Monitoringactie over 2009Kees Versluijs, Jaap Bogte, Huub van den Broek

2Monitoringactie over 2009 | Kees Versluijs, Jaap Bogte, Huub van den Broek

Waarom monitoring ?

Bodem-beleid

Worden de doelstellingen gehaald ?

Monitoring strategieBewerken

gegevens

Rapportage en evaluatie

Formuleren doelstellingen

BeleidscyclusBodemkwaliteitsbeleid

Verzamelen gegevens

- Vaststellen te monitoren doelstellingen- Opstellen indicatoren

- Organisatie database systemen (GLOBIS, BISsen) - Standaardisatie UBIs, onderzoeksprotocollen- Uitwisselingsprotocollen SIKB

- Monitoring actie- Opstellen LDB- Opbouw kostendatabase- Opbouw Stoffen database

- Figurengenerator- Kosten model- Model doorstroming bij onderzoek- Karakteristieke risiconiveaus- Geografische analyse

- Jaarrapportage - MKBA- Budgetverdeling- Milieubalans- Communicatie MNC- Scenario’s haalbaarheid doelstellingen- Inschattingen potentieel voor stagnatie (gebieds-inrichting, pijpleiding-straten, kwaliteit leefomgeving, vastgoed-waarde)

- Maatschappelijk belang, relevantie- Politieke, economische, technische haalbaarheid

- Beleidsnotities, regelingen, wetten- Verantwoordelijke partijen .

- Prioriteiten, - Budgetten, - Mijlpalen, - Communicatie,-Differentiatie

3Monitoringactie over 2009 | Kees Versluijs, Jaap Bogte, Huub van den Broek

Algemene opzet monitoringactie

• Cursus

• Controle van de gegevens

• Proefdraai na cursus / zonodig overleg over wijze aanlevering

• Laatste controles en levering uiterlijk 15 januari 2010 aan RIVM: Kees.Versluijs@RIVM.NL of Jaap.Bogte@RIVM.NL

• Monitoring gegevens + ingevulde enquête

4Monitoringactie over 2009 | Kees Versluijs, Jaap Bogte, Huub van den Broek

Monitoringgegevens

• Omschrijving indicatoren zie: Handboek Informatiebeheer bodem http://www.bodemloket.info/handboek

• Wijziging ten opzichte van 2008:

• Toevoeging soorten risico (humaan, verspreiding, ecologisch)

• Wijziging in coderingen

5Monitoringactie over 2009 | Kees Versluijs, Jaap Bogte, Huub van den Broek

Aanlevering monitorringgegevens met XML en Excel-file MonRap

• SIKB-Monitoring.XML bevat alle voor monitoring benodigde gegevens op locatieniveau

• De Excel-file MonRap.XLS bevat de tellingen voor de monitoringresultaten weergegeven in draaitabellen - voor eigen controle

6Monitoringactie over 2009 | Kees Versluijs, Jaap Bogte, Huub van den Broek

Hoe passen de verschillende onderdelen in het proces ?

• LIB controle tool > vóór aanmaak XML• XML-files > aanlevering• LIB-rapportage tool / MonRap > controle

tellingen en evt. aanpassingen

• Indicatorenoverzicht > Jaarverslag• Enquête, voorbeeldlocaties > Jaarverslag

• Figurengenerator > Bestuursrapportage

7Monitoringactie over 2009 | Kees Versluijs, Jaap Bogte, Huub van den Broek

Werkproces bij BO: inventarisatie, onderzoek, sanering, nazorg

Gbis db systeem (Globis en BIS met monitoring-functie)

Landelijk overzicht van indicatoren door RIVM

Data

Landelijk jaarverslag 2009

voor de Tweede Kamer

8Monitoringactie over 2009 | Kees Versluijs, Jaap Bogte, Huub van den Broek

Werkproces bij BO: inventarisatie, onderzoek, sanering, nazorg

Gbis db systeem (Globis en BIS met monitoring-functie)

LIB rapportagetool

MonRap excel file met data voor uitslag indicatoren per BO en draaitabellen

Landelijk overzicht van indicatoren door RIVM

Data

XML-

file

TXT-

files

Indi-

catoren

Landelijk jaarverslag 2009

voor de Tweede Kamer

9Monitoringactie over 2009 | Kees Versluijs, Jaap Bogte, Huub van den Broek

Werkproces bij BO: inventarisatie, onderzoek, sanering, nazorg

Gbis db systeem (Globis en BIS met monitoring-functie)

LIB rapportagetool

MonRap excel file met data voor uitslag indicatoren per BO en draaitabellen

Landelijk overzicht van indicatoren door RIVM

Data

XML-

file

TXT-

files

Indi-

catoren

LIB-controle tool (webservice)

Landelijk jaarverslag 2008

voor de Tweede Kamer

Errors, warnings

10Monitoringactie over 2009 | Kees Versluijs, Jaap Bogte, Huub van den Broek

Werkproces bij BO: inventarisatie, onderzoek, sanering, nazorg

Gbis db systeem (Globis en BIS met monitoring-functie)

LIB rapportagetool

MonRap excel file met data voor uitslag indicatoren per BO en draaitabellen

Figurengenerator Bestuursverslag van BO aan VROM/Bodem+

Tijdreeksen met data van voorgaande jaren

Landelijk overzicht van indicatoren door RIVM

Bestuurs-verslagen

van BO

Data

XML-

file

TXT-

files

Indi-

catoren

Lijst 2009

Files 2000-8

Excel-

figuren

LIB-controle tool (webservice)

Landelijk jaarverslag 2009

voor de Tweede Kamer

Errors, warnings

11Monitoringactie over 2009 | Kees Versluijs, Jaap Bogte, Huub van den Broek

Werkproces bij BO: inventarisatie, onderzoek, sanering, nazorg

Gbis db systeem (Globis en BIS met monitoring-functie)

LIB rapportagetool

MonRap excel file met data voor uitslag indicatoren per BO en draaitabellen

Figurengenerator Bestuursverslag van BO aan VROM/Bodem+

Tijdreeksen met data van voorgaande jaren

Landelijk overzicht van indicatoren door RIVM

Bestuurs-verslagen

van BO

Data

XML-

file

TXT-

files

Indi-

catoren

Lijst 2009

Files 2000-8

Excel-

figuren

LIB-controle tool (webservice)

Landelijk jaarverslag 2008

voor de Tweede Kamer

Errors, warnings

Op basis van vroeger vastgelegde monitoringgegevens

Op basis van actuele gegevens in GBIS

2000-2008: Bewaarde invultabellen en

indicatorenlijsten2000-2008:

Actueel aangemaakte

indicatorenlijst, MonRap

12Monitoringactie over 2009 | Kees Versluijs, Jaap Bogte, Huub van den Broek

Wie voeren de verschillende acties uit ?

• Coördinatie LIB / Bodem+ /TAUW• Inhoudelijke aansturing Werkgroep monitoring

• Acties Bodem+: Actualisatie en afstemmen info-systemen, uitwisselingsprotocollen, LIB-controletool

• Acties RIVM: verzamelen, globale controle, verwerken monitoringgegevens tot tabellen, figuren, kaarten, analyse

• Acties Tauw: Hoofdtekst jaarverslag, teksten voorbeeldlocaties

• Acties RIVM: Eindredactie, opmaak, foto’s, aanvullende teksten

13Monitoringactie over 2009 | Kees Versluijs, Jaap Bogte, Huub van den Broek

Verwerking gegevens door RIVM

• Kerngegevens naar VROM februari 2010

• Totaal overzicht indicatoren voor Jaarverslag

• Aanvullingen

• uit enquête (BUS, trends)

• GIS-analyse (zie Jv2008 blz.32)

• stand van zaken werkvoorraad (zie Jv2008 blz. 40)

• evt. kosten-baten balans voor 2009 (als MKBA)

•

14Monitoringactie over 2009 | Kees Versluijs, Jaap Bogte, Huub van den Broek

Stand van zaken werkvoorraad, Jv2008Tabel 3.4: Het Landsdekkend beeld, de nulmeting van de werkvoorraad in 2004 en de actuele werkvoorraad (eind 2008)

Landsdekkend beeld en werkvoorraad bodemverontreiniging

Aantal locaties

Landsdekkend beeld 2004 615000Door toetsingscommissie niet opgenomen in werkvoorraad

- 190000

Totale werkvoorraad (nulmeting 2004) 425000

Voortgang werkvoorraad Aantal locatiesAfgevoerd uit werkvoorraad - situatie eind 2008 160.000

Categorieën vervallen na steekproefonderzoek 130.000

Voldoende onderzocht, gesaneerd, nazorg afgerond 30.000

Werkvoorraad eind 2008 265.000

Verdachte locaties 186.500

Lopend onderzoek 68.000

Lopende saneringen en nazorg 10.500

Totaal 425.000 425.000

15Monitoringactie over 2009 | Kees Versluijs, Jaap Bogte, Huub van den Broek

Figuur Voortgang ten opzichte werkvoorraad

Landsdekkend beeld en werkvoorraad bodemverontreiniging - situatie eind 2008(aantal locaties = 615.000)

Afgevoerd uit werkvoorraad(categorieën vervallen na

steekproefonderzoek) 21%

Afgevoerd uit werkvoorraad(voldoende onderzocht,

gesaneerd, nazorg afgerond)

5%

Werkvoorraad(verdachte locaties)

30%

Werkvoorraad(lopend onderzoek)

11%

Werkvoorraad(lopende saneringen en

nazorg)2%

Door toetsingscommissie niet opgenomen in

werkvoorraad31%

16Monitoringactie over 2009 | Kees Versluijs, Jaap Bogte, Huub van den Broek

Figuur Bodemsanering en bodemgebruik (GIS-analyse)

Verdeling van gesaneerde locaties over bodemgebruiksklassen, 2008(indeling volgens NOBO)

Plaatsen waar kinderen spelen6.5%

Moestuin0.3%

Landbouw (excl. boerderij en erf)

14.9%

Groen met natuurwaarden (voor sport, recreatie en

stadsparken)2.2% Natuur

1.9%

Ander groen en industrie, bebouwing en infrastructuur

44.1%

Wonen met tuin30.1%

Bron: RIVM

17Monitoringactie over 2009 | Kees Versluijs, Jaap Bogte, Huub van den Broek

Vervolg presentatie

• Aandachtspunten monitoringactie

• Hoe zit MonRap in elkaar ?

• Procedure aanlevering

18Monitoringactie over 2009 | Kees Versluijs, Jaap Bogte, Huub van den Broek

Aandachtspunten uit evaluatie monitoringactie over 2008 (1) de systemen

• LIB-controle tool demotiverend veel waarschuwingen en deels irrelevant.Er werd een lijst gemist welke controlepunten wel / niet van belang zijn > selectie gegevens van belang voor monitoring

• De verschillende systemen leveren verschillende typen gegevens, dit compliceert de analyse , BIS4All voldoet niet op alle punten aan het SIKB protocol

• Versie beheer GBIS bij BO loopt vaak achter > bijhouden.

19Monitoringactie over 2009 | Kees Versluijs, Jaap Bogte, Huub van den Broek

Aandachtspunten uit evaluatie monitoringactie over 2008 (2) MonRap

• De definitieve versie van Monrap kwam pas eind dec beschikbaar zodat er lang met concepten is gewerkt, dit maakte de controles ook lastig (maar webservices maken snelle actualisaties mogelijk!)

• Monrap is complex geworden, dit zou gestroomlijnd moeten worden > overzichtstabel, snoeien in draaitabellen

• De verschillende systemen leveren verschillende typen gegevens, dit compliceert de analyse , BIS4All voldoet niet op alle punten aan het SIKB protocol.

20Monitoringactie over 2009 | Kees Versluijs, Jaap Bogte, Huub van den Broek

Evaluatie monitoringactie over 2008 (3) de aanlevering

• Niet alle BO hebben op tijd geleverd• Niet alle BO hebben op locatieniveau geleverd• Als op locatieniveau werd geleverd was de inhoud en kwaliteit divers, noodgedwongen duiken

in de analyses nog steed groepen 'onbekend' en ‘(blank)’ op en hierdoor noodgedwongen extrapolaties om gaten dicht te breien (> bij DUBI, coordinaten, oppervlak, grondwater, hoeveelheden grond, huidige en toekomstig gebruik)

21Monitoringactie over 2009 | Kees Versluijs, Jaap Bogte, Huub van den Broek

Evaluatie aanlevering over 2008 (4) de ligging van de locaties

• Coördinaten onbraken vaak onnodig en zijn later waar nodig nagevraagd en o.a. gebruikt voor analyses ruimtelijke segmenten, NOBO en beschermingsgebieden

• De onderverdeling in ruimtelijke segmenten is wel essentieel voor weergave financiering en vervangt de vroegere onderverdeling Wbb / ISV en SEB

.

22Monitoringactie over 2009 | Kees Versluijs, Jaap Bogte, Huub van den Broek

Evaluatie monitoringactie over 2008 (4) BUS

• Verwarring over gegevens BUS-meldingen. Navraag over 2007 leverde andere gegevens dan in 2007.

• Eigen coderingen van BO worden niet in standaard XML-levering opgenomen, maar zijn wel relevant > aanvullingen melden > errorlog

23Monitoringactie over 2009 | Kees Versluijs, Jaap Bogte, Huub van den Broek

Aandachtspunten overgangssituatiesdoor beleidswijzigingen

o urgentie > spoed,o tellen taken >rapporten; nieuw: onderzoek en onderzoeksstype,o tellen locaties vs contouren > locaties vs rapporten of onderzoeken, o Wbb-ISV-SEB > stad-land-bedrijf,o Beoordeling met maximale waarde ipv. bodemgebruikswaardeo O2: schatting verdeling uitgaven.

24Monitoringactie over 2009 | Kees Versluijs, Jaap Bogte, Huub van den Broek

MonRap driedeling werkbladen excel-file1. De gegevens in werkbladen Locaties, VerontrCont, Finan, SaneringCont, Nazorg, Besluit

2. De resultaten voor de indicatoren met alle bijbehorende onderverdelingen in 19 werkbladen Besluit1,..,B1.2 t/m It (voor indeling indicatoren zie Handboek Informatiebeheer Bodem).

3. Werkbladen ‘Toelichting’, ‘Overzicht’

(vervallen sinds 2007: de werkbladen ‘Onbekend’ ter signalering van ontbrekende gegevens, nu via LIB-controletool)

25Monitoringactie over 2009 | Kees Versluijs, Jaap Bogte, Huub van den Broek

Indeling tabbladen indicatorenTabblad Onderwerp DetailsBesluiten1 Besluiten per categorieBesluiten2 Besluiten alternatieve telling indicatorenB1.2 HO-rapporten aantal, vervolgB1.3a OO-rapporten aantal, vervolg, convenantenB1.3b NO-rapporten aantal, vervolg, convenantenB1.4a Beschikkingen ernstig geen vervolg aantallen, convenantenB1.4b Beschikkingen ernstig geen vervolg oppervlakkenB1.4c Beschikkingen ernstig geen vervolg grondwatervolumesB1.5a1 Beschikkingen spoed aantal, milhyg/maatschappelijkB1.5a2 Beschikkingen spoed convenantenB1.5b Beschikkingen spoed oppervlakken en grondwatervolumes

B2a Saneringenaantal, BUS, convenanten,

milhyg/maatschappelijk, volledig/deel/faseB2a2 Saneringen oppervlak, grondwatervolume, grondvolumeB2a3 Saneringen aanleiding, bodemfunctiesB2a4 Saneringen asbeststatusB3 Nazorgplannen soorten, duur, gebruiksbeperkingen

O1 BPE (bodemprestatie-eenheid)index op basis van gesaneerd oppervlak, gron-

en grondwatervolume

O2 Uitgavenonderzoek/sanering/nazorg,

landelijk/stedelijk/bedrijventerreinen It Saneringen Saneringsvarianten, vrijkomende grond

26Monitoringactie over 2009 | Kees Versluijs, Jaap Bogte, Huub van den Broek

Demo: MonRap

• Dubbelklikken op cijfers in draaitabellen geeft nieuw tabblad met overzicht van de gegevens van de betreffende locaties >> check

• >> verbeteren in GBIS

27Monitoringactie over 2009 | Kees Versluijs, Jaap Bogte, Huub van den Broek

De regels voor de monitoring over 2009• Aanleveren per e-mail (evt. per FTP) aan RIVM uiterlijk op 15 januari 2010• Levering van: SIKB-XML-files (gezipt), zoals deze door GLOBIS en andere GBISsen kunnen worden

aangemaakt. • Eigen inspectie met MonRap.xls (aanmaken via de LIB rapportagetool) en toevoegen aan levering.• Stuur beide zipfiles naar : Kees.Versluijs@RIVM.NL of Jaap.Bogte@RIVM.NL of • Grote files via FTP in overleg met RIVM

28Monitoringactie over 2009 | Kees Versluijs, Jaap Bogte, Huub van den Broek

Controles en proefdraai voor 15-1-2010• In nov - dec 2009 zelf controles uitvoeren op de gegevens in GLOBIS en BISsen. Hulp bij de controles: • LIB-controletool, herstel in eerste plaats ‘errors’• MonRap.xls geeft overzicht indicatoren in draaitabellen.

(1) Komt dit overeen met verwachte cijfers ?

(2) Controle op logisch vervolg.

(3) Hulp bij terugzoeken van locaties die fouten veroorzaken. • Proefdraai en toelichtingen nu - half januari

29Monitoringactie over 2009 | Kees Versluijs, Jaap Bogte, Huub van den Broek

Bijlagen bij monitoringgegevens

• Bijlagen (als van toepassing): (1) verklaring niet verholpen afwijkingen (2) ontbrekende gegevens (evt. schattingen)

(3) eigen coderingen

• Vergeet de enquête niet

30Monitoringactie over 2009 | Kees Versluijs, Jaap Bogte, Huub van den Broek

Webtools

• De LIB-controletool is te bereiken via:URL: http://www.sikb0101-libcontroletool.nlInlognaam: controleurWachtwoord: controleur

• De XMLreader is te bereiken via:URL: http://www.sikb0101-libcontroletool.nl/rapportagetoolInlognaam: monitorWachtwoord: 2008monitor

• Problemen, vraag helpdesk:

info@bodemloket.info of tel: (070) 37 35 123