisme-Parafilie NAO-Parafilie NAO

Page 8: 1 Les 6 PLEGERS VAN SEKSUELE MISDRIJVEN. 2 Indeling Indeling 1. Inleiding: actualiteit 2. Seksuele stoornissen (vooral de Parafilieën) 3. Strafbaar seksueel.

8

Parafilieën (DSM-IV Parafilieën (DSM-IV criteria)criteria)

A. Gedurende een periode van tenminste A. Gedurende een periode van tenminste zes maanden recidiverende intense zes maanden recidiverende intense seksueel opwindende fantasieën, seksueel opwindende fantasieën, seksuele drang of gedragingen die ……seksuele drang of gedragingen die ……met zich mee brengenmet zich mee brengen

B. De fantasieën en seksuele drang of B. De fantasieën en seksuele drang of gedragingen veroorzaken in significante gedragingen veroorzaken in significante mate lijden of beperkingen in het mate lijden of beperkingen in het sociaal of beroepsmatig functioneren of sociaal of beroepsmatig functioneren of het functioneren op andere belangrijke het functioneren op andere belangrijke terreinenterreinen

Page 9: 1 Les 6 PLEGERS VAN SEKSUELE MISDRIJVEN. 2 Indeling Indeling 1. Inleiding: actualiteit 2. Seksuele stoornissen (vooral de Parafilieën) 3. Strafbaar seksueel.

9

Parafilieën (vervolg)Parafilieën (vervolg)

(1) Exhibitionisme(1) Exhibitionisme

……het tonen van de het tonen van de geslachtsorganen aan een geslachtsorganen aan een nietsvermoedende vreemde …nietsvermoedende vreemde …

(2) Fetisjisme(2) Fetisjisme

……het gebruik van niet levende het gebruik van niet levende objecten (bijvoorbeeld lingerie) …objecten (bijvoorbeeld lingerie) …

Page 10: 1 Les 6 PLEGERS VAN SEKSUELE MISDRIJVEN. 2 Indeling Indeling 1. Inleiding: actualiteit 2. Seksuele stoornissen (vooral de Parafilieën) 3. Strafbaar seksueel.

10

Parafilieën (vervolg)Parafilieën (vervolg)

(3) Frotteurisme(3) Frotteurisme……het zonder instemming aanraken van het zonder instemming aanraken van en wrijven tegen iemanden wrijven tegen iemand

(4) Pedofilie(4) Pedofilie……seksuele handelingen met één of meer seksuele handelingen met één of meer kinderen in de prepuberteit (in het kinderen in de prepuberteit (in het algemeen dertien jaar of jonger)algemeen dertien jaar of jonger)en criterium C: de betrokkene is ten en criterium C: de betrokkene is ten minste zestien jaar oud en tenminste vijf minste zestien jaar oud en tenminste vijf jaar ouder dan het kind of de kinderen jaar ouder dan het kind of de kinderen

Page 11: 1 Les 6 PLEGERS VAN SEKSUELE MISDRIJVEN. 2 Indeling Indeling 1. Inleiding: actualiteit 2. Seksuele stoornissen (vooral de Parafilieën) 3. Strafbaar seksueel.

11

Parafilieën (vervolg)Parafilieën (vervolg)

(5) Seksueel masochisme(5) Seksueel masochisme……handelingen (echte, niet handelingen (echte, niet gesimuleerde) waarbij betrokkene gesimuleerde) waarbij betrokkene vernederd, geslagen of vastgebonden of vernederd, geslagen of vastgebonden of op een andere manier gepijnigd wordtop een andere manier gepijnigd wordt

(6) Seksueel sadisme(6) Seksueel sadismewaarbij de betrokkene opgewonden waarbij de betrokkene opgewonden raakt door het psychisch en lichamelijk raakt door het psychisch en lichamelijk lijden (met inbegrip van vernedering) lijden (met inbegrip van vernedering) van het slachtoffervan het slachtoffer

Page 12: 1 Les 6 PLEGERS VAN SEKSUELE MISDRIJVEN. 2 Indeling Indeling 1. Inleiding: actualiteit 2. Seksuele stoornissen (vooral de Parafilieën) 3. Strafbaar seksueel.

12

Parafilieën (vervolg)Parafilieën (vervolg)

(7) Fetisjistisch transvestisme(7) Fetisjistisch transvestisme……bij een heteroseksuele man die bij een heteroseksuele man die het dragen van kleding van de het dragen van kleding van de andere sekse …andere sekse …

(8) Voyeurisme(8) Voyeurisme……het kijken naar iemand die niets het kijken naar iemand die niets vermoedt en die naakt, zich aan het vermoedt en die naakt, zich aan het uitkleden of seksueel actief is …uitkleden of seksueel actief is …

Page 13: 1 Les 6 PLEGERS VAN SEKSUELE MISDRIJVEN. 2 Indeling Indeling 1. Inleiding: actualiteit 2. Seksuele stoornissen (vooral de Parafilieën) 3. Strafbaar seksueel.

13

Parafilieën (vervolg)Parafilieën (vervolg)

(9) Parafilie Niet Anderszins (9) Parafilie Niet Anderszins OmschrevenOmschrevenVoorbeelden:Voorbeelden:

-telefonische scatologie -telefonische scatologie (obsceniteiten uiten via de telefoon)(obsceniteiten uiten via de telefoon)

-necrofilie (lijken)-necrofilie (lijken)-partialisme (gericht op een deel -partialisme (gericht op een deel

van van het lichaam)het lichaam)-zoöphilie (dieren)-zoöphilie (dieren)

Page 14: 1 Les 6 PLEGERS VAN SEKSUELE MISDRIJVEN. 2 Indeling Indeling 1. Inleiding: actualiteit 2. Seksuele stoornissen (vooral de Parafilieën) 3. Strafbaar seksueel.

14

Parafilieën (vervolg)Parafilieën (vervolg)

2.2 Typische psychopathologische 2.2 Typische psychopathologische kenmerkenkenmerken

(1) Fixatie(1) Fixatie

(2) Exclusiviteit(2) Exclusiviteit

(3) Destructiviteit(3) Destructiviteit

(4) Zuchtigheid(4) Zuchtigheid

Vaak comorbiditeit Vaak comorbiditeit (persoonlijkheidsstoornisen en andere (persoonlijkheidsstoornisen en andere stoornissen)stoornissen)

Page 15: 1 Les 6 PLEGERS VAN SEKSUELE MISDRIJVEN. 2 Indeling Indeling 1. Inleiding: actualiteit 2. Seksuele stoornissen (vooral de Parafilieën) 3. Strafbaar seksueel.

15

(1) Fixatie(1) Fixatie

Niet alleen een voorkeur voor een Niet alleen een voorkeur voor een bepaalde seksuele stimulus, bepaalde seksuele stimulus, maar men is er ook op gefixeerd, maar men is er ook op gefixeerd, men is er volledig aan gebonden men is er volledig aan gebonden (bijvoorbeeld een fetisjist wordt (bijvoorbeeld een fetisjist wordt niet seksueel opgewonden door de niet seksueel opgewonden door de partner, maar door het feit dat de partner, maar door het feit dat de partner zwarte glimmende laarzen partner zwarte glimmende laarzen draagt) draagt)

Page 16: 1 Les 6 PLEGERS VAN SEKSUELE MISDRIJVEN. 2 Indeling Indeling 1. Inleiding: actualiteit 2. Seksuele stoornissen (vooral de Parafilieën) 3. Strafbaar seksueel.

16

(2) Exclusiviteit(2) Exclusiviteit

Andere seksuele stimuli zijn relatief Andere seksuele stimuli zijn relatief van geen belang, zijn betekenisloosvan geen belang, zijn betekenisloos

(bijvoorbeeld een pedofiel heeft een (bijvoorbeeld een pedofiel heeft een volwassen seksuele partner, maar volwassen seksuele partner, maar seksuele omgang ermee is slechts seksuele omgang ermee is slechts bevredigend wanneer zijn seksuele bevredigend wanneer zijn seksuele fantasieën uitgaan naar kinderen)fantasieën uitgaan naar kinderen)

Page 17: 1 Les 6 PLEGERS VAN SEKSUELE MISDRIJVEN. 2 Indeling Indeling 1. Inleiding: actualiteit 2. Seksuele stoornissen (vooral de Parafilieën) 3. Strafbaar seksueel.

17

(3) Destructiviteit(3) Destructiviteit

De partnerbetrokkenheid gaat De partnerbetrokkenheid gaat geleidelijk verloren en men geleidelijk verloren en men geraakt meer en meer verstrikt in geraakt meer en meer verstrikt in een beperkend parafiel scenarioeen beperkend parafiel scenario

(een slachtoffer van een pedofiel (een slachtoffer van een pedofiel wordt snel gedumpt wanneer het wordt snel gedumpt wanneer het de voorkeurleeftijd overschreden de voorkeurleeftijd overschreden hebben)hebben)

Page 18: 1 Les 6 PLEGERS VAN SEKSUELE MISDRIJVEN. 2 Indeling Indeling 1. Inleiding: actualiteit 2. Seksuele stoornissen (vooral de Parafilieën) 3. Strafbaar seksueel.

18

(4) Zuchtigheid(4) Zuchtigheid

Het seksueel verlangen raakt Het seksueel verlangen raakt geleidelijk losgekoppeld van zijn geleidelijk losgekoppeld van zijn relationele, affectieve betekenis en relationele, affectieve betekenis en wordt steeds meer gereduceerd tot wordt steeds meer gereduceerd tot een onbeheersbare prikkelhongereen onbeheersbare prikkelhonger

Er worden geleidelijk meer risico’s Er worden geleidelijk meer risico’s genomen, de drang krijg meer en genomen, de drang krijg meer en meer een dwingender karaktermeer een dwingender karakter

Page 19: 1 Les 6 PLEGERS VAN SEKSUELE MISDRIJVEN. 2 Indeling Indeling 1. Inleiding: actualiteit 2. Seksuele stoornissen (vooral de Parafilieën) 3. Strafbaar seksueel.

19

3. Strafbaar seksueel 3. Strafbaar seksueel gedraggedrag

Het menselijk seksueel gedrag werd in alle tijden Het menselijk seksueel gedrag werd in alle tijden en in alle culturen onderworpen aan regelsen in alle culturen onderworpen aan regels

Er zijn vele ongebruikelijke seksuele voorkeuren Er zijn vele ongebruikelijke seksuele voorkeuren te onderkennen die zich op een continuüm van te onderkennen die zich op een continuüm van normaal tot pathologisch situerennormaal tot pathologisch situeren

Sommige vormen van seksueel afwijkend gedrag Sommige vormen van seksueel afwijkend gedrag zijn strafbaar gesteldzijn strafbaar gesteld

3.1. Exhibitionisme3.1. Exhibitionisme3.2. Verkrachting3.2. Verkrachting3.3. Pedofilie3.3. Pedofilie

Page 20: 1 Les 6 PLEGERS VAN SEKSUELE MISDRIJVEN. 2 Indeling Indeling 1. Inleiding: actualiteit 2. Seksuele stoornissen (vooral de Parafilieën) 3. Strafbaar seksueel.

20

3.1. Exhibitionisme3.1. ExhibitionismeSoms gaat het tonen van de geslachtsorganen Soms gaat het tonen van de geslachtsorganen

gepaard met masturbatiegepaard met masturbatieMeestal is er geen poging om tot Meestal is er geen poging om tot

verderstrekkende seksuele activiteiten over verderstrekkende seksuele activiteiten over te gaante gaan

Gewoonlijk is de betrokkene bewust van zijn Gewoonlijk is de betrokkene bewust van zijn verlangen om de vreemde te verassen, te verlangen om de vreemde te verassen, te doen opschrikkendoen opschrikken

Soms heeft de betrokkene de seksueel Soms heeft de betrokkene de seksueel opwindende fantasie dat de vreemde opwindende fantasie dat de vreemde seksueel geprikkeld wordtseksueel geprikkeld wordt

Page 21: 1 Les 6 PLEGERS VAN SEKSUELE MISDRIJVEN. 2 Indeling Indeling 1. Inleiding: actualiteit 2. Seksuele stoornissen (vooral de Parafilieën) 3. Strafbaar seksueel.

21

3.2. Verkrachting3.2. Verkrachting

Wet van 4 juli 1989 tot wijziging van Wet van 4 juli 1989 tot wijziging van sommige bepalingen betreffende het sommige bepalingen betreffende het misdrijf verkrachtingmisdrijf verkrachting

Wettelijke bepaling van verkrachting:Wettelijke bepaling van verkrachting:

(1) Elke daad van seksuele penetratie(1) Elke daad van seksuele penetratie

(2) van welke aard en met welk middel ook(2) van welke aard en met welk middel ook

(3) gepleegd op een persoon(3) gepleegd op een persoon

(4) die daar niet in toestemt(4) die daar niet in toestemt

Page 22: 1 Les 6 PLEGERS VAN SEKSUELE MISDRIJVEN. 2 Indeling Indeling 1. Inleiding: actualiteit 2. Seksuele stoornissen (vooral de Parafilieën) 3. Strafbaar seksueel.

22

Verkrachters (typologie)Verkrachters (typologie)

Knight & Prentky (1990)Knight & Prentky (1990)1) Opportunistisch (gelegenheid aangrijpen)1) Opportunistisch (gelegenheid aangrijpen)2) Compenserende (willen in feite een relatie)2) Compenserende (willen in feite een relatie)3) Wraakzuchtige (vrouwenhaat afreageren)3) Wraakzuchtige (vrouwenhaat afreageren)4) Boze (vaak impulsief, antisociaal geweld)4) Boze (vaak impulsief, antisociaal geweld)5) Sadistische (geweld voorwaarde voor seksueel 5) Sadistische (geweld voorwaarde voor seksueel

genot; eventueel moord of seriemoord)genot; eventueel moord of seriemoord)1) & 2) tot 90% 3) & 4) & 5) slechts 10% 1) & 2) tot 90% 3) & 4) & 5) slechts 10%

Page 23: 1 Les 6 PLEGERS VAN SEKSUELE MISDRIJVEN. 2 Indeling Indeling 1. Inleiding: actualiteit 2. Seksuele stoornissen (vooral de Parafilieën) 3. Strafbaar seksueel.

23

3.3. Pedofilie3.3. PedofilieMeestal voorkeur in een bepaalde Meestal voorkeur in een bepaalde

leeftijdscategorieleeftijdscategorieSommige verkiezen jongens, andere meisjes en Sommige verkiezen jongens, andere meisjes en

nog andere beidenog andere beideSeksuele activiteit kan zeer beperkt zijn (strelen, Seksuele activiteit kan zeer beperkt zijn (strelen,

ontkleden en kijken, zichzelf ontkleden en ontkleden en kijken, zichzelf ontkleden en masturberen); maar kan ook zeer gepaard gaan masturberen); maar kan ook zeer gepaard gaan met penetratie al dan niet met (veel) geweld en met penetratie al dan niet met (veel) geweld en eventueel moord eventueel moord

Extreme vormen van rationalisaties en Extreme vormen van rationalisaties en ontkenning (zogenaamde cognitieve distorsies)ontkenning (zogenaamde cognitieve distorsies)

Page 24: 1 Les 6 PLEGERS VAN SEKSUELE MISDRIJVEN. 2 Indeling Indeling 1. Inleiding: actualiteit 2. Seksuele stoornissen (vooral de Parafilieën) 3. Strafbaar seksueel.

24

4. Besluit4. Besluit

Zekere overlapping tussen seksuele Zekere overlapping tussen seksuele stoornissen en strafbaar seksueel gedragstoornissen en strafbaar seksueel gedrag

Zeer heterogene groep van eerder banale Zeer heterogene groep van eerder banale tot zeer gewelddadige vormen van tot zeer gewelddadige vormen van strafbaar seksueel gedragstrafbaar seksueel gedrag

Vaak extreme weerstand om eigen Vaak extreme weerstand om eigen aandeel in de door het misdrijf aandeel in de door het misdrijf veroorzaakte schade te aanvaardenveroorzaakte schade te aanvaarden

Adequate daderhulp is ook Adequate daderhulp is ook slachtofferpreventieslachtofferpreventie

Page 25: 1 Les 6 PLEGERS VAN SEKSUELE MISDRIJVEN. 2 Indeling Indeling 1. Inleiding: actualiteit 2. Seksuele stoornissen (vooral de Parafilieën) 3. Strafbaar seksueel.

25

VIDEOVIDEO

Gracewell Centre (Birmingham)Gracewell Centre (Birmingham)

Een documentaire over een residentiële Een documentaire over een residentiële behandelingsinstelling voor plegers van behandelingsinstelling voor plegers van seksuele misdrijven in Birmingham seksuele misdrijven in Birmingham (Engeland) (Engeland) Onder meer: het opstellen van een Onder meer: het opstellen van een delictscenario, cognitieve distorsies, delictscenario, cognitieve distorsies, motivatiebevordering en motivatiebevordering en terugvalpreventieterugvalpreventie

Page 26: 1 Les 6 PLEGERS VAN SEKSUELE MISDRIJVEN. 2 Indeling Indeling 1. Inleiding: actualiteit 2. Seksuele stoornissen (vooral de Parafilieën) 3. Strafbaar seksueel.

26

CasussenCasussen

Casus: John recidiverende pedofielCasus: John recidiverende pedofiel

Casus: Sid twintig maal in de Casus: Sid twintig maal in de gevangenisgevangenis