PPP-NIEUWSBRIEF

December 2009/12 Jaargang 3

Inleiding We zitten in de groene omgeving van de Lentis vestiging aan de Laan Corpus den Hoorn. Het enorme overdekte binnenplein is omgetoverd in wat sommigen “de jungle” noemen. Het is al snel de ontmoetingsplek voor de medewerkers van het gebouw geworden. Dit vooral ook omdat er van het nabijgelegen dagactiviteitencentrum een cateringproject is gestart. Eerst voorzichtig op drie middagen in de week, maar binnenkort al vier dagen. Het succes is dan ook groot. De hal is vol geroezemoes, spontane lachsalvo’s en stille eters. Mensen sluiten aan bij de afhaalvitrines die het front vormen van een echte, voluit uitgeruste horecakeuken. De bediening is vriendelijk en degelijk. Aan tafel praten we over de terreur van kerstmis, het bezoek dat een spv-er die ochtend aflegde en er werd kennisgemaakt. Tussendoor wordt een tosti geserveerd. Er is een enorme kerstboom gearriveerd, zo’n vier à vijf meter hoog. Hij valt nauwelijks op in het groen van de vloer. Uit de lift stapt een hoogbejaard echtpaar. “Wat is het hier mooi geworden, hè?” zegt hij. “Ja, prachtig”, vult zij aan. Lentis heeft er weer een prachtige plek bij in de stad Groningen. Dat mag ook wel eens gezegd. Prettige feestdagen. De wetenschappelijk onderbouwing van ROM-PHAMOUS 8 Januari om 14.45 uur promoveert Susan Schorr. Zij deed vooral onderzoek bij de GGZ Drenthe, geïnspireerd door het werk van Cees Slooff en zijn collega. De eerste onderzoeken in Noord Nederland waarin aandacht kwam voor “disease management” vonden in de GGZ Drenthe plaats. In de systematische aandacht voor alle levensaspecten van patiënten met een psychotische stoornis ontstond door samenwerking met de afdeling psychosen van het UMCG en het Rob Giel onderzoekscentrum, geleidelijk de huidige vorm van ROM-PHAMOUS. Intussen werd allerlei ondersteunend onderzoek gestart. Een onderzoek naar voeding en vetzuren in het bloed werd enkele jaren geleden afgerond in een proefschrift van Ramses Kemperman. Het werk van Susan Schorr concentreert zich op risico factoren voor het ontwikkelen van een metabool syndroom. Het metabool syndroom bestaat uit verhoogde bloeddruk, vergrootte buikomtrek, verhoging van LDL cholesterol, triglyceriden en glucose in het bloed. Een metabool syndroom voorspelt een groter risico op het ontwikkelen van suikerziekte (diabetes), hart en vaatziekten. Gemiddeld leven mensen met schizofrenie rond 20 jaar korter, vooral door deze hart- en vaatziekten (Fin 2 studie 2009). Alle reden om hart- en vaatziekten goed in kaart te brengen. Het proefschrift van Susan laat zien welke factoren in kaart moeten worden gebracht.

U leest de maandelijkse nieuwsbrief van de Provinciale Programmagroep Psychotische stoornissen (kortweg: PPP). De programmagroep is een samenwerkingsverband

tussen Lentis/Linis, UMCG/UCP en het RGOC.

Deze samenwerking heeft als doel een gezamenlijk zorgprogramma te

implementeren en te komen tot een cliëntvolgsysteem voor mensen met een psychotische

stoornis.

Programma Psychotische Stoornissen

Programmaleider: Rob Versteden

Voorzitter Provinciale Programmagroep: Rikus Knegtering Secretariaat: Ellen Klein Adres:

Laan Corpus den Hoorn 102 9728 JR Groningen tel. 050 –522 35 83

www.pppgroningen.nl

Leden van de Provinciale Programmagroep Psychotische

stoornissen: Wim Bloemers Ineke Koopmans Henny ten Hove Hein Bokern Anita Jonkers Astrid Kuster Anne Miedema Pieter Jan Mulder Janneke Nieuwland Nynke de Boer Harald Schneider Ellen Siegert Gosse Venema Bertil Bakker Harma Peetsma Frank van Es Gert Wolters

E-mail:

Programma Psychose/GGZGRN ppp@lentis.nl Redactie:

Rob Versteden Janneke Nieuwland

Ellen Klein

Veel van haar werk kwam inmiddels terecht in het computerprogramma dat een brief maakt voor de huisarts, als onderdeel van ROM-PHAMOUS. Om hart- en vaatziekten te voorkomen moeten de risicofactoren worden opgespoord en worden bepaald wanneer behandeling nodig wordt. In het proefschrift wordt ook onvoldoende communicatie vastgesteld tussen geestelijk gezondheidszorg, huisarts en andere medisch specialisten. Wie het huidige ROM-PHAMOUS protocol inclusief de brief aan de huisarts bekijkt, realiseert zich dat veel van het onderzoekswerk van Susan en haar begeleiders inmiddels is opgenomen in wat er in PHAMOUS zit. Een voorbeeld van een snelle vertaalslag tussen wetenschappelijk onderzoek en verbetering van de dagelijkse zorg. Meer weten? Op de site van de Rijksuniversiteit van Groningen zijn alle proefschrift te lezen, ook is het proefschrift in een beperkt aantal aan te vragen via het RGOc. Proefschrift titel: Drug safety in patients with psychotic disorders, Susanne Gabriel Schorr. Begeleiders: Professor Katja Taxis en Brouwers, Richard Bruggeman en Cees Sloof.

Verslag Symposium Herstelondersteunende zorg, de nieuwe uitdaging 8 december 2009, Jaarbeurs Utrecht Het symposium was een initiatief van Rehabilitatie ’92 in samenwerking met het HEE-team, met medewerking van het Lectoraat Rehabilitatie van de Hanzehogeschool Groningen. Van Lentis waren onder andere aanwezig: Maria Ufkes, Agnes Glastra en Wietske Aupers van het verbeterteam, Lenny Tan en Arnolda Messchendorp van het Cliëntenplatform en de werkgroep Contact. Er waren nog meer mensen uit Groningen, maar ik weet niet meer van iedereen de naam. Het symposium was bedoeld voor werkers in de GGz, onder andere ervaringsdeskundigen en verder onder andere voor cliënten, familieleden, beleidsmakers en onderzoekers. De centrale vraag was: Wat kunnen hulpverleners bijdragen aan herstel? 0. De opening werd verricht door Lies Korevaar, lector rehabilitatie aan de Hanzehogeschool. Hij begon met de zaal te vragen, wie er precies gekomen waren, wie uit welke regio, hoeveel cliënten, hoeveel familieleden. Groningen bleek redelijk goed vertegenwoordigd, vooral als je nagaat dat een paar van ons pas binnenkwamen nadat de vraag was gesteld. Ook opwekkend was dat er redelijk wat ervaringsdeskundigen in de zaal zaten. In totaal waren en 600 mensen, terwijl de organisatie gerekend had op 400.

VERWIJZERTJES

SAMENWERKING

Lentis Linis UMCG

Universitair Centrum Psychiatrie Rob Giel Onderzoekcentrum

KENNISCENTRA

Kenniscentrum Schizofrenie Kenniscentrum Rehabilitatie

CLIËNTEN, PATIËNTEN EN NAASTBETROKKENEN

Ypsilon Anoiksis

labyrint/in perspectief Tien sleutelfactoren voor herstel Stichting Recovery Nederland Meer weten over psychosen en

schizofrenie? Kinderen van ouders met psychiatrische problemen

Stichting Nieuw Nabuurschap Maatjesproject van Humanitas

ALGEMENE INFO

Netwerk Vroege Psychose Pandora

ONDERZOEK EN WETENSCHAP

medscape Richtlijn schizofrenie

ZORGPROGRAMMA

PSYCHOTISCHE STOORNISSEN Klik hier voor het rapport

Registratie- en Volgsysteem Psychotische Stoornissen

1. De eerste lezing zou gegeven worden door Wilma Boevink, maar zij bleek ziek te zijn. Ze werd vervangen door HEE-docent Dicky Roelofsen. Zij haalde nog even het motto aan dat Wilma Boevink haar praatje mee had willen geven: Herstel: de moed om het leven als een ontdekkingsreis te zien. Dicky vertelde vervolgens over haar eigen ervaringen als ‘amateur-hulpverlener’. Ze noemde zichzelf in een vroeger tijdperk: verslaafd aan helpen. Daarbij, was ze zich later gaan realiseren, speelde ze vaak een soort Haasje-over, waarbij de cliënt moest bukken. Dicky leerde meer van Emmy, ‘haar’ cliënt, dan andersom. Toen Dicky eenmaal haar doelen opgaf kon Emmy beginnen de mooie dingen van het leven weer te zien. Met steun van Dicky, nog steeds. 2. Het Witte Huis: voorwaarden voor een herstelondersteunende organisatie Het Witte Huis is een locatie in Leusden waar een groep hulpverleners en managers, bij elkaar kwam om te praten over herstel en dan met name HOZ: herstelondersteunende zorg. De beide sprekers Kees van Aart en Sander Verschure, waren daarbij aanwezig geweest. Kees van Aart is directeur bedrijfsvoering van de Zorggroep Psychose en ASS Breda. Sander Verschure is adviseur Zorg Consult Nederland. De beide heren hadden een schema gemaakt, waarmee HOZ tegen het licht kan worden gehouden. Geïnteresseerden moeten zich verdiepen in de 5 R’s: Reden. Route, Randvoorwaarden, Realisatie en Resultaat. Ze lichten hun eigen interpretatie van dit schema toe. Reden: Een gevoel van, hier moeten we iets mee’ Het herstelconcept leeft onder cliënten, zorgverleners moeten dat oppakken. Route: De cliënt moet een cruciale rol spelen, besturen moeten betrokken blijven en zich realiseren dat HOZ geld kost. Verder moeten besturen niet van te voren een plan bedenken en denken dat dat de enige rechte weg is. Randvoorwaarden: Geld, het betrekken van inhoudelijke professionals en het aantrekken van gerenommeerde psychiaters en communicatie met patiënten. Realisatie: Het trainen van hulpverleners is belangrijk, het toetsen van de organisatie en het aantrekken van ervaringsdeskundigen. Verder moeten managers in deze fase opnieuw laten zien, dat zij de HOZ steunen. Verder moet de organisatie naar buiten toe laten zien waar ze mee bezig is. Resultaat: De beide heren voorspellen dat HOZ uiteindelijk een positief effect zal hebben op de kosten binnen de organisatie. Hiervoor is het van belang, stellen zij, om onderzoek te doen naar de effecten. Het moet hierbij gaan om ‘kort en krachtig onderzoek’ 3. Herstelondersteunende zorg, wat merken cliënten en hulpverleners ervan? Madeleine Prinsen, lid van het HEE-team vertelde over een leven met psychoses en depressie. Zij benadrukte dat een organisatie die werk wil maken van herstel en HOZ, regelmatig contact moet houden met ervaringsdeskundigen en moet zorgen voor scholing van ervaringsdeskundigen. Ze vergeleek de zorg met een opleiding mijnbouw. Daar worden studenten opgeleid die zelden een mijn van binnen zien en de mijnwerkers die dagelijks de mijn binnen gaan maar niet in de collegebanken mogen plaatsnemen. Dialoog tussen beide groepen is dan belangrijk, vindt Prinsen en ze ziet de

ervaringsdeskundigen als een soort mijnwerkers, of ook wel als ambassadeurs. Ze pleit voor een regelmatig overleg met deze ambassadeurs. 4. Herstelondersteunende zorg – hoe betaal je het? ‘Geld is wat je betaalt, waarde is wat je krijgt.’ Dat was het motto van het betoog van Hanneke Henkens, van GGz-Eindhoven. Zij pleit ervoor om Herstelondersteuning zien als een product. Zij gaf tips om dat product te promoten, onder andere het vertellen an herstelverhalen en het regelmatig uitnodigen van ervaringsdeskundigen. Haar tip voor ervaringsdeskundigen was: doe het niet voor niks en voor werkgevers: zorg voor een opleidingstraject. Verder lanceerde zij het idee om ‘herstel’ op te nemen in de DBC. 5. Herstelondersteunende zorg – het geheel is meer dan de som der delen Jos Droës, psychiater voor het BAVO in Rotterdam betoogde dat HOZ een meerwaarde voor de organisatie heeft en lanceerde een stappenplan voor de hulpverlener. Dit komt als het goed is binnenkort op de site van Rehabilitatie ’92 te staan: www.rehabilitatie92.nl. Een tip van Droës voor hulpverleners is: vraag de cliënt naar zijn beleving en herhaal dit regelmatig. Workshops: 3. Herstelgerichte psychiatrie over alle grenzen heen Deze workshop werd gegeven door drs. Cees Witsenburg, rehabilitatiedeskundige bij Bavo-Europoort in Rotterdam en drs. Suzanne Engelen, SPH-er, gezondheidswetenschapper en ervaringsdeskundige. De presentaties van beide waren slecht op elkaar afgestemd en Engelen deed nog een ‘experiment’ dat niet helemaal goed uitpakte. Witsenburg gaf een soort historisch overzicht van de totstandkoming van herstelondersteunende zorg. Hij vertelde dat in Geel in België, al een soort bedevaartsoord bestond, voor ‘bezetenen’ waar bezoekers vaak achteraf in de gemeenschap werden opgenomen. Verder gaf hij voorbeelden hoe in deze eeuw, en het einde van de vorige in verschillende landen het begrip herstel in beleidsnotitie is opgenomen. Witsenburg vertelde nog over een ‘recovery’-project in Nieuw Zeeland en eindigde met de conclusie dat herstel in de GGZ een nieuwe mijlpaal is, die tot nu toe vooral in de Angelsaksische landen heeft vorm gekregen. Hij liet nog een filmpje zien uit Nieuw Zeeland dat stigmatisering moet tegengaan. Dit is met andere filmpjes te zien op de site: www.likeminds.org.nz Suzanne Engelen vertelde over haar bezoek aan verschillende herstelgerichte projecten in het buitenland. Haar persoonlijke favoriet was het project Key We Way in Nieuw Zeeland. Dit is een herstellingsoord in de duinen waar hulpverleners ervaringsdeskundigen zijn. Deze vorm van ‘peer-support leidt volgens Engelen tot meer begrip. Verder roemde ze de huiselijke sfeer van het project: toen ze het bezocht zat er net een kat op de bak en lag de afwas in de keuken. In de la lagen broodmessen en aanstekers. Engelen vertelde nog over projecten in Bulgarije en Albanië waar hervormers moeten opboksen tegen het klimaat van hiërarchisch geleide, massale klinieken. Vervolgens vroeg ze of iemand uit het publiek wilde ervaren wat het is om stemmen te horen. Twee andere

vrijwilligers mochten voor ‘stem’ spelen, terwijl een vierde probeerde een gesprek aan te knopen met degene die ‘stemmen hoorde. Dit experiment bleek duidelijk iets te veel voor de proefpersoon. Volgens Engelen was het nodig om de toehoorders in te wijden in de Maastrichtse Aanpak. Dit behelst onder andere het ‘Maastrichtse Interview, waarbij respondenten worden ondervraagd over hun stemmen, zonder dat daarbij hun ervaring in twijfel wordt getrokken. Dit heet ook wel efc: experience focused counseling. In Duitsland heb je een efc-Institut ( www.efc-institut.de ). Na het interview wordt onder andere een verslag gemaakt en wordt het ‘construct’ van de stemmen met de patient besproken. Uitgangspunt is steeds de eigen ervaring. Meer informatie op www.intervoice.org en www.stemmenhoren.nl. Inspiratie voor de Maastrichtse aanpak kwam van patiënt Patsy Haage die haar psychiater Romme vroeg waarom hij zijn geloof in een god die hij nog nooit had gezien, minder vreemd vond dan haar geloof in stemmen die ze wel degelijk hoorde. 13. Herstel bij clienten van het Rehabilitatiecentrum: draagt verblijf in het centrum hieraan bij en zo ja hoe? Onderzoekers Moniek Bogaards, Bert-Jan Roosenschoon en Henny Oosterbaan, lichtten samen met ervaringsdeskundige José Hulshof toe op een onderzoek dat was gedaan naar de vraag of een verblijf in het Rehabilitatiecentrum in Zevenaar had bijgedragen aan het herstel van de cliënt. Ook lieten zij een filmpje zien over dit centrum, gemaakt cliënten van het centrum. Opmerkelijk is dat ook de interviews voor het onderzoek door ervaringsdeskundigen werden afgenomen.Hierbij was wel begeleiding nodig van de onderzoekers: bij de meeste interviews was een onderzoeker aanwezig geweest. Onderzoeksvragen waren onder andere: Hoe zien cliënten herstel? ‘Wat helpt cliënten in hun herstelproces? En hoe kan het centrum daarbij behulpzaam zijn. De interviewers stelden 7 open vragen en gebruikten verder de vragenlijst ‘Recovery Enhancing Environment Measurement. Die heb ik meegenomen, wie hem wil kopiëren mag hem van me lenen. De onderzoekers vertelden dat het moeilijk was om voormalige bewoners van het centrum te werven en dat eigenlijk hetzelfde gold voor het vinden van een balans tussen ervaringsdeskundige interviewers en de onderzoeker. Desondanks zijn de meeste interviews goed verlopen. De respondenten kregen ‘kwalitatieve en ‘kwantitatieve’ vragen. Als belangrijkst voor hun herstel tijdens het verblijf op het Rehabilitatiecentrum noemden de respondenten het verblijf op zichzelf, direct gevolgd door de medebewoners. Op de vraag Wat heeft je herstel belemmerd ?– algemeen, noemden 17 van de dertig geïnterviewden, de behandeling, opgesplitst in de hulpverlener, onjuiste medicatie of psycho-educatie, opname of de keuze van een bepaalde behandelvorm. In de kwantitatieve analyse konden respondenten een cijfer geven tussen 1 en 5 voor het belang dat zij aan bepaalde aspecten hechten en de mate waarin herstelondersteunende zorg daar aan tegemoet kwam. Daarbij was te zien, dat het cijfer voor het belang dat cliënten ergens aan hechten vrijwel standaard groter was dan de mate waarin de herstelondersteunende zorg daaraan tegemoet kwam. De grootste discrepantie was te zien bij het aspect ‘respecteren van rechten’. Na de presentatie van de kwalitatieve analyse en het cijfermateriaal vertelde ervaringsdeskundige José over de ervaringen van de interviewers en zij sloot haar diapresentatie af met een plaatje van een zonnige toekomst.

Wietske Aupers (teamlid, Zorg voor beter) aanvulling workshop: Herstelondersteunende zorg en bemoeizorg: grenzen en mogelijkheden van Drs. Dorianne Bauduin, filosoof, practisch ethica, freelance werkzaam bij GGZ en Dikki Roelofsen, ervaringsdeskundige met eigen bedrijf op het terrein van herstel, bezinning en zingeving Aan de hand van het persoonlijk verhaal van Dikki (afbouwen medicatie na psychose) werd de dialoog en de vier stappen methode door de workshopbezoekers ervaren. Inleven in de rol van de vraagsteller en het formuleren van de essentie leverde zeer persoonlijke en ook emotionele verhelderende reacties op. Ethische grenzen van bemoeien: wanneer wordt het ongevraagde bemoeien ongewenst en wanneer is het welkom maakte duidelijk dat deze kwestie altijd in een MDO overlegt moet worden. Kopie van 4 stappen methode op te vragen bij M. Ufkes Voor meer informatie: J. Kessels: Vrije ruimte, Filosoferen in organisaties, Boom 2003 Verder lezen over het omgaan met dilemma’s: D. Bauduin en M. Kanne. Tijd voor reflectie, praktische ethiek in psychiatrie en rehabilitatie. Maria Ufkes Projectleider, Zorg voor beter NICE VI

De komende tijd zal in de PPP-Nieuwsbrief aandacht worden besteed aan de richtlijn schizofrenie zoals die in maart 2009 in het Verenigd Koninkrijk is gepubliceerd. Zoals u in het logo kunt lezen staat NICE, de instelling die verantwoordelijk is voor de richtlijnen, voor National Institute for Health and Clinical Excellence. Het NICE is een onderdeel van de National Health Service (NHS). We bespreken onderdelen uit de richtlijn “Schizophrenia” die in maart van dit jaar uitkwam. De economie van schizofrenie

Deze NICE werd verzorgd door Rob Versteden

Engeland is sinds enige jaren Nederland voorbijgestreefd in het aantal (395) inwoners per km². En door immigratie is de groei er nog lang niet uit. Op basis daarvan zijn beide landen redelijk vergelijkbaar. Met 50.000.000 inwoners in 2004 is Engeland ruim drie keer zo groot als Nederland. Deze cijfers zijn van belang wanneer we kijken naar de economische paragraaf in de NICE-richtlijn. Onderzoek wees uit dat schizofrenie alleen in Engeland al 9,5 miljard euro kost (peil 2004/5). Daarvan is ongeveer 30% te scharen onder kosten voor behandeling en verblijf en de resterende 70% zijn lasten die indirect terug te vinden zijn in de samenleving. Daarbij valt te denken aan productiviteitsverlies door werkloosheid, afwezigheid van het werk en voortijdig overlijden (4,9 miljard), naast een productiviteitsverlies bij naastbetrokkenen (45,6 miljoen). De kosten die naastbetrokkenen voor de mantelzorg opbrengen benaderen € 876.000.000. Verder ging er 1,4 miljoen naar justitionele diensten, 812 miljoen euro naar uitkeringen en nog eens 20 miljoen naar de administratieve lasten rond deze uitkeringen. Daarmee kwamen de jaarlijkse kosten per patiënt uit op €78.386,-. De directe zorgkosten (opname, behandeling, begeleiding) zouden dan op €23.500,- komen, hetgeen aardig in de richting komt van het Nederlandse rapport “Additionele informatie bij de multidisciplinaire richtlijn Schizofrenie” (Bart Heeg, Prof. Ben van Hout, 2005) die op een bedrag van rond de €19.000,- uitkomen. Andere onderzoeken differentiëren deze kosten naar patiënten met één enkele episode en patiënten die meer dan twee jaar in behandeling zijn. Van april 2006 tot april 2007 werden 34.407 mensen met psychotische stoornissen opgenomen en hielden daarmee gedurende dat (fiscale) jaar 2.232.724 dagen een bed bezet, hetgeen neerkomt op zo’n 6.117 levensjaren. Hoewel van alle klinische opnames dit maar 13% is, vormde dit wel 34% van alle klinische bedbezetting. Recent onderzoek wees uit dat intramurale zorg 59% van de kosten voor behandeling van schizofrenie met zich meebracht, terwijl dit voor ambulante zorg en dagbehandeling respectievelijk 2,5% en 14,7% was. Werkloosheid is een groot probleem, zoals we weten. Het aantal werkenden onder mensen die lijden aan schizofrenie is klein (tussen de 4% en 27%). Ook bij een eerste episode is bij aanmelding de werkloosheid al groot (15%-30%), hoewel minder dan bij een tweede episode (67%). Het belang van deze rekenreeksen schuilt in de mogelijke zin en noodzaak om interventies te financieren. In de dagelijkse zorg gaan we veelal uit van het verdriet, ongemak, invaliditeit en onvermogen die de gevolgen kunnen zijn een ernstige psychiatrische ziekte als schizofrenie. Enerzijds bestaat de neiging deze getallen dan ook terzijde te schuiven. Maar dit economische mes snijdt aan twee kanten. Wanneer bezuinigd wordt op de zorgkosten nemen de sociale lasten toe. Dat nemen wij dan de financiers kwalijk.

Maar aan de andere kant kunnen wij die cijfers ook gebruiken om aan te tonen hoe noodzakelijk een goede zorg voor deze doelgroep is en vooral ook hoe belangrijk het is om verder te zoeken naar effectieve interventies. Wat zeer belangrijk is uit deze cijfers verder op te maken is het grote belang van naastbetrokkenen. In Engeland leveren die al bijna een miljard bij aan de zorg, in Nederland hebben we het dan omgerekend al gauw over €300.000.000,-. Anoiksis

Ypsilon

Interview

MMeennss MMoottttoo MMiissssiiee met Gosse Venema, lid van PPP

MMEENNSS Wie ben je als mens.. Als mens vind ik het belangrijk me verbonden te voelen met mijn oorsprong, ouders, grootouders, maar ook met God als scheppende kracht. Hoe sta je in het leven.. Ik woon sinds 13 jaar samen en ben 49 jaar en heb geen kinderen. Dit was een grote wens. Toen dit niet lukte werd het voor mij extra belangrijk om met zingeving bezig te zijn. Waar ben je trots op.. Een paar jaar geleden ben ik een aantal maanden thuis geweest, omdat ik opgebrand was. Ik wilde alles zelf en alleen oplossen en dat heeft me uitgeput. In die tijd ben ik op zoek gegaan naar onvoorwaardelijke steun en kwam bij God terecht. Ik ben er trots op dat ik mijn trots (lees: ik

Klik op deze link voor meer informatie over Anoiksis Klik op deze link voor meer informatie over Ypsilon Interview is afgenomen door Janneke Nieuwland

kan/moet alles zelf oplossen) heb kunnen laten varen en steun kan zoeken bij God en andere mensen. Waar wordt je blij van.. Als ik “liefdevol in contact” ben met mensen. Die blijheid voel ik vooral als ik het niet te druk heb en me ontspannen voel. Wat raakt je.. De grote gevolgen voor allerlei rollen die mensen met een psychoses vaak niet meer kunnen vervullen of bereiken, zoals een partner, gezin,(betaald)werk enz. Wat me ook raakt is de teleurstelling en het verdriet van ouders van cliënten, dat ze ontsporen en niet bereiken wat ze hadden gehoopt. Wat maakt je boos.. Ik heb me heel boos gemaakt op de directie, toen ze wilden fuseren met Friesland, terwijl de eigen organisatie niet op orde was.Gelukkig ging het niet door! De maatschappelijke tendens van: registreren en controleren roept veel boosheid op, het komt het contact met de cliënt nauwelijks ten goede en het kost veel extra geld. MMOOTTTTOO Wat is je motto in je werk.. Respectvol omgaan met cliënten en dat wij als hulpverleners tijd en moeite nemen om met aandacht naar hun verhaal te luisteren en hun verhaal serieus nemen. “Contact” maken met de cliënt en vragen wat ze bezig houdt, waar ze tegenaan lopen en wat ze zoeken. Wat zijn je drijfveren.. Mijn drijfveer is een eigen ervaring in mijn jeugd waarin ik niet gehoord werd en mijn verhaal niet serieus werd genomen door een arts. Nog steeds ervaar ik dit als pijnlijk. Dit loopt als een rode draad door mijn leven. MMIISSSSIIEE Wat is je missie in je werk (PPP).. Het verbeteren van de behandeling van cliënten met ernstige psychische klachten waaronder wanen, hallucinaties, maar ook van energieverlies en somberheid en met hun te zoeken naar leefbaarheid. Wat is je doel.. Ondanks de ernstige ziekte van de cliënt zoeken naar tevreden zijn met wat er is, zodat ze zich een beetje gelukkiger kunnen voelen. Hoe wil je dit bereiken (visie).. Door aandacht te hebben voor psychische, sociale en lichamelijke klachten en te zoeken naar een balans, waarin ook ruimte is voor spiritualiteit. Mijn inziens is bidden een erg onderschatte alternatieve geneeswijze die door veel cliënten wordt toegepast maar waar nauwelijks aandacht voor is in de behandeling.

Wanneer is je missie geslaagd.. Als meer hulpverleners warm gaan lopen (zoals binnen de PPP), voor de zorg van mensen met psychotische stoornissen. Congressen 27 januari 2010: symposium "Voor- en nadelen van antipsychotica in de visie van de patiënt" Het Universitair Centrum Psychiatrie en het Rob Giel Onderzoekcentrum van het UMCG, samen met Lentis en GGz Friesland organiseren in het kader van de promotie van Hugo Wolters op 27 januari 2010 een lunchsymposium onder de titel: "Voor- en nadelen van antipsychotica in de visie van de patiënt". Sprekers zijn: prof.dr. E. Hoencamp (Leiden), drs. H.A. Wolters (Leeuwarden), dr. L. de Haan (Amsterdam) en prof.dr. D. Naber (Hamburg). Klik hier voor het aanmeldingsformulier. Het volledige programma kunt u hier lezen. Voor dit symposium is accreditatie aangevraagd bij de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie. Symposium 'Zorg voor mensen met schizofrenie - As the world turns Er is veel gaande in de zorg voor mensen met schizofrenie. Ondezoek en innovaties in het veld dragen bij aan en steeds beter

18 februari 2010

'Congrescentrum ‘De Reehorst’ - Ede' Er is veel gaande in de zorg voor mensen met schizofrenie. Onderzoek en innovaties in het veld dragen bij aan een steeds betere kwaliteit van zorg. Ook cliënten zelf en hun familieleden spannen zich iedere dag weer in voor een betere zorg. Er wordt landelijk gewerkt aan een ‘update’ van de multidisciplinaire richtlijn schizofrenie, mede om deze beter toepasbaar te maken voor hulpverleners in de dagelijkse zorg. Verder vinden er meer fundamentele discussies plaats, bijvoorbeeld over de vraag of de term ‘schizofrenie’ nu wel de meest gelukkige is en of deze niet aan vervanging toe is. De wereld draait door, ook in de wereld van de schizofrenie. Er wordt hard gewerkt en veel bereikt. Maar er is ook nog veel te doen! Stichting Sympopna organiseert in samenwerking met het lectoraat GGZ-verpleegkunde/ School of Health van de Hogeschool INHolland op 18 februari 2010 een landelijk symposium over de zorg voor mensen met schizofrenie. De dagelijkse zorg staat centraal! Wij willen u via lezingen en workshops informeren over actuele ontwikkelingen in deze zorg.

De resultaten van onderzoek en innovatieve projecten zullen aan u worden gepresenteerd, waarbij de praktische toepassing in uw dagelijkse praktijk voorop zal staan. We hopen dan ook dat u na deze dag geïnspireerd en met nieuwe ideeën weer aan het werk kunt! In het ochtendprogramma worden een aantal lezingen gehouden door gerenommeerde sprekers. Gedurende het middagprogramma heeft u keuze uit een ruim aanbod van bijeenkomsten met onderwerpen die u zeker aan zullen spreken. Groepen Lotgenotengroep De afdeling Psychosen van het UCP organiseert lotgenotencontact voor patiënten die een psychose hebben meegemaakt en die graag in contact willen komen met anderen. Lotgenotencontact is voor veel patiënten een bron van herkenning, erkenning, steun en informatie. Het kan ondersteuning bieden bij het verwerken van een psychotische stoornis en bij het leren leven met een deze stoornis. Bijeenkomsten In aanwezigheid van een hulpverlener wordt tijdens acht of meer bijeenkomsten in een ontspannen sfeer gesproken over onderwerpen die door de groep worden ingebracht. Iedereen kan op zijn eigen manier meedoen. Als u vooral veel wilt luisteren of juist vertellen, is dat mogelijk. Als u het moeilijk vindt om in een groep te praten, dan wordt daar rekening mee gehouden. Waar en wanneer Eens per twee weken is er op dinsdag van 17.00 tot 18.30 uur een bijeenkomst. De bijeenkomsten vinden plaats in het UCP Libermanmodules Er zijn 6 Libermanmodules namelijk: Module 1: Omgaan met antipsychotische medicatie. Module 2: Omgaan met psychotische symptomen. Module 3: Omgaan met vrije tijd. Module 4: Omgaan met verslaving. Module 5: Omgaan met werk. Module 6: Omgaan met sociale relaties en intimiteit: Deel 1: het aangaan en onderhouden van sociale relaties. Deel 2: het aangaan en onderhouden van een intieme relatie. Health 4U Health 4U: voor wie is het? Health 4U is speciaal ontwikkeld voor mensen die medicatie gebruiken omdat ze last hebben van psychische klachten. Vaak leiden deze klachten, in combinatie met medicatie, tot een

Klik op deze link voor meer informatie over de lotgenotengroep Informatie bij: Secretariaat Linis FACT team 3 Manuela Veenstra en Tiny Mink Telefoonnummer: 050-523723 E-mail: mk.veenstra@lentis.nl T.mink@lentis.nl Meer weten over Health 4U, klik op deze link

ongezonde levensstijl waardoor mensen zwaarder worden en de lichamelijke conditie kan verslechteren. Deze training is ontwikkeld om hier wat aan te doen. Health 4U: wat is het? Health 4U is een unieke combinatie van verschillende trainingen die kunnen helpen om ongezonde gewoonten te veranderen, overgewicht te bestrijden en uw conditie te verbeteren. Het uitgangspunt is dat overgewicht en de kans op ziekte, ook als deze ontstaan door bijwerkingen van medicatie, vooral samenhangen met eenzaamheid, negatieve gevoelens en vervelende gedachten. Deze leiden vaak tot ongezonde gewoonten zoals veel roken, teveel eten en onvoldoende beweging. Familieavonden De afdeling Psychosen van het UCP organiseert regelmatig informatie-bijeenkomsten voor familieleden van patiënten die psychotisch zijn of zijn geweest. U vindt hier meer informatie over deze bijeenkomsten. Voor wie en waarom Psychotische klachten beïnvloeden niet alleen het leven van de patiënt, maar ook dat van de mensen uit zijn omgeving. De psychotische klachten kunnen bij de partner, kinderen, ouders, broers en zussen bijvoorbeeld leiden tot zorg, onzekerheid, spanning en angst. Voorlichting over psychosen en het uitwisselen van ervaringen met anderen, kunnen dan nuttig zijn en steun bieden. De familieavonden kunnen helpen beter met eventuele problemen om te gaan. Tijdens de familieavonden zijn er leden van Ypsilon aanwezig. Dit is de patiëntenvereniging voor familieleden van psychotische patiënten. De leden houden voordrachten en beantwoorden vragen vanuit hun eigen ervaringen. Ook vertellen zij welke activiteiten de vereniging organiseert. Psycho-educatie De afdeling Psychosen van het UCP organiseert wekelijks voorlichtings-bijeenkomsten. Tijdens deze bijeenkomsten krijgt u informatie over de oorzaken, de behandeling en de preventie van psychosen. Voor wie De voorlichtingsbijeenkomsten zijn bedoeld voor mensen die mogelijk psychotische verschijnselen hebben of hebben gehad. De gegeven informatie helpt bij het uitzoeken of er psychotische symptomen zijn of zijn geweest. Ook helpt de informatie beter met psychische klachten om te gaan en te weten wat er aan te doen is. De bijeenkomsten zijn vrij toegankelijk voor patiënten van het UCP en daarbuiten. Waar en wanneer De bijeenkomsten zijn elke vrijdagmiddag (m.u.v. van feestdagen) van 13.30 tot 14.30 in het Universitair Centrum Psychiatrie van het UMCG.

Informatie bij: Secretariaat Linis FACT team 5 Marian Kanon Telefoon: 050-5223349 E.mail: m.kanon@lentis.nl Klik op deze link voor meer informatie over de familieavonden Aanmelden bij: Secretariaat Psychosen van het Universitair Centrum Psychiatrie Telefoon: 050-3612132 of via e-mail psychosen@psy.umcg.nl Klik op deze link voor meer informatie over de voorlichtingsbijeenkomsten Aanmelden bij: Secretariaat Psychosen van het Universitair Centrum Psychiatrie Telefoon: 050-3612132 of via e-mail psychosen@psy.umcg.nl

Goldstein sociale vaardigheden Start trainingen winter en voorjaar 2010 Groningen 12 januari 2010 - Reageren op genegenheid 23 februari 2010 - Luisteren 6 april 2010 - Opkomen voor je mening 25 mei 2010 - Uiten van boosheid

Er zijn 8 verschillende trainingen namelijk: 1. Een praatje maken; 2. Luisteren; 3. Iets bespreken; 4. Opkomen voor je mening; 5. Uiten van waardering en genegenheid; 6. Reageren op waardering en genegenheid; 7. Uiten van boosheid en irritatie; 8. Reageren op boosheid en irritatie.

Omgaan met schizofrenie Met enige regelmaat wordt de cursus 'Omgaan met schizofrenie' voor directbetrokkenen aangeboden (minimaal 8, maximaal 12 deelnemers). Schizofrenie ontwricht het leven van degene bij wie de diagnose is gesteld én van directbetrokkenen. Uit onderzoek naar de cursus blijkt dat deelnemers zowel op de korte als langere termijn minder belasting ervaren en beter in hun vel zitten.

De cursus De volgende onderwerpen komen in de cursus aan bod: Informatie over ziekte en behandelingsmogelijkheden, probleemoplossende vaaardigheden, noodplan/crisiskaart, sociale steun, praten over de ziekte met ‘de buitenwereld’, zorg voor uzelf, omgaan met de hulpverlening.

Praktische informatie - De cursus bestaat uit elf bijeenkomsten van twee uur. - Er wordt gewerkt met een cursistenwerkboek en het boek ‘Leven met een psychotische stoornis’ van Martin Appelo (2004). - De deelnamekosten zijn € 36,- (voor cursusmateriaal).

Overzicht PMT groepen

Maandag 11.00 – 11.50 Tennisgroep Sionskerk Patrick 11.00 – 12.00 Nordic Walking Wisselende

vertrekpunten Peter

12.00 – 13.15 Fitnessgroep Stichting Kelderwerk (Hamburgerstraat)

Patrick

13.30 – 14.30 Voetbalgroep Sionskerk Korreweg Peter

Informatie/opgave bij: Secretariaat Linis FACT team 4 Alda Arts Telefoon: 050-5223213

E.mail��ad.arts@lentis.nl�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�meer info en aanmelden: Welnis Preventie, telefoon (050) 522 32 98 of mail naar preventie@lentis.nl�

�

�

�

13.30 – 14.15 Fitnessgroep Hereweg Patrick 14.30 – 16.00 Badmintongroep

gevorderd Sionskerk Korreweg Peter

14.30 – 15.30 Wandelgroep Stadspark Patrick 16.00 – 17.00 Sport/ spelgroep H4Y Hereweg Patrick Dinsdag 9.45-11.00 Zwemmen Scharlakenhof

Haren Peter

13.00 – 14.00 Sport/ spelgroep Sionskerk Korreweg

Peter

14.30 – 15.30 Badminton Sionskerk Korreweg

Peter

16.00 – 16.45 Eugeria Sport-Spel Sporthal Chopinlaan

Peter

Woensdag 10.30 – 12.00

Zwemmen (gemengd)

De Parrel Eikenlaan

Peter

13.00 – 15.00

Nordic Walking Wisselende vertrek punten

Peter

Donderdag 12.00 – 12.45 Fitnessgroep Hereweg Patrick 13.00 – 14.00 Fitnessgroep Stichting Kelderwerk

(Hamburgerstraat) Patrick

14.15 – 15.15 Sport/spelgroep (dames)

Sionskerk Korreweg

Patrick

Naast de groeps-PMT is er ruimte voor individuele PMT De aanmelding gebeurd via de casemanager of persoonlijk begeleider. Wanneer iemand is aangemeld hebben wij een kennismakingsgesprek waar wensen en doelen besproken worden.

Informatie bij: Patrick Jeras: 06-12188245 aanwezig op maandag en donderdag E- mail: ap.jeras@lentis.nl Peter v/d Berg: 06-12189342 aanwezig maandag t/m woensdag E-mail: pj.vandenberg@lentis.nl

�

�