© WWW.AMT.NL - Dé internetsite voor de Automotive Professional

ONDERDELENUitlaat op maat bij EPS

Kapotte uitlaat? Geen probleem, elk gerenom-meerd autobedrijf heeft voor ieder courantautotype er één op het schap liggen. Zo niet,dan is de uitlaat snel in huis. Maar wat als u inhet bezit bent van een oldtimer, waarvan deonderdelenvoorziening al halverwege de vorige

eeuw is gestopt? Of u wilt net even een anderelook of een iets ondeugender geluid, of bouwteen aangepaste auto waar geen standaarduit-laat onder past? Dan moet u toch eens infor-meren bij EPS Uitlaten in Kiel Windeweer. Zijverdiepen zich in uw wensen en gaan vervol-

gens aan de slag om een uitlaat op maat tefabriceren.

Echte probleemoplossersEPS Uitlaten is gevestigd in het Groningse KielWindeweer, in een oude aardappelmeelfabriek.Directeur is Rob Alting, een afgestudeerdeHTS’er die tot voor 5 jaar geleden totaal onbe-kend was met uitlaten. Hij heeft een grote pas-sie voor oude Audi’s, modellen die ver over dehoudbaarheidsdatum heen zijn en waarvoor jede onderdelen met een loep moet zoeken.Op zo’n zoektocht voor een van zijn liefjeskwam hij in contact met EPS. Dat bedrijf stondte koop en hij zag, met zijn contacten in de

Betere prestaties, mooier geluid en oogstrelend

‘Vette’ pijpenEen uitlaat is meer dan een functioneel onderdeel van

de auto. Dat is de visie van Rob Alting van EPS Uitlaten.

Zijn bedrijf maakt voor ieder denkbaar voertuig een uit-

laat met duidelijke meerwaarde.

1 © WWW.AMT.NL - Dé internetsite voor de Automotive Professional

oude auto’s, wel brood in het ondernemer-schap. “EPS is gestoeld op het AmerikaanseMufflershop-principe. Klanten die een nieuweuitlaat nodig hebben gaan naar de Muffler-shop. Men bekijkt welke body de auto heeft enter plaatse wordt in de werkplaats met univer-sele dempers en buizen een compleet nieuweuitlaat samengesteld. De buizen worden aan dehand van een buigkaart in de juiste vorm gebo-gen. Deze werkwijze heeft als voordeel dat deondernemer minder verschillende onderdelenop voorraad hoeft te hebben én toch vrijwel allemerken kan bedienen. Voor oldtimers is diebenadering ook ideaal. Originele delen zijnimmers niet meer te krijgen, dus moet je hetuitlaatsysteem uit verschillende buizen en dem-pers opbouwen.”Dat biedt meteen de mogelijkheid om het uit-laatsysteem uit duurzamer RVS op te bouwen.Maar dat klinkt over het algemeen eenvoudigerdan de praktijk blijkt te zijn. “Om een RVS-systeem op te bouwen heb je nogal wat materi-aalkennis en ervaring nodig. Het buigen van debuis is moeilijker, het zet meer uit zodra hetwarm wordt, het klinkt anders omdat het zo’nhard materiaal is, het is veel scheurgevoeligeren de warmtehuishouding is wezenlijk anders.Dat betekent dat je de buigmachines moet aan-passen, dat je een andere dempertechniek moetgebruiken om het uitlaatgeluid en de warmte-huishouding acceptabel te krijgen en veel aan-dacht moet besteden aan de ophanging van deuitlaat.”

Twee soorten RVSVoor het opbouwen van een RVS-uitlaatsysteemworden in de praktijk twee RVS-soorten ge-bruikt, 304 en 409. De eerste is zuurbestendigeren behoudt na polijsten een mooi glansopper-vlak. De andere, 409, is iets zachter, en heeftbehoorlijk wat overeenkomsten met staal. Hetslaat na verloop van tijd namelijk bruin uit. Hetis als enige RVS-soort magnetisch en beter be-stand tegen extreem hoge temperaturen.Deze laatste soort is dus vooral geschikt omdirect na de motor te gebruiken en in situatieswaar de buis extreem gebogen moet worden.De andere soort is meer geschikt voor deachterzijde, waar condensatie een issue is enwaar de klant graag een blijvend glimmendepijp onder zijn auto uit ziet komen.

Klankkleur naar wensOndanks het feit dat EPS is begonnen volgenshet Mufflershop-principe, puilt het bedrijfsge-bouw in Kiel Windeweer bijna uit zijn voegenvan de verschillende dempers, buizen en ande-re uitlaatdelen. “Dat heeft enerzijds te maken

Voor de vakmannen van EPS is geenwens te gek. Met grote kundigheidwordt elke auto van een maatwerk-uitlaatsysteem voorzien.

Uitlaat op maat voor een Ford-oldtimer

Met de eigenaar van deze Ford Cabriolet wordtbesproken hoe het nieuwe uitlaatsysteem onderde auto gaat lopen.

Vervolgens gaat de monteur aan de slag met hetop maat zagen en buigen van de RVS-pijp. Alsdempers kiest hij voor twee absorptie-exempla-ren. Uiteraard houdt hij bij de samenstelling vanhet systeem er rekening mee dat de warme delengeen gevaar vormen voor mens en auto.

De oude ‘pijp’ inclusief demper wordt gedemon-teerd. U ziet hier dat het een enkel systeembetreft waarbij de uitlaat over rechts loopt.

Het blijft passen en meten, maar dat heb je nueenmaal bij dergelijke projecten. De monteur ishier bezig om een malletje te maken om de beidepijpen over de achteras te voeren.

De opbouw begint bij het rechter spruitstuk. Hetpakkinkje is inmiddels ook niet meer bij de Ford-dealer te verkrijgen, dus dat is ook ter plaatsevervaardigd.

Zo ziet het eindproduct er aan de onderzijde uit.Het uitlaatsysteem doet de concoursstaat vandeze fantastische oldtimer eer aan!

Deze oldtimer is nietmeer origineel met zijndubbele systeem metoriginele eindkapjes.Het resultaat is echterom trots op te zijn enzal, dankzij het RVS,een lang leven bescho-ren zijn.

© WWW.AMT.NL - Dé internetsite voor de Automotive Professional 2

ONDERDELENUitlaat op maat bij EPS

met het brede programma pasklare RVS-uitla-ten en anderzijds met het grote programmauniversele RVS-uitlaatdelen. Meer dan 150 ver-schillende universele dempers en ettelijke kilo-meters buis, flenzen, pakkingen, katalysatoren,flexibele verbindingen en ophangpunten heb-ben we op voorraad liggen.”“Vrijwel elke uitlaat, ook een dubbel systeemvoor een V8, maken we in één dag. En dat luktalleen als je alle onderdelen op voorraad hebt.De klant bepaalt met de monteur hoe de uitlaatonder zijn auto gaat lopen. De monteur gaat

vervolgens aan de slag en laat aan de autohoren hoe verschillende dempers klinken. Wijkunnen aardig inschatten hoe het geluid bijverschillende bedrijfsomstandigheden en toe-rentallen zal zijn.”Komen we meteen op een nogal actueel punt,de E-keur. “De gangbare auto’s vanaf circa 1970hebben bij de typegoedkeuring een geluidsme-ting ondergaan, voor oudere auto’s is geen

De wereld wordt wel ingewikkeld. Dacht je altijd een Q7-diesel te kunnen her-kennen aan zijn zielige uitlaatpijpjes, gooien ze bij EPS roet in het eten dooreindsierstukken te bedenken die er hetzelfde uitzien als bij de benzineversie.

Met deze elektrisch bedienbare klep kan de be-stuurder het geluidsniveau en de tegendruk vande uitlaatgassen regelen. Komt oorspronkelijk uitde Amerikaanse hotrod-wereld en wordt nu onderandere gebruikt voor industriële toepassingen énals toys for boys.

Tja, dan heb je een paar jaar zitten klussen in je schuurtje met als resultaatdeze Harley met een V8 Chevy-blok en dan wil toch ook een speciaal uitlaat-je. EPS maakt je droom waar, vakmanschap is meesterschap

De Audi TT heeft in de achterasbuis een vernau-wing om het uitlaatsysteem drie centimeter spe-ling te geven. Maar dat geeft wel meer tegen-druk! EPS kan dit soort auto’s behoorlijk opfrissenmet een andere buis en demper.

Regelmatig huurt EPS een mobiele vermogenstest-bank om te controleren of het uitlaatsysteem ookdaadwerkelijk doet wat men belooft.

3 © WWW.AMT.NL - Dé internetsite voor de Automotive Professional

geluidsniveau vastgesteld. Voor die eerste groephebben we RVS-uitlaten met een E-keur in hetprogramma. Daarnaast kunnen we voor veelpopulaire auto’s ook een uitlaat op maatmaken met E-keur. Als dat niet mogelijk is, kande klant een afspraak maken bij de RDW vooreen modificatiekeuring. Het gebruik van nietgoedgekeurde onderdelen is op de openbareweg niet toegestaan, dus riskeer je een boete alsje daar een loopje mee neemt.”“Voor de APK geldt dat een uitlaat gasdicht,deugdelijk bevestigd moet zijn en dat de uit-laatgassen voldoen aan de emissie-eisen. Hetaantal dempers en de hoeveelheid decibellenzijn geen APK-controlepunten. Dat betekent dusdat een auto die voldoet aan de APK-eisen dooreen agent van de weg gehaald kan wordenomdat het voertuig niet voldoet aan de homolo-gatie-eisen.”

Metaalkat geeft minder weerstandBij moderne (benzine)motoren is de katalysatoreen wezenlijk onderdeel van de uitlaat. Maardie katalysator fungeert als een soort flessen-hals. De gassen worden door nauwe kanaaltjesgeleid om ze goed in contact te laten komenmet de edelmetalen. Dat gaat ten koste van deflow en dus de prestaties. “Wij gebruiken geenkeramische katalysatoren maar metaalkatalysa-toren. In plaats van een keramisch monolietzijn deze opgebouwd uit dunne microgolfplaatwaar de edelmetalen zijn opgedampt. Het ge-heel wordt opgerold in de behuizing aange-

bracht. Groot voordeel is dat de wandjes dun-ner zijn waardoor je bij hetzelfde oppervlakmeer ruimte hebt om de gassen door te laten.Dat geeft minder stromingsweerstand, dus eenbetere flow. Voor prestatiedoeleinden gebrui-ken we katalysatoren met een grover raster,waardoor we nog meer winst realiseren. Dooreen langere katalysator te gebruiken halen wemeestal ook dan nog de emissiewaarden.”

Uitlaat altijd een compromis“Daarnaast proberen we het uitlaatsysteem zote ontwerpen dat de uitlaatgassen door dedrukvariaties in het systeem als het ware uit deuitlaatpoort worden gezogen. Eenvoudig is datechter niet en die situatie geldt maar voor éénbepaald toerengebied. Eigenlijk zou je voorieder toerengebied een apart uitlaatsysteemmoeten maken, of een variabele constructie toe-

omdat ze bij USA Engines goedde weg weten in Amerika, kun-nen ze deze aanbieden tegen bij-zonder concurrerende prijzen.“Wij importeren rechtstreeks van

een revisiebedrijf dat de heledag niets anders doet dan het inserie reviseren van Amerikaansemotorblokken. Alle bewerkin-gen, dus ook het slijpen van kru-

kassen en nokkenassen en hetbalanceren ervan worden ineigen huis uitgevoerd. Als demachine is ingesteld op eenbepaald type draaien ze er ver-volgens een paar honderd door.Daardoor is de kostprijs bijzon-der laag”, aldus Rob Alting.Ook voor veel aanverwantemotorartikelen kunt u terecht inKiel Windeweer. “Doordat weredelijk goed in het V8-wereldjezitten weten we waar behoefteaan is.” Een bezoek aan de web-site www.uitlaten.com ofwww.usa-engines.com is zonder-meer een aanrader. ●

EPS Uitlaten is gevestigd in eenvoormalige aardappelmeelfa-briek in het Groningse KielWindeweer. Een unieke locatievoor een even uniek bedrijf. Indie vestiging is bovendien nogeen ander bedrijf gehuisvest,namelijk USA Engines, eenzusterbedrijf van EPS Uitlaten engerund door dezelfde beman-ning. Dit bedrijf is gespeciali-seerd in nieuwe en gereviseerdeAmerikaanse motorenblokkenvoor auto, boot, truck enindustriële toepassingen. Er lig-gen permanent 300 tot 400 blok-ken op voorraad.Daarnaast is men onlangs gestartmet het uit voorraad leveren vande meest courante krukassen,geslepen en met bijpassendehoofd- en drijfstanglagers. En

Pk’s uit een aardappelmeelfabriek

Passen en meten met als eindresultaat eenfantastisch stukje vakwerk.

Het zusterbedrijf van EPS, USA Engines, is gespecialiseerd in Amerikaansemotorblokken. Er liggen altijd 300 tot 400 exemplaren op voorraad.

EPS is gevestigd in een voormaligeaardappelmeelfabriek in hetGroningse Kiel Windeweer.

© WWW.AMT.NL - Dé internetsite voor de Automotive Professional 4

ONDERDELENUitlaat op maat bij EPS

passen zoals we bij sommige merken wel zienaan de inlaatzijde.”“Voor een raceauto concentreren we ons op dehoge toeren, voor een straatauto, waar de drive-ability belangrijk is, veel meer op de onderstetoerenregionen. Ook de plaats van de katalysa-tor is van belang. Let je op de emissies, metname in de warmloopfase, dan moet je dezezoveel mogelijk naar voren plaatsen. Wil je ver-mogen, echt de laatste pk’s eruit halen, dankomt de kat zo ver mogelijk naar achteren.”Het lassen van een zogenaamde performance-uitlaat is ook een kunst op zich. De delen wor-den ‘koud’ aan elkaar gelast met aan de binnen-zijde een backinggas. Dit om te voorkomen datje daar oxidatie krijgt, wat de flow verstoort of

erger: waardoor je scheurvorming krijgt. Eenandere manier is om één deel op te rekken, hetandere deel erin te schuiven en dan af te lassen.Zo voorkom je ongewenste invloed van de lasen heb je meer tolerantie bij de montage.Verder heeft de loop van het uitlaatsysteem eenbehoorlijke invloed op het karakter van demotor. Wil je bijvoorbeeld wat meer koppelonderin, dan moet je ervoor zorgen dat in datgebied de uitlaatgassen zo effectief en snelmogelijk worden afgevoerd. Je moet dan zorgenvoor een hoge stroomsnelheid van de gassen.Dat krijg je door een dunne lange pijp te gebrui-ken en bijvoorbeeld een 4-2-1 spruitstuk tegebruiken. Maar in de hogere toerentallenwerkt die dunne pijp tegen, je kunt dan betereen dikkere pijp gebruiken en een 4 in 1.Een goed voorbeeld van een productieauto waariets dergelijks speelt is de Volkswagen VR6. Dezegeeft met de originele fabrieksuitlaat onderineigenlijk niet thuis. “Vervang je het spruitstukdoor een goed 6-2-1 spaghettispruitstuk, danweet je niet wat je meemaakt. Je krijgt eentotaal andere auto die ook vanaf onderin goedoppakt. Globaal kun je stellen dat het verschilzo’n 10 tot 15% in prestaties bedraagt.”

Het oog wil ook watEen heel andere invalshoek betreft het uiterlijkvan de uitlaat. Tegenwoordig zijn de ‘dubbele’uitlaten helemaal in. Maar wat nu als je eenAudi Q7-diesel hebt aangeschaft die, in tegen-stelling tot de benzineversie met twee fraaiafgeronde gepolijste eindsierstukken, het moetdoen met zielige pijpjes? Dat wil toch niemand!EPS heeft voor deze achtergestelde Audi-rijdersfraaie eindsierstukken in het programma, waar-mee de aanwezige uitsparingen mooi wordenopgevuld. Ook voor andere courante merken,zoals bijvoorbeeld de Opel Astra OPC levert EPSoogstrelende eindsierstukken.Het zijn niet alleen particulieren die de wegweten te vinden naar EPS. Zo wordt het bedrijfook vaak benaderd door auto(dealer)bedrijvendie een ‘actiemodel’ willen uitrusten met eenspeciale uitlaat. “Het geeft de auto net dieonderscheidende look om er commercieel meete scoren.”

Vervangen of repareren?Veel moderne auto’s met dwarsgeplaatstemotor hebben een flexibel deel in de uitlaatom het kantelen van de motor op te vangen. Alsdeze flex kapot gaat, kun je bij veel modellenmeteen de katalysator vervangen omdat die ééngeheel vormt met deze flex. Repareren zou eenstuk aantrekkelijker zijn, maar losse flexen zijnin de reguliere handel niet te verkrijgen. Welbij EPS, zij leveren Flexen en op maat gemaaktepasbuisjes om het onderdeel er tussen te lassen.Een ander bekend fenomeen is de middendem-per van de meeste Peugeots. De laatste 20 cm isveelal na 2 tot 3 jaar weggerot en bij sommigemodellen vormt ook deze één geheel met dekatalysator. Leg de klant dan maar uit dat hijeen nieuwe katalysator nodig heeft omdat dedemper lek is! Een moeilijk verhaal. Ook voordergelijke situaties heeft EPS reparatieoplossin-gen in de vorm van op maat gemaakte pijpjes.

Stoere tweewielersOok motorfietsen zijn EPS niet vreemd. Voor detoch al bijzonder goed presterende semi race-motorfietsen, zoals de Yamaha FZ1, deKawasaki ZX-10R en de Honda CBF1000, impor-teert en levert EPS uitlaatsystemen van Micron.Dit zijn kant-en-klaar op maat gemaakte uit-laatsystemen met dunwandige RVS-hydroform-buizensets en dempers van RVS, carbon of tita-nium. Hydroforming is een techniek waarmeedunwandig RVS naadloos in de meest extremevormen kan worden geperst. De zo gemaaktebuizensets hebben overal 100% doorlaat terwijlde bochten direct achter de uitlaatpoortenbreed en plat zijn. Dus geen wervelingen in debinnenbochten en 100% flow. Naast een opmeer vermogen gebaseerde demping zijn hetlichte gewicht en de duurzaamheid belangrijkepluspunten. De fullrace-systemen zijn goed voorcirca 10% meer vermogen én een breder effec-tief toerengebied. De E-keur-versies bieden eengeringere vermogenswinst, maar het lageregewicht en het fraaie uiterlijk zijn voor veelmotorrijders voldoende reden om zo’n systeemte monteren. ●

Hans Doornbos

Voor de Porsche GT3 Cup maakte EPS deze serieGT3-uitlaten. Per systeem waren maar liefst zesracedempers nodig om met behoud van vermogente voldoen aan de geldende dB-eisen.

Ziet u ’m al wegspuitenbij de stoplichten? Nietalleen voor Audi’s Q7maakt EPS oogstrelen-de eindpijpen.

EPS monteert hoofdzakelijk absorptiedempers.Deze bestaan uit een doorlopende geperforeerdebuis met daaromheen hittebestendig absorptiema-teriaal. De gassen stromen vrijwel ongehinderddoor de buis terwijl de geluidstrillingen diep inhet absorptiemateriaal dringen en afvlakken. Tenopzichte van de schottendempers is de klank ietsdieper, het aantal decibellen ongeveer gelijk en detegendruk veel minder.

Foto’s: EPS Uitlaten

5 © WWW.AMT.NL - Dé internetsite voor de Automotive Professional