tt

Bouwkunde

Faculteit BouwkundeTechnische Universiteit Eindhoven

(

Q"ulity,A.ssurance Nethed¿nds Universities (Q,A.NI)Catharijnesingel 56Postbus 80353503 RA UtrechtThe Netherl¿nds

Telefoon: 030 230 3700Fax 030 230 3729E-mail: info@qanu.nlfntetnet wwwqanu.nl

Projectnummer Q395

@ 2012 QANUTekst en cijfermat"riaal uit deze uitgave mogen, na toestemmirig van QANU en voorzien vanbronvermelding door middel van druk, fotokopie, of op welke andere wijze dan oo\ wordenovefgenomen.

2 QANU/ Bouwkunde, Technische Universiteit Eindhoven

INHOUD

Rapport over de bachelotopleiding Bouwkunde en de mastetopleidingArchitectute,Building and Planniîgvarn de Technische Universiteit Eindhoven................,.........,...4

¡{dministtatieve gegevens van de opleidingen ...................4Administratieve gegevens van de instelling.... ....................4Kwantitatieve gegevens over de opleidingen .....................5Samenstellingvan de commissie.. ...................5Werhrdjze van de commissie.. .........................5Samenvattend oordeel van de commissie.. .........................7Behandeling van de standaarden uit het Beoordelingskader voot de beperkteopleidingsbeootdeling.. ..............72

Biilagen....

Bijlage 1: Curricula Vitae van de leden van de visitatiecommissie..............Bijlage 2: Domeinspecifiek referentiekader...............Bijlage 3: Beoogde eindkwalificatiesBijlage 4: Overuicht van de progranìmâ's .........,........

Bijlage 5: Kwantitatieve gegevens over de opleidingenBijlage 6

BijlageTBijlage 8

B estudeerde afstudeers crþties en documenten.Ona fhankelíi kheidsverkl¿ringen.

Dit rapport is vastgesteld op 18 december 2072.

Bezoeþrogt aîrma.........

33

3537

41

435561,

6567

Q,{NU/ Bouwkunde, Technische Universiteit Eindhoven 3

Rapport over de bacheloropleiding Bouwkunde en demasteropleiding Architecture, Building and Planning van deTechnis che Universiteit Eindhoven

Dit rappott volgt het Beoordelingskader voor de beperkte opleidingsbeootdeling van deN ederlands -Vlaams e,{,ccredítatie Organisatie ( NVAO).

Bachelotopleiding Bouwkunde

Masteropleiding Atchitectute, Building and Planning

Naam van de opleiding:CROHO-nummecNiveau van de opleidingOriëntatie van de opieiding:Aantal studiepunten:Afstudeerdchtingen:

Naam van de opleiding:CROHO-nummer:Niveau van de opleidingOriëntatie van de opleiding:Aantal studiepunten:Afstudeerichtingen:Locatie:Vadanten:Vervaldatum accr e dítatte:

Locatie:Varianten:Vervaldatum accredítñte

Naam van de instellingStatus van de instellíngResultaat instellingstoets :

Bouwkunde56951,

bachelotwetenschappelijk (wo)180 ECn,v.t.Eindhovenvoltijd, deeltijd31 decembet 2073

Arc hite cîøre, B ui ldi ng øn d P lannin¿

60434mastefwetenschappelijk (wo)T2OF,C

Architecture, Building Technology, ConsrructionTechnology, Desþ and Decision Support Systems,Physics of the Built Environment, Reat EstateManagement and Development, Structural Desþ,Urban Desþ and Planning.Eindhovenvoltijd, deeltijd31 december 2013

Technische Universiteit Eindhovenbekostþde instellingaangevraagd

Het bezoek van de visiøtiecommissie Bouwkunde aan de F'aculteit Botrwkunde van deTechnische Universiteit Eindhoven vond plaats op 22 en 23 oktol¡er 2072.

4 QANU/ Bouwkunde, Techdsche Universiteit llindhoven

a

a

a

o

De vereiste kwantitatieve gegevens over de opleidingen zijn opgenomen in Bijlage 5,

Samenstellins van de commissie

Paul Peter Kohnstamm (voorzitter), emedtus hoogleraar Vastgoedkunde aan deUnivetsiteit van Amsterdam en pârtner van Kohnstamm Advies;Len de Kletlq emeritus hoogleraar Algemene Planologie aan de Universiteit vanAmsterdam;,\rnold Janssens, hooglenat Bouwfiisica en bouwconstructieve toepassingen aan deUniversiteit Gent (België) ;André Loeclc, bljzonder emedtus hoogleraar Architectuur en Stadsvernieuwing aande KU Leuven lBeþë);Ingrid de Boet, Algemeen ditecteur \üØoonbedrijf Eindhoven;Matjolein Overtoom (student-Jid), masterstudent Arcbitectare, Urbanisn and BaildingScierces aan de Technische Universiteit Delft.

De commissie werd ondersteund doorJosé van Zwieten, die optrad als secretaris

De curriculavitae van de leden van de commissie zijn opgenomen in Bijlage 1.

Vetkwiize van de commissie

Voorberuiding

Q,A.NU onwing de kritische reflecties van de bacheloropleidiog Bouwkunde erì demasteropleiding Arcltitecture, Building and Planning op 76 iuli 2072. De projectleidercontroleerde de tappofien op lcr¡¡aliteit en compleetheid van informatie en stuurde zevervolgens aa¡ de commissieleden. Ztj lazen de kritische reflecties en formuleetden naaraanleiding efi.aî vÍagen en opmerkingen.

Naast de kritische reflecties ontvingen de vijf commissieleden elk een aantal scrþties. Bij dezesteeþtoef van 15 scripties wetd bewust gekozen voor opdtachten uit verschillendebeootdelingscategoneën (voldoende; ruim voldoende; goeQ. Bij de afstudeetopdrachtenvoegde QANU een beootdelingsformulier, om ervoor te zorgen dat de commissieleden dezeop vergelijkb arc wíjze zouðe¡ beoordelen.

De projectleider stelde het bezoekptogta;mma vast in ovedeg met vertegenwoordigers van deopleiding en de voorzitter van de commissie. Op verzoek van QANU stelde de opleidingtepresentatieve gesprelspanels samen. De commissie ontving vootafgaande aan het bezoekeen overzicht van de gesprekspartners en stemde in met de door de opleiding gemaakteselectie. Een overzichtvan het programma met alle gesprekspartners is opgenomen als Bijlage6 bij dit rz:ppclrt. Voor het locatiebezoek werden zowel medewerkers als studenten op dehoogte gebracht van eerì spreekuur, waarin zij vettrouwelijk met de commissie kondenspteken. Van dit spreekuur is gebtuik gemaakt door één student.

Beqoek

De commissie begon het bezoek met een startvetgadering op 14 oktober 2072. Daar kwameerst het NVAO Beoordelingsk¿det voor de bepetkte opleidingsbeoordeling aan de orde.

o

o

5QANU/ Ilouwkurde, Technische Universiteit Eindhoven

Vewoþens besprak de commissie de bevindingeî î ^r

aanleiding van de gelezen scrþties ende kritische reflecties. De commissie formuleerde enkele rode draden voor de gesprekkenwazrbij de vragen per onderwetp en gesprek werden gegroepeerd.Daarna. sprak de commissiemet de formeel en inhoudelijk verantwoordelijken van de opleidingen, de studenten,docenten, de opleidingscommissie, de examencommissie en de studieadviseut, en nogmaalshet managemerìt vân de opleiding.

Tiidens het bezoek bestudeerde de commissie het ter inzage gevraagde rnrterød., deelekttonische leeromgeving, en de faciliteiten. De commissie gebruikte een deel van de laatstemiddag van het bezoek voor een discussie over de beoordelingen rrân de opleidingen en devoorbeteidingvan de mondelinge rapportage. Op 23 oktober 2012 presenteerde devoorzíttetin een mondelinge r^ppott^ge de eerste bevindingen van de cornmissie.

R4poøageDe projectleider heeft op basis van de bevindingen van de commissie een conceptrapportopgesteld. Het conceptÍ^ppott is aan de commissieleden voorgelegd. Na vaststelling van hetconceptrapporl is deze aan de betrokken faculteit voorgelegd ter toetsing van feitelijkeonjuistheden. Het commentaar van de opleiding is met de voorzitter en, indien nodig, met deoverþe comrnissieleden besproken. Vervolgens is het rapport definitief vastgesteld.

Beslisregek

De visitatie is uitgevoerd conform de beoordelingskadets accreditatiestelsel hoger onderwijsvan de NVAO (versíe vân tovember 2011). In dit accreditatiestelsel is zowel voor debeoordeling op stafldar fdniveau als voor de algemene conclusie over de opleiding als geheeleen vierpuntsschaal voorgeschreven (onvoldoende, voldoende, goed, excellent).

De commissie heeft de beoordelingsschalen van de NVAO gevolgd. Deze ztjn,

De beootdeling 'oovoldoende' wijst erop dat een standaatd, of de opleiding, tiet aan degangbarc basiskwaliteit voldoet en op meerdete vlakken ernstþe tekottkomingenveftoofrqDe beootdeling loldoende' houdt in dat de standaard, of de opleiding voldoet aan degangbare basishvaliteit en over de volle breedte een acceptabel niveau vertoonqDe beoordeling þ.d houdt tn dat de standaard, of de opleiding, systematisch en over devolle breedte uitstijgt boven de gangbare basiskwaliteit;

De beoordeling 'excellend houdt in dat de standaard, of de opleiding, systematisch enover de volle bteedte uit stijgt boven de gangbare basiskwaliteit en als een (inter)nanonaalvoorbeeld geldt.

Uitgangspunt van de beootdeling is 'voldoende', waarbij de standaard, of de opleíding,voldoet aan de gestelde crrteria. In de ogen van de commissie kan zLj het oordeel 'voldoende'toekennen, ook waoneer zii kritische opmerkingen heeft gemaakt. Het is dan wel noodzakehikdat tegenover de kritische opmetkingen posítieve observaties staan.

a

a

a

a

6 QÀNU/ Bouwkunde,'I'echnische Universiteit Eindhoven

Satncn¡zafferr¿l nntrleel rran rla ¡nrnrn 1 SSte

Dit rapport geeft de bevindingen en overwegingen weer van de commissie Bouwkunde 2012over de bacheloropleiding Bouwkunde en de masteropleidrngArchitecture, Bùùling and Plønning

van de Technische Universiteit Eindhoven (TU/Ð.

De commissie baseert haar oordeel op informatie uit de kritische reflecties, informatie uitgesprekken tijdens het bezoeþ de geselecteerde eindwetkstukken, en de documenten dietijdens het bezoek ter inzage beschjkbaar zijn gesteld. De commissie heeft voor deopleidingen zowel positieve aspecten opgemerkt als verbeterpunten gesþaleerd. Na dezetegen elkaar te hebben afgewogen, is de commissie tot het oordeel gekomen dat deopleidingen, in beide vattanten,voldoen aan de criteda voor heraccreditatie.

B achelotopleiding BouwkundeS tandaard 1 : Beoogde eind,Qwalficøties

De commissie beoordeelt Standaard 1 voor de bacheloropleiding als voldoende.De commissie heeft kennis genomen v^tt het domeinspecifieke referentiekader als

uitgangspunt voor de doelstellingeo van academische opleidingen tot bouwkundig íngenieur.Het referentiekader beschrijft volgens de commissie passende doelstellingen binnen hetdomein Bouwkunde. Ztj is van mening dat dit kader met nâme voor bacheloropleidingenheldere uitgangspunten biedt voor de inrichting van het onderwijs. De commissie concludeertdat de eìndtermen van de Eindhovense bacheloropleiding Bouwkunde een complete invullinggeven zan de eisen vanuit het domeinspecifieke teferentiekader en internationale richtlijnenvoor opleidingen Bouwkunde op academisch bachelotniveau. De commissie waardeert deambitie die blijkt uit de eindtermen om multidisciplinaire bouwkundþ ingenieurs op te leidenen dit te doen op een duidelijke wetenschappelijke basis. De commissie stelt vast dat detoetsbaarheid van de eindtetrnen verbetetd kan worden door deze specifieker te formuleren.

S t an daard 2 : O r & wijs le e ronge ain¿

De comrnissie beoordeelt St¿ndaard 2 voot de bacheloropleiding als goed.Het bachelorcurriculum kent voor studenten een gemeenschappelijk eercte jaar Hetcurriculum kan in voltijd en in deeltijd gevolgd worden, het deeltijdprograÍìmâ is hetzelfde,maat wordt in een

^Lngepast tempo doodopen. Van deze mogelíjkheid rvordt slechts

sporadisch gebruik gemaakt. In het eerste jaar volgen studenten 44 EC cursorisch onderwijsen werken zlj voot 1,6 EC aan atehen¡terk. In het atelierwerk staat bouwkundþ ontwerpencentraal en ontwikkelen de studenten de hiervoor benodigde basisvaardigheden. Studentenmaken in iedet jaar keuzes ovet de invulling van hun programma in het voþnde jaar' Hiertoevoþn nj portÍoho-onderwijs waann zlj hun keuzes beargumenteten. Yanaf het t'weede jaar

voþn studenten onderwijs in een door hen gekozen profiel. De opleiding kent vier profielenwaaitn studenten op basis van hun eþn affiniteít en aanleg onderwijs voþn. Deze profielenzljn: Architecturr - Techniek, Techniek - Management, Managemeot - Stedebouw enStedebouw -Ârchitectuur. In het tweede jaar volgen studenten ieder semester 10 ECverplichte gemeenschappelijke vakken en 6 EC vetplichte profielvakken. Ieder semester bevatteveûs een ontwetpprqect van 10 of 72 EC. Het eerste semester van het derde studiejaarvoþn studenten een minor. Het laatste semester staat in het teken van het afstuderen als

bachelor doot middel vailo. 18 EC vetplichte gemeenschappelijke vakken en eenmultidiscþlinatt ptoject. Hierin werken studenten in groepen van vljf tot acht studenten aaneen aaLî de praktijk getelateerde on¡ü¡erpopgaye.

Met ingang van colleçjaar 2012-2013 is et univetsiteitsbreed een nieuw onderwijsmodel voorde bacheloropleidingen íngevoetd. De doelstellingen van dit nieuwe model zljnhet verhogen

7QÂNU/ Bouwkunde, Technische Universiteit Eindhoven

vân de insttoom doot het aantrekken vafl een ânder type bèta, het verbeteren van derendementen en het verhogen van de gerlìFlomeerde uitstroom. De kern van het nieuwemodel is dat et een bachelorcollege wotdt vormgegeven waarin studenten vraaggestuurd hunonderwijsprogràmmz- voþen en dat alle opleidingen 45 EC gemeenschappelijke vakkenkennen.

De commissie concludeeft dat de huidige bacheloropleiding een breed progamma biedtwââïmee studenten een gedegen basis krijgen in kennis en vaardigheden van alle aspecten vande bouwkundþ discipline. Zotx¡el atchitectuur, stedenbouw, techniek als procesmanagementzijn sterk vertegeriwootdþd in de opleiding. Deze brede basis gâât samen met aandacht voorde wetenschappelijke onderbouwing v^n de diverse kenniscomponenten. De commissiespteekt haat bezorgdheid uit over de mogelijkheid om deze brede kennisbasis in het nieuwecurriculum voldoende compleet te integteren. Het portfolio-onderwijs is in de ogen van decommissie een ktachtíge vofln om studenten te begeleiden bij het kiezen van hun eigenptofilering. De commissie spreekt haar waardering uit voor de multidiscrplinaire aanpak die ineen aantal projecten terugkomt. Hiermee voldoet de opleiding

^an eer:r belangdjke behoefte

vanuit het maatschappelijk veld en de beroepspraktijk. Deze praktijþerichtheid komt ooktetug in het ptoiectwerk waarbij studenten deels begeleid worden door docenten met eendeeltijdfunctie in de beroepsptaktijk. Multidiscrplinariteit en praktijkgerichtheid staan echterde wetenschappetijke degelijkheid van de diverse vakken niet in de weg zoals de commissiekon constateren uit de consultatie van het studiemateriaal.

De commissie constateett dat er voor de opleiding sprake is van een goede lct¡¡aliteit enhoeveelheid stafl.eden. Staf en studenten zijn bevoorrecht met excellente faciliteiten waarin zíjhun onderq/ijs, orÌtwerp en onderzoek uit kunnen voererr. De commissie concludeert dat deinhoud en vormgeving van het programm4 de kwaliteit van het personee! eo deopleidinpspecifieke voorzieningen, de toegelaten studenten van de bacheloropleiding (voltijden deeltijd) 'tn staat stellen om de beoogde eindkwalificaties te bereiken.

Stand¿ard 3: Toetsing en gerealiseerfu eindkwalfrcatiesDe commissie beoordeelt Standaard 3 voor de bacheloropleiding als voldoende.De commissie heeft vastgesteld dat in de opleiding gebruik wordt gemaakt van diversetoetsvomen die aansluiten bij de leerdoelen van de cursus. De commissie vindt het positiefdat et sptake is van een combínztfevan toetsvormen en dat studenten voldoeode feedbackontvangeri op tussentijdse toetsen en ontwerpen. De commissie spteekt haar vertrouwen uitin de sijze støzrop de examencommissie invulling geeft aan haar wetteliike taken. Zljadviseett de examencommissie om aan haar huidige werkwijze standaard de toepassing vaneen plagiaatscaffter toe te voegen.

De commissie heeft vastgesteld dat het gerealiseerde eindniveau vân de bacheloropleidingBouwkunde de veteiste krvaliteit heeft. De door de comrnissie bestudeerde eindwerken latenzien dat de studenten de beoogde eindlsvalificaties hebben gerealiseerd. Ook heeft decommissie vastçsteld dat de oordelen die de opleiding heeft toegekend

^ rr de

eindwerkstukken, in grote mate oveteenkomen metltaar eigen oordeel. Voor de beoordelingvan eindwetken worden standaard beoordelingsformulieren gehanteerd. Deze forrnulierenbehoeven voþens de cor¡missie een nadere onderbouwing met behulp van heldere engeëigende cntetø. Meer algemeen raadt de commissie aan beoordelingswij zef. te ontwetpendie toelaten zowel de ont'werpkwaliteit als het wetenschappelijk gehalte en demultidimensionele meenvaarde van de bachelor-eindwerken te beoordelen. De corrrmissiemerkt op dat de huidþ vorm van de bachelor eindwerken slechts in beperkte mate toelaat dewetenschapp üke benadering ervan te evalueren.

8 QANU/ Bouwkunde,'Ieclurische Universiteit Eiodhoven

De commissie beootdeelt de standaarden uit het Beoordelingskader voor de beperkteopleidingsb eoordeling als voþ;

B ac h e lo rop I e iding B o uw ku n de :Standaard 1: Beoogde eiodkwalificaties (voltijd en deeltijd)Standaard 2: Ondettnjsleetomgeving (vottij d en deeltijd)Standaard 3: Toetsing en gerealiseerde eindkwalificaties (voltijd en deeltijd)

voldoende

voldoendegoed

Algemeen eindoordeel voldoende

Mastetopleiding Architecture, Building and Planning

S tandaørd 1 : Beoogde eind,ëwalificaties

De commissie beoordeelt Standaard 1 voor de masteropleiding als voldoende.De comrnissie heeft kennis genomen vàn het domeinspecifieke referentiekader als

uitgangspunt voor de doelstellingen van academische opleidingen tot bouwkunrlig ingenieur.FIet referentiekader beschrijft volgens de commissie passende doelstellingen binnen hetdomein Bouwkunde. De commissie is van mening dat het domeinspecifieke referentiekaderde benodigde vaardþheden op mastemiveau vrij algemeen beschrijft. De commissie stelt vastde eindtetmen voor de masteropleiding van de TU/e voldoen aan het domeinspecifiekereferentiekader en ztn'tnternationale eisen die samenhangen met eisen vanuit de geldendebetoepsregistets. De cornmissie constateert dat de eindtermen een generiek beeld geven vânde doelen die voor de mastetopleiding gehanteerd worden. De commissie moedigt defaculteit a n orn de eindtermen vanuit een eþen visie op de maatschappelijke tol van deBouwkunde en het academisch Bouwkunde onderwijs en vanuit een zicht op hetvetandetende werk- en betoepsveld adequatet te formuleren. Dat zou toelaten het eþnprofiel v^tt de TU/e Bouwkunde opleidingen in het nationale en internationaleonderwijslandschap te versterken.

S tan da ard 2 : O r dtru!'s I e e romgeùng

De commissie beootdeelt Standaard 2 voor de masteropleiding als voldoende.De master Arcltitectutre, Bøilding and Planning van de TU /e wotdt aangeboden in achtafstudeerrichtinçn: Architectute, Building Technology, Construction Technology, Desþand Decision Support Systems, Physics of the Built Environment, Real Estate Managementand Development, Structural Desþ en Urban Design and Planning. De opleiding kan involtijd en deeltijd gevolgd wordefl, waarbij de deeltijdstudenten (slechts eefl zeer. klein aantal)hetzelfde programma in een

^ ngep^st tempo doodopen. De masteropleiding is verdeeld in

vier semestets wa¿dn 30 EC prcgrarnrn wotdt aangeboden. Voor alle afstudeerrichtingengeldt dat deze bestazn uit minimaal 75 EC verplichte vakken, keuzevakken (9 EC) enafhankelijk van de dchting nog 15 EC verplichte of ketzevakken. De vakken bieden eenverdieping ten opzichte van de in de bachelot opçdane domeinspecifieke kennis en op deaþmene competentiegebieden. De student voeft in de eerste dde semesters maste{projectenut (37 EC) en schrijft een researchproposal (4 EC). In het derde semester wordt een stârtgemaakt met het afstudeerproject Q7 EC) dat ook het gehele vierde semester beslaat. Evenalsin de bachelotopleiding expliciteert de student gemaakte keuzes in het programmâ in eenmasterportfolio (3 EC). De commissie concludeert dat de masteropleiding complete engedegen afstudeerrichtingen kent met een duidelijk specialiserende functie. De commissieheeft vetnomen dat gewetkt wordt

^ rt een rationalisering en profilering van de acht

afstudeerrichtingen. De cornmissie steunt dit initiatief mede gezien de toenemende vtaag naarinterdiscþlinaire competenties vanuit het praktijkveld. De commissie constateert dat deopleiding een duidelijke wetenschappelijke verankering heeft studenten wetken in veel

9QI\NU/ Bouwkunde, Technische Universitcit Eindhoven

gevallen mee ^

n het lopende onderzoek van de faculteit. De commissíe moedþ de faculteitaan om het internationaJekzrakter van de masteropleiding verder te versterken door vootbuitenlandse studenten het programma aansptekend te ptesentererì en door de reedsaanutezige aandacht voor problematieken uit de internationale context verder te ontwikkelenin onderzoek en ontwelp. Ook de eþen studenten en docenten kunnen meet gestimuleerdworden om internationafe ewanne op te doen.

De commissie constateeft dat er voor de opleiding sprake is van een goede kwaliteit enhoeveelheid stafleden. Staf en studenten zijn bevoorrecht met excellente faciliteiten waatin zhjhun onderwijs, ontwerp en onderzoek uit kunnen voeren. De comrnissie concludeert dat deinhoud en vormgeving van het ptogramma, de kwaliteit van het pefsoneel, en deopleidingsspecifieke voorzieningen, de toegelaten studenten van de masteropleiding in staatstellen om de beoogde eindkwalificaties te bereiken.

Standaard 3: Toetsing er gerealiseerd.e eindkwalfrcafiesDe commissie beoordeelt Standaard 3 voor de masteropleiding als voldoende.De commissie heeft vastgesteld dat in de opleiding gebnrik wordt gemaakt van diversetoetsvomen die aansluiten bij de leerdoelen van de cursus. De commissie vindt het positiefdat er sprake is van een combinatie van toetsvormen en dat studenten voldoende feedbackontvangen op tussentijdse toetsen en ofltwerpen. De commissie spreekt haar vertrouwen uitin de wijze wâarop de examencommissie invulling geeft aan haar wettelijke taken. Zt1adviseert de examencommissie om

^ rt haat huidige werkwijze standaard de toepassing van

een plagþatscanner toe te voegen.

De commissie heeft vastçsteld dat het gerealiseerde eindniveau van de masteropleídingArcbitectare, Building and Planning de vereiste kwatiteit heeft. Zij heeft geen problemengesþaleetd bij de bestudering van de eindwerkstukken van beide opleidingen. De door decommissie bestudeerde eindwerken laten zien dat de studenten de beoogde eindkwalificatieshebben getealiseerd. Ook heeft de commissie vastgesteld dat de oordelen die de opleidingenhebben toegekend aan de eindwerkstukken, in grote lijnen overeenkomeri met haar eigenootdeel. Wel constateerde de commissie vootal in de richtingen Architectøre en (Jrban Dttignand Planning vrij grote verschillen in het wetenschappelijk gehalte van de door haat nagelezeneindwerken. Dit wijst op een behoefte âan meer expliciete wetenschappelijke doelstellingenen geëþnde cnteiø in dit domein. Voor de beoordeling van eindwerken worden standaardbeootdelingfotmulieren gehanteerd. Deze formulieren behoeven voþns de commissie eennadere onderbouwing met behulp van expliciteerbare en toetsbare clJrtera.

De commissie beoordeelt de standaarden uit het Beootdelingskadet voor de beperkteopleidingsbeoordeling als voþ:

Møsteroþleiding Architeclun, Building and P lanning

Standaard 1: Beoogde eiodkwalificatiesStandaard 2: OnderwijsleeromgevingStandaard 3 : Toetsin g en gerealiseerde eindkwalificaties

Aþmeen eindoordeel

voldoendevoldoendevoldoende

voldoende

10 Q,{NU/ Bouwkunde,'ltchnische Universiteit Eindhoven

De vootzitter en de secretads van de commissie verklaten hierbij dat alle leden van decommissie kennis hebben genomen van dit rapport en instemmen met de hierin vastgesteldeootdelen. Zijverklarcn ook dat de beootdeling in onafhankelijkheid heeft plaatsgevonden.

Datum: 78 decembet 2072.

Prof. drs. P.P. Kohnstamm (voorzitter) José van Zv¡ieten (secretaris)

QANU/ Borwkunde, Tech¡ische Universiteit Eindhoven 17

Behandeling van de standaarden uit het Beoordelingskader voor de

BevindingenIn deze standaatd wotdt tnzicht gegeven in de bevindingen van de commissie ten aanzierì vanhet iandelijk vastgestelde domeinspecifieke referentiekader (1.1). Vervoþens wordt ingegaanop de eindtermen van de bacheloropleiding Bouwkunde (1,.2) en op de eindtermen van deopleiding ,4 rchitecture, Building and Plannin¿ aan de Technische Universiteit Eindhoven (hierna:TU/e) (1.3). Bevindingen gelden voor de voltijd en de deeltijdvarianten van de opleidingen,tenzij specifiek anders ^ r'gegeven.

| . I D oneinsþecfieke refercntie kaderHet domeinspecifieke referentiekadet voor bachelor- en mâsteropleidingen Bor¡wkunde isopgesteld n 2006 (zie Bljlage 1). Bij de opstelling is rekening gehouden met de EuropeseRichtlijn 2005/36/EC (Qualifications Directive) waarmee de diploma's in Europees verbandetkend wotden en voldoen aat de Wet op de Atchitectentitel. Volgens de Europese Richtlijndienen opleidingen tot atchitect minimaal vier iaar studie op voltijdsbasis te omvatten. Derichtlijn omschrijft teveris elf onderdelen van kennis en vaardigheden die de opleidingendienen te waarborgen.

Volgens het teferentiekader hebben bachelor- en masteropleidingen Bouwkunde ds doelstudenten op te leidefl tot een academisch niveau in het domein van het onderzoeken,oritwerPen, construeren en sturen van de gebouwde omgeving op alle schaalniveaus,gefundeerd op wetenschappeliik inzicht, maatschappelijke relevantie en nzichtin de voorbijeen recente ontwikkelingen in dit domein. Het domeinspecifieke referentiekader onderscheidtvrjf taakprofielen, opleidingen dienen ten minste te voorzien n éénvan de taakprofielen;

Architectonisch ontwerpen;Stedenbouwkunclig oûtwefpen;Bouwtechnisch ontwerpen;Ptoces erì managemenqInstallatie-technologisch ontwerpen.

Afgestudeerden Bouwkunde dienen kennis te hebben rrarì ten minste êên vain dezetaakptofielen. Daamaast beschriift het referentiekader vaardigheden op bachelor- en opmasterniveau waârover afgestudeerden dienen te beschikken. Ook beslaat het referentiekadereisen die aan afçstudeerden gesteld dienen te wotden op het gebied van academische attinrdeen vaardigheden.

De commissie heeft kennis genomen vâri het domeinspecifieke referentiekader als

uitgangspunt voor de doelstellirìgen vân academische opleidingen tot bouwkundþ ingenieur.llet refetentiekadet beschrijft volgens de commissie passende doelstellingen binnen het

Standaard t Beoogde eindkwalificatiesDe beoogde eindkwalificaties van de opleiding zijnwat betreftinhoud, niveau en oriëntatie geconcretiseerd envoldoen aan intemationale eísen,

Toelichting:De beoogde eindkwalificaties passen wat betreft niveau en odëntatie þachelor of master; hbo of wo) binnenhet Nededandse kwalificatieraamwerk. Ze sluiten bovendien aan bij de actuele eisen die in internationaalperspectiefvanuit het beroepenveld en het vaþebied worden gesteld aan de inhoud van de opleiding.

12 QANU/ Bouwkunde, Technische Universitcit Eindhoven

domein Bouvkunde. Zlj is van mening dat dit kader met riarne voor de bacheloropleidingenheldere uitgangspunten biedt voor de inrichting van de opleidingen. De commissie is vanmening dat het domeinspecifieke refetentiekader de benodigde vaardþheden op masterniveauvrij algemeen beschtijft. Hier is expliciet voor gekozen omdat alle afstudeetrichtingen ztch inde gemeenschappelijke eindtetmen van de opleiding moeten herkennen. De commissie isechtet van mening dat het eþn ptof,el van de masteropleiding en de afstudeerichtingen baatzou hebben bij een scherpere formulering van zowel referentiekader als eindtermen opmasterniveau.

1 . 2 Ein dtenne n bøcbelorupleiding

De opleidingen van de faculteit Bouwkunde van de TU /e hebben, zoals geformuleerd in hetOntwikkelingsplan 2O74 vm de faculteit, als doel om brede bouwkundþe ingenieurs op teleiden volgens het Eindhovense model. Dat u¡il zeggeî dat studenten een brede basiskennisaangereikt knjg.r die hen in staat stelt om op niveau met collega's uit alle bouwkundþedisciplines samen te werken en als specialist het initiatief te kunnen nernen. Debachelotopleiding is met name gericht op het eerste deel van dit model namelijk hetverwerven varì een brede basiskennis van de discipline.

De brede doelstelling van de bacheloropleiding Bouwkunde is geconcretiseerd in elfdomeinspecifieke competentiegebieden en veeÍtien algemene competentiegebieden als

eindtermen voor de opleiding. Bij het formuleren van de eindtermen is aansluiting gezochtbi)de eisen vanuit de Nededandse bouwnijverheid, het domeinspecifieke referentiekader en deintetnationaal geaccepteetde kwalificaties, zoals vastgesteld doot de Accreditation Boørd forEngineeing øú Tecbnobg (ÁBEÐ en de European Association þr Arcbitectural Education (EAAE).De faculteit u¡il studenten laten kwalificeren met een voldoende discþline-brede erìwetenschappeliik basis om te kunnen doorstromeî n ar een masteropleiding in de eigendiscþline. Ook biedt de bachelor met 30 EC deficiëntie toegang tot een tiental gerelateerdemasteropleidingen. De eindtermen zijn opgenomen in Bijlage 3 van dtt rapport.

'Wat betreft het niveau en de oriëntatie van de opleiding staat in de kdtische refl.ectieuitgewerkt hoe deze eindtetmen relateten aan de Âcademische Critena voor Bachelor enMaster Curricula, de zoçnrarrde 'Meijets Criteria'. Deze citetia zijn opgesteld in hetsamenwetkingsverband 3TU, waann de drie technische universiteiten in Neded¿ndparticiperen.Deze generieke cnterta vormerì een nadere uitwerking en operationalisering vande Dublin-descriptoten voor wetenschappelijke opleidingen. Ze beschtï1ver teveris generiekeeindtermen die aansluiten bij de eisen die ^aî een ingenieur worden gesteld. Voþns dezeeindtermen geldt voor een afgestudeerde academische bachelor of mastentudent dat htj of zrj:

Kundig is in een of meer wetenschappelijke discþtine(s);Bekwaam is in onderzoeken;Bekr¡¡aam is in ontwetpen;E en wetenschappelijke benadering heeft;Beschikt over intellectuele basisvaardigheden;Bekrvaam is in samenwerken en communiceren;Rekening houdt met de temporele en maatschappelijke contexr.

Een ieder va,rl deze criteria is verbonden a î één of meer eindtennen van debacheloropieiding Bouwkunde.

De commissie heeft de domeinspecifieke en algemene eindtermen bestudeerd. Z\ is vanmening dat het ondetscheid tussen beide categorieën niet geheel duideliik is: zo lijken

QÂl.du/ Bouwkunde,'I'echnische Universiteit Eindhoven 1,3

meerdere algemene eindtermen tegelifk ook berekking te hebben op domeinspecifiekedoelstellingen. De commissie coristateert dat de eindtermen als geheel compleet zljn endekkend zlin voor de eisen aan een bacheloropleiding zoaJs geformuleerd in hetdomeinspecifi.eke referentiekader. Wel constateert de commissie dat de eindtermen niet altijdzo concreet zljn geformuleerd dat toetsing van de betreffende eindterm mogelijk is. Decommissie staatdeefi het ambitieuze niveau van diverse eindtermen, bijvoorbeeld dedomeinspecifieke eindterm die gericht is op de vaardigheid om uitkomsten vânwetenschappelijk onderzoek toe te passen in een ontwetp. De commissie herkent in deeindtermen de doelstelling van de faculteit om multidiscþliuaire bouwkundig ingenieurs op teleiden, bijvoorbeeld in de domeinspecifieke eindterm 'Is in staat tot het communicereri metvakgenoten in het btede gebied van de bouwkunde'. De cornmissie waatdeert dezedoelstelling, die zeer relevant is in het beroepenveld. Ook de wetenschappelijke orientatieblijkt voldoende uit de eindtermen, bijvoorbeeld uit de algemene eindterm 'heeft kennis vanen inzicht in elementaite wetenschappelijke methoden en technieken en kan deze toepassen'.

/ . 3 Ein dtenzen nasteropleiding

In het eerder genoemde Onrwikkelingsplan 2014 staat de voþnde algemene doelstelling voorde masteropleiding Architecture, Building and Plønnìng van de TU /e gefotmuleerd:'Afgestudeerden van de opleiding beschikken over voldoende kennis en vaardigheden en dejuiste attitude om op academisch niveau een loopbaan te beginnen in de (internationale)bouwkundige beroepspraktijk of in te stromen in een (intemationale) onderzoeks- ofontwelpschool en zrj hebben het vermogen om zich op termijn te ontwikkeleri tot een(intemationaal) vooraanstaand ontwelper, onderzoeker of beroepsbeoefenaal . Dezedoelstelling is nader gespecificeerd in elf domeinspecifieke eindtermen en tien algemeneeindtermen (zie Bljlage 3) .

Evenals bij de bacheloropleiding is bij de masteropleiding bij de formulering tekeninggehouden met de op de Dublin-descrþtoten gebaseerde 'Meijets Cnteria' van de drietechnische universiteiten (zie pangraaf 1.2). Ieder van deze criteria wotdt gedekt doormeerdere eindtermeo van de masteropleiding.

De commissie constateeft dat de geformuleerde eindtermen van de masteropleidingvoldoende dekking varr het domeinspecifi.eke refetentiekader bieden. I{et wetenschappelijkãkarakter van de opleiding reflecteert volgens de commissie in voldoende mate in deeindtetmen. De commissie zíet echter relatief weinig toegevoegde wetenschappelijkeverdieping 'tn deze eíndtermen ten opzichte van de eindtermen van de bacheloropleiding. Opeen aantd,puriten zljn de eindtetmen wel gericht op complexere opga.ven. De brede oríëntatievan de bacheloropleiding is in de eindtetmen van de masteropleiding minder aaLnwezig, dit tsín de ogen van de commissie begdjpelijk en past bij de meer specialiserende functie van demasteropleiding. Iù(/el moedigt de commissie de facultett aan om in de eindtermen van demasteropleiding nadtukkelijker blijk te geven van een vetnieuwende visie die inspeelt opveranderende maatschappeJijke, ruimtelijke en professionele condities waadn onder meerinterdiscþlinare vrtdagþgen een steeds grotere tol spelen.

OverwegingenDe commissie ís heeft raageg

^n of de beoogde eindkwalificaties van de bacheloropleiding

Bouwkunde en de masteropleiding Archite cture, Buitding ønd Planning aan de TU /e -ui b.tt.fiinhoud, niveau en oriëntatie zljn geconcretiseetd en voldoen aan ínternationale ásen. Zljheeft de eindkwalificaties in dat kader afgezet tegen het domeinspecifieke referentiekader, degezamenlijke landelijke eindtermen, en het profiel en de oriêntattevan de opleidingen.

1,4 QÄNU/ Bouwkunde,'I'echnische Uliversiteit Eindhovcn

Voor de bacheloropleiding Bouwkunde concludeert de commissie dat de eindtermefl eencomplete invulling geven aan de eisen vanuit het domeinspecifieke referentiekader eninternationale richtlijnen voot opleidingen in het domein van de Bouwkunde op academischbachelomiveau. De commissie waardeert de ambitie die blijkt uit de eindtermen ommultidiscþlinaire bouwkundig íngenieurs op te leiden op een wetenschappelijke basis zonderde cruciale rol van het ontwerpen te teduceren. De commissie stelt vast dat de toetsbaarheidvan de eindtermen verbeterd kan wotden door deze specifieket te fotrnuleren.

De commissie stelt vast dat de eindtermen van de masteropleiding Architecture, Bøilding andPlanning voldoende dekkend zijn voor de nationale en intemationale eisen die

^afl eeî

academische masteropleiding in de bouwkundige discþline gesteld worden. De commissiemoedigt de faculteit a^î om de eindtermen vanuit een eþen visie op de Bouwkundediscþline, het Bouwkunde onderwijs en de brede beroepspraktijk in de nationale eninternationale context nog adequater te formuleren als eindtermen van een hoog,waatdþeEindhovense masteropleiding. Een minder generieke beschrijving zou toelaten het eigenprofiel van de TU /e masteropleiding scherper te stellen binnen het nationale en internationaleonderwijsl¿ndschap in de Bouwkunde, rekening houdend met veranderendemââtschappelij ke, ruimtelij ke en pro fes sionele condities.

ConclusieBacheloropleiding Botwkund¿ þoltid en deeltid): de commissie beoordeelt Standaard 7 als

voldoende.Masreroþkiding Archituture, Bailding ail Planning (uoltid en dteltid): de commissie beoordeeltStandaard 1 als voldoende.

BevindingenIn deze statdaatd wordt t¡ztcht gegeven in het programma (2.1). Vervoþens wordt ingegaanop het didactisch concept (2.2),het tedesþ van de bacheloropleiding (2.3) de instroom en destudeerbaarheíd Q.4), het petsoneel Q.5), de opleidingsspecifieke voorzieningen (2.6) en ðekwaliteitszotg Q.7).

2.lPrcgrørmrnaDe commissie is naçgaan in hoeverre de doot de opleidingen geformuleerde oriëntatie eneindtermen teng ùin te vinden in de voltijdse en deeltijdse curricula, en in welke mateaandacht wordt besteed aan 'tnternationalisering. Ztj heett de tabellen bestudeerd dre zrjrropgenomen in de kritische reflectie, waaitn is aangegeven welke onderdelen van de opleidinggekoppeld ztjn azn welke eindtermen. Daarnaast heeft zrj tijdens de visitatie trrzicht gehad inde beschrijving het studiemateriaal en de toetsen van verschillende vakken.,{,an de hand vandeze informatie stelt zlj vast dat de inhoud en het niveau van de vakken in beide opleidingenadequaat is en wa¿rborg: dat afgestudeerden voldoen aan de geformuleerde eindkwalificaties.

Standaard 2: Onderq/iisleeromgevingHet ptogramma, het personeel en de opleidingsspecifieke voorzieningen maken het voor de instromendestudenten mogelijk de beoogde eindkwalihcaties te realiseren.

Toelichting:De inhoud en vormgeving van het Programma stelt de toegelaten studenten 'tn staat de beoogdeeindh¡¡alificaties te bere-iken. De kwaliteit van het personeel en vãr de opleidingsspeciñeke voorzieningen isdaarbij essentieel. Programm4 personeel en voorzieningen vormen een voor studenten samenhangende

Q,{NU/ Bouwkunde, T'echnische Universiteit Eindhoven 15

2./.1 Curriailnn bachelor

De bachelotopleiding is gestructureerd in twee semesters per studiejaar. Ieder semesterbestaat vewoþns uit ¡'r¡ee h¡¡artielen van ieder 15 EC. Een lcwartiel bestaat uit achtonderwijsweken gevoþd doot twee v¡eken tentâmenpedode. Het curriculum kan in voltijd enin deeltiid gevolgd worden, het deeltijd prograÍìmâ is hetzelfde maar wordt in een âangepasrtempo doorlopen. Yan deze mogelijkheid wordt slechts zeer sporadisch gebruik gemaakt. Hetbachelorcurriculum kent een gemeenschappelijk eerste studiejaat waarin studenten 44 ECcursorisch onderwijs voþen en voor 16 EC atelierwerk doen. In het atelierwerk staatbouwkundig ontwerpen cenúaal en ontwikkelen de studenten de hiervoor benodigdebasisvaardigheden.

Yanaf het tweede jaar voþen studenten een deel van het onderwijs in een door hen gekozenprofiel. De opleiding kent vier profielen waarin studenten op basis van hun eigen affiniteit enaanleg ondetwíjs voþen. Deze profielen ztjn: Architectuur - Techniek, Techniek -Management, Management - Stedebouw en Stedebouw - Architectuur. De keuze voor eenvan deze profielen maal<t een student op basis van de opgedane kennis en ervaring in heteerste jaat erì met behulp van gesprekken met ouderejaars studenten en docenten. In hettweede jaar voþen studenten ieder semester nog 10 EC of 1.2 EC veqplichtegemeenschappÜk. vakken vakken, daarnaast 6 EC veqplichte profielvakken. Ieder semesterbevat tevens een ontwerpproject van 128C.

Het eetste semester van het derde studiejaat volgen studenten een minor. Zekunttenhieryoorkiezen uit een verdiepende of een verbredende minor binnen de faculteit Bouwkunde of eenverbredende minor bij een andere faculteit of universiteit. Het laatste semester staat in hetteken van het afstuderen als bachelor en studenten volgen daarnaast nog 18 EC aanvelplichtegemeenschappelijke vakken. De faculteit Bouwkunde aan de 'IU/e vult dit afstuderen in meteen multidiscþJinair project. Hierin werken studenten in groepen van vijf tot acht studentenaaî een aan de praktijk getelateerde ontwerpopgave. In iedere groep zijn alle discþlinesvertegerìwoordþd. De opleiding beoogt hiermee studenten te leren om vanuit een eigenspecialisatie binnen een teâm te functionererì, comrnuniceren en beslissingerì te nemerì.

Ten slotte ktijg.o studenten ieder studiejaar portfolio ondetwijs. Dit is er op gedchr het leer-en keuzeptoces van de studenten te expliciteren en te motiveren. Ieder jaar dienen zlj ketzeste maken voor de invulling van hun studie in het volgende jattr. Deze keuzes motiverenstudenten in het portfolio.

De commissie heeft met studentefi en alumni gesproken over het bachelorprogxnma. Zt1zlin erg tevreden over het progøirlirrrra. Met name de brede basis die de bacheloropleiding legtwotdt gewaatdeetd. In de opleiding is zowel veel aandacht voor de ontrrerpk¿nt van hetvakgebied ¡ls voor de technische aspecten. Alumni ervaren veel profijt van de btedekennisbasis dte zlj in de bacheloropleiding hebben opgedaan. Voor een aantal studenten is desterke ontwikkeling op het technische aspect van de bouwkunde een teden geweest om tekiezen voor de opleiding am de TU / e. Als aandachtspunt wordt v¡el het grote aaîtaJ. vakkengenoemd en de vers.ippering die daatdoor deels ontstaat. Ook merken studenten op dat demogelijkheden om een pedode in het buitenland te studeren beperkt dan wel onbekend zijn.

De commissie heeft kennis genomen van het prograrnma van de bacheloropleidtng. Zï1hetkent in de projecten en vakken duidelijk alle aspecten van de bouwkundþe discþline en dewetenschappÜk basis \ñ/aarop deze steunen. Wel is binnen de brede opzet hetsociaalwetenschappelijk kennisdomein beperkt aan'wezig. De wijze wa rop het programmastudenten opleidt tot multidisciplinaire bouwkundig ingenieurs, onder andere door middel

16 QANU/ Rouwkunde, Technìsche Univcrsiteit Eindhoven

van het multidisciplinat ptoject, wotdt zeer gew^àrdeerd door de commissíe. Zlj erkent demaatschappelijke relevantie van een multidisciplinair perspectief op ontwe{popgaven. Decommissie spteekt tevens haat wzatdering uit over de wtjze waarop door middel vanportfolio-onderwûs studenten begeleid worden in de keuzes die zij gedurende hun opleidingmaken. Deze keazes blijven relatief: zij Iaten studenten toe de eigen talenten en interesses teverkerinerì maat lzten een voldoende brede waaier vân mâsterkeuzen open. De commissiewaardeett dit geslaagd samenspel v^rr brede basisvorming, multidisciplinadteit enverkennende keuze. De commissie moedigt de faculteit

^ î om de mogelijkheden voor

studenten om internationale ervaring op te doen tijdens de opleiding te vetbetefen, eendergelijke ervaring heeft voot studenten een grote meerwaarde in hun vorming.

2. 1 .2 Caricaløn narteroþleiding

De mastetopleiding ArchitecTure, Building and Planningvan de TU/e wordt aangeboden in achtafstudeerrichtingen:

Atchitecture;Building Technolory;Cons truction Technology;Desþ and Decision Suppott Systems;Physics of the Built Environment;Real Estate Management and Developmen!Structural Desþ;Urban Desþ and Planning.

Voor de tichting Construction Terhnologtgeldt dat deze met irgrg van het studiejaar 2072-2073is samengegaan met de richting Building Technolog. De afstudeerichting Design ønd Decisiott

Supporr Slstens wotdt niet meer als losse richting aangeboden, ma.^t de bestaande kennis op ditvlak ís gerntegteetd in de andete afstudeerrichtingen.

Het curiculum kan in voltijd en in deeltijd gevolgd worden, het deeltiids programma ishetzelfde, maar wordt in een aângepast tempo doodopen. Yan deze mogelijkheid wordtslechts zeet spotadisch gebruik gemaakt. De masteropleiding is verdeeld in vier semesters vâfleen half jaar waattn 30 EC progrz;mma, wotdt aangeboden. Voor alle progtamma's geldt datdeze bestaan uit minimaal 15 EC verplichte vakken, keuzevakken (9 EC) en afhankelijk vande richting nog 15 EC verplichte of keuzevakken. Deze vakken bieden een vetdieping tenopzichte van de in de bachelor opgedane domeinspecieke kennis en op de algemenecompetentiegebieden. De student voert in de eerste dde semesters teverìs masterptojecten uit(37 F;C) en schrijft een tesearchproposal (4 EC). In het derde semestet wordt een startgemaakt met het afstudeelproject (37 EC) dat ook het gehele vietde semester besl¿at. Evenalsin de bacheloropleiding expliciteert de student gemaakte keuzes in het progreirnrn in eenmastetportfolio (3 Eg. Een volledþ'weergave van de programma's is opgenomen in Btllage4.

De afstudeertichting Arc/titecløre brengt studenten vanuit de architectuur een diepgaande,innovatieve onnverpattitude bíj waarmee zij itch oriënteren op de samenwerking tussen deverschillende bouwkundige discþlines. Studenten volgen vakken in het gebied vanarchitectuurgeschiedenis en -theorie, architectuuranalyse, architectuurfilosofie, strategie enmethodologie.

De afstudeerrichting BuildingTechnologt richt zich op de technische kant van het ofltwerpefr ende maakbaarheid van çbouwen. In deze specialisatie gaat het over de techniek van het

17QANU/ Bouwkunde, Technische Universiteit Eindhoven

bouwen en het doel- en ptestatiegeticht verleggen van grcnzen gericht op maatschappelijkethema's als energie, duurzaamheíd, veiligheid en vergrijzing. Studenten voþen onder anderevakken ptoductontwikkelíng, onderzoeksmethoden, en gerntegreerde bouwtechnologie.

Ook Constntction Technologt rtcht zich op de technische kant van het ontwerpen van gebouwen,Het programma ticht zich hietbij op de samenhang tussen ontwerp en uitvoering lrân eengebouw. F,netzijds ontwikkelen studenten kennis over de uitvoerbaarheid van een bouwplan,andezijds wordt begdp ontwikkeld voor de u/âârden die ontwerpers bewegen. Naast demasterprojecten volgen studenten vakken gericht op materiaal, maatbeheersing, organisatie encultuur.

Studenten met interesse in Computer Àided Desþ (CAD) en Bouw Informatie Modellen(BII\4 kunnen afstuderen inDesþ andDecision Suþþort Sltstems. Door de combinatie van eenbepaalde afstudeerrichting en de nieuwste kennis uit de Bouwlnformatica kunnen innovatieveoplossingen worden gevonden.

Pþtsics of the Built Environrnent heeft als doelstelling om nieuwe kennis te verwerveri enontwetpmethoden te ontwikkelen en te integreren die leiden tot een dvvrzaam, gezond,comfortabel en productief binnen- en buitenmilieu. De aandacht is gericht op frsischeaspecten en processen zoals v/armte- en vochttransport in constructies, luchtkwaliteit,daglicht en kunstlicht, akoestieþ verwarming, ventilatie en airconditioning.

Real E!Íate Management and Deuelopment l<tikt naar vastgoed vanuit het petspectief van devnagkant van gebruikers varì vastgoed ert rr ar de ruimte en plaats aspecten ervan. Hetprogtamma combineert kennis uit verschillende discþlines: management, atchitectuur,financiën, planning psychologie, geografi.e en economie. Studenten doen multidisciplinairekennis en onderzoeksvaardigheden op.

De afstudeetrichting Structural Design houdt zichbezig met het ontwerp van de structuur vangebouwen waatbij nazst cteattvtteit en techniek ook kennis van mechanica en materalen vanbelang zijn. Studenten voþen ondet andere vakken over methodes voor berekening vanstructurerì, geotechnieþ stabiliteit en staal- en houtstructuren.

De afstudeerrichting Urbøn Design and Planning :!..cht zich op strategische interventies in deruimtelijke omgeving. Met kennis van stedenbouwkundige theorie, stedelijke analyse enstedelijke concepten kijken studenten tt ^Í maatschappelijke ontwikkelingen rondomruimtelijke kwesties ertfl ar strategieën om deze on¡vikkelingen te beantwoorden.

Het is voot goede studenten mogelijk om 'gecombineerd' af te studeren. Dit betekent datstudenten hun keuzeruimte invullen met vakken van eerì andere afstudeerrichting. Deontwerp- en onderzoeksprojecten die zíi uilvoeren bevatten aspecten v^ra beideafstudeerrichtingen. Studenten dienen nog 16 EC extra cursorisch ondenvijs te voþn omdaadwerkelijk gecombineerd af te studeren. In de toekomst zaL deze mogdt1kheid beschouwden gepromoot worden als 'honoursptograrnmâ'. Dit biedt ook een kans in de internationaleprofilering.

Studenten zijn over het algemeen tevteden over het prograrnßa in de masteropleiding. Hetprogranìma biedt voþns hen duidelijk een verdieping en specialísatie van de kennis uit debacheloropleiding. F,ern aantal. geeft aan dat zij de integratie van een stage in het programmazouden aznbevelen. Degenen die buiten het curriculum om stage hebben gelopen geverì aândat dit een grote meerwaarde is in hun opleiding. Ook merken studenten op dat het portfolio-

18 Q,{NU/ Bouwkunde,'Iechrúsche Universiteit Eindhoven

ondetwûs in de masteropleiding in hun ogen te weinig meerwaarde heeft, in tegenstelling totin de bacheloropleiding. In de praktijk onderbouwen zij hun keuzes in de masteropieiding pas

achteraf in hun portfolio. Alumni spreken hun waatdedng uit voor de specialisatie die in demastetopleiding aarstezig is. De kennis dte zij hebben opgedaan sluit goed aan op hunhuidtge beroep spraktij k.

De commissie heeft kennis genomen van de verschillende afstudeerichtingen in demasteropleiding. Ztjbeoordeelt deze als gedegen en complete programma'l Zij merkt daarbijop dat het sterke multidisciplinaire katakter van de bacheloropleiding in de masteropleidingplaats maakt voor specialisatie. Dit past binnen de gekende logica varÌ een masteropleiding.Het afstuderen binnen een technische discipline en architectuur is é,én v^n dedubbeltichtingen waarbinnen hele goede studenten dubbel kunnen afstuderen. De faculteitfaciliteert exellente studenten met dit uitdagende dubbelaanbod. Daarbij worden tweespecialismen verenigd tot een gewenste interdisciplinaire expettise die inspeelt opmaatschappelijke, nrimtelijke en professionele onnvikkelingen. Additioneel dienen 76

studiepunten bovenop het reguüere afstudeetprograrnmâ te worden gevolgd. Het verdientvoþns de commissie aanbeveling te onderzoeken of deze tot nu toe uitzondedijke keuzebetet kan wotden gepromoot of kan worden aangeboden als coutante afstudeerrichting (mettoegang tot het architectentegister). Meet algemeen kan men dit ook onderzoeken voorandete intetessante dubbekichtingen, zoals bijvoorbeeld Architectøre - Urþan Design øndPlannin¿.

2.2Didactisch conceptDe commissie is nagegaan in hoeverte et sprake is van een passend didactisch concept datvertaald is naar adequate werkvormen en dat op een wijze wordt'tngezet, zoals dat vanopleidingen in de Bou¡¡kunde verwacht zou mogen worden.

Voor zowel de bachelot- als de masteropleiding geldt dat het gehanteerde didactisch modeibeschteven is als 'schering en inslag'. Flietmee bedoelt de faculteit dat et in het cursorischonderwijs gewerkt wordt aan het bijbtengen van kennis, ínzicht en in mindere m^te kunde:schering. In de vakken krijgen studenten kennis over bepaalde materie en over de positiedaawan in de bouwlcundige discþline, Dit vormt de inhoudelijke basis wâârop studentenvetdet werkerì

^art, analyse, ontwerpend ondetzoek, synthese en toepassing in het

ptojecnvetk: inslag. Vervolgens $¡orden in het projectwerk twee andere didactischecomponenten aarìgesproken; studenten integteren de opgedane kennis en maken eenverøalslag naar ptaktsche toepassing ewan, tegelijk genereren zij nieuwe kennis doorontwerpend onderzoek

Bij het onder standaatd 1 beschreven Eindhovens Onderwijsmodel hoort dat studenten breedgeschoolde gesptekspartners zljn. Dit komt tot uiting in de breedte van de kennisvakken,maar ookin de multidiscþlinaire opzetten vân een aantù, ontwerpprojecten.

2.2.1 OúwerpgerirlttBínnen de gehele TU/e is het zogenaamde 'Ontwerp Gericht Onderwíjs'(Oco) ingevoerdals invulling van technisch-wetenschappelijk onderwijs. Studenten analyseren en beoordelentechnische systemen en worden in staat gesteld om vernieuwende systemen te ontwerpen. Inhet ptojectonderwijs wetken studenten in kleine ateliers aan ontwe{popdrachten. Deze zljntechnisch geotiénteerd. Docenten met ervaring in de ontwerpprâktijk begeleiden de studententijdens het proiectwerk. Het OGO maakt een steeds groter onderdeel uit van het onderwijs:in het eerste bachelorjaar is dit circa 50o/o van de contacttijd, in het laatste bachelo\aar en heteerste masterjazt is dit zo'n 80o/o. Yanaf het tweede bachelorjaar zljn de ontwelpen in

Q-ANU/ Bouwkunde, Technische Universiteit Eindhoven 19

toenemende m^te gerel2Lteerd aan het profiel waarin studenten zich tn meerdere of minderemate speciâliseten. In de bacheloropleiding zrjn de ontwerpprojecten in meer of minderemate multidiscþlinair v¡n aatd. In de masterfase werken studenten aan onßverpopgâvenvanuit hun eþn afstudeerichting en maakt deze multidisciplinake opzet plzats voor meerdiscipline specifiek ontwelpend ondezoek of een onderzoekend ontwerp.Studenten leten te ontwe{pen op basis vân een analyse van de bouwopgave en van decondities waarbinnen het ontweqp gerealiseerd dient te worden. In de gesprekken metstudenten geven zij aan dat zlj duidelijk gestimuleerd worden om deze orrwerpstappen tedoorlopen. Tijdens het proiectwetk rapporteren studenten mondeling en schriftelijk over hetontwerpproces, hun ptoduct en de ptesentatie eryan, Studenten documenteren in een logboekhun vorderingen. In de gesprekken dte ztj met de commissieleden voeren geven studentenaan voldoende en onderbouwde feedback te ontvangen op hun ontwe{pprojecten. Z\ zienverschillen in de begeleiding van docenten per ontwerpproject en beschouwen dit als eentoegevoegde waarde op deze wljze krijgen zij verschillende perspectieven opontwerpopdrachten mee.

Tijdens het visitatiebezoek heeft de commissie diverse ontwerpen van studenten van beideopleidingen bestudeerd. De cornmissie heeft een goede indruk gekregen van de opbouw vanhet ontweqpcurriculum en concludeert dat studenten methodisch leren ontwerpen. Decornmissie ziet een duidelijke progtessie in de complexiteit van de ontwerpen en heeftvastgesteld dat de hvaliteit van de ontwerpen van een voldoende tot goed niveau is.

2.2.2 lYerkaoff/len

Het cursorisch onderwijs wordt ge€leven in combinaties van hoorcolleges en werkcolleges ofpraktische oefeningen. Het projectwerk is een specifieke werkvorm waarbtj studenten ingroePen wetken onder begeleiding van vier docenten. Daamaast hanteren debacheloropleiding en de mastetopleiding portfolio onderwijs als werkvotm. Hierin staat hetleet- en vootal het keuzeproces van de student centraal. De commissie merkt op dat dezeterm wât verwarrend is: het beteft geen onderwijs in het maken van een potfolio maar is eenhulpmiddel om te leren kiezen. In het eerste jaar van de bacheloropleiding spitst deze keuzezich toe op de profielen, in het tweede jaar op de keuze voor een minor en in het derdebachelorjaar op de doorgemaakte ontwikkeling en de te voþn afstudeerrichting in demastetopleiding. In de masteropleiding dcht het portfolio-onderwijs zich opcompetentieontwikkeling en op het presenterefl van een afstudeerplan. Zoals eetdet gesteldmerkten meerdere studenten op dat het portfolio onderwijs n zrln huidþe vorm in demasteropleiding weinþ mee¡vaarde oplevert.

De commissie constateert dut beide opleidingen een pâssende mix van werkvoünentoepassen. De samenhâng russen kennisvakken en ontwetpl .r, onderzoelsprojecten komt inde opvatting van de cornmissie voldoende n ar voteî. Het multidiscþlinaire kaøkter komt inhet proiectwerk in de bacheloropleiding duideliik 17

^t voteî. De commissie waardeert de

wtjze waarop de opleidingen door middel van de portfoJio-werkvorm studenten bewust lerenollag

^n met keuzes tijdens hun studie en betreurt dat de positieve ettanngmet dit portfolio

onderwÜs in de bacheloropleiding nog geen âangepâst vervoþ kreeg in de masteropleiding. Inde masteropleiding kan portfolio als hulpmiddei om studiekeuzes te maken volgens decommissie pto-actiever worden toegepast. Dit vergt vermoedelijk een bijsturing van dedoelstellingen en wedavij ze er\Í^rt.

20 QANU/ Bouwkulde, Technische Universiteit Eindhoven

2.2.3 fuktie net de praktþ'kBinnen de bacheloropleiding wordt de relatie met de beroepspraktijk van bouwkundigen metname gelegd door de docenten die hun aanstelling bij de TU/e combineren met een functie inde beroepspraktijk. Zljbrengen in de begeleiding van studenten hun ervaring de praktijk mee.De ontwerpopdtacht van het afsluitende multidisciplinair project heeft altijd betrekking opeen reëIe praktijkopgave,waarbtj middels lezingen de betrokken partijen hun inzichten met destudenten delen. Binnen de faculteit is ook een Bouwkundervinkel gerealiseerd waar huurdersen stichtingen ptaktijlcvragen adresseren. Deze worden door studenten onder begeleiding vandocenten uitgewerkt en in sommige gevallen vervolgens ook gerealiseerd.

De mastetopleiding differentieert op discþlinaire diepgang. In vrijwel alle projecten ztjnstudenten betrokken bij televante maatschappelijke vraagstukken. De wijze waarop ditgebeurt, verschilt per afstudeerrichting. Binnen sommige afstudeerrichtingen voerenstudenten hun afstudee¡¡terk uit in een exterfle orgSnisatie. Bij andere dchtingen wetken zijbijvoorbeeld mee

^ fl contt^ctondetzoek van de faculteit. De faculteit heeft met de dienst

Stedelijke ontwikkeling en beheer en de dienst Maatschappelijke ontwikkeling van degemeente Eindhoven een convenant gesloten. In projecten werken docenten enmasterstudenten

^an onderzoek voor de gemeente. Het is voor studenten in de

masteropleiding tevens mogelíjk om praktijkervadng op te doen in het keuzevakPraktijkproject (11 EC). In de gesprekken met studenten blijkt dat de voorwaarden waaraa¡dergelijke praktijkprojecten moeten voldoen niet altijd duidelijk zljn en dat het lastþkan zijnom goedkeuring te kriíg"r voor een ptaktijkproject bij a îva'ng hiervan. Studenten die weleen stage hebben gelopen, hebben dit veelal buiten het Praktijkproject om gedaan alsverlenging van hun studie. Zíj zljn unaniem positief over de toegevoegde waarde van hunstages.

Naast de cutriculaire verbindingen met de praktijk is ook de studievereniging van de faculteitactiefin het organisetefl van excursies, lezingen en studiereizen.

De commissie concludeert dât binnen beide opleidingen een sterke verbinding bestaat met deptaktijk van de discþline, onder andere doot stafleden die ook in het werkveld actief zijn. Decommissie beveeh ^aî oÍn de mogelijkheden voot stages tijdens de masteropleidingduidelijket te communiceren met studenten en deze mogelijkheden te versterken. In het kadervan de verbinding met de beroepspraktijk is het betrekken van alumni ook een middel dat defaculteit in kan zetten. Uit de gesprekken met alumni blijkt dat er op universiteítsniveauactiviteiten worden georganiseerd voor alumni, ook verschijnen er nieuwsbrieven. Daatnaastheeft een aa¡tal op persoonlijke titel nog contact met docenten in het kader van onderwijs ofpraktijkopdrachten. De commissie moedigt de faculteit aarì om het contact met alumni in ditkader te vetstetken. Door alumni in te zetten voor bijvootbeeld gastlessen kan de verbindingmet de beroepsptaktijk verstetkt worden. Tevens is dit een middel om boegbeelden in deberoepspraktijk die hun opleiding aan de TU /e hebben genoten te verbinden met het huidigeonderwijs en de faculteit.

2.2.4 Rektie net otdetqoek

De opleidingen Bouvkunde en Architeúurq Building ønd Plamirg profileren zich als

onderzoeksgedchte opleidingen. In de bachelotopleiding komt dit tot uiting in de colleges ende ontwerpaanpak van docenten die zelf verbonden zijn aan onderzoek binnen de faculteit.Eb". wetenschappeliik publicaties en actuele wetenschappelijke theorieên worden verwerktin de studiematedalen. Het onderzoek van de faculteit is recent gevisiteerd en scoorde daarbljgoed tot zeer goed. }{et zell leren onderzoek doen, zit in de bacheloropleiding venveven invakken onderzoeksvaardigheden in het eerste en in het detde jaar (totaal6 EC). Studenten

QÂNU/ Bouwkulde, -Iechnische Univcrsiteit Eindhoven 21,

van de bacheloropleiding geven in het gesprek met de commissie aan dat zij in colleges welindrukken krijgen van actueel onderzoek. Docenten vertellen met rarne in het tweede enderde jaar in projecten en profi.elvakken ovet hun eigen onderzoek. Studenten geven aan datztimet name ondenoekend leren denken bij de aanpzkvafl eeû ontwerp, meer dan datzedaadwerkelijk opgeleid worden tot ondetzoeker. De commissie concludeert dat studenten inde bachelor voldoende in aanraking komen met aspecten van wetenschappelijk onderzoek.

In de masteropleiding brengen docenten in toenemende mate hun eigen onderzoekswerkover in de collegestof. Studenten lichten toe dat in de masteropleiding ieder project statr methet uitvoeren varÌ eefl ondetzoek, deze fase beslaat ongeveer de helft van het projectwerk. Zijvoeren vootafgaand aan hun afstudeetproject een onderzoeksproject uit. Tijdens hetafstuderen zelf is er in veel afstudeerrichtingen spmke van ifltegratie in het lopende onderzoekvan de afdelingen. Studenten leveten met hun afstudeerproject een bijdrage aan ditonderzoek. Tijdens het visitatiebezoek heeft de commissie een overzicht gekregen van deafstudeerwerken die hebben geleid tot publicatie in een wetenschappelijk tijdschrift. Decommissie constateert dat studenten in hun masteropleiding veel in contact komen metwetenschappelijk ondetzoek en dat de opleiding sterk verankerd is in het onderzoek van defaculteit. De wetenschappelijke vorming van studenten is daarmee in hoge mate onderdeelvan hun opleiding. In het btlzonder waardeert de commissie het samenspel van ontwerp enonderzoek. Niettemin kan niet elke voorstudie die deel uitmaakt van het normaleontwelpproces zonder meer als wetenschappelijk onderzoek bestempeld worden. Dit maaktdeel uit van een internationaal debat binnen het ontwerponderwijs. De comrnissie moedigt deTU/e aaî om vanuit haar eigen ewaring bij te dragen tot een beter inzicht in ontweqpendonderzoek eo de rol eryan in de bachelor- en masteropleiding.

2.3 Redesign bacheloropleidingMet ingang van collegejaat 2012-2013 is universiteitsbreed een nieuw onderwijsmodel voor debacheloropleidingen ingevoerd. De doelstellingen van dit nieuwe model zijnhetverhogen vande instroom door het aantrekken van een ander type bèta, het verbeteten van de rendementenen het vethogen van de gediplomeerde uitsttoom. De kern van het nieuwe model is dat er eenbachelorcollege wordt voffngegeven waann studenten vraaggestuud hunonderwij spr o gramma. voþen.

Alle studenten varr de TU/e volgen een basis vafl 30 EC vakken in rviskunde,natuurwetenschappen, engineering, ontwerpr sociale wetenschappen en ptofessionelevaardigheden. Voor een azntal van de bètavakken geldt dat deze it verschillende variantengegeYen wordt. Zo voþen studenten Bouwkunde de natuurwetenschappelijke vakken in eentoegepâste vainnt bij hun eþn docenten,

Naast deze basis bestaat het discþJinegebonden curriculum uit 90 EC. Studenten volgenverder 15 EC USE vakken (User persþectiue, Sociøal perspectiae en Enterpr*e þersþutiu) en 45 ECkeuzevakken. Alle vakken dienen een omvaûg te hebben van 5 EC of een veelvoud daawan.Voor Bourvkunde betekent dit dat sommige kleinere vakken gebundeld zljn tot grotereeenheden. Als gevoþ van de grotere hoeveelheid gemeenschappelijke vakken is het voorstudenten van de'fU/e gemakkelijker om tussentijds van opleiding te srvitchen.

De commissie heeft in de gesprekken nadere toelichting gekregen over de aard van decurriculumvernieuwing Ondanks dat het een door het College van Bestuur geïnitieerdevetnieuwing is, is er in verscbillende overlegorganen actief meegewerkt aat de invulling vanhet nieuwe model voot de bacheloropleiding Bouwkunde. De commissie is nog onvoldoendegernformeerd ovet de invulling van het nieuwe curriculum om te kunnen beoordelen of ðeze

22 QANU/ Botrwkunde, Technische Universiteit Eindhoven

vernieuwing ook een hvaliteitsverbetering zal betekenen. Zlj merkt op dat de Bouwkundediscþline v^î n tLtre teeds een breed perspecúef heeft en dat de huidige brede opzet v^î debacheloropleiding waznn studenten kennismaken met alle aspecterì van de eþn discipline,een waatdevol kenmetk is van de opleiding. ZLj adviseert het management om in devormgeving van het nieuwe cur¡iculum deze karakteristiek te bev¡aken. Specifiek vraag¡ decommissie zich af of het bachelorcollege genoeg ruimte vrijlaat om de nodþe breedte van de

discþline Bouwkunde teverzoeîen met de even noodzakelijke diepgang van de verschillendekenniscomponenterì. De brede basis combineett de opleiding riu op een goede manier metruimte voot profilenngwaatdoor studenten al vanaf het tweede jaar specifieker vanuit huneþn affiniteit binnen de discipline werken zonder hun latere keuze tussen diversemasterrichtingen al te sterk in te perken.

Tegelijkertijd beveelt de commissie aan om deze noodzakelijk geworden vernieuwing ^

fl tegrijpen om w^ r mogelijk verbeteringen in het programma te realiseren (bijvoorbeeld in hetterugdringett vatt versnippering in kleine vakken) en tegelijk toe te zien op behoud enontu¡ikkeling van alle voor de discipline belangrijke kennisdomeinen.

2.4 Insttoom en studeerbaarheidDe kwantitatieve gegevens over de insttoom, studielast en rendementen van de bachelor- enmasteropleiding zijn opgenomen in Bijlage 5.

2.4./ Instroom

De instroom in de bacheloropleiding Bouwkunde is grotendeels afkomstþ van eenNederlandse Vwo-opleiding. Zij drenen in een profiel met nâtuurkunde en wiskunde Beindexamen te hebben gedaan. Na een aantaL jaren steeds te groeien is n 2070-2011 voor heteerst een lichte daling in deze instroom opgetreden. De insttoom vanuit het HBO en vanuithet buitenland stijgt de afgelopen jaten sterk. Deze studenten schrijven zich ir voor de

bachelorcpleiding,m^at voþen daar slechts 30 EC schakeþrogr^mma. omvervoþns door testromen ¡azr de masteropleiding. Deze insffoom maakt inmiddels ctca 40o/o uit van deinsttoom in de bacheloropleiding. Jaarlijks stromen may,srnaal tien studenten ín die dedeeltijdvariant voþn.

In de masteropleiding is de instroom voor 9070 afkomstig uit de eþn bacheloropleiding.

J-dtjk* stromen één tot vijf studenten in de deeltijdvariant in. Studenten konden tot hetstudiejaar 2072-2073 instromen wanneer z|j nog maximaal 20 EC van hun bacheloropleidingdienden af te ronden. Met ingang van september 201,2 is echter de zogenaamde harde knipingevoerd, wat betekent dat studenten eerst hun bachelordiploma dienen te behalen om temogen instromen in de masteropleiding. Sinds 2009 wordt het gehele maste{programma inhet Engels verzorgd. Daarmee is de opleiding toegankelijk gewotden voor internationalestudenten. Deze instroom komt )angzaast op gâng, ínmiddels is dit zo'n 7oo/o varr de totaleinstroom. Daarnazst itjn er ook internationale studenten die in het kader van het Erasmusuitwisselingsprografruna een semester aan de TU /e studeren. De commissie heeft tijdens hetbezoek aan de facukeit een overztcht bestudeetd van de instroom van intemationalestudenten. Zlj constateert d^t de deelname van internationale studenten aan de gehele of eendeel van de masteropleiding stijgt. Ook zrjn et diverse internationale docenten aan deopleiding verbonden. De commissie moedigt de faculteit

^ î oÍn nog nadrukkelijker in te

zetterr op het aantrekken van intemationale studenten om daarmee het internationale karaktervan de opleiding te versterken, zowel wat de studentenpopulatie als wat de inhoudelijkeuitbor¡v¡ van de discipline betreft. Een mogelijke invalshoek hiervoor is het nadrukkelijkeruitdragen en f¿ciliteren van de mogelijkheid tot gecombineerd afstuderen.

QÂ|ilJ/ Bouwkunde, Technische Universiteit Eindhoven 23

Verschillende combinaties, zoals deze van een architectuumaster met een technischeafstudeerrichting of van Arcbitectøre en Urban Design and Plønning zljn voor deze studentenvoþns de commissie zeet aantrekkelijk.

2.4.2 Studeerbaarheid

De studielast van de opleidingen ís opgebouwd uit contacturerì, projectwerk en zelfstudie. Inde kritische reflecties ztjn ovetzichten opgenomen van de verdeling vân de nominalestudielast (1680 uut per jatt) over deze onderdelen. Gemiddeld bestaat bijna 5Oo/" van destudiel¿st uit zelfstudie. Alleen in het laatste jaar van de masteropleiding neemt dit toe totbijna drie lrr¡¡art van de studielast. Dit hangt samen met het individuele werk aan hetafstudeerproject.

Tijdens het visitatiebezoek heeft de commissie met sh;denten gesproken over de door henefrràren studielast. Zowel de studenten van de bacheloropleiding Bouwkunde als van demastetopleidingArcbiîecture, Building and Planuinggeven aan dat zijhet progr mml- als intensiefervaren, ma l dat de studielast niet te zwaat is. Studenten geven

^an dat in de

bachelotopleiding er veel studieonderdelen tegelijk lopen waardoot de belasting hoog kanziln. Hierbij is et met î me a n het einde vân een kwartaal een piekbelasting, waar in hetbegin van een lcrvartaal de belasting wat terugneemt. De daadwerkelijke studielast van deonderdelen van het curriculum wordt getoetst in teguliere vakevaluaties en in audits van deopleidinpcommissie. 'W'anneer deze onderzoeken daar aanleiding toe geven, wordt destudielast van een onderdeel bijgesteld.

De faculteit kiest er enerzljds voor om studenten zo veel mogelijk te laten doorstromen naarvervoþondet<lelen van hun opleiding, ook als er nog deficiënties zijn. Tegeblkertijd wetpt zljeen aantal dtempels op om te voorkomen dat studenten te veel studielast voor zich uitschuiven. Deze drempels zitten in het projectwerk: ieder project kan pas gestart worden bijeen voldoende beoordeliog van het voorgaande project. Daatnaast dienen studenten in heteerste iaat mtnimaal de helft van het cursodsch onderwijs en de helft van het ptojectwerk afte tonden om een positief Bindend StudieAdvies (BSA) te krijgen en de opleiding te mogenvervoþn. Zozls eerder vermeld is het vanaf 201,2-201,3 voor doorstroom flâar demasteropleiding nodig om de gehele bacheloropleiding af re ronden.

Om studenten te begeleiden bij het succesvol studeren zet de faculteit twee vormen vanstudiebegeleiding in. Ten eerste spreken studenten van beide opleidingen in het kader vanportfolio-onderwijs íeder jaat met een docent of student-assistent over de keuzes die ziijmaken in de opleiding. Studenten die tegen ptoblemen aanlopen bif hun studie kunnendaarvoor tetecht bij de studíeadviseurs vân de opleiding. In het gesprek met de commissiegeeft één v¿n de studieadvisevrs

^an dat de capaitteit hiervoor is uitçbreid waatdoor er

iedere dag een studieadviseur beschikbaar is voor studenten. \f,/aar nodig kunnen destudieadviseurs doorvet:xtjzen naar de universitaire studieadviseurs die gespecialiseetdeb egeleiding door bijvootbeeld p sycholo gen bieden.

De ingezette middelen om succesvolle doorsttoom in beide opleidingen te bevorderenresulteren nog niet in goede tendementen. Voor de bacheloropleiding geldt dat slechts 1370het diploma binnen de nominale drie jaar haalt, 38o/o haalt binnen vjrer jazr_ een diploma.Studenten doen gemiddeld zo'n 35 maanden over hun masteropleiding. Doordat voorheenstudeûten zonder bachelordiplorna aI door konden stromeri naat de masteropleiding is degemiddelde studieduur deels vertekend. De gemiddelde totale verblijfsduur van studenten diehun masterrlíFloma behalen is bijna 80 maanden, oftervel anderhalf tot twee jaar rneet dannominaal. Studenten geven aan dat zij in veel gevallen bewust kiezen voor het oplopen van

24 QANU/ Bouwkunde,'Iechnìsche Universiteit Eildhoven

vertraging dootdat zij deelnemen âan extra-cutriculaire activiteiten zoals bestuurswerk ofstages. 'Wanneer extra studieduut interessante extra-curriculaire activiteiten mogelijk maakt,beschouwen deze studenten dit als een vetdedigbare afweging.

De commissie concludeert dat ondanks onvoldoende rendementen bij beide opleidingen ergeen aanwijzingen zijn dat de feitelijke studielast te hoog is. De faculteit zet bovendienvoldoende begeleiding in om studenten met studieproblemen te heþen.

2.5 PersoneelDe commissie heeft de h¡¡aüteit en kwantiteit van het personeel bestudeerd. lVat betreft dekwaliteit hanteett de faculteit een aantal richtlijnen om deze te versterken. Ten eerste dienennieuwe stafleden geptomoveerd te zijn. De commissie begrijpt deze tendens vanverwetenschappelijking maar beveelt tegelijk aan alles in het werk te stellen om voldoendeontwelperstalent in de staf te blijven opnemen. Een hoogwaardige Bouwkunde opleiding kanniet zonder een evenwicht in de staf van talentvolle ontwe{pers, gedteven didactici en sterkeonderzoekers. Ten tweede dienen de stafleden affiniteit te hebben met onderwijs en ditonderwûskundig t. onderbouwen. Nieuwe stafleden dienen binnen dtie jaar na hunaanstelling de Basisl(u¡alificatie Onderwijs (BKO) te halen. De BKO beslaat eentrainingsprogrtmml- op zes onderdelen: ontwelpen, uitvoeren, toetsen, organiseren, evaluerenen professionaliseren van onderwijs. Voot de bestaande staf geldt dat zij de BKO dienen tebehalen om promotie te kunnen maken. Ook v¡anneer een docent slechte vakevaluatiesontvangt dient hij of ztj de BKO training te doorlopen. Aanvullend aan het BKO ttariectkrrnnen docenten diverse univetsiteitsbrede trainingen volgen, zoals 'Begeleiden vanmasterstudeflten', 'Stemtraining: en 'Schriftelijke toetsing'¡. Ook kunnen docentenondersteuning of advies vrÃgen van twee onderwijskundige medewerkers díe aan de faculteitverbonden zijn.

De commissie heeft kennis genomen van het overzicht van de door docenten gevolgdetainingen. Zij metkt op dat het aantal docenten met een BKO kwaliftcatie nog (te) beperkt is.Voþns het management is dit deels verootzaakt door de recente introductie van de BKO,deze is pas twee jaat geimplementeetd. Daarnaast vragen de ondenvijsvernieuwingen in hetkader van fudesign Bøchelorveel aandacht van docenten. Docenten zelf zegget dat de werkdrukhoog is. Naast onderzoeks- en onderwijstaken zljn ztj bel¿st met onderwijscoördinatie en -vernieuwing. Over het aantaJ, BKO-gecertificeerde docenten heeft de faculteit inmiddeisptestatieafspøken gernaakt met het College van Bestuur.

Studenten geverÌ azn dat zij tevteden zrjn ovet de krvaliteit van docenten. Zíj merken dat erstijlverschillen zljn, maar ovet de gehele linie bieden docenten goede instructie en begeleiding.Studenten wa tderen de inbreng van praktijkervaring van docenten in het ptojecnverk. Dedoot docenten ervâren werkdruk als gevolg van onderwijsvernieuwingen wordt doorstudenten niet bemetkt in de beschikbaarheid van docenten voor begeleiding. Wel geeft een

^ lntù van hen aan dat ze metken dat er soms meer verouderde collegedictaten gebruikt

wotden.

In de kritische reflecties is een overzicht opgenomen van de omvâng van de staf diebetrokken is bij het onderwijs in de bachelotopleiding en de masteropleiding. De 729medewerkers leveren tn totaal een onderwijscapaciteit van 82 fte, waatmee over deopleidingen als totaal een student-docenttatio wordt gerealiseerd van22,4:7.

De commissie constateet dat er voor de opleidingen voldoende personele capaciteitbeschikbaar is en dat de kwaliteit van de staf goed is. Zij heeft kennis genomen vân ontstâne

Q,{}ilJ/ Bouwkunde, 1'echnische Universiteit Eindhoven 25

vacatures binnen de stedenbouwkundige discipline en rekent er op dat deze tdequaat zullenwotden opgevuld. Met name ín de masteropleiding brengen docenten hoogwaar.ligeondetzoekscapactteit mee in het onderwijs. Wel meent de commissie dat de veryrijzngvan dehuidige staf op tennijn risico's in zich houdt.

2.6 Opleidingsspecifieke voorzieningenOp basis van de documentatíe dte zr1 heeft ontvangen, een tondleiding ter plaatse en degesprekken dîe zij heeft gevoerd met verschjllende gremia, stelt de commissie vâst dat ersptake is van adequate voorzieningen voor bachelor- en masterstudenten. In de tweegebouwen waar studenten onderwijs krijgen zrjn aIIe benodþde faciliteiten aznwezþ, zoals debibliotheek (elders op de campus), restaurant, boekwinkel en ICT faciliteiten. Studenrenhebben tijdens de ontweqpprojecten de beschikking over een eþn werþlek in deontwerpateliets.Daarnaast is et een studentenwerkplaats waar zij maquettes, productmodellenen proefstukken kunnen vetvaardtgen Hier is de beno.lìgde apparatuur voor beschikbaar,evenals personeel dat bekwaam is in het hanteren hiervan. Ook beschikt de faculteit over tiengespecialiseerde laboratoria, bíjvoorbeeld een licht laboratorium, akoestisch laboratorium eneen proefgevel. Studenten kunnen ten behoeve van hun eþn projectwerk en afstuderenonder begeleiding gebtuik maken van deze Labontona. De opleiding beschikt over eendigitale leetomgeving: OASE. In OASE staan persoonlijke roosters, cijfers, dieitaalstudiemateriaal per vak en wotden discussiegroepen met studenten gefaciliteerd. Ookverloopt de aan- en afmelding voor deelname aan vakken en tentamens via OÄSE.

In het gesprek met de commissie geven studenten aan dat zij zeer tevreden ztjn over deaansvezíge fzithteiten. De commissiè stelt vast dat er voor studenten en docenten zondermeer exc ellen te v o otzíetingen b e s chikb aat zljn.

2.6 KwaliteitszotgDe commissie heeft îageg

^n in hoevere studenten en docenten betrokken en gehoord

worden bij het evalueren en verbeteren van de kwaliteit van het onderwijs.

2.6. I Opleidingscomnissie

De bacheloropleiding Bouwktmde en de masteropleidrng Arcttitecture, Building and Plawinghebben êén gezamenlijke opleidingscommissie. Deze bewaakt de kwaliteit van beideopleidingen. Tijdens het visitatiebezoek heeft de commissie gesproken met eenvertegenwoordiging van de opleidingscommissie. Aanvullend heeft de commissie kennisgeflomen van verslagen van de opleidingscommissie.

Maandelijks vergadett de opieidingscommissie, bij een deel van het ovedeg is deopleidingsdirecteur aønurezþ om zo ditect de lopende zaken te bespreken. 'Wanneer

deopleidingscommissie grotere problemen of ideeën wil agenderen, dient zlj schtiftehjk eenadvies in bii het faculteitsbestuur. De opleidingscommissie werkt veel sâmen metmedewetkers kr¡¡aliteítszorg v^n de faculteit. Dit zrln onderwijskundigen die vanuit hunexpertise meewerken aan de verbetering van het onderwijs. Medeu¡erkers kwaliteitszorgbeoordelen alle vakwzluattes en bespreken de resultaten hiervan met de betreffende docent.Vakken 'worden eens per dne jaat geëvalueerd. W'anneer er sprake is van een nieuw vak, eennieuwe docent of een eerder zwak scorend vak vindt in ieder geval een evaluatie plaats. Deopleidingscommissie kijkt globaal nzar de uitkomsten van vakevaluaties.

De vernieuwing van het bachelotcutriculum die momenteel geimplementeerd wordt, is doorde opleidingscommissie natrw gevolgd. Hoewel deze vernieurving niet vanuit de faculteit zelfis gernitíeerd, zljn et wel werkgtoepen actief met het vertalen van de vernieuwing in het

26 Q,{NU/ Bouwkunde,'['echrúsche Universiteit Eindhoven

prcgr.^mmz' voor de Bouwkunde opleidingen. De opleidingscommissie volgt dezewerþtoepen en sþaleett w^at nodig aandachtspunten in de ontr'¡¿íkkeling, zoals de timingvan bepaalde vakken.

De commissie concludeert dat voot beide opleidingen voldoende kwaliteitsbewakinggeorganiseerd is. Medewerkers kwaliteitszorg spreken actief met docenten over deonderwûskq/aliteit, de opleidingscommissie bewaakt de overall-kwaliteit en sþaleert indiennodig knelpunten in het huidige onderwijs of in geplande onderwijsvernieuwingen.

2.6.2 Verbeterirgen na dt mige uisitatie

De visitatieprocedue is een belangdjk instrument in het kwaliteitssysteem vân opleidingen.De visitatiecommissie heeft met het management besproken wat zij gedaan hebben met deaanbevelingen van de vorþe visitatiecommissie. Het management heeft hiewan een overzichtopgesteld en besproken met de commissie. Een aantal. van deze aanbevelingen ztjnopgevoþd, zoals het uitbreiden van de capaciteit van studieadviseurs, het bieden vanstagemogelijkheden en het nadet uitwerken van richtlijnen en mijlpalen voor hetbachelolptoject. Andere aanbevelingen zijn nog in ontwikkeüng, zoals het bewaken van hetniveau van de HBO instroom, waarbij de opleiding vanaf het lopende studiejaar metmotivatiebrievel ga t wetken en het stimuleren van intetnationalisering bij docenten.

De commissie concludeert dat het management actief bezþ is met het bewaken van de

kwaliteit van de opleidingen. STel metkt zij op dat dit in sommþe gevallen langer duurt, alsvoorbeeld haalt de commissie de late invoering (september 2072) van de harde ktljp aan.

OvetwegingenDe commissie concludeert dat de inhoud en het niveau van de bacheloropleiding in zowel devoltijd als de deeltiídvatiant adequaat is en waarborgt dat afgestudeerden voldoen aar, deeindtermen van de opleiding.

De commissie concludeert dat de bacheloropleiding duidetiik een breed progamma biedtw

^raaee studenten een gedegen basis krijgen in kennis en vaardigheden van alle aspecten van

de bouwkundþe discipline. Zowel architectuur, stedenbouw, techniek als procesmanagementzrjn sterk vertegenwoordigd in de opieiding. De commissie spreekt haarbezotgdheid uit overde mogelijkheid om deze brede kennisbasis in het nieuwe curiculum voldoende compleet teintegreren. De brede basis combineert de opleiding nu op een goede maniet met ruimte voorprofilering waztdoor studenten al vanaf het tweede jaat specifieker vanuit hun eþn affrnttettbinnen de discþline wetken zonder hun mogelijkheden voor mastetprcgrzimma's al tedrastisch vâst te leggen. Het portfolio-onderwijs is in de ogen van de commissie een krachtþvotm om studenten te begeleiden bij het kiezen van hun eþn profilering. De commissiespteekt haa¡ wazrdering uit voot de multidisciplinaire aanpak die in een aarrtal projectenterugkomt. Fliemree voldoet de opleiding

^att een belangdjke behoefte vanuit debetoepspraktijk. Deze praktijþerichtheid komt ook terug in het projectrwerk waarbrlstudenten deels begeleid wotden door docenten met een deelúdfunctie in de beroepsprakijk.De btede kennisbasis, de mogelijkheden tot profìlering en de zin voor multidisciplinariteitg arL salraeî met eerì goede wetenschappelijke onderbouwing en met didactiek die interessevoor wetenschappüke verantwoording en kennismaking met wetenschappelijkeontrvikkeling stimuleert. Wel komt dit laatste minder goed tot uiting in de huidige opzet v^nhet bacheloreindptoject (zie ook Standaard 3).

Voor de masteropleiding concludeett de commissie dat deze complete en gedegenafstudeerrichti.g"r kent met een duidelijk specialiserende functie. Dit geldt voor de voltijd-

Q,{NIJ/ Bouwkunde, Technische Universiteit Eindhoven 27

en de deeltijdvariaflt van de opleiding. In het licht van veranderende maatschzppelijke,ruimtelijke en professionele condities vraâgt de commissie zich wel af of deze specialiseringniet te sterk werd doorgetrokken, bijvoorbeeld in het domein van de bouwtechniek. Decommissie heeft begrepen dat bijstuting op dit vlak gestatt is. De cornmissie suggereert datverscheidene specialismen - zoa)s architectuur en bouwtechniek - zich goed lenen voor eenslímme combinatie tot êên aantrekkelijke masterdchting. De commissie constateert dat deopleiding eeo duidelijke wetenschappelijke verankering heeft: studenten werken in veelgevallen mee

^aî het lopende onderzoek van de faculteit. De commissie moedigt de faculteit

aan om het internationale karakter van de masteropleiding nog verder te versterken door,bijvootbeeld met de mogelijkheid tot gecombineerd afstuderen, voor buitenlandse studentenhet ptogramma aansprekend te presentereri. Ook de eigen studenten en docenten kunnenmeer gestimuleerd worden om intetnationale ervaring op te doen. Terkoop' de goedekrvaliteit en schakel daar de alumni bijin.

De commissie constateert dat er voor beide opieidingen sprake is van een goede lçrvaliteit enhoeveelheid stafleden. Staf en studenten zijn bevoorrecht met excellente faciliteiten waaln zijhun onderwijs, ontwerp en onderzoek uit kunnen voeren.

De commissíe concludeert dat de inhoud en vormgeving van het programm4 de kwaliteit vanhet petsoneel, en de opleidingsspecifieke vootzieningen, de toegelaten studenten van zowelde bachelotopleiding als de masteropleiding in staat stellen om de beoogde eindkwalificatieste bereiken.

ConclusieBacbebnpleidingBouwkønd¿ (uo/t/d en deeltid): de cornmissie beoordeelt Standaard 2 ús goed.MasterEkiding Architectun, Building and Planning (ro/tù'd en fuettid): de commissie beoordeeltStandaard 2 als voldoende.

Standaatd 3: Toetsing en gerealiseerde eindkwalificatiesDe opleiding beschikt over een adequaat systeem vân toetshg en toont aa¡ dzt de beoogde eindkwalifi.catieswotden gerealiseerd.

ToelíchtingHet gerealiseetde niveau blijkt uit de tussentijdse en afsluitende toetserL de afstudeerwerken en de wljze waarcpafgesudeerden in de praktijk of in een vervoþopleiding functioneren. De toetsen en de beoordeling ztjnvahde,betrouwbaar en voor studenten inzichtelijk.

BevindingenIn deze standaatd worden de bevindingen ten

^ îzien van de toetsing weergegeven (3.1) en

vervoþns de vnag beantwoord of studenten de beoogde eindkrvalificaties v^rr deopleidinçn teahsercn (3.2).

3.1. ToetsingDe commissie is nagegaan of de opleidingen beschikken over een adegrnat systeem vantoetsing. Zijheeftgekeken naarhet toetsbeleid, het functioneren van de examencommissie ende toetsvorrnen, waarondet de opzet van de scriptieþrocedure).

3.1./ Toetsbeleid

Het toetsbeleid van de faculteit Bouwkunde is v/eergegeven in de Onderwijs- enexamentegeling (OER) zoals vastgesteld doot het faculteitsbestuur en in de examenregeling,

28 QAN U/ Bouwkunde, Techdsche Univc¡siteit Eindhoven

zoals opgesteld door de examencommissie. Hierin zijn richtlijnen met betrekking tot onderandere toetsvoffiìeri, toetsorga.nisatie, herkansingsbeleid, beoordeling enbemtaat opgenomen.

Elk onderwijsonderdeel wordt twee maal per jaar getoetst. Om de krvaliteit van de toetsing tebewaken wotden teritameris altijd door minimaal twee docenten opgesteld. Docenten krijgenscholing in het opstellen van goede toetsen in het kader van de Bl(O-trainingen. Daarnaastkunnen zlj advies inv¡innen bij de medewerkers kwaliteitszolg. Bij de beootdeling vanprojectwerk of bij mondelinge toetsing is er altijd een tweede beoordelaar betrokken om deconsistentie van de toetsing te waatborgen. Ten slotte wordt in de reguliere vakevaluaties ookeen oordeel gewazgd over de kwaliteit van de toetsing van het betreffende vak. Wanneer deevaluatie dax az¡Ieidtng toe geeft, ondemeemt de examencommissie hier actie op. Decommissie heeft tijdens het visitatiebezoek een aantal tentâmens ingezíen en vastçsteld datdeze van voldoende kwaliteit zijn.

Studenten kdjgen op verschillende wijze feedback op hun tentâmens en examens. Bijprojecnverk kdjgen studenten een formulier met feedback dat vervoþns mondeling wordttoegelicht door de docent, Studenten gerren aan dat zij de beootdelingen goed onderbouwdvinden. Bij tentamens geldt dat studenten 'rnzagerccht hebben en om een nabesprekingkunnen verzoeken. Indien zii het met een beoordeling oneens ztjn, dan kunnen ze volgens derichtlijnen uit het examenteglement een tweede beoordeling

^ nvr^geî.

Met de invoering van het nieuu¡e bachelotcutticulum geldt dat iedet onderwijsonderdeel voorminimaal 30o/o svotdt getoetst met tussentijdse toetsen. Deze worden echter niet altijd in eenfotmele tentamensetting afgenomen, maar deels ook met stemkastjes in een collegezaal. Deexamencommissie heeft tijdens het visitatiebezoek haat zorg uitçsproken over dezewerkwijze.

Met bettekkingtotplagjaat geldt dat hier een standaardprocedure voor is opgenomen in hetexamenreglement. Bij vermoedens van plagtaat dient een docent dit te melden bij deexamencornmissie, die de betreffende student oproept voor een çsprek. ft is plagiaâtscân-software beschikbaar. Tijdens het visitatiebezoek geven gesprekspartners aan dat dezesoftv¡ate voor het vaþebied slechts een beperkte bruikbaarheid kent omdat databases weinigomvangrijk zijn. De commissie beveelt echter

^aî om deze plqg]^atscan standaard toe te

passen. Niet alleen wotdt daarmee de eþen database steeds vergroot, ookzù deze procedureeen preventieve werking hebben op studenten.

3.1.2 Toetsaotmen

Binnen de bacheloropleiding en de mastetopleiding worden diverse toetsvomen gehanteerd.In de kritische reflectie is vermeld dat bij de keuze voor eerì toetsvom rekening wordtgehouden met de gehanteerde werkvorm en de leerdoelen van het onderdeel. De gehanteerdetoetsvoflren ztjn schnftehlke tentamens, mondelinge tentâmens, mondelinge ptesentaties enwerksnrkken. Een onderwijsondetdeel kan tevens met eeri combinatie vaLn deze vormengetoetst worden. Docenten gebruiken tentamens om kennis, tnzicht en in sommþe gevallentoepassing te toetsen. Presentaties en wetkstukken gebruiken zlj bt1 het toetsen vantoepassing, analyse en synthese.

De comrnissie concludeert dat er binnen de opleidingen gebruik gemaakt wordt var adequatetoetsvomen. Wel heeft de commissie vernomen dat, als gevoþ van de groeiendestudentenaantallen en van de regeling die voorschrijft dat tentamens binnen vijftienrverkdaçn dienen te zljt beoordeeld, in toenemende mate multiple choice tentâmens wordengebruikt. De commissie is van mening dat dit voor sommige leerstof een geschikte toetsvom

QANU/ Bouwkunde, Technische Universiteit llindhoven 29

is, maat dat de keuze van de toetsvorm in alle gevallen goed afgestemd moet zijn op de aatdvan de stof en de leerdoelen. Dit zal een aandachtspunt voor de examencommissie moetenblijven.

3.1.3 ExøuenconmissieDe cornmissie heeft tijdens het visitatiebezoek gesproken met de facultaire examencornmissie.De commissie vetgadert maandelijks over onder andere toelatingsvetzoeken, examenuítslagenen toetshvaliteit.

De examenco¡nmissie geeft aan tijdens iedete vergadering alle beschikbare scrþties globaal inte zien en daar waar zij da¡r aanleiding toe ziet deze grondiger te bestuderen. Deexamencommissie geeft in het gesprek dat zij met de commissie voert

^ n dat zij door het

faculteitsbestuur nauw betrokken wordt bij ontwikkelingen die het toetsbeleid raken. Deexamencommissie heeft de ambitie om het toetsbeleid nog verdet te professionaliseren,bijvoorbeeld door met iedete docent individueel over toetsing en de eigen tentamens tespteken.

De commissie concludeert dat de examencornmissie haar wettelijke taken adequaat uityoerten spteekt haar vertrouv¡en uit in hun kwaliteit. De commissie ondetschtijft daarbtl hetvoornemen om als examencommissie ook zelf rcntamens periodiek te beoordelen op hunkwaliteit en de door hen uitgesptoken behoefte aan extra tijd om deze taken uit te voeren.

3.2 Getealiseerde eindkwalÍÍicatìesDe commissie is nagegaan of de studenten van de bacheloropleiding Bouwkunde en demastetopleidíng Arcltitecture, Building ønd Planning de beoogde eindkwalificaties realiseren. Zljheeft daartoevootafgmnd aan, tijdens en na afloop van de visitatie tussentijdse en afsluitendetoetserì en afstudeerwetken bestudeerd.

Om het gerealiseerde eindniveau van de studenten te bepalen, heeft de commissievssvafgaand aan de visitatie per opleiding 15 theses bestudeerd waarbíj rekening is gehoudenmet een verdeling ovet de cijfers en afstudeerdchtingen.

3. 2. I B ache lonþle idirgDe bacheloropleiding Bouwkunde wordt afgesloren met het multidisciplinair ptoject. ZoaIsbeschreven onder standaard twee wetken studenten hierbij in groepen van vtjf tot achtstudenten

^ rr eelo. ontwetpopgave. De eerste periode van het project is gewiid aan

groepswett in de l¿atste drie weken werken studenten individueel aan de uitrverking enverslaglegging vanuit hun eþen profiel. De beoordelingvan deze ptojecten gebeurt door eenteam vari docenten. De beootdeJing bestaat voor 50o/o tttt een beoordeling van hetgroepswerk en voor 50o/o tttt het individuele verslag. Voor beide onderdelen geldt dat debeoordeling gebewt op de onderdelen product, proces en presentatie. Bij de beoordeling vanhet groepsproces worden studenten bevraagd over het evenwicht in de biidrage¡ azn hetgroepsptoduct.'Wanneer daar aanleidins toe is kan in de groepsbeoordeling gedifferentieerdwotden tussen studenten uit één groep.

De commissie heeft geconstateerd dat het niveau van de afsluitende bachelorprojectenvoldoende is, rl;iazr dat het wetenschappelijk gehalte hiervan beperkt ís. De verslagenbetreffen veel¿l ontwetpenvoorzien van een procesverslr.g en van aanr,rrllingen vanuit diversedisciplines met verschillende wetenschappelijke onderbouwing en beperkteliteratuurverwiiztngen.In het gesprek met docenten wordt bevestigd dat het karaktet van hetbachelor eindwetk een project is, meet dan een wetenschappelijk onderzoek Dit is enigszins

30 QAN U/ Bouwkunde,'Iechnische Universiteit Eindhoven

iû tegenspraak met het duidelijke wetenschapp.lijke karaktet van de opleiding. In het nieuwecuriculum za,l het multidisciplinake project vroeger in het programma zitten en zaJ. deopleiding afgetond worden met een scriptie. De commissie ondetschtijft deze aanpassingmaar dringt er op

^ai de intetessante opzet van gefundeerde reflecties vanuit verschillende

discþlines niet zondet meet te vervangen doot klassieke mono-discþJinaire scrþties. Hoewelstudenten in het eindptoject blijk geven van voldoende niveau, laat de huidige opzet van debachelorproef niet goed toe deze bachelor eindwerken te evalueren als een vorm vanwetenschappelijk ondetzoek. ,\dequate toetsing van het wetenschappelijk niveau van debacheloropleiding gebeurt wel in andere papers en tentamens.

3.2.2 Masteroþleiding

De masteropleiding Architecture, Bailding and Planning wordt afgesloten met een individueelafstudeerptoject. Studenten dienen hiervoot in het detde semester een leerplan in. Heteindptoduct wordt beoordeeld door een afstudeercommissie van minimaal drie leden waarvanminimaal twee van de vaste wetenschapp.lijk staf van de faculteit. Tevens oordeelt deafstudeercommissie minimaal twee keet tijdens het afstudeerproces over de kwaliteit van hetv¡erk van de studenten. De uiteindelijke beootdeling gebeut op standaardformulieren met degenoemde criteria: product, proces en presentatie. Deze beootdeling wordt in eennabespreking van 30 minuten aan de student toegelicht na afloop van de eindpresentatie.

Op basis van de theses dte zij heeft ingezien, stelt de commissie vast dat de beoogdeeindkwalificaties worden getealiseerd. De ingeziene eindwetken hebben een weliswaarongelijk, maar wel voldoende wetenschappelijk karakter en zijn van voldoende en in eenaattal gevallen v^n zeer hoog niveau. Wel merkt de commissie op dat de beoordeling van deeindwerken weliswaar mondeling uitgebreid wotdt toegelicht, maar dat het ten behoeve vanttanspatantie stetk

^aî te bevelen is om de huidige beootdelingsformulieren uit te breiden

met een aantal concrete ctiteria om het judicium te onderbouwen.

OverwegingenDe commissie is n gega Í of de opleidingen beschjkken ovet een adequaat systeem vantoetsing en of studenten de beoogde eindkwalificaties tealiseren. De commissie heeftvastgesteld dat in de bachelor- en masteropleidingen gebruik wordt gemaakt van diversetoetsvormen die aansluiten bij de leerdoelen van de cursus. De commissie vindt het positiefdat er sptake is van een combinatie van toetsvormen en dat studenten voldoende feedbackontvangeû op tussentijdse toetsen en ontwerpen. De commissie spreekt haat vertrouwen uitin de vijze waarop de examencommissie invulling geeft aan haar wettelijke taken. Zljadviseett de examencommissie om âan haat huidþe werkwijze standaard de toepassing vaneen plagiaatscanner toe te voegen.

Voor de beootdeling van eindwerken rvorden standaatd beootdelingsformulieren gehanteerd,Deze formulieren behoeven voþns de commissie een nadere ondetbouwing in helderecriteria. De commissie heeft vastgesteld dat het gerealiseerde eindniveau van zowel debachelotopleiding Bouwkunde als de masteropleiding Architecture, Building and Planning deveteiste kwaliteit heeft. Ztj heeft geen problemen gesþaleerd bij de bestudering van deeindwerkstukken van beide opleidingen. De doot de cornmissie bestudeerde eindwerken latenzien dat de studenten de beoogde eindkwalificaties hebben gerealiseerd. Ook heeft decommissie vastgesteld dat, een enkele uitzondedng daatgelaten, de oordelen die deopleidingen hebben toegekend aan de eindwerkstukken, oveteenkomen met haar eiçnoordeel. De commissie metkt op dat de huidige vorm vafl het bachelor eindwerk wel eenbelangdjke a nzet geeft tot multidiscþlinair werken en interdiscþlinair denken ma Í nog in tebeperkte mate toelaat het wetenschappelijke gehalte van het eindwerk te toetsen.

QAl.[u/ Iìouwkunde, Technische Univcrsiteit Eindhoven 31

ConclusieBachelonpleiding Bouwkand¿ (rofud en dceltid): de commissie beoordeelt Standaard 3 alsvoldoende.Marteropleiding Architechre, Bailding and Planning (*ltùd en dcett{d): de commissie beoordeeltStandaard 3 als voldoende.

Algemeen eindoordeel

ConclusieDe commissie beoordeeh de bacltelomphidingBouwkmdt (nltid en fuehid) als voldoende.De commissie beoorde elt de nastemþhidìngArcbitectarv, Bøilding and Planning þnttijd en deehþd) oJsvoldoende.

32 QANU/ Bouwkunde, Tecbnische Universiteit Eindhoven

Biilagen

qANU/ Bouwkunde, Technische Univetsiteit Eindhoven JJ

34 Q.¡\NU/ JSouwkunde,'I'echrúsche Univctsiteit Eindhoven

Biilage 1: Cutricula Vitae van de leden van de visitatiecommissie

Ptof. Drs P.P. (Pé) Kohnstamm is emeritus hoogleraar Vastgoedkunde aan de Faculteit derEconomische Wetenschappen en Econometrie van de Universiteit van Âmsterdam, Tevenswas hij vootzitter van het bestuut van de Stichting voot Beleggings- en Vastgoedkunde (SB\Dnu de ,{msterdam School of Real Estate. Na een carrière in het reiswezen is hii in 1973 aciefgeworden in de onroerend goed sector. Bij de FGH en de \7i1ma Groep vervulde hij diverseditectiefuncties. FIij is lang bettokken gev/eest bij de NEPROM, ROZ en Stichting FIOZ-Vastgoedindex. Tevens fungeerde hij 8 jaar als lid van de adviesraad van EGM architecten.Nu is hij commissaris, bestuutdet of adviseut van een aantal. ondernemingen, fondsen enverenigingen. Tevens fungeert hij regelmatig als þartij)deskundige, rechtbankdeskundige,atbiter of v"tjze man.

Len de Kletk is emeritus hoogleraar Algemene Planologie, in het bijzonder de ruimtelijkeplanvorming:, aan de Universiteit van Amsterdam. Hii is namens de Universiteit van

'A.mstetdam lid van het kernbestuur van de Amstetdam School of Real Estate þortefeuilleonderwijs) en bestuurslid bij de Han Lammersleerstoel. Daar¡aast is hij lid van het NWO-onderzoekspîogmrtrm^Urbantzaton & Urban Cultue. De Klerk vervrfde aan de Universiteitvan ,{.msterdam verschillende bestuudijke functies, waaronder het voorzitterschap van deafdeling Geografie, Planologie en Internationale Ontwikkelingsstudies en het interim-decanatt van de Faculteit maatschappij en Gedragswetenschappen.

Andté Loeclo<, bugerlijk ingenieut-architect en doctot in de toegepâste wetenschappen, is

geu/oorì hoogleraar aan de I(U.Leuven eri was van 2000 tot 2008 voorzitter van hetdepartement,A.rchitectuur, Stedenbouw en Ruimtelijke Ordening (.,\SRO). Zqn competentieshebben betrekking op ruimtelijke veranderingsprocessen, capacity buiding omtrerit stedelijkeonnvikkeling en stadsprojecten, ptojectkritiek en atchitectuurtheorie. Hij leidde diverseintemationale projecten van capacrty buiding in op&acht van UN-Habitat en de EU. InVlaandeten trad hij op als j*ytd van talrijke stadsprojecten en atchitectuurproiecten ondermeer voot de Vlaams Bouwmeester. Hij is stichtend lid van de Raad van Bestuut van hetVlaams Architectuurinstituut en werkte mee aan de tedactie van verschillende JaarboekenArchitectuur Maanderen. Hij was mede redacteut van het Witboek Stedenbeleid gepubliceerddoot de Maamse Gemeenschap. Sedert 2002 is hii voorzitter van de j"Vstadsvernieuwingsprojecten van de Vlaamse Gemeenschap.

Ingdd de Boer is algemeen directeur \Øoonbedrijf in Eindhoven. Na haar studie Bouwkundeaan de TU Eindhoven doodoopt Ingrid in twintig jaar njd al wetkend vrijwel alle facetten vanstedelijke ontwikkeling en ontwikkelt ze als bestuurder een eþn visie op maatschappelijkegebiedsontwikkeling en de rol van corpotaties daarin. Ze was als adviseur werkzaam bij deNWR en Inbo Atchitecten. Na leidinggegeven te hebben bii de AlgemeneWoningbouwveteniging Breda en de gemeente Nijmegen is ze nu bijna 7 jaar bestuurder bijWoonbedrij f in Eindhoven.

Arnold Janssens is hoogleraar bourvftsica en bouwconsttuctieve toepassingen aan deFaculteit Ingenieurswetenschappen en Architectuur varì de Universiteit Gent (UGent, België)sinds 1999. Hij studeerde af als burgerlijk ingenieur architect (optie gebouwentechniek) aan deK.U.Leuven in 1990 en et het doctoraat in de toegepaste wetenschappen þouwkunde) in7998 aan het Laboratorium Bouwf'sica. Hii is rvetenschappelijk coördinator van depostacademische opleiding 'enetgietechniek in gebouwen' die sinds 2006 jaadijks wordtingericht en sinds 2006 voorzitter van de opleidingscommissie architectuur (OCA) die instaat

QÂNU/ Bouwkunde, Technische Universiteit Ilindhoven 35

voor de organisatie en hvaliteitsbewaking van het onderwijs in de bachelor- enmasteropleiding ingenieurswetenschappen: a-rchitectuur vân de UGent. Hij leidt deonderzoeksgtoep bouw4'sica, constructie en klimaatbeheersing (BFG) binnen de vaþroeparchitectuur en stedenbouw.

Matiolein E. Overtoom is in 2006 begonnen âal de bachelor Bouwkunde te Delft. In 2007is zij tegelijkerijd aan de bacheloropleiding Psychologie te Leiden begonnen. Bij Bouwkundeis zij lid gev¡eest van verschillende commissies bij de studievereniging eî ze is een jaarsecretaris geweest bij een studentenveteniging. In 2010 is zij na het behalen van beidebachelotdiPloma's een master in het buitenland gaan doen: de MSc of EnvironmentalPsychology aan de University of Surtey. Na het halen van het cliFloma (merit) is zlj in 2017gestârt met de masteropleiding Architectuur Delft. Op dit moment is zIj aan het afstuderenbij explorelab en student-assistent bij de afdeling ReaI estate & housing.

36 Q,A,NU/ Bouwkunde, Technische Universiteit Eindhoven

Vastgesteld bij de onderwijsvisitatie Bor¡wkunde 2006.

Taakpmfielen

BSc- en MSc-opleidingen Bouwkunde moeten ten minste voorziefl in één of meerdere van devolgende taakprofielen:

.Architectonisch ontwerpen;

S tedenb ouwkundig ontwe{p en;

Bouwtechnisch ontwerpen;

Proces en management;

Installatie-technologisch ontwerpen.

De bacheloropleiding biedt een algemene en btede basisopleiding en leidt op tot eenelementair academisch niveau, De masteropleiding biedt specialisatie en verdieping in één vande vijf genoemde taakprofielen of vaþebieden. ni¡ a. masteropleiding is tei ooL denkbaardat de specialisatie en verdieping meetdere vaþebieden bestrijkt, dit heeft dan gevoþrì voorde mate van diepgang.

Eindtetmen e r kwalficøties Baclte lorOpleidingen kunnen naar de aatd van het object van studie dat centnal staat en naar de aardvan de invalshoek dte zij gekozen hebben, keuzes maken en accenten leggen. Studenten dieeen bachelor hebben afgerond in één van de opleidingen binnen dit onderwijsvisitatieclusterbeschikken in ieder geval over de ondetstaande domeinspecifieke kennis en vaardigheden.

^. Kennis. Afgestudeerde bachelors hebben basiskennis van de bovenbeschreventaakprofielen en kennen de bouwkunde als een divers beroepsveld dat altijd in verandering isen vele facetten kent.

Vaardþheden.,tfges tudeetde bachelors b ezitten voþnde vaardigheden :

Toepassen en beheetsen y^rL de gangbare 6on*¡u¡dige, ontwe{p- enonderzoeksmethoden, van de ondediggende princþes en technieken van één ofmeerdere bouwkundige þub) discþline(s);Kennen van de ontwikkelingslijn in westerse architectuur, stedenbouwkunde,bouwtechnie\ bouwmanagement en volkshuisvesting en die kunnen relateren aantheotieën, stromingen en tendensen en precedenten, alsmede aan de cultutele enmaatschappelijke context;Reflecteten op de beroepsuitoefening van de bouwkundig ingenieur en daarbij deeþen tol en productie kunnen plaatsen in het eþntijds maatschappelijk kader;De processen en procedutes die bij de totstandkoming van de gebouwde omgevingeen tol spelen, beheersen;Op basis van een progrâûrma van eisen en een gegeven locatie, met bestudering vanrelevante precedenten en de frsische en intellectuele context, binnen een tevorengefaseerde tijdsperiode, een ofltwerp of een herontwerp maken voor een gebied ofeen gebouw en dat (gedeeltelijk) uitwerken tot op het niveau van de bouwkundigedetaillering;

a

a

a

a

b

7

2.

3.

4.

5.

QANU/ Bourvkunde, Technische Universiteit Eindhoven

6. De capaciteit om met bouwkundige middelen ruimten af te stemmen op menselijkebehoeften en mi-lieueisen rekening houdend met de relatie tussen mens en omgevingrekening houdend met mâatschappelijke en juridische norrnen voor vorm enconstructie, kosten en duurzaamheid;Een opgave in bouwtechnisch opzicht conceptueel kunnen oplossen. Dit wil zeggende bouw- en productwijze, de keuze van bouwmatedalen, de aard van debouwelementen en bouwsystemen kunnen kiezen en de beoogde comfort-, klimaat-en miJieuprestaties realiseren. Dit betekent ook dat de draagconstructie(s) op basis vankennis varì en inzicht in de krachtswetking worden ontwoÍpen en gedimensioneerd,respectievelijk worden âangepast in geval van herontwerp;Bij het creëren van ruimtelijke concepten en constructies creatie f kunnen omgaan metkennis en informatie uit andere, bij de ruimtelijke ordening betrokken disciplines. Hetgàat meü bepaald om de infotmatie- en communicatietechnologie, wiskunde ennatuutkunde, sommige deeþebieden varì de civiele techniek en geowetenschappen,sommige deeþebieden van de humane wetenschappen (sociologie, psychologie, etceter^);Bij de presentatie van het ontwe{p en de onderzoeksresultaten diverse mediatoepassen, het ontwe¡p zowel grafisch, mondeling als schriftelijk presenteren,ârgumenteren en verântwoorden en op een wetenschappelijk vetantwoorde manierbevindingen rapporteren erì presenteren, afgestemd op een gegevenfotumconceptuele denkkracht.

7

8.

9.

c. Academische attitude en vaardigheden. De afgestudeerde bachelors zijn in staat ztchop het gebied van het object van de studie een kritisch en gefundeerd oordeel te vormen,mede gebaseetd op het afwegen van relevante sociaal-mâatschappeliike, wetenschappelijke ofethische asPecten. Ook zijn zrj instaat tot reflectie op eþen verantwoordelijkheid. Detyperende attitude van een bachelor bouwkr.rnde en derhalve de eigenheid van de opleidingbouwkunde ligt in de ontwerpmatige benadering van de $'sieke omgeving: dat wil zeggerrgeschoold in breed denken, met open geest, met kennis van de intellectuele enmaatschappelijke context, met de blik van een creatief en constructief denker.

Eindterruen en kwalfrcøties MasterDe masteropleiding bouwt wat betreft kennis en vaardigheden voort op de bacheloropleiding.Ondetstaande eindtermen zrjnvan toepassing afhankelijk van de keuze voor één of meerdetespecialismen in de masteropleiding. Opleidingen kunnen naar de aatd van het object vanstudie dat centraal stâat en naar de aard var, de invalshoek die zlj gekozen hebben, keuzesmaken eri acceriten leggen. Studenten die een master hebben afgerond in één van deopleidingen die in het kader van de visitatie Bouwkunde woÍden beoordeeld, zullen over devolgende kennis en vaatdigheden beschikken.a. Kennis. De afgestudeerde mastersrudent heeft gedegen, specialistische kennis van entnzicht in een specialisl¡s binnen de genoemde taaþrofielen; en (afhankelijk van hetspecialisme) grondige kennis vari en inztcht in de belangrijkste theorieën, de princþes, deondetzoeksmethoden en -technieken. Het beoefenen van diverse bouwkundþ disciplineswotdt in de ptaktijk gekenmerkt doot een noodzakelijke integtatie. De bouwkunclig ingenieurparticþeert, vanuit zijn specialisme, corìstructief in dat integratieptoces. De afgestudeerdedient tijdens de opleiding inzicht te hebben verworven in dit integratþroces en in devetschillende discþlines die hierbij een rol spelen.b. Vaardþheden. Een afgestudeerde masterstudent beschikt over de negen vaardighedendie bij de Bachelor stâan opgesomd m^ f d^î meer ervaren op het gebied van zijnf harrspecialisatie. Daarbovenop komt:

38 Q.A,NU/ Bouwkunde,'.fechrúsche Univcrsiteit ìlindhoven

Vergevorderde vaatdþheden in onderzoek (fundamenteet innoverend of toegepast),onrwikkelin g, advis erin g

Creatief ontwetpend bijdragen tot de k¡¡aliteit van de gebouwde omgeving;

I(ennis en inzicht toepassen in nieuv¡e of onbekende omstandþheden binnen eenbtedete (multidiscþlinaire) contexq

Oordelen formuleren op gtond van onvolledþ of beperkte informatie;

Dialoog aungàLrr met alle discþlines die bij het object van studie betokken zijn.

c. Academische attitude en vaardþheden. Een aþstudeerde masterstudent geeft blijkvân een gedegen onderzoekattitude. t\i/zi heeft het vefinogen om onderzoeksvragen enhypothesen te formuleten en te toetsen, en het vefinogen tot kritische reflectie op eþnhandelen. De aþstudeetde masterstudent heeft geleerd te leren en levenslang bij te leren.

a

a

a

a

o

Q,\NU/ Bouwkunde, Technìsche Universiteit Eindhoven 39

40 QANU/ llotrwkundc,'l'echrúsche Universiteit L.lindhovcl

B a c h e lo mp le i di ng B o u w ku n dt

Domeinspecifi ek competentiegebied (11)1. Heeft kennis van efl inzicht in de technisch aspecten van de bouwkundige discipline.2. Heeft kennis van en inzicht in tekenkundþe modellen in de bouwkundige context en kandeze toepassen.

3. Heeft kennis van bouwkundige materialen en bouwv¡ijzen en kan deze kennis toepassen.4. Heeft kennis van en inzicht in efficiënt gebruik van hulpbronnen en duurzame techniek.5. Is in staat tot het begrijpen en interpreteren van kennis van âângrenzende vakgebieden.6. Heeft kennis van bouwkundige onderzoek- en ontwerpmethoden en kan deze toepassen.7 . Kan eerì concept ontwikkelen en uitwerken tot een ontwerp.8. Kan uitkomsten vaû wetenschappelijk onderzoek toepassen in een ontwe{p (en vice versa)9. Kan een ontwerp visualiseren, relevante deelaspecten bepalen en presenteren.10. Heeft kennis van en inzicht in beroepsrollen in het domein van de bouwkunde.11. Is in staat tot het communiceren met vakgenoten in het brede gebied van bouwkunde.

Algemeen competentiegebied (14)1,. Kan zelfstandig bouwkundige kennis vergaren en deze kennis toepassen in eenmultidiscþlinaireontwerp of ondetzoeksopgave.2. Begrijpt wanneer een âspect van een ontwe{p of ondezoek goed genoeg is uitgewerkt.3. Kan slecht gestructureerde problemen herformuleren þtoblem finding) en omgaan metonvolledige data.4. Heeft kennis vân en tnztcht in elementaite wetenschappelijke methoden en technieken enkan deze toepâssen.5. Is zich bewust van erì kan omgaan met verandedijkheid van het ontwe{p ofondetzoeksprocesdoor externe omstandigheden en voortschriidend inzicht.6. Heeft het vermogen tot logisch tedeneten, kdtisch teflecteten en kan tot oordeelsvormingkomen7. Is opmetkzaam en heeft innovatief vermogen en is gericht op het ontdekken van nieuwegezichtspunten.8. Kan schriftelijk en mondeling rappotteren en presenteren in de eþn taal.9. Heeft een kdtische houding t.o.v. het eigen werk en het werk van andeten.10. Is in staat tot projectmatig werken in een projectteam.11. Kenmerkt zich door professioneel gedrag in de zin van betrouwb tarheid, betrokkenheid,nauwkeurigheid, vasthoudendheid, zelfstandigheid en het sluiten van compromissen.'1,2. Kan vanuit het eþn vakgebied wetken als schakel tussen techniek en maatschappij in eenglobaliserende wereld (vanuit gebtuikets petspectief, sociaal perspectief enondememingsperspectie f).13. Heeft een houding van levenslang leren.1 4. Heeft een maatschappelijk verantwoordelijkheidsgevoel

Martempleiding Arc hìtecture, B ui lding an d P lan ni ng

Domeinspecifiek competentiegebied (11)1. Kennis van en inzicht in het btede domein van de bouwkunde en bouwkundige processen.2. Vaardigheid in het ontwikkelen van bouwkundige processen en ptoducten en kennis vanen inzicht in het implementeren van bouwkundige processen en producten.

QANU/ Bouwkunde, Technische Universiteit Eindhoven 41

3. Actuele en diepgaande kennis ten aanzienvan een deeþbied van de bouwkunde.4. Kennis vân en inzicht in wetenschappelijke methoden en technieken die voor hetondetscheiden deelgebied van de bouwkunãã van belang zljn endeze toe kunnen passen.5. Het kunnen leveren van een innovatieve bijdrage aan de ontwikkeling van kennis binnenhet eþn vaþebied.6. Een complexe bouwkundige ontwerpopgâve kunnen analyseren.7. Een concept kunnen ontwikkelen en kunnen uitwerken tot een bourvkundig plan.8. Een onderzoeksopgave kunnen analyseren.9' Een conceptueel model kunnen ontwikkelen en kunnen uitwerken tot een onderzoeksplan.10. Een onderzoeksplan zelfstanrlìg kunnen uityoeren.11. Over de resultatenvan zijn / hazr ontwerpende en onderzoekende activiteiten in beeld engeschtift kunnen rapporteren, zowel aan vaþenoten als aan niet-vakgenoten, in deNededandse en Engelse taal.

Aþemeen competentiegebied (11)1. Is in staat om in een team, met gtote discþlinafue verscheidenheid te werken.2. Is in staat om leiding te geven aân teams met deskundþn uit verschillende disciplines.3. Heeft kennis van de tol van adviseur en in staat tot het geven van een onderbouwd advies.4. Treedt opgâven met een onderzoekende en ontweqpende houding tegemoet.5. Is in staat tot het begtijpen van kennis van aangrenzende vaþebieden.6. Kan omgaan met complexe situaties en zich een oordeel vormen in geval van onvolledigegegevens.7. Heeft een kritische houding ten opzichte van eþen werk, het \ñ/erk van anderen engangbare opvattingen en denkbeelden binnen het vakgebied þaradigma's).B. Heeft het vetmogen tot logisch redeneren, opmerkzaamheid en creativiteit en kan eigendenken, handelen en beslissen daarmee zelfstandig bijsturen.9. Heeft maatschappelijk verantrvoordelijkheidsgevoel en kan een bijdrage leveren aan dekwaliteit van de gebouwde omgeving.10. Heeft een houding van levenslang leten.11. Kan vanuit het eigen vakgebied zelfstandig werken als schakel tussen techniek enmaatschappij in een globaliserende wereld (vanuit gebruikers perspectief, sociaal perspectiefen ondetnemingsperspectief).

42 Q,A.NU/ Bouwkunde, Technìsche Universiteit Eindhoven

B a c h e lo rop le i ding B o uw,km d¿

C

,llnlln f¡lnrhrç r

¡ll,r6c, ¡ikd desisrL rotrr¡c 1

I qrt€r ¡ilEd &sirl o&rúnr 2

rlllbr Salxlor¡ricct I7 (orsbucirlonùrerDenr t

nita r; Evenric!¡lvar coasûuúie5 2? c"1g g hn¡sdrglhn€rDsl

¡Uoúo !h beh¡cr ì?SooS ts h ontweDen :, coüefie ,rSoor B h ontrernr¡ l. æfrdm Ifloro ¡.nhitsdù¡¡srltoítuerD€n ?¡Xor¡ tfr¡d r+l lafiqrlirn ilrxmol*l Bl

¡rndlrl¿DBq¡ lur ¿ I? H'¿rl¡:úm b(xrf,tÈ(lnþk 3

7Wo'-8 0n lrslearGigtreCeq roüeg¡ I I2t 0rrrlur¿r¡ebr,:nr"r¡rlslrr" u¡ I

llLrteñ¡:o.ku ndc : 2

7W)to

rXor4 tfrrd r l¡x¡h in xmt¡ls Al

3

I6å

QAl.ItJ/ Bouwkunde,'l'echnische Univetsiteit Eindhoven 43

hr¡,¡*ûtÊ

Ì..{'? B$ ¡cd't 72

154rfl r, rnlcge 7

IP¡¿S Con tlt¡crrer mtlt¡tÊf¡r¡cn ,rllr.m E

lllt5 nhl in øxEpt m æai[ rol'ege

ng*¡r (ürrp¡ s! ùtaít o¡bni¡g

¡ftnn¡

t4

¡t lx:rS¡ro rdÊ ndc I tr3:c¡ irstrl¡tie I ïn B5

rlJrrE 1 trs!{fllro Sledeùo{¡ìtudþe¡l$fteü 4 f5.54?):2ro fiináe€lma{rtÈ{r 1 sÀtr

lltrn{eer rtrrxtç ES

t2

Stist¡¡kr¡¡mrllmtt.É r

I ¡r¡ I

Fruåfhail¡rclrz

Vf úûor:

3 A!,It,sÀ:]![dn ¡fiþ ? sÄfr:ú8rr en lnd.rk¡s r Tlt [5r Behe¿rwrçsrl*n r ll5¡DB+5 $¡tis¡ick¿

Profielen (vul de lettets van ie ptofiel in bii de vakcode voor het desbetreffende ptoiect)MS: Management en stedebouwSA: Stedebouw en architectuurÂT: Achitectuur en techniekTM: Techniek en managementTM (BS); Techniek en manâgemen! variant Building services

3 ll5IBSg9

44 Q-AI.JU/ Bouwkunde, Technische Universiteit Eindhoven

Isp t t t I llül

z.rìR Al¡n TÈ

(¡icrdæoul úJnÞ

0Elro H¡b¡cloedrt€l*¡qnrrdrt I NEM[.

f¡rahrl¡¡nr¡rlw*rJftuþ¡fIPBE¡816o l¡úcidipwrrtcmiborr¡E I PBE

¡Buo odrmíÍ" I TD

clbnfu¡rÞ ¡rlrgnrn rflJt I [us5

7P¿lo ioç(ortudicfgcdragrnr ? IËlt¡nr{m

SD

>9¡qo conárdi=¿ 2. I SD

flro Co on:ËEr ( 1 I 5D

Sbdconùucthc ¿

rftrco lr:te(biÊl27 s)

CT

il¡no lÞ¿¡rrÈFp¡lnÈtr 1 I fi*¡oo I a¡ll bc¡ûi. laenrccld a ct7[r8o StedeÐooúr¡izridsrzon a I lcttS¿y¿9.ulet¡¡srfirtardriJ;iIPEErSrto ortrrrær r oeh¡ins 2 fïttzS¡tc rilDlesHicr¡n¡il¡e PBE

ryrtcmt$proú*lmtflldæhg :

-

Ef

nilDy'f,{oo ¡rlürr¡tÉqrtnír+n _:r I wsSl

NEIúD

¡ntgo Vsleo¡dedrri*h¡rftßrp{n ;, Irtu¡ G{ûrðd€0

1

zX¡rc eraf¡úrhe r¡n Let*snn 2 A

7rr"- le ,Ú|r€r!euått¡í, a A

shtrÈôe sl.rEhær¿iÈùût '1. (uç¡orbûeí hlfiB¡ftôileK (Ð

t (I)

MinorenÂ: ArchitectuurBT: Building technologyCD: Climatic desþCT: Constnrction technologyUDP: Urbao dobr and planning heeftgeen voorkeurslijstje

DDSS: Desþ and decision support systemsPBE: Physics of the build environmentREMD: ReaI estate maflagement and developmentSD: Structural desþ

QANU/ Bouwkunde, Technische Universiteit Eindhoven 45

t lct¡iÈ

FI

7il3fo lc{¡rÞrh ûÍ oídenxrmrseh+

zR-¡rn H¡¡p

tXztt [eeldende

ütr¡r¿¡¡n Èn

7?l.¡dãE Ai¡rùFr

lfrll¡

¡I¡¡r D¡[itEl llE rÐ.0 c'i toünullc0tEt

¡Èlo l'u¡ l¡cdþã r¡Scro (eh.idsisdÊti¿

?RÉùo h¡tË¡nMüún¡p:xessrury/X5$ l¡n¡].¡u

thrCl¡ndtG¡Sn

+E¡fo lûrcdml¡ofltohc¡landf,o¡ j I

7 EarÈeleltisrheenrrgiermni*niqnorpS ]

r dcrqn lIïX ctdçrlmuìflnhg

10

2

I

46 QANU/ Bouwkunde, Technìsche Unive¡siteit Eindhoven

Masteropleidirg Archilectø re, Building and P laniag

A¡chitecture

Couresyear t. semesterA

Code Course E Q¡arterr Quârter2 Quarter3 Quarter¿

7PFo3 Masterportfolio (completion in zA)

7X6oo Strategies & Places 6

rXzoo Phitosoohv and Architecture ?

ZX86S Seminar 6

ZXSI5 Masterproject r 14

Courses year t, semester B

7PFo3 Masterportfolio (completion in zA)

Seminar

Architestural

7XS2q Masteroroiect z

6

14

Coulsesvear 2. semesterA

7PFo3 Masterportfolio 3

7X545 Masterproiect I 9

ZXSn Methodology in Architectural hislory and theory 3

7 t Learning porúolio 4Cou¡ses vsar a. semester B

TW97 Final Pmject (sbrts in quarter z) 37

Compulsory course elements

onal course elemnts

105

15

Optional course elements

l\6SS Morphologystereol.omic 3

2X886 ïheoryofarchitecturer 3

Archilecture 6

7X660 Productpresentation 2

7X84o Theoryofarchitecturez 2

7X65r Vormstudie B 0n dutch) )

Q,\l.Iu/ Bouwkunde, Technische Universiteit Eindhoven 47

Building Technotogy(ourses year r, semester A

e Course E (þailer r Q¡arter z Quailçe Qu¡rter¿

7PFo3 Masterpoñfolio (completion in zA)

l2 Presentation in English 1

7I64J Research methodology forBT 2

zTSrs Masterproject r 14

Optional courses see betur

Counes yeal t, s¿mester B

inzA)

-

tM84z Free form design 3

Product

zTssz lndustdal desisn 2

¡T8ro lntesrated building technology 3

7TSz5 Masterproiect z EOptional courses see belor

rsês year 2. semesterA

zPFoc Masteroortfolio ?

7T54i Masterproieet 3 9

ZTTqr Learningportfolio 4Courcesvear l. semester B

TTT31 tinal Project {starts in quañer z) 17

Compulsorv courue elements 97

course elements

cours€s

zT6cç Technolowtransfer IzTSso Post disaster buildine and oroduct de/elooment 3

tI6¡z Lishtweishtstructures t7T9ro Structural design and engineaing fortmpical t

countf¡es

tS6zo DurabiliW aspects of buildins materials l

48 Q,A,NU/ Bouwkunde, Technìsche Universiteit Eindhoven

Construction Technotogy

Courses year ¡, semesterA

Code Coure ECÍS Quafterr Quarterz Quartert Quarter¿

TPFry Masterportfolio (completion in zA)

7R8oo MateriaalenMaterieel 6

7R9oo ïjden Kosten 6

ZRSI¡ Masterproiectr: ondezoek in uitvoe¡ing 14

Courses B

inzA)

-

6

7R750 0rganisatie en cultuur 3

7RSz5 Masterprojectz:uítvoeringsplan t4Courses vear e, semster A

zPFor Masteroortfolio 1

7R545 Masterproject 3: participerend observeren 9

zRR¿r Leamin.sportfotio 4

Couses year z, semester B

7RR37 Afstudeerproject (start in semesterA) 37

Totaal verplichte mkken en projecten 102

Keuzevakken (te kiezen uitALLE masters) rB

QÀNU/ Bouwkunde, Technische Universiteit Eindhove¡ 49

Urban Design and Plannlng

CoursesvE¿r r, semesterA

Code C¡urse (l¡arter I Quarter ¿

7PFo3 Masterportfolio in zA)

7W5Bo

¡Wr6s

Urban theory and design of urban space

Urban analvsis

5

5

rW6+o Research melhods in arúitecture and urbanism 5

rWSrs Masteroroiect r r4

Courses veal L semester B

in zA)

7W:65 Urbanistkconcepß 5

Green

7WSz5 Masterpmject z 14

Courses year z, semesterA

zPFo¡ À{asterportfolio IrWqac Masteroroiect ¡ r¡

747 Learning portfolio 4

Coursesyear z. semester B

737 Final Projed (starts in quarter z) 37

Compulsory coulse elements ro6

0ptional course elements 14

Ootional tours€s

7M830 Basic techriques for urban modeling and

planning3

Zit834 Advanced techniques lor urban modeling and ,danning

lUglz Urban strategies 2

zWzoo History of llWzro Urban anatvsis and design techniques z Selfstudy

¡X6oo Srate$æ and places 3

50 QANU/ Bouwkunde, Technische Universiteit Eìndhoven

Design and Decision Support Systems(ourses year r, semêsterA

Codc Coursc Quartcr ¡ Qt¡aile¡ r Quarterl Q¡a¡ter¿

7Pfo3 Masterporlfolio (completion in zA)

zMSrs Masterproject r 14

Optional courses see below tG

(ourses vear r. semestel B

7PFo3 Mashrportfolio (completion in lA)

7MSz5 Masterproject z 14

Optional courses see below 16

fources vear z. semesterA

¡Pto¡ Masterporlfolio 3

7MM4r Learningportfollo {Optional courses see below 7

(oürses vear z. semester B

¡MM3Z Final Proiect (starts in quarter z) ?7

Compulsory course elements 8r

Optional course elements ì9Choose at least u o ECTS from these optlonal cot¡tses

Modelllng IzM83o Basic tæhniques for uùan modellhg and t

IMEI4 Advanced techniques for urban modelling and ,planning

zU8çç Research methods for the build emironment 3

zWsSo Urban theorv and desisn of urban soace 5

Collaboratîve and

Animation and

lM Decision support for planning and design ,ZMBqz Freebrm design 3

Q,{NU/ Bouwkunde, Technische Universiteit Eindhoven 51

Phvsics of the Buitt Environment

Cütrcetyerrr, remestêrA

Ëod¡ for¡re S Qurytur (tnËorr Qurrterr (h¿rterl

zPFo: illasterpoûb[o in eAl

?5512 Heal and moi¡tuc trarshr ir building

enrclope¡ & exeri¡c5

256ço Skucti¡reùomr ¡eund ìn buildioes ¿

7575û st¿tr 0f the art ¡n buitdlEgÞefcr¡n¡nle

slmt¡latlon bl lntegrated solttlans3

ZSSot Lqrþutational buildiag physic and rystems 1

rßtn{ metlnb

¡5813 0esign of sustaimble eneqy rystems ferthe 3

built er¡vlronment

zSSea CtD for ruildinn enshcerinn :r5$r5 lda¡¡enrciect I (Rc$adr, de¡i¡rl conrulta ¡4

Courss ve¡r r, semesttr B

lnfll n756tr Rmnacn¡lslirç I256¡o stsÞhable technslogy 1

:S6co lishrinc tech¡olocv 2

Ughilng technology, elerclses Iillasterprciecl ¿ (Research, desigll, rsnsdtarcr) r¿

Cot¡rseg ve¡r ¡, semEitêr A

7PFo1 l/lasterporthüo lzSS+s läasierpraiecl r finalproiect) ç

tSS¿r Lclr.rincportblio 4

Cot¡ner vcrr ¿. :emestcr B

ë:¿ _ rìral Pr+jeci (rtq!:.Ì""*tr,tU4__ _*__ -*_.lL'**_Conþul¡ory coune elefiEnts 1ol

Optional rç*nr ntrmerrls

c0ûrs¡t

0Tqoo Ac¡demic s*iüs in [nglish r 3

ÐTsm Ac¡demlc shi[s in €nglish r 1

ll{soo Pr¿ctirurnbouwkut¡dewinkel I Stlf studv

¡58r¡ lñeelerculsle 3

¡58ro Baris:lildlngFerfarmnnc¿si¡nut¡lion' s€¡lstuCy

'B+¡o Fysiscnr t

4PSr o

ðÁlzo

Renworle energy íoufees

Sv¡tem: analyse¡

3

ltÂzru Sirnat¿n¿lvses IoP¿u Perc¿urbn 1

zTToo StsÞh¡ile ü:ilding systenrs .rodetlirtg X

7S8ro Coøputationalmodelingforbuildingphysi* 3 Sclfstudy

and systems

52 QÂNU/ Bouwkunde, Technische Universiteit Eindhoven

Real Estate Management and Developfnent

rsesyeart, semesterÂ

e Course E QaÍerr Quarterz Quarterl Quarter¿

I 3 Masteportfoüo (completion in zA)

tU97r Housimstrateßies 1

TUSrf MastenroiectAsset&portfoliomanagem€nl 14

(q¡rses semest€r B

I 3 Masterpoftfolio (completion in zA)

tügtz Realestate market analysis and i stment

decisions3

tUg72 Urban shategies J

tlJgz3 Realestate literature j7U525 Masteproiect 2 t4(orses year 2, semesterA

lPFol Masterpoilfolio 3

zUSsc Research methods for the buill environment ?

Iuego Research skills 6

1U545 Masteprolect 3 9

rUU¿r Learninsoortfolio 4

rsesyear r, semester B

tUUtl Final Proiæt (stafts in quarter z) 77

Compulsory course elements 102

0ptional course elements rE

Ootion¡l coußes

7M830 Basic techniques for urban modellingandplanning

3

oZrto UÈan den¡elooment law )zUsço Real estate finance lor ensineers

TUß4 Analyseren pfognmmeren evalueren 3

Real estate valuation 6

oE5ro Privaaüechtelijkbouwrecht 6

5

qANU/ Bouwkunde, Technische Universiteit Eindhoven 53

Structural Design

Coürses year r, semecterA

Code Course

¡P[or Masterporlfolio in zA)

l96qz Steelstructures3 :,

7P8qo finite element method 3

¡P86r Energvorinciolesofstructures 3

ZPgoo Structural design I, capita selecta 2

7PS15 Masterproiect r 14

Cot¡rses vear r. semex¡ler B

7Pfo3 Masterportfo{io {completion in zA)

ZPg3o Geoterhnics: strengh, building desþ Japplications

zPcoc Stabilitv of structunes 1

tPsts Timber shuctures 3 ?

tP6qz concrete structures 3 and exerise 3

Material of structural IzPSzs Masterproiect z 14

Coußes vear:. s€mester A

7PFo3 Masterportfolio 3

zPr¿r Maleroroiect r I7PP4r Lcarningporlfolio 4

Coursgs vear r. senester B

tPPzl Final Project (starts in quarter z) 3V

Compulsory course etements 102

course elements

coursês

¡lt8z Alurnini¡lmstructures 3

r8

zÐzs Masonrvslrurtures IzPgso Structur¡ldesien 2

tP6tz LithtweÌshtstructures ?

zP6qo Prestressed concrete sttucf u rss 2

zP66o Experimentalmode Iting of structures 1

Nonliniar finitr element method

Structural

7F680 Prefabricatedconcretestructurës

2

t

54 QANU/ Bouwkunde, -I'echnische Universiteit Eindhoven

Biilase 5: Ku¡antitatieve sesevens over de ooleidingen

Instroom-, doorstroom- en uitstroomgegevens

Tabel 1: Insftoom b

IUE )2/ 03 173 11 l I + 189

)3/ 04 27B ) z 5 7 235

)4/ os 179 ) r33 2 J 326

)s/ 06 r72 z 1,21, 3 ) 301

)6/ 07 189 + 38 2 t 286

)7/ 08 215 + t7 + + 31,4

J8/ oe 247 ) 35 + 5 338

)e/ 10 250 10 r02 2 D 370

rc/ 1,1 225 t2 165 J D 474

Colr<¡rt Cohort<lnrt,lrng rnct r <loro¡rlcicliugscal.cgoric

FIBOv\x/o I I BO Buite trlrtntl Or ctig

'I'ot¿ral

Q,{NU/ Bouwkunde, Technische U¡iversiteit Eindhoven 55

Tal¡el2: Uitval

Vetrek bachelorstudenten (VWOlnstroom)

(voltijdse instroom)peildatum

1-oktober

rbsoluut Percentage (cumulatief), wordt niet vermeld als

ret totaal kleiner dan 4 is

rUE )2/ oz t73 l6 25 27 ;7

J3/ 04 21,8 \1, 40 42 73

)4/ 05 179 ¿3 26 29 79

)s/ oe 172 25 32 34 73

)6/ 07 189 20 28 30 55

)7/ 08 27s 23 32 38 52

)8/ oe 241, 22 27 r'30 '074

)e/ 10 250 28 F34

to/ 11 225 +24

Cohott Vcrtrek bachelorsttrclentcn bif clc oplciclir-rg

^^t

n'r I jaat r-rer 2 jrrar na 3 jaarSelecti-vitcit le

OrnvetrrtÒcohott

56 Q,{NU/ Bouwkunde,'Iechnìsche Universiteit Eindhoven

Tabel3: Rendement

Bachelonendement van herinschdiverc opleiding(en hoop binnen instelling)

(Voltiidse VWOInstroom)

rbsoluut Petcentage (cumulatief), wordt niet vermeld als het¡otaal kleiner dan 4 is

02/ 03 r46 34 5 27 +6 ;9 79 81

03/ 04 151 59 5 26 45 52 74 78

04/ os 138 77 11 39 52 56 80 80

os/ 06 129 75 T3 36 60 71

06/ 07 r52 30 ) l0 57

07/ 08 r65 77 B 3B

D8/ oe 187 78 T3

oe/ 10 179 72

ro/ 11 172 76

C<¡hort Ornvang rZr\''.ur Il¡chclorrcnclcrncntr'unhcrinschrijvcrs

>6lr clins na 3 jaar na6jaar>6jaar

lt it l: lì:lf f

urt .l nrt 5

hoolt/inst

tr¡ t:t lcc<lhort

QANU/ llouwkunde, Technische Universiteit Eindhoven 57

Tabel4: Instroom

Tr¡ta¿tl Voltijcl Dcclti jcl

Colrort Totaal Matrncn Vrouq-cn Tot:r¿rl l\'Iannerr Vfous,cn Tota¿l Mannen Vrouu-en

03/ 04

04/ 0s

os/ oo

06/ 07

07/ 08

08/ 0e

oe/ 1,0

1,0/ 11

Tabe15:

2

21.6

21,0

280

227

1,62

258

209

2

139

754

219

767

1,22

198

155

0 7

276

208

279

227

162

253

208

1

139

753

279

767

't22

793

154

0 7 1 0

0

7

1,

0

0

0

0

0

0

5

7

0

0

5

1,

77

56

61,

66

40

60

54

77

55

60

66

40

60

54

00

2710

Eigen ur-rivcrsiteitAndere Nluniversiteit Buiten FIOIfRO

afstuclcer GcslaagdDuur opl. GcslaagclDutrr opl GcslarrgdDuur opl. Gcslaagdl)rrur opl.

Gemidclcld

¿tbsolt¡ut ge rniclde lcl ¿rbsoluut gcrnidclcld absolu rrt gernicldcldcohort absoluut

04/ 05

0s/ 06

06/ 07

07/ 0B

08/ oe

oe/ 1,0

10/ 11

6

22

93

138

186

21,5

223

in maanden

6

L9

23

30

JJ

35

3t

in maanden in maanden

11

36

in maanden

1,2

20

8

26

23

7

7

7

2

7

3

7

58 QANU/ Bouwkunde, Technische Universiteit Eindhoven

Cohort Tot'.rel 'I'llETabeI6: ultstfoom masteropleiding

04/ os

05/ 06

06/ 07

07/ 08

08/ oe

oe/ 70

70/ 71

6

22

95

L40

189

221

237

6

22

95

740

189

227

237

Getealiseerde docent-studenttatio

Tabel 7: docent-studenttatio bachelor- en

2077 t29 / 82 1833 14,2 / 22,4

2010 r33 / 86 1868 14 / 27,7

2009 r37 / 87 1830 r3,4 / 21

2008 r47 / 97 t796 r2,7 / 19,7

2007 r41 / e\ 1806 t2,8 / r9,8

2006 r03 / 77 1825 17,7 / 23,7

2005 )5/73 1889 t9,7 / 25,9

QANU/ Bouwkunde, Technische Universiteit Eindhoven 59

at

Gemiddeld aa¡tal contacturen per fase van de studie

Tabel 8: contacturen bacheloropleiding

hootcollege* wetþtoep** OGO*:Iëß266 176 448228 88 677195 84 688

Tabel 9: contacturen mâsteropleiding

hoorcollege* wetþtoep*:l' OGO*lêl'190 20 78457 24 456

J1

2J

J7

zelfstudie'l** totaal790 1680687 1680713 1680

zelfstudie#* totaal686 16801,743 1680

aal

2

* diverse soorten college waarondet ook: discussiecollege, m.m.v. gastdocenten,tollenspelen** wetþoep:instructies,oefeningen,practica+++ OGO: ateliers, projectwedq evt. excursies**** zelfstudie: thuis werken, groepswerk (o.a. t.b.v. werkstukken), afstandsleren (ICTondersteund)

60 QÂNU/ Bouwkunde, Technische Universiteit Eindhoven

22-okt-72

09.00 -t 2.00

72.00 -72.45

1,2.45 -'t3.45

73.45 -74.30

startbþ'eenkonst

comnissie, in7len

documenlen

(facultair)management

Prof. ir. Elphi Nelissen Decaan faculteit Bouwkunde

Dr. Paul Scholte MPA Directeur Beddjfsvoering faculteitBouwkunde

t4.30 -t 5.00

Prof. dt. ir. Bauke deVries

Dr. ir. Faas Moonen

studenten bachelor Cees Wagemaket

Emma Lubbers

Jard van der Lugt

Gerben van det Meijde

docenten bachelot It. Tom Veeger

Ir. Rijk Blok

It. John Swagten

Dr. Jos Smeets

þauqe

studenten master Bob l'Herminez

Yvonne Petets

Vice-decaan faculteit Bouwkunde

Opleidingsdirecteur faculteit Bor¡wkunde

Bachelotstudent richting Management &Stedebouw

Bachelotstudent richting Architectuur &Techniek

Bachelorstudent richting Ontwerp

Bachelorstudent richtjng Techniek

Docent unit,{rchitectural Urban Desþ& Engineering, leerstoel,\tchitectuur

Universitair docent unit Structural Desþ& Construction Technology, leerstoel COAlgemeen Integratie

Universitair docent unit ArchitectualUrban Desþ & Engineering, leerstoelBouwtechniek (bouwtechnischont'werpen)

Universitair hoofddocent unit UrbanScience & Systems, leerstoelVas tgo edb eheet en -ontrvikkeling

Masterstudent richting Architecture

Mastetstudent richting Urban Desþ &Planning en dchting Building Physics &Services

15.00 -16.00

QANU/ Bouwkunde, Technische Universiteit Eindhoven 61

16.00 -1,6.45

16.45 -

17.00

17.00 -77.30

23-okt-72

opleidingscommissie09.00 - 9.45 studenten en

docenten

Linda Vetschuren

Eef Brouns

Claire Laudij

Prof. dr. BernatdColenbrander

Dr. ir. Henk Schellen

Ir. '\loys Borgers

Prof. ir. Bert Snijder

Huug Bischoff MSc

Geri Wijnen MSc

It. Twan van Hooff

Tim Loetets MSc

Dr. ir. ÂstridKempetman

Masterstudent richting Architecture enrichting Structural Desþ

Masterstudent richting Building Physics &Sewices

Masterstudent richting Architectue endchting Building Physics & Services

Hoogleraar en voorzitter unit¡{,rchitectutal Urban Desþ &Engineering, leerstoel Architectuurtheode(geschiedenis en theorie onderzoek)

Universitair hoofddocent Building Physics& Systems, leerstoel Bouwfrsica

Universitair hoofddocent unit UrbanScience & Systems, leerstoelStedebouwkundi ge planologie

Hooglerax unit Structural Desþ &Construction Technology, leerstoelMaterialen (staal)

Product Manager Trz,fftc bij TomTom

Development Manager bij Wereldhave

PhD student bij de unit Building Physicsand Systems (TU/e) en Laboratory ofBuilding Physics (I(U Leuven, Beþë)

,{rchitect bij Architectuurstudio FlermanHettzberger

Y o otzilter O pleidings comrnis sre

Botrwkunde

D ocentlid Opleidings commis sieBouwkunde

S tudent-lid Opleidings commis sie

Bouwkunde

Student-lid Opleidings commis sie

Bouwkunde

docenten master

þau<!

alumni

Ftans Luijten

Joost van Gorkom

62

MichielJanssen

QANU/ Bouwkunde, Technische Universiteit Eindhoven

09.45 -10.30

examencorffilssie enProf. dr. ir. Josstudieadviseut Lichtenberg

Ir. HatrieJanssen

Ir. Reinder Rutgets

Drs. Willem Buurke

itilooþsþreekuur frondleiding / pnory

ao o rb ere i d¿ n e fu dge sþrc kmanagement

eindgesprek metmanagement

Voorzitter examencommissie Bou¡¡kunde

Lid examencommissie Bornvkunde (vice-voofzitter)

Lid examencommissie Bor¡wkunde

Studieadviseur bachelor- enmas teropleiding Bouwkunde

t0.30 -

t 1.15

n.'t5 -t 2.00

1,2.00

72.45

QAbilJ/ Bouwkunde, Technische Universiteit Eindhoven 63

64 QANU/ Bouwkunde, Technische Univcrsiteit Eindhoven

Biilage 7: Bestudeerde afstudee¡scripties en documenten

Voor het bezoek heeft de commissie de afstudeerscrþties bestudeerd van de studenten metde voþnde studentnummers:

BachelompÌeiding

0677951.0634709066273206675620627209

Møsøropleiding

05527890574036063724206537410574042

06576850653473065784405899060656992

06554110635783049891805091570484435

063158906085170638671061.53770657205

0569062059002806357270531017

0663180

Tijdens het bezoek heeft de commissie onder meer de volgende documenten bestudeerd(deels als hørd coþies en deels via de elektronische leeromgeving):

7. Y etzarnelde toetsen en normering onderwijseenheden bacheloropleiding Bouwkunde2. Y erzamelde toets en en normering onderwij s eenheden Ma s teropleiding,{BP3. Selectie van gemaakte toetsen / eindwerkstukken / verslagen4. }ldateitail, s tudieverenigingen5. Atelierboek bacheloropleiding6. Multigids bachelotopleiding7. Afstudeet-enquête8. Scrþtie reglementen9. Bundels afstudeten masteropleiding10. Aanvullende afstudeewerslagen1 1. Bijlagen van ingestuurde afstudeerverslagen1 2. Studentenlogboeken13. Stage informatie14. Regels voor het doen van projecten en vakken in het buitenland15. Gebruikerstoets studeren met een handicap76. Review Atchitecture and the Built Environment TU/e and TU Delft 201,0;

Onderzoeksvisitatie17. Brochure didactische scholing TU /e medewe¡kers & BKO brochure1 8. Inteme kwaliteitszorg1 9. Onderwijsvisie TU/e20. Studiemateriaal, (dictaten en boeken)21. Ptesentatielr;;ateriaai Multidisciplinair project (eindptoject bachelor)22.Yerslagen van de examencommissie (op de laptop)23.Yerc1agenvan de opleidingscommissie (op de laptop)24. Onderwijsevaluaties kwaliteitszorg, managementinformatíe kwaliteitszorg (op de laptop)

QANU/ Bouwkunde, Technische Univetsiteit Eindhove¡ 65

66 QANU/ Bor-rwkunde,'I'echnische Universiteit Flindhoven

Biilase 8: Onafhankeliikheidsverklarinsen

c23î"

ONAFHANKELIJKHEIDS. EN G EHEIMHOUDINGSVERKLARING

INDIENEN VOORAFGMND AAN DE OPLEIDINGSBEOORDELING

9NDERGETEKENDE ?'o1. ô" p' f' r<r'\^ ¡ g'l'À h Þ

NAAM:

ADRES:

IS ALS DESKUNDIGE /OPLEIDING:

Ê-\ Þe. botla.-- r ? ,iø'l+ ô.3 ß -"-ro

s.cr"dnrs GEVRMGD VOOR HET BEOORDELEN VAN DE

ZIE BIJLAGE

AANGEVRAAGD DooR DE INSTELLING: -T'r Þ + tP v * -fr¡ Éi 'd l^or¡*

ZIE BIJLAGE

VERKLAART HIERBIJ GEEN (FAMILIE)RELATIES OF BANDEN METBovENGENoEMDE rNsrELLtNc rE oNDERHoUDEN, ALs pnlvÉpçRsoot¡,ONDERZOEKER / DOCENT, BEROEPSBEOEFENAAR OF ALS ADVISEUR, DIE EENVOLSTREKT ONAFHANKELIJKE OORDEELSVORMING OVER DE KWALITEIT VANDE OPLEIDING TEN POSITIEVE OF TEN NEGATIEVE ZOUDEN KUNNENBEINVLOEDEN;

VERKLAART HIERBIJ ZODANIGE RELATIES OF BANDEN MET DE INSTELLING DEAFGELOPEN VIJF JAAR NIET GEHAD TE HEBBEN;

VERKLAART STRII.ffE GEHEIMHOUDING TE BETRACHTEN VAN AL HETGEEN INVERBAND MET DE BEOORDELING AAN HEM/HAAR BEKEND IS GEWORDEN ENWORDT. VOOR ZOVER DE OPLEIDING, DE INSTELLING OF DE NVAO HIERREDELIJKERWIJS AANSPRAAK OP KUNNEN MAKEN.

VERKI.AART HIERBIJ OP DE HOOGTE TE ZIJN VAN DE NVAO GEDRAGSCODE,

PLAATS: 9r-*" DATUM: 2T-5,-2o\z

HANDTEKENING

qaNU/ Bouwkunde, T'echnische Universiteit Eindhoven 67

abgs

*'ro#*,æ*in.*.*Èr¡,

ONAFHANKELIJ KHEIDS. EN G EHEIIITHOUDINGSVERKLARING

INDIENEN VOOMFGAAND AAN DE OPLEIDINGSBEOORDELING

ONDERGETEKENDE

NAAM:

ADRES

HANDTEKENING

L, fi. ole K/erk

8¿r.-*¿ tê , tfod Bl Zaandttøt

IS ALS DESKUNDIGE /€E€RE:FAR¡$.GEVRAAGD VOOR HET BEOORDELEN VAN DEOPLEIDING: 7ou,"u,þ-n-4e

PLAATS:

ZIE BIJLAGE

MNGEVRAAGD DOOR DE INSTELLING:

ZIE BIJLAGE

VERKLAART HIERBIJ GEEN (FAMILIE)RELATIES OF BANDEN METBovENGENoEMDE TNSTELLINc TE oNDERHoUDEN, ALs pRlvÉpeRsoor,l,ONDERZOEKER / DOCENT, BEROEPSBEOEFENMR OF ALS ADVISEUR, DIE EENVOLSTREKT ONAFHANKELIJKE OORDEELSVORMING OVER DE KWALITEIT VANDE OPLEIDING TEN POSITIEVE OF TEN NEGATIEVE ZOUDEN KUNNENBEÏNVLOEDEN;

VERKLMRT HIERBIJ ZODANIGE REIáTIES OF BANDEN MET DE INSTELLING DEAFGELOPEN VIJF JAAR NIET GEHAD TE HEBBEN;

VERKLAART STRIKTE GEHEIMHOUDING TE BETRACHTEN VAN AL HETGEEN INVERBAND MET DE BEOORDELING AAN HEM/HAAR BEKEND IS GEWORDEN ENWORDT, VOOR ZOVER DE OPLEIDING, DE INSTELLING OF DE NVAO HIERREDELIJKERWIJS AANSPRAAK OP KUNNEN MAKEN.

VERKLAART HIERBIJ OP DE HOOGTE TE ZIJN VAN DE NVAO GEDRAGSCODE.

2a"n DATUM: I t oklo Å e'¡ otÔ /2

68 QÁ,NU/ Bouwkunde, Technische Universiteit Eindhoven

Q-3gs

ONAFHANKELIJKHEIDS. EN GEHEIMHOUDINGSVERKLARING

I NDI ENEN VOOR/AFGAAND AAN DE OPLEIDINGSBEOORDELING

ONDERGETEKENDE 4þN-11 ¿Ld,ffit 5

NAAM:

PIAATS DATUM:

HANDTEKENING

ADRES:

IS ALS / SECRETARIS GEVRAAGD VOOR HET BEOORDELEN VAN DE

ZIE BIJLAGE 7¡-, ot<-<tlñ

MNGEVRAAGD DOOR DE INSTELLING:

zrE BTJLAGE Tr/Þ J-lL / Y ¿ f;,ll-,¡.-VERKTTART HTERBTJ GEEN (FAM|L|E)RELATTES OF BANDEN METBOVENGENOEMDE INSTELLING TE ONDERHOUDEN, ALS PRIVÉPERSOON,ONDERZOEKER / DOCENT, BEROEPSBEOEFENAAR OF ALS ADVISEUR, DIE EENVOLSTREKT ONAFHANKELIJKE OORDEELSVORMING OVER DE I(WALITËIT VANDE OPLEIDING TEN POSITIEVE OF TEN NEGATIEVE ZOUDEN KUNNENBEÏNVLOEDEN;

VERKLAART HIERBIJ ZODANIGE RELATIES OF BANDEN MET DE INSTELLING DEAFGELOPEN VIJF JAAR NIET GEHAD TE HEBBEN;

VERKI-AART STRIKTE GEHEIMHOUDING TE BETRACHTEN VAN AL HETGEEN INVERBAND MET DE BEOORDELING AAN HEñI/HAAR BEKEND IS GEWORDEN ENWORDT, VOOR ZOVER DE OPLEIDING, DE INSTELLING OF DE NVAO HIERREDELIJKERWIJS MNSPRAAK OP KUNNEN MAKEN.

VERKI.AART HIERBIJ OP DE HOOGTE TE ZIJN VAN DE NVAO GEDRAGSCODE.

u¿¿íþt;y-Êt¿r_ 5f ,1"\o kre¿k-z-¿Eñ, Rcø<

l-l' nq /* fz.<?

1

qaNU/ Bouwkunde, Technische Universiteit Eindhoven 69

OJÔ'

*. nuaСdts¡ff* - *ffi ir¡Cicfùo{aorgúEtùE

ONAFHANKELIJKHEIDS. EN GEHEIMHOUDINGSVERKLARING

I NDTENEN VOOR/AFGMND AAN DE OPLEIDINGSBEOORDELING

ONDERGETEKENDE

NAAM: Á"",[^í LoEcrx

ADRES:

Í}ELCIEIS ALS DESKUNDIGE / SECRETARIS GEVRAAGD VOOR HET BEOORDELEN VAN DEOPLEIDING:

ZIE BIJLAGE

AANGEVRAAGD DOOR DE INSTELL]NG:

ZIE BIJLAGE

VERKLAART HIERBIJ GEEN (FAMILIE)RELATIES OF BANDEN METBOVENGENOEMDE INSTELLING TE ONDERHOUDEN, ALS PRIVÉPERSOON,ONDERZOEKER / DOCENT, BEROEPSBEOEFENMR OF ALS ADVISEUR, DIE EENVOLSTREKT ONAFHANKELIJKE OORDEELSVORMING OVER DE I(A/ALITEIT VANDE OPLEIDING TEN POSITIEVE OF TEN NEGATIEVE ZOUDEN KUNNENBEÏNVLOEDEN;

VERKLAART HIERBIJ ZODANIGE REI-ATIES OF BANDEN MET DE INSTELLING DEAFGELOPEN VIJF JAAR NIET GEHAD TE HEBBEN:

VERKLAART STRIKTE GEHEIMHOUDING TE BETRACHTEN VAN AL HETGEEN INVERBAND MET DE BEOORDELING AAN HEM/HMR BEKEND IS GEWORDEN ENWORDT, VOOR ZOVER DE OPLEIDING. DE INSTELLING OF DE NVAO HIERREDELIJKERWIJS AANSPRAAK OP KUNNEN MAKEN.

VERKLAART HIERBIJ OP DE HOOGTE TE ZIJN VAN DE NVAO GEDRAGSCODE.

DATUM:

4

r¡qÀrs

Ð.a& 4'{,tJ.t* 2pr¿

70 QANU/ Bouwkunde, Techrrische Universiteit Eindhoven

ô1317'*ltgp*ç*¡¡¿ur¡øa¡**

ONAFHANKELIJKHEIDS. EN GEHEIMHOUDINGSVERKLARI NG

lNDl ENEN VOORiAFGAAND AAN DE OPLEIDINGSBEOORDELI NG

ONDERGETEKENDE

**t, HE¡dr; n Ol¿rìbor,.

ADRES: W,Nù,htuytsi^g rruz AøU-ru$b

PLAATS:ùùÞ

IS ALS DESKUNDIGE / SECRETARIS GEVRAAGD VOOR HET BEOORDELEN VAN DEO PLE I Dl NG: =¿,^,"\r-lr_

ZIE BIJLAGE

AANGEVRAAGD DOOR DE INSTELLING:

ZIE BIJLAGE

VERKLAART H|ERBIJ GEEN (FAM|LTE)RE|-ATTES OF BANDEN METBovENGENoEMDE tNSTELLTNG TE oNDERHoUDEN, ALs pRlvÉ,peRsoon,ONDERZOEKER / DOCENT, BEROEPSBEOEFENMR OF ALS ADVISEUR, DIE EENVOLSTREKT OMFHANKELIJKE OORDEELSVORMING OVER DE KWALITEIT VANDE OPLEIDING TEN POSITIEVE OF TEN NEGATIEVE ZOUDEN KUNNENBEÏNVLOEDEN;

VERKLAART HIERBIJ ZOOANIGE REI.ATIES OF BANDEN MET DE INSTELLING DEAFGELOPEN MJF JAAR NIET GEHAD TE HEBBEN;

VERKI.AART STR1KÎE GEHEIMHOUDING TE BETRACHTEN VAN AL HETGEEN INVERBAND MET DE BEOORDELING AAN HEM/HAAR BEKEND IS GEWORDEN ENWORDT. VOOR ZOVER DE OPLE¡DING, DE INSTELLING OF DE NVAO HIERREDELIJKERWIJS AANSPRAAK OP KUNNEN MAKEN.

VERKLAART HIERBIJ OP DE HOOGTE TE ZIJN VAN DE NVAO GEDRAGSCODE.

DATUM: ìt-t-ro-ZotZ

HANDTEKENING:

@

QÂl.ilJ/ Bouwkunde, Technische Universiteit Eindhoven 71,

@tq{

ONAFHANKELIJKHE¡DS- EN GEHEIMHOUDINGSVERKLARI NG

INDIENEN VOORAFGAAND AAN DE OPLEIDINGSBEOORDELING

ONDERGETEKENDE

PLAATS; DATUM: l{- t0 ^Z-øIL

HANDTEKENING:

NAA*ÚoS¿ yat ?tn¡pællADRES: &oesegtr^aat g .U.hechl.

DoIW

IS ALS DESKUNDIGE / SECRETARIS GEVRAAGD VOOR HET BEOORDELEN VAN DEOPLEIDING:

ZIE BIJLAGE

MNGEVRAAGD DOOR DE INSTELLING:

ZIE BIJLAGE

VERKLAART HTERB|J GEEN (FAM|L|E)REI-AT|ES OF BANDEN METBovENGENoEMDE rNsrELLtNc rE oNDERHoUDEN, ALS pRlvÉpensool,t,ONDERZOEKER / DOCENT, BEROEPSBEOEFENAAR OF ALS ADVISEUR, DIE EENVOLSTREKT ONAFHANKELIJKE OORDEELSVORMING OVER DE KWALITEIT VANDE OPLEIDING TEN POSITIEVE OF TEN NEGATIEVE ZOUDEN KUNNENBEÍNVLOEDEN;

VERKLAART HIERBIJ ZODANIGE RELATIES OF BANDEN MET DE INSTELLING DEAFGELOPEN VIJF JAAR NIET GEHAD TE HEBBEN;

VERKLAART STRIKTE GEHEIMHOUDING TE BETRACHTEN VAN AL HETGEEN INVERBAND MET DE BEOORDELING AAN HEM/HAAR BEKEND IS GEWORDEN ENWORDT, VOOR ZOVER DE OPLEIDING, DE INSTELLING OF DE NVAO HIERREDELIJKERWIJS AANSPRAAK OP KUNNEN MAKEN.

VERKI.AART HIERBIJ OP DE HOOGTE TE ZIJN VAN DE NVAO GEDRAGSCODE.

1

72 qANU/ Bouwkunde, Technische Universiteit Eindhoven

nvaod,&tltã,t. t/.rqt a tK.,&.lkûtg,,tdþ

ONAFHANKELIJKHEIDS. EN GEHEIMHOUDINGSVERKLARI NG

INDIENEN VOORAFGMND AAN DE OPLEIDINGSBEOORDELING

ONDERGETEKENDE

NMM: lJ vrgr , <,t (-La -i')(l

Irnu.vct ¿(€r\o.'-. +ADRES:

16 r r Lu\ t N^ .'\\,'.,:: Jû *IS ALS DESKUNDIGE / SECEIÛEIS GEVRAAGD VOOR HET BEOORDELEN VAN DEOPLEIDING:

ZIE BIJLAGE

AANGEVRAAGD DOOR DE INSTELLING:

ZIE BIJLAGE

VERKLAART HIERBIJ GEEN (FAMILIE)RELATIES OF BANDEN MËTBOVENGENOEMDE IÑSTELLING TE ONDERHOUDEN, ALS PRIVÉPERSOON,ONDERZOEKER / DOCENT, BEROEPSBEOEFENAAR OF ALS ADVISEUR, DIE EENVOLSTREKT ONAFHANKELIJKE OORDEELSVORMING OVER DE KWALITEIT VANDE OPLEIDING TEN POSITIEVE OF TEN NEGATIEVE ZOUDEN KUNNENBEÏNVLOEDEN;

VERKLAART HIERB1J ZODANIGE REI-ATIES OF BANDEN MET DE INSTELLING DEAFGELOPEN VIJF JAAR NIET GEHAD TE HEBBEN;

VERKLAART STRIKTE GEHEIMHOUDING TE BETRACHTEN VAN AL HETGEEN INVER,BAND MET DE BEOORDELING AAN HEM/I-IAAR BEKEND 1S GEWORDEN ENWORDT. VOOR ZOVER DE OPLEIDING, DE INSTELLING OF DE NVAO HIERREDELIJKERWIJS AANSPRAAK OP KUNNEN MAKEN.

VERKLMRT HIERBIJ OP DE HOOGTE TE ZIJN VAN DE NVAO GEDRAGSCODE.

punrs,t¡nc\v¡J¿"^ DAruM: !-to- Zc¡\Z

1

QANU/ Bouwkundc, Technische Universiteit Eindhoven t5