Post on 28-Mar-2016
description
pieter henketthe way i see it
jeroen krabbÉdum vivimus vivamus
van turner tot appeldans op de vulkaankunst en leven in derepubliek van weimar Uitgave van Museum de Fundatie Zwolle - mei 2013
Dit is een commerciële bijlage bij NRC Handelsblad
open!fundatie
1 juni
De eigen collectie van Museum de Fundatie kent vele grote namen uit
meer dan vier eeuwen kunstgeschiedenis. Begin 2010 was het museum
wereldnieuws met de ontdekking in de eigen collectie van het schilderij
De molen ‘Le blute-fin’ van Vincent van Gogh. Onder de titel ‘Van Turner
tot Appel’ is ter gelegenheid van de heropening een presentatie van
topstukken uit de eigen collectie samengesteld, met werken van schilders
als William Turner, Charles-François Daubigny, Vincent van Gogh,
Isaac Israëls, Piet Mondriaan, Francis Picabia, Franz Marc,
Constant Permeke, Gino Severini, Karel Appel en vele anderen.
William Turner, Wolken en water, ca. 1840, olieverf op doek, 32,2 x 49,1 cm
Claude Monet, Falaises près de Pourville, 1882, olieverf op doek, 60,4 x 80,9 cm
(Collectie Rijksmuseum Twenthe, Enschede) Karel Appel, Koning en de hofnar, 1962, olieverf op doek, 114 x 146 cm
Gino Severini, Stilleven met luit, 1920, tempera op doek, 63 x 99 cm Auguste Herbin, Le Canigou, 1913, olieverf op doek, 84 x 100 cm
Francis Picabia, Papillons, 1929, olieverf op doek, 115 x 88 cm
Franz Marc, De schepping van de paarden, 1913,
aquarel op papier, 45 x 40 cm
Paul Citroen, Zelfportret, 1914, olieverf op doek,
140,5 x 70,5 cm
Ossip Zadkine, Diana, 1939, iepenhout, h. 105 cm
Marino Marini, Portret van Igor Strawinsky,
ca. 1951, brons, h. 30 cm
Uit de beeldhouwkunstcollectie is werk
te zien van onder meer Edgar Degas,
Charles Despiau, Alexander Archipenko,
John Rädecker, Ossip Zadkine, Marino
Marini en Lynn Chadwick. De collectie
werd grotendeels bijeengebracht door
voormalig Boijmans-directeur Dirk
Hannema (1895-1984). Hannema ging in
1958 wonen op Kasteel het Nijenhuis,
tussen Heino en Wijhe, en stelde daar
zijn kunstcollectie open voor publiek. In
2005 kwam het museum in Zwolle erbij.
Tegenwoordig beheert de Fundatie
ook de kunstcollectie van de Provincie
Overijssel, met daarin de grootste
verzameling werken ter wereld van
Bauhaus-leerling en meesterportrettist
Paul Citroen.
De collectie van Museum de Fundatie
wordt voortdurend uitgebreid. Recente
aanwinsten zijn Devant la maison au toit
jaune van Marc Chagall en Tafel voor
de Ridders van de Wanhoop (VERZET)
van Jan Fabre.
Vincent van Gogh, De molen ‘Le blute-fin’, 1886,
olieverf op doek, 55,2 x 38 cm
Charles-François Daubigny, Landschap bij maanlicht, ca.1875, olieverf op paneel, 34 x 55,5 cm
Contrasten
Als één van de meest extraverte
gebouwen van Europa is het
vernieuwde Museum de Fundatie ook
in architectonische zin een belevenis
geworden, een confrontatie van oud
en nieuw die de collecties en
tentoonstellingen weerspiegelt. De
uitbreiding bovenop het voormalig
gerechtsgebouw is in 2010 ontworpen
door Hubert-Jan Henket (Bierman
Henket architecten). De opbouw is net
als de oorspronkelijke onderbouw in
twee richtingen symmetrisch, maar heeft
een vorm die enigszins lijkt op een
rugbybal. Samen vormen de twee totaal
verschillende volumes een nieuw
stedenbouwkundig geheel. Ook in het
interieur contrasteren twee opvattingen:
de klassieke aaneenschakeling van
rechthoekige museumzalen beneden,
versus de vloeiende open ruimtes in
het ellipsvormige volume erboven.
Vanuit een spectaculair atrium over de
hele hoogte van het gebouw, stijgt de
bezoeker op naar de 21e-eeuwse ‘wolk’
met zijn twee grote ovale zalen. Nergens
zijn rechte wanden om iets aan op te
hangen en dat is voor een museum heel
bijzonder. Het vraagt om onconventionele
tentoonstellingsconcepten. De opbouw is
beplakt met 55.000 wit-blauwe tegeltjes
in een amorfe structuur. Het zorgt voor
een diffuus spel van licht en kleur.
De ovaal speelt een spel met de lucht
en lijkt boven het oude 19e-eeuwse
pand te zweven.
‘Het OOG’, of ‘de Wolk’, dat is hoe Museum de Fundatie zelf de
ellipsvormige opbouw op het dak noemt. Maar nu al circuleren
er tal van andere bijnamen: ‘het ei’, ‘de ufo’, ‘de zeppelin’ of ‘het
ruimteschip’. Prinses Beatrix heropent op 31 mei het uitgebreide
Museum de Fundatie in Zwolle. De uitbreiding biedt plaats aan twee
tentoonstellingszalen met een gezamenlijk oppervlak van bijna
1000m2. Een groot ovaal raam geeft uitzicht op de historische
binnenstad. Ter gelegenheid van de opening zijn er drie exposities:
hedendaagse fotografie van Pieter Henket, Duitse avant-garde
kunst van begin 20e eeuw en een nieuwe serie schilderijen
van Jeroen Krabbé. Een selectie topwerken uit de eigen collectie
wordt gepresenteerd onder de titel ‘Van Turner tot Appel’.
artCloud
van turnertot appel
De Republiek van Weimar, gemarkeerd door enerzijds het einde
van de Eerste Wereldoorlog in 1918 en anderzijds de machts-
overname door Adolf Hitler in 1933, kent twee gezichten.
De periode geldt als een hoogtepunt van kunst en cultuur in
Duitsland, maar was ook een tijd van felle politieke strijd en
economisch verval. De tentoonstelling ‘Dans op de vulkaan’,
een samen werkingsproject met de Akademie der Künste in
Berlijn, laat zien hoe Duitse kunstenaars deze merkwaardige
tegenstelling verbeeldden en becommentarieerden.
Terwijl Berlijn het toneel was van hevige
straatgevechten tussen de verschillende
politieke kampen, werd in 1919 in het
betrekkelijk rustige Weimar de basis
gelegd voor de eerste democratische
regering in de geschiedenis van
Duitsland. In de jaren erna stuwde de
avant-garde in het bruisende Berlijn
het modernisme in al haar vormen op.
Achter de façades woonde echter een volk
dat gedesillusioneerd en ontworteld van
de slagvelden van de Eerste Wereldoorlog
was teruggekeerd. Bij het witte licht van
de schijnwerpers kleurden de schaduwen
diep zwart.
‘Dans op de Vulkaan’ toont topstukken
van onder anderen Käthe Kollwitz,
Lovis Corinth, Max Beckmann, Otto Dix
en George Grosz. Drie hoofdthema’s
vertellen het indringende verhaal van een
land in verwarring. ‘Het grauwe
Henket wordt wel vergeleken met Anton
Corbijn. Niet zozeer vanwege de foto’s
zelf, die een heel andere sfeer ademen,
als wel vanwege de beeldbepalende
betekenis van zijn werk voor de tijd
van nu. Zoals Corbijn met zijn beroemde
foto’s van U2 en andere sterren de
essentie van de jaren negentig wist te
vangen, zo creëert Henket het typerende
tijdsbeeld van de huidige celebrities.
Door de stilering van zijn onderwerpen,
gecombineerd met de manier waarop
hij in zijn foto’s licht en kleur mengt,
beweegt Henket zich tegelijkertijd op
het gebied van de schilderkunst. Hij
refereert daarmee op subtiele wijze aan
de Hollandse meesters uit de 17e eeuw,
die hij als geboren Nederlander zo
goed kent.
In een tijd dat elke telefoon ook een
fotocamera is, waarmee het leven met
een simpele druk op de knop kan worden
vastgelegd, heeft Henket zich juist
toegelegd op de manipulatie van de
werkelijkheid. Henket regisseert en
ensceneert. Op de tentoonstelling in
Museum de Fundatie wordt dit gegeven
geïllustreerd aan de hand van zijn
‘Interrogation Project’ en ‘The Wait’.
Het ‘Interogation Project‘ is een serie
foto’s waarvoor hij bekende acteurs en
actrices voor zijn camera haalde en hen
zogenaamd beschuldigde van een
misdaad die ze niet hadden begaan.
De verschillende reacties op de
beschuldiging werden een staalkaart
van menselijke emotie. Met ‘The Wait’,
speciaal gemaakt voor deze tentoon-
stelling, vertaalde hij datzelfde gegeven
naar het bewegende beeld van de film.
Vanuit een vast camera standpunt filmde
hij acht Nederlandse topacteurs, onder
wie Halina Reijn, Tygo Gernandt en
Arjan Ederveen, die in een kale en kille
politiecel twee uur lang wachten op de
terugkeer van hun ondervragers.
Courtesy Flatland Gallery
Amsterdam/Parijs
1 juni t/m 17 noVember 2013
1 juni t/m 15 september 2013
Fotograaf Pieter Henket vertrok als 19-jarige naar New York
en verwierf in 2008 wereldwijd faam met zijn foto voor de
cover van het debuutalbum van Lady Gaga. Inmiddels is hij
een veelgevraagde fotograaf met werk in Harper’s Bazaar,
Esquire en Vogue. In Museum de Fundatie krijgt hij zijn
eerste solotentoonstelling, nadat afzonderlijke werken
eerder werden getoond in onder andere het Metropolitan
Museum in New York.
pieter Henket
tHe way i see it
naoorlogse bestaan versus de golden
twenties’ brengt de ongekende uitbarsting
aan vormen en stijlen in beeld, waarmee
de avant-garde probeerde de trauma’s van
de recente geschiedenis te verwerken en
vat te krijgen op het optimistische en
bruisende moderne leven met al zijn
beloftes voor een betere toekomst. ‘Het
grotestadsleven in Berlijn’ gaat over het
dagelijkse leven in de metropool Berlijn,
waar de pijnlijke spagaat van het Duitse
volk het meest zichtbaar en voelbaar was.
‘Een blik vooruit en terug’ maakt de
onvermijdelijke doorwerking van de
verloren oorlog duidelijk, waarbij de
droom van een ideale wereld omsloeg
in zijn tegendeel. De harde realiteit van
het nietsontziende nazisme van Hitler
en de zijnen betekende feitelijk het einde
van de republiek en stelde een nieuw
drama in het verschiet.
kunst en leVen in de republiek Van weimar
dans op de Vulkaan
Pieter Henket, Saint Fabrizio, New York City, 2012. Käthe Kollwitz, Gedenkblatt für Karl Liebknecht, 1919/20, houtsnede, 44,2 x 57,2 cm,
kunstcollectie Akademie der Künste, Berlijn
Pieter Henket, Louis (left), Louis (right), 2011.
Pieter Henket, Pierre Hotel, New York City, 2007.
George Grosz, Walzertraum, 1921, blad XIII uit de map:
ECCE HOMO, Malik-Verlag Berlijn, 1922/23, offset,
35 x 26 cm, kunstcollectie Akademie der Künste, Berlijn
Klaus Wittkugel, Waschkaue, 1931, foto, 30 x 24 cm,
kunstcollectie Akademie der Künste, Berlijn
Gerd Arntz, Drei Figuren, 1931, olieverf op doek,
100 x 80 cm, collectie Von der Heydt-Museum, Wuppertal
George Grosz, Der Agitator, 1928, olieverf op doek,
108 x 81 cm, collectie Stedelijk Museum,
Amsterdam
Pieter Henket, Mau Mau, New York City, 2009.
Pieter Henket, The Fame, New York City, 2008.
John Heartfield, Die Rationalisierung marschiert, Maschinenmensch im Eilmarsch,
1926/27, fotomontage, 32 x 23,5 cm, kunstcollectie Akademie der Künste, Berlijn
Ruim 60.000 mensen brachten inmiddels
een bezoek aan de volledig vernieuwde
beeldentuin. Speciaal voor de heropening
werd de collectie beelden van Museum
de Fundatie en de Provincie Overijssel
uitgebreid met een genereus bruikleen
van ruim veertig werken uit de collectie
van Beelden aan Zee in Scheveningen.
In deze door Theo en Lida Scholten
bijeengebrachte collectie staat het
‘mensbeeld’ centraal. De presentatie
rond het Nijenhuis geeft een boeiende
doorsnede van de moderne
beeldhouwkunst uit de 20e en 21e eeuw.
Er is werk te zien van beeldhouwers als
Andreu Alfaro, Karel Appel, Kenneth
Armitage, Frode Bolhuis, Jan Bronner,
Pino Castagna, Tom Claassen, Eugène
Dodeigne, Pjotr Müller, Mario Negri,
Charlotte van Pallandt, Han Wezelaar
en de Zhou Brothers. Echte blikvangers
zijn de metershoge beelden van
Heringa/Van Kalsbeek, Ronald A.
Westerhuis en David Bade, die werden
aangekocht in samenwerking met
Mojo Concerts. Elk jaar verhuist één
of meer van deze beelden tijdelijk
naar het bekende Lowlands Festival in
Biddinghuizen. Kasteel het Nijenhuis
heeft met Hannema’s een uitstekend
museumcafé en de honderd witte
zwerfstoeltjes maken de beeldentuin
bovendien dé plek voor een
zomerse picknick.
Tot en met 25 augustus is
in Kasteel het Nijenhuis de
tentoonstelling ‘Hieron Pessers –
Dolce Vita’ te zien. Met 24
monumentale werken wordt
voor het eerst een overzicht
gepresenteerd van het oeuvre
van de in 2004 overleden
kunstenaar Hieron Pessers.
Op nog geen vijftien kilometer van Zwolle ligt het Kasteel het
Nijenhuis, een havezate die tot 1984 werd bewoond door Dirk
Hannema, de grondlegger van Museum de Fundatie en voormalig
directeur van het Rotterdamse Museum Boijmans. Naast het
paleis in Zwolle is het kasteel de tweede locatie van Museum
de Fundatie. Het toont delen van de collectie en wisselexposities
in een volstrekt unieke en sfeervolle setting. In het voorjaar van
2012 werd hier de nieuwe beeldentuin van het kasteel geopend,
één van de grootste en meest bijzondere beeldentuinen van
Nederland.
Kasteel het Nijenhuis en de beeldentuin
‘Dum Vivimus Vivamus’, oftewel ‘Laat
ons leven zolang we leven’, was de
spreuk die Jeroen Krabbé van zijn
ouders meekreeg en die onder zijn
geboorte aankondiging staat. Het (van
oorsprong Epicurische) motto mag
gezien worden als een aansporing om
iets van het leven te maken en er
tegelijkertijd van te genieten. Als
tekenleraar en geboren didacticus
hechtte Maarten Krabbé grote waarde
aan de verbeeldings kracht van
kinderen, die juist in die jaren ook
door de Cobra-kunstenaars
werd gepropageerd. Met zijn
zelfbedachte lesmethode,
gestoeld op vrijheid,
fantasie en experi menteer-
lust was Krabbé sr. een
vernieuwer van het
naoorlogse tekenonderwijs
in Nederland en vormde hij
en passant de artistieke
persoonlijkheid van zijn
zoon, die zich maar al te
graag opwierp als
proefkonijn. Voor zijn
recente serie schilderijen
greep Krabbé deels terug
op de experimentele
technieken die hij leerde
van zijn vader, maar die hij
sinds zijn kinderjaren
eigenlijk nooit meer had
toegepast. In sommige
gevallen werkte de techniek echter niet
in olieverf en moest hij het effect ervan
op een andere manier zien te bereiken.
Zo werd de schilder, opgeleid aan de
Rijksakademie van Beeldende Kunsten
in Amsterdam, geprikkeld om opnieuw
het experiment aan te gaan. Tijdens dit
proces van terugkijken en herontdekken
werd Krabbé overvallen door emotie: het
in essentie beklemmende gevoel van
alleen te zijn en de sensatie dat door de
kracht van de verbeelding dat isolement
kan worden doorbroken.
jeroen krabbé‘dum ViVimus ViVamus’
1 juni t/m 17 noVember 2013
De tekeningen die Jeroen Krabbé als kind tussen 1947 en
1958 maakte, werden door zijn vader zorgvuldig bewaard.
Meer dan een halve eeuw later gebruikte Krabbé de
kindertekeningen als uitgangspunt van een serie zeer
persoonlijke schilderijen. Hij combineerde de ongebreidelde
fantasie van toen met de volwassen visie van nu. De doeken
vertellen op caleidoscopische wijze het verhaal van een
onvermijdelijk kunstenaarschap. Jeroen Krabbé, Papa - 23.11.1948, 2011-2012, gemengde techniek, 189 x 147 cm
Jeroen Krabbé, Uilenboom - februari 1955, 2011-2012,
gemengde techniek, 189 x 147 cm
Afgebeeld vlnr werk van Hieron Pessers, Bé Thoden van Velzen, Steef Roothaan, Pino Castagna en David Bade.
Jeroen Krabbé - Chagall-vis - 1955, 2011-2012, gemengde techniek, 189 x 147 cm
Colofon
Redactie Museum de Fundatie | Fotografie Pedro Sluiter, Hans Westerink, R. Klein Gotink, Benno Slijkhuis, Museum de Fundatie |
Ontwerp STUNNED Communicatie en Vorm | Met dank aan Zwolle Marketing Van de werken van beeldende kunstenaars aangesloten bij een
CISAC-organisatie zijn de publicatierechten geregeld met Pictoright te Amsterdam, © c/o Pictoright Amsterdam 2013. Museum de Fundatie heeft
er naar gestreefd de rechten van de illustraties volgens wettelijke bepalingen te regelen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te
kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot ons wenden.
Deze bijlage is een uitgave van Museum de Fundatie. De inhoud van deze bijlage valt niet onder redactionele verantwoordelijkheid van NRC Handelsblad.
Museum de Fundatie
Paleis a/d Blijmarkt
Blijmarkt 20
8011 NE Zwolle
T: 0572-388188
Kasteel het Nijenhuis
‘t Nijenhuis 10, 8131 RD Heino/Wijhe
T: 0572-388188
info@museumdefundatie.nl
www.museumdefundatie.nl
Museum de Fundatie wordt ondersteund door:
O.DE LEEUW GROEP
Een prachtige middeleeuwse binnenstad met een ruim winkelaanbod,
uitstekende hotels, restaurants en internationaal aansprekende culturele
voorzieningen. Zwolle heeft alles wat je van een eigentijdse stad
verwacht, zonder dat de intimiteit van het verleden verloren is gegaan.
De historische Hanzestad ademt een en al sfeer uit. De karakteristieke gevels,
de verdedigingsmuur, de Sassenpoort, de Peperbus en de stervormige
stadsgracht zijn de publiekstrekkers bij uitstek. De vele straten en steegjes
met verrassend leuke winkels zorgen er voor dat je altijd slaagt tijdens een
dagje shoppen. De stad Zwolle biedt je verder een veelzijdig en hoogstaand
culinair aanbod. Met een verscheidenheid aan internationale keukens en
maar liefst 5 Michelinsterren binnen haar stadsgrenzen is Zwolle met recht
een culinaire hotspot te noemen. Dit alles gecombineerd met een levendig
cultureel- en evenementenaanbod. Naast de heropening van het spectaculair
uitgebreide Museum de Fundatie opent medio juli ‘Waanders in de Broeren’
in de 15e eeuwse Broerenkerk; ruim 1500 m2 aan boeken, muziek, kunst
en andere artikelen. Onder de noemer Zwolle Unlimited biedt de stad in het
weekend van 31 mei t/m 2 juni een scala aan culturele
activiteiten: straattheater, verhalenvertellers,
boekenmarkt, een wijnfestival en veel meer.
Aanvullende informatie: www.vvvzwolle.nl
Zwolle, dynamisChe nieuwe hanZestad
open!fundatie
1 juni