Wat iedere burger moet

weten over politiek en media

Chris Aalberts

Wat iedere burger moet weten…www.chrisaalberts.nl

Wie ben ik?

• Onderzoeker en docent politieke communicatie

Boeken• Veel gekwetter, weinig wol (2011)• U draait en u bent niet eerlijk (2010)• Altijd ver weg? (2008)• Aantrekkelijke politiek? (2006)

In voorbereiding• Achter de PVV

www.chrisaalberts.nlWat iedere burger moet weten…

Opbouw

• Spindoctoring• Les 1: Nederland is het buitenland niet• Les 2: Frames zijn overal• Les 3: Nieuws is niet toevallig • Les 4: Beelden zijn geregisseerd• Les 5: Trucs komen uit• Conclusie

www.chrisaalberts.nlWat iedere burger moet weten…

Spindoctoring (1)

• Nederland wordt steeds meer een mediacratie• Essentieel hoe politici in de media komen• Communicatie-adviseurs helpen daarbij • Sexy benaming: spindoctors

Doelen• Beïnvloeding van de journalistiek• Beïnvloeding van burgers via de journalistiek

www.chrisaalberts.nlWat iedere burger moet weten…

Spindoctoring (2)

• Een spindoctor is ‘degene die op moderne wijze de media manipuleert en de berichtgeving zo effectief mogelijk naar zijn hand weet te zetten’

Wat zijn de verschillen met voorlichters? • Actieve sturing van informatie i.p.v.

doorgeefluik• Strategisch adviseur i.p.v. uitvoerder• Proactief i.p.v. reactief

www.chrisaalberts.nlWat iedere burger moet weten…

Spindoctoring (3)

Verschillende personen kunnen deze rol vervullen•Voorlichters•Politici zelf•Politiek assistenten•Journalisten

www.chrisaalberts.nlWat iedere burger moet weten…

Les 1 (1)

Nederland is het buitenland niet•Sexy verhalen over spindoctors komen van elders•Andere politiek, andere media, andere cultuur

Voorbeeld: Amerikaanse campagne-industrie•Onderzoek naar verleden van tegenstanders•Onderzoek naar eigen achterban•Betaalde publiciteit•Direct marketing

www.chrisaalberts.nlWat iedere burger moet weten…

Les 1 (2)

• Presidentskandidaat en Vietnamheld John Kerry

• Comité van veteranen voor ‘de waarheid’

• Komt dit ook in Nederland voor?

www.chrisaalberts.nlWat iedere burger moet weten…

Les 1 (3)

• Waarom was de hulp na Katrina zo slecht?• Opgeroepen beeld: corrupte lokale overheid• Werkelijkheid: geen prioriteit voor Bush

• Komt dit in Nederland voor?

www.chrisaalberts.nlWat iedere burger moet weten…

Les 2 (1)

Frames zijn overal•Duiden van politieke thema’s en gebeurtenissen

Voorbeelden van frames•Politieke thema’s, initiatief nemen•Politici of partijen, of hun prestaties•Verloop van debatten•Motieven van politici

www.chrisaalberts.nlWat iedere burger moet weten…

Les 2 (2)

• Vraag: is dit niet hetzelfde als politiek bedrijven?

www.chrisaalberts.nlWat iedere burger moet weten…

Les 2 (3)

• Vraag: werken frames wel?

www.chrisaalberts.nlWat iedere burger moet weten…

Les 3 (1)

Nieuws is niet toevallig maar voorspelbaar•Journalisten gebruiken vuistregels om dit te bepalen•Aanbod van verhalen door insiders•Spindoctors spelen hierop in

www.chrisaalberts.nlWat iedere burger moet weten…

Les 3 (2)

• Vraag: hoe komen journalisten aan nieuws?

www.chrisaalberts.nlWat iedere burger moet weten…

Les 3 (3)

• Vraag: welke belangen gaan hierachter schuil?

www.chrisaalberts.nlWat iedere burger moet weten…

Les 4 (1)

Beelden zijn geregisseerd•Beelden zijn niet toevallig, er is over nagedacht

Voorbeelden van doelen•Karaktereigenschappen benadrukken•Taalgebruik aanpassen aan de doelgroep•Ondersteunende omgeving creëren•Meest geschikte media opzoeken

www.chrisaalberts.nlWat iedere burger moet weten…

Les 4 (2)

• Vraag: leidt dit af van de inhoud of ondersteunt het de inhoud?

www.chrisaalberts.nlWat iedere burger moet weten…

Les 4 (3)

• Vraag: werkt het ook zoals het bedoeld is?

www.chrisaalberts.nlWat iedere burger moet weten…

Les 5 (1)

Trucs komen uit•Diverse verhalen die onjuist zijn of deels onjuist•Uitspraken die niet kloppen•Deze verhalen komen vroeg of laat naar buiten

www.chrisaalberts.nlWat iedere burger moet weten…

Les 5 (2)

• The grid: strategisch plannen van nieuws• Bij rampen slecht regeringsnieuws brengen• Meer publieke aandacht voor spindoctoring

• Wie spelen een rol bij het lekken van informatie?

www.chrisaalberts.nlWat iedere burger moet weten…

Les 5 (3)

• Vraag: hoe houd je onhandige uitspraken geheim?

www.chrisaalberts.nlWat iedere burger moet weten…

Conclusie

• Nederland is een mediacratie• Veel pogingen journalistiek te beïnvloeden• Leidt tot slechtere informatievoorziening

Oplossing• Investeren in goede journalistiek• Bloggers als alternatief voor goede

journalistiek• Kritische media-consumenten

www.chrisaalberts.nlWat iedere burger moet weten…

Bron

• Maarten Molenbeek & Chris Aalberts (2010): U draait en u bent niet eerlijk: spindoctoring in politiek Den Haag. Den Haag: SDU.

www.chrisaalberts.nlWat iedere burger moet weten…