1. Aanwezig risico

1The spirit of safety.

1. Aanwezig risico 2. Risico elimineren

3. Risico reduceren 4. Collectieve bescherming

5. Individuele bescherming 6. Waarschuwing, instructie


S- De mate van verwondingS1 lichte (normaal omkeerbare) verwonding S2 zware (normaal onomkeerbare) verwonding,

inclusief dood.

F- De frequentie en/of blootstellingstijd aan gevaarF1 zelden tot zeer vaak en/of korte duur van de expansieF2 veelvuldig tot continu en/of lange duur van de expansie

P- De mogelijkheid tot het afwenden van het gevaar(Dit is onder andere afhankelijk van de snelheid en frequentie waarmeehet gevaar brengende deel beweegt en de afstand tot de gevaarlijke zone)P1 mogelijk onder bepaalde omstandighedenP2 nauwelijks mogelijk

Uitgangspunt voor de risicobeoordeling van het Fail-Safe-deel van de besturing

Risicobeoordeling volgens EN 954-1

B 1 2 3 4

S1

S2

F1

F2

P1

P1

P2

P2

Risicocategorie


Voorbeeld:Cyclisch bediende afscherming van een draaibank, d.w.z. aan een CNC- of PLC-gestuurde draaibank wordt met de hand een werkstuk in de opspanklem gelegd, het productieproces gestart, en na afloop van het bewerkingsproces wordt het werkstuk weer met de hand uit de draaibank genomen.

De mate van verwonding ?

Werkstuk wordt met de hand in de draaibank gelegd.

S2 Het kan tot een zware, eventueel ook onomkeerbare verwonding komen, door het roterende deel.



Risicocategorie 1, 2, 3 of 4

Risicobeoordeling volgens EN 954-1B 1 2 3 4

S1

S2

F1

F2

P1

P1

P2

P2

Risicocategorie




De frequentie en/of blootstellingstijd aan gevaar ?


F2 Aangezien na iedere arbeidscyclus het werkstuk met de hand in de gevaarlijke zone gebracht wordt, bestaat bij niet bewaakte afscherming het gevaar dat dit reeds tijdens de uitloopfase geprobeerd wordt.



Risicocategorie 3 of 4


S1

S2

F1

F2

P1

P1

P2

P2

Risicocategorie




De mogelijkheid tot het afwenden van het gevaar ?


P2 De enige mogelijkheid tot het afwenden van het gevaar is een bewaakte afscherming omdat routine tot onoplettendheid leidt.



Risicocategorie 4

Risicocategorie 4 kan door een vaste afscherming bereikt worden, maar is in dit geval niet efficiënt omdat cyclisch in de gevaarlijke zone gegrepen moet worden. Een beweegbare afscherming met standbewaking, het beste met vergrendeling, is hier de geschikte veiligheidsmaatregel. Hoe de eindschakelaars gebouwd moeten zijn en hoe deze op een afscherming aan te brengen zijn, staat in de norm EN 1088. Dat deze eindschakelaars op functie bewaakt moeten worden, kan teruggevonden worden in de norm EN 60 204 of VDE 0113. Zoals u ziet, zijn deze normen zoals een raderwerk van tandwielen die in elkaar grijpen en elkaar steeds weer raken.


S1

S2

F1

F2

P1

P1

P2

P2

Risicocategorie



BasisprincipeRisico- Samenvatting van de eis Systeemgedrag voor het bereikencategorie van de veiligheid

door:

Delen van het besturingssysteem met Wanneer een fout een veiligheidsfunctie en/of zijn optreedt, kan dit

B beveiligingen en/of zijn tot verlies van de de keuze van de componenten dienen te worden ontworpen, veiligheidsfunctie componenten. geconstrueerd, geselecteerd en gecombineerd leiden. in overeenstemming met de relevante normen, zodat zij de te verwachte invloeden kunnen weerstaan.

Voldoen aan de eisen van categorie B. Zoals beschreven bij 1 categorie B, maar met

een hogere mate van Gebruik van beproefde veiligheids- betrouwbaarheid componenten en veiligheidsprincipes. van de veiligheidsfunctie.

Voldoen aan de eisen van categorie B en 1. - Het optreden van een fout 2 tussen twee opeenvolgende

De veiligheidsfuncties moeten met tijdsintervallen kan tot een gepaste tijdsintervallen door de verlies van de veiligheids- machinebesturing worden gecontroleerd. Functie leiden

EN 954-1


EN 954-1 Basisprincipe

Risico- Samenvatting van de eis Systeemgedrag voor het bereikencategorie van de veiligheid

door:

Voldoen aan de eisen van categorie B en 1. - Wanneer een enkele fout op- de structuur.

3 Besturingssystemen dienen zodanig te treedt, wordt dezijn ontworpen dat: veiligheidsfunctie

altijd uitgeoefend.

- een enkele fout in de besturing - Sommige, maar niet niet kan leiden tot het verlies van de alle fouten worden veiligheidsfunctie, en gedetecteerd.- indien (praktisch) mogelijk - Een opeenhoping de enkele fout wordt van niet gedetecteerde gedetecteerd. fouten kan tot het verlies

van de veiligheidsfunctie leiden.

Besturingssystemen dienen zodanig te - Wanneer fouten op- 4 zijn ontworpen dat: treden, wordt de

- een enkele fout in de besturing veiligheidsfunctie niet kan leiden tot het verlies van de altijd uitgeoefend. veiligheidsfunctie, en - de enkele fout tijdens of vóór de volgende vraag naar de veilig- - De fouten worden heidsfunctie gedetecteerd wordt. Als dit tijdig gedetecteerd de structuur. niet mogelijk is, dan mag een opeenhoping waardoor verlies van van fouten niet tot verlies de veiligheidsfunctie van de veiligheidsfunctie leiden. wordt voorkomen.


Veiligheidsschakelaars herkent u aan

een van de volgende tekens:

P

DIN 0660 T206 EN 60947-5-1


3. EN 60204

Inwendig schema veiligheidsrelais

T11 13 23 33 41

14 24 34 42

K2

K1

K3

X2X1

PNOZ K3 C1

**

NOODSTOP Veiligheids-contacten

+

*

~

=

F1

G1

STARTT34T33

T12T12 T22

K2K1

A2(L-)

A1(L+)

UB

HulpcontactNiet tegebruiken inveiligheids-stroomkring

Terugvoerkring

K3.1

K2.2

K1.2K2.1K3.2K1.1


Basisschema voor EN 60204

Ns Es BI

R

R

KMM

STUURKRING VERMOGENKRING


Basisschema na EN 60204

Ns Es BI

STUURKRING

K1 K3 K1 K2 K2

K3

K3 K2 K1

K1, K2 en K3 :Conventionele relaismet mechanischverbonden contacten

KMM

VER M OG ENKR IN G

K3

K2


Basisschema na EN 60204

Ns Es BI

KMM

STUURKRING VERMOGENKRING

PNOZ

PNOZVeilighe ids-contact


Waarom Pilz veiligheidsrelais ?

- Geringe inbouwbreedte: 90 mm tot 22,5 mm- Zeer korte bedradingstijd- Minder kans op bedradingsfouten- Pilz is aansprakelijk bij schade door een defect in een (verzegeld) Pilz relais- Pilz-relais zijn door diverse instanties zoals TÜV, BG EM III, Suva, goedgekeurd- Iedere eigengemaakte schakeling moet na opbouw, met simulatie van ieder mogelijke fout, getest worden.- Pilz is marktleider in veiligheidsrelais


Pilz: wereldleider in veiligheidsrelais

- Betrouwbaarheidsgarantie- Veiligheidsgarantie- Groot aantal goedkeuringen, breed inzetbaar- Breedste gamma- Technische expertise/ advies

‘Gids voor de Europese machinerichtlijn’‘Interactive Guide’Elektrische voorbeeldschema’sJarenlange ervaring

- Technische vernieuwingen- Prijs- Levertermijn


V. Het gebruik van veiligheidscomponenten

1. Wat is een veiligheidscomponent ?2. Eisen gesteld aan veiligheidscomponenten.3. Veiligheidsrelais en normen4. De noodstopvoorziening5. Hekbewaking6. Tweehandenbediening



1. Wat is een veiligheidscomponent ?

- Een component welke volgens de fabrikant een veiligheidsfunktie vervult

- Bij een gebrekkige of slechte werking vormt de component een gevaar voor de veiligheid of de gezondheid van de blootgestelde personen.


V. Het gebruik van veiligheidscomponenten2. Eisen gesteld aan veiligheidscomponenten

- De component moet gedurende zijn ganse levensduur zijn werking kunnen vervullen.- Veiligheidscomponenten moeten dezelfde certificatie- procedure als machines ondergaan.- EG-typekeur voor bepaalde veiligheidscomponenten (Machinerichtlijn, bijlage IV)- Elke veiligheidscomponent moet een IIC verklaring hebben- Eventueel een CE-merkteken


V. Het gebruik van veiligheidscomponenten3. Veiligheidsrelais en normen

- Voldoen aan eisen voor veiligheidscomponenten- EN 60947.5 : eisen stuurrrelais, bijv. AC15- EN 60204- EN 954-1- specifieke normen: EN 418 Noodstop

EN 1088 Hekbewaking EN 574 Tweehandenbediening

Alles geïnstalleerd volgens deze normen !


V. Het gebruik van veiligheidscomponenten4. De noodstopvoorziening

Machinerichtlijn eist dat iedere machine

voorzien is van één of meer

noodstopvoorzieningen


4. De noodstopvoorziening

Noodstop moet voldoen aan een aantal normen en richtlijnen :

1. Machinerichtlijn

2. A-normen:EN 292 EN 1050

B-normen:EN 418 : “Veiligheid van machines, functionele aspecten en ontwerpprincipes

van noodstopapparatuur.”

EN 60204 EN 954-1

C-normen: afhankelijk van het machine-’type’


4. De noodstopvoorziening

• Veiligheidstechnisch beproefd

• Duidelijk herkenbaar en zichtbaar : rood met een gele achtergrond

• Eenvoudig en veilig toegankelijk voor bediener en andere personen

• Eén of meer mechanisch gedwongen verbreekcontacten

• Aantal contacten afhankelijk van de risicocategorie

Cat. B, 1 en 2 1 verbreekcontact

Cat. 3 en 4 2 verbreekcontacten

• Zichzelf vergrendelen na indrukking

• Alleen handmatig te ontgrendelen

• Herstart na noodstop, twee bewuste handelingen:

- ontgrendelen noodstopschakelaar

- resetten noodstoprelais, opstarten machine via startknop


Twee noodstopcategorieën• Stopcategorie 0

– Stoppen van de machine door het onmiddellijk afschakelen van de energietoevoer naar alle aandrijvingen

– Alleen gebruik maken van electro-mechanische componenten– Software of electronische logica niet toegestaan

• Stopcategorie 1– Gecontroleerd stoppen van de machine waarbij spanning blijft staan op

die delen die van belang zijn voor het veilig stoppen.– Nadat gestopt is moet alsnog alles spanningsloos gezet worden.– Alleen gebruik maken van electro-mechanische componenten


Indeling van de Noodstop Veiligheidscircuit Foutbeoordelingbuitenschakeling Aansturing PNOZ

Categorie 1, 2 PNOZ X1 Aardsluitingen wordenPNOZ 2 gedetecteerd. PNOZ 5PNOZ Z Fouten in het veiligheids-PNOZ X7 circuit worden

gedetecteerd.

Indeling van de noodstoprelais

NoodstopAan


Indeling van de Noodstop Veiligheidscircuit Foutbeoordelingbuitenschakeling Aansturing PNOZ

Categorie 2 PNOZ X1 Aardsluitingen wordenPNOZ 2 gedetecteerd. PNOZ 5PNOZ Z Fouten in het veiligheids-PNOZ X7 circuit worden

gedetecteerd.

Onderlinge sluting tussen A1 en A2 wordt gedetecteerd.

Indeling van de noodstoprelais

Kortsluiting in de drukknop wordt niet gedetecteerd,vandaar slechts categorie 2

NoodstopAan


Type PNOZ 2 PNOZ 5 PNOZ X1 PNOZ X7

Technischegegevens

• Bedrijfsspanning aan noodstopdrukknop• Terugkoppelcircuit• Bedrijfsspanning 24, 110, 120, 230 V AC 24 V DC• Uitgang 2 M• Schakelvermogen 6 A• Breedte 45 mm

• Bedrijfsspanning aan noodstopdrukknop• Terugkoppelcircuit• LED Net, 1/2 Kanaal• Bedrijfsspanning 24, 110, 120, 230 V AC• Uitgang 3 M, 1 V• Schakelvermogen 8 A• Breedte 90 mm

• Bedrijfsspanning aan noodstopdrukknop• Bedrijfsspanning 24 V DC• Uitgang 3 M, 1 V• Schakelvermogen 5 A• Breedte 22,5 mm

• Bedrijfsspanning aan noodstopdrukknop• Terugkoppelcircuit• LED Net, 1/2 Kanaal• Bedrijfsspanning 24 V DC• Uitgang 2 M• Schakelvermogen 5 A• Breedte 22,5 mm

Risico-categorie:Intern- 4Extern- 2


Indeling van de noodstoprelaisIndeling van de Noodstop Veiligheidscircuit Foutbeoordelingexterne schakeling Aansturing PNOZ

Categorie 3 PNOZ Aardsluitingen wordenPNOZ X5 gedetecteerd. PNOZ 3PNOZ 4 Fouten in het veiligheids-PNOZ V circuit worden PST 3 gedetecteerd.

Fouten in de drukknop worden gedetecteerd.

Noodstop

Aan


Type PNOZ 1 PNOZ X5 PNOZ 4 PNOZ V

Technischegegevens

• Bedrijfsspanning aan de noodstopdrukknop• 1- of 2-kanalige schakeling• Terugkoppelcircuit• LED Net en 1ste en 2de kanaal en 1ste en 2de kanaal tv• Bedrijfsspanning 24 V DC• Uitgang 3 M, 1 V, 1 M• Schakelvermogen 8 A• Breedte 90 mm


• 24 V DC aan de noodstopdrukknop• 1- of 2-kanalige schakeling• Terugkoppelcircuit• LED Net en 1ste en 2de kanaal• Bedrijfsspanning 24, 42, 48, 100, 110, 115, 120, 230 V AC, 12, 24 V DC• Uitgang 3 M, 1 V• Schakelvermogen 8 A• Breedte 90 mm

• 24 V DC aan de noodstopdrukknop• 1- of 2-kanalige schakeling• Terugkoppelcircuit• LED Net en 1ste en 2de kanaal• Bedrijfsspanning 24 V DC• Uitgang 2 M• Schakelvermogen 5 A• Breedte 22,5 mm

• 24 V DC aan de noodstopdrukknop• 1- of 2-kanalige schakeling• Terugkoppelcircuit• LED Net en 1ste en 2de kanaal• Bedrijfsspanning 24 V DC• Uitgang 3 M, 1 V, 1 M• Schakelvermogen 8 A• Breedte 90 mm


Indeling van de Noodstop Veiligheidscircuit Foutbeoordelingexterne schakeling Aansturing PNOZ

Categorie 4 PNOZ X2 Aardsluitingen wordenPNOZ X3 gedetecteerd. PNOZ 6PNOZ 8PNOZ 10 Fouten in het PNOZ 11 veiligheidscircuit PNOZ 15 worden gedetecteerd. PNOZ 16PNOZ Ex Fouten in de drukknop PNOZ XM1 worden gedetecteerd.

Onderlinge sluitingen in de drukknop en de toevoer worden gedetecteerd.

Indeling van de noodstoprelaisN

NoodstopAan


Type PNOZ X2 PNOZ 8 PNOZ 11 PNOZ 16

• 24 V DC aan de noodstopdrukknop• 1- of 2-kanalige schakeling• Detectie onderlinge sluiting• Terugkoppelcircuit• LED 1ste en 2de kanaal• Bedrijfsspanning 24 V DC• Uitgang 2 M• Breedte 22,5 mm

Technischegegevens

• 24 V DC aan de noodstopdrukknop• 1- of 2-kanalige schakeling• Detectie onderlinge sluiting• Terugkoppelcircuit• LED 1ste en 2de kanaal• Bedrijfsspanning 24, 110, 120, 230 V AC 24 V DC• Uitgang 3 M, 1 V• Halfgeleideruitgangen• Breedte 90 mm

• 24 V DC aan de noodstopdrukknop• 1- of 2-kanalige schakeling• Detectie onderlinge sluiting• Terugkoppelcircuit• LED 1ste en 2de kanaal• Bedrijfsspanning 24, 110, 120, 230 V AC 24 V DC• Uitgang 7 M, 1 V• Halfgeleideruitgangen• Breedte 90 mm

• 24 V DC aan de noodstopdrukknop• 1- of 2-kanalige schakeling• Detectie onderlinge sluiting• Terugkoppelcircuit• LED 1ste en 2de kanaal• Bedrijfsspanning 24, 110, 120, 230 V AC en 24 V DC• Uitgang 2 M• Halfgeleideruitgangen• Breedte 45 mm• Schakelmatten



Zelfbewakende en redundante uitgangselementen

M

14 24

N

K4 K5

13 23

L1

PNOZ...

X1 X2

K4 K5

K5

K4

Ns

T11 T12 T22


Algemene en lokale noodstoppen

T1 1 T1 2 1 3

2 4

2 3

3 4

3 3

T33 T3 4

P NO Z

4 2

4 1

X 2X1

A1(+ )

(- )A2

PE

*S TAR T

14

T2 2T1 2

pilz

T1 1 T1 2 1 3

24

2 3

3 4

3 3

T3 3 T3 4

P NO Z

42

4 1

X 2X1

A1(+ )

(- )A2

*S TA RT

14

T2 2T1 2

pilz

T1 1 T1 2 13

2 4

23

34

3 3

T3 3 T34

PN O Z

4 2

41

X2X1

A1( +)

(- )A2

*

ST AR T

1 4

T2 2T12

pilz

NsStation C

NsStation B

NsStation A

Algemene Ns

0 Vdc

2 4 Vdc


5. Hekbewaking

Zelfs een machine met geheel omsloten bewegende delen moet volledig aan de richtlijnen en relevante normen voldoen

Deze machines kunnen bij onderhoud en reparatie weldegelijk gevaar opleveren



5. Hekbewaking

hekbewaking moet voldoen aan een aantal normen en richtlijnen :

1. Machinerichtlijn

2. A-normen: EN 292 EN 1050 B-normen: EN 1088 : “blokkering met en zonder blokkeervoorziening”

EN 60204 EN 954-1

EN 294 : veiligheid van machines afstanden voor de bovenste ledematen

C-normen: afhankelijk van het machine-’type’


5. Hekbewaking

Keuze van het type afscherming is afhankelijk van:

1. Uitkomsten van de risico-beoordeling van de machine

2. De noodzaak van toegang van de bediener tot de gevaren-zone tijdens de gewone werking en/of toegang van andere personen bij bepaalde werkzaamheden.

3. Aanwijzingen uit de C-norm van de desbetreffende machine.


5. Hekbewaking

Soorten van afschermingen:

Vaste afscherming: - wordt permanent op zijn plaats gehouden - verwijderen of openen zonder gereedschap is niet mogelijk. - mag zonder bevestigingsmiddelen niet op zijn plaats blijven.

Beweegbare afscherming:- de afscherming is door mechanische middelen (scharnieren, rechtgeleidingen,...) met de machine verbonden of in de nabijheid van de machine vastgezet.- Kan zonder gereedschap geopend worden.- met of zonder vergrendeling


5. Hekbewaking

Richtlijn- en normeisen: hekbewakingsschakelaars

- veiligheidstechnisch beproefd- voldoen aan de norm EN 60947.5- positief bekrachtigd: ingedrukt bij open hek- mechanisch gedwongen contacten- aantal schakelaars afhankelijk van risicocategorie:

B,1 en 2 : 1 schakelaar, positief bekrachtigd3 en 4 : 2 schakelaars, één positief en één negatief

bekrachtigd.- vergrendeling noodzakelijk als toegangssnelheid persoon >> stopsnelheid proces. Vrijgave van vergrendeling gebeurt d.m.v. stilstandsbewaking, veilig toeretalbewaking of veiligheidstijdrelais.


Mechanisch gedwongen contacten, positief schakelend

P P

Afscherming open

Schakelaar FOUT gemonteerd

SchakelaarGOED gemonteerd


P

Categorie 1

Categorie 2

Aantal schakelaars volgens EN 1088

Positiefgedwongen

1 schakelaar

Afscherming gesloten


Risicocategorie 4

Risicocategorie 3Aantal schakelaars volgens NEN-EN 1088

PPSch. 1 Sch. 2

Afscherming gesloten

Negatiefgedwongen

Positiefgedwongen


S3

A1

24 S24 A2S23

1 4

PST1

L1L2L3

K1

K1S1

S0

F1

A1

A2

2517

18 26

PZA

Y1 Y2

36

35

F2

K1

M

1 3

1 4

3

4

1

2

13

14

3

4

X1 X2

21

22

S21 3

1 4

21

22

S1113 S1 2

23

K1


S3

A 1

24 S24A2S 23

23

PST1

L1L2L3

K1

K2

S1

S0

F1

A1

Y2

2313

14 24

PSWZ

L1 L2

42

41

F2

M

X1X2

S1113 S12

14

L3

A2 Y1

K2

K2

K4

K3

K1

K4K3


L1L2L3PE

n

A1 13 23 U1 U2

14 24 Y 3 Y 1 A2Y 2

MTacho

K1

K1

F1 F2

O

*

*

N

O

K 1

1 3

1 4

2 3

2 4

S1 2S 11A 1( + )

S2 4S2 3A 2( - )

X 1 X2

PST1

PDWZ

Toerentalregelaar


6. Tweehandenbediening


Een tweehandenbediening moet voldoen aan een aantal normenen richtlijnen :

1. Machinerichtlijn: bijlage IV

2. A-normen: EN 292 EN 1050 B-normen: EN 574

EN 60204 EN 954-1 C-normen: afhankelijk van het machine-’type’


6. Tweehandenbediening

Eisen volgens EN 574:

- gelijktijdigheid van bediening moet kleiner of gelijk zijn aan 0,5 seconde.- Het uitgangssignaal mag pas opnieuw gegeven worden na het loslaten van beide drukknoppen.- Het loslaten van één of beide drukknoppen moet leiden tot het onderbreken van het uitgangssignaal.- De uitgangscontacten moeten minstens bestaan uit 2 maakcontacten.- positie van drukknoppen wordt ook gereglementeerd.

- aantal contacten per drukknop afhankelijk van de categorie: Categorie B & 1: 1 n/o per knop Categorie 3 & 4: 1 n/o en 1 n/g per knop


6. TweehandenbedieningP1HZ2, categorie 1

IN G A N G E N

P L C

U I TG A N G E NL +

L +

D ru kk n o p p e nt w e e h a n d b e d ie n in g

N a a r h e tb e s tu r in g s -c irc u it

P 1H Z


6. TweehandenbedieningP2HZ5, categorie 4

L1

N

A1

14

4323T12

24A2 X1 X2

T11T13 13T21 T23T22

44

K4 K5

K4

K5

P2HZ

pilz

S1 S2

Schakelaar

Voetpedaal

K4

K5

Naar cyclus-besturingscircuit


The spirit of safety.

1. Aanwezig risico

Documents

Transcript of 1. Aanwezig risico