Spindoctoring in politiek Den Haag

Chris Aalberts

Spindoctoringwww.chrisaalberts.nl

Wie ben ik?

• Onderzoeker en docent politieke communicatie

Boeken• Veel gekwetter, weinig wol (2011)• U draait en u bent niet eerlijk (2010)• Altijd ver weg? (2008)• Aantrekkelijke politiek? (2006)

In voorbereiding• Achter de PVV

www.chrisaalberts.nlSpindoctoring

Opbouw

• Spindoctoring• Buitenlandse ervaringen• Beeldvormen• Framen• Liegen• Lekken• Maatschappijleer

www.chrisaalberts.nlSpindoctoring

Spindoctoring (1)

• Nederland wordt steeds meer een mediacratie• Essentieel hoe politici in de media komen• Adviseurs helpen daarbij

Doelen• Beïnvloeding van journalistieke berichtgeving• Via de media de juiste beeldvorming onder

burgers

www.chrisaalberts.nlSpindoctoring

Spindoctoring (2)

• Een spindoctor is ‘degene die op moderne wijze de media manipuleert en de berichtgeving zo effectief mogelijk naar zijn hand weet te zetten’

Wat zijn de verschillen met voorlichters? • Actieve sturing van informatie i.p.v.

doorgeefluik• Strategisch adviseur i.p.v. uitvoerder• Proactief i.p.v. reactief

www.chrisaalberts.nlSpindoctoring

Spindoctoring (3)

Geen professie, maar een rol•Geen professionele kennisopbouw•Geen specifieke opleidingen

Verschillende personen kunnen deze rol vervullen•Voorlichters•Politici zelf•Politiek assistenten•Journalisten

www.chrisaalberts.nlSpindoctoring

Verenigde Staten (1)

• Grote campagne-industrie met vele consultants

• Ethische discussie (o.m. Irak)

Activiteiten• Onderzoek naar verleden van tegenstanders• Onderzoek naar eigen achterban• Betaalde publiciteit• Direct marketing (o.m. social media)

www.chrisaalberts.nlSpindoctoring

Verenigde Staten (2)

• Presidentskandidaat en Vietnamheld John Kerry

• Comite van veteranen voor ‘de waarheid’

www.chrisaalberts.nlSpindoctoring

Verenigde Staten (3)

• Waarom was de hulp na Katrina zo slecht?• Opgeroepen beeld: de lokale overheid is

corrupt• Werkelijkheid: het had geen prioriteit voor Bush

www.chrisaalberts.nlSpindoctoring

Groot-Brittannië (1)

• Slechte relatie tussen politici en de tabloid-press

• Agressieve tactieken ‘nodig’ om goed in de media te komen

• Spindoctoring komt vooral van Labour• Ruim 20 jaar geen gewonnen verkiezingen• Rebranding tot ‘New Labour’ tijdens Tony Blair• Systematische aandacht voor imago in de

mediawww.chrisaalberts.nl

Spindoctoring

Groot-Brittannië (2)

• Agressieve bejegening van journalisten• Geen medewerking bij een negatieve

toonzetting• Straffen en belonen

www.chrisaalberts.nlSpindoctoring

Groot-Brittannië (3)

• Opinieonderzoek, mediamonitoring en planning

• The grid: strategisch plannen van nieuws• Bij rampen slecht regeringsnieuws brengen• Meer publieke aandacht voor spindoctoring

www.chrisaalberts.nlSpindoctoring

Technieken

• Hoe relevant is dit alles voor Nederland? • Interviews met politici, voorlichters,

journalisten en politiek assistenten

Vier technieken• Beeld vormen• Framen• Liegen• Lekken

www.chrisaalberts.nlSpindoctoring

Beeld vormen (1)

• Scheppen van een mooi beeld• Tamelijk onschuldig

Technieken• Accentueren van karaktereigenschappen• Aanpassen taalgebruik• Creëren van gewenste omgeving• Kiezen van geschikte media

www.chrisaalberts.nlSpindoctoring

Beeld vormen (2)

• Vraag: leidt dit af van de inhoud of ondersteunt het de inhoud?

www.chrisaalberts.nlSpindoctoring

Beeld vormen (3)

• Probleem: wordt dit wel serieus genomen?

www.chrisaalberts.nlSpindoctoring

Framen (1)

• Duiden van politieke thema’s en gebeurtenissen

Technieken• Framen van het verloop van debatten• Geven van achtergrondinformatie• Nemen van initiatief• Wijzen op fouten van tegenstanders

www.chrisaalberts.nlSpindoctoring

Framen (2)

• Vraag: is dit niet hetzelfde als politiek bedrijven?

www.chrisaalberts.nlSpindoctoring

Framen (3)

• Probleem: frames kunnen ook tegen je werken

www.chrisaalberts.nlSpindoctoring

Liegen (1)

• Verdergaande vorm van framing• Vertellen van verhalen die (deels) onjuist zijn

Technieken• Roddelen• Bedriegen

www.chrisaalberts.nlSpindoctoring

Liegen (2)

• Vraag: is dit wel ethisch verantwoord?

www.chrisaalberts.nlSpindoctoring

Liegen (3)

• Probleem: eigen imago verslechtert

www.chrisaalberts.nlSpindoctoring

Lekken (1)

• Specifieke vorm van framing• Verspreiden van vertrouwelijke informatie• Verspreiden van informatie die onopgemerkt

blijft

• Vaak verbonden met specifieke functie• Politiek assistenten• Andere voorbeelden zijn schaars

www.chrisaalberts.nlSpindoctoring

Lekken (2)

• Vraag: is er wel zoveel interessante informatie?

www.chrisaalberts.nlSpindoctoring

Lekken (3)

• Probleem: politiek assistent is altijd verdacht

www.chrisaalberts.nlSpindoctoring

Maatschappijleer (1)

• Gebrekkige kennis bij burgers over politiek• Beperkte consumptie van politieke informatie• Onvoldoende interesse om dit te veranderen

Spindoctoring• Effectieve manier om hiervan gebruik te maken• Vanuit politici werkt het niet altijd• Voor burgers levert het vaak slechte informatie

op

www.chrisaalberts.nlSpindoctoring

Maatschappijleer (2)

Essentiële vragen•Welke politieke informatie wordt er verspreid?•Waar komt die informatie vandaan? •Welke belangen spelen hierbij mee? •Wat weten we wel en wat niet?

www.chrisaalberts.nlSpindoctoring

Bron

Maarten Molenbeek & Chris Aalberts (2010): U draait en u bent niet eerlijk: spindoctoring in politiek Den Haag. Den Haag: SDU.

www.chrisaalberts.nlSpindoctoring