Zorgpad Stervensfase

Heily Splinter- IcareAlina Pieterman- Het Zand

Alie van ‘t Ende- Isala

16 oktober 2013

“De laatste 72 uur”

Indeling

Introductie Wie zijn wij

Wat gaan we doen Zorgpad stervensfase algemeen

Ziekenhuis, Verpleeghuis / Hospice Thuiszorg

Vragen aan het eind

Zorgpad Stervensfase weer iets nieuws

Checklist

Hoogleraren: “checklistdrift in de zorg slaat toe”

Nursing 3418 3

“Er is sprake van een doorgeslagen checklist drift in de zorg”

Hoogleraar verplegingswetenschap, Marieke Schuurman

Hoogleraar Veiligheid in de zorg, Jan Klein

Nursing, juli-augustus 2013

Zorgpad Stervensfase weer iets nieuws

Projecten

Projecten ---- weerstand----- verandering

Wat betekent dat nu eigenlijk voor de werknemers op de werkvloer, voor de individuele werknemers

…..Laten we eerst eens kijken wat het Zorgpad Stervensfase nu eigenlijk betekent.

Wat is het Zorgpad Stervensfase

Meer dan een checklist

Een volledig patiëntendossier, een checklist en een

evaluatie-instrument ineen.

Vervangt de medische en verpleegkundige dossiers op het

moment dat de stervensfase aanbreekt.

Een instrument om de kwaliteit van zorg in de stervensfase te

verbeteren.

Oorsprong

Liverpool Care Pathway for the dying patient (LCP)

Ontwikkeld in Madam Curie Hospice en Royal Liverpool Hospital

Allereerst bedoeld om ‘best practice’ van zorg in stervensfase over te brengen van hospice naar ziekenhuis

Echter ook effectief gebleken in Hospice zelf

Uitrol ZS internationaal

Zorgpad stervensfase in Nederland

Door samenwerking tussen het Erasmus MC en het integraal Kankercentrum Rotterdam

Vertaling in het Nederlands 2000/2001

Pilot in verpleeghuis, hospice en ziekenhuis (IKR)

Maart 2009 kick-off: landelijke uitrol via de IKC’s

Evaluatie internationaal: in 2012 Zorgpad Stervensfase Versie 2.0

Doel Zorgpad Stervensfase

Doelen Een optimale kwaliteit van zorg voor de stervende en naasten Een optimale kwaliteit van leven in de stervensfase

Nevendoelen Verbeteren multidisciplinaire samenwerking rond het vaststellen van de

stervensfase.

Verbeteren van het bewustzijn van het stervensproces.

Verbeteren van de communicatie met naasten.

Eenduidige rapportage en vastleggen van zorg die al gegeven werd.

Opbouw Zorgpad Stervensfase

Deel 1

Beoordeling van de patiënt aan het begin van de stervensfase

Deel 2

Observatie / registratie patiëntgebonden problemen tijdens de stervensfase

Deel 3

Zorg na het overlijden

Deel 1 : deels invullen, deels aankruisen ‘ja’ of ‘anders

Diagnose

Lichamelijke conditie

Maatregelen gericht op comfort van de patiënt Aanpassen: doorgaan, stoppen, starten medicatie Stoppen niet noodzakelijke verrichtingen (medisch, verpleegkundig)

Communicatie Informeren patiënt, naasten, geestelijk verzorger, huisarts, overige

betrokkenen.

Spiritualiteit Waarden / normen, levensbeschouwelijke steun

Deel1: Beoordeling patiënt bij start zorgpad

Deel 2

Registratie zorgdoelen bij tenminste 6 controle momenten: Pijn, misselijkheid, slijmvorming, dyspnoe, mictie ……. Zorg voor naasten, hulpverleners

Registratie B (bereikt) of A (anders). Deel 2 worden dagelijks vernieuwd

Verpleegkundige en/of behandelend arts beoordelen en noteren

bereikte doelen door: B(ereikt) of A(nders)

A(nders) worden interventies genoteerd op evaluatiebladen Evaluatie ‘anders’ Multidisciplinaire voortgangsrapportage

Deel 2: beoordeling patiëntgebonden problemen

Meerwaarde en knelpunten Isala evaluaties

Meerwaarde Bevordert multidisciplinaire samenwerking. Patiënt en familie meer bewust van stervensfase / afronding leven Markering stervensfase geeft duidelijkheid aan:

patiënt, naasten, artsen, verpleegkundigen en overige betrokken hulpverleners.

Vastleggen van afspraken bij aanbreken van de stervensfase geeft verpleegkundigen houvast / zelfvertrouwen.

Overzichtelijke rapportage. Verbetering documentatie van gegeven zorg.

Beter en snel inzicht in symptoombehandeling. Sneller actie bij problemen. Verminderde symptoomlast voor de patiënt.

Meerwaarde en knelpunten Isala evaluaties

Knelpunten Markering stervensfase:

niet tijdig (h)erkennen van de stervensfase Gesprek wordt als lastig ervaren

Wennen aan het afkruisen van doelen. Uitgebreide verslaglegging gemis / minder achtergrondinformatie.

Het invullen van deel 1 kost tijd.

Misvatting: Zorgpad Stervensfase = palliatieve sedatie

Gemis aan digitaal dossier

Zorgpad stervensfase binnen verpleeghuissetting/ hospice lotus

Voor invoering zorgpad

Pilot zorgpad stervensfase binnen afdeling Vuur van Zandhove, Zorgspectrum het Zand

Vragen van zowel arts als verpleegkundige na overlijden van zorgvrager…

(gehele team)

Ervaringen tijdens de pilot

Observaties vanuit intuïtie worden concreet gemaakt, beoordelingen vastgelegd

Instrument

Multidisciplinair

Voorlichting en uitleg van arts naar team en van team naar zorgvrager en/of naasten

Ervaringen na pilot zorgpad

Rust rondom stervensfase

Concrete acties en handelingen inzichtelijk

Reflecteren op handelen van jezelf en van elkaar

Instrument in handen waarin handelen vastgelegd wordt; wat doen we en wat doen we niet? Van vp interventies tot aan inschakelen predikant.

Ervaringen binnen hospice Lotus

Samenwerking tussen disciplines wanneer zorgpad gestart wordt

Duidelijk voor zowel gast als naasten

Handelen wordt vastgelegd

Vertrouwen door afspraken maken

Vertrouwen door familie/ naasten te betrekken

Nazorg

Zorgpad stervensfase binnen de thuiszorg

Voor de thuiszorg andere formulieren – i.v.m. andere situatie dan binnen ziekenhuis en verzorgings-/verpleeghuis

IJssel Zwartewater

Binnen deze regio – mn Zwolle – beperkt/niet toegepast

Staat op de nominatie voor ontwikkeling van het project

Afronding

Vragen aan het eind

Eventueel na de voordracht…..

Take home messages

Gebruik van het Zorgpad Stervensfase verbetert de kwaliteit van leven en kwaliteit van zorg in de stervensfase

Het Zorgpad Stervensfase is een instrument dat multidisciplinaire samenwerking bevordert.

Draagvlak voor Zorgpad Stervensfase is de sleutel van succes bij implementatie en borging.

Borging: evaluatie en registratie geven inzicht in het gebruik van het gebruik Zorgpad Stervensfase.