“Voetbal, een feest!” Dat is wat iedere voetbal- supporter elke wedstrijd opnieuw wil beleven. De toegankelijkheid van het stadion draagt daar in grote mate toe bij en is voor iedereen van belang maar essentieel voor personen met een (tijdelijke) beperking, ouderen,…

Supporters van de thuisploeg en van de tegenpartij hebben recht om van de wedstrijd te genieten en de opwinding van het spel te ervaren. Dit kan alleen als het stadion en de omgeving integraal toegankelijk zijn. Ook de toegankelijkheid van informatie en dienstverlening draagt hiertoe een steentje bij. Vaak maken kleine ingrepen al een groot verschil.

Ditwenkenbladiseenleidraadomdetoegankelijkheidvanvoetbalstadionsteverhogen.

Hetgeeftontwerpersenclub-verantwoordelijkeneenaantaltipsomhunstadionbereikbaarenbruikbaartemakenvooriedereen.

Toegankelijkheidvan voetbalstadions

Parkeerplaatsen•6%vanhetaantalparkeerplaatsen(min.1)isvoorbehoudenvoorpersonenmeteenbeperking.

•Dezeparkeerplaatsenzijnmin.3,50mbreeden5mlang(6mlangalsdeauto’sachterelkaargeparkeerdworden)enliggenzodichtmogelijkbijdetoegangtothetstadion(bijvoorkeuropmaximaal100m).

•Zewordenduidelijkgesignaleerd(gemarkeerderandeneneenofficieelbord).

•Hetparkeervakheefteendwarshellingvanmax.2%eneenrolstoelvasteondergrond(effen,aaneengeslotenenstroef).

•Deparkeerplaatsenzijngoedverlicht.•Eenvoorrijdmogelijkheidvormtvoorpersonenmeteenbeperkingeenmeerwaarde.Ookaangepastesupportersbussenkunnenergebruikvanmaken.Dezezoneisgelegenopmax.50mvandetoegangtothetstadion.Passagierskunnenhierveiligin-enuitstappenzonderhetverkeertehinderen.

•Slagbomenenanderebedieningselementenzijnvoorzienvanextraondersteuningvoorpersonenmeteenbeperking(oproepsysteem,sms-functie,…).

Toegangspaden •Toegangspadenzijnmin.1,50mbreed(optimaal1,80m).Terhoogtevanobstakels(paaltjes,hekjes,…)zijnzemin.90cmbreed.Alleobstakelswordenaanéénzijdevandelooproutegeplaatst.

•Zehebbeneenrolstoelvasteondergrond(effen,aaneengeslotenenstroef).Ookinvochtigetoestandzijnzeslipvrij.

•Niveauverschillenvanmeerdan2cmwordenopgevangendooreencombinatievaneenhellingeneentrapen/ofeenlift.

•Depadencontrasterenmetdeomgevingenzijngoedverlicht.

•Luifels,vlaggenenoverhangendgroenhangennietlagerdan2,30m.

•Aansluitendepaden,voetpadenentrottoirafrittenzijngoedbereikbaar.Eriseenpaddatvanafdeparkeervoorziening,defietsenstallingenhetopenbaardomeinleidtnaardetoegangendeticketverkoopvanhetstadion.Ditpadisvoorzienvangoedesignalisatie.

Ticketverkoop en onthaal•Deroutesnaardeticketverkoopenhetonthaalvolgeneenlogischeweg,zijnobstakelvrijenduidelijkaangegevenmetvisuele(kleurpatroonoflijnindevloer)entactielegeleiding.

•Perzoneisminstens1loketonderrijdbaar(70cmhoog,60cmdiepen90cmbreed),zodatsupportersookvanuitzittendehoudinggeholpenkunnenworden.Dezijkantenvanhetonderrijdbaredeelwordenafgeschermd.

•Terhoogtevanhetonderrijdbareloketiseenvrijedraairuimtemeteendiametervan1,50m,zodatmenmeteenrolstoelgemakkelijkkanmanoeuvreren.

•Delokettenwaarbezoekersstaandgeholpenworden,zijn1,10mhoog.

•Bijgebruikvaneengeslotenglasfrontwordtreflectievermedenenisergeluidsversterking.

•Deticketverkoopisvoorzienvanaccentverlichting.Ditishandigvooriedereenenhelptbijdeoriëntatie.

•Eeninformatiebordgeeftdebelangrijkstegegevensweervoorbezoekers(prijzen,abonnementsinformatie,contactgegevens,…).Dezeinformatieisaangebrachtincontrasterendekleurenenmetvoldoendegrote,schreeflozeletters.

Toegang•Detoegangentothetstadionzijngoedzichtbaar(signalisatie,vormgeving,kleurgebruik,tactieleenvisuelecontrasten,…).

•Zezijndrempelvrij.Eenniveauverschiltotmax.2cmistoegelaten.

•Devrijedoorgangsbreedtevandetoegang(deur,hekjes,poortje,…)bedraagtmin.90cm.

•Draaimechanismenwordenvermeden.Bijaanwezigheidvaneendraaihekjeiseenalternatiefpoortjevoorzien.

•Voorenachterdetoegangisvoldoendevrijeruimte(min.1,50mdiameter)ommeteenrolstoeltekunnenmanoeuvreren.

•Vanuitdetoegangszoneisereenduidelijkesignalisatievoorziennaardezitplaatsen,dekantine,hetsanitair,…

•Blindengeleide-enassistentiehondenhebbentoegangtothethelestadion.

Circuleren in het stadion•Gangenendoorgangenzijnmin.1,50mbreed(terhoogtevanobstakelsmin.90cm)engoedverlicht.Drempelsenobstakelswordenvermeden.

•Devrijedoorgangsbreedtevandeurenofhekjesbedraagtmin.90cm.Voorenachtermanueelbedienbaredeurenofhekjesiservoldoendevrijeruimte(min.1,50mdiameter).Aandezijdevandedeurkrukiseenopstelruimtevanmin.50cmvoorzien.

•Glazendeurenenwandenzijnvoorzienvaneencontrasterendekleurmarkeringopdriehoogtes:opooghoogte,opheuphoogteenopvloerniveau.

•Kleineniveauverschillen(tot18cm)wordenoverbrugddooreenhelling.Grotereniveauverschillenwordenoverbrugdmeteencombinatievaneenhellingoftrapeneenlift.

•Trappenzijnvanhetrechtetypeenvoldoenaandetrapformule:2xoptrede+aantrede=57à63cm.Onder-enbovenaandetrapenopdetussenbordessenzijndetrapneuzenoverdevolledigebreedtevoorzienvancontrastmarkering.

•Dehellingsgraadvanhellingenisafgestemdophettotaalteoverbruggenhoogteverschilenvarieert:

-max.10%bijniveauverschillentot10cm; -max.5%bijniveauverschillenvan50cmofgroter.•Hellingenentrappenzijnvoorzienvaneengoedomgrijpbare,dubbeleleuning.

•Deliftkooiismin.1,10mbreeden1,40mdiep.Deautomatischeliftdeurheefteenvrijedoorgangsbreedtevanmin.90cm.Voordeliftdeuriseenvrijedraairuimtemeteendiametervan1,50m.

Tribune •Min.3%vanhetaantalzitplaatsenisvoorbehoudenvoorpersonenmeteenbeperking.Dezeplaatsenzijngelijkmatigvoorzieninelkezone(zowelbijdetribunevandethuisploegalsbijdebezoekers).

•Dezezitplaatsenzijnduidelijkgemarkeerdenmin.90cmx1,40mgroot.

•Zebevindenzichtussendeanderezitplaatsen,zodateeneventuelebegeleiderernaastkanplaatsnemen.Indienditnietkan,zijnzebestgesitueerdaandeonder-ofbovenzijdevandetribune,zodatergeenbeperkingvandezichtlijnenoptreedt.

•Erzijnvoldoendeplaatsenvoorzienterhoogtevandezijlijn.Dezoneachterdedug-outendeinstructie-zonezijntevermijden.Sommigesupporterskunnenmoeilijkeenaankomendebalontwijken.

•Eengoedzichtophetveldisafhankelijkvan dezithoogte(inderolstoel)endepositievandeplaats.Reclamepanelenrondhetvoetbalveldzijnmax.80cmhoog.Tussendezitplaatsenenhetvoetbalveldiseenneutralezonevoorzien.Zoishetzichtnietbelemmerddoorhekwerk,omheiningen,reclamepanelen,geluidboxen,camera’s,...

•Biedpersonenmeteenbeperkingookdekeuzeomeenniet-voorbehoudenzitplaatstegebruiken.Voorslechtziendeenblindepersonenisbijvoorbeeldeenplaatsdichtbijhetveldaantebevelen.

Blindentribune •Personenmeteenvisuelebeperkingkunnendankzijeenauditievebeschrijvingeenvoetbalwedstrijdoptimaalvolgeninhetstadion.Ditnoemenweeenblindentribune.

•Viaeenhoofdtelefoonstaanblindenenslechtziendenrechtstreeksinverbindingmetverslaggeversdielivecommentaargevenenvisueelbeschrijvenwaterzichophetveldeninhetstadionafspeelt:depositievandespelers,tackles,acties,gebeurtenissenopennaasthetveld,…

•VoordeorganisatievandeblindentribunekanjeeenberoepdoenopIntrovzw.

Kantine•Dekantineisopeenlogischeengoedbereikbareplekinhetstadiongelegen.

•Hetmeubilairisrechtlijnigopgesteld.Doorgangentussenhetmeubilairzijnmin.90cmbreed.Rekendaarbijdegebruiksruimtevanstoelenin:doorgangenwordensmalleralsermensenaaneentafelzitten.

•Opeenaantalplaatsenindekantineiseenvrijezonewaareenrolstoelgebruikereendraaicirkelvan1,50mdiameterkanmaken.

•Eendeelvandetoogisverlaagdenonderrijdbaar,zodatookrolstoelgebruikersenkinderenbediendkunnenworden.

•Naasthogetafelszijnerooklagere,onderrijdbaretafelsvoorzien.Deonderrijdbaretafelszijnmin.70cmhoog,60cmdiepen90cmbreed.

•Wanden,meubilairenvloerenzijnstof-enslipvrijenbestaanuitonderhoudsvriendelijkematerialen.

•Dekantineisvoldoendeenegaalverlicht.•Eenaparterokerszoneisvanbelangvoorpersonenmetademhalingsproblemen.

Aangepast toilet•Detoiletruimtebevindtzichindeonmiddellijkeomgevingvandekantineendetribune.

•Detoiletruimteismultifunctioneelenkandooriedereengebruiktworden.Eenopklapbareverzorgingstafelverhoogtdebruikbaarheid.

•Eenaangepasttoiletismin.1,65mx2,20mof1,90mx1,95mgroot.

•Dedeurdraaitnaarbuitenopenzodatzenietgeblokkeerdraaktbijeenvalpartij.Eenhorizontaalgeplaatstegreepaandebinnenzijdevandedeurvergemakkelijkthetdichttrekken.Onderdedeurisvoldoenderuimteomineennoodsituatiemetdoveofslechthorendepersonentecommuniceren.

•Detoestellenzijnzogeplaatstdateenvrijedraai-cirkelvan1,50mmogelijkis.

•Naastdetoiletpotisminstenséénvrijebreedtevanmin.90cmenvoordetoiletpotiseenvrijeruimtevanmin.1,20momeentransfertekunnenuitvoeren.

•Voorzieeenvastebeugeltegendewandeneenopklapbareaandeopenzijdevandetoiletpot.

•Dewastafelisonderrijdbaar(min.70cmhoog,60cmdiepen90cmbreed).Debovenrandvandewastafelbevindtzichopeenhoogtetussen80en90cm.

•Kiesvooreenéénhendel-ofautomatischekraan,eenautomatischhanddoeksysteemenautomatischezeepdispenser.

•Detoiletruimteisgoedonderhouden.

Informatie•DewebsiteistoegankelijkendraagthetAnySurfer-kwaliteitslabel.Geefduidelijkeinformatieoverdetoegankelijkheidvanhetvoetbalstadion(bv.deaanwezigheidvaneenaangepasttoilet,voorbehoudenplaatsen,ringleiding,informatieingrootletter-schrift,…).Contactgegevens,bereikbaarheidenpraktischeafsprakenwordenduidelijkvermeld.

•Toegangskaartjeskunnenonlinewordenaangekocht.•Eriséénpersoonverantwoordelijkvoordedienst-verleningvoorpersonenmeteenbeperking.Zijn/haarnaamwordtopdewebsitevermeld.Afsprakenworden(vooraf)metdezepersoongeregeldenliefstschriftelijk(eventueelviamailofsms)bevestigd.

•Eenoverzichtsplanvanhetstadionishandigvooriedereen.Ditplanisopeenaantalplaatseninhetstadionduidelijkzichtbaaraangebrachtenbijvoorkeuruitgevoerdinreliëf.

•Eenduidelijkebewegwijzering(metpictogrammen)isaangebrachtvanafdegrotetoegangswegentothetstadionnaardevoorbehoudenparkeerplaatsenofnaardevoorrijdmogelijkheid.Ookinenrondhetstadion(ticketverkoop,aangepasttoilet,voorbehoudenzitplaatsen,kantine,…)isereenduidelijkebewegwijzering.

•Informatiedietijdensdewedstrijdomgeroepenwordt,wordtookopeenprojectieschermgetoond.

Communicatie en dienstverleningDemedewerkersvandeclubvervulleneensleutelrolbijdeontvangstvanpersonenmeteenbeperking.

Enkeletipsvooreengoedeomgang:•Destewardshebbeneenopleidinggevolgdinhetomgaanmetpersonenmeteenbeperking.Minstenséénstewardstaatbijdetoegangenéénbijdevoorbehoudenzitplaatsen.

•Ineennoodsituatiebegeleidendestewards personenmeteenbeperkingnaareenveiligeplaats.Dieprocedureisvoorafmetdeveiligheids-verantwoordelijkedoorgenomen.

•Behandelpersonenmeteenbeperkingnetalsiedereen.Spreekdepersoonrechtstreeksaan,niet(alleen)deeventuelebegeleider.

•Vraagofenhoejekanhelpen,voorjeietsonderneemt.•Alsjeeenblindeofslechtziendepersoonbegroet,steltjejezelfkortvoor.

•Alsmenzichtoteenpersoonmeteenauditieveofvisuelebeperkingricht,dankaneenaanrakingduidelijkmakendatjeeengesprekwilaangaan.

•Spreekrustig,articuleerduidelijkenhoudnietsvoordemond,zodatmenindiengewenstkanliplezen.BijvoorkeurisminstenséénmedewerkerdeVlaamseGebarentaalmachtig.

•Sommigesupportershebbenbehoefteaanspecifiekeassistentie.HiervoorkunnenvoetbalclubseenberoepdoenopIntrovzw.

Intro vzw Noorderlaan4-1731ZellikTel.024656700-Fax024667038

www.intro-events.be-info@intro-events.be

Indezelfdereekszijnookdevolgendewenkenbladenverschenen:

Toegankelijkheidvan...appartementsgebouwen,bankgebouwen,bibliotheken,cultuur-engemeenschapscentra,gebeds-enbezinningshuizen,groengebieden,hogescholenenuniversiteiten,hotels,kantorenvanvrijeberoepen,medischepraktijken,publiekdomein,restaurantsencafés,scholen,signalisatieeninformatieinenrondhetgebouw,socialediensten,speeltuinen,sporthallenenzwembaden,stembureaus,studiedagen,voetpaden,winkels.

RegelgevingVoetbalstadionswordenbeschouwdalspubliektoegankelijkegebouwen.Gaje(ver)bouwen,dandienjeinVlaanderenrekeningtehoudenmetde‘GewestelijkeStedenbouwkundigeVerordeningvan5juni2009inzaketoegankelijkheid’.

Surfnaarwww.toegankelijkgebouw.bevoormeerinformatieoverdezeregelgeving.Jevindterookhet‘Handboektoegankelijkheidpubliekegebouwen’,werktoolsenheelwattipsvoorhetrealiserenvantoegankelijkegebouwen.

Databank Toegankelijk VlaanderenWiljeeentoegankelijkvoetbalstadionvindenofwiljedetoegankelijkheidvanjevoetbalstadionbeterkenbaarmakenaanbezoekers,surfdannaarwww.toegankelijkvlaanderen.be.

© Enter vzw, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid

Praktische informatieDitwenkenbladiseenpublicatievanEntervzw,insamenwerkingmetToegankelijkheidsbureauvzwenmetdesteunvandeVlaamseOverheid,GelijkeKanseninVlaanderen.

Enter vzwBelgiëplein1–3510HasseltTel.011265030–Fax011874139info@entervzw.bewww.entervzw.be

Ditwenkenbladvermeldteenaantalbasisrichtlijnen.Voormeerspecifiekerichtlijnenenadviesopmaatvanuwprojectkuntuterechtbijdeprovincialeadviesbureaustoegankelijkheid:

Adviesbureau Toegankelijke Omgeving vzw (ATO)Tel.037803538(Oost-Vlaanderen)www.ato-vzw.be

Centrum voor Toegankelijkheid Provincie Antwerpen (CTPA)Tel.032405647(Antwerpen)www.provant.be/welzijn/toegankelijkheid

Toegankelijkheidsbureau vzwTel.011874138(Limburg)Tel.024655525(Vlaams-Brabant)Tel.025022757(Brussel)www.toegankelijkheidsbureau.be

Westkans vzwTel.050407373(West-Vlaanderen)www.westkans.be

Ukuntditwenkenbladookaanvragenbij:Gelijke Kansen in VlaanderenVlaamseOverheidBoudewijnlaan30–1000BrusselTel.025535846–Fax025535138gelijkekansen@vlaanderen.be