1

Consequenties wijziging

Bouwbesluit per 1 januari 2015

Programma Daniëlle Dikhoff:

– Relevante wijzigingen Bouwbesluit

– Woningbouwconcepten

– Installatiegeluid

Gert Harm ten Bolscher:

– Specifieke aandachtspunten voor woningbouw

Pauze

Ton Glashorst:

– Specifieke aandachtspunten utiliteitsbouw

Maarten Ouwehand:

– Aantonen van energetische kwaliteit

Vragenronde

Afsluiting 3

4

Programma Daniëlle Dikhoff:

– Relevante wijzigingen Bouwbesluit

– Woningbouwconcepten

– Installatiegeluid

Gert Harm ten Bolscher:

– Specifieke aandachtspunten voor woningbouw

Pauze

Ton Glashorst:

– Specifieke aandachtspunten utiliteitsbouw

Maarten Ouwehand:

– Aantonen van energetische kwaliteit

Vragenronde

Afsluiting 5

Energieprestatie

6

7

Huidige EPC-eis EPC-eis per

1 jan 2015

Procentueel

Woonfunctie 0,6 0,4 - 30%

Bijeenkomstfunctie 2,0 1,1 - 45%

Celfunctie 1,8 1,0 - 44%

Gezondheidszorgfunctie

(met bedgebied)

2,6 1,8 - 31%

Gezondheidszorgfunctie

(overig)

1,0 0,8 - 20%

Kantoorfunctie 1,1 0,8 - 27%

Logiesfunctie (in een

logiesgebouw)

1,8 1,0 - 44%

Logiesfunctie (overig) 1,4 1,4 n.v.t.

Onderwijsfunctie 1,3 0,7 - 46%

Sportfunctie 1,8 0,9 - 50%

Winkelfunctie 2,6 1,7 - 35%

Stedenbouwkundig ontwerp & EPC-effect

8

- 0,10 0,0 + 0,10

Voorgvel N Voorgvel O

+ 0,06

Verkaveling / oriëntatie:

voorgevel N, O, Z, W

Bouwkundig ontwerp & EPC-effect

9

Isolatiewaarde:

Verhouding U-waarde / Rc-waarde

- 0,10 0,0 + 0,10

Glas% cf. BB Glas +50%

+ 0,05

- 0,10 0,0 + 0,10

Isolatie cf. BB Isolatie

verbeterd

- 0,05

Rc vloer 3,5 → 5,0 m2K/W

Rc gevel 4,5 → 6,0 m2K/W

Rc dak 6,0 → 7,5 m2K/W

Uraam 1,5 → 0,9 W/m2K

Udeur 1,65 → 1,0 W/m2K

10

Verhouding GO/verliesoppervlak

- Aantal verdiepingen: 1, 2, 3, 4

- Geometrie: tussen, hoek, vrijstaand

- Doorsnede: compact, sprongen/opbouw

- 0,10 0,0 + 0,10

Tussenwoning Hoekwoning

/ 2^1 kap

+ 0,03

11

- 0,10 0,0 + 0,10

Leidinglengten

forfaitair Kortere leidinglengte

- 0,02

- 0,10 0,0 + 0,10

Geen zonwering Zonwering Z

- 0,03

Ontwerp en uitvoering & EPC-effect

12

- 0,10 0,0 + 0,10

Forf.

koudebruggen

Koudebruggen

cf. SBR

- 0,07

Manchet met passing

aanbrengen

13

- 0,10 0,0 + 0,10

Forf.

luchtdichtheid Meetrapport

- 0,03

Manchet met passing

aanbrengen

Hoekwoning:

qv;10;spec 0,84 → 0,20

dm3/s per m2

Woningbouw concepten

Uitgangspunten

Tussenwoning

• Isolatie dichte geveldelen: variabel

• Uraam: 1,5 W/m2K (redelijke standaard)

• Geisoleerde deuren (U=1,65 W/m2K)

• Qv;10;spec: 0,4 dm3/s per m2

• Warmteopwekker: variabel

• Afgiftesysteem:

– Radiatoren (ltv)

– Vloerverwarming

• Ventilatiesysteem: variabel

• PV-panelen: 155 Wp/m2 (1,65 m2 per paneel)

15

Concept EPC 0,4 isolatie conform BB

Basis met C Basis met D L/W wp met D Bodem wp met D

Ruimteverwarming Hr107 Hr107 L/W wp W/W wp

Warmteafgifte Radiatoren ltv Radiatoren ltv Vloerverw. Vloerverw.

Tapwater Rend. > 80% Rend. > 80% L/W wp W/W wp

Douchepijp wtw Ja Ja Nee Nee

Ventilatiesysteem C: vraaggest.

met zr-roosters

D: met wtw en 2

zone CO2-sturing

D: met wtw en 2

zone CO2-sturing

D: met wtw en 2

zone CO2-sturing

Koeling Nee Nee Optie Ja

Pv 3 panelen 1 paneel 3 panelen Nee

EPC 0,38 0,39 0,40 0,36

Gasgebruik (m3/jr) 650 500 - -

Elektragebr. (kWh/jr) 2.350 2.950 5.100 4.850

Indicatie

meerkosten (€)

Referentie 1.400,- 8.300,- 10.000,-

16

Concept EPC 0,4 Isolatiewaardes beter dan Bouwbesluit

Bouwbesluit:

• Rc vloer: 3,5 m²K/W

• Rc gevel: 4,5 m²K/W

• Rc dak: 6,0 m²K/W

• Uraam: 1,5 W/m2K

• Udeur: 1,65 W/m2K

Beter dan Bouwbesluit:

• Rc vloer: 5,0 m²K/W

• Rc gevel: 6,0 m²K/W

• Rc dak: 7,5 m²K/W

• Uraam: 1,0 W/m2K

• Udeur: 1,0 W/m2K

17

Concept EPC 0,4 isolatie beter dan BB

Basis met C Basis met D L/W wp met D Bodem wp met D

Ruimteverwarming Hr107 Hr107 L/W wp W/W wp

Warmteafgifte Radiatoren ltv Radiatoren ltv Vloerverw. Vloerverw.

Tapwater Rend. > 80% Rend. > 80% L/W wp W/W wp

Douchepijp wtw Ja Ja Nee Nee

Ventilatiesysteem C: vraaggest.

met zr-roosters

D: met wtw en 2

zone CO2-sturing

D: met wtw en 2

zone CO2-sturing

D: met wtw en 2

zone CO2-sturing

Koeling Nee Nee Optie Ja

Pv 1 paneel Nee 3 panelen Nee

EPC 0,40 0,38 0,38 0,34

Gasgebruik (m3/jr) 570 430 - -

Elektragebr. (kWh/jr) 2.800 3.100 5.000 4.730

Indicatie

meerkosten (€)

3.800,- 5.500,- 12.800,- 14.000,-

18

Concept EPC 0 isolatie cf Bouwbesluit

Basis met C Basis met D L/W wp met D Bodem wp met D

Ruimteverwarming Hr107 Hr107 L/W wp W/W wp

Warmteafgifte Radiatoren ltv Radiatoren ltv Vloerverw. Vloerverw.

Tapwater Rend. > 80% Rend. > 80% L/W wp W/W wp

Douchepijp wtw Ja Ja Nee Nee

Ventilatiesysteem C: vraaggest.

met zr-roosters

D: met wtw en 2

zone CO2-sturing

D: met wtw en 2

zone CO2-sturing

D: met wtw en 2

zone CO2-sturing

Koeling Nee Nee Optie Ja

Pv 13 panelen 12 panelen 14 panelen 10 panelen

EPC 0,0 -0,02 -0,01 -0,02

Gasgebruik (m3/jr) 650 500 - -

Elektragebr. (kWh/jr) 100 470 2.600 2.600

Indicatie

meerkosten (€)

3.800,- 5.500,- 12.400,- 14.400,-

19

Concept Nul-op-de-Meter Isolatiewaardes beter dan Bouwbesluit

20

L/W wp L/W wp met zc Bodem wp

Ruimteverwarming L/W wp L/W wp W/W wp

Warmteafgifte Vloerverw. Vloerverw. Vloerverw.

Tapwater L/W wp L/W wp +

zonnecollector

W/W wp

Ventilatiesysteem D: met wtw en 2

zone CO2-sturing

D: met wtw en 2

zone CO2-sturing

D: met wtw en 2

zone CO2-sturing

Koeling Optie Optie Ja

Pv 21 panelen (35

m2)

18 panelen (30

m2)

18 panelen (30

m2)

EPC -0,45 -0,45 -0,45

Elektra (kWh/jr) - - -

Indicatie

meerkosten (€)

23.500,- 23.500,- 25.500,-

Handige vuistregels tussenwoning

• 1 pv-paneel EPC-reductie van circa 0,035

• Douchtepijp wtw ruim -1 pv-paneel

• Zonnecollector circa -3 pv-panelen

• Van HTV naar LTV -½ pv-paneel

• Van forfaitaire invoer lineaire warmteverliezen naar

SBR referentiedetails -1 tot 2 pv-panelen

• Ventilatiesysteem C met tijdsturing naar systeem

met CO2-sturing -½ pv-paneel

• Ventilatiesysteem D met wtw naar systeem met

2 zone CO2-sturing -½ pv-paneel

• Ongunstige oriëntatie woning +2 pv-panelen

21

Woongebouwen

22

Gestapelde woningen

EPC 0,4 voor voor gestapelde woningen:

• Woongebouwen: bij meer dan 5 bouwlagen wordt

dakvlak de beperkende factor voor de toepassing

van zonnepanelen

• Collectieve systemen voor verwarming scoren in

het algemeen minder goed in de EPC-systematiek

• Circulatieleiding van een collectieve installatie voor

warm tapwater geeft aanzienlijk warmteverlies

• Door de compacte vorm en aanwezigheid van

balkons en galerijen relatief gezien meer

glasoppervlak (isolatiewaarde ramen <<

isolatiewaarde geisoleerd geveldeel) 23

Voorbeeld EPC 0,40

24

Woongebouw Concept 1 - individuele ketel

Isolatie vloer Rc = 3,5 m2K/W

Isolatie gevel Rc = 4,5 m2K/W

Isolatie dak Rc = 6,0 m2K/W

Raam (glas + kozijn) Uw < 1,50 W/m2K (HR++)

Deur(en) Ud < 1,65 W/m2K

Infiltratie qv;10;spec = 0,42

Ruimteverwarming Hr107-ketel

Warmteafgifte Vloerverwarming

Tapwater Hr107-ketel, CW4,

rendement ≥ 80%

Douchegoot-wtw Nee

Ventilatiesysteem Balansventilatie met hr-wtw

Koeling Geen

Pv-systeem per app 2,4 panelen à 155 Wp/m2

24

Voorbeeld EPC 0,40

25

Woongebouw Concept 1 - individuele ketel Concept 2 - stadswarmte

Isolatie vloer Rc = 3,5 m2K/W Rc = 3,5 m2K/W

Isolatie gevel Rc = 4,5 m2K/W Rc = 4,5 m2K/W

Isolatie dak Rc = 6,0 m2K/W Rc = 6,0 m2K/W

Raam (glas + kozijn) Uw < 1,50 W/m2K (HR++) Uw < 1,50 W/m2K (HR++)

Deur(en) Ud < 1,65 W/m2K Ud < 1,65 W/m2K

Infiltratie qv;10;spec = 0,42 qv;10;spec = 0,42

Ruimteverwarming Hr107-ketel Stadswarmte

Warmteafgifte Vloerverwarming Vloerverwarming

Tapwater Hr107-ketel, CW4,

rendement ≥ 80%

Stadswarmte

Douchegoot-wtw Nee Nee

Ventilatiesysteem Balansventilatie met hr-wtw Balansventilatie met hr-wtw

Koeling Geen Geen

Pv-systeem per app 2,4 panelen à 155 Wp/m2 2,4 panelen à 155 Wp/m2

25

Installatiegeluid

Bouwbesluit-eis, artikel 3.9, lid 2

‘een mechanische voorziening voor luchtverversing,

warmteopwekking of warmteterugwinning heeft een niet hoger

geluidniveau (LI;A;k) in een verblijfsgebied veroorzaakt dan 30 dB(A)’

Installatiegeluid

27

• Bouwkundige aandachtpunten

– - Massa constructie ≥ 200 kg/m2

– - Omtimmering rondom de MV-unit

VG op zolder?

Installatiegeluid

28

• Installatietechnische aandachtpunten

– - Beperken kanalenweerstand

– - Akoestische slang

– - Inregelen

ISSO-rapport 111: Geluid van

individuele woninginstallaties

29

30

WTW-unit

op bouwmuur

monteren

Geluiddempende

slang minimaal 75 cm

Scherpe bochten

er uithalen

Beugels niet verankeren

aan dakelement

WTW-unit omkasten

Luchtsnelheid roosters,

kanalen en ventielen

≤ 3 m/s 30

Programma Daniëlle Dikhoff:

– Relevante wijzigingen Bouwbesluit

– Woningbouwconcepten

– Installatiegeluid

Gert Harm ten Bolscher:

– Specifieke aandachtspunten voor woningbouw

Pauze

Ton Glashorst:

– Specifieke aandachtspunten utiliteitsbouw

Maarten Ouwehand:

– Aantonen van energetische kwaliteit

Vragenronde

Afsluiting 31

Gewillige theorie en

weerbarstige praktijk

Gert Harm ten Bolscher

bolscher@dwa.nl

@GertHarmtB

33

De praktijk

• Energiegebruik hoger dan verwacht

• Comfortbeleving valt tegen

• Gebruikersgemak wordt niet ervaren

34

35

36

Gebruikersgedrag

37

Theoretisch energiegebruik

onzuinige woning

Theoretisch energiegebruik

zuinige woning

Praktisch energiegebruik

onzuinige woning

Praktisch energiegebruik

zuinige woning

Prebound effect

Rebound effect

Energiegebruik en vakmanschap

• Vakmanschap in conceptvorming,

ontwerp, realisatie en beheer bepaalt

energiegebruik

38

Oorzaken discomfort

39

Isolatiewaarde

40

Glas en discomfort

41

Bron: Isso 49 en 85

Contacttemperatuur vloer

• Discomfort door te lage of een te hoge

contacttemperatuur van de vloer

– Uitgangspunt: contacttemperatuur vloer

tussen de 19°C en 26°C

– Uitzonderingen:

o Badkamer

o Randzones?

• Vraag: contacttemperatuur vloer als er

geen warmtevraag meer is?

42

Verticale temperatuurgradiënt

• Discomfort door te grote verticale

temperatuurgradiënt door combinatie

van:

– Luchtsnelheid

– Inblaashoogte

– Temperatuur

43

(Dis)comfort?

44

Luchtsnelheid en luchttemperatuur

45

Effect kierdichtheid

46

Discomfort door lage

inblaastemperatuur

47

Ventilatiesystemen en comfort

• Bij natuurlijke toevoer: kans op

comfortklachten neemt toe bij lagere

buitentemperaturen

• Bij ventileren met (voor)verwarmde

lucht: kans op tochtklachten nihil (mits

systeem goed ontworpen en

gerealiseerd)

48

Natuurlijke toevoer

• Beperking discomfort

– Drukgeregelde roosters (verplaatst

ervaring discomfort naar lagere

buitentemperaturen)

– Koude toevoerlucht voorverwarmen

(energie-efficiëntie?)

– Ander type ventilatiesysteem: afzuiging

per ruimte en toevoer via roosters of

roosters en centrale ruimte

49

Binnenklimaatmetingen

• Vrijstaande woning, bouwjaar 2009

• Ventilatiesysteem: DVS-systeem van

Orcon (natuurlijke toevoer,

mechanische afvoer per ruimte en

CO2-sturing per ruimte of geclusterde

ruimtes)

•11-12-

2014

50

Roosters op begane grond open

(1.200 ppm)

•11-12-

2014

51

Roosters op begane grond

gesloten (1.200 ppm)

•11-12-

2014

52

53

Interactie isolatiewaarde, type

ventilatiesysteem en op te

stellen vermogen

Isolatiewaarde, ventilatiesysteem

en warmtepomp

• Isolatie basis:

– Rc: 3,5 (alle geveldelen)

– Uwindow : 1,7

• Isolatie verbeterd (cf. Bouwbesluit 2015):

• Isolatie goed:

– Rc: 6,5 (alle geveldelen)

– Uwindow : 1,0

54

Ventilatiesysteem

• Systeem C met ZR gevelroosters en

vraagsturing (op CO2-waarde)

• Balansventilatie met

warmteterugwinning

55

Uitwerking

Woning Dak

(m2)

Gevel

(m2)

Vloer

(m2)

Glas

(m2)

Inhoud

(m3

2^1-kap-

woning

74 127 57 22 420

56

EPC-effect

57

Benodigd vermogen

58

Meer-/minderkosten

59

Energiekosten

60

Woonlasten (over 30 jaar)

61

Woonlasten (over 15 jaar)

62

Conclusies

• Een energiezuinige woning vraagt

modelbewoners of een robuuste

woning

• Comfortbeleving in een energiezuinige

woning is aandachtspunt

– Ventilatiesysteem is ruggengraat

installatie

– Natuurlijke toevoer: helft van de

benodigde warmte gaat naar de vogels

• De gebruiker centraal! 63

Programma Daniëlle Dikhoff:

– Relevante wijzigingen Bouwbesluit

– Woningbouwconcepten

– Installatiegeluid

Gert Harm ten Bolscher:

– Specifieke aandachtspunten voor woningbouw

Pauze

Ton Glashorst:

– Specifieke aandachtspunten utiliteitsbouw

Maarten Ouwehand:

– Aantonen van energetische kwaliteit

Vragenronde

Afsluiting 64

Programma Daniëlle Dikhoff:

– Relevante wijzigingen Bouwbesluit

– Woningbouwconcepten

– Installatiegeluid

Gert Harm ten Bolscher:

– Specifieke aandachtspunten voor woningbouw

– Wijzigingen labelmethodiek

Pauze

Ton Glashorst:

– Specifieke aandachtspunten utiliteitsbouw

Maarten Ouwehand:

– Aantonen van energetische kwaliteit

Vragenronde

Afsluiting 65

Consequenties EPC voor

utiliteit

66

Kantoor School

met

sport

[Q/Q]

MFA

(bijeen-

komst)

Gezond-

heid niet

klinisch

Gezond-

heid

met bed

EPC

2014

1,10 1,00 2,00 1,00 2,60

EPC

2015

0,80 0,54 1,10 0,80 1,80

Aan-

scherping

27% 46% 45% 20% 31%

Hoe behalen we het resultaat

• Pv-panelen?

• Warmtepompen?

• Nog beter isoleren?

67

Kantoor gebouw klein,

inzet pv

68

EPC 2014 LWWP

2014

EPC 2015 LWWP ALL-

electric

EPC 1,1 0,81 0,80 0,80 0,68

CO2

[kg/m2a]

23,4 21,4 20,7 21,0 18,1

Invest.

[€/m2]

0 14,85 23,01 20,23 56,63

Eploit.

[€/m2]

0 -1,20 -1,04 -1,27 -1,78

Totaal 5

jaar [€/m2]

0 8,87 17,82 13,86 47,72

Totaal 10

jaar [€/m2]

0 2,88 12,63 7,50 38,82

Kantoor gebouw klein,

extra isoleren

69

EPC 2014 LWWP

2014

EPC 2015 LWWP ALL-

electric

EPC 1,10 0,81 0,80 0,80 0,68

CO2

[kg/m2a]

23,4 21,4 20,98 20,26 18,2

Invest.

[€/m2]

0 14,85 49,71 49,46 85,86

Eploit.

[€/m2]

0 -1,20 -1,14 -1,45 -1,92

Totaal 5

jaar [€/m2]

0 8,87 44,02 42,22 76,24

Totaal 10

jaar [€/m2]

0 2,88 38,32 34,99 66,63

Resultaat klein kantoor

• Extra isoleren is weinig zinvol

• Voor All-electric is de schaal te klein

• Beste optie: LWWP

• Meerinvestering 20 €/m2

• Meerkosten over 10 jaar: 7,5 €/m2

70

Kantoor gebouw middelgroot,

inzet pv

71

EPC 2014 LWWP

2014

EPC 2015 LWWP ALL-

electric

EPC 1,1 0,94 0,80 0,80 0,76

CO2

[kg/m2a]

24,33 21,00 17,54 18,02 17,22

Invest.

[€/m2]

0 12,73 31,25 25,18 54,87

Eploit.

[€/m2]

0 -0,53 -0,71 -0,93 -1,18

Totaal 5

jaar [€/m2]

0 10,09 27,67 20,53 48,98

Totaal 10

jaar [€/m2]

0 7,44 24,12 15,87 43,09

Kantoor gebouw middelgroot,

extra isoleren

72

EPC 2014 LWWP

2014

EPC 2015 LWWP ALL-

electric

EPC 1,10 0,81 0,80 0,80 0,74

CO2

[kg/m2a]

24,33 21,00 17,70 18,01 16,79

Invest.

[€/m2]

0 12,73 45,84 40,11 71,13

Eploit.

[€/m2]

0 -0,53 -0,79 -0,99 -1,25

Totaal 5

jaar [€/m2]

0 10,09 41,89 35,17 65,86

Totaal 10

jaar [€/m2]

0 7,44 37,93 30,24 58,59

Resultaat middelgroot kantoor

• Inzet op pv geeft beste resultaat

• Extra isoleren is weinig zinvol

• Voor All-electric is de schaal te klein

• Beste optie: LWWP

• Meerinvestering 25 €/m2

• Meerkosten over 10 jaar: 16 €/m2

73

School met sport, inzet pv

74

EPC 2014 Frise

Scholen

klasse B

EPC 2015 LWWP Bodem-

collector

EPC [Q/Q] 1,00 0,75 0,54 0,54 0,54

CO2

[kg/m2a]

31,50 24,69 16,05 17,28 16,39

Invest.

[€/m2]

0 14 42 44 61

Eploit.

[€/m2]

0 -1,60 -2,26 -2,57 -2,39

Totaal 5

jaar [€/m2]

0 6,03 30,67 31,41 48,86

Totaal 10

jaar [€/m2]

0 -1,97 19,35 18,52 36,90

School met sport, extra

isoleren

75

EPC 2014 Frise

Scholen

klasse B

EPC 2015 LWWP Bodem-

collector

EPC [Q/Q] 1,00 0,75 0,54 0,54 0,54

CO2

[kg/m2a]

31,50 24,69 16,39 17,37 17,71

Invest.

[€/m2]

0 14 63 66 84

Eploit.

[€/m2]

0 -1,60 -2,42 -2,67 -2,46

Totaal 5

jaar [€/m2]

0 6,03 51,22 52,91 71,52

Totaal 10

jaar [€/m2]

0 -1,97 39,11 39,55 59,21

Resultaat school met sport

• Inzet op pv geeft beste resultaat

• Extra isoleren is weinig zinvol

• Voor WKO is subsidie vereiste

• Beste optie: LWWP

• Meerinvestering 44 €/m2

• Meerkosten over 10 jaar: 18,5 €/m2

76

MFA

Referentie:

• Natuurlijke toetreding van

ventilatielucht

• Comfort is matig

• Bij toenemende isolatiegraad wordt

het discomfort groter; voor nieuwbouw

niet meer te adviseren

77

MFA, inzet pv

78

EPC 2014 LWWP EPC 2015 LWWP Bodem-

collector

EPC 1,91 1,22 1,10 1,10 1,08

CO2

[kg/m2a]

34,30 23,00 19,91 20,66 20,07

Invest.

[€/m2]

0 58 74 72 95

Eploit.

[€/m2]

0 -1,81 -1,87 -2,18 -2,19

Totaal 5

jaar [€/m2]

0 49 65 61 83

Totaal 10

jaar [€/m2]

0 40 55 50 72

MFA, extra isoleren

79

EPC 2014 LWWP EPC 2015 LWWP Bodem-

collector

EPC 1,91 1,22 1,10 1,10 1,04

CO2

[kg/m2a]

34,30 23,00 20,07 21,15 19,89

Invest.

[€/m2]

0 58 90 87 113

Eploit.

[€/m2]

0 -1,81 -2,00 -2,25 -2,46

Totaal 5

jaar [€/m2]

0 49 80 76 101

Totaal 10

jaar [€/m2]

0 40 70 65 89

Resultaat MFA

• Inzet op pv geeft beste resultaat

• Extra isoleren is weinig zinvol

• Voor WKO is subsidie vereiste

• Beste optie: LWWP

• Meerinvestering 44 €/m2

• Meerkosten over 10 jaar: 18,5 €/m2

80

Kansen en aandachtpunten

• Met de verminderde energievraag wordt

de inzet van lucht/water warmtepompen

steeds interessanter

• Hoog temperatuur koelen en

laagtemperatuur verwarmen is

randvoorwaarde

• All-air evt in combinatie BKA wordt

steeds aantrekkelijker

• Het gevelconcept en met name de

openingen wordt doorslaggevend 81

Programma Daniëlle Dikhoff:

– Relevante wijzigingen Bouwbesluit

– Woningbouwconcepten

– Installatiegeluid

Gert Harm ten Bolscher:

– Specifieke aandachtspunten voor woningbouw

– Wijzigingen labelmethodiek

Pauze

Ton Glashorst:

– Specifieke aandachtspunten utiliteitsbouw

Maarten Ouwehand:

– Aantonen van energetische kwaliteit

Vragenronde

Afsluiting 82

Infrarood

Koudebruggen gevel

Infrarood

•11-12-

2014

84

Koudebruggen (dak)constructie

Infrarood

•11-12-

2014

85

Koudebruggen constructie

Infrarood

•11-12-

2014

86

Koudebruggen dak

•11-12-

2014

87

Luchtdichtheid

Blowerdoor

•11-12-

2014

88

Luchtdichtheid

lekkages

•11-12-

2014

89

Luchtdichtheid

lekkages

•11-12-

2014

90

Luchtdichtheid

Lekkage zonneboiler

•11-12-

2014

91

Ventilatie

Debietmeting ventilatie

•11-12-

2014

92

Geluid

Geluidsmetingen vertrekken

Programma Daniëlle Dikhoff:

– Relevante wijzigingen Bouwbesluit

– Woningbouwconcepten

– Installatiegeluid

Gert Harm ten Bolscher:

– Specifieke aandachtspunten voor woningbouw

– Wijzigingen labelmethodiek

Pauze

Ton Glashorst:

– Specifieke aandachtspunten utiliteitsbouw

Maarten Ouwehand:

– Aantonen van energetische kwaliteit

Vragenronde

Afsluiting 93

•11-12-

2014 94

95

EPC-

Wijziging Bouwbesluit

De huidige vereiste minimale

isolatiewaarde van dichte geveldelen

bedraagt 3,5 m²K/W

Waar

Niet waar

96

Wijziging Bouwbesluit

Per 1 januari 2015 moet de

isolatiewaarde van dichte geveldelen

minimaal 5 m²K/W bedragen

Waar

Niet waar

97

Wijziging Bouwbesluit

De aangescherpte eis voor de

isolatiewaarde van dichte geveldelen geldt

alleen voor gebouwen met een woonfunctie

Waar

Niet waar

98

Aanscherping

energieprestatie-eisen

99

De aanscherping van de EPC geldt alleen

voor gebouwen met een woonfunctie

Waar

Niet waar

Aanscherping

energieprestatie-eisen

100

De aanscherping van de EPC betekent een

reductie in het verwachte gebouwgebonden

energiegebruik van circa 50% ten opzichte

van 2007

Waar

Niet waar

EPC 0,4 voor grondgebonden

woningen

Om aan de nieuwe EPC-eis te voldoen

kan bij een tussenwoning geen hr107-

ketel meer toegepast worden

Waar

Niet waar 101

EPC 0,4 voor grondgebonden

woningen

Om aan de nieuwe EPC-eis te voldoen kan

bij een vrijstaande woning ventilatiesysteem

type C niet meer toegepast worden

Waar

Niet waar 102

EPC 0,4 voor grondgebonden

woningen

Om de EPC van 0,4 voor woningen te

realiseren moeten altijd pv-panelen

toegepast worden

Waar

Niet waar 103

EPC 0,4 voor grondgebonden

woningen

De goedkoopste oplossing voor een

tussenwoning is 4-6 pv-panelen op een

EPC 0,6 woning

Waar

Niet waar 104

EPC 0,4 voor gestapelde

woningen

105

Bij meer dan 5 woonlagen wordt het

lastig om te voldoen aan de EPC-eis

Waar

Niet waar

Lager dan 0,4

106

Een EPC 0 woning is hetzelfde als een

nul-op-de-meter woning

Waar

Niet waar

Lager dan 0,4

Om een EPC 0 woning te realiseren kan

bij een vrijstaande woning geen hr107-

ketel meer toegepast worden

Waar

Niet waar 107

Lager dan 0,4

108

Een nul-op-de-meter woning heeft een

EPC van circa -0,4

Waar

Niet waar