§ 1.3 Veranderende natuurlijke omstandigheden

De waterhuishouding van Nederland is erg ingewikkeld.

In de toekomst zal de waterhuishouding gaan veranderen met het oog op klimaatverandering.

Een van de verwachte veranderingen is de hoeveelheid neerslag.◦ Het neerslagregiem verandert: Meer schommelingen in

de neerslag verspreid over een jaar.

Het KNMI doet de volgende voorspelling voor Nederland: (zie klimaatscenario’s)

Uiteindelijk zal er een opwarming plaatsvinden deze eeuw tussen de 1 en 6 graden Celsius.

Toename temperatuur betekent toename zeespiegel:◦ Afsmelten Landijs en gletsjers◦ Thermische expansie water

Gebieden die lager liggen dan Zeespiegelniveau

Daardoor heeft het zeewater de neiging om het land binnen te dringen ( oa kwelwater)

Dit leidt tot verzilting!

Een ander groot probleem bij NL, is dat het ten opzichte van de zeespiegel steeds lager komt te liggen. Dit komt door bodemdaling:

Bodemdaling heeft verschillende oorzaken:1. Tekort sedimentatiemateriaal2. Inklinking bodem3. Veenoxidatie4. Aardgaswinning5. Kanteleffect (dalingsgebied – geosynclinalen)

Vroeger overstromingen sedimentafzettingen Dit compenseerde de natuurlijke bodemdaling! Tegenwoordig uiterwaarde vol met sedimenten

daardoor sneller overstromingen!

Wat is kenmerkend aan Zeeklei en Veen?◦ Houden goed water vast

En wat doen de Nederlanders? ◦ Het water wegpompen (verlaging waterstand)

Daardoor moet de bodem zich overnieuw zetten en zakt in! (inklinking bodem)

Wat is Veen?◦ Dode plantenresten◦ Dit is brandbaar materiaal als je het laat

drogen (turf) Waarom is het brandbaar?

◦ Hoger C (koolstof) gehalte. ◦ Koolstof ontstaat door verstikking.

Als je het waterpeil verlaagt, kan het materiaal niet verstikken en ontsnapt de Koolstof (dit komt oa door blootstelling aan zuurstof).

Het materiaal sterft af en de bodem zakt verder in.

Vroeger glacialen en interglacialen Laatste glaciaal IJskap op Scandinavisch

Hoogland

Vroeger glacialen en interglacialen Laatste glaciaal IJskap op Scandinavisch Hoogland Door al dat gewicht (paar km aan ijs) werd het land

naar beneden gedrukt. Als een soort wip werd Nederland omhoog geworpen. Nu het ijs weg is, komt Scandinavië weer langzaam

omhoog en zakt NL langzaam naar beneden. Dit heeft te maken met magmastromen (die

wegtrekken van de dalingsgebieden [geosynclinale] naar de omhoogkomende gebieden, waar anders lege holtes onder het gebied zouden ontstaan!

Alpen worden nog steeds elk jaar hoger, want Afrika blijft tegen Europa aanduwen.

Daardoor worden oude gebergte ook mee opgeduwd, waaronder de Ardennen

Opheffing!

+ Noordzeegevuld met water

De klimaatverandering + de zeespiegelstijging + bodemdaling hebben gevolgen voor afvoer van de Nederlandse rivieren.

Het belangrijkste gevolg is, dat de hoeveelheid neerslag (lees: regiem) onregelmatiger wordt. (zie klimaatscenario’s).

Klimaatverandering heeft dus ook gevolgen voor onze rivieren◦ In de winter meer neerslag (dus meer afvoer)◦ In de zomer minder neerslag (dus minder afvoer)

Dit zal problemen opleveren voor de veiligheid, boeren en scheepvaart! ◦ Maar denk ook aan de duurste werkloze van Brabant

Koeltoren Amercentrale Mag warm water niet zomaar lozen in de rivier,

daarvoor dient de koeltoren

Winter: Meer kans op verhoogde piekafvoeren in de Rijn en Maas

Dit kan leiden tot overstromingen! Om overstromingen te voorkomen word een

veilige dijkhoogte bepaald. Die dijkhoogte is afhankelijk van de

economische afhankelijkheid van een gebied, in combinatie met het aantal mogelijke slachtoffers. (en de maatgevende afvoer)

Maximale hoeveelheid water die een rivier nog veilig kan verwerken voordat het rivierengebied overstroomt.

Voor de Rijn is dit 16.000 m3/sec◦ Rijn nu: 800 m3/sec (25 nov 2011)

Voor de Maas is dit 3800 m3/ sec

Lees de tekst hoofdstuk 1◦ Paragraaf 1 t/m 3

Maak opdracht … tm … OF ga samenvatten OF ga aan de gang met PWS