Antwerpen.be | Antwerpen.be - Jaarverslag 2009...Marc De Bens en Martin Conincx aan tot secretaris...

Jaarverslag 2009OCMW en Zorgbedrijf Antwerpen

ZorgbedrijfAntwerpen

2 3Inhoud

Woord vooraf ...................................................................................................... 6

Jaarverslag OCMW Antwerpen ...................................................9

Een terugblik op 2009 .........................................................................................10

1. De weg naar werk ............................................................................... 13 1.1 Duidelijke informatie voor de klant ..............................................................13 1.2 Sneller aan de slag ....................................................................................14 1.3 De schakel naar werk of een opleiding .........................................................14 1.4 Weg van het OCMW ..................................................................................15 1.5 Taal als troef ............................................................................................15 1.6 Kinderopvang als laatste hindernis ..............................................................16 1.7 Actief zijn is meer dan werk of opleiding ......................................................17 1.7.1 Sociale activering ..............................................................................17 1.7.2 Arbeidszorg ......................................................................................18 1.7.3 Werken aan de eigen situatie .............................................................18

2. Over leven in de stad ........................................................................... 23 2.1 Een betaalbare en degelijke woning ............................................................23 2.2 Wonen kan je leren ...................................................................................23 2.3 Een dak voor thuislozen in de winter ...........................................................24 2.4 Als thuis studeren moeilijk is ......................................................................24

3. Een mens leeft van meer dan geld alleen ............................................... 27 3.1 Kansen voor Kinderen ................................................................................27 3.2 Binnenste Buiten ......................................................................................28 3.3 Omgaan met geld: schulden, budget beheren … ..........................................29 3.4 Rechtshulp ...............................................................................................29 3.5 Sociaal restaurant ‘Bakboord’ .....................................................................30 3.6 Op zoek naar een financieel vangnet ...........................................................31

4. Voorkomen is beter dan genezen .......................................................... 35 4.1 Een gezonde kennis ...................................................................................35 4.2 Informatie over gezinsplanning en seksuele gezondheid ................................36 4.3 Een doktersbezoek en EHBO uitgelegd aan anderstaligen ...............................36 4.4 Pomme’poen: bewust van gezonde voeding .................................................37 4.5 Daklozen krijgen gratis vaccinatie tegen Mexicaanse griep .............................40

4 55. Uit leven in de stad ............................................................................. 43 5.1 Betaalbare culturele en sportieve evenementen ...........................................43 5.1.1 Goedkope tickets ...............................................................................43 5.1.2 Subsidies en de 2-europas ..................................................................44 5.2 Regelmaat via toelages ..............................................................................44 5.3 Vrijetijdsloket in de sociale centra ...............................................................45 5.4 Partners in vrije tijd ...................................................................................45 5.5 Een brug over de digitale kloof ....................................................................46 5.6 Een goed aanbod, goed gecommuniceerd ....................................................48 5.7 Cultuur in eigen huis .................................................................................48 5.7.1 Drie tentoonstellingen over merklappen ..............................................48 5.7.2 Publiekswerking ................................................................................48 6. Vinger aan de pols ............................................................................... 53 6.1 Onze klanten aan het woord .......................................................................53 6.2 Minder kastjes en muren ...........................................................................54 6.3 X-stra! .....................................................................................................54

7. Energie houdt iedereen bezig ................................................................ 59 7.1 Stijging aantal klanten bij sociale leverancier ...............................................59 7.2 Energiescans ............................................................................................59 7.3 Renteloze lening via FRGE ..........................................................................60 7.4 Klimaat op maat .......................................................................................60 7.5 ‘Groen’ renoveren, bouwen en onderhouden ................................................60 7.6 Energieprestatiecertificaten .......................................................................60

8. Het OCMW als organisatie .................................................................... 63 8.1 Een nieuwe structuur ................................................................................63 8.1.1 De departementale structuur van OCMW Antwerpen ............................63 8.1.2 Nieuwe beleidsfora ...........................................................................64 8.1.3 Het organogram ...............................................................................66 8.1.4 Het Managementcomité ....................................................................68 8.1.5 De raad voor maatschappelijk welzijn ..................................................68 8.2 Den Bell als zenuwcentrum van de stedelijke en OCMW-administratie .............69 8.3 Zorgen voor het menselijk kapitaal ..............................................................71 8.4 Het financiële luik van 2009 .......................................................................71

9. OCMW-locaties ................................................................................... 75

Jaarverslag Zorgbedrijf Antwerpen ............................................ 79

Een terugblik op 2009 .........................................................................................80

1. Een warme thuis voor Antwerpse senioren ............................................. 83 1.1 Voor wie werkten we? ...............................................................................83 1.2 Onze hulp ................................................................................................84 1.3 De klantendienst: een duidelijk aanspreekpunt voor de klant ..........................85 1.4 De lokale dienstencentra ............................................................................86 1.5 Vervoer van a naar z ..................................................................................88 1.6 Thuishulp .................................................................................................89 1.7 Wonen met zorg .......................................................................................91

2. Werken aan projecten en zorgvernieuwing ............................................. 97 2.1 Studiedag woon-zorgzones: van idee naar uitvoering .....................................97 2.2 Senior.Comfort@home ..............................................................................97 2.3 Kamerzorg neemt taken over van verpleegkundigen en verzorgers ..................98 2.4 24-uurzorgsteunpunt .................................................................................98 2.5 Opsporen en behandelen van verkeerde voedingspatronen .............................99 2.6 Een zorgstrategisch plan ..........................................................................100

3. Een organisatie in beweging ................................................................103 3.1 Samen met anderen ................................................................................103 3.2 Mexicaanse griep: een noodsituatie direct aangepakt ..................................103 3.3 Zorgbedrijf treedt naar buiten ...................................................................104 3.3.1 Opendeurdag OCMW en Zorgbedrijf Antwerpen ..................................104 3.3.2 Zorg- en welzijnsbeurs in Merksem ....................................................104 3.3.3 Week van de senior .........................................................................104 3.3.4 Week van de Smaak ........................................................................104 3.3.5 Seniorendag ...................................................................................104 3.4 Organisatiestructuur ...............................................................................105 3.4.1 Raad van beheer .............................................................................105 3.4.2 Directieteam ..................................................................................105 3.4.3 Organogram ...................................................................................106

4. Een nieuwe werkgever ........................................................................109 4.1 Goed geïnformeerd personeel ...................................................................109 4.2 Overleg met sociale partners leidt tot nieuwe rechtspositieregeling ..............109 4.3 Personeelsplanningsysteem .....................................................................110 4.4 Aanwervingen ........................................................................................110

5. Zorgbedrijf locaties .............................................................................113

6 7Mensen sterker maken

Beste lezer

Voor u ligt het jaarverslag 2009. Een indrukwekkende bloemlezing van wat OCMW Antwerpen elke dag realiseert.

In 2009 zette de stijging van het aantal leefloonklanten zich door. Die stijging kondigde zich eind 2008 al aan. Ze is voor een groot deel te verklaren door de economische crisis. Maar ook de migratie stelt het OCMW voor uitdagingen en zorgt ervoor dat we werken met een steeds moeilijker doelgroep die vaak het Nederlands niet machtig is of weinig opgeleid is.

Daarom zetten we nog meer in op het activeren van klanten. Zo openden we in Borgerhout een kinderopvang, speciaal voor kinderen van leefloonklanten die een opleiding of een werkervaringstraject volgen. We beseffen echter dat een gewone job niet voor iedereen haalbaar is. Daarom investeren we ook sterk in ‘sociale activering’: een zinvolle bezigheid voor iedereen. Het aantal klanten binnen sociale activering verdubbelde in 2009.

Kansarmoede bestrijden is meer dan mensen aan een baan helpen. We willen mensen sterker maken en emanciperen. We kijken verder dan hun financiële situatie. Met verschillenden projecten spelen we daar op in. We gingen van start met een ‘Vrouwengroep’ die vrouwen informeert over delicate thema’s zoals intrafamiliaal geweld of gezinsplanning. Via ‘Kansen voor Kinderen’ ondersteunen we ouders in de opvoeding van hun kroost. Met ’De klant aan het woord’ geven we OCMW-klanten een stem in het beleid.

Ook binnen het OCMW zelf veranderde het een en ander. In 2009 zetten we nieuwe stappen in de oprichting van een autonoom zorgbedrijf.

Denken aan de toekomst

Na maanden van voorbereiden, organiseren, debatteren en informeren ging het Zorgbedrijf Antwerpen op 1 januari 2009 officieel van start. Een nieuwe zelfstandige organisatie was een feit.

Het aanbieden van thuiszorgdiensten, thuisverpleging, woonzorgcentra, dienstencentra en serviceflats vraagt een enorme inzet van personeel en financiële middelen. Om ook in de toekomst aan de wensen en verwachtingen van de senioren tegemoet te komen is een modern beheer, management, dynamiek en slagvaardigheid van de woonzorgdiensten nodig. Daarom besloot de raad voor maatschappelijk welzijn om het Zorgbedrijf Antwerpen op te richten. Het Zorgbedrijf Antwerpen brengt het volledige aanbod voor senioren van OCMW Antwerpen samen. Het zal in de toekomst de dienstverlening verbeteren, uitbreiden en moderniseren. Zo kan elke senior zeker zijn van een volwaardige thuis.

We slaagden erin dit jaar nog meer senioren te helpen. En we zetten ons in voor zorgvernieuwing. Een bijzonder project dat thuiswonende senioren ondersteunt, startte eind 2009 op.

2009 was een symbolisch jaar voor het Zorgbedrijf. Het was een jaar van opstarten, vernieuwen, mensen bij elkaar brengen. We legden de basis voor een efficiëntere organisatiestructuur en we sloten het jaar af met een nieuwe rechtspositieregeling voor de bijna 4 000 medewerkers van het Zorgbedrijf.

Zo wordt het ‘oude’ OCMW steeds meer een concern: een moederbedrijf met verschillende dochters. Het is dan ook belangrijk dat we onszelf voortdurend in vraag stellen en evolueren tot een moderne en efficiënte overheidsorganisatie. We werken daarbij ook steeds nauwer samen met de stad Antwerpen. Een voorbeeld hiervan is de oprichting van een Gemeenschappelijke Aankoopcentrale en Preventiedienst. Sinds 2009 huizen verschillende diensten van de stad en het OCMW ook samen in ‘Den Bell’.

Deze veranderingen zouden niet kunnen slagen zonder de inzet van al onze medewerkers. We willen hen daarvoor graag uitdrukkelijk danken.

Veel leesplezier.

Monica De Coninck – voorzitter Marc De Bens – secretarisJohan De Muynck – algemeen directeur Zorgbedrijf

9

OCMWAntwerpen

10 11

Opening nieuwe activeringslokalenOp 26 januari opende het OCMW de nieuwe lokalen van de dienst activering in Borgerhout in aanwezigheid van onder meer minister van werk, onderwijs en vorming Frank Vandenbroucke.

Invulsessies schooltoelagen in districtenOCMW-medewerkers hielpen ouders met een bescheiden inkomen om een aanvraag voor een school- of studietoelage in te dienen. Op verschillende locaties in de stad vonden invulsessies plaats waarbij we hielpen om het aanvraagformulier in te vullen.

DikketruiendagOp 13 februari nam het OCMW deel aan de Dikketruiendag. De verwarming werd 2 graden lager gezet in een aantal van onze gebouwen.

De Sint op bezoekOp 25 november nodigde OCMW Antwerpen de Sint uit in de Zoo. Meer dan 1 000 kinderen van klanten kregen een geschenkje van de heilige man. Er was randanimatie zoals grime, clowns, goochelaars en muziek.

NoordtreffenSamenlevingsopbouw Antwerpen organiseerde op 4 december ‘Noordtreffen’. Dat is een lunchgesprek waarbij een organisatie of initiatief zich aan het publiek voorstelt. Deze keer was het de beurt aan ‘De klant aan het woord’. Dit zijn OCMW-klanten die regelmatig samenkomen om OCMW-thema’s te bespreken. Ze willen iets doen aan het vaak negatieve imago van het OCMW en zijn klanten. De leden zijn immers trots op hun klantengroep en hun engagement.

Occasionele kinderopvangOp donderdag 10 december opende kinderopvang OKiDO Stekelbees Kievit officieel de deuren. OKiDO Stekelbees Kievit biedt tijdelijke opvang voor kinderen van OCMW-klanten die een opleiding volgen of een werkervaringstraject volgen.

Opvang van daken thuislozen tijdens de wintermaandenVan 15 december 2009 tot en met 15 maart 2010 troffen we bijkomende maatregelen voor de opvang van daken thuislozen. Er werd een tijdelijke nachtopvang geopend. De capaciteit van nachtopvangcentrum De Biekorf werd vergroot. En de openingsuren van inloopcentra De Vaart en De Steenhouwer werden uitgebreid.

Digitale week (30 maart – 3 april)Tijdens de digitale week proberen we de digitale kloof te dichten met Digibrug. Dat is een samenwerking van onder andere de stad en OCMW Antwerpen. Digibrug werkt acties uit om iedereen toegang te geven tot ‘de digitale snelweg’. We boden verschillende gratis workshops aan, onder andere in de Digipunten.

Bezoek minister ArenaOp woensdag 8 april bracht minister van maatschappelijke integratie, pensioenen en grote steden Marie Arena een bezoek aan OCMW Antwerpen. In sociaal centrum De Vondel werd het project ‘De klant aan het woord’ voorgesteld. In sociaal centrum De Wilg kreeg de minister info over het mobiel psychiatrisch team.

Deelname Maagdenhuis aan Erfgoeddag 2009Samen met Museum Rubenshuis, Museum Rockoxhuis, Museum Plantin Moretus organiseerde het Maagdenhuismuseum een wandeling waarbij de vriendschapsbanden tussen Pieter Paul Rubens, Balthazar Moretus, Nicolaas Rockox en Philips Le Roy werden belicht.

Hulp bij invullen belastingenHet OCMW en de stad organiseerden in mei zitdagen op verschillende locaties, bijvoorbeeld in districtshuizen, stadskantoren of dienstencentra van het Zorgbedrijf.

Het OCMW stelde zes locaties ter beschikking waar een ambtenaar van de federale overheidsdienst Financiën de belastingsaangifte online kon registreren. Daarnaast waren er nog tal van dienstencentra waar mensen terechtkonden voor hulp bij het invullen van de belastingsbrief.

Opendeurdag OCMWOp 17 oktober vond onze opendeurdag plaats. OCMW Antwerpen en het Zorgbedrijf lieten ook minder bekende kanten van hun werking zien. Enkele dienstencentra en woon-zorgcentra organiseerden activiteiten. Op elke locatie konden bezoekers informatie krijgen over onze dienstverlening.

Aanstelling secretaris en ontvangerDe raad voor maatschappelijk welzijn stelde op 9 juni Marc De Bens en Martin Conincx aan tot secretaris en ontvanger.

Vrijwillig werktWe publiceerden ‘Vrijwillig werkt - Aan de slag met vrijwilligers uit kansengroepen’. Medewerkers van Samenlevingsopbouw Antwerpen stad vzw, Recht-Op vzw en het project Sociale Activering van het OCMW staken hiervoor de hoofden bij elkaar. De publicatie biedt een antwoord op de vele vragen over vrijwilligerswerk die mensen uit kansengroepen hebben.

BedanktTijdens de zomermaanden konden de Antwerpenaars op de regionale televisiezender ATV het programma ‘Bedankt’ Graag gedaan!’ bekijken. Hierin bedankten Antwerpenaren anderen die iets bijzonders voor hen deden. Onder meer de dienstverlening van de Vervoerdienst voor Senioren, Huis Sofia en Binnenste Buiten kwamen aan bod. Het programma was een samenwerking tussen de stad en OCMW Antwerpen. Ook Gazet Van Antwerpen sprong mee op de kar en publiceerde een reeks artikels waarin sinjoren elkaar bedankten.

Open MonumentendagOCMW Antwerpen en het Zorgbedrijf namen op 13 september deel aan de Open Monumentendag. Die stond in het teken van ‘zorg’. We stelden een aantal gebouwen open voor het publiek.

januari julifebruari augustusmaart septemberapril oktobermei novemberjuni decemberOpening nieuwe activeringslokalen in aanwezigheid van minister Frank Vandenbroucke.

Publicatie van ‘Vrijwillig werkt’, met daarin een antwoord op vragen over vrijwilligerswerk voor mensen uit kansengroepen.

Hulp aan klanten bij het invullen van de aanvragen voor schooltoelagen.

Deelname aan de Dikketruiendag.

Programma ‘Bedankt’ Graag gedaan!’ op ATV vanuit verschil-lende diensten van OCMW en Zorg-bedrijf Antwerpen.

Dichten van de digitale kloof tijdens de digitale week. (30 maart – 3 april).

Deelname aan de Open Monumenten-dag met als thema ‘zorg’.

Bezoek minister Arena.

Deelname van het Maagden-huismuseum

aan de Erfgoeddag.

Opendeurdag van

OCMW en Zorg-

bedrijf Antwerpen.

Job- en opleidings-

beurs waarop

werkzoekende

klanten kennis

maakten met

verschillende

sectoren.

Hulp bij het invullen van de belastingsbrieven op verschillende locaties.

Een geschenkje van de Sint voor meer dan 1 000 kinderen van klanten.

Aanstelling van een secretaris en ontvanger door de raad voor maat-schappelijk welzijn.

Voorstelling klantengroep door trotse OCMW-klanten.

Opening van occasionele kinderopvang OKIDO Stekelbees.

Bijkomende tijdelijke maatregelen voor de opvang van daken thuislozen.

12 131. De weg naar werk

OCMW Antwerpen wil zoveel mogelijk klanten klaarstomen voor een job. Werk hebben biedt nog steeds de beste bescherming tegen armoede en uitsluiting. Met een job verdien je niet enkel geld. Ook sociale contacten, regelmaat, structuur en het gevoel zinvol bezig te zijn maken een persoon sterker. Maar de weg naar werk ligt voor OCMW-klanten vol met drempels. Voor ze aan de slag kunnen, proberen we hen zo goed mogelijk voor te bereiden en de hindernissen weg te werken.

OCMW-klanten zijn niet altijd klaar om te werken in het gewone circuit. Ze missen de ervaring, de opleiding of de competenties om de stap naar een echte job te zetten.

OCMW Antwerpen biedt klanten een ‘sociale tewerkstelling’ aan1. Dat is een systeem waarbij het OCMW een deel van het loon van de klant op zich neemt. In ruil daarvoor biedt de werkgever de klant een job en begeleiding aan. Zo kan de klant op zijn tempo ervaring opdoen.

1.1 Duidelijke informatie voor de klant

OCMW Antwerpen organiseert twee maal per jaar een job- en opleidingsbeurs voor de klanten. Daar krijgen de bezoekers informatie over de verschillende OCMW-opleidingen. Daarnaast stellen werkgevers zich voor en vertellen wat een werkervaring bij hen betekent.

Om klanten te motiveren deze jobbeurzen te bezoeken, sturen we hen een uitnodiging. Daarnaast bespreekt de maatschappelijk werker het evenement vooraf met zijn klanten en begeleidt hij hen op de dag zelf. Ze maken een selectie uit de infosessies van bedrijven en sectoren en bezoeken samen de beursstands. Zo krijgt de klant informatie over de opleidingen en jobs die hem aanspreken.

De combinatie van een uitnodiging en een persoonlijk gesprek spreekt klanten aan.

In april 2009 bezochten 210 klanten de beurs. In oktober 2009 waren dat er al 458.

1. De weg naar werk

1Artikel 60 § 7 van de OCMW-wet voorziet in dit systeem.

14 151.2 Sneller aan de slag

Voor een klant start met een sociale tewerkstelling bespreekt hij de mogelijkheden met zijn begeleider. Samen zoeken ze een vacature die bij hem past. Daarna volgt een medische controle en krijgt de klant een Jobintro. Dit is een korte opleiding die de klant leert wat een job met zich meebrengt (op tijd komen, de woon-werkverplaatsing …). Ten slotte maken de werkgever, de klant en de begeleider afspraken over de inleidende stage en de start van de tewerkstelling.

Het is belangrijk dat dit traject zo kort mogelijk is. In 2009 pasten we daarom een aantal zaken aan:

• Op basis van de gegevens van de klant gaan we vooraf al op zoek naar geschikte vacatures. Zo kunnen we de opties tijdens het eerste gesprek meteen bespreken.

• De wachttijd voor het medisch aanwervingsonderzoek is verkort van een maand naar twee weken.

• Het aantal plaatsen in de Jobintro is verhoogd. Wie sneller de opleiding kan volgen, kan ook vroeger starten met de tewerkstelling.

De klant gaat nu twee tot drie weken sneller aan de slag.

1.3 De schakel naar werk of een opleiding

Ervaring opdoen is een belangrijke stap naar werk. Zorgen dat klanten daarna effectief een gewone job of een verdere opleiding vinden is minstens even belangrijk. Enkel zo maken we OCMW-klanten minder afhankelijk van overheidshulp. We proberen deze ‘doorstroom’ met verschillende acties te verbeteren.

Samen met de klant stellen de arbeidsbegeleiders een trajectplan op. Daarin noteren ze de sterktes en zwaktes en bekijken hoe ze hieraan kunnen werken. Om de vier maanden bespreekt de klant dit traject met zijn begeleider en werkgever. Waar nodig wordt er bijgestuurd.

Klanten die er nood aan hebben, kunnen tijdens hun sociale tewerkstelling Nederlands volgen (zie ‘taal als troef’). Daarnaast krijgt elke werkervaringsklant vier maanden voor het einde van het traject sollicitatietraining. Op dat moment neemt de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding (VDAB) de bemiddeling naar werk van de klant op zich.

De laatste vijf jaar vonden steeds meer klanten de weg naar werk of een verdere opleiding. Kennis van het Nederlands blijft de grootste drempel om weg te werken.

Doorstroom werkervaringsklanten naar werk of opleiding, 2004 - 2009

2004 2005 2006 2007 2008 2009

werkopleiding

13,30%5,00%

19,40%5,50%

28,90%5,10%

29,90%10,20%

27,50%11,60%

26,20%14,90%

Totaal 18,03% 24,90% 34,00% 40,10% 39,10% 41,10%

1.4 Weg van het OCMW

Een aantal werkzoekenden kampt met problemen waardoor ze afhankelijk van OCMW-steun dreigen te worden (of blijven). Zo’n probleem kan bijvoorbeeld een verslaving, een schuldenberg of slechte huisvesting zijn. OCMW Antwerpen werkt samen met de stad en VDAB ‘welzijnstrajecten’ uit.

Tijdens een welzijnstraject begeleidt een maatschappelijk werker van het OCMW een klant in zijn zoektocht naar werk. Samen pakken ze de problemen aan die de weg naar een job moeilijk maken. De maatschappelijk werker verwijst door wanneer meer gespecialiseerde hulp nodig is, maar blijft de klant wel opvolgen.

Door deze intensieve begeleiding voelen klanten zich meer gemotiveerd om werk te zoeken. Dit blijkt uit een rondvraag bij 40 procent van de klanten. 7 op 10 van deze klanten vinden dat hun situatie is verbeterd en dat ze zich gesterkt voelen om hun problemen zelf op te lossen.

In 2009 startten de maatschappelijk werkers 187 trajecten op. 79 ervan kenden een positief resultaat. Dat kan een bemiddeling rond schuld- of woonproblemen zijn, maar het kan ook betekenen dat een probleem niet escaleerde. Na een geslaagde tussenkomst nam de VDAB-medewerker de begeleiding opnieuw over.

1.5 Taal als troef

Nederlands kunnen spreken is voor de klanten een extra troef als ze op zoek gaan naar werk. Tijdens hun werkervaring biedt OCMW Antwerpen de klanten ‘tewerkstellingsgericht Nederlands’ aan. De lessen richten zich op taalvaardigheid binnen de werkcontext.

Een betere kennis van het Nederlands betekent een onmiddellijke meerwaarde voor de klant en de werkplaats. De werknemer begrijpt dan instructies en opdrachten en kan om verduidelijking vragen. Hij begrijpt veiligheidsvoorschriften en heeft meer en beter contact met collega’s, leidinggevenden en klanten.

16 17De klant volgt les op zijn taalniveau en afgestemd op de functie waarin hij werkt. De lesgevers focussen op:

• algemene communicatie (algemene begrippen, mobiliteit, gezondheidszorg …);• beroepscommunicatie (omgaan met anderen, vakjargon …);• toekomstgerichte communicatie (zelfevaluatie, solliciteren …).

In 2009 volgden 564 sociaal tewerkgestelden lessen Nederlands tijdens hun tewerkstelling.

1.6 Kinderopvang als laatste hindernis

Wat als een OCMW-klant kan beginnen aan een job of opleiding maar geen kinderopvang heeft? Voor een driehonderdtal OCMW-klanten is een gebrek aan kinderopvang de laatste hindernis die ze moeten overwinnen.

Daarom opende OCMW Antwerpen samen met vzw Stekelbees het opvanginitiatief ‘Okido Kievit’. Hier kunnen 17 kinderen (tussen 0 en 3 jaar) van OCMW-klanten tijdelijk opvang krijgen. Om toegelaten te worden moeten ouders bewijzen dat ze op de wachtlijst staan voor andere kinderopvang.

1.7 Actief zijn is meer dan werk of opleiding

Voor sommige klanten is werk (voorlopig) niet haalbaar. Voor hen werkte OCMW Antwerpen een aanbod van sociale activering uit. Integratie in onze samenleving beperkt zich namelijk niet tot het vinden van een job. Door klanten op verschillende manieren te activeren willen wij hen meer zelfredzaam maken.

OCMW-klanten kunnen binnen het aanbod kiezen uit drie mogelijke trajecten.

1.7.1 Sociale activering

Klanten kunnen zich inzetten als vrijwilliger. Voor sommigen is dit een eerste stap naar werk, voor anderen gewoon een zinvolle bezigheid.

Het aantal klanten binnen sociale activering steeg in 2009 naar 227 personen tegenover 120 in 2008. Deze stijging is te verklaren door een betere doorverwijzing door de begeleidend maatschappelijk werker. In onze sociale centra zijn er spreekuren over sociale activering. Zo bereiken we klanten rechtstreeks.

Door de grotere toestroom gingen we op zoek naar nieuwe plaatsen voor vrijwilligerswerk. In 2009 konden klanten als vrijwilliger terecht op 17 nieuwe werkplaatsen, waaronder de Antwerpse bibliotheken, muziekcentrum Trix en het Museum voor Hedendaagse Kunsten Antwerpen. In totaal kunnen onze klanten op een 80-tal verschillende plaatsen terecht.

De laatste vijf jaar vonden steeds meer klanten de weg naar werk of een verdere opleiding.

In december 2009 opende OKIDO Kievit. Hier kunnen kinderen van OCMW-klanten tijdelijk opvang krijgen.

18 191.7.2 Arbeidszorg

Er zijn OCMW-klanten die om persoonlijke en/of maatschappijgebonden redenen geen gewone of zelfs aangepaste job kunnen doen. Dit kan tijdelijk zijn, maar ook definitief. Arbeidszorg is een systeem waarbij we deze klanten activiteiten laten doen in een werkcontext, maar zonder de druk van een echte job (bijvoorbeeld klusjes uitvoeren, werken in een fietsatelier …). Zo bevordert OCMW Antwerpen de kansen op (re)integratie. De klant beleeft de voordelen van werken zoals regelmaat en sociale contacten.

In 2009 waren 54 OCMW-klanten actief binnen arbeidszorg. Dat is een stijging van 42 procent in vergelijking met 2008.

1.7.3 Werken aan de eigen situatie

Klanten zitten soms in een persoonlijke situatie die alle kansen op werk belemmert. Zij moeten hun leven op orde stellen vooraleer ze kunnen starten met een opleiding of een job. Zo kunnen ze bijvoorbeeld een programma volgen om hun medisch-pyschische problemen op te lossen.

Enkele activeringsresultaten:

• Tijdens2job-enopleidingsbeurzensteldenwehetactiveringsaanbodvooraan458werkzoekendeklanten.

• 41%vandewerkervaringsklantenvondenwerkofstartteneenopleiding.

• 564sociaaltewerkgesteldeklantenvolgdenlessenNederlandstijdenshuntewerkstelling.

• 227klantenkondenalsvrijwilligeraandeslagopeen80-talwerkplaatsen.

• 54OCMW-klantenwarenactiefbinnenarbeidszorg.

Mensen brengen hier alles binnen

1

méé

rdan

9-to

-5m

éérd

an9-

to-5

méé

rdan

9-to

-5

Een warm winters

wij-gevoel

MensenBelgië - Belgique

P.B. BC10799Afgiftekantoor: Antwerpen X

Stage lopen bij het OCMWInvesteren in studenten brengt heel wat op

HalloweenGriezelen in rvt Gitschotelhof

Kansen voor Kinderen

maken het magazine van OCMW Antwerpen en het Zorgbedrijf Antwerpen

Uit het personeelsblad Mensen 29, editie december 2009

Saïd, Neli en Khizir werken onder het statuut van artikel 60

in een OXFAM-tweedehandswinkel in Wilrijk. Een heel andere

omgeving dan een dienstencentrum, een rust- of verzorgingstehuis

of de kantoren van het centraal bestuur. Welke taken doe je in een

winkel als je sociaal tewerkgesteld bent?

SaïdisgeboreninMarokkoenwoontsindsvorigjaarin

België.NelikomtuitGeorgië.Zetrouwdeophaar16een

heeftnudriekinderenvan15,14en8jaar.Zewoontal

bijnavijftienjaarinonsland.KhizirisvanTsjetsjeniëen

woontalvierjaarhier.

Wat is jullie job?

Saïd: ‘Wehebbeneenheleboeltaken.Wesorterende

dingendiewebinnenkrijgen,wehelpenmenseninde

winkelenwestaanachterdekassa.Maarwestrijken

ook,gevendeklereneenprijsenrichtendeetalagein.’

Kies je zelf welke taak je doet?

Neli: ‘Ja,maarermoetaltijdweliemandachterdekassa

staanenaltijdiemandindewinkel.Wewisselenelkaar

afbijelkepauze.Eenheledagsorterenofstrijken,dat

zounietzoprettigzijn.’

Saïd: ‘Het liefst ben ik bezig met klanten. Ik zeg

bijvoorbeeldwelkeklerenbijhenpassen.’

Kom je soms rare dingen tegen bij het sorteren?

Neli (lacht): ‘Mensen brengen hier alles binnen. Alles

watjekanbedenkenofdromen.Somsisietsnieuwen

mooi.Maarwekrijgenookechtviezedingen.’

Doen jullie zoals andere winkels ook soms speciale acties?

Neli:‘Jahoor,zeker!Zobodenwedeklantenkoekjesen

koffieopklantendag.’

Saïd:‘EnikversierdedeetalagemetHalloweenspullen

uitdewinkel.Alsikklaarben,vraagikaandecollega’s

watzeervanvinden.Iedereenheeftaleenseencreatief

idee.’

Saïd, jij bent vroeger receptionist geweest. Vind je deze

job leuker?

Saïd: ‘Ja. Ikbennogvanallesgeweest:ookverkoper,

arbeiderineenfabriek,schoonmaker.Maarhierkrijgje

meervrijheidenruimteomeensietsandersteproberen.

Zoals bijvoorbeeld de etalage. Je leert veel meer bij

als je iets zelf doet. Het is ook prettig samenwerken

met de collega’s. Er zijn allerlei nationaliteiten, en al

dieverschillendeculturensameniserg leuk.Allemaal

vriendelijketoffemensen.’

Wat ben je van plan na deze tewerkstelling?

Saïd:‘Ikzougraagverderwillenstuderen.InMarokko

studeerde ik economie, maar hier wil ik liever een

opleidingdesignofetalagistvolgen.’

Neli:‘Ja,ikwilookgraagstuderen.Ietsindeverkoop,of

voorvisagistleren.’

OXFAM

VeelafwisselingKhizirkomtdewinkelbinnen.Hijprobeertduidelijkde

fotograaf tevermijden. ‘Ikkanenwilnietopde foto.

Ikbencrimineelengezochtdoordepolitie!’ Hijwijst

daarbij naar zijn zwarte muts die tot net boven zijn

donkereogengetrokkenis.Onmiddellijkdaarnalaathij

eenbredeglimlachzien.Hijhaalteengrapjeuit.Neli

schietluidindelach.

Khizir, jij bent chauffeur bij Oxfam. Wat vervoer je zoal?

Khizir: ‘Ik ben vandaag bijvoorbeeld bij mensen thuis

geweest om meubelen, boeken, kleren en kleine

spulletjes af te halen. We maken ook elke dag de

Oxfamcontainersleeg.Wesorterendeklerenendaarna

brengenweallesnaareensorteerbedrijf.’

Ik heb de indruk dat je deze job wel graag doet?

Khizir: ‘Ja, ik werk hier graag. Ik leer via Oxfam veel

mensenkennenenikhebheelgoedecollega’s.Ikhou

ookvandeafwisseling.Eersthaalikietsop,danmaakik

debestelwagenleeg,danbrengikweerietsweg.Ikwerk

hieralbijnatweejaar.NuhebikeenVDAB-contract.’

Heb je al eens een boete gekregen? Wie betaalt die dan?

Khizir(lacht):‘Ja.Ikhebaltweekeereenboetevan50

eurogekregenvoortesnelrijdenenhebdiezelfbetaald.

Alschauffeurbenjeverantwoordelijk.Maarnugebeurt

datnietmeerhoor.’

Je Nederlands is heel goed. Welke taal spreken jullie met

elkaar?

Khizir: ‘WijzoudenRussischmetelkaarkunnenspreken

(hijlachtnaarNeli),maarwesprekenaltijdNederlands.

Sprekengaatgoed,maareenbrieflezenofschrijvenis

moeilijk.’

MeerdanwerkSaïd: ‘Het leukste aan deze job is dat je alle soorten

mensenontmoet.Letterlijkiedereenkomthierbinnen.

Arm en rijk, jong en oud. En iedereen is vriendelijk.

Enkeleklantenhielpenmijzoekennaareenappartement

enkwamenhetmijzeggenwanneerzeeenwoningvoor

mijgezienhadden.Tweeklantenhebbenmijzelfswerk

aangeboden.’

Neli: ‘Er moet altijd iemand achter dekassa staan en iemand in de winkel.Maar we wisselen elkaar af!’

22 23

2. Over leven in de stad

2. Over leven in de stad

Leven in een grootstad brengt voor de bewoners heel wat uitdagingen mee. Een huis of appartement vinden, betalen en (onder)houden bijvoorbeeld. We investeren daarom in betaalbare, kwalitatieve woningen voor mensen met een laag inkomen. Daarnaast voorzien we ook in woonbegeleiding om huurders te leren omgaan met alle aspecten van wonen.

2.1 Een betaalbare en degelijke woning

De privéwoningmarkt is heel gevoelig voor vraag en aanbod. Prijzen kunnen bijvoorbeeld plots stijgen in bepaalde wijken. Gelukkig biedt het OCMW de Antwerpenaars een vangnet wanneer ze uit de boot dreigen te vallen.

We hebben een eigen aanbod aan sociale woningen voor de meest kwetsbare Antwerpenaars. Dit aanbod is echter beperkt. De vraag naar woningen is veel groter, met wachtlijsten tot gevolg. We proberen daarom leegstand te beperken. Daarnaast is onderhoud in en rond de woningen cruciaal om de kwaliteit hoog te houden.

Maar onderhoud is niet genoeg. In 2009 besteedden we 2 miljoen euro om gebouwen duurzaam in stand te houden. Zo investeerden we onder andere in:

• brandbeveiligingswerken; • energiebesparende maatregelen;• vernieuwen van gevels en daken; • vervangen van technische installaties (zoals liften en oude verwarmingsketels).

De volgende jaren lopen deze investeringen verder. We willen een kwaliteitsvol aanbod bieden. Zo vermijden we grotere ingrepen en investeringen in de toekomst.

2.2 Wonen kan je leren

Mensen die een tijd geen vaste woning hebben, weten vaak niet meer welke verantwoordelijkheden wonen met zich meebrengt. Maatschappelijk werkers zetten zich in om daken thuislozen te begeleiden bij de overgang naar een nieuwe, vaste woonplaats. Daarnaast helpt OCMW Antwerpen ook huurders die moeilijkheden hebben met het huren van hun (sociale) woning.

OCMW Antwerpen werkt voor deze begeleiding samen met de Antwerpse Centra voor Algemeen Welzijnswerk (CAW): Metropool, De Terp en De Mare. Die zetten zeven regionale teams in zodat de klant steeds een aanspreekpunt in zijn buurt heeft.

24 252.3 Een dak voor thuislozen in de winter

Dak- en thuislozen zijn erg kwetsbaar. Het is een grote uitdaging voor OCMW Antwerpen om een degelijke en uitgebreide nachtopvang aan te bieden. Daarom treffen we tussen 15 december en 15 maart bijkomende maatregelen om daken thuislozen op te vangen. We breiden het gewone aanbod uit in de CAW-onthaaltehuizen, de dagen nachtopvang van de inloopcentra De Vaart en De Steenhouwer en Nachtopvangcentrum De Biekorf.

In 2009 waren er 750 overnachtingen in de noodshelter.

2.4 Als thuis studeren moeilijk is

Door een moeilijke thuissituatie is studeren voor sommige jongeren niet makkelijk. Ouders steunen hen soms niet in hun studiekeuze. Of ze wonen in een te kleine woning zonder eigen studieplek. Dikwijls zijn er ook financiële problemen.

Huis Sofía is een studentenhuis van OCMW Antwerpen dat aan jonge vrouwen tussen 18 en 25 jaar een veilige omgeving biedt. Hier kunnen ze zich volledig op hun studies richten. De meisjes die er wonen zijn gemotiveerd om een diploma te halen.

Voor de huur, vaste kosten en hun internetaansluiting betalen de studentes 200 euro per maand.

Bij de start van het kalenderjaar 2009 verbleven er 10 meisjes in Huis Sofía.

26 273. Een mens leeft van meer dan geld alleen

De OCMW-hulpverlening is erop gericht om klanten te ondersteunen waar nodig. Niet alleen op financieel gebied. Ook andere middelen die het (dagelijkse) leven gemakkelijker kunnen maken, zitten in ons aanbod: advies rond opvoeding, hygiëne en gezondheid, de mogelijkheid tot aankopen van nette en goedkope kledij, goedkope maaltijden enzovoort. Daarnaast geven we de noodzakelijke financiële steun aan wie het nodig heeft.

3.1 Kansen voor Kinderen

Met Kansen voor Kinderen wil OCMW Antwerpen achterstelling van kinderen structureel aanpakken. Maatschappelijk werkers informeren en kansarme ouders met raad en daad bijstaan bij de opvoeding is daarbij heel belangrijk.

Kansen voor Kinderen organiseerde samen met de stad sessies om ouders te helpen bij het invullen van hun aanvraag voor een school- of studietoelage. Tijdens 22 invulmomenten hielpen we 628 bezoekers bij het invullen van 1 123 aanvragen voor het schooljaar 2009-2010. Met de financiële steun vanuit de overheid willen we meer kinderen van onze klanten aan onderwijs laten deelnemen.

We helpen ouders ook met cursussen en individuele opvolging. We ondersteunen klanten op maat of leiden hen naar bestaande projecten en initiatieven. Ouders krijgen zo meer inzicht in hun manier van opvoeden. Stap voor stap passen ze hun opvoedingsstijl aan de noden van hun kind(eren) aan.

In 2009 waren er drie cursussen voor ouders of opvoeders:

• voor peuters en kleuters van 0 tot 6 jaar;• voor kinderen van 6 tot 12 jaar;• voor kinderen van 12 tot 18 jaar.

OCMW Antwerpen neemt deel aan de Adviesraad Opvoedingsondersteuning en de Onderwijsraad. We proberen het aanbod van opvoedingsondersteuning in Antwerpen op elkaar af te stemmen en zo gevarieerd mogelijk te houden. We vestigen ook de aandacht op de situatie en problemen van onze klanten.

3. Een mens leeft van

meer dan geld alleen

28 293.2 Binnenste Buiten

Binnenste Buiten werkt rond lichamelijke verzorging, het zelfbeeld en de uitstraling van mensen die het financieel moeilijk hebben. In onze kledingwinkel kunnen deze mensen terecht voor kwaliteitsvolle, nieuwe kleding tegen zeer lage prijzen. We begeleiden mensen bij hun aankoop, geven stijladvies of helpen kledingstukken uitkiezen.

Dankzij vrijwillige leveranciers hebben we een ruim aanbod aan kleding, accessoires en verzorgingsproducten. En dat is nodig, want in 2009 vonden nog meer mensen hun weg naar onze winkel.

Ook het naaiatelier draaide in 2009 op volle toeren. Klanten brengen er hun te herstellen kledij binnen. Ze laten ook aangekochte kleding op maat verstellen door onze medewerkers.

Binnenste Buiten geeft daarnaast een cursus aan vrouwen. Op een luchtige manier bieden we de cursisten nieuwe kansen, prikkels, ideeën en adviezen aan om zorg te dragen voor hun innerlijk en uiterlijk. In 2009 namen 18 klanten deel aan twee cursussen. Een cursus duurt 14 weken. Per groep kunnen 8 tot 10 vrouwen deelnemen.

Vrouwen en mannen kunnen sinds 2009 hun vragen over hygiëne en persoonlijke verzorging aan onze verzorgingsconsulent stellen. Ze gaan samen naar de kapper, tandarts, diëtiste … en werken zo aan een positiever zelfbeeld.

Binnenste Buiten stelt vijf OCMW-klanten tewerk. Zij gingen aan de slag als naaister, kleermaker, schoonmaker of verkoper.

Binnenste Buiten in cijfers

Aantal 2008 2009

Klanten 1036 1188

Verkochteartikelen 14941 16749

Opdrachtennaaiatelier 1295 1877

3.3 Omgaan met geld: schulden, budget beheren …

De financiële crisis leidde veel Antwerpenaars naar OCMW Antwerpen voor advies over, het beheer van en bemiddeling rond schulden. OCMW Antwerpen breidde zijn aanbod rond schuldbemiddeling daarom uit. We organiseren in elk van de negen Antwerpse districten contactmomenten. Antwerpenaars kunnen ook via onze sociale centra een gepast hulpverleningstraject opstarten.

3.4 Rechtshulp

De Antwerpse burger kan in elk district terecht voor gratis rechtshulp. OCMW Antwerpen werkt hiervoor samen met de Commissie voor Juridische Bijstand (CJB). Advocaten geven professioneel advies, onder meer in zes sociale centra van OCMW Antwerpen. De spreekuren zijn gratis en toegankelijk voor alle inwoners van de stad.

Samen met de CJB lanceerden we eind 2009 een tweede campagne over dit aanbod, met folders en affiches. De vorige campagne liep in 2008.

In de winkel van Binnenste Buiten begeleiden we klanten bij hun aankoop, geven stijladvies of helpen kledingstukken uitkiezen.

30 313.5 Sociaal restaurant ‘Bakboord’

De Antwerpse wijk Linkeroever heeft veel sociale woningen. De bewoners kunnen echter in verhouding van weinig sociale voorzieningen gebruikmaken. OCMW Antwerpen opende er in december 2009 een sociaal restaurant.

Bewoners van Linkeroever kunnen in sociaal restaurant ‘Bakboord’ voor weinig geld lekker eten. ‘Bakboord’ is het vierde sociale restaurant in Antwerpen. De 7 Schaken, de Pollepel en de Foyer schotelen de Antwerpenaar al langer warme maaltijden voor.

Een sociaal restaurant biedt goedkope en gezonde maaltijden aan voor senioren en mensen met een laag inkomen of schulden. Net als bij de andere sociale restaurants is vzw CAS (Culinair Antwerpen Sociale Economie) de uitbater van Bakboord. Het schept werkgelegenheid voor 9 mensen die weinig kansen hebben op de arbeidsmarkt.

Aantal maaltijden in de liftHet aantal warme maaltijden verdriedubbelde bijna op 5 jaar tijd. In 2009 serveerden de sociale restaurants samen 79 712 maaltijden.

3.6 Op zoek naar een financieel vangnet

OCMW Antwerpen merkte in 2009 een stijging in het aantal mensen dat komt aankloppen voor financiële steun. En dat is opmerkelijk. Sinds 2006 daalde het aantal dossiers ieder jaar. Die trend keerde volledig. De reden ligt voor de hand: de financiële crisis zorgde voor heel wat financiële zorgen en problemen. We merken dat deze crisis nu vooral de mensen treft die anders nog net de eindjes aan elkaar kunnen knopen. Ontslag op het werk, hogere prijzen … Voor velen is dit net iets te zwaar om dragen. Deze mensen zoeken steun bij het OCMW.

Niet alleen de crisis verklaart de stijging in het aantal financiële dossiers. We zien ook een stijging van het aantal geregulariseerden dat aanklopt voor steun. Ook andere federale maatregelen, zoals aanpassingen in het opvangbeleid en een kortere asielprocedure hebben tot gevolg dat meer mensen naar het OCMW stappen.

Evolutie financiële hulp 2006 – 2009

2006 2007 2008 2009

Dossiersleefloon 8267 7520 7434 8120

Uitgekeerdbedragleefloon

31286969,28 30595058,88 32172713,77 37921207,63

Dossiersequivalentleefloon1

2527 2497 2391 2885

Uitgekeerdbedragequivalentleefloon

10014248,30 10544039,61 11002238,52 14298550,81

Totaalallefinanciëlesteun

48700874 65569528,70 66824620,75 80765489,48

1 Het equivalente leefloon is een financiële bijstand die het OCMW toekent aan de personen die geen recht hebben op het leefloon (omdat ze niet aan alle vereiste voorwaarden voldoen), maar die zich in een gelijkaardige noodsituatie bevinden.

Enkele resultaten:

• In8120dossierskeerdenwefinanciëlesteunuit.• OCMW-enstadsmedewerkershielpen628mensenmethetinvullenvan

1123aanvragenvooreenschool-ofstudietoelage.• BinnensteBuitenhad1188klanten.• De4socialerestaurantsserveerdensamen79712warmemaaltijden.

In december 2009 opende een vierde sociaal restaurant in Antwerpen.

Geweld binnen het gezin is de

meest voorkomende vorm van

geweld in onze maatschappij.

Iedereen kan ermee te maken

krijgen. Vrouwen en mannen,

kinderen en ouderen. De cijfers

spreken voor zich: een op vijf

vrouwen krijgt er in haar leven

mee te maken. In de politiezone

Antwerpen zijn er maandelijks

300 processen-verbaal rond

intrafamiliaal geweld.

Veel OCMW-klanten hebben meer dan

financiële problemen. Ze hebben geen

werk, hun woning is niet in orde, er

zijn schulden …. In zo’n situatie krijg

je makkelijk te maken met stress. En

dan loopt de emmer soms over. Wie

het meest ‘nabij’ is, incasseert dan

de klappen. En kinderen nemen vaak

veel over van wat ze van hun ouders

zien. Zo blijft de spiraal van geweld

onverbiddelijkdoordraaien.

Uit bezorgdheid over deze problemen

startteOCMWAntwerpeneind2008een

project op rond intrafamiliaal geweld

(IFG). Na ruim een jaar werken praat

Mensen met Anne-mie en Natacha, de

twee maatschappelijk werkers van het

project.

Anne-mie Willems: ‘Inhetbeginhebben

we veel gepraat met maatschappelijk

werkers,envooralveelvragengesteld.

We wilden weten hoe vaak ze met IFG

te maken hebben. Zijn er klanten het

slachtoffer van intrafamiliaal geweld?

Hoe pakken onze maatschappelijk

werkershetaanomdaarovertepraten?

Wat verwachten maatschappelijk

werkersvanons?

Natacha Leonard: ‘Ze gaven vooral

aan dat het een heel moeilijk thema

is. Voor hen zijn de slachtoffers, maar

ookdedadersechtemensen.Alsjeiets

vermoedt,hoebrengjehettersprake?

Enalsjeeraanbegintweetjevaakniet

waar het eindigt. … Onze collega’s in

dewijkvroegenondersteuning.Bijwie

kunnen ze terecht met vragen? Waar

vinden ze opvang voor slachtoffers?

Je mag niet vergeten dat ze zulke

dingen dikwijls moesten uitzoeken

bovenop hun gewone dagtaak als

maatschappelijk werker in een sociaal

centrum.’

(N)ietsaandehand?Debegeleiderinhetsociaalcentrumof

bijdedienstActiveringmerktvaakdat

er in een gezin iets mis is wanneer de

klantaanhetwerkgaatofstartmeteen

opleiding.Eenvrouwdiehaarkinderen

nietdurftachtertelatenbijhaarman.

Eenvrouwdiehelemaalnietopgesprek

magkomenofnietmaggaanwerken.

Natacha: ‘Als maatschappelijk werker

ben je een vertrouwenspersoon voor

de klant. Maar je staat er alleen voor.

Bij intrafamiliaal geweld moet je

dat absoluut vermijden. Het zijn erg

delicateen ingewikkeldesituaties.Een

gouden regel is: begin er nooit alleen

aan.Maatschappelijkwerkersindewijk

worden verondersteld zo zelfstandig

mogelijk hun werk te doen, maar in

dit geval is dat absoluut af te raden.

Zulke situaties pak je niet alleen aan

en los je zeker niet alleen op. Je moet

samenwerken, overleggen en vooral

tijdigdoorverwijzen.’

Anne-mie: ‘Het isonzetaakomsamen

metdemaatschappelijkwerkeraande

slag gaan. Wij geven advies, regelen

doorverwijzingen, overleggen met

politieen justitie.Vandepolitieende

dienstWelzijnvandeProvinciehebben

we veel geleerd. Zij werken al vijf jaar

intensiefrondintrafamiliaalgeweld.’

OpvangmethogedrempelDe hulpverlening voor slachtoffers

en daders van huishoudelijk geweld

heeft vaak een hoge drempel voor

OCMW-klanten. Zekeralsnieuwkomers

slachtoffer worden, vinden ze

vaak moeilijk hulp. Het bestaande

hulpverleningsaanbod richt zichvooral

opdedoorsneeVlaming.

Anne-mie: ‘Wanneer we een vorming

volgenmerkenwevaakdatwedetips

diewekrijgennogmoetenvertalennaar

ons OCMW-verhaal. We werken met

heeldiversemensen:laaggeschoolden,

anderstaligen, mensen uit een andere

cultuur…Endiewordenvaakvergeten,

ofmenweetniethoezetebereikenof

hoeermeeomtegaan.’

Het voorbije jaar hielpen Anne-mie en

Natacha de maatschappelijk werkers

in een honderdtal probleemsituaties.

Vaakvoerdenzijdegesprekken,zochten

opvang,namencontactopmetjustitie

en politie. Een boeiende maar zware

taak,zobleek.Vanaf2010leggenzede

nadrukmeeropondersteuning.

Natacha: ‘We hebben veel geleerd uit

de begeleidingen die we deden. Maar

dit vraagt erg veel tijd en je moet je

steeds opnieuw inwerken. Dit jaar

willen we meer een helpdesk zijn. We

willen ook meer het overzicht houden

en de verschillende soorten hulp aan

eengezinopelkaarafstemmen.’

Anne-mie: ‘Het is veel intenser dan

‘gewoon’wijkwerk.Zo’ndossiersraken

je nog meer, zeker als er kinderen

bij betrokken zijn. En als je dan zelf

kinderenhebt…Laatikhetzozeggen:

het is raar tebeseffendateen ‘veilige

thuis’ soms niet veilig is. En dat is

confronterend.’

Deprojectmedewerkersorganiseerden

altweevormingsnamiddagenover

hetthema.Eenexpertgafeen

kortetoelichtingoverintrafamiliaal

geweld:watishetjuist,hoekanje

hetopmerkenbijklanten,hoebreng

jeheteeneerstekeertesprake.

Anne-mieenNatachasteldenhet

projectvoor.Maatschappelijkwerkers

kunnenrekenenopondersteuning

bijentipsoverhoezeeengesprek

kunnenaanpakkenenopwelke

signalenzemoetenletten.Daarnaast

hebbenzeeenoverzichtvanalle

dienstendiejekancontacterenover

intrafamiliaalgeweld:politie,justitie,

opvangcentra …

Oost west, thuis best?

1

méé

rdan

9-to

-5m

éérd

an9-

to-5

méé

rdan

9-to

-5

SodicoMaa2010.indd 1 16/03/10 08:25:04



RapklapBuurtbewoners verleiden

tot vriendschap

Den BellWaar vind je de OCMW-medewerkers

Oost west, thuis best?OCMW werkt rond intrafamiliaal geweld

maken het magazine van OCMW Antwerpen en het Zorgbedrijf Antwerpen

Uit het personeelsblad Mensen 30, editie maart 2010

34 354. Voorkomen is beter dan genezen

Hulp verlenen is vaak vragen beantwoorden en problemen oplossen. OCMW Antwerpen gaat verder. We willen problemen voorkomen door in te grijpen voor ze zich stellen. Zo kunnen gezondheidsproblemen dikwijls voorkomen worden door tijdig een dokter te bezoeken. Maar dit kost geld. Een structurele oplossing kan dan zijn dat we aan bepaalde klanten een bezoek aan de huisarts terugbetalen. Maar soms moeten we oplossingen op maat zoeken.

4.1 Een gezonde kennis

Kennis van het hulpaanbod is bij preventie een belangrijke factor. Het aanbod is groot, maar vele Antwerpenaars kennen de weg er naartoe niet.

Voor OCMW-klanten moet de huisarts een vertrouwenspersoon en een eerste aanspreekpunt voor medische vragen en problemen zijn. Als zorgcoördinator houdt hij alle medische gegevens van zijn patiënten bij. Dit voorkomt dat de klant steeds opnieuw dure of vervelende onderzoeken moet ondergaan. Wanneer het nodig is, kan de huisarts doorverwijzen naar een specialist of ziekenhuis.

Maatschappelijk werkers in de sociale centra informeren hun klanten persoonlijk over het belang van een vaste huisdokter. Daarnaast organiseerde de medewerker Gezondheid infosessies voor groepen klanten. Hieraan namen 49 klanten deel.

We ontwikkelden eenvoudige fiches over gezondheidszorg in België om de boodschap over te brengen aan klanten. Met duidelijke, korte zinnen en sprekende beelden bieden deze fiches ondersteuning aan zowel maatschappelijk werker als klant.

Via de Antwerpse huisartsenkringen brachten we een honderdtal huisartsen samen. We gaven hen duidelijke informatie over OCMW-tussenkomsten en tips over hoe zij kunnen omgaan met OCMW-klanten.

Door deze initiatieven zorgden we voor meer kennis over het aanbod. De OCMW-klant weet hoe de gezondheidszorg in België werkt. De hulpverlener weet hoe hij onze klanten het beste kan helpen.

4. Voorkomen is beter

dan genezen

36 374.2 Informatie over gezinsplanning en seksuele gezondheid

Verschillende hulpverleners wezen ons op een tekort aan informatie over en begeleiding rond seksuele gezondheid en gezinsplanning. Daarom startten we in het najaar van 2009 een Vrouwengroep op.

Dit is een groep vrouwelijke klanten die vrijwillig een zestal praatsessies bijwonen over (seksuele) gezondheid. Thema’s die ze bespreken zijn:

• gezonde voeding; • gezondheidszorg in België;• het eigen lichaam;• gezinsplanning.

24 klanten kregen individuele begeleiding bij hun vragen over deze thema’s. 26 klanten brachten dit thema ter sprake bij spontane contacten in de sociale centra.

Sinds 2009 betaalt OCMW Antwerpen alle anticonceptiemiddelen integraal aan de klanten terug. Ook middelen waar het RIZIV niet in tussenkomt, zoals het spiraaltje, komen in aanmerking. Deze terugbetaling verlaagt voor klanten de financiële drempel om te werken aan effectieve gezinsplanning.

4.3 Een doktersbezoek en EHBO uitgelegd aan anderstaligen

Het sociaal steunpunt gezondheid Kiel van het OCMW organiseerde samen met buurthuis Nova infosessies rond gezondheidsthema’s. Deze sessies richtten zich op de buurtbewoners.

Op een bijeenkomst over het verloop van een bezoek aan de huisarts gaven medewerkers informatie over bloeddrukmeting. De deelnemers konden zelf hun hartslag meten en leerden het verband tussen de snelheid van de hartslag en de conditie. Ook kreeg iedereen de kans zijn suikerwaarden in het bloed te laten meten. De deelnemers aan deze sessie konden een week later kennismaken met het sociaal steunpunt gezondheid Kiel. Daar kunnen ze voortaan terecht met vragen over hygiëne en gezondheid.

De sessie Eerste Hulp Bij Ongevallen (EHBO) lichtte een aantal eenvoudige principes toe aan 30 deelnemers. De grootte van de groep en de beperkte taalkennis maakte het echter niet eenvoudig om de juiste informatie duidelijk over te brengen.

4.4 Pomme’poen: bewust van gezonde voeding

Met de Pomme’poenactie wil het OCMW klanten en kwetsbare Antwerpenaars prikkelen rond het thema ‘gezondheid’.

Klanten en leden van partnerorganisaties konden in juli 2009 samen met hun kinderen een bioboerderij in Koningshooikt bezoeken. Na een informatiemoment over gezonde voeding bereidden de deelnemers samen een gezonde maaltijd. Het was voor velen een unieke kans om een ontspannen dag in de natuur te beleven en van elkaars gezelschap te genieten. Een aantal klanten hielp ook mee bij de fruitoogst van de bioboer.

Op verschillende locaties in de stad, zogenaamde Vitaminepunten, konden onze klanten en leden van partnerorganisaties deelnemen aan een workshop ‘lekker, gezond en goedkoop koken’. Ze konden er ook een bio-appeltje meenemen. In het sociaal steunpunt gezondheid Kiel, een van de Vitaminepunten, waren alle appels in een mum van tijd meegenomen.

Tijdens de Week van de Smaak stonden Turkse gerechten met bio-appels en –pompoenen op het menu. Zowel klanten van het steunpunt Kiel, buurthuis Nova en andere buurtbewoners waren van de partij om mee te koken.

Met een tekenwedstrijd lieten we de kinderen van OCMW-klanten nadenken over gezonde voeding. Elk deelnemertje kreeg een appel en een kwartetspel van Pim Pompoen. Samen met Pim Pompoen ontdekken kinderen op een speelse manier hoe groenten groeien en lekker verwerkt kunnen worden.

1

méé

rdan

9-to

-5m

éérd

an9-

to-5

méé

rdan

9-to

-5

Now that’s something Els!



Nieuw organogramWaarom is het nodig?

Den BellWat verandert er?

Grote schoonmaakteamNiet vies van vuile karweitjes

maken het magazine van OCMW Antwerpen en het zorgbedrijf

Uit het personeelsblad Mensen 28, editie september 2009

Tom Ryssaert en Liesbet Meyviszijntwee

medewerkers die hun schouders onder

hetprojectPomme’poenzetten.

‘WewillenOCMW-klantenenmensenin

armoede prikkelen rond het thema

‘gezondheid’.Weverwachtennietdatze

meteen hun levenstijl gaan aanpassen,

maardoorhensamentebrengenvooreen

toffeactiviteitlerenzeopeenontspannen

manierietsbijovergezondevoeding.Ze

brengeneenleukedagdoorindenatuur,

genieten van de stilte of praten met

anderedeelnemers.Ooknietonbelangrijk:

vaakvoelenonzemensenzichsociaalwat

geïsoleerd.Deboerenhelpenonsomdeze

eersteactiviteitmogelijktemaken,maar

leveren ook bio-appels en -pompoenen

aan voor volgende initiatieven. Vandaar

ook de naam voor ons project

Pomme’poen!’

Stef en Koen Busschots hebben een bio-boerderij in Koningshooikt.

OCMW-klanten kunnen er werkervaring opdoen. Op 28 juli hielden de

broers een kijkdag, speciaal voor onze klanten en hun kinderen.

Josepha (41) en Robert (40) maken alles

klaarvoordemiddagmaaltijd.

‘Het is voor ons de eerste keer dat we

eenboerderijbezoeken,maarwevinden

hettotnutoeheelleuk.Wehoudenvan

dierenenkijkenerdusalnaaruitomstraks

naar de ezeltjes en de geitjes te gaan

kijken.Kokendoenweookerggraag.We

zijnsindskortaanhet‘weightwatchen’

en eten veel fruit en groenten, vooral

rauwkost.Bio-productenkunnenwemet

onsloonvoorlopignietpermitteren.’

Op een ontspannen manier bijleren over gezonde voeding

Project Pomme’poen

Cynthia (35) en Alya (2,5) zitten op een

kleed in het gras, in de schaduw van

enkelefruitbomen.

‘IkhoordevandezeuitstapviaBinnenste

Buitenwaarikonlangseencursusvolgde

rond kleurenadvies, verzorging en

zelfbeeld.Ikwasmeteenenthousiast!Ik

kieszovaakmogelijkvoorbio-producten

en omdat ik bijna niet snoep, komt dat

amper duurder uit. Momenteel ben ik

bezig met een permacultuurtuin. Dat

is een zelfvoorzienende tuin waaruit je

tien jaarkaneten.VoorAlyavind ikhet

belangrijk dat ze eens in het groen kan

speleninplaatsvantussendebetonnen

gebouwentezitten.’

Philomène (53) ‘Ik heb vroeger altijd op

een boerderij in Kapellen gewerkt. Die

staaternuhelaasnietmeerenikbendus

enthousiastdatDavidkanzienhoeheter

aantoegaatopeenboerderij.’

David (13)isechterminderopgetogen,hij

vindternietveelaan:‘Normaalgezienlig

iktijdensweekendsenvakantiestotruim

13uurinmijnbed,dushetdeedpijnom

dezemorgenalom9uurparaattestaan.

‘sMiddagshangikmeestalwatrondmet

vrienden.Ikeetgraaggroenten,maaraan

deappelsenanderfruithierdurfikniet

komen.Ikreageererallergischop.’

Dezekijkdagwasslechtseeneerste

activiteitvanhetproject.Indetoekomst

staanernogandereactiviteitenophet

programmazoalsappelsplukkenen

koken.

Clearance (13)enMabel (41)moeteneven

bekomenvandefototussendedieren.

‘Oh,wewarenwelbang,hoor!Vooralvan

Wollie,debok.Dieheeftserieuzehorens,

daarwilikniettegenlopen!’Hetisvoor

Mabeldeeerstekeerdatzeeenboerderij

inBelgiëbezoekt:‘InGhanakennenwedit

niet.Erzijngrotekwekerijenvanvarkens

bijvoorbeeld, maar bio-boerderijen heb

ik daar nog nooit gezien. Alle fruit en

groente is daar sowieso puur natuur en

demensentelenzelfwatzenodighebben.

Het is er warm genoeg.’ Clearance wil

laterdestadontvluchteneninhetgroen

gaanwonen...‘Opeenboerderijmetalles

eropeneraan,ookeenbokenezeltjes!’

(lacht)

40 414.5 Daklozen krijgen gratis vaccinatie tegen Mexicaanse griep

Om de verspreiding van het griepvirus A/H1N1 (‘Mexicaanse griep’) in te perken, konden daklozen zich in november 2009 gratis laten inenten. OCMW Antwerpen organiseerde vaccinatiemomenten in centra die bij daklozen goed gekend zijn (nachtopvang, inloopcentra …). De medewerkers van deze centra informeerden hun klanten.

Ook na afloop van deze grootscheepse actie konden andere daklozen zich nog laten vaccineren bij Free Clinic en Dokters Van de Wereld.

207 daklozen werden gevaccineerd.

Om de verspreiding van het griepvirus A/H1N1 (‘Mexicaanse griep’) in te perken, konden daklozen zich gratis laten inenten.

42 43

5. Uit in de stad

5. Uit in de stad

Een stad is er niet alleen om in te wonen en/of te werken. Je vrije tijd op een leuke manier invullen maakt een belangrijk deel uit van je leven. In Antwerpen zijn er veel activiteiten en evenementen. Daarnaast lokken sportclubs en cultuurverenigingen mensen hun huis uit. OCMW-klanten vinden opnieuw aansluiting bij het ‘gewone leven’ als zij in hun vrije tijd kunnen doen wat anderen doen, zonder financiële drempels.

5.1 Betaalbare culturele en sportieve evenementen

In Antwerpen vindt dagelijks heel wat plaats op het gebied van theater, muziek, sport … OCMW Antwerpen biedt zijn klanten voordelige tickets aan voor culturele voorstellingen en sportmanifestaties. OCMW-klanten zijn net zo geïnteresseerd in sport en cultuur als iedereen. De hoge ticketprijzen houden hen echter weg van veel evenementen.

5.1.1 Goedkope tickets

OCMW Antwerpen werkt samen met partners om zijn klanten goedkoop of zelfs gratis te laten deelnemen. In 2009 verdeelden we 10 766 tickets voor culturele evenementen en 1 548 voor sportwedstrijden. 40 % van deze tickets stelden we gratis ter beschikking. Voor andere activiteiten betaalden klanten 2 tot 4 euro.

Samen met Stad Antwerpen en de seniorenraad nodigden we de Antwerpse senioren op 1 oktober uit in de Zoo. Meer dan 1 500 mensen reserveerden hun ticket via een dienstencentrum.

44 45Enkele in het oog springende evenementen:

• Laura Lynn in de Lotto Arena (657 tickets);• ‘Blinker en de Blixvaten’, een filmuitstap voor jonge gezinnen (639 tickets); • uitstap Antwerpse senioren naar de Zoo (meer dan 1 500 senioren);• ‘Ladies Night’ – theater (1 000 tickets).

5.1.2 Subsidies en de 2-europas

De Antwerpse cultuurcentra merken een lage opkomst van bepaalde doelgroepen, waaronder ook onze klanten. Samen met OCMW Antwerpen verdelen de centra sinds 2009 de 2-europas. Hiermee kunnen mensen in armoede voor 2 euro naar alle voorstellingen in de Antwerpse cultuurcentra.

OCMW-klanten, bepaalde gebruikers van een dienstencentrum en leden van enkele armoedeverenigingen kunnen een 2-europas aanvragen. 1 992 mensen deden dat: 1 156 OCMW-klanten, 534 klanten van het Zorgbedrijf Antwerpen en 302 leden van armoedeverenigingen. Samen reserveerden ze 2 306 tickets.

In 2010 willen we nog meer inzetten op het effectieve gebruik van de pas door klanten op weg te zetten naar de cultuurcentra en hun aanbod.

Verenigingen die onze verschillende doelgroepen bereiken kunnen van de Vlaamse overheid subsidies krijgen. Zo kunnen hun leden aan lagere prijzen deelnemen aan cultuuractiviteiten. OCMW Antwerpen nodigde 46 Antwerpse vzw’s uit om deze subsidies aan te vragen.

21 organisaties maakten in 2009 gebruik van de subsidie.

5.2 Regelmaat via toelages

Het volstaat niet om OCMW-klanten een goedkoop ticket aan te bieden. Voor wie wil moeten de deuren van sport- en cultuurverenigingen open staan, los van inschrijvingsgeld of duur materiaal. OCMW Antwerpen biedt zijn klanten hiervoor toelages aan.

In 2009 kregen we 483 aanvragen voor tussenkomst in het lidgeld van een sportvereniging en 308 aanvragen voor tussenkomst in een culturele activiteit. 112 mensen vroegen een toelage voor de aankoop van materiaal. De meest populaire activiteiten waren fitness, voetbal en Nederlandse les.

Vrije tijd is ook op vakantie gaan. Dat is voor veel OCMW-klanten vaak ondenkbaar. Via het Steunpunt Vakantieparticipatie kunnen OCMW-klanten betaalbare daguitstappen en vakanties in België boeken:

• 26 gezinnen reserveerden zo’n vakantie via OCMW Antwerpen. Een 50-tal gezinnen dienden een aanvraag in voor een vakantietoelage. Gemiddeld gaven gezinnen 220 euro uit aan een vakantie, waarvan ze zo’n 130 euro terugbetaald kregen.

• 1 168 mensen maakten een daguitstap. De populairste bestemmingen waren de Zoo, Bobbejaanland en Planckendael.

• 71 mensen vroegen een toelage aan voor schooluitstappen.

In schoolvakanties willen ook OCMW-klanten hun kinderen laten deelnemen aan georganiseerde vrijetijdsbesteding. Het OCMW biedt hen die kans, waardoor zo’n 200 kinderen zich uitleefden op de Antwerpse speelpleinen. In tweederde van de gevallen ging het om kinderen van sociaal tewerkgestelde klanten. Op deze manier vinden ze een oplossing voor hun kinderen terwijl zij werken.

5.3 Vrijetijdsloket in de sociale centra

Het aanbod aan goedkope tickets en toelages is gekend door OCMW-klanten. Maar we stelden vast dat we vooral senioren bereikten. Om ook andere doelgroepen te bereiken gaan vrijwilligers van ‘het Vrijetijdsloket’ naar sociale centra om klanten te informeren en te motiveren.

Ze stellen het vrijetijdsaanbod voor van OCMW Antwerpen of zijn partners aan klanten in de wachtzaal. Wie meer informatie wil, kan een huisbezoek vragen. Het vrijetijdsloket betekent voor de meeste vrijwilligers – vaak zelf OCMW-klanten - een kans om uit hun isolement te geraken en nieuwe sociale contacten te leggen. De vrijwilligers komen maandelijks samen. Soms gaan ze samen met klanten op uitstap.

In 2009 legde het Vrijetijdsloket contact met zo’n 1 000 klanten en verdeelde ongeveer evenveel tickets.

In 2010 zoeken we voor elk sociaal centrum een vrijwilliger om nog meer klanten te informeren.

5.4 Partners in vrije tijd

OCMW Antwerpen krijgt financiële middelen om projecten van eigen diensten en externe partners te subsidiëren.

Hiermee ondersteunen we 25 partners om een sociocultureel of sportief project uit te bouwen ten voordele van een kansarme doelgroep.

46 47Enkele opmerkelijke projecten:

• 8 OCMW-klanten namen de filmmakers van vzw Sunshine Concerts onder de arm en lieten hen een dagje meelopen in hun leven. Het eindproduct was een kortfilm ‘de 24 uur van het leefloon’. Aan de film ging een intensief traject met de deelnemers vooraf.

• Het project ‘Eenzame uitvaarten’ geeft mensen die eenzaam en in armoede gestorven zijn een waardige begrafenis. Op een persoonlijk uitvaartmoment leest een dichter een gedicht voor, speciaal geschreven voor de overledene. Onder andere Joke van Leeuwen, Stijn Vranken, Andy Fierens, Bernard Dewulf en Maarten Inghels werken mee aan dit project. Zij zetten dit initiatief ook in 2010 verder.

• Vzw Voluntas organiseert een vrijetijdsaanbod en speelpleinwerking voor kinderen met een handicap. Zij hebben bijzondere aandacht voor kinderen van OCMW-klanten.

• De Belgische Kamerfilharmonie deed een duit in het zakje om de drempel naar klassieke muziek te verlagen. Met een luchtige presentatie en een heus live-kamergezelschap verzorgde het orkest 3 workshops voor 70 kansarmen. 73 mensen woonden enkele dagen later het concert in deSingel bij.

We moedigen ook diensten en instellingen van OCMW en het Zorgbedrijf Antwerpen aan om vrijetijdsinitiatieven te organiseren.

Enkele vernieuwende en/of succesvolle acties:

• Kansen voor Kinderen ging met 22 kinderen op uitstap naar de bioboer. In de OCMW-wachtzalen konden klanten achteraf ook letterlijk een (bio-)appeltje meepikken.

• Het jaarlijkse ‘Sinterklaasfeest voor OCMW-klanten’ in de Zoo was een succes. 1 118 ouders en kinderen bezochten de Zoo. Elk kind kon meedoen aan spelletjes en kreeg een geschenkje van de Sint.

• In het project ‘Ik zie, ik zie … wat jij niet ziet’ gingen jonge fotografen in dialoog met de oudere bewoners van woonzorgcentrum De Tol, zowel in beeld als op papier.

• Dienstencentrum Kronenburg richtte een amateurtoneelgroep op. • In dienstencentra De Olijftak en ’t Dokske volgden senioren lessen tai chi, een cursus

valpreventie of rugtraining.

5.5 Een brug over de digitale kloof

De aankoop van een pc en een internetaansluiting kosten handenvol geld. OCMW Antwerpen probeert samen met de stad en andere partners de digitale kloof voor OCMW-klanten te verkleinen.

Zo zijn er de Digipunten waar iedere Antwerpenaar terechtkan om basiscursussen te volgen of om vrij gebruik te maken van een computer en internet. De Digipunten richten zich vooral op kansengroepen die (bijna) geen computervaardigheden hebben of die moeilijk toegang hebben tot het internet. Een Digipunt biedt daarnaast ook werk(ervaring) aan mensen uit kansengroepen.

Enkele cijfers:

• 481 mensen volgden de opleiding ‘Ontdek de pc’.• 347 mensen schreven zich in voor de cursus ‘Ontdek het internet’.• In totaal liepen 6 000 mensen het afgelopen jaar een Digipunt binnen.

We bieden klanten goedkope pc’s aan. Een basis-pc kost slechts 20 euro. In totaal leverden we 445 goedkope pc’s aan klanten. 288 klanten kregen een goedkope internetaansluiting. Zij betaalden zelf minstens 4,5 euro per maand. In 2010 werken we een nieuw systeem uit om meer klanten toegang te bieden tot het internet.Dot.kom startte in de zomervakantie van 2009 basiscursussen op voor OCMW-werkervaringsklanten. De cursisten vonden deze lessen zeer positief. Ook de lesgevers waren erg tevreden, maar gaven wel aan dat een vijfde van de cursisten onvoldoende het Nederlands beheerste.

Samen met onze partners proberen we vooral OCMW-klanten te bereiken:

• Dot.kom (vzw Posthof) organiseerde 147 lessenreeksen met 654 verschillende deelnemers. 110 hiervan waren OCMW-klanten.

• Aangen@me Kennismaking (Recht-op en Samenlevingsopbouw) organiseerde 44 cursussen met 400 deelnemers. De helft hiervan waren klanten van het Zorgbedrijf Antwerpen. Elf OCMW-klanten zijn als vrijwillige begeleider actief in het project.

In de Digipunten kan iedere Antwerpenaar terecht om een basiscomputercursus te volgen.

48 495.6 Een goed aanbod, goed gecommuniceerd

OCMW-klanten vinden niet altijd gemakkelijk de weg naar het aanbod aan goedkope tickets en kennen onze toelages te weinig. In 2009 focusten we op eenvoudige, klantvriendelijke communicatie met klanten.

‘De klant aan het woord’ is een groep OCMW-klanten die advies geeft aan OCMW Antwerpen. Samen met deze klantengroep ontwikkelden we het boekje ‘Geniet van vrije tijd – sport en cultuur voor de OCMW-klant’. Daarin stelt het OCMW de interessantste evenementen voor in een begrijpelijke taal en met een duidelijke vormgeving. Ook onze flyer ‘Sport en cultuur’ kreeg een nieuw jasje met de nadruk op korte en duidelijke informatie. In 2010 willen we publicaties maken over de 2-europas en een flyer rond het digitale aanbod.

5.7 Cultuur in eigen huis

5.7.1 Drie tentoonstellingen over merklappen

In 2008 al ging de tentoonstelling ‘In het Maagdenhuis gespeld. Letters en merktekens uit de linnenkast.’ van start met merklappen van het Historisch Museum de Bevelanden (Goes, Nederland). In 2009 kwamen de collecties van de Heemkundige Kring van Kontich en het Modemuseum Antwerpen aan bod. Dankzij dit drieluik van tentoonstellingen gingen de publiekcijfers sterk de hoogte in.

Deze reeks exposities inspireerden het museum om in 2010 een thematentoonstelling rond Antwerpse kant op te bouwen.

5.7.2 Publiekswerking

Het Maagdenhuismuseum nam in 2009 deel aan heel wat culturele evenementen in Antwerpen. De a capella uitvoering van een eeuwenoud sonnet tijdens de Museumnacht bracht een recordaantal bezoekers op de been.

Ook de Open Monumentendag rond het thema ‘zorg’ was geslaagd. Voor dit evenement werkte het museum samen met sociocultureel centrum Elzenveld en verschillende OCMW-instellingen.

Sport en cultuur voor iedereen

Enkele resultaten:

• Weverdeelden10766ticketsvoorcultureleevenementenen1548voorsportwedstrijdenonderonzeklanten.40%vandezeticketswarengratis.

• 1992mensenvroegeneen2-europasaan(1156OCMW-klanten,534klantenvanhetZorgbedrijfAntwerpenen302ledenvanarmoedeverenigingen).Samenreserveerdenze2306tickets.

• ViahetSteunpuntVakantieparticipatiekunnenOCMW-klantenbetaalbaredaguitstappenenvakantiesinBelgiëboeken.26gezinnenreserveerdenzo’nvakantieviaOCMWAntwerpen.1168mensenmaakteneendaguitstapnaardeZoo,Bobbejaanland,Planckendael...

• VrijwilligersvanhetVrijetijdsloketlegdencontactmetzo’n1000klantenenverdeeldenevenveeltickets.

• OCMWAntwerpenprobeertsamenmetdestadenanderepartnersdedigitalekloofvoorOCMW-klantenteverkleinen:

• 481mensenvolgdendeopleiding‘Ontdekdepc’.• 347mensenschrevenzichinvoordecursus ‘Ontdekhetinternet’.• DeDigipuntenontvingen6000mensen.

Enkele cijfers van 2009

• Totaal aantal bezoekers: 11 226• Erfgoeddag: 602• Museumnacht: 2 974• Open Monumentendag: 2 378• Opendeurdag OCMW: 110• Drieluik tentoonstelling over merklappen: 4 989

Vrije tijd te duur?

Van eenmanszaak tot team met vrijwilligers

Maatschappelijk werker Herman

De Muynck begon als eerste bij het

Vrijetijdslokettewerken.Ondertussen

zijnerzevenvrijwilligersaandeslag.

Herman: ‘We merkten dat vooral

dienstencentrumgebruikers hun weg

vonden naar de gratis en goedkope

tickets. Dat is alvast een goede zaak.

Maardeklantenvandesocialecentra

bereikten we minder. Nu stappen we

op onze klanten af om ze actief te

informeren. En dat helpt om mensen

uithuncocontekrijgen.’

Jij bezocht alle sociale centra om

klanten te informeren over het aanbod?

Herman: ‘Ja, en ik merkte al snel dat

ik wel resultaten boekte, maar dat

ik alleen te weinig kon doen. Toen

kreeg ikhet ideeomop zoek tegaan

naar vrijwilligers. Ondertussen zijn er

zeven mensen aan de slag in zeven

verschillende centra. In september

startenernogtwee.Ondertussenblijf

ik zelf de centra bezoeken waar nog

geenvrijwilligeris.’

‘Al eens naar het theater geweest?’Een voetbalwedstrijd of een theaterstuk bijwonen, je kinderen aan sport laten doen of een instrument leren

bespelen: het is dikwijls heel duur. Voor mensen met een bescheiden inkomen vaak te duur. Ze sluiten zich dan

op en verliezen steeds meer sociaal contact. Dat het OCMW ook hiermee kan helpen, weten ze dikwijls niet.

Het departement Maatschappelijke Integratie en de cel Culturele en Maatschappelijke Ontplooiing startte

daarom in 2008 het cultuurloket op. Ondertussen veranderde het zijn naam in Vrijetijdsloket.

Wat verwacht je van de vrijwilligers?

Herman:Zijmoetenmensenaanspreken

en ze proberen warm te maken voor

onsaanbod.Zenoterenhungegevens,

vullen samen aanvragen in... De

administratieve afhandeling doet het

sociaalcentrumofikzelf.’

Met gratis of goedkope tickets trek je

waarschijnlijk veel mensen over de

streep?

Herman: ‘Ja, maar een goedkoop

aanbod alleen is niet voldoende. Zo

sprak ik bijvoorbeeld met een vrouw

met vier kinderen die graag een

weekend naar zee wilde. Financieel

kregenwehetplaatjewelrond,maar

hetvervoerbleekeengrootprobleem.

Vierkinderen,allebagage,eerstdebus

op en dan nog eens de trein ... Zulke

zakenstaandeelnamevaakindeweg.’

Je moet dus samen met de klant nog

praktische hindernissen overwinnen?

Herman:‘Klantendurvenbijvoorbeeld

‘savondsalleendetramnietnemen.Of

zevoelenzichnietgoedbijhetaspect

‘gratis’.‘Profiteeriknietalsikditdoe?

Magenkanditwel?’vragenzezichzelf

af. Ze hebben vaak een schuldgevoel.

Of ze stellen de vraag ‘Wat moet ik

aantrekken als ik naar theater ga?’.

Daarom wil ik proberen mensen in

groeptelatendeelnemen.Datverlaagt

dedrempelopvelevlakken.’

Vrijwilligers motiveren OCMW-klanten om aan cultuur en sport te doen

Dewerkingvanhetcultuurloketwordt

voor een groot stuk gedragen door

vrijwilligers. Denise en Lieve weten

allebei zeer goed hoe het is om het

financieelnietbreedtehebben.Zijzijn

twee vrijwilligers die zich engageren

insociaalcentrumDeOeverensociaal

centrumMerksem.

Denise: ‘Ik leef samen met mijn man

van een bescheiden inkomen. Eens je

de huishuur en andere vaste kosten

hebtbetaald,blijfterweiniggeldover.

Vroeger ging ik vaak naar theater of

naarfestivals,maardatkondenwena

een tijd niet meer betalen. En zo leef

jesteedsmeerbinnenjeviermuren.’

Lieve:‘Doorknieproblemenkanikniet

meerwerken.Maarikwilactiefblijven.

Ikhebdatnodig,contactmetmensen,

buiten zijn. Maar zonder geld vind je

moeilijk toegankelijke activiteiten.

1

méé

rdan

9-to

-5m

éérd

an9-

to-5

méé

rdan

9-to

-5

Now that’s something Els!



Nieuw organogramWaarom is het nodig?

Den BellWat verandert er?

Grote schoonmaakteamNiet vies van vuile karweitjes

maken het magazine van OCMW Antwerpen en het zorgbedrijf

Uit het personeelsblad Mensen 28, editie september 2009

Daarom is dit vrijwilligerswerk een

goed initiatief. Ik heb iets te doen en

ikblijfzelfopdehoogtevangoedkope

activiteiten.’

Klanten warm maken voor sport en

cultuur, hoe doe je dat?

Denise: ‘Veel mensen weten niet

dat het OCMW goedkope tickets

voor allerlei culturele en sportieve

evenementenverkoopt.Ookgoedkope

daguitstappen zijn bij de klanten niet

bekend.Maatschappelijkwerkersinde

socialecentrahebbenooknietaltijdde

tijdomditterspraketebrengen.Daar

zitonzetaak.’

Lieve:‘Iederedonderdagvan10tot12

uurkanjeonsindewachtzaalvinden.

Daar spreken we klanten aan. Als ze

aan de voorwaarden voldoen, stel ik

ze bijvoorbeeld de 2-euro-pas voor.

Daarmeekanjevoortweeeuronaarelke

voorstelling in een cultureel centrum

inAntwerpen.Demeestemensenzijn

daarwelingeïnteresseerd.’

Denise: ‘Vooral jongeren tonen

interesseindiepas.Jebetaalterniets

voorenhetverplichtjetotniets.Jekan

echtgaanwanneerhetpastenalshet

aanbodjeinteresseert.’

Lieve:‘Ikmerkweldatjemensenecht

moet aanspreken. Vaak hebben ze

genoeg problemen aan hun hoofd en

komenzenietspontaannaarjetoe.’

En werkt jullie aanpak?

Lieve: ‘Jazeker! Iedereen wil zich wel

eens ontspannen. Ik merk dat vooral

gezinnen erg genieten van nog eens

samenietstekunnendoen.Laatstkon

ik een Iraaks gezin met vier kinderen

naarBobbejaanlandlatengaanaaneen

heelaantrekkelijkeprijs.Zehebbenerg

genotenvaneenzorgeloosdagjeuit.’

Denise: ‘Dat vind ik leuk aan dit

vrijwilligerswerk:devoldoeningdie ik

krijg.Hetdoetdeugdalsjemensenblij

kanmaken.’

Jullie zijn enkel op donderdag aanwezig

in het sociaal centrum. Bereik je dan

wel iedereen?

Lieve: ‘Nee, natuurlijk niet. Maar alle

beetjes helpen. Er is trouwens ook

een grote groep mensen die van een

vervangingsinkomen leeft,maargeen

OCMW-klant is. Die kunnen vaak nog

geengebruikmakenvanhetaanbod.’

Denise: ‘We zouden wel meer willen

doen, maar voor ons mag het geen

sleurworden.Nudoe ikhetgraagen

dat moet zo blijven. Maar er mogen

zekervrijwilligersbijkomen.’

Jullie zijn zeker ook zelf geïnteresseerd

in culturele evenementen?

Denise: ‘Ik heb een heel brede

interesse: van hardrock tot klassiek,

mijkanjeoveralpleziermeedoen.En

doorditwerkkenikheelveelgoedkope

activiteitenenevenementen.Zoweten

niet veel mensen dat je tijdens de

zomer iedere vrijdag gratis naar het

Openluchttheater in het Rivierenhof

kan.’

Lieve: ‘Mij mag je ook alles

voorschotelen. Ik maak geen onder-

scheid tussen ‘goede’ en ‘slechte’

cultuur. Ik geniet even hard van een

mooi klassiek concert als van een

optreden van Eddy Wally. Wat telt,

isdat jehet zelfgoedvindt,nietwat

anderenervandenken.’

Denise: ‘Vooral jongeren hebben interesse in de 2-euro-pas.’

53

6. De vinger aan de pols

6. De vinger aan de pols

Een kwalitatieve hulpverlening aanbieden op maat van de echte noden, kan enkel als je die noden kent. OCMW Antwerpen steekt zelf zijn voelsprieten uit, maar vraagt ook aan partners om dat te doen. Daarnaast gaan we actief op zoek naar mensen die onze hulp kunnen gebruiken, maar vaak de weg niet vinden.

6.1 Onze klanten aan het woord

OCMW Antwerpen geeft zijn klanten een stem met de Klant aan het Woord. Een groep OCMW-klanten komt vrijwillig samen en bespreekt verschillende thema’s. Tijdens de bijeenkomsten wisselen klanten en medewerkers van verschillende niveau’s ideeën uit. Ze formuleren adviezen voor en verbeteringen aan de OCMW-dienstverlening. Op die manier wil OCMW Antwerpen zijn hulp beter afstemmen op de behoeften en noden van de verschillende doelgroepen.

Dit jaar bogen de klanten zich over het thema communicatie. De focus lag op volgende onderwerpen:

• informatie- en beslissingsbrieven voor OCMW-klanten; • folders en affiches voor OCMW-klanten;• de telefonische bereikbaarheid van maatschappelijk werkers;• de rechten en plichten van de klant;• sms als communicatiemiddel.

De klantengroep formuleerde 15 tips voor schriftelijke communicatie op maat van de klant. Daarnaast werkte de groep mee aan de maandelijkse brochure over het aanbod aan culturele en sportactiviteiten voor OCMW-klanten. De groep gaf advies over de inhoud, de vormgeving en de verspreiding.

Het beeld dat OCMW heeft bij buitenstaanders is vaak negatief. Daarom treden de groepsleden met hun ervaringen naar buiten. Samenlevingsopbouw Antwerpen Noord organiseert elk jaar ‘Noordtreffen’. Dit is een lunchdebat waar een organisatie uit de zich komt voorstellen. En dit jaar presenteerden enkele deelnemers De Klant aan het Woord. Het publiek bestond uit een 60-tal buurtbewoners, afgevaardigden van lokale sociale organisaties en van het OCMW. Met zulke acties wil de groep bijdragen aan een positiever en juister beeld van OCMW Antwerpen en zijn klanten.

54 55De Klant aan het Woord biedt de deelnemers de kans om aan allerlei ontspannende activiteiten deel te nemen en buurtorganisaties te leren kennen. De groepsleden bezochten in 2009 onder andere het Atlasgebouw, Centrum De Wijk, het Antwerps Platform GeneratieArmoede (APGA), de Antwerpse Zoo en maakten een boottocht op de Schelde. Deelnemen aan de klantengroep is een vorm van sociale activering en heeft een uitgesproken versterkend en integratiebevorderend effect.

6.2 Minder kastjes en muren

Een sociaal infopunt is een plek waar iedere burger terecht kan met eender welke sociale vraag: over armoede, onderwijs, wonen, gezondheid … De medewerker van het sociaal infopunt helpt de klant verder met nuttige informatie of verwijst hem gericht en in een keer door naar de meest geschikte dienstverlening.

Heel wat OCMW-diensten zijn een sociaal infopunt, maar ook mutualiteiten, vakbonden, stadskantoren … Regelmatig overleggen de verschillende partners en delen informatie over nieuwigheden binnen hun werking. Door het netwerk dat de organisaties vormen, verkort in het sociaal infopunt de weg van vraag naar antwoord.

In 2009 breidden we het netwerk van sociale infopunten in Hoboken uit. Het sociaal centrum van het OCMW en de vier dienstencentra van het Zorgbedrijf Antwerpen sprongen mee op de kar, net zoals het districtshuis, drie kantoren van de mutualiteit en een kantoor van het ACV.

6.3 X-Stra!

Antwerpen telt heel wat gezinnen die hun weg niet vinden naar bestaande diensten en organisaties. Ze weten vaak niet wat hun rechten en plichten zijn. X-Stra! wil actief het aanbod van stad en OCMW bekendmaken en zo inspelen op deze specifieke nood aan informatie en hulp.

De medewerkers brengen een huis-aan-huisbezoek bij de bewoners in bepaalde straten en wijken. Tijdens een gesprek zoeken ze naar vragen en problemen waarmee mensen zitten. Op die manier probeert X-Stra! de zelfredzaamheid van bewoners en de leefbaarheid van de buurt waarin ze leven te verhogen.

In 2009 voerden de medewerkers 1 004 huisbezoeken uit.

Die armen hebben dat toch zelf gezocht?!Ziezo. Met deze titel trekken we je aandacht. Ontsnappen aan armoede is een zaak van iedereen. Een op de zeven Belgen is arm en leeft onder de armoedegrens. Misschien moet zelfs jouw buur iedere maand met 860 euro of minder rondkomen. We weten allemaal dat dit niet gemakkelijk is. Huur en energiekosten nemen grote happen uit het budget. Er schiet dan nog weinig over om te (over)leven.

LuizenoperaIn de jaren twintig van de vorige eeuw om-

schreef Bertolt Brecht armoede treffend in zijn

theaterstuk Driestuiversopera:

‘Want den ene staat in ’t donker

En den andere staat in ’t licht

Die in ‘licht die ziede zitten

Die in ’t donker ziede nie’

Het Antwerps Platform Generatiearmen (APGA)

vroeg het theatergezelschap Tutti Fratelli de

Driestuiversopera van Bertolt Brecht te bewer-

ken. OCMW Antwerpen reserveerde voor de

voorstelling van 17 oktober 100 stoelen voor per-

soneelsleden en hun partners. Voor velen was

deze culturele beleving met een sociaal kantje

een nieuwe ervaring. In de Luizenopera is de

actie verplaatst naar een groezelige Antwerpse

wijk. In die donkere steegjes en hoekjes zijn be-

delaars en bedriegers heer en meester. Met tra-

gische humor, poëzie en ironie wierp het publiek

een blik op de dagelijkse strijd die mensen tegen

armoede leveren. Jazzy muziek, breekbare zang

en macabere kostuums creëerden een mooie

donkere atmosfeer. Het publiek van zowel kans-

armen als niet-kansarmen trakteerde de acteurs

op een daverend applaus.

Om armoede aan te klagen kwamen kansar-

men en armenverenigingen op 17 oktober op

straat. Dat is de Werelddag van verzet tegen ar-

moede en sociale uitsluiting. Arm zijn gaat niet

alleen over middelen hebben. Arm zijn heeft

ook te maken met ongezond leven, psychische

problemen hebben of weinig carrière-

kansen krijgen. Omdat veel kansarmen niet in

staat zijn om voor zichzelf op te komen, is het

nodig hen een stem te geven.

Werelddag van verzet tegen armoede en sociale uitsluiting

Ontsnappen aan armoede

Ontsnappen aan armoede is een zaak van

iedereen. Om dat te beklemtonen knoopte

OCMW Antwerpen een laken aan het raam

van maar liefst 72 OCMW-locaties. De lakens

symboliseerden de strijd tegen armoede die

een op zeven Belgen elke dag levert.

Volgend jaar staan we er opnieuw om acties

te ondersteunen en armoede in de kijker te

zetten. Noteer 17 oktober alvast in je agenda

omdat een gelukkig en goed leven iedereen

toebehoort.

Of zoals Bertolt Brecht in zijn Driestuiversope-

ra omschreef:

‘Ja loopt maar achter ’t geluk

Maar loopt nie zo vooraan

Want iedereen loopt achter ’t geluk

En geluk loopt achteraan’

Het laken als symbool

voor ontsnappen aan armoede.

1

maken het magazine van OCMW Antwerpen

Mensen België - BelgiqueP.B. BC10799

Afgiftekantoor: Antwerpen X

De klant aan het woord

De maagd van MoretusburgPure cinema

OCMW-opendeurdagen Bal General

Zin in een spelletje?Oog voor kwaliteit in het rvt

De foto’s

OCMW-klanten buigen zich over hun onthaal

1

méé

rdan

9-to

-5m

éérd

an9-

to-5

Sodico-winterDubbel&dik

leesplezier

Uit het personeelsmagazine Mensen 25, editie februari 2009

Het laken als symbool voor ontsnapping aan

armoede

597. Energie houdt iedereen bezig

Energie en de opwarming van de aarde zijn zeer actuele thema’s. Zowel naar klanten toe als binnen onze organisatie besteden we hier aandacht aan.

Naar klanten toe werken we op verschillende vlakken aan het voorkomen van problemen met energie. We doen aan preventie en voorlichting rond rationeel energiegebruik.

In onze instellingen en kantoren trachten we met bijkomende besparingsacties het energieverbruik en de CO2-uitstoot naar beneden te brengen.

7.1 Stijging aantal klanten bij sociale leverancier

Steeds meer mensen hebben moeite om hun energiefacturen te betalen. Schulden stapelen zich op. Alle Antwerpenaars die problemen hebben met het betalen van energierekeningen kunnen bij de Energiecel van OCMW Antwerpen terecht.

Klant en maatschappelijk werker stellen samen een afbetalingsplan op. Soms wordt bij de klant een budgetmeter geplaatst. Die kan hij opladen in verschillende sociale centra van OCMW Antwerpen en in kantoren van Infrax en Eandis. Er ging in 2009 een extra oplaadpunt open bij de Energiecel. In 2010 volgt sociaal centrum Kyle.

Onze medewerkers bemiddelen ook tussen energieleverancier en klant bij wanbetaling of andere problemen. Ze proberen te voorkomen dat leveranciers de energietoevoer afsluiten of klanten met betalingsmoeilijkheden aan de deur zetten. Ondanks onze inspanningen om dit te voorkomen, steeg het aantal klanten bij de sociale leverancier fors in (het eerste kwartaal van) 2009.

7.2 Energiescans

In samenwerking met Eandis, Infrax, Levanto en de stad Antwerpen voerden we in 2009 audits uit in de huizen van 3 599 kansarme gezinnen. De ‘Energiesnoeiers’ die de scans uitvoerden, gaven concrete tips om zuiniger met energie om te springen. Ze plaatsten gratis een spaardouchekop of stelden radiatorfolie, buisisolatie en spaarlampen ter beschikking.

7. Energie houdt

iedereen bezig

60 617.3 Renteloze lening via FRGE

De meest behoeftige inwoners van Antwerpen komen in aanmerking voor een renteloze lening via het Fonds voor de Reductie van de Globale Energie (FRGE). Dit fonds verstrekt leningen voor energiebesparende ingrepen zoals dubbele beglazing, dakisolatie … De Energiecel van OCMW Antwerpen stelt de dossiers samen en verzamelt de bestekken voor de renovaties. In 2009 dienden 146 mensen een dossier in. Dat zijn 102 aanvragen meer dan vorig jaar.

7.4 Klimaat op maat

OCMW Antwerpen nam ook in 2009 deel aan ‘Klimaat op maat’, een project rond energie- en milieubewustzijn van de Bond Beter Leefmilieu en de Provincie Antwerpen. We brachten een aantal mensen met een laag inkomen samen onder de naam ‘Kom uw handen warmen’. Door de tips die ze kregen tijdens workshops over energiethema’s bespaarden ze samen 19,15 % energie.

7.5 ‘Groen’ renoveren, bouwen en onderhouden

Het OCMW en het Zorgbedrijf Antwerpen hebben bij nieuwbouw en renovatie veel aandacht voor energiezuinigheid en duurzaamheid. We hanteren strengere normen voor isolatie en energieverbruik dan wettelijk verplicht. We kiezen zo vaak mogelijk voor duurzame materialen, biologisch afbreekbare producten en verantwoorde bouwmethoden.

7.6 Energieprestatiecertificaten

Sinds 2009 is het energieprestatiecertifiaat (EPC) verplicht bij woningen, appartementen, studio’s, nieuwbouwwoningen ... die te koop of te huur worden aangeboden. Op die manier hebben geïnteresseerde kopers en huurders juiste informatie over de energiezuinigheid van de woning. Ook in publieke gebouwen die groter zijn dan 1 000 m² worden de bezoekers sinds 2009 ingelicht over het energieverbruik en welke acties eigenaars zullen ondernemen om de resultaten te verbeteren.

Enkele resultaten van onze energie-inspanningen:

• Insamenwerkingmetpartnersvoerdenweenergieauditsuitindehuizenvan3599kansarmegezinnen.

• Klantenbespaardensamen19,15%energieinhetkadervanhetproject‘Klimaatopmaat’

• DeEnergiecelvanOCMWAntwerpenstelde146dossierssamenvanklantendieeenaanvraagdedenvooreenrentelozeleningviahetFRGE.

638. Het OCMW als organisatie

8.1 Een nieuwe structuur

In de zomer van 2009 keurde de raad voor maatschappelijk welzijn het nieuwe organogram van OCMW Antwerpen goed. Door de oprichting van het Zorgbedrijf was een nieuwe structuur nodig. In die nieuwe structuur functioneert het OCMW en de raad als een concern. Dit betekent dat OCMW Antwerpen de ‘moedermaatschappij’ is van de zelfstandige dochters zoals ZNA, het Zorgbedrijf en Beschut Wonen. De raad bepaalt het beleid van deze dochters: Wat doen ze? Voor welke doelgroepen? Wanneer en met welke middelen? Dit beleid stippelen ze uit in samenwerking en in overleg met de stad Antwerpen.

Het nieuwe organogram maakt deze manier van werken mogelijk.

8.1.1 De departementale structuur van OCMW Antwerpen

Het organogram van het OCMW Antwerpen is thematisch opgebouwd. Het bestaat uit twee grote strategische departementen die het OCMW-beleidsplan uitvoeren. Om de doelstellingen van dit plan te bereiken werken de medewerkers van deze departementen nauw samen. Vier kleinere departementen ondersteunen de strategische departementen.

Departement Maatschappelijke Integratie

Het departement Maatschappelijke Integratie werkt rond de sociale grondrechten ‘het recht op middelen’, ‘het recht op activering’ en ‘het recht op recht’. De sociale centra, de dienst Activering en de diensten rond schuldhulpverlening vormen samen het departement.

Het focust zich op:

• de financiële steunverlening (leefloon, equivalent leefloon, aanvullende steun, tussenkomst in thuiszorg en plaatsingskosten van ouderen);

• de activering van OCMW-klanten (opleidingen, werkervaring, sociale activering, samenwerking met VDAB en Werkhaven);

• schuldhulpverlening;• hulp bij energievragen en –problemen.

8. Het OCMW

als organisatie

64 65Departement Lokaal Sociaal Beleid (LSB)

Het departement Lokaal Sociaal Beleid richt zich tot een breed publiek. Het gaat actief op zoek naar partners met als gezamenlijke opdracht de realisatie van de grondrechten ‘gezondheid’, ‘wonen’, ‘vrije tijd en maatschappelijke ontplooiing’.

Het focust zich op:

• preventie, drugbeleid, seksuele gezondheid, geestelijke gezondheid, sociale steunpunten gezondheid en de sociale restaurants;

• de daken thuislozenzorg, winterhulp, Beschut Wonen en Huis Sofia;• cultuur en vrije tijd;• de realisatie van prioritaire initiatieven zoals opvoedingsondersteuning, Kansen

voor Kinderen, kinderopvang, intrafamiliaal geweld en Binnenste Buiten.

Ondersteunende departementen

De ondersteunende departementen zijn: • Bestuurszaken;• Financiën;• Organisatie-ontwikkeling en Kwaliteitsmanagement;• Personeel;• Gemeenschappelijke Aankoopcentrale.

Daarnaast werkt de Gemeenschappelijke Preventiedienst als onafhankelijk departement.

8.1.2 Nieuwe beleidsfora

Een nieuw organogram is slechts een middel om een sociaal beleid in onze stad te voeren. Er is een goede afstemming nodig tussen de verschillende beleidsdomeinen en -niveaus. En er moet voldoende overleg zijn tussen de verschillende partners van het concern. Daarom werd de ‘raad Concern’ en het ‘managementcomité Sociaal Beleid’ in het leven geroepen.

De raad Concern is een bijzondere raad voor maatschappelijk welzijn. De leden komen eenmaal per maand samen en behandelen agendapunten die ruimer zijn dan wat het departement Maatschappelijke Integratie of het departement Lokaal Sociaal Beleid bestrijkt.

Het managementcomité Sociaal Beleid vergadert om de twee maanden en is samengesteld uit de directeurs van OCMW Antwerpen, de stad, het Zorgbedrijf en ZNA. De voorzitter van OCMW Antwerpen zit de vergadering voor. Op de agenda staan punten van het sociale beleid van de stad.

66 678.1.3 Het organogram

Departement Organisatieontwikkeling

en Kwaliteitsmanagement

Departement Personeel

Gemeenschappelijke Aankoopcentrale

Logistiekeafdeling

Ontwikkeling en Onderhoud

HR Personeelsbeheer

werkt ook voor Zorgbedrijf

werkt ook voor de stad

Departement Maatschappelijke Integratie

Sociale Centra

Activering

Schuldhulpverlening

Gezondheid

Wonen

Vrije tijd en Maatschappelijke

Ontplooing

Departement Lokaal Sociaal Beleid

Raad voor Maatschappelijk Welzijn

Secretaris

Departement Bestuurszaken

Ontvanger

Gemeenschappelijke Preventiedienst

Departement Financiën

Strategisch – Klantgericht Ondersteunend

Legende

68 698.1.4 Het Managementcomité

Het Managementcomité is het hoogste ambtelijk overlegorgaan. De secretaris zit deze vergadering van de bestuursdirecteurs voor. De leden van het comité bespreken onderwerpen van verschillende departementen zoals het budget en de personeelsplanning, en maken onderling taakafspraken.

Het Managementcomité is een brug tussen de administratie en het politieke bestuur. De voorzitter van de raad voor maatschappelijk welzijn of haar vertegenwoordiger is aanwezig op de vergadering. De leden van het comité bereiden er de zittingen voor van de raad voor maatschappelijk welzijn.

Samenstelling

Marc De Bens • secretarisMartin Conincx • ontvangerMarjan Knockaert • bedrijfsexpert departement Lokaal Sociaal BeleidHugo Van den Bergh • bestuursdirecteur departement Organisatieontwikkeling en KwaliteitsmanagementFanny Degraeve • bestuursdirecteur Maatschappelijke IntegratieHilde Meuris • bestuurscoördinator departement PersoneelAnne Baré • bestuurscoördinator BestuurszakenLudo Van herck • administratief directeur ZorgbedrijfPeter Crombecq • algemeen directeur DigipolisElke Van Espen • verslaggeverMonica De Coninck • voorzitter raad voor maatschappelijk welzijnLiesbeth De Meulder • bestuursdirecteur Gemeenschappelijke Preventiedienst (ad hoc)Trees Quaegebeur • bedrijfsdirecteur Gemeenschappelijke Aankoopcentrale (ad hoc)

8.1.5 De raad voor maatschappelijk welzijn

De raad voor maatschappelijk welzijn bestuurt het OCMW. Hij telt vijftien leden die zijn verkozen door de gemeenteraad. De raadsleden krijgen een mandaat van zes jaar dat gelijkloopt met het mandaat van de gemeenteraad.

Samenstelling

Jef Aertbeliën • Open VLDHendrik Boonen • Vlaams Belang - VLOTTMonica De Coninck (voorzitter) • sp.aRené De Preter • sp.a (sinds 17 augustus 2009 vervangen door Johan Peeters)Paul De Vroey • CD&V/N-VAAlfons Geeraerts • sp.a (op 4 januari 2010 vervangen door Tom De Boeck)

Dirk Geldof • Groen!Marco Laenens (vicevoorzitter) • Open VLDLuk Lemmens (vicevoorzitter) • CD&V/N-VAChristel Luyckx • Vlaams Belang - VLOTTTheo Neel • Vlaams Belang - VLOTTLieve Pirquin • sp.aLinda Quackels • sp.aPhilippe Van der Sande • Vlaams Belang - VLOTTGeorge Ver Eecke • Vlaams Belang - VLOTT

8.2 Den Bell als zenuwcentrum van de stedelijke en OCMW- administratie

In september 2009 is het startschot gegeven voor de verhuizing van 330 OCMW- en 1 800 stadsmedewerkers naar Den Bell aan het Francis Wellesplein. Door verschillende diensten samen te brengen, verbeteren we onze manier van werken en onze dienstverlening aan de burger.

Een deel van de vroegere OCMW-accommodatie in de Lange Gasthuisstraat was sterk verouderd en niet aangepast aan onze werking. Toen de stad besliste om te verhuizen naar Den Bell bood een gezamenlijke huisvesting een unieke kans. Beide besturen werkten immers meer en meer samen.

De voordelen van een gezamenlijke huisvesting:

• betere dienstverlening naar de klant (burger/medewerkers);• verbetering van de werkomstandigheden van medewerkers;• meer intensieve (interne) communicatie; • verbeterde samenwerking tussen de stad en het OCMW;• efficiënter omgaan met tijd, middelen en ruimte (schaalvoordelen);• flexibel inspelen op toekomstige maatschappelijke en organisatorische veranderingen.

Het zijn voornamelijk backoffice-diensten die hun intrek namen in het gerenoveerde Bell-gebouw. Zij hebben geen balie (meer) en geen rechtstreekse klantencontacten.

In Den Bell is geïnvesteerd in een moderne infrastructuur die aangepast is aan de taken van een hedendaagse administratie. Het flexibele kantoorconcept stimuleert een open werkcultuur en nieuwe samenwerkingsvormen.

De verhuizing betekende daardoor meer dan een verplaatsing van mensen en hun werkmateriaal. Het ging ook en vooral gepaard met grote wijzigingen op het vlak van digitale dienstverlening, informatiebeheer en archivering, taakgerichte werkplaatsen, werkplekdelen, ICT, telefonie en mobiliteit.

70 71Een verhuisbeweging voor 2 100 ambtenaren plannen en nieuwe werkprincipes introduceren is geen sinecure. Tal van werkgroepen zijn jaren vooraf gestart met de voorbereidingen. Ook ongeveer 30 OCMW-medewerkers werkten mee aan thema’s zoals mobiliteit, toegankelijkheid, sociale economie, ICT, werkplekdelen, financiën, interne logistiek, archiveren, vorming en communicatie.

OCMW Antwerpen zette verschillende communicatiekanalen en –methodes in om medewerkers te begeleiden bij de veranderingen:

• 20 infosessies, waarvan 5 voor leidinggevenden en 15 voor medewerkers;• permanente infoverstrekking en bewustmaking via digitale kanalen (informatiemails

en intranetpagina’s) en op papier (vakantiekaartje, verhuisbrief, mobiliteitsgids, artikels in het personeelsblad enz.);

• opleidingen over informatiebeheer en opruimdagen;• geleide bezoeken aan het gebouw;• opendeurdagen;• onthaalprogramma op de verhuisdag.

De leidinggevenden speelden een belangrijke rol in dit veranderproces. Via opleidingen werden zij geactiveerd als ‘verandermanager’.

Nauwere contacten met stadscollega’s leiden meer en meer tot samenwerkingsverbanden. De verhuizing vergemakkelijkt initiatieven zoals een Gemeenschappelijke Aankoopcentrale, een gedeeld financieel platform en een gezamenlijk archiefbeheer en informatiebeleid.

Het flexibele kantoorconcept in Den Bell stimuleert een open werkcultuur en nieuwe samenwerkingsvormen.

8.3 Zorgen voor het menselijk kapitaal

Bij de oprichting van het Zorgbedrijf Antwerpen gingen 3 311 medewerkers over van het OCMW naar het nieuwe Zorgbedrijf. In de loop van het jaar volgden nog 72 anderen dit voorbeeld. Zes medewerkers maakten de omgekeerde beweging.

OCMW Antwerpen wierf 119 nieuwe medewerkers aan. Op 1 januari 2010 telde het personeelsbestand 1 033 mensen.

Op 1 januari 2009 voerden we vier nieuwe rechtsposities in voor verschillende personeelsgroepen. We hadden behoefte aan een meer coherent personeelsstatuut. Het nieuwe statuut heft alle vroegere afzonderlijke reglementen op of integreert deze.

8.4 Het financiële luik van 2009

We keren veel geld uit aan onze klanten in de vorm van een leefloon of andere financiële tussenkomsten zoals premies, toelages … Daarnaast investeren we aanzienlijke bedragen in onze dienstverlening om een goede werking te garanderen. Uiteraard mogen we ook de dagelijkse personeels- en werkingskosten voor onze medewerkers niet vergeten.

Gelukkig hebben we enkele belangrijke bronnen van inkomsten: klantenbijdragen, werkingsopbrengsten (bijvoorbeeld huurgelden en verblijfskosten van bewoners in woonzorgcentra), de stadsdotatie, bijdragen van het Stedenfonds, subsidies van hogere overheden en opbrengsten uit onder andere beleggingen.

De goedgekeurde jaarcijfers van onze inkomsten en uitgaven waren nog niet beschikbaar bij het ter perse gaan van het jaarverslag. Hiervoor verwijzen we u naar onze website www.ocmw.antwerpen.be.



ErfgoedkofferVoorwerpen uit het verleden

‘Iedereen een stem’Door vorming bewust worden van je eigen stem

Den BellHoe ziet onze nieuwe werkplek eruit?

1

méé

rdan

9-to

-5m

éérd

an9-

to-5

Toffen tiepdie Maarten

maken het magazine van OCMW Antwerpen en het Zorgbedrijf

Uit Mensen 27, editie juni 2009

NogvoordeeerstevraagsteektEls

zelfvanwal.

Els: ‘Ik startte als maatschappelijk

werker in de wijk. Een leuke en

boeiende job, maar ik werk toch

liever met groepen. Vandaar dat ik

opleidingen begon te geven bij de

dienst Activering. Via een omweg

als plaatselijk vormingscoördinator

Informatiemedewerker stelt OCMW voor

‘Ik bots regelmatig op onwetendheid en onbegrip’OCMW Antwerpen krijgt elke dag heel wat vragen. Soms willen scholen een

bezoek brengen aan ‘het OCMW’. Of een groep maatschappelijk werkers in

opleiding wil graag toelichting over hoe wij werken.

Els De Bruyn, stafmedewerker Armoede en informatiemedewerker staat hen dan

te woord. We keken een keertje mee over haar schouder.

kwam ik vorig jaar op deze plek

terecht.’

Je bent stafmedewerker Armoede.

Wat betekent dat?

Els: ‘Ik onderhoud contacten

met verenigingen waar armen

het woord nemen en andere

armoedeorganisaties. Dat kunnen

Antwerpse verenigingen zijn, maar

ook overkoepelende organisaties

op Vlaams niveau. We werken

bijvoorbeeld samenaandedagvan

verzet tegen extreme armoede.

2010 wordt trouwens het Europese

jaarvanverzettegenarmoede.Ook

daarvoorbereidenwealeenaantal

actiesvoor.’

Komt je kennis over armoede in je

werk als informatiemedewerker aan

bod?

Els: ‘Een bredere kijk op armoede

binnenAntwerpenisechtwelnodig

alsjehetverhaalvanhetOCMWgaat

vertellen. Als ik een praktijkverhaal

brengzijndetoehoordersvaaksterk

onderdeindruk.Hetmaaktonswerk

tastbaar.Enhetopentvaakdeogen

van studenten. Ook voor mijzelf is

hetnuttigomvoelingtehoudenmet

armoede.Ikprobeersteedsdelinkte

leggen met mijn eigen leefwereld.

Als je kinderen hebt, kan je jezelf

somsmakkelijkerinleveninbepaalde

verhalen.’

‘Trap de ballon stuk’

We stappen een leslokaal van de

Artesishogeschool binnen. Vandaag

geeft Els twee gastcolleges aan

eerstejaarsstudenten sociaal werk.

Laptopenbeamerstaanklaar,nude

studentennog.

Els: ‘Iedere vraag voor info bekijk

ik apart. De invalshoek van mijn

presentatie wordt bepaald door

wie de vraag stelt. Vandaag sta ik

voor toekomstige maatschappelijk

werkers. Voor hen is het belangrijk

datzeeengoedbeeldkrijgenvande

job die een maatschappelijk werker

bij OCMW Antwerpen doet. Ik pols

steedswatdeverwachtingenzijn.En

alsikzelfietsnietweet,steekikeerst

mijnlichtopbijanderediensten.’

Het leslokaal loopt matig vol voor

deeerste sessie. ‘Nogwat te vroeg

…’, mompelt een studente. Els

verwelkomtdeaanwezigenensteekt

vanwal.Eenstukjegeschiedenis,de

OCMW- missie, het lokaal sociaal

beleid, het organogram … het

passeert allemaal de revue. En dan

de vraag ‘Wie is onze voorzitter?’.

Hetblijftmuisstil.

Els: ‘Iedereen kent het OCMW wel.

Maar wat we precies doen is niet

zo bekend. Dat blijkt vaak als ik

presentaties geef. Achteraf krijg ik

steeds positieve reacties. Mensen

krijgen een bredere kijk op onze

organisatie. Het verbetert ons

imago. Want ik bots toch nog vaak

op onwetendheid en onbegrip door

berichtenindemediaofdoorslechte

ervaringen van mensen zelf of hun

kennissen.Alsikdaarveranderingin

kanbrengen,geeftmedateengoed

gevoel.’

Op het einde van het gastcollege

heeft Els nog een verrassende

opdracht voor de studenten. Enkele

onder hen krijgen een ballon en

een koordje en een foto van een

persoon in armoede. De opdracht

is even simpel als geniaal: Wat

is het grootste probleem van de

persoon op de foto? Schrijf dat op

deopgeblazenballon,hangdieaan

je linkerbeen en trap de ballon zelf

stuk. ‘Dat gaat niet!’, ‘Kan iemand

helpen?’, ‘Moet ik dat zelf doen?’

Drieluideknallenenhilariteitonder

de studenten. Maar ook heel wat

meer besef, merken we tijdens de

nabespreking.

Els: ‘Het leuke aan de oefening is

dat je op een speelse manier kan

aantonen wat de gevoelens zijn

waarmee je als OCMW-klant of

-medewerker te maken krijgt. Dat

vindikergbelangrijkvoormensendie

later ineen jobalsmaatschappelijk

werkerstappenbijhetOCMW.’

De opdracht vormde de afsluiter

van het eerste gastcollege. Tijdens

de leswissel spreek ik even een

studente aan. Wat vond zij van de

presentatie?

Hanna: ‘Ik verwachtte een saaie

uiteenzetting. Het OCMW heeft

niet zo’n goed imago, ook niet

onder studenten. Het verhaal dat

Els bracht geeft toch een beter

beeld.Deverhalenuitdepraktijken

de interactie maakte het een stuk

leuker…’

Terugopkantoor informerenwebij

Elswatdeplannenzijnvoorderest

van2009.

Els: ‘Dit najaar breng ik vier

presentaties voor leerkrachten uit

het Stedelijk onderwijs. Het gaat in

totaaloverzo’n120personen.Ikleg

henuitwathetOCMWdoetenspeel

een leefloonspelmethen.Vaak zijn

leerkrachten heel goed in wat ze

doen, maar stopt hun kennis aan

deschoolpoort. Inwijkenwaarveel

kansarmen wonen is het nodig om

meertewetenoverdebuurtwaarje

leerlingenvandaankomen.Enverder

blijfikmijzelfenandereninformeren

over het OCMW. Antwerpen is

groot …deuitdagingomhetOCMW

juist en positief bekend te maken

minstensevengroot!’

Wat we precies doen is niet zo bekend ( )

75

9. Locaties

Centraal bestuur

Administratievezetel LangeGasthuisstraat33 2000ANTWERPEN tel.033382611

Administratievediensten LangeGasthuisstraat30-32-33-35-37-39

2000ANTWERPEN tel.033382611

Administratievediensten DenBellFrancisWellesplein1


Sociale centra

Arena Boekenberglei128 2100DEURNE tel.032923340

Arena,afd.Groenenhoek C.VanReethstraat10 2600BERCHEM tel.032923340

Berchem Grotesteenweg148 2600BERCHEM tel.033384900

Coevelt Coeveltstraat6 2100DEURNE tel.032928100

Dam Marnixstraat14 2060ANTWERPEN tel.032923500

Dam,afd.Luchtbal Canadalaan158bus1 2030ANTWERPEN tel.032928150

DeBalans LangeBatterijstraat14 2018ANTWERPEN tel.032429120

DeFontein Fonteinstraat33 2140BORGERHOUT tel.032700740

DeOever Oever13 2000ANTWERPEN tel.032060950

DeVondel Boerhaavestraat20 2060ANTWERPEN tel.032700860

DeWilg Boerhaavestraat20 2060ANTWERPEN tel.032700840

Ekeren GrootHagelkruis146 2180EKEREN tel.035450970

Ekeren,afd.DeReiger Antwerpsebaan140 2040BERENDRECHT tel.035683829

Hoboken Cdt.Weynsstraat165 2660HOBOKEN tel.038307030

Kyle Sint-Bernardsesteenweg183 2020ANTWERPEN tel.033385000

Linkeroever Halewijnlaan86A 2050ANTWERPEN tel.032923020

Merksem Elfnovemberstraat57 2170MERKSEM tel.036418820

Plein Lamorinièrestraat137 2018ANTWERPEN tel.032928330

Potvliet Pothoekstraat102 2060ANTWERPEN tel.032928410

Seefhoek LangeZavelstraat78 2060ANTWERPEN tel.032703840

Stenenbrug Fonteinstraat33 2140BORGERHOUT tel.032709527

Veemarkt Zwartzustersstraat21 2000ANTWERPEN tel.032923560

Wilrijk JulesMoretuslei330 2610WILRIJK tel.038209370

Zurenborg Steenbokstraat1 2018ANTWERPEN tel.032864210

Dienst Activering Tuinbouwstraat8 2018ANTWERPEN tel.036375600

Dienst Activering – Opleiding Nederlands

Kwekerijstraat82 2140BORGERHOUT tel.032703110

Bedrijvencentrum PAX LangeDijkstraat68-70 2060ANTWERPEN tel.032016650

76 77Meubelhal en sociale superette PAX

LangeDijkstraat68-70 2060ANTWERPEN tel.032016650

Binnenste Buiten DeBosschaertstraat54 2020ANTWERPEN tel.032389893

Dienst Budgetbeheer Antwerpsesteenweg167 2660HOBOKEN tel.038201860

Dienst Schuldbemiddeling

Antwerpsesteenweg167 2660HOBOKEN tel.038201850

Energiecel Antwerpsesteenweg167 2660HOBOKEN tel.038201830

Sociale restaurants

De7Schaken VanSchoonhovenstraat82 2060ANTWERPEN tel.032260977

DePollepel Onderwijsstraat13 2060ANTWERPEN tel.032703342

FoyerDeStroming Nationalestraat111 2000ANTWERPEN tel.032201664

Bakboord ErnestClaesstraat5 2050ANTWERPEN tel.032531999

Aanspreekpunten gezondheid

SociaalsteunpuntgezondheidNoord

Schoolstraat14 2060ANTWERPEN tel.032703344

SociaalsteunpuntgezondheidKiel

DeBosschaertstraat4 2020ANTWERPEN tel.033385070

DagcentrumDeRidder Sint-Andriesplaats25 2000ANTWERPEN tel.032389717

DagcentrumDeVinken LangeLozanastraat60-62 2018ANTWERPEN tel.032377164

ConsultatiebureauvoorGeestesgezondheid

Steenbokstraat12018ANTWERPEN tel.032870180

Sociale woningen

‘tDokske Min.Schollaertstraat22/Heirmanstraat50

2170MERKSEM tel.036201801

Belegstraat Belegstraat54 2018ANTWERPEN tel.032929550

Broederminstraat Broederminstraat45 2018ANTWERPEN tel.032929550

DeClampaert Matigheidstraat2-8/Spaar-straat1-7/Schoolstraat10-12/Onderwijsstraat11

2060ANTWERPEN

DeKeizer Spaarstraat2-6/Fr.DeCortstraat1-5/Schoolstraat8/Onderwijsstraat3

2060ANTWERPEN

DeKrekel Krekelstraat8 2660HOBOKEN

DeManeII LangeBatterijstraat10-14/Balansstraat17-19


Sociale woningen vervolg

DePerel Matigheidstraat18-38/Spaarstraat17-37/Onderwijsstraat10/Boerhaavestraat9

2060ANTWERPEN

DeRape Raapstraat25/LangeNoordstraat10

2000ANTWERPEN

DeSchinde Schoonbroek144 2180EKEREN

DeViolieren Violetstraat55/KorteBeeldekensstraat9

2060ANTWERPEN

DeWelkom Wilgenstraat26 2060ANTWERPEN

EssenhofII Dambruggestraat308/Trapstraat17/Essenstraat10-14


Harincrode Prof.Claraplein4 2018ANTWERPEN tel.032923730

LangeBatterijstraat LangeBatterijstraat1/97 2018ANTWERPEN tel.032929550

Leeuwerik Leeuwerikstraat5/LangeKievitstraat110

2018ANTWERPEN

Noordschippersdok Noordschippersdok/Rupel-straat/TweeNetenstraat

2060ANTWERPEN

VanStraelenhof J.DeBoeckstraat1/VanAertselaerstraat21


Zwijgerstraat Zwijgerstraat9 2000ANTWERPEN

Crisiswoningen LeopoldDeWaelstraat23 2000ANTWERPEN

Steenbergstraat24 2000ANTWERPEN

Grétrystraat43 2018ANTWERPEN

Woningen voor andersvaliden Romanza

Klaproosstraat74 2610WILRIJK

Nursinghome De Notelaar

Vredestraat93 2600BERCHEM tel.032853000

Inloopcentrum De Vaart Provinciestraat32 2018ANTWERPEN tel.032340750

Nachtopvang De Biekorf Dambruggestraat304 2060ANTWERPEN tel.032320824

Pension Van Schoonhoven

VanSchoonhovenstraat80 2060ANTWERPEN tel.032328795

Maagdenhuismuseum LangeGasthuisstraat33 2000ANTWERPEN tel.033382620

Socio-cultureel centrum Elzenveld

LangeGasthuisstraat33 2000ANTWERPEN tel.032027704

80 81

januari februari maart april mei juni1 januari 2009: officiële start Zorgbedrijf Antwerpen.

Opening rusthuis Residentie Lichtenberg en gerenoveerde serviceflats De Fontein.

Invoeren nieuwe uurregelingen voor de personeelsleden.

Goedkeuring voorontwerp en financieel plan IGLO-project.

Beslissing om de samenwerking met Levanto - Klus en Verhuis uit te breiden.

Feestweek in

dienstencentrum

Victor de Bruyne.

Uitbreiding

WijkNet Aandacht

voor Senioren.

Start grote

schoonmaakploeg.

Opstart pilootproject SeniorComfort@home en eerste installaties.

Invoeren flexi-belere uren voor klanten van de Thuiszorg.

Afsluiting contract voor de bouw van 500 serviceflats en 3 dienstencentra op vier locaties: Linkeroever (IGLO), Gallifort en Silsburg in Deurne.

juli augustus september oktober november decemberDe budgetopmaak gebeurt voortaan op een andere manier.

Opstart 24-uur-zorgsteunpunt.

Organisatie studiedag woonzorgzones.

Goedkeuring voor verbouwing dienstencentrum Victor De Bruyne.

Week van de Smaak en Week van de Senior.

Dienstencentrum Hof ter Beke be-staat 25 jaar.

Zorg- en welzijns-beurs in Merksem.

Mexicaanse griep: plan van aanpak voor dienst-verleningsgarantie aan de klant.

Bouwprojecten: start renovatie serviceflats Hoge Weg en Fontein B.

82 83

1. Zorgbedrijf Antwerpen:

een warme thuis voor Antwerpse senioren

1. Een warme thuis voor Antwerpse senioren

De meeste mensen wonen het liefst zo lang mogelijk in hun eigen woning. Het Zorgbedrijf Antwerpen speelt hier op verschillende manieren op in. Senioren kunnen alle soorten hulp krijgen en beslissen op elk moment wanneer, waar en hoe dit gebeurt. Wij helpen hen hierbij.De dienstencentra, thuiszorgdiensten en woonzorgcentra ondersteunen de senioren in hun dagelijks leven. In elke wijk van de stad zijn er diensten van het Zorgbedrijf Antwerpen waar senioren en hun familie terechtkunnen. Ook voor mantelzorgers zijn we er. Want voor iemand zorgen is niet evident. We bieden hen een helpende hand en geven nuttige tips.

Het Zorgbedrijf Antwerpen biedt tal van mogelijkheden om senioren zo lang mogelijk zelfstandig te laten wonen: een personenalarmtoestel, poetshulp, dagverzorging, nachtopvang, woonzorgcentra …Het is een totaalaanbod. En dat maakt het een stuk gemakkelijker.

1.1 Voor wie

Duizenden Antwerpse senioren deden in 2009 een beroep op een of meerdere diensten van het Zorgbedrijf Antwerpen.

• Meer dan 2 500 mensen kregen gezinszorg. In 3 000 huishoudens verleenden we poetshulp (met of zonder dienstencheques).

• In de 40 dienstencentra serveerden we bijna 450 000 warme maaltijden aan de bezoekers. Meer dan 600 000 keer maakten ze gebruik van de ter plaatse aangeboden diensten.

• 400 klanten kregen in 2009 een personenalarmtoestel.• Ongeveer 100 zorgbehoevenden kregen nachtzorg.• 1 000 residenten vonden dit jaar een warme thuis in een woonzorgcentrum.

84 85

lokale dienstencentra

ondersteuning door mantelzorg

vervoer

klus en verhuis

thuiszorg

thuisverpleging

PASplus

nachtzorg

Zorg

woningaanpassingen en hulpmiddelen

serviceflats

dagverzorgingcentra

kortverblijf

zorgflats

woonzorgcentra

Wonen

Zelfstandige senior

Zorgbehoevende senior

1.2 Onze hulp

Bij het ouder worden neemt de zorgbehoefte vaak toe. Senioren krijgen bij het Zorgbedrijf Antwerpen zorg op maat via een zorgen woontraject met klantenbegeleiding. We bieden daarin de volgende diensten aan:

1.3 De klantendienst: een duidelijk aanspreekpunt voor de klant

Klanten die van een nieuwe of bijkomende vorm van hulp gebruik wilden maken, moesten in het verleden telkens een nieuwe aanvraag doen of zich opnieuw registreren bij een andere dienst. Dit was niet gebruiksvriendelijk. Daarom zette het Zorgbedrijf Antwerpen in 2009 de eerste stappen naar de oprichting van één klantendienst.

Het is de bedoeling dat iedere klant voortaan slechts één aanspreekpunt heeft dat hem doorheen zijn zorgtraject helpt: van thuisdiensten gebruiken, over het verhuizen naar een serviceflat tot wonen in een woonzorgcentrum.

Als eerste stap reorganiseerden we in 2009 de thuiszorgdiensten. Maatschappelijk werkers werden klantbegeleiders of teamcoaches. De klantbegeleider helpt klanten op weg bij het maken van de juiste en meest passende keuze uit het zorgaanbod. De teamcoach staat in voor het plannen van de zorgverlening aan de klant.

In de toekomst heeft de klant één aanspreekpunt.

86 871.4 De lokale dienstencentra

Het lokaal dienstencentrum is een ontmoetingsplaats voor senioren. Het is voor hen het aanspreekpunt in de wijk. Ze kunnen er:

• informatie krijgen;• onze hulpverlening aanvragen;• hulp krijgen bij hun administratie en bij dagelijkse activiteiten.

Maar daarnaast is het ook een plaats waar ze:

• gezelligheid vinden en mensen ontmoeten; • creatief bezig zijn;• vrijwilligerswerk kunnen doen;• ’s middags warm kunnen eten;• een opleiding of cursus volgen;• aan sport en beweging doen;• biljarten, sjoelen of petanquen.

Onze 40 dienstencentra organiseren bruisende activiteiten. Ze volgen ook de laatste trends. Zumba, de Wii-spelletjes, salsadansen, relaxatie- en meditatietraining, computer- en kooklessen behoren tot het aanbod.

In informatiesessies worden onderwerpen behandeld zoals dementie, pensioen, belastingen, ergonomie ...

Het lokaal dienstencentrum is een ontmoetingsplaats voor senioren.

Mee’leven’ met de wijk en voelen wat er omgaat in de buurt is belangrijk. Elk jaar werken de centra mee aan straatfeesten, de lentepoets, Buurt aan de beurt en andere activiteiten die ze samen met het district en scholen uit de omgeving en buurtverenigingen organiseren.

Extra aandacht voor kwetsbare senioren

Het WijkNet Aandacht voor Senioren spoort kwetsbare senioren op. Het is een netwerk dat in verschillende wijken van de stad actief is. Een WijkNetwerker is het aanspreekpunt voor senioren die zorgvragen hebben, ondersteuning kunnen gebruiken en die (meer) sociale contacten willen. De Uitvalbasis van de wijknetwerker is het lokale dienstencentrum.

De WijkNetwerker gaat bij mensen langs om na te gaan welke vragen, noden of behoeften zij hebben. Hij informeert ze over het lokale hulp- en dienstverleningsaanbod en ondersteunt in de zoektocht naar de juiste diensten en mensen. De WijkNetwerkers doen dit samen met vrijwilligers, actieve buren en vrijwilligersorganisaties.

We stelden een groep van nieuwe vrijwilligers samen om eenzame senioren gezelschap te houden. Vrijwilligers van de vroegere werking Aandacht voor Senioren namen we op in de nieuwe, wijkgestuurde werkwijze. Dit betekende de aanloop naar een volwaardig wervings-, vormings- en waarderingsbeleid voor vrijwilligers van het Zorgbedrijf Antwerpen.

De werking is wijkgericht. De WijkNetwerkers ontplooiden vele plaatselijke initiatieven. Zo was er een pilootproject in Merksem voor senioren waarvan de partner recent is overleden. In Berchem lanceerde men ‘Koffiemomenten’. Het zijn laagdrempelige onthaalmomenten die nieuwe senioren vlot over de drempel van het dienstencentrum doen stappen. De WijkNetwerker van Hoboken startte met het initiatief ‘De Wegel’ waarbij vrijwilligers eenzame senioren wekelijks opbellen voor een praatje. Ook in andere wijken en districten werden acties opgezet.

Hulpverlening in de dienstencentra:

Dedienstverleningsteegmet5%tenopzichtevan2008:

• 618720keergebruikvanbad,was-enkapsalonenpedicure.• 448982warmemaaltijden.• 13513recreatieveen10438vormendeactiviteiten.

88 891.5 Vervoer van a naar z

De Vervoerdienst organiseert wijkvervoer voor klanten die naar de dienstencentra en de dagverzorgingscentra gaan. Daarnaast hebben we een Minder Mobielen Centrale waar mensen terechtkunnen voor persoonlijk vervoer naar familie, de dokter, de winkel … De Minder Mobielen Centrale werkt met vrijwillige chauffeurs.

Vervoer:

• DeVervoerdienstbracht24729keermensennaarhunbestemming.• DeMinderMobielenCentraledeed8572ritten.

Wijkvervoer brengt klanten naar de dienstencentra en de dagverzorgingscentra. En terug thuis natuurlijk.

1.6 Thuishulp

Mensen die het moeilijk hebben met het huishouden en de persoonlijke verzorging kunnen gebruikmaken van onze gezinszorg. Onze poetsdienst helpt bij het schoonmaken van de woning. Bij zwaar of uitzonderlijk poetswerk schiet een speciaal team in actie. We kregen immers steeds meer vragen voor taken die niet in het ‘gewone’ dienstenpakket zaten. De nieuwe ploeg doet zwaarder en groter poetswerk zoals:

• een kelder, zolder of garage opruimen;• in- en uitpakken bij een verhuizing;• leefruimtes schoonmaken als mensen langere tijd afwezig waren

(bijvoorbeeld door een opname in een ziekenhuis).

De ‘grote schoonmaakploeg’ startte in Borgerhout en Berchem, maar door het grote succes breidde ze haar werking uit naar alle districten.

ErgoWoonAdvies

Trappen open afgaan, een bad nemen, de rolluiken sluiten … zijn dagelijkse handelingen die sommige senioren moeite kosten. Maar er bestaan handige hulpmiddelen voor. Een ergotherapeut kan de mensen thuis praktische tips en advies geven over deze hulpmiddelen. Een dienst ErgoWoonadvies richt zich op senioren die:

• op een wachtlijst staan van een woonzorgcentrum;• naar een dagverzorgingscentrum of een centrum voor kortverblijf gaan;• een beroep doen op de thuisverpleging in Deurne.

Onze poetsdienst helpt bij het schoonmaken van de woning. Bij zwaar of uitzonderlijk poetswerk schiet een speciaal team in actie.

90 91

Thuishulp:

• 2516klantenkregen375271urengezinszorg.Ditbetekent30%meer klantendanin2008.• 2013klantenkregen157639,25urenpoetshulpmetdienstencheques.• 979klantenkregen70948,25urenregulierepoetshulp.Ditbetekent eendalingtegenover2008omdatweklantenstimulerenommet dienstenchequestebetalen.• 213klantenkregen8489warmemaaltijdenaanhuisgeleverd.• Degroteschoonmaakploegkreeg81aanvragen.• Thuisverpleegkundigenverzorgden1147patiëntenendeden 193986huisbezoeken.• 409nieuweklantenkregenpersonenalarmsystemen(PAS).Ditgrote aantalisteverklarendoorhetplaatsenvantoestellenindeserviceflats inhetkadervanhetprojectSenior.comfort@home24u-zorgsteunpunt (zieverder).Intotaaldoen592klanteneenberoepopeenPAS.• 491seniorendedeneenaanvraagvoorwoningadviesvaneen ergotherapeut.

De ergotherapeuten leren juiste handelingen aan of tonen hoe je een hulpmiddel zoals een wandelstok, rollator, traplift … gebruikt. Dit verbetert de kwaliteit van wonen en leven.

We voeren deze dienstverlening uit in samenwerking met de ergotherapeuten van de ziekenfondsen.

Nachtzorg

Ook nachtzorg helpt zwaar zorgbehoevende personen: dementerende senioren, chronisch zieken en mensen in een palliatieve zorgsituatie. Het betekent vooral een verlichting en ondersteuning voor de mantelzorger. Per klant proberen we twee à drie nachten per week zorg te geven, ook in het weekend.

Nachtzorg biedt:

• de aanwezigheid thuis door een verzorgende;• ’s nachts begeleiding door een vrijwilliger;• tijdelijke opvang buitenshuis in een centrum voor kortverblijf of op een

palliatieve eenheid.

Het Zorgbedrijf Antwerpen heeft 2 482 serviceflats. Dat zijn comfortabele en veilige woningen voor senioren. De flats liggen bijna altijd in de buurt van een dienstencentrum.

1.7 Wonen met zorg

In een dagverzorgingscentrum kunnen senioren die veel zorgen nodig hebben overdag terecht. Het gaat over senioren met dementie, incontinentie, verlamming … We maken hun verblijf zo aangenaam mogelijk door allerlei activiteiten te organiseren. Het Zorgbedrijf Antwerpen heeft twee dagverzorgingscentra waar plaats is voor 15 personen. Dit zijn aparte afdelingen binnen een woonzorgcentrum.

Kortverblijf

Het Zorgbedrijf Antwerpen werkt samen met twintig partners uit de thuiszorg en de residentiële opvang om dit te kunnen aanbieden.

Een centrum voor kortverblijf kan senioren opvangen die tijdelijk extra zorgen nodig hebben. Dat kan om sociale redenen zijn, om hulpverleners gedurende een korte periode te ontlasten of te ondersteunen of om een vakantieperiode van de mantelzorgers te overbruggen. De opvang is voorzien in een woonzorgcentrum.

Zorgflats

We beschikken over een aantal zorgflats. Zo’n flat ligt naast een woonzorgcentrum. Senioren kunnen hier als koppel wonen als:

• een van de partners zorgbehoevend is;• ze niet langer voor elkaar kunnen zorgen;• ze graag samen willen blijven wonen.

92 93Het gebouw met de zorgflats heeft een eigen ingang. Het ligt naast het woonzorgcentrum waardoor het personeel ook een aparte ‘zorg-ingang’ heeft. Bewoners hebben altijd toegang tot de diensten van het woonzorgcentrum.

Woonzorgcentra

Zorgbehoevende senioren die 24 uur per dag zorg nodig hebben en voor wie mantelzorg en professionele thuiszorg niet meer voldoende zijn, krijgen een nieuwe thuis in een van onze woonzorgcentra. De bewoners worden er omringd met de beste zorgen.

Bewoners en personeelsleden zitten niet stil. Er is ruime aandacht voor animatie en activiteiten zoals:

• optredens;• quizzen;• zoektocht;• mosselfeest;• uitstappen;• tentoonstellingen;• opendeurdagen.

In heel wat woonzorgcentra startten kleinschalige projecten.

In woonzorgcentrum Bloemenveld begon ‘Ons Fornuis’. Dit liep in samenwerking met Sodexo. Het wil vaste eetgewoontes doorprikken en het eten gezelliger, huislijker en smakelijker maken. Door de aangepaste kleding van het personeel, servies, tafellakens en stoffen servetten kregen bewoners het gevoel klant in een restaurant te zijn.

Ook woonzorgcentrum Monnikenhof bevorderde de gezelligheid door aangepaste decoratie en schilderwerken.

In residentie Lichtenberg kunnen leerlingen van het Onze Lieve Vrouwencollege stagelopen. Hierdoor krijgen zij meer inzicht in het werkelijke leven in een woonzorgcentrum. Ze zien hoe het is om ouder te worden en om met andere bewoners samen te leven. Deze wereld is voor veel leerlingen vrij onbekend.

Vertrekken uit een vertrouwde omgeving is een hele opgave. Daarom zet het Zorgbedrijf zich elke dag in om de bewoners van een woonzorgcentrum een zo goed mogelijk thuisgevoel te geven.

Wonen met zorg:

• In2009kregenwe67aanvragenvoordagopvang.In2008warenerdat nogmaar17.Destijgingwordtverklaarddoorhetsuccesvande dagverzorginginwoonzorgcentrumDeGoedeTijdinDeurne.• Weboden7081urennachtzorgbij108klanten.• 91mensenkondenterechtvoorkortverblijfineenvanonze woonzorgcentra.• Weheetten1069nieuwebewonerswelkomineenwoonzorgcentrum. Intotaalbiedenweeraan2705seniorenwoongelegenheidaan.

94‘Bedankt. Graag gedaan!’Antwerpenaars die elkaar helpen. Dat is wat een stad mooi maakt!

In samenwerking met de regionale televisiezender ATV, de Gazet van Antwerpen en de stad Antwerpen voerden het OCMW en het Zorgbedrijf Antwerpen de campagne ‘Bedankt. Graag Gedaan’. Hiermee zetten we de vele initiatieven van het sociaal beleid Zorgbedrijf Antwerpen in de kijker. Verhalen van klanten en burgers die iemand bedanken gaven het sociaal beleid een gezicht.

4 I De Nieuwe Antwerpenaar

BEDANKT. GRAAG GEDAAN

“Ik reed al vier keer de wereld rond voor anderen”

Wil u iemand bedanken? De Nieuwe Antwerpenaar zorgt voor de taart. Schrijf naar [email protected]

Ik ben 69 jaar en sukkel met mijn gezondheid. Ik kan niet meer met de auto rijden. Leonard, vrijwilliger bij de Minder Mobiele Centrale, vervoert me al jaren naar mijn afspraken. Hij is stipt,

rekent de kortste route uit, luistert en is altijd klaar om te helpen. Hij verdient een bedankje voor al die moeite.

Francine De Jonghe, Deurne

Leonard: “Mijn allereerste rit voor de Minder Mobiele Centrale was op 8 juni 1994. Sindsdien heb ik er al 7 000 ritten opzitten ofwel 162 500 kilometer. Ik reed al vier keer de wereld rond om anderen te vervoeren. En ik doe het nog steeds even graag omdat er een vriend-schap ontstaat met de mensen die je vervoert. Ik ben 82 en zal dit blijven doen tot ik het niet meer kan.”

25 vrijwilligers van de Minder Mobiele Centrale zet-ten zich wekelijks in voor 430 personen.■ Minder Mobiele Centrale in alle dienstencentra of op tel. 03 360 43 21

wist je dat?

Foto

: Cu

auh

tém

oc G

arm

endi

a A

lfar

o

DNA06_04-5-6_taart-lezersbrieven.indd 4 24/08/09 16:31

Uit De Nieuwe Antwerpenaar 6, editie september 2009

96 97


werken aan projecten en zorgvernieuwing

2. Werken aan projecten en zorgvernieuwing

De toenemende vergrijzing van de bevolking brengt nieuwe uitdagingen met zich mee. Het profiel van de senioren vandaag is niet hetzelfde als dat van twintig jaar geleden. De context waarin mensen ouder worden evolueert continu. Dit alles beïnvloedt de levenskwaliteit van oudere mensen. Drie levensgebieden zijn hierbij cruciaal: wonen, welzijn (inclusief integratie en participatie) en gezondheid.Het Zorgbedrijf Antwerpen speelt in op de behoeften van de klanten. We sturen het aanbod regelmatig bij en moderniseren onze diensten. In 2009 bouwden we bestaande en succesvolle diensten verder uit, maar we startten ook een aantal nieuwe projecten op.

2.1 Studiedag woon-zorgzones: van idee naar uitvoering

In oktober 2009 organiseerde het Zorgbedrijf Antwerpen samen met het Hoger Instituut voor de Arbeid, de Katholieke Universiteit Leuven en OCMW Antwerpen een studiedag over woonzorgzones. Een ‘woonzorgzone’ is een gebied waarin wonen en zorg zo goed mogelijk op elkaar zijn afgestemd. Tijdens de studiedag bespraken 125 deelnemers ervaringen uit de praktijk. Het concept van de woonzorgzones werd kritisch onder de loep genomen, onder andere via vragen tijdens een beleidsdebat.

2.2 Senior.Comfort@home

Technologie speelt een belangrijke rol in onze maatschappij. Het kan op verschillende manieren ook het zorgproces ondersteunen. Het Zorgbedrijf Antwerpen begon een experimenteel technologieproject voor serviceflats, waarbij de flats worden ingericht met:

• een personenalarmsysteem;• een passief alarmsysteem dat bewegingen, gas, vochtigheid en temperatuur vaststelt;• een systeem om deuren op afstand te bedienen;• een systeem dat de gezondheidstoestand van de klant in beeld brengt en vervolgens

een aantal parameters zoals gewicht, bloeddruk en glucosegehalte draadloos doorstuurt naar een alarmcentrale of de huisarts;

• een communicatiesysteem waarmee de bewoners contact kunnen maken met een alarmcentrale, familie of buren.

98 992.3 Kamerzorg neemt taken over van verpleegkundigen en verzorgers

Verpleegkundigen en verzorgers zijn moeilijk te vinden. De behoefte van senioren aan zorg neemt echter toe. Hierdoor is het takenpakket van verpleegkundigen en verzorgers de afgelopen jaren erg uitgebreid. Zij moeten ook taken opnemen die niet tot hun kerntaak behoren. Daarom zijn er nu ‘kamerzorgers’ in dienst. Zij:

• onderhouden de kamer;• maken het bed op;• verversen de handdoeken;• hangen de kledij op in de kast;• houden de kasten op orde;• voorzien in drinkwater.

Verpleegkundigen en verzorgers kunnen zich opnieuw meer focussen op hun kerntaken. Voor de bewoner betekent het meer rust want er komen minder verschillende medewerkers in de kamer.

Het pilootproject ‘Kamerzorg’ startte in juni in vier woonzorgcentra.

2.4 24-uurzorgsteunpunt

Het 24-uurzorgsteunpunt is bedoeld voor kwetsbare thuiswonende senioren die geen of een te klein sociaal netwerk hebben. Wie een personenalarmsysteem nodig heeft, kan in dat geval geen buur, familielid of mantelzorger opgeven als contactpersoon. Medewerkers van het 24-uurzorgsteunpunt nemen die rol dan op zich van. Maar ook voor andere klanten kan het steunpunt een hulp betekenen, bijvoorbeeld in geval van vakantie of ziekte van een contactpersoon.

Serviceflatbewoners kunnen gebruikmaken van een alarm waardoor ze in contact komen met een alarmcentrale. Vragen voor hulp of bijstand komen nu terecht bij het 24-uurzorgsteunpunt. Zo vermijden we dat klanten onnodig een beroep doen op een ambulance.

Senioren nemen vaak contact op met een huisarts voor kleinere, niet-medische zorgvragen. Zo’n vragen kan de huisarts nu ook doorgeven aan het steunpunt. Dit aanbod is er voorlopig alleen in het district Wilrijk.

2.5 Opsporen en behandelen van verkeerde voedingspatronen

We onderzoeken de zelfredzaamheid van klanten die een beroep doen op de diensten van thuiszorg en thuisverpleging. Maar we kijken ook verder, bijvoorbeeld naar verdoken voedingsproblemen. Mensen met foute eetgewoontes krijgen vaak gezondheidsproblemen. Daarom analyseert een diëtiste de eetgewoonten van de klant. Wanneer er sprake is van een verkeerd voedingspatroon, stelt zij een voedingsplan op. We brengen de huisarts hiervan op de hoogte. De thuiszorgmedewerker is mee verantwoordelijk dat de klant het voedingsplan volgt en biedt de nodige ondersteuning.

Bij de klanten van de thuiszorg kijken we naar verdoken voedingsproblemen.

100 1012.6 Een zorgstrategisch plan

Het zorgstrategisch plan is richtinggevend voor het sociaal beleid van het Zorgbedrijf Antwerpen. Het legt onder meer prioriteiten vast op het vlak van renovatie- en bouwwerken. Het heeft tot doel om van elke wijk een ‘levensloopbestendige wijk’ te maken. Dit betekent dat in een wijk alle zorgvoorzieningen aanwezig zijn en dat elke Antwerpenaar kan beschikken over een aangepaste woning of woon-zorgvorm in functie van zijn leefstijl.

Om de voorzieningen te kunnen uitbouwen vroeg het Zorgbedrijf Antwerpen investeringssubsidies aan bij het Vlaams Infrastructuurfonds voor Persoonsgebonden Aangelegenheden (VIPA). Het fonds verleent financiële steun aan welzijns- en gezondheidsorganisaties die infrastructuurwerken willen uitvoeren.

Het plan werd eind januari 2009 goedgekeurd. Hierdoor kunnen we in de toekomst een heleboel bouwprojecten realiseren. Dankzij de subsidies (tot 50 à 60 % van de kostprijs) kunnen we zorgvoorzieningen aanbieden die betaalbaar zijn en tegelijk beantwoorden aan de hedendaagse eisen inzake woon- en zorgcomfort.

Stad Antwerpen, OCMW Antwerpen en externe partners zorgen samen voor het uitvoeren van het plan.

Prioritair willen we in de komende jaren de volgende wijken met een tekort of gebrek aan woon–zorgvoorzieningen aanpakken:

• Linkeroever;• Berchem: Nieuw Kwartier;• Borgerhout: Extra Muros;• Merksem: Heide-Tuinwijk:• Hoboken: Centrum en Zuidoost ;• Antwerpen: Schoonbroek – Luchtbal;• Wilrijk: Valaar;• Merksem: Nieuwdreef – Lambrechtshoekenlaan;• Deurne Oost.

Het Intergenerationeel project Linkeroever (IGLO) is reeds geruime tijd in voorbereiding. Het zal de samenhang tussen de verschillende generaties en culturen in de wijk Europark op Linkeroever bevorderen. Een nieuwe sociale infrastructuur zorgt er voor woningen, zorgvoorzieningen, cultuur, onderwijs en opvang. Het Zorgbedrijf Antwerpen zal er de komende jaren een woonzorgcentrum met aanleunflats, serviceflats en een dienstencentrum bouwen. De bouwplannen zijn ondertussen goedgekeurd.

In november 2009 informeerden we de bewoners en belangstellenden op een infobeurs over de veranderingen die Linkeroever de komende jaren ondergaat.

De komende jaren zullen we de wijken met een tekort of gebrek aan woon–zorgvoorzieningen aanpakken.

102 103


een organisatie in beweging

3. Een organisatie in beweging

3.1 Samen met anderen

Het Zorgbedrijf Antwerpen wil elke klant een uniek zorgtraject aanbieden. Met andere woorden: zorg op maat van de senior. Daarom moet het zich informeren over de vragen van de klanten en zijn organisatie daar op afstemmen. Senioren weten zelf het best wat ze nodig hebben en wat er nodig is op het vlak van hulpverlening, dagelijkse ondersteuning, ontspanning …

Afgevaardigden van de werkgroep Wonen en Zorg van de Antwerpse Ouderenraad leverden een grote bijdrage bij het opzetten van nieuwe projecten. Zo werkten zij mee aan een catalogus die alle diensten van het Zorgbedrijf presenteert. Daarnaast dachten ze actief mee over het intakeproces waarbij iedere klant een aanspreekpunt krijgt voor alle diensten en zorgverlening.

Binnen het Platform Ouderenzorg vinden verschillende zorgverstrekkers elkaar: Zorgbedrijf Antwerpen, OCMW Antwerpen, ZNA, ziekenfondsen, thuiszorgdiensten ...

3.2 Mexicaanse griep: een noodsituatie direct aangepakt

De zomer van 2009 stond in het teken van de Mexicaanse griep. Ouderen vormden een risicogroep. Medewerkers werden daarom gevaccineerd en kregen een opleiding over de Mexicaanse griep. Dagelijks werd het personeel gebrieft.

Alle diensten stelden een plan op om de dienstverlening te verzekeren tijdens een mogelijke pandemie. Dit was een goede aanleiding om een algemeen crisisplan op te stellen voor toekomstige noodsituaties.

104 1053.3 Zorgbedrijf treedt naar buiten

3.3.1 Opendeurdag OCMW en Zorgbedrijf Antwerpen

De jaarlijkse opendeurdag van het OCMW en het Zorgbedrijf Antwerpen vond plaats op 17 oktober. Op verschillende plaatsen in de stad konden geïnteresseerden terecht voor workshops, rondleidingen en allerlei activiteiten.

3.3.2 Zorg- en welzijnsbeurs in Merksem

Welke hulp- en zorgvoorzieningen zijn er in mijn buurt? Wat is het culturele en vrijetijdsaanbod? Waar kan ik me opgeven voor vrijwilligerswerk? Op deze en andere vragen gaven we in november een antwoord op de zorgen welzijnsbeurs in Merksem.Alle diensten en organisaties met een aanbod voor senioren in Merksem stonden op deze beurs met een infostand. Het initiatief ging uit van de Merksemse dienstencentra en het district.

3.3.3 Week van de senior

De week van de senior (16 – 21 oktober) was voor het Zorgbedrijf Antwerpen een mooie gelegenheid om naar buiten te treden, onder meer door een persconferentie over het project Senior.Comfort@home. Ook de dienstencentra organiseerden extra activiteiten zoals dansnamiddagen, mosselfeesten en wandel- en fietstochten.

3.3.4 Week van de smaak

Verschillende dienstencentra en woonzorgcentra organiseerden tijdens de week van de smaak (12 – 22 november) activiteiten voor hun gebruikers, bewoners en de buurt.

3.3.5 Seniorendag

Op 26 november vond in de Antwerpse Zoo en de Koningin Elisabethzaal de jaarlijkse seniorendag plaats. Tal van organisaties voor senioren waren aanwezig. Ook het Zorgbedrijf Antwerpen en het OCMW Antwerpen hadden een uitgebreide informatiestand om hun aanbod bekend te maken. De dienst ErgoWoonAdvies demonstreerde het valparcours: een traject dat senioren kunnen afleggen om hen te wijzen op de gevaren in en rond de woning.

3.4 Organisatiestructuur

Het Zorgbedrijf Antwerpen is een publiek bedrijf waarin een belangrijke rol weggelegd is voor de raadsleden van OCMW Antwerpen. De dagelijkse leiding is in handen van het directieteam. Tijdens dit opstartjaar kon het Zorgbedrijf Antwerpen rekenen op de dagelijkse ondersteuning van de verschillende departementen van OCMW Antwerpen.

Het Zorgbedrijf Antwerpen kreeg in de loop van 2009 zijn definitieve vorm. Het directieteam werd aangesteld, het organogram werd uitgeschreven en enkele diensten kregen een nieuwe aansturing of werden anders georganiseerd.

Tijdens de oprichtingsvergadering van 28 januari 2009 werden de raad van beheer, de voorzitter en de algemeen directeur aangesteld.

3.4.1 Raad van beheer

Monica De Coninck (sp.a) • OCMW-voorzitterMarco Laenens (Open VLD) • OCMW-vicevoorzitter Luk Lemmens (N-VA) • OCMW-vicecoorzitterHendrik Boonen (VLOTT) • OCMW-raadslidLinda Quackels (sp.a) • OCMW-raadslidPhilippe Van der Sande (VB) • OCMW-raadslidMarc De Bens • OCMW-secretaris

Ook vier onafhankelijke beheerders met expertise op gebied van financiën, personeelsmanagement en zorgbeleid maken deel uit van de raad van beheer. Deze leden hebben enkel een raadgevende stem: Bernard Bruggeman, Marc Vermeiren, Tony Jossa, Patrick Cokelaere.

Aansluitend op de oprichtingsvergadering vond de eerste raad van beheer plaats. Die stelde Johan De Muynck aan als algemeen directeur van het Zorgbedrijf Antwerpen.

3.4.2 Het directieteam

Johan De Muynck • algemeen directeurPiet Claus • directeur Facilities Philippe De Bruyn • directeur Human ResourcesHenk Eefting • directeur Financiën, Administratie en ICTElly Daneels • regiodirecteur ZuidFrank De Roeck • regiodirecteur NoordVeerle Verheyen • regiodirecteur CentrumStefan Van Eeckhout • bestuursdirecteurLudo Van herck • administratief directeur

106 1073.4.3 Het organogram

Klantendienst enZorgstrategie

Klantendienst

Dienstencentra

Groeidiensten

Zorgstrategie enInnovatie

Kinderinstellingen

Regio Noord

Monnikenhof

Hof de Beuken

Melgeshof

St-Bartholomeus

De Pelikaan

De Goede Tijd

ThuisdienstenNoord

Regio Centrum

Bilzenhof

Sint-Maria

Lozanahof

Vinck-Heymans

De Gulden Lelie

ThuisdienstenCentrum

Nursinghome De Notelaar

Regio Zuid

Lichtenberg

Gitschotelhof

Bloemenveld

Sint-Anna

Europasquare

De Tol

Thuisdiensten Zuid

Voorzitter

Algemeen directeur

Marketing en Communicatie

Veranderings- management

Administratie

Beheerscel / Budgetcel

Housekeeping

ICTTechnisch

Onderhoud

Facturatie & Administratie

Vastgoed - ontwikkeling

Juridische dienstAankoopM. Van

BoekhoudingStafdienst

Thesaurie

Human Resources FacilitiesFinanciën,

Administratie en ICT

Interne Controle Preventie

Werving & Selectie

Sodico

HR-partners

Loopbaanbeleid en Ontwikkeling

Stafdienst

Personeels -administratie

Organisatie -ontwikkeling

108 109

4. Zorgbedrijf Antwerpen,

een nieuwe werkgever

4. Een nieuwe werkgever

4.1 Goed geïnformeerd personeel

Net voor de officiële start van het Zorgbedrijf Antwerpen in december 2008 verwelkomden we alle medewerkers met een persoonlijke brief. We legden uit wat de belangrijkste veranderingen van de arbeidsvoorwaarden waren.

Het Zorgbedrijf organiseerde infosessies waarin het de oprichting van de organisatie en de principes van de nieuwe rechtspositieregeling toelichtten. Medewerkers konden uitgebreid vragen stellen.

4.2 Overleg met sociale partners leidt tot nieuwe rechtspositieregeling

In overleg met de vakbonden schreef het Zorgbedrijf Antwerpen de rechtspositieregeling uit. Dat zijn de rechten en plichten van de personeelsleden. Daarbij hielden we rekening met de doelstellingen van de organisatie. We creëerden interessante arbeidsvoorwaarden om concurrentieel te zijn met gelijkaardige organisaties.

De principes voor de oud-OCMW-medewerkers lagen vast. Nieuwe collega’s die in dienst traden na 1 januari 2009 deden dat onder de nieuwe arbeidsvoorwaarden.

Een aantal belangrijke voordelen van deze rechtspositieregeling zijn:

• het omzetten van alle arbeidscontracten naar bediendestatuten;• hogere loonsvoorwaarden;• een betere vergoeding van het gebruik van het openbaar vervoer;• de keuzemogelijkheid voor zes dagen aanvullend verlof;• ruime mogelijkheden om deeltijds te werken.

110 1114.3 Een personeelsplanningsysteem

Het Zorgbedrijf wil met de invoering van een goed personeelsplanningsysteem de kwaliteit van de planning verbeteren. Tegelijk wil het maximaal tegemoet komen aan de wensen van elke medewerker. Werken in dergelijk systeem betekent onder andere dat medewerkers hun uurroosters meerdere maanden op voorhand kennen.

Samen met heel wat medewerkers en de vakbonden gaat het Zorgbedrijf op zoek naar een systeem dat rekening houdt met de wensen van alle gebruikers. Het uiteindelijke doel is de tevredenheid bij de werknemers te verhogen.

4.4 Aanwervingen

Een nieuwe organisatie heeft nood aan sterke figuren die de vernieuwing een gezicht geven. Tal van nieuwe functies moesten worden ingevuld. Zowel eigen werknemers als externen namen deel aan de selecties. Hierdoor is er op de verschillende niveaus een gezonde mix van ervaring, knowhow en frisse ideeën.

Het Zorgbedrijf Antwerpen doet extra inspanningen voor het aanwerven van de knelpuntberoepen zoals verpleegkundigen, verzorgenden en poetshulpen. Dit is niet gemakkelijk, maar voor de eerste keer sloegen we erin om alle functies voor hoofdverpleegkundigen in te vullen.

In 2009 wierf het Zorgbedrijf Antwerpen 491 medewerkers aan. Op 1 januari 2010 telde het personeelsbestand 2 914 voltijdse equivalenten.

113

5. Zorgbedrijf - locaties

Centraal bestuur

Administratievezetel LangeGasthuisstraat39 2000ANTWERPEN tel.033382611

Administratievediensten Frankrijklei119bus6 2000ANTWERPEN tel.032928550

Kinder- en jongereninstellingen

HomeBoeckenberg GouverneurHolvoetlaan28 2100DEURNE tel.033211619

HomePennsylvaniaFoundation

LangeLozanastraat183 2018ANTWERPEN tel.032382577

Woonzorgcentra

Bilzenhof LangeBeeldekensstraat50 2060ANTWERPEN tel.032060411

Bloemenveld Klaproosstraat50 2610WILRIJK tel.038200808

DeGoedeTijd Bosuilplein1 2100DEURNE tel.033604015

DeGuldenLelie Schoytestraat19 2000ANTWERPEN tel.032247211

DePelikaan Bosuilplein1 2100DEURNE tel.033604015

DeTol Burg.DeBoeylaan2 2100DEURNE tel.033201411

Europasquare Ruggeveldlaan26 2100DEURNE tel.033200411

Gitschotelhof LodeVanBerckenlaan3612140BORGERHOUT

tel.033100811

HofDeBeuken Geestenspoor73 2180EKEREN tel.035444411

Lozanahof VanSchoonbekestraat54 2018ANTWERPEN tel.032473211

Melgeshof DeLunden2 2170MERKSEM tel.036416511

Monnikenhof Monnikenhofstraat1092040BERENDRECHT

tel.035611611

ResidentieLichtenberg Voorzorgstraat1 2660HOBOKEN tel.038208711

Sint-Anna Floraliënlaan400 2600BERCHEM tel.032807611

Sint-Bartholomeus J.DeBoeckstraat6 2170MERKSEM tel.036417711

Sint-Maria Vredestraat93 2600BERCHEM tel.032853000

Vinck-Heymans A.Goemaerelei18 2018ANTWERPEN tel.032478611

Serviceflats

Coppenol Coppenolstraat9 2000ANTWERPEN

Creutz Vinkenstraat40 2018ANTWERPEN tel.032473213

DeAnjer Elfnovemberstraat49 2171MERKSEM tel.032926280

DeBoterlaar Ruggeveldlaan3-41 2100DEURNE tel.033201401

DeBremI Zwaantjeslei87 2170MERKSEM tel.036466464

DeBremII Zwaantjeslei93 2170MERKSEM tel.036466464

114 115Serviceflats

DeFontein Fonteinstraat31-332140BORGERHOUT

tel.032700920

DeKoninckOever11/KorteRidderstraat14-20


DeLeliepoort Bogaardestraat22 2000ANTWERPEN

DeMeere C.VanReethstraat10-12 2600BERCHEM tel.032186362

DeMeerminI Matigheidstraat1 2060ANTWERPEN tel.032703340

DeMeerminII Erwtenstraat46 2060ANTWERPEN tel.032703340

DeOlijftak Hollandstraat23-27 2060ANTWERPEN tel.032267776

DeSterlingen Montensstraat62140BORGERHOUT

tel.032354104

DeZeelbaanII Elfnovemberstraat41 2170MERKSEM tel.032926280

DeZwarteNeus LangeBatterijstraat2A 2018ANTWERPEN tel.032929550

DenBleek Montensstraat42140BORGERHOUT

tel.032354104

DenDrossaertHelmstraat163/Drossaardstraat21

2140BORGERHOUT

tel.032350875

Essenhof Dambruggestraat308 2060ANTWERPEN tel.032012190

Geestenspoor Geestenspoor71 2180EKEREN tel.035444489

Grisar Prof.Claraplein3 2018ANTWERPEN tel.032923730

Harincrode Prof.Claraplein4 2018ANTWERPEN tel.032923730

HofTerBekeBalansstraat23-27/Broederminstraat41


HogeWeg HogeWeg172140BORGERHOUT

tel.032361835

HuizeBerchem GroteSteenweg146 2600BERCHEM tel.033384930

Joostens-Lemmé Dambruggestraat306 2060ANTWERPEN tel.032012190

Kerkeveld St-Fredegandusstraat36-38 2100DEURNE tel.032892780

Kronenburg VanDuyststraat188-194 2100DEURNE tel.033281411

LibertyI–II-IIIJandeVoslei2/JanVanRijswijcklaan284-288


Lindenhof Haspengouwstraat40 2660HOBOKEN tel.038286548

MolengeestFrederikHendrikstraat2-48/DeBergen1-24/Goudhoek1-23

2040BERENDRECHT

tel.032929720

Olvam Vinkenstraat44 2018ANTWERPEN tel.032473213

Ottawa Santiagostraat1 2030ANTWERPEN tel.035443251

OversnesKrijgslaan110/JosOpDeBeecklaan19

2610WILRIJK tel.038208470

Serviceflats

Papegaaienhof BurgemeesterDeBoeylaan1 2100DEURNE tel.033201401

Portugesehof Portugesestraat1 2660HOBOKEN tel.038286548

Romanza Klaproosstraat74 2610WILRIJK tel.032923370

RozenboomHallershofstraat5/Coeveltstraat5/Cogelsplein37

2100DEURNE tel.032928140

SantiagoCanadalaan27/Santiagostraat15


Silsburg Herentalsebaan 2100DEURNE

Stappaerts Prof.Claraplein2 2018ANTWERPEN tel.032923730

TenGaarde Boomgaardstraat37-41 2018ANTWERPEN tel.032923730

Valaar Dichtersstraat115 2610WILRIJK tel.038278033

VanStraelenhofJ.DeBoeckstraat1/VanAertselaerstraat21


Waarlooshof Sint-Bernardsesteenweg185 2020ANTWERPEN tel.033385080

Wolstraat Wolstraat25-29 2000ANTWERPEN

‘tDokskeMin.Schollaertstraat22/Heirmanstraat50


Dienstencentra

‘tDokske Min.Schollaertstraat24 2170MERKSEM tel.036201801

Arena G.Vervoortstraat2 2100DEURNE tel.032926020

Blankenberg Geestenspoor73 2180EKEREN tel.035444489

Boterlaar Burg.DeBoeylaan2 2100DEURNE tel.033201401

DeBilzen LangeBeeldekensstraat52 2060ANTWERPEN tel.032060406

DeBoskes Sint-Bernardsesteenweg181 2020ANTWERPEN tel.033385080

DeBrem Zwaantjeslei87 2170MERKSEM tel.036466464

DeFontein Fonteinstraat312140BORGERHOUT

tel.032700920

DeMeere C.VanReethstraat10 2600BERCHEM tel.032186362

DeMeermin Onderwijsstraat13 2060ANTWERPEN tel.032703340

DeMeersenier St-Nicolaasplaats7-8 2000ANTWERPEN tel.032024029

DeOever KorteRidderstraat18 2000ANTWERPEN tel.034701740

DeOlijftak Hollandstraat21-27 2060ANTWERPEN tel.032267776

DeVrijgeweide Lt.Lippenslaan592140BORGERHOUT

tel.032708850

DeZeelbaan Elfnovemberstraat33 2170MERKSEM tel.032926280

116Dienstencentra

DenBleek Montensstraat42140BORGERHOUT

tel.032354104

DenDrossaert Helmstraat1632140BORGERHOUT

tel.032350875

Essenhof Dambruggestraat308 2060ANTWERPEN tel.032012190

Hagelkruis KleinHagelkruis83 2180EKEREN tel.035450991

HofTerBeke Balansstraat23a 2018ANTWERPEN tel.032929550

HogeWeg HogeWeg172140BORGERHOUT

tel.032361835

HuizeBerchem Driekoningenstraat1 2600BERCHEM tel.033384930

Kerkeveld Sint-Fredegandusstraat36 2100DEURNE tel.032892780

KleinHeide A.Nobellaan7-9 2660HOBOKEN tel.032926700

Kronenburg VanDuyststraat192 2100DEURNE tel.033281411

Liberty JanVanRijswijcklaan288 2020ANTWERPEN tel.032923240

Molengeest Fr.Hendrikstraat532040BERENDRECHT

tel.032929720

Moretusburg GroteBaan23 2660HOBOKEN tel.038275721

Oversnes Krijgslaan110 2610WILRIJK tel.038208470

Portugesehof Portugesestraat1 2660HOBOKEN tel.038286548

Romanza Klaproosstraat74 2610WILRIJK tel.032923370

Rozenboom Hallershofstraat5 2100DEURNE tel.032928140

Santiago Canadalaan21 2030ANTWERPEN tel.035443251

TenGaarde Boomgaardstraat37a 2018ANTWERPEN tel.032923730

TerWelen WillemElsschotstraat5 2050ANTWERPEN tel.032195795

Valaar Dichtersstraat115 2610WILRIJK tel.038278033

VanSchoonbeke VanSchoonbekestraat54 2018ANTWERPEN tel.032473213

VictorDeBruyne P.H.Spaaklaan5 2660HOBOKEN tel.038285902

Zurenborg KleineBeerstraat2 2018ANTWERPEN tel.032864224

Thuiszorgdiensten

ThuiszorgCentrum Vercammenstraat12140BORGERHOUT

tel.032709800

ThuiszorgNoord VanAertselaerstraat19 2170MERKSEM tel.036417510

ThuiszorgZuid Sint-Bernardsesteenweg187 2020ANTWERPEN tel.033385030

Colofon

RedactieCommunicatiedienst OCMW Antwerpen en Marketing en Communicatie Zorgbedrijf Antwerpen

FotografieCommunicatiedienst OCMW Antwerpen, Marketing en Communicatie Stad Antwerpen en Stock.xchng

VormgevingCommunicatiedienst OCMW Antwerpen en Grafisch Centrum stad Antwerpen

SecretariaatCommunicatiedienst OCMW Antwerpen

Reacties, vragen, opmerkingen?OCMW-informatiepunttel. 03 338 28 [email protected]

KlantendienstZorgbedrijfAntwerpentel. 03 338 92 [email protected]

Verantwoordelijke uitgeverMarc De Bens, Lange Gasthuisstraat 33 in 2000 Antwerpen

2010043_GC

Antwerpen.be | Antwerpen.be - Jaarverslag 2009...Marc De Bens en Martin Conincx aan tot secretaris...

Documents

Transcript of Antwerpen.be | Antwerpen.be - Jaarverslag 2009...Marc De Bens en Martin Conincx aan tot secretaris...