34 | CROWetcetera nr. 7 | oktober 2008

www.crow.nl/bouwprocesmanagementBouwprocesmanagement

CROW­publicatie 267 ‘Functies en eisen voor weg­verkeer’ Bestellen kan via www.crow.nl/shop

Oplossingsvrij specificeren uitgewerkt voor het faciliteren van wegverkeer

Een bundeling van alle generieke functies van een weg,

uitgaande van de hoofdfunctie ‘faciliteren van wegverkeer’.

Dat biedt de publicatie ‘Functies en eisen voor wegverkeer’.

De lezer krijgt een volledig uitgewerkte functie- en eisenboom

voorgeschoteld, inclusief een voorbeeldspecificatie. De uitgave

betekent een aanvulling op de methodiek oplossingsvrij

specificeren.

Met ‘Functies en eisen voor weg-verkeer’, CROW-publicatie 267, is een eerste stap gezet om functies en eisen te beschrijven voor een vak-gebied. Wegverkeer bijt het spits af, andere vakgebieden volgen.

Van ruw idee tot oplossingHet eerder verschenen ‘Handboek Oplossingsvrij specificeren’ be schrijft deze methode van werken en biedt daarmee hulp bij het proces van specificeren. Specificeren is een onderdeel van het gehele ontwerpproces, dus van ruw idee tot een volledig uitge-werkte oplossing. Bij oplossings-vrij specificeren staat steeds centraal hoe het bouwwerk moet functioneren en aan welke eisen het moet voldoen. Door het onder-scheiden van de verschillende stappen en het vastleggen van genomen ontwerpbeslissingen, is een goede specificatie tevens een goed communicatiemiddel tussen de verschillende ontwerpers.Het handboek beschrijft de achter-eenvolgens te nemen stappen bij oplossingsvrij specificeren en geeft hulpmiddelen en technieken om deze processtappen te kunnen uitvoeren. Uitvoering van deze

stappen levert zowel een trans-parante specificatie als een trans-parant ontwerp, waarin de geno-men ontwerpbeslissingen eenvoudig te traceren zijn.

Contradictio in terminisWant hoe zat dat ook alweer, oplossingsvrij specificeren? Kort gezegd is het een methode van werken waarbij de opdrachtgever de bouwvraag zodanig stelt, dat hij de oplossing niet voorschrijft. Het klinkt een beetje als een contra -dictio in terminis, het woord oplossingsvrij. Alsof je iets wilt oplossen zonder oplossing. Achter het woord gaat echter iets anders schuil. Uiteraard moet er wel een oplossing komen, maar dan een die niet bij voorbaat vaststaat, een die beter past bij de oorspronke-lijke behoefte, bij het gebruik. Deze oplossing ontstaat door een systema tische beschrijving van het bouwwerk, uitgaande van de functies die het moet gaan leveren.

Terzijde schuivenOpdrachtgevers blijken moeite te hebben met de methode. Het valt niet mee de van oudsher beproefde werkwijze terzijde te

schuiven; ze zijn geneigd meteen in objecten en dus in oplossingen te denken. De nu verschenen publicatie bevat een algemeen toepasbare set functies en eisen voor het domein ‘wegen’. Uit-gangspunt was bestaande kennis opnieuw te structureren in een functieboom. Het ‘Handboek categorisering wegen op duur-zaam veilige basis’ was hierbij een belangrijke bron. Vervolgens zijn van de functies de eisen af geleid. Overigens is het nu niet zo dat de ontwerper niet meer na hoeft te denken en met een druk op de knop de juiste gegevens krijgt. Elk project is immers anders en dus zijn ook de functies en eisen anders. Wel kan de ont-werper gebruikmaken van gene-rieke elementen, geldig voor elk wegbouwkundig project. Gebruik van de publicatie brengt unifor-miteit in de beschrijving van functies en eisen, wat de com-municatie tussen opdrachtgever en opdrachtnemer vergemakke-lijkt en verbetert. Dit bespaart tijd en dus geld bij het opstellen en interpreteren van de specificatie en verlaagt de kans op falen.De publicatie is dus nadrukkelijk ook bedoeld voor opdrachtnemers. Zij kunnen er hun voordeel mee doen bij het lezen en uitwerken van de vraagspecificatie.

VoorbeeldprojectEen uitgewerkt voorbeeld geeft inzicht in het gebruik van de gene-rieke functieboom en de eisen in een project. Het gaat hier om het wegennetwerk rond dorpen A en B dat de plaatsen onvoldoende ontsluit en een verkeersonveilige

Auteur: Tim Oosten

Bouwprocesmanagement

Oplossingsvrij specificeren uitgewerkt voor het faciliteren van wegverkeer

situatie met zich meebrengt. Het specificatie- en ontwerpproces wordt beschreven vanaf het net-werkontwerp tot aan de toe te passen bouwstoffen. Hierbij wordt gebruikgemaakt van de nieuw ontwikkelde ontwerpmatrix. In één oogopslag wordt duidelijk waar in het proces men zich

uit te breiden met functies en eisen voor achtereenvolgens de stedelijke openbare ruimte, verkeersregelingen, kunstwerken en tot slot kabels en leidingen.

bevindt en welke vakdiscipline nodig is voor het ontwerp. Duide-lijk wordt dat de doelgroep van de publicatie loopt vanaf de plan-vormer, via de verkeerskundige tot aan de wegbouwkundige.

Er zijn plannen de publicatie-reeks Oplossingsvrij specificeren Arjan Visser, projectmanager Infrabouwproces,

visser@crow.nl

De publicatie biedt een volledig uit­gewerkte functie­ en eisenboom, inclusief een voorbeeld­specificatie

Foto

: Her

man

Stö

ver