Erfgoedwet zonder instandhoudingsplicht

KNOBDen Haag, 9 januari 2014

Leonard de WitHoofd afdeling Strategie en Internationaal Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

Meervoudige aanleiding

Nieuwe OmgevingswetMuseumbrief

2

Doelstelling: lees de considerans ‘Alzo wij in overweging genomen hebben:

1.Verschillende wetten voor de bescherming van het roerende en onroerende erfgoed integreren, uniformeren (waar mogelijk) én vereenvoudigen2.Erfgoedcollecties in publiek bezit beter beschermen3.Vormgeven sturingsrelatie met Rijksmusea4.Modernisering kwaliteitszorg in de archeologie

3

Wetten en regels die worden vervangen

1. Monumentenwet 19882. Wet verzelfstandiging rijksmuseale diensten3. Wet tot behoud van cultuurbezit4. Wet tot teruggave cultuurgoederen uit bezet gebied5. Uitvoeringswet UNESCO-verdrag 19706. Regeling materieel beheer museale voorwerpen

4

Planning: tamelijk ambitieus

5

Waar staan we nu?

Wetsvoorstel is ingediend op 11 december 2014.Kamerleden hebben tot 23 februari de tijd om vragen in te dienen. Daarna schriftelijke en mondelinge behandeling van het wetsvoorstel.

6

Dus: wel ambities voor de monumentenzorg, maar niet zo zeer in relatie tot de Erfgoedwet

Anders dan bij de totstandkoming van de Monumentenwet 1961 en de Monumentenwet 1988 is de discussie over de mogelijkheid van een instandhoudingsplicht (nog) niet gevoerd.

Discussie is mogelijk over:•Validiteit van de argumenten uit 50-er en 80-er jaren om af te zien van instandhoudingplicht•Nut- en noodzaak van instrument vandaag de dag, gelet op: 1. terugdringen van restauratieachterstand, 2. de aard van de problemen (leegstand, herbestemming), 3. recente jurisprudentie (Vlodrop en Wageningen)

7

Wageningen, GrebbedijkMogelijkheden voor gemeenten om op te treden tegen zowel passief als actief verwaarlozen via dwangsom.Kaders vanuit de jurisprudentie:-Wacht niet te lang-Omschrijf de specifieke maatregelen die nodig zijn (en overvraag daarbij niet)

8

St Ludwig, Vlodrop

Brief van minister Bussemaker aan de Tweede Kamer (18-11-14)In antwoord op een brief van Cuypersgenootschap over sloopvergunning klooster doet zij uitspraken die te relateren zijn aan een instandhoudingsplicht.-Casus Vlodrop is uniek (geen ongewenst precedent);-Gemeenten kunnen optreden tegen verwaarlozing;-Beschikbare instrumenten t.a.v. sloop en herstel van monumenten voldoen;- Geen aanleiding om stelsel te wijzigen.

9

10

Conclusies

1.Discussie over instandhoudingsplicht komt laat op gang.2.Het is de vraag of de argumenten van de wetgever van de Monumentenwet ‘61 en ‘88 om géén instandhoudingsplicht in te voeren nog valide zijn.3.Er zijn wel andere argumenten om dit nu niet te doen.4.Belangrijkste argument is de recent ontstane jurisprudentie.5.De minister heeft al wel een standpunt ingenomen.

11