Kom verder. Saxion.

1

LWP Inleiding Mens en Arbeid

Sheets les 6.1.

Kom verder. Saxion.

2

‘zijn’ ‘doen’

Over identiteit, zelfkennis en zelfsturingLes 6 Inleiding Mens en Arbeid

Kom verder. Saxion.

3

Wie denk je dat je bent? 1) Noteer voor jezelf de

ingredienten van jouw ‘zelf’, van je identiteit: dus welke componenten bepalen jouw identiteit?

2) Op welke manier is de moderne tijd van invloed op het zelf/de identiteit van jou? Van anderen?

Kom verder. Saxion.

4

Wat is identiteit, of ‘het zelf’? • Wie ben je?

• Wat maakt dat je bent wie je bent?

• Ben of blijf je hetzelfde, of verander je juist?

• Wat is de rol van ‘de ander’ in het ontstaan van jouw zelf?

• Wat is de invloed van cultuur of de tijd waarin je leeft op je identiteit?

• Wat is de invloed van technologie op je ‘zelf’?

Kom verder. Saxion.

5

• Zelf is een veelgebruikt begrip: – ‘Ik was mezelf niet’– ‘Terug naar jezelf’– Jezelf (even) willen ‘verliezen’? Drank,

drugs, hobby?

• Maar….. wat betekent het? Waar zit het dan?– Denken? Gevoel? – Binnen in je? Je lichaam? – Heb je een soort vaste kern of pit? Een

‘echt’ zelf en/of een ‘aangepast’ zelf? – Vroeger: aanpassing sterker dan nu?

Minder strikte grenzen (= poreus) tussen openbaar en privé?

Kom verder. Saxion.

6

Zelf en Omgeving – Sociologie en ‘het zelf’: invloed van

de omgeving– Is de wereld en de cultuur waarin wij

nu leven meer een cultuur van zelfbepaling en eigen keuze dan 100 jaar geleden?

Anthony Giddens (socioloog): mens is in de tweede helft van de 20ste eeuw meer de regisseur van zijn eigen leven geworden.

Is dit waar? Voor iedereen? Ongelijkheid?

Anthony Giddens (socioloog): mens is in de tweede helft van de 20ste eeuw meer de regisseur van zijn eigen leven geworden.

Is dit waar? Voor iedereen? Ongelijkheid?

Kom verder. Saxion.

Goffman (socioloog): The presentation of self in everyday life• Mensen spelen rollen• ‘Backstage’ (bijv. thuis) ben je jezelf• Frontstage (bijv. op school, in werk)

speel je een rol, pas je je aan, draag je een masker, laat je een deel van jezelf zien.

Kom verder. Saxion.

‘zelf’ ‘rol’

Wanneer ben je écht jezelf?

Student

Kom verder. Saxion.

Ogen van de ander• Zijn niet altijd vrij van

verwachtingen of idealen, bijv. ouders.

• Ook: bron van liefde en steun• Anders-zijn (bijv. handicap of

huidskleur) kan leiden tot onzekerheid in zelf(beeld). Je wordt bekeken en kunt je niet of moeilijk spiegelen

aan de ander.

Kom verder. Saxion.

• ‘Zelf’ is product van cultuur:– Collectivistische culturen:

wij-cultuur, gemeenschap, gezin & familie, gedeelde moraal

– Individualistische culturen: ik-cultuur, zelfontplooiing, nadruk op eigen weg gaan

Andere tijden, andere zelven

Kom verder. Saxion.

11

Moderne tijd: grenzen worden vaag of poreus.

• Man-vrouw• Publiek-prive• Echt - fake?• Wie ben ik nu ‘écht’? Is nu

moeilijker te beantwoorden, o.a. door (social) media.

Kom verder. Saxion.

Opdracht voor les 62) Lees het artikel ‘Wat je doet ben jezelf’ van Jouke Post en geef van dit artikel aan:-wat volgens jou de kern of de strekking is-twee aspecten die je niet begrijpt of moeilijk vindt;

Kom verder. Saxion.

13

‘zijn’ ‘doen’

Is wat je doet (beroep) ook wat je bent?Les 6 Inleiding Mens en Arbeid

Kom verder. Saxion.

14

‘essentie’

‘existentie’

Artikel: Wat je doet ben je zelf 1: filosofie

Aangeboren, vaststaand, ziel

Aangeleerd, veranderlijk, constructie

Kom verder. Saxion.Zelf en de tijd »Renaissance (1350-1650):

• grote omslag in het denken over de mens; mens wordt het autonome middelpunt van het denken

»Verlichting (17e en 18e eeuw) • Descartes : cogito ergo sum: ik weet zeker

dat ik denk. Mens moet onafhankelijk van autoriteit, dogma en gezag leren denken

• Kant : heb de moed om je eigen verstand te gebruiken: sapere aude: durf te denken

Descartes Kant

Kom verder. Saxion.

Wat je doet ben jezelf?2. sociologie

• Wat is individualisering? – Identiteit is minder een vaststaand

gegeven– identiteit wordt steeds meer iets waar

je aan kunt en moet werken:– je kunt het leven leiden dat jij wilt en

dat bij jou past: • je hebt vrijheid van keuze• je geeft je leven op jouw (eigen) manier

vorm• identiteit is een constructie• Identiteit is veranderlijk en ‘vloeibaar’

16

Kom verder. Saxion.

• 1) Schrijf eens drie eigenschappen van jezelf op: kwaliteiten, gedrag

• 2) formuleer van deze eigenschappen het tegendeel.

• 3) kijk of je soms ook aspecten van het tegendeel ‘bent’ of ‘doet’

Wat je doet ben je zelf 3: psychologie

Kom verder. Saxion.

• Mensen hebben te maken met ‘vele anderen’, dat maakt dat ‘stemmen’ van anderen in hen leven

• ‘stemmen’ kunnen innerlijk tegenstrijdig zijn, omdat ze verschillende boodschappen bevatten

• Is de mens van binnen wel een eenheid en consistent, zoals bepaalde psychologen denken?

Wat je doet ben je zelf 3: psychologie

Kom verder. Saxion.

Meervoudige zelf • Je bent niet altijd een eenheid of

‘mooi samenhangend’• ‘Moderne mens’ hoeft niet

consistent en een eenheid te zijn:– je bent tegenstrijdig in je denken,

voelen en doen– ambivalentie (enerzijds, anderzijds)

en inconsistentie (geen samenhang) zijn ‘normaal’

Kom verder. Saxion.

Wat je doet ben jezelf? – Het zelf als object:

• mensen hebben een ware aard (essentie) en een (stabiele) persoonlijkheid : die kun je (laten) meten door middel van bijv. tests.

20

Kom verder. Saxion.

Wat je doet ben jezelf? – Het zelf als subject:

• Mens is een dynamisch wezen en kan wat van zijn leven maken (existentie). Deze stroming benadrukt groei, potentie, wording.

21

Kom verder. Saxion.

Wat je doet ben jezelf? – Het zelf als project:

• Mens is beide: zowel objectief (meetbaar, stabiel) als subjectief (dynamisch en veranderlijk).

• Identiteit is zowel aangeboren (nature) als verworven (nurture);

22

Kom verder. Saxion.

23

Identiteit als paradox : stabiel en veranderlijk

Kom verder. Saxion.

• http://www.npo.nl/3doc/11-08-2010/VPRO_1141355