5/16/2018 Ontsteking en Infectie - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/ontsteking-en-infectie 1/25

DE ONTSTEKINGSREACTIEen

INFECTIES

Matthias Steinebach

5/16/2018 Ontsteking en Infectie - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/ontsteking-en-infectie 2/25

Definitie

Een ontsteking is een reactie van hetlichaam ( of weefsel) op een schadelijkeprikkel. Deze schadelijke prikkel kan van

alles zijn: een (brand)wond, bacteriën endergelijke, een vreemd voorwerp,allergieën en auto-immuunziekten zoals

reuma.

5/16/2018 Ontsteking en Infectie - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/ontsteking-en-infectie 3/25

De verschijnselen

Een ontsteking is te herkennen aan vijfverschijnselen die altijd in meer of minderemate aanwezig zijn, onafhankelijk van deoorzaak

5/16/2018 Ontsteking en Infectie - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/ontsteking-en-infectie 4/25

 

Deze vijf verschijnselen zijn:

- ROODHEID (rubor)

- ZWELLING (tumor)

- WARMTE (calor)

- PIJN (dolor)

- GESTOORDE FUNCTIE (functio laesa)

5/16/2018 Ontsteking en Infectie - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/ontsteking-en-infectie 5/25

De oorzaak van een ontsteking kan bv eenbijensteek zijn. Hierdoor komen allerlei stoffenvrij zoals histamine, serotonine, bradykinine enprostaglandinen

5/16/2018 Ontsteking en Infectie - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/ontsteking-en-infectie 6/25

Dit heeft tot gevolg dat bloedvaten verwijden. Ergaat dus meer bloed naar toe. De huid wordtrood en voelt warm aan

5/16/2018 Ontsteking en Infectie - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/ontsteking-en-infectie 7/25

Een ander gevolg is dat bloedvaten gaan lekken. Erkomt meer vocht in de weefsels en ontstaat eenzwelling. Dit vocht bevat veel eiwitten en heet daaromeen exsudaat

5/16/2018 Ontsteking en Infectie - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/ontsteking-en-infectie 8/25

 

Door het vrijkomen van de stoffen wordenfagocyterende cellen uit het bloed aangetrokken.Ze dringen door middel van diapedese (metschijnvoetjes) door de wand van het bloedvatheen

5/16/2018 Ontsteking en Infectie - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/ontsteking-en-infectie 9/25

In het weefsel aangekomen zullen ze hetvreemde materiaal proberen te “fagocyteren” 

5/16/2018 Ontsteking en Infectie - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/ontsteking-en-infectie 10/25

Een ander gevolg is dat zenuwen door de vrijgekomenstoffen en de hogere druk in het weefsel geprikkeld

worden: PIJN. Als de ontsteking heftig is zal zelf hetkloppen van de slagaders door het gebied de pijntelkens doen toe- en afnemen: Het klopt als eenzwerende vinger

5/16/2018 Ontsteking en Infectie - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/ontsteking-en-infectie 11/25

Door verschillende factoren zal de functie vanhet ontstoken lichaamsdeel verminderd zijn :functio laesa. Een vernauwde luchtweg bij astmalaat minder lucht door, met een ontstokenmondholte is het minder makkelijk eten.

5/16/2018 Ontsteking en Infectie - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/ontsteking-en-infectie 12/25

  Er kunnen ook effecten “op afstand”

ontstaan: door stoffen via het bloed gaanelders ook “alarmbellen” rinkelen. 

- Het beenmerg reageert met hetaanmaken van extra witte bloedcellen

- De lever maakt C-reactive proteine

- In de hersenen wordt de thermostaatomhoog gedraaid: er ontstaat koorts

5/16/2018 Ontsteking en Infectie - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/ontsteking-en-infectie 13/25

Afhankelijk van de

plaats van hetontstekingsprocesworden verschillendetermen gebruikt. Een

ontsteking van deslijmvliezen heet een“catarre”. Is het de

neus dan zeggen wij

gewoon “snotteren” 

5/16/2018 Ontsteking en Infectie - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/ontsteking-en-infectie 14/25

Is het in de weefsels dan noemen we het eeninfiltraat. Het lichaam probeert de ontsteking opeen plaats te houden. Het voelt vast aan en degrens tussen rood en niet rood is duidelijk.

5/16/2018 Ontsteking en Infectie - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/ontsteking-en-infectie 15/25

Zijn de bacteriën aan de winnende hand danbreidt het ontstekingsproces zich uit: eenflegmone

5/16/2018 Ontsteking en Infectie - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/ontsteking-en-infectie 16/25

Door het heftige ontstekingsproces kan het weefselopgelost worden door de enzymen uit witte bloedcellenen bacteriën: Er ontstaat een holte gevuld met pus; eenabces. Pus bestaat uit vervloeid weefsel, dode en

levende bacteriën en witte bloedcellen

5/16/2018 Ontsteking en Infectie - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/ontsteking-en-infectie 17/25

Ontstaat de pus in een reeds bestaande holte

dan spreekt men van een empyeem; bv eenpleura-empyeem ook wel pleuritis genoemd

5/16/2018 Ontsteking en Infectie - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/ontsteking-en-infectie 18/25

Lymfangitis en lymfadenitis

Materiaal uit het ontstekingsgebied kan ook via de lymfvatende lymfknopen bereiken en hier ontstekingsverschijnselenveroorzaken: lymfangitis (lymfevatontsteking) enlymfadenitis (lymfknoopontsteking)

5/16/2018 Ontsteking en Infectie - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/ontsteking-en-infectie 19/25

Als bacteriën zich tijdelijk in het bloed komen

(bacteriëmie) en dan via het bloed verspreid worden dankunnen er metastatische abcessen ontstaan overal inhet lichaam bv in de long of de hersenen. Tijdens diebacteriëmie is er vaak hoge koorts. Ook als er abcessen

ontstaan is er koorts.

5/16/2018 Ontsteking en Infectie - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/ontsteking-en-infectie 20/25

  Een beruchte plek voor deze “uitzaaiingen” ishet beenmerg. Er ontstaat dan eenosteomyelitis. Deze geneest moeilijk en kanchronisch worden.

5/16/2018 Ontsteking en Infectie - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/ontsteking-en-infectie 21/25

SEPSIS

Als de weerstand van de zorgvrager heelslechts is kan het voorkomen dat bacteriënzich in het bloed vermenigvuldigen. In

deze toestand komen vele stoffen vrijwaardoor er heftige reacties komen in heelhet lichaam. Er is sprake van sepsis; eenlevensgevaarlijke toestand. Doorvaatverwijding is de patiënt rood en voeltzeer warm aan.

5/16/2018 Ontsteking en Infectie - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/ontsteking-en-infectie 22/25

m.o. dringen het

lichaam binnen Zeer lokale ontstekings-

reactie m.o. onmiddellijk 

onschadelijk gemaakt Ontstekingsreactie

beëindigt Genezing zonder

littekens 

m.o. niet direct on-

schadelijk gemaakt Isolatie van besmet

gebied: infiltraat m.o. binnen infiltraat

onschadelijk gemaakt zonder

weefsel verlies 

Geleidelijke resorptievan de afbraak-

producten 

Ontstekingsreactiewordt minder, infiltraat

verdwijnt 

Isolatie lukt niet direct,

uitbreiding in omgeving:

flegmone 

m.o. binnen flegmone

onschadelijk gemaakt,

zonder weefselverlies 

Vorming van een

infiltraat/flegmone  

m.o. onschadelijk gemaakt

ten koste van weefsel

verval: abces of empyeem 

Pus via huid of 

slijmvliezen naar buiten

afgevoerd 

Abcesholte wordt

gereinigd, vorming granulatieweefsel 

Genezing met

littekenvorming 

Pus via perforatie binnen het

lichaam afgevoerd peritonitis,

meningitis etc Genezing met litteken of 

letaal verloop (dodelijk) 

Levende m.o. en toxinen

bereiken de lymfebanen Lymfangitis of 

lymfadenitis>abcedering   Genezing

Levende m.o. bereiken

de bloedbaan

(bacteriaemie) 

m.o. binnen bloedbaan

onschadelijk gemaakt 

genezing 

m.o. worden met bloed in het lichaamverspreidt → metastatische abcessen 

Genezing of letaalverloop (dodelijk) 

m.o. vermenigvuldigen zich inde bloedbaan: = sepsis 

Genezing of Letaal verloop 

bacteriaemie 

5/16/2018 Ontsteking en Infectie - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/ontsteking-en-infectie 23/25

5/16/2018 Ontsteking en Infectie - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/ontsteking-en-infectie 24/25

Behandeling van ontstekingen eninfecties

De reactie van het lichaam moet ondersteundworden en eventueel aanwezige pus moetverwijderd worden

- rust van het ontstoken lichaamsdeel

- medicijnen (antibiotica)

- natte verbanden

- uitwendige warmte- verwijderend van pus door insnijden met

achterlaten van een drain

5/16/2018 Ontsteking en Infectie - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/ontsteking-en-infectie 25/25

EINDE