E-reading, e-boeken en e-bibliotheken DEEL 1/3 Bibliotheekschool Gent – VSPW15 November 2012

Johan.delaure@bibnet.be

Hier staat de titel

E-readers en bibliotheken?

Hier staat de titel

Overzicht

• 1. Verkenning van de e-readers (7)• 2. Hoe gaat het in zijn werk? (8)• 3. E-lezen? (10)• 4. Bedreigingen (5)• 5. E-leenrecht (5)> • 6. Alternatieven (9)• 7. E-boeken en bibliotheken? (13)• 8. Zakenmodellen (7)• 9. Innovatie met Vep (8)

• 85 slides (70 inhoudelijke)

1. verkenning van de e-readers htt

p:/

/ww

w.fl

ickr.

com

/ph

oto

s/jb

lyberg

/339

4121

594/

4

Hier staat de titel

Soorten & formaten

A) Toetsel, technieken, hardware en software

B) Digitale inhoud; structuur van de content

A. Techniek 1/3: E-ink

Leeskwaliteit Geen achtergrondlicht

Leesbaar in zonlicht

Zuinig 8000 pagina-omslagen

Kleur: Grijswaarden Voldoende voor fictie

Relatief traag Paginaverversing Geen video/animatie

A. Techniek 2/3: LCD

Kleur Tijdschriften, comics, …

Snelheid Video en animatie

Leeskwaliteit Zwaarder Achtergrondlicht Niet in zonlicht

Minder zuinig

http://www.youtube.com/watch?v=vaXqypqLPSw

A. Techniek 3/3: Color e-ink

Mogelijke nieuwe standaard technologie: ElectrowettingProductie in lijn van LCD, maar goedkoper.

KleurMeer Kleuren Hogere contrastenSnellere beeldwisselsZuiniger

B. E-boek formaten

.doc, .txt, . wp3, .docx, .pdf, .xml, .xls, ….

• E-boek formaten

Hier staat de titel

E-Pub

• Formaat voor de distributie en uitwisseling van digitale publicaties.

• Voor het verpakken en transponeren van gestructureerde Web content zoals HTML5, CSS, beelden, toepassingen als één (zip-) bestand.

• Specificatie voor een container die verschillende (multimedia) bestanden kan bevattten.

• Ontwikkeld door het International Digital Publishing Forum (IDPF)

• Content is reflowable (= past zich aan aan de grote van het scherm waarop gelezen wordt)

• Een ‘default’ logische leesvolgorde + navigatie• Metdata, tot zelfs link naar bibliografische record.

Hier staat de titel

E-boeken gebruiken

=> Let op bruikbaarheid formaten bij aankoop•E-reader

• Formaat gekoppeld aan toestel• ePUB in Europa

•iPad / tablet• Formaat gekoppeld aan applicatie• ePUB (iBook, Stanza, …) naast Mobipocket (Kindle

app)

E-boek=Content+structuur+software+hardware

2. hoe gaat het in zijn werk?

Hier staat de titel

E-boeken bereiken

• Aard van de boeken- Download•A. publieke domein, geen DRM•B. commercieel met DRM•C. commercieel met sociale DRM

- Online

• Aard van de toestellen•A. Klassieke e-readers

• Via PC• Geen wifi

•B. Tablets• Via browser of app kopen en downloaden

Hier staat de titel

Boeken zonder DRM

Waar ?• Public Domain boeken• http://www.gutenberg.org• www.dbnl.nl• (…)

Hoe?1.Zoeken op internet2.Downloaden via PC (of via Wifi op toetsel)3.Bijhouden, bv. in een eigen bibliotheek

toepassing4.Overzetten naar e-reader ( of lees app)5.Lees

Technologie

• Calibre– E-boeken management tool

• Open source, open platform• Beheren op pc• Metadata toevoegen• Formaten converteren• Overzetten op e-reader

15

Boeken met DRM

DRM = ADOBE DRMWaar ?• Commerciële aggregatoren• Eboek.org, Amazon.com, bol.com, proxisazur… (…)

Hoe?1.Adobe ID1.1. Download digital editions software1.2 Maak een Adobe ID aan1.3 Autoriseer uw computer en e-reader.2.Webwinkel2.1 Webwinkel account 2.2 Kies en koop2.3 Download naar Digital Editions3. Overzetten naar e-reader (app)4. Lees

Technologie

17

Boeken in iTunes

Waar ?• Apple iBooks

Hoe?1.Koop Apple hardware zoals Ipad, Ipod2.Neem een Itunes account 3.Koppel uw toestellen aan het account4.Open iTunes, iBooks, 5.Kies en koop6.Lees

Apple toestellen

Hier staat de titel

Online lezen

• Vgl. Spotify, Last.fm, Deezer, Grooveshark,…

Voorbeelden:• Yindo (http://www.yindo.nl/)• Weblezen (http://www.weblezen.nl/)

• “Kanalen”, bv. Stripkanaal

Kenmerken:• “Streaming”• Abonnement op inhoud• Internet verbinding, wifi of mobiel internet• Klassieke computer schermen (PC, tablet)

Hier staat de titel= geen technische beveiliging= Gepersonaliseerd exemplaar= zichtbaar en onzichtbaar watermerken; ‘watermarking’•Informatie over het tijdstip en plaats van aankoop, transactie; klantnummer•Bijvoorbeeld:

• Dit e-book werd aangekocht op een website van Groep De Boeck en is eigendom van: xxx@abc.com

• Dit e-book bevat een watermerk (watermark) en een identificatie: 546544qqdcbLDUHF12¨°0Vr

•Standaard voorzien door Centraal Boekhuis vanaf januari

Sociale DRM

Hier staat de titel• Verticale segmentatie van het aanbod, e.g.: • Adobe DRM • Amazon Kindle• Apple iBooks

• “Vendor lockin” in gescheiden “eco-systemen”.

• Digitaal kopen ≠ in eigen bezit hebben• Gebonden aan apparaat en/of userid

• Digitaal kopen = in bruikleen hebben

• Afhankelijk van de winkel, een andere boekenkast…

Wat is kopen?

3. e-lezen?

http://www.sony.nl/hub/reader-ebook

Hier staat de titel

Leren gaat digitaler

Hier staat de titel

Lezen wordt digitaler

Hier staat de titel• Het boek is 100 jaar lang nauwelijks geëvolueerd.

• Het boek heeft stand gehouden bij de introductie van verschillende nieuwe media:

• De introductie van het boek : http://www.youtube.com/watch?v=pQHX-SjgQvQ

• Het boek als een nieuw product: http://www.youtube.com/watch?v=YhcPX1wVp38

Nieuwe media

Hier staat de titel

Uitdaging : Een nieuw medium

• E-boeken zijn een nieuw medium naast papieren boeken. "Books are no more threatened by e-books, than stairs were by elevators” (Stephen Fry)

• De leesvormen worden diverser en mensen gaan diverser lezen (multimedia boeken, complementair, promotioneel, klassiek…)

Hier staat de titel

Verrijkte e-boeken

• Alice in Wunderland : http://www.youtube.com/watch?v=gew68Qj5kxw

• Vook: http://youtube.com/watch?v=3V5a8mDTW6k

• Libroid: http://www.youtube.com/watch?v=1IVlVH6MKAY

• Penguin Ipad Books http://www.youtube.com/watch?v=jdExukJVUGI

• IDEO: http://vimeo.com/15142335• Mr. Morris Lessmore: http://youtu.be/z38EdtRHlnA

• Kinderboeken digitaal : http://youtu.be/3ExXmX50X2E

• Fundels in de Vlaamse bibliotheek: http://youtu.be/Vj-FiZOzFJU

Hier staat de titel• Disruptieve innovatie: • creërt een nieuwe markt en een nieuwe

waardeketen en • ontwricht op termijn de bestaande markt en

waardeketen;• vaak een nieuwe product architectuur met een andere

groepering van attributen • Voorgaande mainstream markt evolueert naar een

niche

• Cfr. • de automobiel, • digitale muziek.• digitale fotografie• GPS• Wikipedia

Disruptie

Hier staat de titel

Cijfers over de markt

• Totaal aantal legale Nederlandstalige e-boek titels : 11.000Aantal Nederlandstalige fysieke boektitels 30.000/jaar

• E-boeken in omzet in NL/Vl : 1,5 %E-boeken in VSA einde 2010 : 9 %

• E-boeken in VSA einde 2011 : 20 %• 1 op 6 Amerikanen gebruikt een e-reader

1. Bibliotheken bieden geen e-boeken2. Lokale boekhandels bieden geen e-

boeken3. Er is geen leenrecht voor e-boeken4. Er is geen breed aanbod5. E-boeken worden ervaren als te

duur

Hier staat de titel

En wat dan met onze boekhandels?

Hier staat de titel

En wat dan met onze bibliotheken?

Hier staat de titel

Hoe e-boeken aanbieden?

• http://www.youtube.com/watch?v=7_zzPBbXjWs&feature=player_embedded

Hier staat de titel•Met dank voor uw aandacht!

•Vragen?