Post on 16-Mar-2016
description
vriendenbericht
Pieterskerk Leiden09/11
jaargang 18/2 - september 2011 ISSN 1387-9952
2 vriendenbericht > column en colofon
In weekeinden was de Pieterskerk altijd al open
tussen 13:30-16:00 uur, dit met enorme dank aan
de vrijwilligers. Vanaf 1 april zijn nu de deuren ook
open tijdens werkdagen, vanzelfsprekend alleen
als er geen evenementen gepland staan. Inmiddels
heeft de Pieterskerk al meer dan 22.000 bezoekers
mogen ontvangen tijdens al deze openstellingen.
Een indrukwekkend aantal.
Ook in het vorige Vriendenbericht beloofde ik u op
de hoogte te houden van lopende projecten in en
rond de Pieterskerk. Welnu, na tien lange jaren als
opslagplaats voor de restauratie te hebben ge-
diend, is de tuin aan de zuidkant van de Pieterskerk
opgeknapt. Het originele gietijzeren hek is geres-
taureerd en wordt binnenkort teruggeplaatst; daar-
naast worden er drie extra prunusbomen geplant.
De tuin is dan weer in ere hersteld.
Verder wordt de voormalige kosterswoning opge-
knapt. Vele jaren woonde daar de koster met zijn
gezin. Vorig jaar verhuisde de weduwe van de laat-
ste koster naar haar geboortegrond, Katwijk. Om-
dat de woning direct verbonden is met de kerk door
een inpandige ingang, werd besloten deze prove-
nierswoning niet te verkopen. In deze zomer zijn de
muren opnieuw gestuct en is het houtwerk geres-
taureerd. Na de opknapbeurt zal deze ruimte gaan
dienen voor bijzondere ontvangsten, vergaderingen
en kleine diners. Het groot onderhoud aan de twee
bovenverdiepingen staat gepland voor 2012.
In de afgelopen maanden is bovendien het rouw-
bord van Johannes Polyander van Kerckhoven
(1568-1646) gerestaureerd. Van Kerckhoven was
hoogleraar in de Godgeleerdheid en acht maal rec-
tor magnificus van de Universiteit Leiden. Als u de
volgende keer in de Pieterskerk bent, vergeet dan
niet om ook het prachtige grafmonument van zijn
zoon te bekijken in het noordelijke transept.
Dit alles kan mede dank zij gulle giften van u als
Vrienden van de Pieterskerk. Nog niet zo lang gele-
den ontving ik een aardig kaartje van een mevrouw
uit Emmeloord die informatie vroeg over de moge-
lijkheden om verbonden te zijn aan de Pieterskerk.
In een heel erg leuk en geanimeerd gesprek infor-
meerde deze mevrouw mij over haar jeugdherin-
neringen aan de Pieterskerk en kon ik haar vertel-
len over alle plannen en activiteiten. Het zijn deze
gesprekken die mij enorm motiveren. Het is voor
de hele organisatie hard werken om de Pieterskerk
als bedrijf nieuw leven in te blazen. Geen mak-
kelijke opgave in een (zeer) traag aantrekkende
economie. De verhalen uit de verre en nabije ge-
schiedenis maken dat wij, alle medewerkers van de
Pieterkerk, vol energie en vertrouwen de toekomst
instappen. U doet er als Vriend van de Pieterskerk
echt toe!
Wij hopen u de komende maanden in de Pieters-
kerk te mogen begroeten, bij een openstelling, een
congres of het prachtige concert van de Maria Ves-
pers op 18 september.
Frieke Hurkmans
Directeur Pieterskerk Leiden
column
Meer dan 22.000 bezoekers
In het voorjaar kopte de column ‘De Poorten gaan open’. Dat is ook letterlijk
zo gegaan en wat een succes is dat!
Frieke Hurkmans
Het Vriendenbericht is een uitgave van de
Stichting Vrienden van de Pieterskerk en
verschijnt tweemaal per jaar.
RedactieJoop Maat (hoofdred.), Monique Roscher en
Wilma Steverink.
Bijdrage vanFrieke Hurkmans
Foto’s/illustratiesClaudia Claas en RAL
Vormgeving en DrukValetti, Claudia Claas
Drukkerij van der Linden.
RedactieadresStichting Vrienden van de Pieterskerk
Antwoordnummer 12052 VC Leiden
Bureau: Kloksteeg 16, 2311 SL Leiden
T 071 512 43 19 vriend@pieterskerk.com
www.pieterskerk.com
Rekeningnummer: 88 15 28 307
© Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande
toestemming van de uitgever worden openbaar
gemaakt of verveelvoudigd.
colofon
Currende onder leidingvan Erik van Nevel
Pilgrim Archives & Mariavespers < vriendenbericht 3
In de doopkapel van de Pieterskerk zijn sinds kort
aan weerszijden van de gedenksteen van John Ro-
binson, acht banieren over de geschiedenis van de
Pilgrims in Leiden te zien. Zij maken een permanent
onderdeel uit van de collectie van de Pieterskerk.
De acht banieren maakten onderdeel uit van de Pil-
grim Archives van het regionaal archief in Leiden
en werpen een verrassend licht op een uniek stukje
Leidse geschiedenis: dat van de Pilgrims. De Pil-
grims waren oorspronkelijk Engelse protestanten
die, uit Engeland gevlucht voor het strenge bewind
van de Anglicaanse staatskerk, van 1609 tot 1620
in Leiden woonden en werkten. Later reisden de
Pilgrims door naar Noord-Amerika: de ‘Nieuwe We-
reld’. Daar wordt nu nog jaarlijks Thanksgiving Day
gevierd, ter herinnering aan hun ontberingen en uit-
eindelijke redding. De Amerikaanse gemeenschap
in Nederland viert Thanksgiving Day jaarlijks in de
Pieterskerk Leiden.
De theoloog John Robinson (ca. 1576-1625) was
één van de leiders van de Pilgrims. Hij woonde in
het huis genaamd ‘De Groene Poort, aan de zuid-
zijde van de kerk, vlak bij de doopkapel.
De invloed van de Pilgrims op de latere Verenigde
Staten is groot geweest. Neem alleen al het feit dat
maar liefst zeven Amerikaanse presidenten recht-
streeks van de Leidse Pilgrims afstammen!
Pilgrim
MARIAVESPERS
CLAUDIO MONTEVERDICurrende onder leidingvan Erik van Nevel
Boek nu met10 euro korting!Voer de actiecode vbmv11 in op www.pieterskerk.com
Archives
4 vriendenbericht > De Pieterskerk van Leiden - een nieuwe monografie
Tijdens al deze bouwwerkzaamheden functio-
neerde de Pieterskerk volop. Er werden tientallen
altaren gesticht en bediend, het aantal graven was
talrijk, naast allerhande religieuze activiteiten ver-
vulde de kerk een grote rol in het sociale leven, als
ontmoetingsplek en bij speciale gebeurtenissen.
De Pieterskerk had al vroeg twee prestigieuze or-
gels én een professioneel koor om de Zeven Getij-
den te zingen. Zoals de bouwkundige ontwikkelin-
gen almaar doorgingen, zo waren de inrichting en
aankleding nooit voltooid. Wie goed zoekt, in het
gebouw en in de bewaarde schriftelijke bronnen,
vindt veel informatie over het gebruik en het uiterlijk
van de kerk in de late middeleeuwen.
BeeldenstormTijdens de beeldenstorm is de kerk redelijk ge-
spaard gebleven. Het belangrijke altaarstuk, het
‘Laatste Oordeel’ van Lucas van Leyden, werd
uit de handen van de vandalen gered en op het
stadhuis in veiligheid gebracht. Hoewel van 1572
af de nieuwe leer in de Pieterskerk werd verkon-
digd, bleef de functie van de kerk voor de stad ge-
lijk: plek van samenkomst als kloppend hart van de
stad. Dit kwam sterk tot uitdrukking bij de spontane
dankdienst op 3 October 1574. Vanaf 8 februari
1575 vervulde de Pieterskerk deze functie ook voor
de toen nog jonge universiteit. Niet alleen werden
sindsdien alle officiële plechtigheden hier gevierd,
ook werd de Pieterskerk de laatste rustplaats voor
vele beroemde zonen van de alma mater.
Recent onderzoek heeft aangetoond dat de Pie-
terskerk, ondanks haar overgang in wereldlijke
handen in 1975, nog steeds de functie vervult van
icoon van de stad, met als kernbegrippen: zinge-
ving en maatschappelijke samenhang.
Volgens de overlevering stichtte in
1121 het Hollandse Gravenhuis een
kapel in Leiden.Tussen de vroege
12de en de late 14de eeuw ontwik-
kelde zich uit deze kapel de belang-
rijkste parochiekerk van Leiden.
Rond 1390 werd een begin gemaakt
met de bouw van een geheel nieuwe
St.-Pieter. In de eeuwen die volgden
is er steeds aan de kerk gebouwd en
verbouwd tot de vorm en omvang
zoals we die nu kennen.
De Pieterskerk van LeidenEen nieuwe monografie
De Pieterskerk van Leiden - een nieuwe monografie < vriendenbericht 5
OnderzoekIn de voorbije jaren is er veel onderzoek gedaan op
allerlei terreinen die met de Leidse Pieterskerk te
maken hebben. Er zijn specialistische artikelen en
zelfs enkele dissertaties verschenen die de kennis
aanzienlijk hebben vergroot. De opleiding Kunstge-
schiedenis aan de universiteit heeft werkgroepen
gewijd aan de kerk. Hierdoor hebben studenten
in de Pieterskerk hun afstudeeronderwerpen ge-
vonden. Oude documenten, bijvoorbeeld met
betrekking tot de middeleeuwse bouw, zijn beter
toegankelijk geworden dan voorheen. Ook is his-
torisch beeldmateriaal geïnventariseerd en ten dele
herontdekt. De restauratie van de kerk in het vorige
decennium is intensief door bouwhistorisch onder-
zoek begeleid. Dat de kerk in de steigers stond,
bood specialistisch onderzoekers de mogelijkheid
om op anders onbereikbare plaatsen te kijken.
Krachten bundelenDe resultaten van de geschetste onderzoeken
vroegen erom gepubliceerd te worden. Bij de eer-
ste tekenen van individuele initiatieven besloten
diverse betrokkenen de krachten te bundelen: Een
synthetische publicatie over de Pieterskerk waarin
de geschiedenis van het gebouw en het gebruik
door zes eeuwen heen uitgebreid en in samenhang
worden belicht, was er eenvoudigweg nog niet. Zo
namen deskundigen van de Leidse universiteit, de
bouwhistorici en architecten, de Rijksdienst voor
het Cultureel Erfgoed en de Stichting Pieterskerk
Leiden samen het initiatief tot een monografie over
de Pieterskerk van Leiden.
Bestellen met korting het nieuwe boek over de Pieterskerk Leiden
Dit najaar verschijnt een nieuw boek over de Pieterskerk Leiden. Het boek, met een omvang van
ruim 500 pagina’s, beschrijft de geschiedenis van de bouw en het gebruik van de kerk door de
eeuwen heen. Aan de graven, grafstenen en gedenktekens in de kerk is een deel gewijd, en
uiteraard komt ook de jongste restauratie aan bod. Aan de rol en betekenis van de Pieterskerk
in de Tweede Wereldoorlog is een case-study gewijd. Het is voor het eerst dat de bouw-, en
restauratiegeschiedenis, het gebruik en interieur in samenhang worden beschreven.
Dit boek, dat medio november verschijnt bij uitgeverij Waanders, is gebonden in linnen en
voorzien van een stofomslag. De prijs bedraagt € 59,50 (tot 31 dec 2011: € 49,50). Wie het
boek vóór 15 oktober bestelt heeft het gegarandeerd vóór Sinterklaas in huis. Er worden geen
bezorgkosten gerekend.
Bestellen kan door overmaking van € 49,50 per exemplaar op rekening 0691813574 ten name
van Waanders Zwolle, onder vermelding van ‘boek Pieterskerk Leiden’. Vergeet niet ook uw
naam en adres te vermelden.
Een team van ruim twintig specialisten is samen-
gesteld om samen dit boek tot stand te brengen,
waarin de bouwgeschiedenis van de kerk met bij-
gebouwen, het interieur en het gebruik zowel voor
als na de Reformatie, de diverse rollen ten dien-
ste van de universiteit, de recente geschiedenis
enzovoort, samen aan bod komen. Het zeer rijke
historische beeldmateriaal gaat samen met actuele
tekeningen en foto’s van hoge kwaliteit.
Linker pagina: Zuidbuitenwandeling met bankenblok
Linksboven: Het vroegere Koor
Rechtsboven: Erepromotie Churchill
6 vriendenbericht > Interview Daan Freriks
“Het is een waanzinnig mooi bedrijf. Ik heb tot nu toe
in de horecawereld gewerkt. En ik vind het geweldig
om in de Pieterskerk te mogen werken. Dit is een om-
geving die zoveel cultuur in zich draagt, die zo bekend
is bij alle Leidenaren, die zo’n centrale plek inneemt in
de stad. Het is een bedrijf waar nog zoveel uit te halen
is, niet alleen voor de kerk zelf, maar voor de hele stad.
Dat is echt een geweldig leuke uitdaging”.
‘Pieterskerk is een waanzinnig mooi bedrijf ’
Dat zegt Daan Freriks (27) senior account manager,
verantwoordelijk voor de commerciële tak van de
Pieterskerk. Hij moet er samen met zijn collega’s voor
zorgen dat de Pieterskerk ook commercieel floreert.
Is dat haalbaar in deze tijd van economische recessie?“Het zal niet makkelijk zijn in een tijd dat de econo-
mie maar zeer marginaal aantrekt. Maar de afgelo-
pen maanden zijn we vooral bezig geweest om de
zaken intern goed te organiseren.
We hebben een nieuw logo ontwikkeld, de web-
site is vernieuwd, de interne organisatie wordt
gestroomlijnd. Als alle zaken intern goed op de rit
staan, kunnen we naar buiten treden en garande-
ren dat de zaken professioneel worden aangepakt.
En de aanvragen van klanten goed worden behan-
deld. We willen ons positioneren in het midden/top
segment van de evenementenlocaties: congressen
presentaties, personeelsfeesten, beurzen.
Kunnen er in de stad niet wat meer evene-menten gezamenlijk worden georganiseerd?“Zeker, maar dan is het wel belangrijk dat allerlei
partijen elkaar weten te vinden en tijdig meeden-
ken over een gezamenlijke aanpak. Dat gebeurt
door samen te werken in het platform van Leiden
Marketing. Een onderdeel daarvan is Leiden Con-
gresstad, waarbij Leiden op de (inter)nationale con-
gresmarkt wordt gepromoot. Het laatste jaar werpt
dat ook wel vruchten af. We hebben ook goede
kontakten met Huis ter Duin in Noordwijk. Als daar
een meerdaags congres wordt georganiseerd, wil
men ook wel een keer op een andere locatie dine-
ren. De Pieterskerk is daarvoor bij uitstek geschikt.
De Pieterskerk is een grote en centrale locatie in de
stad en wil graag samenwerken met Leidse (regio)
ondernemers”.
Is er een commerciële doelstelling vastgesteld? “In 2011 verwachten wij nog een licht verlies, dat
wij zelf kunnen opvangen. Volgend jaar moeten we
quitte spelen en in een stijgende lijn zitten en in
2013 moeten we winst kunnen maken. Deze winst
Account manager Daan Freriks:
Vervolg interview Daan Freriks & Green Key - Goud < vriendenbericht 7
‘Pieterskerk is een waanzinnig mooi bedrijf ’
Als eerste Leidse locatie en als eerste Europese middeleeuws monument heeft de Pieterskerk
Leiden als congreslocatie de internationaal erkende certificering op duurzaamheid ontvangen van
Green Key (www.greenkey.nl). Dat de Pieterskerk Leiden ook nog eens op het hoogste gouden
niveau binnenkomt, is uniek.
In de zomer is in aanwezigheid van Jan Jaap de Haan, wethouder gemeente Leiden en Marieke
van der Werf, tweede Kamerlid voor het CDA en woordvoerder duurzaamheid en monumentenzorg,
het internationale duurzaamheidscertificaat gepresenteerd aan directeur Frieke Hurkmans van de
Pieterskerk.
De restauratie en de daarbij gebruikte materialen, o.a. FSC-hout in de kap en de isolatie van de
monumentale ramen, hebben een belangrijke bijdrage geleverd aan het behalen van het certificaat,
een prachtig compliment aan allen die daaraan hebben bijgedragen.
Maar vanzelfsprekend staat maatschappelijk verantwoord ondernemen ook in de reguliere bedrijfs-
voering van de Pieterskerk Leiden centraal. Van fairtrade koffie tot led-verlichting, bij alles wordt
nagedacht over eerlijke handel en energiebesparing. Het is een voortdurend proces ons bewust te
zijn van de kansen die er op dit gebied zijn. Zo wordt op dit moment onderzocht hoe de lampen in
de kroonluchters stijlvol vervangen kunnen worden door led-verlichting, hetgeen tot een aanzienlijke
energiebesparing zal leiden.
De Pieterskerk krijgt uit verschillende hoeken hulp bij het zoeken naar milieubewuste oplossingen.
Zo ontving de Pieterskerk bij de presentatie van de Green Key certificering uit handen van Franc
Huisman, van Huisman Tweewielers in Leiden, een gratis dienstfiets.
< Franc Huisman overhandigt een dienstfiets aan directeur Frieke Hurkmans
Account manager Daan Freriks: wordt dan gebruikt om het onderhoud van het ge-
bouw te kunnen bekostigen. De opbrengsten van
de culturele activiteiten moeten altijd quitte draaien.
Voor die activiteiten gelden andere prijzen. Wij ont-
vangen van de Gemeente Leiden een kleine cultuur
subsidie om deze activiteiten te kunnen bekosti-
gen. Neem Scratch bijvoorbeeld, dat is natuurlijk
geweldig om die hier in de kerk te hebben en een
betere locatie bestaat er niet”.
Wat is voor u het kenmerkende van ‘het pro-duct Pieterskerk’?“Het mooie is dat deze kerk mede gedragen wordt
door zoveel vrijwilligers. Het is geweldig dat er
zoveel mensen hun hart aan de Pieterskerk heb-
ben verloren, dat zij hun tijd en energie erin willen
steken. Het werken met vrijwilligers maakt het niet
altijd makkelijk, want zoveel hoofden, zoveel zin-
nen, maar het is heel mooi om te merken hoe sterk
deze mensen betrokken zijn bij dit gebouw. Ik ben
natuurlijk in eerste instantie zakelijk bezig met het
bedrijf, en met geld verdienen, maar juist de vrij-
willigers maken mij er bewust van, dat we werken
in een heel bijzonder gebouw. Juist de vrijwilligers
brengen ons het warme gevoel voor de kerk bij. Zij
kennen ook de verhalen die bij deze kerk horen.
Ik vind het dan ook belangrijk om iedere dag even
door de kerk te lopen en steeds opnieuw onder de
indruk te raken van de ruimte. Dat werkt ook zo bij
potentiële klanten. Als een klant eenmaal zover is
dat hij op bezoek komt om de kerk te bekijken, dan
verkoopt de kerk zichzelf. Bovendien hebben we
nu een locatie waar alles kan. Als er hier een diner
is, dan zitten de mensen niet te rillen van de kou.
De kerk is goed verwarmd, prachtig verlicht, en
we beschikken over de technische voorzieningen
waarmee aan alle wensen van klanten tegemoet
kan worden gekomen”.
Green Key: Goud
agenda pieterskerk
Openstelling en rondleidingen:Wanneer er geen evenementen plaatsvinden is de Pieterskerk geopend voor publiek. Op maandag t/m vrij-dag van 10.00 tot 16.00 uur en op zaterdag en zondag van 13.30 tot 16.00 uur. Op zondagen kunt u deelnemen aan een rondleiding vanaf 14.00 uur.Op www.pieterskerk.com vindt u de data van actuele openstellingen en rondleidingen.
Wilt u een rondleiding op een niet gepubliceerde datum of met een groep? Onze vrijwilligers zijn graag bereid u rond te leiden in de Pieterskerk. Voor meer informatie en reserveringen kunt u contact opnemen met de sales-afdeling van de Pieterskerk via (071) 513 77 64 of een e-mail sturen naar sales@pieterskerk.com
Parkeren:Wij adviseren u te parkeren op het Haagweg Parkeer-terrein, kosten hiervoor zijn € 6,- per auto per dag inclu-sief vervoer naar en van de binnenstad. Zie voor meer informatie www.stadsparkeerplan.nl. Vanaf Leiden CS stoppen verschillende bussen op de Breestraat, op 2 minuten loopafstand van de Pieterskerk.
Ingang concerten e.d.: Pieterskerkhof 1A
September 2011 zo 18 Mariavespers Aanvang 14.30 uur Inlichtingen en kaartverkoop: www.pieterskerk.com
November 2011 do 10 Con Amore Aanvang 20.00 uur Inlichtingen en kaartverkoop: www.con-amore.nlza 26 Ex Animo Aanvang 20.00 uur Inlichtingen en kaartverkoop: www.exanimo.nlzo 27 Ex Animo Aanvang 19.00 uur Inlichtingen en kaartverkoop: www.pieterskerk.com
December 2011 za 17 Weinachtsoratorium Aanvang 19.15 uur Inlichtingen en kaartverkoop: www.bachkoor.nlma 26 Kerst Orgelconcert Aanvang 15.00 uur Inlichtingen en kaartverkoop: www.pieterskerk.com
overige evenementen
September 2011ma 05 Opening Academisch Jaar Aanvang: 15.00 uur Inlichtingen: www.leidenuniv.nl
vr t/m wo Tentoonstelling Quiltersgilde09 t/m 14 Inlichtingen: www.quiltersgilde.nl
concerten
za 10 Open Monumentendagen Beperkte bezichtiging mogelijk ivm tentoonstelling Quiltersgilde Inlichtingen: www.pieterskerk.com (071) 512 43 19
zo 11 Open Monumentendagen Beperkte bezichtiging mogelijk ivm tentoonstelling Quiltersgilde Inlichtingen: www.pieterskerk.com (071) 512 43 19
Oktober 2011ma 03 3-October- herdenkingsdienst Aanvang 10.00 uur Inlichtingen: www.pieterskerk.com
vr 07 Veerstichting Inlichtingen: www.veerstichting.nl
za 22 Studiefestival 09.30 - 16.30 uur Inlichtingen: www.studiefestival.studereninleiden.nl
di 25 Leids Filmfestival Inlichtingen: www.leidsfilmfestival.nl
wo 26 Leids Filmfestival Inlichtingen: www.leidsfilmfestival.nl
do 27 Leids Filmfestival Inlichtingen: www.leidsfilmfestival.nl
za 29 Woonbeurs 10.00 - 16.00 uur Inlichtingen: www.woonbeursleiden.nl
zo 30 Woonbeurs 10.00 - 16.00 uur Inlichtingen: www.woonbeursleiden.nl
November 2011za 05 Boekkunstbeurs 10.00 - 17.00 uur Inlichtingen: www.stichting-handboekbinden.nl
zo 06 Boekkunstbeurs 11.00 - 17.00 uur Inlichtingen: www.stichting-handboekbinden.nl
do 24 Thanksgiving Ceremony Aanvang 11.00 uur Inlichtingen en kaartverkoop: www.pieterskerk.com
December 2011vr 09 Huizingalezing Aanvang: 20.00 uur Inlichtingen: www.hum.leiden.edu/history/huizinga-lezing
za 24 Kerstnachtdienst Inlichtingen: www.pieterskerk.com
Pieterskerk LeidenPostadres Kloksteeg 16, 2311 SL Leiden Bezoekadres Pieterskerkhof 1a, Leiden(071) 512 43 19www.pieterskerk.com